Sterrenstof. Motie van wantrouwen 3. Sociocratische methode 5. Restorative Circles 7. Grote Beer 16. Wat lezen we nu alweer? 17

Sterrenstof Nieuwsbrief van LETS Utrecht e.o. Oktober 2012 De kracht van LETS Ben je 'kansarm' in de euro-economie, dan kan je je ontplooien in LETS omdat er anders gekeken wordt naar jou als mens en je vaardigheden en kwaliteiten. Daar kun je je talenten ontdekken, groeien, ontdekken wie je bent, wat je zelf in huis hebt en je zelfvertrouwen (terug) vinden. En daar kan je in LETS nog mee verdienen ook! Je ontdekte talenten en her- of gewonnen zelfvertrouwen maken je tevens sterker in de euro-economie. Door de tariefstructuur voor diensten in LETS, is LETS voor iedereen toegankelijk; juist voor kansarmen. Alle deelnemers dragen bij aan de collectieve kosten van het draaiend houden van het LETSsysteem, door middel van een jaarlijkse Euro- en een maandelijkse sterrenbijdrage. Daar heeft ieder voor getekend bij aanmelding. Omdat het niet voor iedereen even makkelijk is meteen LETS in te stappen biedt de organisatie aan de beginnende LETSer bij aanvang 'n startbonus, 'n introductie-avond, een welkomstmedewerker en wordt er geëxperimenteerd met een buddy die je bij de hand neemt en wegwijs maakt; met een interview in Sterrenstof wordt jouw aanbod onder de aandacht van de hele LETSbevolking gebracht en tenslotte is er het maandelijks kLETScafé voor ontmoeting, activiteiten, handel en samen dineren. Rekensommetje: Een jaar is 52 weken x 5 werkdagen, minus vakantie-, baal- en ziektedagen, is +/-200 dagen. Is het dan teveel gevraagd om in die 200 dagen het eerste jaar slechts 34** en daarna 84** per jaar te verdienen? Regelmatig heb ik tuinklussen - ik betaal 30**/uur! - en vraag als eerste de LETSers met een laag saldo. Helaas kom ik toch altijd uit op actieve LETSers met hoog saldo. Ook help ik LETSers in de min met een stevige sterrendonatie, zodat ze weer mee kunnen doen. Ik wil niet generaliseren, maar mijn ervaring met een aantal zg. 'kansarmen' in LETS is, dat zij niet nog niet vooruit te branden zijn. Het bestuur wil die kansarmen op een andere manier helpen. Zij kiest echter niet voor Handelsbevordering maar schaft de sterrencontributie af. Is dit goed voor LETS? Wordt men nu ineens wel actief? En waarom nu dan wel? De Deelnemersraadvergadering op 8 juli: Nee, ik was er niet bij. Onafhankelijk van elkaar hebben 5 LETSers die er wel bij waren,

mij verteld dat contributieafschaffing in deze vergadering NIET ter sprake is geweest. Ook de notulen melden dit niet. En toch beweert het bestuur keer op keer in Grote Beer dat dat wel het geval was. Zelfs in de enquête, die de RvT gaat gebruiken om het bestuur te adviseren over afschaffing of verlaging van die contributie, wordt het genoemd. De RvT adviseert het bestuur, voorstanders van afschaffing, op basis van een door het bestuur zelf uitgeschreven en verstuurde enquête? Wat klopt hier niet? Dit riekt naar een 'inspraak-sausje' om een al genomen besluit te maskeren. Een citaatje uit die enquête: 'De voorzitter van het bestuur had deze discussie (in de DRV van 8/7…red) aangegrepen om het onderwerp te agenderen in de bestuursvergadering en een besluit door het bestuur te laten nemen.' Echter, dit punt werd al in de bestuursvergadering in april 2012 genoemd (voorzitter was toen nog ziek) en geagendeerd voor mei. Bestuur, toon moed, neem verontruste en betrokken deelnemers serieus, organiseer echte brainstorms voor de DRV van 9 december en pas sociocratie toe (zie pagina 5) om een ‘breed gedragen en gefundeerd besluit’ te nemen. Peer / betrokken en actieve deelnemer

Motie van wantrouwen

3

Reactie op de besluiten van het bestuur

Sociocratische methode

5

Draagvlak voor (ingrijpende) besluiten

Restorative Circles

7

Ontmoet elkaar in een kring en spreek je uit

Grote Beer

16

Opschorting Besluit Afschaffen Sterrencontributie

Wat lezen we nu alweer?

17

Over motivatie afschaffing sterrencontributie

LETS Utrecht e.o. bevordert ruilhandel in Utrecht en omstreken. De deelnemers wisselen goederen en diensten uit en 'betalen' daarvoor met sterren in plaats van met euro's. Je kunt je talenten en goederen ten dienste stellen aan andere LETSers. De naam van LETS Utrecht e.o is 'Het Sterrenstelsel'. Wij handelen in sterren. Iedereen kan deelnemer worden. Voor meer informatie, bel 030-7850595, mail naar [email protected] of kijk op www.sterrenstelsel.nl

In de herfst is het goed oogsten Na al het zaaien, harken, wieden en watergeven, is het nog een maand lang tijd voor de beloning; de oogst. En dan hebben we het voornamelijk over de raapjes, bietjes en pompoenen, want de courgettes wandelen nog steeds spontaan uit zichzelf weg. Gelukkig kan ik de overgebleven courgettebloemen ook oogsten, voor in de salade.

Dit jaar is die eer te beurt gevallen aan: de muizen. Er zijn namelijk al veel appels gevallen, de grootste vallen uiteraard eerst. Nu is er dus nog een boom met uiterst kleine appeltjes over om leeg te plukken. Die krijg ik zelf wel op. Vorig jaar ontdekte ik dat ze enkele weken dienen na te rijpen bij kamertemperatuur voor de beste smaak. Bleken mijn appels opeens de lekkerste te zijn van de hele buurt! Ik verwacht dan ook zeer dankbare muizen, die zo vriendelijk zijn, om deze winter mijn tuinhuisje over te slaan als nestelruimte.

Raapjes en bietjes graaf je op en zijn dus een verrassing qua formaat: in mijn tuin beiden gemiddeld 4-6 cm in doorZOALS URBANUS OOIT ZEI: snee dit jaar. Met raapjes, "Waarom laat ze zulke lekeen vergeten groente, zijn kere appeltjes vallen?" "ZET NOOIT UW POMPOENEN TE DICHT veel lekkere recepten mee Hoor ik je denken. Wel, ik BIJ UW AUGURKEN uit te proberen (devegetaheb sinds kort een nieuwe rier.nl), zelf roerbak ik ze het baan geoogst en vervolgens WANT DAN HEBT GE POMPURKEN liefst in een chinese groenteopeens veel minder tijd EN DIE MOETEN 2 JAAR KOKEN schotel. Je kunt ze maandenover om te tuinieren. VOOR GE DIE KUNT ETEN" lang bewaren, door goed Mocht er dan ook een koel te houden in een bak LETSer zijn, die aankomend zand, een experiment waar jaar een stukje van mijn ik me volgend jaar aan ga wagen. Bietjes blijk je namelijk ook toch-best-wel-grote volkstuin wil beplanten en onderhouden gewoon in te kunnen vriezen, wel eerst koken en raspen. voor eigen gebruik, dan is dat bespreekbaar. Kandidaten kunnen contact met me opnemen via de gegevens op de website. Pompoenen moet je goed laten rijpen aan de plant. Meestal gaat de vrucht verkleuren, en dan weet je: hij is rijp. Maar wat MaRIJKe doe je met een soort die groen blijft? Je kijkt naar de steel. Als deze van malsgroen verandert in iets dat begint af te sterven, kan de vrucht eraf. En die kan bij mij op de vensterbank nog maanden narijpen, tot het tijd wordt om hem te slachten en op te eten. Je hebt er dus niet snel teveel van, je komt er prima de Dat rare blokje op de voorpagina, wat is dat? winter mee door. QR Codes zijn 2 dimensionale barcodes die snel en eenvoudig ingescand kunnen worden Wel iets waar de overvloed beter van gedeeld kan worden zijn met de fotocamera van bijna iedere moderne de appels. Die kunnen in de groentela de kerst net halen, maar mobiele telefoon. De QR code wordt dan in mijn eentje eet ik dat toch lang niet allemaal op. Gelukkig zijn omgezet ("dequrificeren" genoemd) in (interer altijd mensen bereid zich op te offeren voor het verwerken actieve) tekst en/of een link. Deze en die op de voorzijde vervan mijn appels. wijzen naar de website van LETS Utrecht e.o.

Stichting EMMA, Centrum voor Wereld, Vrede en Milieu Cremerstraat 245 / 247, 3532 BJ Utrecht

heeft vergaderruimtes en -zalen beschikbaarvoor ochtend, middag en avond. LETSdeelnemers mogen, naast een door EMMA vastgestelde Euro-onkostenvergoeding, de gebruiksvergoeding voor de ruimte in sterren betalen

Voor informatie en reservering: neem contact op met Wereld** (Floris) bij EMMA 030-2938717 / privé 030-2617723, of bel de beheerder Olav Meijer 06-18083596 Sterrenstof Okt-2012 2

Motie van wantrouwen Mijn reactie op de besluiten van het bestuur. Met grote verbazing las ik (in Nieuwsbrief Sterrenstof …red) dat er zonder overleg eenzijdig besluiten zijn genomen door het bestuur en dat het ook door Arnold verdedigd wordt. Terwijl het niet ter sprake is geweest in de Deelnemers-raadvergadering. Volgens de statuten kan het bestuur niet zo maar eenzijdig de statuten wijzigen. Er is vooraf schriftelijke goedkeuring van de deelnemersraad voor nodig. Eventueel kan het conflict opgelost worden via een geschillencommissie al of niet met behulp van een notaris. Geen koppeling meer tussen ster en euro Arnold en het huidige bestuur haalt met zijn besluiten in één keer de waarde uit het systeem door de koppeling met de euro los te laten. Dat is "leuk" voor deelnemers die zich in het verleden flink hebben ingezet op basis van de vastgestelde koers en er nu achter komen dat de sterren in feite niks meer waard zijn dan een of andere emotionele waarde. Natuurlijk is het feest voor deelnemers die flink negatief staan en zo ongestraft het systeem kunnen verlaten. En ook "motiverend" voor mensen die nog van plan waren iets in het LETS systeem te gaan doen, terwijl niemand nog weet wat een ster waard is.

O.a. deze motie van wantrouwen was aanleiding voor het bestuur om op 27-9-12 te vergaderen met de raad van toezicht en enkele (toevaliig aanwezige?) LETSers over het eerder genomen besluit de sterrencontributie af te schaffen. hoeven doen, hetzij voor andere Letsdeelnemers hetzij voor de LETSorganisatie Alleen 12 euro betalen voor de overheadkosten in euro's is blijkbaar voldoende om overal aan mee te mogen doen. Een vergoeding voor de tijd in de vorm van verdiende sterren is niet meer nodig. 10** per maand willen verdienen is al te veel gevraagd? Een halve dag per jaar actief iets aanbieden (à 20 sterren per uur) of twee dagdelen à 10 sterren per uur om zo voor een ander iets te kunnen betekenen mag blijkbaar niet meer aan deelnemers gevraagd worden. De werkgroepen worden gewoon betaald met de sterrenmachine. De sterrenmachine plaatst echter geen advertenties met aangeboden diensten of goederen. Kortom er ontstaat nog meer vraag dan aanbod. Het wordt nog onaantrekkelijker om deelnemer te worden. Een contributieverlaging van 7 naar 5 sterren na overleg met de Deelnemersraadvergadering en dan de effecten meten na een jaar (bijvoorbeeld: neemt het aantal deelnemers hierdoor toe, neemt het aantal "vrijwilligers" in de organisatie af (omdat er geen 84 sterren meer verdiend hoeven te worden), neemt de kwaliteit van het aanbod af, wie gaat het allemaal monitoren om dit allemaal te onderzoeken enz. enz. zou nog iets zijn. Dat zou een verantwoord bestuursbesluit zijn. Helemaal afschaffen in één keer en dan ook nog meteen met de ontkoppeling beginnen, maakt het geheel onvoorspelbaar. Anders vertaald: totaal wanbestuur.

