«PUNCH IN HET BEROEPS» THAI-BOKSER KAREN: Venus is een leerstijl. Test je werkdruk. Nieuw: de Schoolstraat. 150 Waalse scholen spreken Nederlands

Nr.168 • Oktober 2006

www.klasse.be

Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen

Venus is een leerstijl Test je werkdruk Nieuw: de Schoolstraat 150 Waalse scholen spreken Nederlands Waarom pleegde Julie (15) zelfmoord?

THAI-BOKSER KAREN:

«PUNCH IN HET BEROEPS»

$E

ijkt jouw klas soms op een boksring? Die van

L

Karen Teugels niet. De lerares Nederlands en

Mavo van het Sint-Godelieve Instituut in Kapelleop-den-Bos mept enkel tijdens de trainingen van haar Thai-boksclub. «Een echte wedstrijd wil ik

Groeten uit het kiekenkot

-


*"

Vanaf deze maand vind je de leukste inspirerende voorbeelden uit het Vlaams onderwijs in de nieuwe rubriek ‘Schooltips’ met het logo Sjapo! Op www.klasse.be staan er al 53 verzameld. Op de gele bladzijden in dit nummer vind je er nog eens vijf nieuwe. Ze krijgen allemaal een nummer. Zo blijven we leren van elkaar.

t

2 KLASSE NR.168

© LUC DAELEMANS

«Het leraarslokaal is een echt kiekenkot», «Vastbenoemde vrouwen van in de veertig, dat zijn de ergsten. Dat zijn slechte mensen.», «Een groot percentage van de leerkrachten beschouwen de leerlingen als de gemeenschappelijke vijand». Het zijn maar enkele getuigenissen uit Verhalen uit de Leraarskamer in Humo. Op het forum gaan de roddels lekker verder. Al duikt daar vooral de relativering op. Schrijft een lerares uit Ruisbroek: «Het spijtige is dat alle vooroordelen hier gewoon bevestigd worden: het onderwijs zit vol saaie, dominante, levensmoeë, asociale lesgevers. Heb ik als jonge dertiger de verkeerde job gekozen? Pas ik niet in het onderwijs omdat ik graag uitga, veel vrienden heb, respect heb voor zowel leerlingen als collega’s, geen mantelpakje draag, voor mijn mening durf uitkomen, zelfs in de leraarskamer…?» Anderen wijzen erop dat je in elke werkomgeving op zoek kan gaan naar de negatieve verhalen en de straffe anekdotes en dat er niks sensationeels te rapen valt bij mensen die gewoon graag hun werk doen en in de leraarskamer een kopje koffie drinken. Dat doet Klasse nagenoeg elke dag: kopje koffie drinken met enthousiaste collega’s die in Antwerpen aspirine maken met de leerlingen voor hun eigen Wetenschapsbeurs, die hen in Kortrijk professioneel leren solliciteren, in Berchem anders leren kiezen in de beroepsopleiding, kleuters zelfstandig leren werken in de Kempen, anders evalueren in Malle of op inleefreis vertrekken in Mol. Allemaal inspirerende voorbeelden van leraren die het samen aanpakken. Vaak met gedreven collega’s, leerlingen en ouders. En natuurlijk loopt er her en der een negatieve geest of een zonderling rond. Zoals in elk kiekenkot zeker?