Kunnen de mensen met sterren die op basis van deze besluiten en er uit willen stappen een vergoeding krijgen van het bestuur, vanwege een door hun moedwillige veroorzaakte inflatie van de ster? Ook naar andere instanties met wie LETS afspraken heeft gemaakt kan zo'n eenzijdige beslissing niet. Er moet dan opnieuw met de Belastingdienst en de Sociale Dienst gesproken worden en met andere Letscontactsystemen. Hoe zit het met bedrijven? Heeft het voor bedrijven nog enige waarde om aan dit systeem mee te blijven doen? Gaat het bestuur en Arnold met al die instanties overleggen, over een diensten/goederen systeem met oncontroleerbare regels voor die instanties? Denken ze dat die instanties dat allemaal prima gaan vinden? Door een ontkoppeling van de euro is er geen stabiel punt, geen koers meer om uit te wisselen. Wel een instabiel punt op basis van emoties. Geen sterrencontributie Verder zet het bestuur de deur wagenwijd open voor deelnemers die het hele jaar lid kunnen blijven zonder er iets voor te

Enige historie De contributie in euro's zijn voor de dekking in de eurokosten. De contributie in sterren is voor de dekking voor de tijd die mensen in de organisatie stoppen. Je kan natuurlijk de werkgroepen met een sterrenmachine laten betalen, maar er staan daardoor geen echte diensten of goederen meer tegenover. Zoals gezegd, de sterrenmachine plaatst geen aanbodadvertenties. Dus er wordt een grote luchtbel in het sterrensysteem geïntroduceerd. Een ideaal LETS-systeem is een stelsel met voldoende deelnemers waarbij alles in evenwicht is. Met het huidige digitale systeem is dat makkelijker te bereiken dan vroeger. De rekensom is: hoeveel sterren kost het systeem per jaar aan overheadkosten dat gedeeld door het aantal deelnemers. Die plaatsen aanbodadvertenties waardoor er meer handel ontstaat zodat alles rouleert, en er dekking is voor de overheadkosten. Er vindt dan handel plaats op basis van echte diensten en goederen. Door gebrek aan reclame en dergelijke zitten we nu op veel minder deelnemers dan vroeger. Hierdoor is de sterrenbegroting 2012 nu al niet sluitend. Als men de handel wil bevorderen, zal er meer reclame gemaakt moeten worden zoals afgesproken op de vorige deelnemersraadvergadering. Verder lezen volgende pagina Sterrenstof Okt-2012 3

Dan kan de contributie ook verantwoord naar beneden. Dan zal er ook weer meer aanbod zijn en dat zal handelsbevorderend werken. Verder valt het de verschillende besturen aan te rekenen dat de wanbetalers met meer dan -500 sterren in het verleden konden vertrekken, zonder dat er een vergoeding tegenover stond. Dit is één van de weinige gevallen waarbij zo'n sterrenmachine handig is.

1

3

In het algemeen Wat reguleert een (sterren) economie? Dat zijn echte producten, het vermogen om te produceren en bestaande productie. Het verlangen naar een product of dienst die aangeboden wordt creëert uitwisseling. Een verdiende ster is dus uitwisselbaar voor goederen of diensten die je niet zelf geproduceerd hebt.

5 2

komt, maar ze doen geen moeite om mensen met vragen te benaderen.

Door het helemaal afschaffen van de contributie verminder je de productie (diensten, goederen) en daardoor de economie. Zoals gezegd: de sterrenmachine biedt niks aan.

6 7 4

Wat mij betreft is een motie van wantrouwen op zijn plaats. Mijn vertrouwen in het bestuur en in de ster gaat richting nul als dit besluit niet teruggedraaid wordt. Verder moet de RvT ook ingrijpen, vanwege het feit dat de deelnemersraad niet bijeen is geroepen. Afgezien hoe ze er zelf over denken.

Nu hebben een hoop mensen vragen, terwijl er geen mensen zijn die aan de vraag kunnen of willen voldoen. Er zijn ook deelnemers die één soort advertentie zetten waar niemand op af

Vooruit 13-9-2012

Berichten uit de Melkweg Wordt LETS Utrecht opgeheven? Deze vraag doet de ronde onder de deelnemers, dit naar aanleiding van het bestuursbesluit om de maandelijkse contributie af te schaffen. Als het aan de Raad van Toezicht ligt gaat dat zeker niet gebeuren. Daarom sprak de Raad van Toezicht op 27 september met het bestuur en de uitkomst daarvan is als volgt. - Het bestuursbesluit wordt opgeschort - Er wordt per enquête de deelnemers naar hun mening gevraagd. - op 9 december v.a. 13.00 wordt er een Deelnemersraadsvergadering gehouden. wAansluitend vanaf 15.00 start het kLETScafé met een Sinterklaasfeest.. De Raad van Toezicht hoopt van harte op een groot aantal ingevulde enquêtes, omdat zij zo het beste het bestuur kunnen adviseren. Namens de RvT Stella

De organisatie van LETS heeft dringend behoefte aan hulp van betrokken LETSers. Het bestuur kan versterking gebruiken, als bestuurder of als project-ondersteuner. Denk en doe mee! Een coördinator voor de PR. Deze medewerker zorgt voor PR activiteiten in de stad Utrecht en de omliggende gemeentes. Notulisten voor verschillende vergaderingen. Medewerkers spreekuur. Heb je belangstelling? Mail voor informatie naar [email protected] of bel Christel Sterrenstof Okt-2012 4

De Sociocratische Kringorganisatiemethode (SKM) Zoek je draagvlak voor (ingrijpende) besluiten? > Wil je een medezeggenschapsmodel dat LETSers medeverant wwoordelijk maakt voor de organisatie? > Zoek je manieren om de creativiteit en betrokkenheid van wdeelnemers te vergroten? > Wil je je organisatie ‘klantgericht’ en ‘ondernemend’ laten wwerken? > Zou je met je team graag meer bereiken, met minder moeite? Ontdek hoe je dat doet, als bestuur of RvT, met hulp van de Sociocratische Kringorganisatiemethode (SKM).

De SKM versterkt de bestaande hiërarchie en is in te passen in elke organisatie. De sociocratische kringorganisatiemethode is een manier om je organisatie te produceren en te leiden op basis van de gelijkwaardigheid bij de besluitvorming. Door de gelijkwaardigheid van alle individuen te garanderen stelt de SKM ons in staat om effectief te leiden en geleid te worden.

Op speelse wijze kennismaken met sociocratische besluitvorming > Heb je soms het gevoel dat bij het maken van afspraken er waltijd een verliezer is? Dat je moet 'vechten' om gehoord te wworden. > Wil je afspraken maken waar iedereen achter kan staan, ook wals er (sterk) verschillende meningen zijn? > Zou je graag zien dat anderen zich beter aan de afspraken hou wden? > Wil je graag leren hoe je op een prettige wijze besluiten neemt, wwaar alle betrokkenen zich aan voelen gecommitteerd? Speel dan mee met het Consentspel! Het Consentspel is speciaal ontwikkeld om op speelse wijze te leren werken met de Sociocratische Methode. Dit is een methode om besluiten te nemen op basis van gelijkwaardigheid: consentbesluitvorming. Niet te verwarren met consensus.

Voordelen van consentbesluitvorming > je besluiten zijn én van hogere kwaliteit én er is meer commit wment en draagvlak; > je voorkomt dat mensen zich ontkend voelen en geen medewverantwoordelijkheid voor de besluiten willen dragen;

concent regeert > je zorgt voor betrokkenheid, een open sfeer en veiligheid. Dat wgenereert de creativiteit die nodig is om verschillende inzich wten slim op elkaar af te stemmen. Voor een leuk gesprek en info over SKM, bel Anke 030-7850595.

SOCIOCRATIE is een bestuursvorm die uitgaat van gelijkwaardigheid van individuen. De naam komt van de Latijnse en Griekse woorden socius=medemens en kratein=regeren, en betekent zoveel als ‘de medemens regeert’. Die gelijkwaardigheid komt niet tot uiting in het ‘one man one vote’ van de democratie maar in het principe dat een besluit alleen genomen kan worden wanneer alle aanwezigen geen overwegend beargumenteerd bezwaar hebben tegen het nemen van dat besluit. Dit principe wordt het consentbeginsel genoemd. Omdat sociocratie het individu in feite meer beslissingsbevoegdheid geeft dan democratie, wordt het wel gezien als de volgende stap na democratie. Om deze besluitvorming met grotere groepen mensen toe te passen is er een systeem van delegatie van beslissingsbevoegdheid nodig, waarbij een groep (ook wel sociocratische kring genaamd) vertegenwoordigers kiest en deze beslissingsbevoegdheid geeft om namens hen op een hoger niveau besluiten te nemen. Dit hoger niveau wordt aangeduid als het 'naasthoger' niveau aangezien het beleidsbepalend orgaan binnen de sociocratisch vormgegeven organisatie niet meer in staat is om het door haar bepaalde beleid op te leggen aan (naast)lager gelegen beleidsbepalende kringen. De term sociocratie is in eerste instantie in de bovengenoemde zin gebruikt door Kees Boeke. Gerard Endenburg heeft dit idee in de jaren '70 van de vorige eeuw uitgewerkt in zijn elektrotechnische bedrijf. Dit resulteerde in een formele organisatiemethode genaamd de Sociocratische KringorganisatieMethode. Deze methode wordt in een aantal bedrijven in Nederland en in het buitenland toegepast. Een voorbeeld van een organisatie die op sociocratische leest is geschoeid is de BOS (Boeddhistische Omroep Stichting). Iederwijs-scholen maken vaak ook gebruik van een sociocratische structuur om de school te besturen. Hier moet dus altijd consent worden bereikt tussen de leden van een kring (waar ook leerlingen in kunnen zitten) voordat een voorstel aangenomen wordt. Sterrenstof Okt-2012 5

(advertentie)

GEEFeconomie Op maandagmiddag 1 oktober om 16.30 uur ontving ik via Peer een uitnodiging voor Robbert Vesseurs Geefeconomie ontdekkingsreis, voor diezelfde avond (!). Ik had eerder over dit onderwerp gelezen en was meteen geboeid. Ik besloot te gaan. Na een aarzelende start vertelde Robbert hoe hij op 6-jarige leeftijd aan zijn moeder vroeg waarom 'wij' de hongerige Afrikaanse kinderen op tv niet hielpen. Hij weet niet meer wat ze antwoordde, maar dat moment is 'm altijd bijgebleven. Hij maakte een sprong in de tijd en kwam bij zijn studiekeuze. Als hij veel invloed wilde uitoefenen op (de verandering van) de wereld zou hij bedrijfskunde moeten studeren omdat bedrijven veel invloed kunnen uitoefenen, beredeneerde hij. Niets is minder waar. Hij leerde hoe je als bedrijf zoveel mogelijk geld moest verzamelen uit eigenbelang en ging daar eerst ook in mee. Na een paar jaar besefte hij dat dit niet de manier is. Gelukkig was er een professor die verklaarde dat het allerbelangrijkste dat je moet weten is dat je altijd kritisch moest blijven kijken, dat je niet zomaar iets mag aannemen. Robbert studeerde af en ging op zoek naar datgene dat bij hem paste.

Aankondiging van het concert van het koor waar ik in zing. Als je van jazz en close-harmony houd... Het is een leuk vrouwen/dameskoor met een inspirerende dirigent die alle arrangementen zelf schrijft. Er is voor dit concert een speciale regie gemaakt rondom het leven van Ella Fitzgerald. Er is zelfs een kledingadviseuse aan te pas gekomen om het geheel te ondersteunen. Ik ben enthousiast om deze muziekstijl te zingen omdat de harmonieën spannend zijn en hier en daar met wat humor. Warme groet, Anke Close Harmony koor Div-a-Jazz presenteert de muziektheatervoorstelling Ella Een muzikale rondgang langs vele ups en downs in het leven van Ella Fitzgerald.

Hij kwam in dienst bij de Triodos Bank en geloofde ook in de visie van de bank. Maar na een paar jaar kwam hij tot de conclusie dat het nog beter kon. Hij organiseerde sessies met collega's die naar hetzelfde op zoek waren. Het 'voor-wat-hoort-wat' principe klopte niet. Onvoorwaardelijk geven is de beste manier om overvloed te creëren. Maar hij wilde het eerst voor-leven. Kijken of het werkt. 'Mijn ontdekkingsreis begon op 1 december 2011 toen ik mijn baan opzei bij Triodos Bank. Op zoek naar een nieuwe economie kwam ik uit bij GEEFeconomie; dit is de economie welkeals grondbeginselen samen leven en onvoorwaardelijk geven heeft. In het jaar 2012 heb ik veel beleefd. Bijvoorbeeld toen ik mijn huurhuis en al mijn spullen weg gaf en ging leven zonder geld. Deze (en nog veel) meer ervaringen ga ik met je delen op deze bijzondere avond.' Hij vertelde gisteravond welke angsten hij had en hoe hij deze overwon. Hij had vertrouwen in zijn beslissingen en door de reacties en hulp van vrienden en kennissen kreeg hij nog meer vertrouwen. Hij is eigenlijk nergens meer bang voor. Hij eindigde met het feit dat oktober de maand van het geven is. Een kennis van hem is de uitdaging aangegaan om iedere dag iets te geven. Ik ga die uitdaging ook aan. Geef een boek weg, of een ander artikel dat je niet gebruikt, of verblijd iemand met een (glim)lach of een compliment. Doe je mee? Njambi Lees verder op www.GEEFeconomie.nl Sterrenstof Okt-2012 6

Zingen was haar leven: scatts, ballads, swing en ondanks alle tegenslagen werd zij de First Lady of Jazz! Kom, hoor en zie het op zondag 4 november om 13.30 uur in het Beauforthuis, Woudenbergseweg 70 te Austerlitz. Div-a-Jazz o.l.v. dirigent Peter van Laer regie: Marijke van Es Entreeprijs 10,Voorverkoop 7,50 Kaarten bestellen door 7,50 per kaart over te maken op rek.nummer 56.83.05.876 t.n.v. A.H. Zoeteman te Utrecht o.v.v. Ella, aantal kaarten en je naam. De kaarten liggen dan voor je klaar bij de ingang. www.div-a-jazz.nl

Op Weg naar gerechtigheid Vanuit het hart in Verbinding zijn… Dominic Barter ontwikkelde Restorative Circles in Brazilië. Zijn methode brengt mensen die zich in een conflictsituatie bevinden weer tot elkaar. Zelfs als hun situatie getekend is door misdaad en geweld. Daders, slachtoffers en de mensen om hen heen ontmoeten elkaar in een kring en komen in gesprek. Met verbazingwekkende resultaten. Het hervinden van de verbinding waardoor we weer door kunnen gaan nadat de balans is hersteld. In de kring van een gemeenschap Een gemeenschap kan bestaan uit familieleden, vrienden, klasgenoten, collega's, buren, politieagenten, maatschappelijk werkers of getuigen. Iedereen die direct of indirect te maken heeft met een conflict. Dominic Barter: "Je laat je rol achter als je de kring in komt. Je komt als mens, uit vrije wil. Met de bedoeling om verantwoordelijkheid te nemen voor wat is gebeurd en voor wat komen gaat. De kring als krachtcentrale In de kring ontmoeten de betrokkenen elkaar meestal voor het eerst na het voorval - de diefstal, de overval, de moord. In de kring gelden geen rollen. Alle deelnemers hebben evenveel te zeggen. Dat alleen leidt al tot bijzondere gesprekken: opener, directer, persoonlijker. De eerste vraag… …opent de dialoog, zonder te beschuldigen: "Hoe gaat het je nu met met je wat betreft er toen is gebeurd?" Het gaat niet alleen om iets te zeggen, maar vooral om de betekenis en het gehoor te worden. Restorative Circles bieden iedereen de gelegenheid om te zeggen wat je wilt. Er zijn alleen deelnemers in de kring, geen toeschouwers. Er zijn nauwelijks regels, alleen heldere vragen en eenvoudige stappen. Restorative Circles hebben vaak een diepgaand effect op een gemeenschap. Toch is het proces heel direct en niet ingewikkeld. Iedereen die zich betrokken voelt, kan meedoen. Zonder speciale training. Dagelijkse kost in Rio Een voorbeeld uit de praktijk van Dominic Barter in Rio de Janeiro: "We zaten in een kring: een jongen van 16, zijn grootmoeder, zijn Vader, diens vriendin, een politieman met vrouw en zoon, een gevangenismedewerker en ik. De jongen had samen met een vriend geprobeerd om de auto van de politieman te carjacken en hem te beroven. De politieman was echter bewapend en schoot de jongen in zijn been. Die werd daarop gearresteerd, zijn vriend ontkwam. Niks bijzonders in Rio. We begonnen in de kring met stap één: wederzijds begrip."

"Ik kan mezelf in u zien"Iedereen in de kring spreekt net zolang tot hij zich werkelijk gehoord voelt en weet: de ander heeft mij begrepen. Daardoor ontstaat verbinding, de basis voor de verdere stappen. Als aan de jongen wordt gevraagd of de politieman hem echt heeft begrepen, antwoordt hij: "Ik kan mezelf zien in u." Waarop de politieman vertelt hoe het hem sinds het voorval is vergaan - en de jongen luistert. Later komen alle anderen aan het woord die iets willen zeggen. In het spreken en luisteren ontvouwt zich de menselijkheid die wij allen delen met elkaar. Iedereen voelt zich slachtoffer Eigen verantwoordelijkheid nemen is de tweede stap in een Restorative Circle. De deelnemers wordt gevraagd zich te herinneren waarom zij zo hebben gehandeld, en om daar iets over te zeggen. Zo hoort iedereen de bedoelingen van de ander. "Waarom heb je dat gedaan, waarom op die manier, waarom bij mij?" Nu gaat het om antwoorden en verantwoorden. Ook is er ruimte voor verdriet en het uitdrukken van diep berouw voor het veroorzaken van leed. Dit is een helende fase. Voor slachtoffers en voor daders - die vaak net zo machteloos en kansloos voelen. Een andere vraag die wordt beantwoord: "Welke behoeften zijn niet vervuld door deze gebeurtenis?" "Wat ik graag voor jou zou doen..." In de derde fase gaat het om DOEN, in actie komen. Wat kunnen wij doen voor elkaar? Wat bied je aan wie aan, en wat ontvang je graag van iemand anders? In het voorbeeld van de mislukte roofoverval komt er een lijst met afspraken. Oma gaat de jongen vertellen over zijn pas overleden moeder. Vader gaat meer tijd met hem doorbrengen. De politieman komt spreken in de jeugdgevangenis. De jongen komt spreken op het politiebureau, legt leerdoelen vast voor zijn gevangenistijd en krijgt ondersteuning bij het vinden van een school voor voortgezet onderwijs In deze laatste fase in de kring ligt de nadruk op het helen van gekwetste gevoelens van waardigheid en gerechtigheid. Er worden nieuwe relaties opgebouwd. Met de betrokkenen en met de gemeenschap. Het gaat er dus niet om één persoon te bestraffen, maar om iedereen beter te maken. Dragen we niet allemaal de visie in ons hart? Willen we niet allemaal de rechtspraak zo vormgeven, dat die plaats biedt aan menselijkheid, zorg voor elkaar en veiligheid? Hoe raken mensen met elkaar verbonden in een wereld vol misdaad en geweld? Uit Brazilië komt een hoopgevend antwoord: ontmoet elkaar in een kring en spreek je uit. In een Restorative Circle... Tekst: Sabine Geiger & Harry Brockhus

Nu ook bij LETS Utrecht: Gebaseerd op bovenstaande start Anke op donderdag 18-10-12 met een pre-circle (de eerste stap) van een Restorative Circle over de aangekondigde afschaffing van de sterrencontributie. Voor informatie over Restorative Circles in het algemeen, details en voorwaarden tot deelname aan de pre-circle, bel Anke 030-7850595 Sterrenstof Okt-2012 7

Cradle to Cradle: Aardappelschil wordt kabelslurf Je moet het maar bedenken: een biologisch afbreekbare kabelslurf of -goot. Vaak zijn bestaande kabelgoten op kantoren van aluminium of staal. 'Dat moet milieuvriendelijker kunnen', dacht Bas Luiting van kabelgotenbedrijf Connex in Moergestel. Hij vond de Chipchain uit: een flexibele kabelgoot gemaakt van het zetmeel van aardappels en maïs. 100% Cradle to Cradle Bio-Plastic is de naam voor plastic vervaardigd uit natuurlijke producten, zoals zetmeel gewonnen uit aardappels of maïs. Connex produceert hieruit onder andere verticale, flexibele kabelgoten. De 'Chipchain' kabelslurf bijvoorbeeld is een voordelig alternatief voor Energiezuilen! Om al die snoeren van computers te bundelen, zijn er al de nodige klemmen en goten en slurven. Maar deze is van plantaardig materiaal. Van aardappelafval, om precies te zijn. Connex Cablemanagement heeft een eco-design kabelgoot voor de utiliteitsbouw vervaardigd. Deze geschakelde, verticale kabelgoot dient als snoergeleider van plafond naar werkplek. De kabelgoot is vervaardigd uit bioplastic (aardappelschillen, restmateriaal aardappelzetmeel, maÏsmeel), een volledig afbreekbaar materiaal dat aan het einde van de levenscyclus weer teruggeven wordt aan de biologische kringloop. Afval wordt weer grondstof en blijft eindeloos bruikbaar.

varkensvoer - aan de voedselketen onttrekt. 'Maar geloof me, de aardappelwereld produceert zo veel afval, ze weten niet waar ze ermee nartoe moeten.' Ook voor de kleurstoffen wordt volgens Luiting alleen echt afval gebruikt. Een ander traject waar de ondernemer veel mogelijkheden ziet, is hergebruik van bestaande kabelgoten. 'Als een kantoorpand wordt heringericht, worden meestal alle kabelgoten eruit gesloopt', weet hij. "Bijvoorbeeld omdat de lak die erop zit, niet de goede kleur heeft.' Zonde van het materiaal, vindt hij. 'Die kabelgoten zijn van staal, die kunnen wel vijfhonderd jaar mee.' Voor zijn eigen studio heeft Luiting bij wijze van experiment stoffen omhulsels ontwikkeld, die met klittenband om de oude kabelgoot heen kunnen worden gedaan. 'Dan zijn ze weer als nieuw, en bij een herinrichting kun je ze eenvoudig vervangen.' Het liefst wil Luiting zijn kabelgootomhulsels laten maken van composteerbare cradle-to-cradle-textiel. Hij gaat binnenkort contact leggen met de Zwitserse textielfabrikant Rohner, die cradle-to-cradle-meubelstoffering maakt. De ontwerper van kantoorbenodigheden geniet van de stormachtige aandacht die hij kreeg, toen hij zijn slurf op een beurs in Brabant liet zien. Hij had een klein stalletje, maar groeide uit tot de publiekslieveling. Maar groeien? 'Ons bedrijf is mooi zo, met acht mensen. Tien mensen, hooguit. Wij willen het familieachtige karakter bewaren. Arbeids- en levensvreugde, daar gaat het ons om.' Cradle to Cradle is een nieuwe kijk op duurzaam ontwerpen, die naar voren is gebracht in het boek Cradle to Cradle: Remaking the Way We Make Things (2002) van William McDonough en Michael Braungart. Duurzame ontwikkeling is in 1987 door de commissieBrundtland (in het Brundtland-rapport) gedefiniëerd als de ontwikkeling waarbij de huidige generatie in haar noden vorziet, zonder de mogelijkheden daartoe voor de volgende generatie te beperken.

Luiting laat zijn snoerslurven produceren bij Pavari (in Huissen, provincie Gelderland), waar ook kratten worden gemaakt van aardappelschillen. Nieuwe matrijzen had hij niet nodig. 'De zetmeelkorreltjes worden gesmolten op 120 graden. Dan wordt de massa in matrijzen geperst, waarna het spul moet afkoelen. Dat was een kwestie van uitproberen.' Ook de kleuren zijn net zo natuurlijk als die van groene of rode lasagnavellen. Gemaakt dus uit natuurlijke producten. Luiting: 'Spinazie-afval is groen. Bietjes zijn rood. Koolstof is zwart. En dat hoeft dus allemaal niet duurder te zijn.' Als het aan Connex ligt, blijft het trouwens niet bij de kabelgoot van aardappelschillen. 'Binnenkort ga ik experimenteren met bioplastic gemaakt uit houtafval', vertelt Luiting. 'Dan kan ik ook een houtversie van de biologisch afbreekbare kabelslurf aanbieden.' De ondernemer kent de opvatting dat je deze grondstoffen eigenlijk niet zou moeten gebruiken om er spullen van te maken, omdat je dan voedsel - aardappelschillen dienen ook als Sterrenstof Okt-2012 8

Het streven van de cradle to cradle (C2C) visie gaat verder; het voorzien in onze eigen noden en de toekomstige generaties van meer mogelijkheden voorzien. Probeer in plaats van minder slecht, goed te zijn. Het boek is ook in het Nederlands vertaald onder de titel Cradle to Cradle. Afval = voedsel compilatie ISBN 9055945773

U itnodiging voor het Comcafé Zo heeft het comcafé anderen vaak meer helderheid gebracht over hoe iets voor mij is. Door te luisteren naar anderen heeft het mij meer inzicht gegeven in een thema en meer begrip voor wat er in anderen omgaat. Door in alle rust naar elkaar te luisteren ontstaat er een sfeer van diepgang en verbinding. Dit alles wordt ondersteund door een praatstok, een heldere structuur van vier rondes en een aantal verzoeken die vooraf worden gedaan, en die je het beste kunt opschrijven ter herinnering gedurende de bijeenkomst.

De zes verzoeken

Comcafé: Verbindend communiceren

Het Comcafé op dinsdagochtend 30 oktober Graag nodig ik je uit voor het bijwonen van het Comcafé op 30 oktober van 10.00-12.00. We praten over een vooraf bekend gemaakt onderwerp. Wat betekent dit voor je, een bekend thema, is het spannend, beangstigend, word je er blij van of ...? We krijgen antwoorden op deze vragen die ons kunnen verwonderen. Zoals ik me regelmatig verwonder over de verbinding en de openheid in het contact, die ik door de opzet van het Comcafé, met anderen kan delen. De vaste structuur, een praatstok en de basisuitgangspunten van Verbindende Communicatie, maken dit mogelijk.

Nieuwsgierig geworden? Kom dan dinsdag 30 oktober van 10.00-12.00 naar de koepel op de camping Tussen Hemel en Aarde op de Kanonsdijk 7 in Groenekan. Vanaf 9.30 staat er koffie en thee klaar. Deelname is gratis en een vrijwillige bijdrage voor stichting Transformi is welkom (zie kader). Graag opgeven via mail [email protected] of telefoon 030-7850595 / 06-29492293 Anke van Mourik Trainingscentrum De Regenboog Kanonsdijk 7 3737 MS Groenekan www.regenboogtrainingen.nl

Wat is een Comcafé? Het comcafé is een werkvorm om op een verbindende wijze over een thema te praten, zodanig dat er voor iedere aanwezige ruimte is om te spreken en gehoord te worden over wat het thema in hem/haar oproept. Het is dan ook de bedoeling om uit de discussie te blijven. Het gaat er niet om wie gelijk heeft, of hoe iets precies in elkaar zit. Het gaat er om te luisteren naar hoe iets voor de één is, en hoe het voor de ander is.

Veiligheid - Al hetgeen je hoort blijft binnenskamers Accepatie - Houd je oordelen zoveel mogelijk terug Nieuwsgierigheid - Kies voor begrijpen boven overtuigen Beknoptheid - Ga voor eerlijkheid en diepgang én houdt het w wkort Helderheid - Praat in de 'ik' vorm Luister - Hoe het voor de ander is, en weerhoudt je van het wgeven van advies. Het zijn verzoeken (en dus geen eisen). Als mensen er één vergeten kun je ze er aan herinneren als je denkt dat de sfeer van diepgang en verbinding in gevaar komt. Zo niet kun je er ook voor kiezen het te laten gaan. Het is wel belangrijk dat er openlijk door iedereen wordt ingestemd (bijv. met een knikje) met het verzoek tot veiligheid. En als er een discussie ontstaat op hoofd-niveau of er uitgebreide adviezen worden gegeven, grijpt de begeleider in.

Stichting Transformi bevordert contacten tussen (gecertificeerde) trainers in geweldloos communiceren en de lokale bevolking van gebieden waar mensen niet in staat zijn om deze trainers te bekostigen. De trainers leiden lokale mensen op om op hun beurt het gedachtegoed rondom Geweldloos Communiceren te leven en te verspreiden. Getraumatiseerde, kwetsbare kinderen Meerdere projecten liggen in Kenia en wel in het Suba district, gelegen in het westen en grenzend aan het Victoriameer. In dit district leven 200.000 mensen waarvan 50.000 wezen en getraumatiseerde, kwetsbare, kinderen. Een uitspraak van de Suba District Childrens Officer, een overheidsfunctionaris: "We kunnen met de nodige inspanning deze kinderen wel voeden en daarbij blijven het kansarme kinderen die veel geweld ervaren, zelfs van de overheidsfunctionarissen die hen begeleiden. De begeleiders hebben ook niet anders geleerd. Wat we nu nodig hebben om van deze groep kinderen in balans zijnde volwassenen te maken is Geweldloze Communicatie". Wat is geweldloze communicatie? Geweldloos communiceren helpt ons om in verbinding te blijven met wat er van moment tot moment in onszelf en de ander leeft en het verhoogt onze mogelijkheden om ons leven en dat van anderen te veraangenamen. Om in harmonie te leven met verschillen. Sterrenstof Okt-2012 9

Lege inktcartridges inwisselen voor geld Inktcartridges, iedereen kent ze wel. Iedereen die ze wel eens koopt weet ook dat ze erg duur zijn. Je kan je oude cartridges (alle merken) inwisselen voor geld. Makkelijk verdiend als je ze anders toch had weggegooid! Het is ook nog eens beter voor het milieu.

Lege inktpatronen en tonercartridges mogen in de afvalbak, maar je kan ze ook een tweede leven geven. Lever je lege cartridge in bij een inzamelpunt De eerste optie die je kunt overwegen is om lege cartridges in te leveren bij een centraal inzamelpunt of bij een recyclingbedrijf. Je lege cartridges krijgen dan vaak nog een tweede leven! Er zijn namelijk bedrijven die gespecialiseerd zijn in het recyclen van cartridges en toners, en deze nemen je lege cartridges graag in en geven je hiervoor vaak een kleine vergoeding. Gerecyclede cartridges zijn milieuvriendelijker, goedkoper en vaak tot aan het randje gevuld met verse inkt (in plaats van tot de helft zoals bij veel originele merken)! Indien de cartridge gerecycled is, dan is dit in de productspecificatie vermeld. Vaak zijn er bij jou in de buurt voldoende inzamelpunten, maar zijn ze nog onvoldoende

bekend. Kijk maar eens bij de lokale bouwmarkt, de servicepunten van de post of de basisschool. Doneer ze aan een goed doel Wist je dat je ook een goed doel kunt steunen met je lege cartridges? Je slaat dan twee vliegen in één klap, want jij bent van je lege cartridge af én je geeft steunt aan een goed doel. Meestal staat op de website van de organisatie welke cartridgetypes ze graag ontvangen. Controleer vooraf dus even of ze ook jouw lege cartridges kunnen gebruiken. Om de portokosten zo klein mogelijk te houden, kun je vaak speciale antwoord-envelopjes bij hen verkrijgen om de lege cartridges per 20 tegelijk naar ze toe te sturen. Goede doelen sie je kan steunen met je lege inktcartridge Fonds verstandelijk gehandicapten! Apenheul Stichting AAP GaiaZOO Stichting Opkikker DierenPark Amersfoort CliniClowns Nederland Jantje Beton Wereld Natuur Fonds KNGF Geleidehonden Hulphond Nederland Revalidatiefonds Dorcas Hulp Nederland Epilepsie Fonds Diergaarde Blijdorp Stop Tetanus Lotje & Co

Het kan ook voorkomen, dat jouw lege cartridges nergens welkom zijn. Dit komt meestal doordat bepaalde cartridgetypes niet gerecycled (kunnen) worden, zoals huismerk of kloon-cartridges, zoals WeCare, Pelikan, inkclub, 123inkt, Hema, Lidl, etc. In dat geval blijft er dus niets anders over dan je lege cartridge in de vuilnisbak te deponeren. Dus, heb je een lege inktpatroon of tonercartridge ? Gooi hem dan niet achteloos weg!

Vacatures HANDELSBEVORDERING

KeepItCleanDay 21-9-2012, Kanaleneiland

Hiervoor vragen wij meerdere LETSers die: * Goed met mensen kunnen omgaan. * Met anderen samen kunnen werken in teamverwband. * Problemen op kunnen lossen * Deelnemers kunnen motiveren in de breedste wLETSzin. * Creatief zijn * Kunnen werken met e-mail en andere digitale wmedia * En goed kunnen COMMUNICEREN !!! Je ontvangt een RIANT LOON voor je werk Wil je meer informatie, of heb je interesse, neem dan contact op met Christel Of stuur een mail naar [email protected] Sterrenstof Okt-2012 10

Keep It Clean Day! is een project dat tot stand is gekomen n.a.v. de World Clean Up Conferentie in Estland van 12-15 januari 2012. We zijn onderdeel van de mondiale World Clean Up - Let's Do It! Tussen 24 maart en 25 september zijn er 91 landen in de wereld die het onmogelijke mogelijk maakten en met zoveel mogelijk mensen hun land opruimden. Zo ook in Utrecht, op meer dan 28 locaties met ruim 756 vrijwilligers!

Tijd voor Elkaar Bewoners met elkaar in contact brengen door concreet iets voor elkaar te betekenen. Dat is het doel van de methode TijdvoorElkaar. De eigen kracht van bewoners staat hierbij centraal. Een professional stimuleert bewoners om zowel een dienst aan te bieden als om hulp te vragen. Denk aan boodschappen doen, klussen of hulp met een computer. Een website brengt vraag en aanbod eenvoudig in beeld. Hierdoor komen buurt- of wijkbewoners op een informele manier met elkaar in contact. TijdvoorElkaar Marktplaats voor burenhulp, sociale contacten en vrijwilligerswerk in de wijk. Hoe werkt TijdvoorElkaar? Het werkt, net als een marktplaats, met vraag en aanbod. Buurtbewoners kunnen als ze hulp nodig hebben, iemand willen helpen, samen met anderen iets willen doen of iets voor de buurt willen organiseren, een oproep op de website plaatsen. Ook wijkgerichte vrijwilligersorganisaties kunnen er gebruik van maken. TijdvoorElkaar maakt het je makkelijker om in contact te komen met andere wijkbewoners. Door dingen met en voor elkaar te doen leren buurtbewoners elkaar beter kennen. Dat is prettig voor jou en goed voor de wijk. Het aanbod is vrijwillig en gratis. Meedoen kan op 2 manieren > plaats zelf je vraag en aanbod op wde website en regel het met elkaar; > maak gebruik van de sociaal makelaar. Voor wie? Iedereen kan iets betekenen voor een ander en iedereen kan wel eens de hulp van een ander gebruiken. Deelnemers aan Tijd voorElkaar worden verzocht (maar niet verplicht) om zowel iets te vragen als aan te bieden. Op deze manier zijn alle deelnemers (jong, oud, wel of geen handicap) gelijkwaardig.

fessional een spin in het web met een zeer belangrijke functie. De twee belangrijkste taken van de sociaal makelaar zijn: het matchen van vraag en aanbod en het betrekken van sociaal kwetsbare bewoners. Het is de bedoeling om hen een omgeving te bieden waarin ze durven te vragen en in contact kunnen komen met andere bewoners. Daarnaast is PR en werving een belangrijk onderdeel van de werkwijze van de methode, dit is ook een belangrijke taak van de sociaal makelaar. Hierbij wordt de nadruk gelegd op een persoonlijke, proactieve benadering van de doelgroep door de sociaal makelaar. Ook zoekt de sociaal makelaar aansluiting bij lokale organisaties in de wijk, om hen te vragen bekendheid te geven aan de methode TijdVoorElkaar. Als deze bekendheid eenmaal verworven is, speelt de sociaal makelaar een actieve rol in het betrekken van bewoners bij TijdVoorElkaar en bij het koppelen van vraag en aanbod. Het is de bedoeling dat op den duur kleine netwerken van deelnemers worden gevormd waarin deelnemers dingen voor en met elkaar doen, zonder tussenkomst van de website of de sociaal makelaar. Onderbouwing De methode TijdVoorElkaar is vanuit de praktijk ontwikkeld. Daarbij is gebruik gemaakt van de bestaande buitenlandse methoden TimeBanks en LETS. Wederkerigheid is het centrale uitgangspunt van beide methoden. De boodschap is: iedereen kan iets doen dat voor een ander interessant is en iedereen kan wel eens de hulp van een ander gebruiken. Geven vergroot de eigenwaarde en levert waardering op, krijgen geeft steun en begrip. Hierbij wordt gesproken van een ‘gifteconomie’ waarbinnen diensten worden uitgewisseld zonder dat daar een objectieve maatstaf als geld bij komt kijken. TijdVoorElkaar gaat verder uit van de eigen kracht van de deelnemers. De professional krijgt steeds meer de rol van inspirerende coach en ondersteuner, waarbij hij altijd uitgaat van de eigen potentie van de mensen met wie hij werkt.

Praktijkervaringen Drempelvrees? Geen internet? In een evaluatie naar het project TijdVoorElkaar in Utrecht Zuid De sociaal makelaar informeert je graag over alle mogelijkheden zijn zowel de bewoners als de professionals van mening dat en helpt om je vraag of aanbod duidelijk te krijgen. Zij kan een TijdVoorElkaar bijdraagt aan een vermindering van anonimiteit advertentie voor je op de website en sociaal isolement. Wel geeft men plaatsen of aanwezig zijn bij een ken- Geven vergroot de eigenwaarde aan dat een wijk vaak een (te) groot nismakingsgesprek tussen vrager en gebied bestrijkt, waardoor het juist en levert waardering op, aanbieder. De TijdvoorElkaar folder weer anoniem kan worden. De sugkrijgen geeft steun en begrip wordt, voorzien van vraag- en aanbodgestie wordt gedaan om nog lokaler te kaart en begeleidende brief, huis-aanwerk te gaan. De meeste geïnterviewhuis verspreid. Daarnaast worden er allerlei activiteiten georgade bewoners zijn enthousiast over TijdVoorElkaar. Het idee dat niseerd om TijdvoorElkaar bekend te maken, zoals “bakkie in de mensen worden aangesproken op hun kwaliteiten, spreekt buurt” (koffie met buurtbewoners velen aan. Mensen waarderen vooral de laagdrempeligheid en de informele manier om met elkaar in contact te komen. Ook Aanpak durven ze eerder iets aan een ander te vragen. Het contact met De methode TijdVoorElkaar kent twee pijlers: een interactieve de sociaal makelaar wordt door bewoners zeer op prijs gesteld website en een sociaal makelaar. Buurtbewoners en lokale orgaen de professionals zelf benadrukken het belang van de sociaal nisaties informeren elkaar over vraag en aanbod van diensten makelaar. Hij is als spin in het web onmisbaar voor het slagen (zoals ramen wassen, boodschappen doen of hulp bij computervan het project. gebruik) via een interactieve website. Alle deelnemers aan TijdVoorElkaar worden verzocht, maar niet verplicht, zowel iets TijdvoorElkaar bij jou in de buurt? te vragen als iets aan te bieden. De sociaal makelaar is als proKijk op www.tijdvoorelkaar.org Sterrenstof Okt-2012 11

Eerste hulp bij weerstand tegen duurzaamheid Jij gaat voor duurzaam, maar je omgeving ziet beren op de weg. Met deze tips verander je de weerstand in steun. Roep dat je onderneming streeft naar duurzaamheid en iedereen zal je aanmoedigen. Maar als je vervolgens vertelt dat je vijf windmolens rond je bedrijf gaat plaatsen of dat je inkopers zich aan extra regels moeten houden, kan dat oorspronkelijke enthousiasme binnen no time omslaan in flinke weerstand. Laat je daardoor niet uit het veld slaan. Else Boutkan weet als expert op het gebied van het opzetten van duurzaamheids-programma's alles van weerstand. 'Ondernemers die aan de slag willen met duurzaamheid stuitten in het traject bijna allemaal ergens op weerstand. Dat kunnen onwillige medewerkers zijn, die geen trek hebben in een extra project. Maar ook omwonenden die tegen jouw zonnepanelen moeten aankijken.' Je zal dus draagvlak voor je plannen moeten creëren, maar dat kan alleen als je zelf precies weet wat je wilt en vooral ook waaróm. Verbind je met je omgeving De eerste vraag die je je als ondernemer moet stellen is: wat kom ik hier doen? Boutkan: 'Je kunt bijvoorbeeld als tuinder wel willen overstappen op windenergie, maar als je geen binding hebt met de omgeving, zullen omwonenden zich vrijwel zeker verzetten tegen die lelijke windmolens achter hun huis. Bedenk dus eerst wat jij voor de omgeving betekent. Die tuinder kan ervoor kiezen om zijn tomaten niet te exporteren maar te verkopen op de plaatselijke markt. Dan ga je een band aan met je plaatsgenoten én werk je mee aan een circulaire economie. Misschien kan je bedrijf iets betekenen voor een school in de buurt, of kun je omwonenden laten meedoen in je windmolenproject, zodat ze profiteren van lagere energiekosten.' Denk strategisch Duurzaamheid begint met het doorlichten van je bedrijf. Boutkan: 'Start met het onderzoeken van je grondbeginselen. Gaat jouw product nog tien of twintig jaar mee? Is je manier van werken en produceren ook op lange termijn houdbaar? Kijk bijvoorbeeld naar multinationals. Die trekken zich niets aan van de crisis, maar investeren tegen de stroom in. Grote bedrijven als Puma en Unilever kiezen voor duurzaamheid omdat ze zich realiseren dat dat de enige manier is om in de toekomst te blijven bestaan. Dat vraagt een investering, maar een slimme ondernemer onderneemt niet alleen voor morgen maar ziet ook lange termijnontwikkelingen aankomen.' Als duurzaamheid de kern van je bedrijf is (en niet iets wat je 'erbij' doet), is het veel makkelijker anderen mee te krijgen. Else Boutkan maakt daarbij wel een kanttekening: 'Apple heeft een mooie 'why' maar is vooral dienend aan de consument, nog te weinig aan de aarde. Vragen die ik in dit kader aan klanten stel zijn: Wat kom je doen op deze aarde? Wat wil je bijdragen? Wat is je relevantie? Sterrenstof Okt-2012 12

Als duurzaamheid in de kern van je bedrijf zit, dus onderdeel is van de why, is het niet alleen makkelijker anderen mee te krijgen, maar werk je ook aan je toekomstbestendigheid: je hebt het fundament daarvoor al neergelegd.' Start een glamourous pilot Duurzaamheid moet je organiseren, zegt Boutkan. Als je helder hebt wat je de wereld met je bedrijf wil brengen, inventariseer dan welke acties daaruit voortkomen. Die actielijst loop je kritisch na. Kijk daarbij niet alleen naar de grootste besparingen maar ook naar de acties waarmee je de meeste mensen in beweging zet. Misschien levert een papierbesparingsactie niet veel op in besparingen, maar maakt het wel ál je medewerkers bewust van waar je mee bezig bent. Als je één glamourous pilot neerzet, is het draagvlak voor het volgende project al groter. Maak het jezelf ook niet te moeilijk. Een bewegingsmelder geeft sneller resultaat dan steeds maar weer vragen of mensen het licht willen uitdoen. Zoek cultural creatives Voelt het soms alsof je de enige bent echt voor duurzaamheid gaat? Het is waar dat vernieuwers altijd voorop lopen en dus een relatief kleine groep vormen. Maar Nederlanders die een duurzame levenstijl nastreven, de zogeheten cultural creatives, vormen inmiddels 15 procent van de bevolking. Daarnaast is er een groep van 12 procent die dezelfde idealen aanhangt maar ze (nog) niet in de praktijk brengt. Een kwart van de Nederlanders staat dus aan jouw kant! Als je binnen je bedrijf of in je omgeving op weerstand stuit, ga dan op zoek naar die cultural creatives. Boutkan: 'Probeer niet de onwilligen te overtuigen maar kijk wat je kan bereiken met die enthousiaste groep. Dat scheelt je een hoop energie en levert je veel meer op. Heb je een medewerker die zich altijd kwaad maakt over onnodige printjes of lampen die onnodig branden? Dan wordt hij of zij het eerste lid van je duurzaamheidsteam. Grote kans dat de rest vanzelf meegaat.' Maak het persoonlijk Als je ook op lange termijn mensen enthousiast wil maken voor duurzaamheid, moet je het persoonlijk maken, zegt Boutkan. 'Ga eens met elkaar in gesprek over persoonlijke drijfveren, interesses, aha-erlebnissen en ook over de ergernissen in relatie tot duurzaamheid. Er wordt veel te weinig gefilosofeerd, gemijmerd of gedroomd over een totaal andere weg, de duurzame weg, die een bedrijf zou kunnen inslaan.' Als je weet wat iemand drijft, kun je het persoonlijk belang van die ander laten samenvallen met jouw duurzame belangen. Maakt die ander zich zorgen over de toekomst van zijn of haar kinderen? Geeft hij of zij aan goede doelen? Wil iemand meer groen in de stad of een betere socale samenhang in de buurt? Het loont om je als ondernemer te oefenen in het inleven in je gesprekspartners en zo te zoeken naar verbinding. Je zal verrast zijn hoeveel mensen alsnog 'ja' zeggen tegen je project.

Bron: www.sprout.nl/243/duurzaam-how-to

Transition Towns Heuvelrug Transition Towns zijn lokale gemeenschappen (grote en kleine steden, dorpen, wijken, eilanden) die zelf aan de slag gaan om hun manier van wonen, werken en leven minder olie-afhankelijk te maken. Piekolie en klimaatverandering zijn de belangrijkste drijfveren om in actie te komen voor verandering van onderop! Transition Towns werken aan oplossingen en laten zien hoe je die zelf organiseert. Het Transition Towns-concept doet een beroep op de eigen inzichten, wijsheid, creativiteit en ervaringen van gewone mensen. Transition Towns zijn gebaseerd op de kracht van de lokale gemeenschap. Op de Utrechtse Heuvelrug zijn al meerdere TT kernen actief in Zeist, De Bilt, Doorn en Den Dolder. Transition Towns Heuvelrug is een samenwerkingsplatform voor iedereen die op de Utrechtse Heuvelrug met Transition Towns bezig is of aan de gang wil. De Transition initiatieven hebben een ambitieus doel: je eigen stad, wijk, dorp of (ei)land voorbereiden op de combinatie van een permanente oliecrisis (Piekolie), de klimaatcrisis, en de noodzaak om te schakelen naar een economie die niet afhankelijk is van fossiele brandstoffen. En dat kan!

lijk in Groot-Brittannië, maar inmiddels wereldwijd, en ook in Nederland! Voor het geval je de indruk hebt dat Transition Towns gevormd wordt door mensen die de wijsheid in pacht hebben, is het belangrijk om te weten dat TT een veelzijdige maatschappelijke beweging wil zijn en moet zijn. Wat we ons heel goed realiseren is dit: > Als we op overheden wachten, dan wordt het "te weinig, te wlaat" > Als we alleen als individuen handelen, dan wordt het "te weinig" > Als we gemeenschappelijk handelen, dan is het misschien net wgenoeg, net op tijd Lokale initiatieven Het aantal lokale Transition Town- initiatieven groeit gestaag. Naast actieve initiatiefgroepen zijn er ook contactpersonen of groepjes die fungeren als aanspreekpunt voor belangstellende plaats- of buurtgenoten. Zeist: Maurice Hardy, [email protected] De Bilt: LETSer Emile, www.debilt.transitiontowns.nl Den Dolder: [email protected]

Aanpak met Hoofd, Hart en Handen Het Hoofd verzamelt en verwerkt vooral feiten met betrekking tot Piekolie en klimaatverandering. Als je weet hoe de ontwikkelingen er voor staan en je tot het inzicht komt dat het allemaal anders moet, dan kun je werkelijk in beweging komen. Het is de eerste stap in een veranderingsproces. Voor het Hart is het cruciaal om van een positieve visie uit te gaan. Dat vereist dus ook inzicht in de psychologische processen van verandering. De grootste kracht voor het 'hart' is het ontwikkelen van het vertrouwen dat dingen zullen gaan lukken. Ook fantasie en het lef om idealen te koesteren zijn sterke stimulerende krachten. En natuurlijk: samenwerken met anderen vanuit een gevoel van verbondenheid.

Doorn: Frank van West, [email protected]

Utrecht: Bram Bloemers, [email protected] Leidsche Rijn: Rianne van der Veen, www.ttleidscherijn.ning.com Utrecht-Overvecht: Elma, [email protected] Houten: tthouten.wordpress.com, [email protected] Nieuwegein: [email protected]

De Handen zijn uiteraard het meest praktisch. Hier komt de theorie tot leven aan de hand van tal van actuele voorbeelden. Ook komen hier de principes van permacultuur aan bod. Er zijn talloze mogelijkheden en redenen waarom steden en dorpen zich zouden willen ontwikkelen tot vitale lokale gemeenschappen. Ze verbouwen hun eigen voedsel en wekken zelf energie op. Huizen bouwen ze met materialen uit de omgeving. Ze gaan slim om met water en ze hebben vaak ook een eigen geldsysteem. Inspiratie opdoen? Natuurlijk zijn er aanvankelijk veel vragen en bedenkingen. Dit zijn de zeven meest voorkomende 'maren' (en hun weerleggingen). Een Transition Town-initiatief komt tot stand volgens een twaalf stappen-plan. Voordat een initiatief zich een echte 'Transition Town' mag noemen, dient te worden voldaan aan aantal internationaal gehanteerde criteria. Deze aanpak is inmiddels succesvol beproefd in vele tientallen steden en dorpen, aanvankeSterrenstof Okt-2012 13

Wereldwinkels en fairtrade Bijna 350 Wereldwinkels verkopen de mooiste wereldcadeaus. Volgens eeuwenoude tradities gemaakt. Met een hedendaags tintje. Elk product is met zorg en volgens eerlijke handelscriteria ingekocht. Door de handel met Wereldwinkels verdienen de makers van deze cadeaus een geregeld inkomen. En krijgen zij ondersteuning bij het ontwikkelen van hun bedrijf. Wereldwinkels maken hiermee duidelijk dat armoede wèl bestreden kan worden. Wereldwinkels en fairtrade Vaak blijven de makers van de dingen die we kopen vrij onzichtbaar. Wie maakt de boeddha's uit Nepal? Wie smelt die kleurrijke kaarsen uit Swaziland en hoe komen ze naar Nederland? Hoe leven en werken deze mensen? Omgekeerd is de vraag: hoe goed kennen de producenten de consumenten? Wat weten zij van de mensen die hun producten kopen, en de redenen waarom ze ze kopen? De Wereldwinkel geeft een kijkje in de keuken. Ze laten zien wie de mensen in de verschillende schakels in de keten zijn: > de producent die het product maakt > de importeur die producten inkoopt bij producentenorganisa wties uit Azië, Afrika of Latijns Amerika > de Wereldwinkelier of Fair Trade Shophouder die producten winkoopt bij de importeurs en verkoopt in de winkel > de consument die uiteindelijk een cadeautje koopt dat gewmaakt is door de producent De Landelijke Vereniging van Wereldwinkels zet zich in voor de hele keten en is actief in alle schakels. Waar staat fairtrade eigenlijk voor? Fairtrade of eerlijke handel staat voor een gelijkwaardige manier van handel drijven. Gebaseerd op dialoog, transparantie en respect. De Wereldwinkels vinden dat de wereldhandel moet veranderen zodat producenten een kans krijgen op een leven zonder armoede en met voldoende kansen op ontwikkeling. Met de verkoop van producten laten zij zien dat handel ook anders kan. Zij bieden de Nederlandse consument een keuze. Koop je een cadeau in de Wereldwinkel, dan draag je bij aan de ontwikkeling van de makers ervan. Wat onderscheidt fairtrade van gewone handel? Fairtrade staat dus voor een gelijkwaardige manier van handeldrijven. Maar hoe wordt dat vormgegeven? Wereldwinkels en Fair Trade Shops onderscheiden zich van andere winkels doordat zij artikelen uit ontwikkelingslanden verkopen met aandacht voor de volgende punten: respect voor mens en milieu, een duurzame handelsrelatie, ondersteuning bij productontwikkeling en transparantie van de handelsketen. In fairtrade kiezen we bewust onze handelspartners. De produSterrenstof Okt-2012 14

centengroepen en exportorganisaties die schuil gaan achter de producten in de Wereldwinkel hebben allen een expliciet sociaal beleid. Zo zijn veel van de mensen die de producten maken arm en/of 'kansarm': zij maken weinig kans op ontwikkeling. Zonder de fairtrade van de Wereldwinkels hebben zij minder of geen kansen op de westerse exportmarkt. Respect voor mens en milieu Wereldwinkels vinden dat producten gemaakt en verhandeld moeten zijn met respect voor mens en milieu. Daar is op diverse manieren aandacht voor. Zo streeft iedereen in de eerlijkehandelsketen naar verbetering van de positie van vrouwen en naar afwezigheid van discriminatie naar ras, geslacht of godsdienst. Producenten moeten zorgen voor behoorlijke werkomstandigheden en vakbondsvrijheid voor hun werknemers. Hun activiteiten mogen het milieu niet te zeer belasten en er mag geen sprake zijn van uitbuiting van kinderen. Als kinderen bij de productie helpen, dan moet dat zeer beperkt zijn, niet een verplicht karakter hebben. Daarnaast moeten zij naar school kunnen en vrije tijd hebben. Wereldwinkels vinden ook dat producenten een 'leefbaar loon' horen te krijgen. Vroeger werd dit een 'eerlijke prijs' genoemd. Producenten moeten naar lokale maatstaven in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Als ze fulltime voor eerlijke-handelsorganisaties werken, moeten ze daarvan voedsel, kleding en onderdak en hun bedrijfsvoering kunnen bekostigen en hun kinderen naar school kunnen laten gaan. Wat precies een leefbaar loon is, is moeilijk vast te stellen en te standaardiseren. Want wat je nodig hebt om behoorlijk van te leven, verschilt per land en zelfs per streek. De Landelijke Vereniging van Wereldwinkels heeft een methode ontwikkeld die zij gebruikt bij controlebezoeken aan producenten. Duurzame handelsrelatie Importeurs van fairtrade producten gaan een langdurige handelsrelaties met producenten aan. Dit biedt hun voor langere tijd zekerheid. Ook een voorschot kan producenten helpen. Elke importeur biedt op zijn eigen manier ondersteuning aan producenten. De Wereldwinkels juichen dit toe. Duurzame ontwikkeling is een kwestie van een lange adem, waarbij de kennis en ervaring van de producentenorganisatie langzaam wordt opgebouwd. Dit is niet altijd even makkelijk, en voor sommige producenten is het dagelijks bestaan zo zwaar dat professionaliseren en schaalvergroting voorlopig een toekomstdroom is.

Wereldwinkels in de buurt Amsterdamsestraatweg 38, Utrecht Steynlaan 63, Zeist Stadsplein 3, Nieuwegein

Het concept Repair Café is in 2009 bedacht door de Amsterdamse journalist/publicist Martine Postma en Peter van Vliet, sustainability accelerator in Groningen. Enthousiast geworden door het repareerproject Platform21 = Repairing, kwamen zij op het idee om in het hele land laagdrempelige ontmoetingsplaatsen in te richten, waar buurtbewoners hun eigen kapotte spullen kunnen repareren, onder deskundige begeleiding en in een ontspannen sfeer. Het allereerste Repair Café vond plaats op 18 oktober 2009, in Amsterdam-West. Tientallen buurtbewoners en geïnteresseerden van verder weg kwamen die zondag naar de foyer van het Fijnhout Theater, waar tal van reparatiedeskundigen met gereedschap en materialen aanwezig waren. De middag was een groot succes; het Repair Café bleek duidelijk in een behoefte te voorzien. Dat was voor de initiatiefnemers aanleiding om door te gaan en hun activiteiten uit te breiden. Op 2 maart 2010 is de Stichting Repair Café opgericht. Vanuit deze stichting zijn in 2010 circa tien Repair Café-bijeenkomsten georganiseerd, allemaal in Amsterdam. Sinds januari 2011 biedt de Stichting ook ondersteuning aan lokale groepen in heel Nederland die zelf hun eigen Repair Café willen beginnen. De Stichting Repair Café stelt zich ten doel om > het repareren van spullen, in plaats van weggooien en nieuwe wkopen, als logische handeling te verankeren in de duurzame wsamenleving; > reparatiekennis te behouden en te verspreiden; > de sociale cohesie in de lokale samenleving te bevorderen wdoor buurtgenoten met heel verschillende achtergronden en wdrijfveren met elkaar in contact te brengen in het kader van ween inspirerend en laagdrempelig evenement.

De mogelijkheid om het oude product te repareren, komt bij veel mensen niet meer op. Mensen weten ook niet meer hoe dat moet. Reparatiekennis verdwijnt zienderogen. Mensen die deze eenvoudige praktische kennis nog wel bezitten (zoals bv. ambachtslieden, ouderen en mensen met een lagere opleiding), worden door de maatschappij niet altijd even hoog gewaardeerd en staan vaak zelfs ongewild aan de kant.

Hun kennis wordt niet of nauwelijks benut. Terwijl deze mensen veel zouden kunnen bijdragen aan het duurzamer maken van de samenleving. Door deze mensen in te schakelen als begeleiders bij reparatiebijeenkomsten, worden veel positieve effecten tegelijkertijd bereikt. Mensen die anders aan de kant staan, doen weer mee. Waardevolle praktische kennis wordt overgedragen. De hoeveelheid grondstoffen en energie die nodig is om nieuwe producten te maken, wordt beperkt. Verder helpt repareren in plaats van weggooien mee aan de beperking van CO2uitstoot. Want bij het fabriceren van nieuwe producten - en het recyclen van oude - komt CO2 vrij. In het Repair Café leren mensen op een andere manier naar hun spullen te kijken. En er opnieuw de waarde van in te zien. Reparatie draagt bij aan een mentaliteitsverandering. Die is noodzakelijk om breed draagvlak te creëren voor een duurzame samenleving. Maar bovenal wil het Repair Café laten zien dat repareren leuk is, en vaak heel makkelijk. Kom het ook eens proberen!

TT Zeist start Buurtmoestuin en Repair Café De plannen van Transition Town Zeist beginnen vruchten af te werpen. Met name de samenwerking met bestaande instellingen ziet er heel inspirerend uit. Zo is men op 3 oktober gestart met een biologische buurtmoestuin achter het woonzorgcentrum Amandelhof.

Waarom een Repair Café? De Westerse maatschappij is gericht op consumeren. We kopen steeds meer spullen en gooien ook steeds meer weg. Luxegoederen die we bezitten, gebruiken we steeds korter. Zodra ze mankementen gaan vertonen - een stoel met een wiebelende poot, een cd-speler waarvan het klepje niet meer open wil, een wollen trui met een gaatje in de elleboog - gooien we ze weg en kopen een nieuw product. Veel spullen worden al weggegooid voordat ze een jaar oud zijn.

Het eerste Repair Café van Zeist gaat op 17 november van start bij het Christelijk College in Zeist. Handige handen en kapotte apparaten zijn van harte welkom! Vraag informatie bij [email protected] Repair Café Utrecht Op zaterdag 27 oktober van 14.00 - 17.00 uur zitten er in buurthuis Oudwijk, Oudwijkerdwarsstraat 148, Utrecht Oost weer vele vrijwillige repairders klaar om uw "kapotte" spullen te redden van de vuilniszak. En ook op 24 november en 15 december. Repair Café Nieuwegein is i.o. Informatie bij Peer 06-17564000. Sterrenstof Okt-2012 15

Grote Beer Opschorting Besluit Afschaffen Sterrencontributie Door het bestuur is onlangs besloten om de sterrencontributie af te schaffen in het belang van de LETS-deelnemer en de LETS in het algemeen. Een heel korte discussie hieromtrent had plaatsgevonden in de laatste DRV. De voorzitter van het bestuur had deze discussie aangegrepen om het onderwerp te agenderen in de bestuursvergadering en een besluit door het bestuur te laten nemen. Dit bleek echter te voortvarend. Naar ieders mening, ook omdat het niet geagendeerd was, was er onvoldoende discussie hieromtrent, over de voor- en nadelen, gunstige en ongunstige effecten, en meer.

LETS en vervolgens afpakken door een sterrencontributie terwijl er ook een eurocontributie is, wordt ervaren als een straf omdat je als beginneling vrij snel in de min kan komen te staan (50 - 84 = -34 sterren in de min, daarna loopt het alleen maar op in de huidige situatie). Hoewel in de min staan een stimulans moet zijn om te handelen, wordt dat door velen gezien als juist een belemmering. Deelnemers die handelen met weinig tegenwaarde of alleen ruilen komen hierdoor in de problemen. Deelnemers die willen handelen maar geen afzetmogelijkheid vinden door de kleine omvang van LETS komen eveneens in de problemen. Deelnemers die meer geïnteresseerd zijn in het sociale aspect van LETS krijgen hetzelfde probleem.

Kritiek op besluit Tevens is van diverse deelnemers kritiek gekomen zowel op de wijze waarop het besluit is genomen als op de inhoud van het besluit. In twee gevallen voor en in drie gevallen tegen. Tevens zijn van diverse deelnemers In de min staan, in tegenstelling waardevolle suggesties ontvanUiteindelijke doelstelling: tot wat het doel daarvan is, gen voor aanpassing en de levert het stress op en werkt zienswijze hieromtrent. LETS moet er beter van worden. over het algemeen niet motiveVoldoende reden om opnieuw rend, vooral niet als je het in de hiernaar te kijken. Het bestuur is huidige economische situatie al moeilijk hebt. Je voelt je dubbel heel blij en heel dankbaar voor alle ontvangen kritiek. Dit leidt gen…..d. naar alle waarschijnlijkheid tot een betere beslissing die haar grond mag vinden in de mening van de meerderheid van de Het bestuur heeft gemeend, ook omdat er nu binnen het deelnemers. bestuur handelsbevordering ontbreekt, de LETSER in de huidige situatie een meer flexibele houding toe te staan. Wel wil het Motieven afschaffen sterrencontributie bestuur iedereen vragen om alles Een van de redenen voor het afschaffen is, dat LETS Utrecht e.o. wat overbodig wordt of weggeop het moment ongeveer 100 deelnemers heeft, terwijl voor gooid gaat worden eerst aan te een goede diversiteit en goed functioneren van vraag en aanbod bieden binnen LETS en als dat niet een omvang van ongeveer 500 actieve deelnemers moet worlukt aan te bieden aan een tweed den bereikt. Het is demotiverend voor deelnemers als er weinig hands winkel of gewoon weg te vraag is naar hun diensten en dan ook nog belast te worden met geven. 7 sterren per maand (84 sterren per jaar). Als ze dan lid af worden bereiken we natuurlijk nooit die basis van 500 actieve deelVanuit de LETS-deelnemers zijn nemers. diverse stemmen opgegaan om de sterrencontributie af te schaffen. Daar heeft het bestuur de Ook is het zo dat bij een andere LETS-kring slechts een deel van situatie overziende gehoor aangegeven. Op zich is er geen prinde deelnemers een kleine bescheiden contributie betaalt en een cipiële grond waarom de sterrencontributie niet afgeschaft zou ander deel helemaal niets conform de richtlijnen in die LETSkunnen worden. Echter lijkt het ons nu op basis van de kritieken kring. Dat heeft niet geresulteerd in een inflatie, waardevermintoch belangrijk om alle LETS-deelnemers de gelegenheid te dering of iets dergelijks van de betaal- / ruileenheid. geven zich uit te spreken hierover. Het geven van een bonus van 50 sterren bij het toetreden tot Keus aan de LETSers middels een enquête Op basis van overleg met de Raad van Toezicht is besloten om het huidig besluit op te schorten. Doel is alle LETSERs de gelegenheid te geven zich uit te spreken over deze materie. Daarvoor zal voor 15 oktober een enquête onder de deelnemers worden verspreid waarop een keuze gemaakt kan worden uit een aantal alternatieven. Om tot een goed besluit te kunnen komen verzoeken wij alle LETSERs het enquêteformulier in te vullen en aan het bestuur / Raad van Toezicht te retourneren. Het is een voor LETS als geheel, de individuele LETSER en de toekomstige LETSER van groot belang of we met huidige systeem van sterrencontributie doorgaan of niet of in een andere vorm laten bestaan. verder lezen volgende pagina Sterrenstof Okt-2012 16

Brainstormen met wie? Een suggestie is binnengekomen om voor de DRV een brainstormingssessie te houden over de sterrencontributie. Indien er belangstellenden zijn daarvoor kunnen zij zich melden bij de voorzitter van het bestuur voor 5 oktober. Daarna wordt een bijeenkomst georganiseerd met die personen op zondag 7 oktober, aanvang 16.00 uur. Locatie moet dan nog worden bekend gemaakt. Het resultaat kan dan in dan nog in de enquête worden verwerkt als dat nodig mocht zijn. Deelnemersraadvergadering 9 december Op zondag 9 december wordt een DRV georganiseerd waar het resultaat, voor en tegen argumenten, voor- en nadelen en ander commentaar kan worden doorgenomen en besproken en eventueel in stemming gebracht. Deze vergadering wordt georganiseerd door de Raad van Toezicht. Verwachte aanvangstijd 14.00 uur. Indien je bij de discussie aanwezig wilt zijn noteer dit vast in je agenda. Aansluitend op de vergadering is het Sinterklaasfeest.

gesties en de bespreking in de DRV zal het bestuur na 9 december een voorlopig besluit nemen. Dat besluit zal naar alle waarschijnlijkheid begin 2013 worden genomen. Tot die tijd blijft de sterrencontributie gehandhaafd. Belangrijk is ook te weten dat wij na het nieuw besluit ook monitoren wat de effecten zijn. Op basis daarvan zal het besluit definitief worden of worden aangepast. Uiteindelijk is het van belang dat wij er sterker van worden, effectiever en een aanzuigkracht realiseren voor groei. Op deze omvang van ruim 100 deelnemers blijven limiteert ons als LETS in de mogelijkheden waarvoor LETS als systeem voor bedoeld is. Succes met jouw keuze en veel plezier met LETS. De Voorzitter, Arnold

Nieuw (Voorlopig) Besluit Bestuur / Doel LETS Op basis van de ontvangen enquêtes, de inhoud daarvan, sug-

Wat lezen we nu alweer? Na twee ingezonden stukken commentaar op het genomen bestuursbesluit om de sterrenbijdrage af te schaffen gingen we er toch echt wel vanuit dat het bestuur voer tot denken gekregen zou hebben en zich terdege achter de oren zou hebben gekrabd. Niets is minder waar, zo blijkt uit de Grote Beer die nu is ingezonden door het bestuur. Goed dan maar weer, we werken het nogmaals puntsgewijs af. Het bestuur is blij met en dankbaar voor de ontvangen kritiek. Fijn, bestuur! We hadden eerder verwacht dat jullie ervan zouden schrikken! Het bestuur stelt: 'Een van de redenen voor het afschaffen is, dat LETS Utrecht e.o. op het moment ongeveer 100 deelnemers heeft, terwijl voor een goede diversiteit en goed functioneren van vraag en aanbod een omvang van ongeveer 500 actieve deelnemers moet worden bereikt.' Dat vinden wij een boude bewering. Waar staat geschreven dat een LETSkring een bepaald aantal deelnemers moet hebben om goed te kunnen functioneren? Nergens. Het lijkt erop dat dit een schijnargument is, verzonnen ten behoeve van de discussie. Waarom geen onderbouwing waardoor dit aantal minimaal vereist is? LETS is op haar hoogtepunt nooit aan de driehonderd deelnemers gekomen. Ook wordt er gesteld dat het demotiverend zou zijn voor de deel nemers als er weinig vraag naar hun diensten is. Je kunt je net zo goed afvragen of men dan wel de juiste diensten aanbiedt. Is er weing vraag naar pianoles? Dan laat je die pianoles vallen en ga je toch gewoon bij iemand staan schilderen! Wees flexibel! Vervolgens wordt er gerept over 'een andere LETSkring' die van een aantal deelnemers een contributie int en van anderen helemaal niets. Welke LETSkring is dat? Wat is hun onderbouwing voor die regeling? Zonder dat we dat weten, kunnen we dat argument niet accepteren. Dat die regeling niet resulteert in een

Het centrale uitgangspunt van LETS is Wederkerigheid

waardevermindering is een inhoudsloze bewering. Het één heeft namelijk niets met het ander te maken. Een ruilpunt is intrinsiek renteloos en alleen maar daardoor waardevast en om geen enkele andere reden. Daarna wordt gesteld dat de sterrencontributie wordt ervaren als een straf terwijl er ook een geldcontributie is. De beide contributies worden ieder voor hun eigen doel aangewend. De geldcontributie dient om de weinige geldonkosten te dekken die door de organisatie worden gemaakt. De sterrencontributie dient om al het werk door de LETShelpers te betalen. Beide valuta zijn niet vergelijkbaar. Ze dienen verschillende doelen. Iedere LETSdeelnemer weet dat, vanaf het moment van binnenkomst, en accepteert het. verder lezen volgende pagina Sterrenstof Okt-2012 17

Het bestuur, bij monde van de voorzitter, zegt: 'Hoewel in de min staan een stimulans moet zijn om te handelen wordt dat door velen gezien als juist een belemmering.' Wat is nu de belemmering? Wij zouden dan logischerwijs denken dat op die opvatting gereageerd moet worden, in plaats van de maandafdracht af te schaffen. In de min staan is niet hetzelfde als rood staan bij een bank. Het betekent alleen maar dat men moet verkopen en werken, niets meer en niets minder. Bestuur, ondanks dat niemand zich met handelsbevordering bezighoudt, hier ligt jullie taak. Pak deze uitdaging met beide handen aan en begin met het uit de wereld helpen van deze misvatting! Er wordt gesproken over 'handelen met weinig tegenwaarde'. Wat betekent dat? Totdat daar uitleg over wordt gegeven, leggen wij dit terzijde. Ook wordt er gesproken over deelnemers

die alleen ruilen. Ook dat zien wij niet als een probleem. De ene deelnemer bakt een appeltaart en int er 10 sterren voor en de andere deelnemer plakt een band en int daar ook 10 sterren voor. Per saldo gaat niemand er op voor- of achteruit. Is dat erg? Moeten we allemaal rijk zijn (in de plus staan)? LETS is niet kapitalistisch, hoor. Trouwens, zoals LETS in elkaar zit, is dat niet eens mogelijk. Voor elke ster die iemand namelijk in de plus staat, staat iemand anders in de min. Zo werkt een ruilkring nu eenmaal. Uit de motivatie tot afschaffing van de sterrencontributie blijkt dat één of meer van de bestuursleden niet weet hoe het Sterrenstelsel, of een LETS in het algemeen, functioneert. Bestuur (en raad van toezicht), toon echte daadkracht. Leg uit aan onwetende deelnemers hoe een LETS werkt. Weet je dat zelf niet, schakel dan ervaren LETSers in om je te informeren. Lees het huishoudelijk reglement en het inschrijfformulier wat je ooit zelf ondertekende voor akkoord. Laat je oren niet hangen naar deelnemers die het niet op kunnen brengen slechts 7 sterren per maand te verdienen om aan hun verplichtingen te voldoen. Trek Handelsbevordering uit de kast. Poets het op. Laat het niet langer bij mooie plannen, maar DOE er wat mee. Alleen zo bestaat er een kans dat LETS (weer) gaat bloeien.

De Rode Reuzen, begonnen als een paar verontruste en betrokken deelnemers, in korte tijd uitgegroeid tot een groep.

Overlevingstip voor stormachtige tijden In stormachtige tijden is het extra belangrijk om stil te staan, bij dat wat goed gaat. Onze aandacht wordt vaak getrokken door datgene wat verkeerd is. Onze innerlijke criticaster kan daar nog extra mee aan de haal gaan, door ons op onze kop te geven over wat we verkeerd doen. In deze oefening mag onze innerlijke criticaster niet meedoen en sta je stil bij wat er wèl goed is gegaan. Doe deze oefening bij voorkeur gedurende 1 maand. Oefening Koop een mooi schriftje met een mooie pen. Neem bij voorkeur aan het einde van de dag 5 à 10 minuten de tijd om stil te staan, bij wat er goed is gegaan, waar jij dankbaar voor bent en wat jij goed hebt gedaan. Noteer ten minste drie van deze punten in je mooie schrift en probeer er echt met aandacht bij stil te staan. Je bemerkt vaak meteen effect.

En let op, in deze minuten mag je interne criticaster echt niet mee doen. Komt deze zich er toch mee bemoeien, bemerk dat dan met vriendelijke aandacht en kies ervoor om aandacht te besteden aan het positieve. Doel Deze oefening helpt je om je blik te verleggen, van wat mis gaat, naar wat goed gaat. Door dankbaar te zijn voor wat goed gaat en trots te zijn op je eigen prestaties kweek je een positief gevoel. Dat helpt je om weerstand te bieden aan de storm.

Focus op wat wèl goed gaat - 5 minuten oefening Extra Mocht je houden van 'meten is weten', geef jezelf dan bij de start van deze oefenmaand twee rapportcijfers: o 1 voor hoeveel aandacht je nu geeft aan de positieve kanten wivan jezelf en o 1 voor jouw hoeveelheid zelfvertrouwen (op het werk). Kijk verder niet meer naar die cijfers, maar ervaar wat de oefening met je doet. Aan het einde van de maand kun je jezelf opnieuw cijfers geven en deze vergelijken. Bron: www.lindavanderwal.com Linda van der Wal, trainer, coach en auteur. Haar passie is om mensen te helpen verschil te maken, thuis en op hun werkplek.

Sterrenstof Okt-2012 18

W i e , W at , W a a r b i j L E T S U t re c ht e . o . Bestuur

(meerdere vacatures!!!)

Voorzitter - Arnold Secretaris/Administratie - Christel Penningmeester - Martin, tot 1 juli 2013 PR - Floor Handelsbevordering - vacature Algemeen bestuurslid - vacature Kwaliteit/Sterlijn - vacature [email protected]

Raad van Toezicht Hetty, Stella + DRINGEND nieuwe leden gewenst [email protected]

Contributie Kosten in Euro's: per kalenderjaar 12,- voor personen en 15,75 voor bedrijven, over te maken op giro 82886 ten name van LETS Utrecht e.o. onder vermelding van je LETSnaam. Kosten in sterren, 7 ** per maand, worden door de administratie van je LETSrekening afgeschreven. Nieuwe deelnemers ontvangen een startbonus van 50 ** Donateurs kunnen minimaal E 14,50 overmaken naar giro 82886 t.n.v. LETS Utrecht e.o. onder vermelding van 'donatie'.

Opzeggen De contributieperiode loopt van 1 januari t/m 31 december.

Vertrouwenspersoon Anke 030-785059

Opzegtermijn minstens 4 weken voor het einde van het jaar. Bel de sterlijn 030-7850595 of stuur een mail naar [email protected] Een opzegging is pas definitief nadat alle Eurocontributie betaald is en je LETSrekening op 0** staat.

Spreekuren Voor informatie, vragen en nieuwe inschrijvingen:

Utrecht Spreekuur eerste en derde donderdag van de maand van 19.00 tot 20.00 uur. in het MCU, Oudegracht 60 te Utrecht (hier kunnen ook bestuursnotulen ingezien worden), en tijdens het kLETScafé op de tweede zondag van de maand van 15.00 - 17.00 uur.

Zeist-Driebergen

Nieuwegein

Eva 030-7855652

Peer 06-17564000

Sterlijn Voor alles wat te maken heeft met je deelnemerschap, adreswijzigingen, sterren- of euroafrekeningen, advertenties, administratie, ideeën, vragen, opmerkingen, problemen of klachten kun je contact opnemen met de Sterlijn: stuur een e-mail naar [email protected] of bel 030-7850595,

Postadres LETS Utrecht e.o.

Nieuwsbrief Sterrenstof wordt aan het eind of aan het begin van de maand (per mail) toegestuurd aan deelnemers, donateurs en geïnteresseerden. LETSers die geen mail hebben of liever van papier lezen, kunnen de redactie verzoeken (telefonisch of per mail) om Nieuwsbrief Sterrenstof per post toegestuurd te krijgen. Redactie/Vormgeving/Distributie Peer

Adelaarstraat 14, 3514 CE Utrecht Declaratieformulieren, cheques, handelslijsten, diensten/ goederenovereenkomsten kunnen opgestuurd worden naar het postadres van LETS Utrecht t.a.v. de administratie of worden ingeleverd op het Utrechtse spreekuur in de LETSbrieven-bus.

Deadline aanleveren alle kopij: elke 15e van de maand. kopij sturen naar [email protected]

LETS Utrecht e.o. op internet

Elke tweede zondag van de maand van 15.00-20.00 bij EMMA, Cremerstraat 245, Utrecht. Wil je om 18.00 mee eten? Je aanmelding moet uiterlijk op de tweede vrijdag van de maand vóór 22.00 binnen zijn op [email protected]. Coördinator Luka

www.sterrenstelsel.nl www.facebook.com >>> LETS Utrecht www.twitter.com >>> Sterrenstelsel1

kLETScafé

Nieuwsbrief

Sterrenstof

achterkant

GEEFeconomie De GEEFeconomie is de economie waarbij de grondbeginselen onvoorwaardelijk geven en samen leven zijn. Iedereen mag geven wat zij/hij te geven heeft en daarbij bestaat het vertrouwen dat onze passies en talenten elkaar aanvullen. Deze economie heeft een compleet andere grondslag in vergelijking tot de huidige economie, welke als grondbeginsel "concurrentie" heeft. Concurrentie Adam Smith, de "uitvinder" van het kapitalisme bedacht een systeem waarbij "concurrentie" de motor is. En het is inderdaad een motor gebleken; als je kijkt wat er allemaal is uitgevonden, gebouwen, hoeveel spullen er zijn, is dat veel! De fundamentele vraag is echter; Heeft het ons gebracht wat we willen? Wat willen we? Willen we liever oorlog of Vrede? Willen we liever haat of Liefde? Willen we liever angst of Vertrouwen? Willen we liever schaarste of Overvloed? Je voelt het al; iedereen kiest voor Vrede, voor Liefde, voor Vertrouwen, voor Overvloed… en zo kun je verder gaan… Iedereen kiest voor Vreugde, voor Vrijheid, voor Leven! Concurrentie brengt ons echter uit elkaar, waardoor we tegen elkaar gaan strijden en er dus oorlog, haat, angst, gescheidenheid bestaat. We hebben gelukkig elke dag de keuze om opnieuw te kiezen. Waar kiezen we voor? Wat is onvoorwaardelijk GEVEN? Onvoorwaardelijk GEVEN is vertrouwen op jouw eigen pad, het pad wat jouw hart jouw ingeeft, het GEVEN van de Liefde welke jij wilt GEVEN aan de wereld. Er zullen echter mensen zijn die je vertellen dat wat jij echt wilt niet kan. GEEF iedere dag datgene wat je wilt GEVEN, GEEF waar je blij van wordt, GEEF met heel je hart! Geen persoonlijke bezittingen In de GEEFeconomie bestaan geen tot nauwelijks per-

soonlijke bezittingen. Samen leven betekent ook dat delen centraal staat. En dat betekent dus dat wanneer iedereen nu alles weg zou geven, we alles nog hebben. Of beter nog… Dat alles van iedereen is. Een centrale plaats voor de natuur De aarde is ons gegeven en geeft ons iedere dag ons eten. Doordat we overal in concurrentie zijn, strijden we ook om ons eten. Dit heeft ervoor gezorgd dat we meer en meer vragen van de aarde. Dit heeft als resultaat dat de aarde op veel plekken uitgeput is. In de GEEFeconomie houdt de strijd op en hoeven we de aarde niet meer uit te putten. We kunnen de aarde op een waardige manier verzorgen en zij zal ons iedere dag eten geven. Kan de GEEFeconomie waarheid worden? Ik heb gekozen voor de waarheid van de GEEFeconomie en ik word daar heel blij van! Ik geef op dit moment onvoorwaardelijk wat ik te geven heb en daarbij heb ik het vertrouwen dat ik voldoende terug mag krijgen. En ja, ik geloof derhalve met heel mijn hart dat GEEFeconomie waarheid kan worden!

Contactgegevens Robbert Vesseur Nijmegen [email protected] Twitter: @RobbertVesseur