Zit jij met zoveel opgekropte woede merkt aan het einde van het schooljaar na een schooldag dat je zonodig moet dat je wat kregeliger en minder dynamisch voor de klas staat dan na een deugddoende boksen? Karen Teugels: «Absoluut niet. Dat is vakantie. Die lange vakantie is absoluut een groot misverstand. Ik heb nauwelijks nodig om creatief te blijven als leraar. Ik lastige leerlingen. Ik boks sinds vorig jaar ben ook niet benauwd om voorstellen van omdat ik het een complete sport vind: je anderen op te pikken. Zo start ik dit jaar met moet snel en lenig zijn en je ontwikkelt een nieuw handboek voor Nederlands. Een stagiaire gebruikte het vorig jaar kracht. Ik heb altijd een voorliefde voor «Ik probeer mijn in mijn klassen. Het is in feite een werkboek. Dat vind ik beter wat ruwere sporten leerlingen met gehad: voetbal, hoc- enthousiasme te voor mijn BSO-leerlingen. Ook biedt het boek contractwerk, key, turnen. Ik geef nu raken» met mag- en moetopdrachten mijn vijfde jaar les en pas sinds vorig jaar heb ik echt voldoende aan. Veel van onze leerlingen kennen dat tijd om ’s avonds te sporten. Ik herinner me uit de basisschool maar krijgen het nooit mijn eerste jaar. Dat was een ramp. Ik had meer aangeboden in het secundair. Jammer, zeven klassen, was onmiddellijk klastitularis. want met contractwerk leren ze plannen Elke avond kwam ik moe thuis, sliep een uur en zichzelf evalueren. Ik geef ontzettend en begon dan aan de lesvoorbereidingen graag les in BSO. De leerlingen zijn rechtuit. voor de volgende dag. Twee jaar lang heb ‘Mevrouw, wat een mooi bloesje heb je aan vandaag’, het floept er zo uit bij hen.» ik geen sport meer gedaan.» Meer vrije tijd betekent dat minder Wie wil boksen moet keihard trainen. Ben jij genoeg gewapend om les te engagement voor de school? Karen Teugels: «Natuurlijk niet, lessen geven? voorbereiden gaat gewoon veel vlotter nu. Karen Teugels: «Voor de vakinhouden En je wordt ietsje minder idealistisch. Als krijg je een zeer goede opleiding maar om ik begon, wou ik dat elke les schitterend concrete klassituaties aan te pakken kom was. Nu ben ik tevreden met twaalf goede je als beginnend leraar vaak tekort. Ik en twaalf ‘gewone’ lessen per week. Als er ben pas op mijn eenentwintigste aan mijn moet vergaderd worden met collega’s sta lerarenopleiding begonnen. Na mijn studies ik te springen. Ik doe dat gewoon graag. communicatiebeheer vond ik me te jong Omdat ik geen gezin heb, lukt het me ook om te gaan werken. Binnenhuisinrichting makkelijk om me na de schooluren vrij te of lesgeven: wat zou ik nog verder studeren? Ik koos voor mijn verlangen om maken. In groep voel ik me creatief kennis en vaardigheden door worden, dan doe ik het ene voorstel te geven aan kinderen. Dat na het andere. Soms denken colprobeer ik elke les door hen lega’s: ‘wat wil ze nu weer’, maar te raken met mijn enthousieven vaak vinden ze een idee wel asme. Lukt dat een beetje, bruikbaar. Ik heb meegewerkt denk je? aan een onthaalbrochure voor leerlingen en ouders, een project We hangen in de touwen. rond applaus ineengebokst, we broeden op permanente evaluatie voor de talen, Dit schooljaar staan op de cover van willen de nadruk leggen op attitudes Klasse onderwijsmensen met een in onze kantoor- en modeklassen,… eerstekeergevoel. Deze maand: Projecten genoeg! Dat ideeën spuien Karen Teugels, na de schooluren heb ik van in mijn chirotijd. Ik was beducht Thai-bokser en binnen twee jaar lang hoofdleidster.» de schoolmuren barstend van Je geeft nu het vijfde jaar les. enthousiasme en energie. Dit jaar gebruikt ze voor het eerst een Niet bang dat de ideeën ooit zelfgekozen schoolboek voor op raken? haar BSO-leerlingen. Karen Teugels: «Soms wel. Je

OP DE COVER LEEFTIJD: 28 STUDIES: Communicatiebeheer, Katholieke Hogeschool Mechelen. Regentaat Nederlands, geschiedenis, economie, KHMechelen. JOB: Leraar Nederlands en Mavo (=maatschappelijke vorming) aan Sint-Godelieve Instituut van Kapelle-op-den-Bos. MOTTO: «Wil je gelukkig zijn... leef dan.» of «Lach zolang je leeft, want je leeft zolang je lacht.»

©S

nooit boksen.» Bang voor de knockout?

© SCHOOL OF ROCK

10 VENUS IS EEN LEERSTIJL

IN DIT NUMMER DE SCHOOLSTRAAT: RUNKST

14 TEST JE WERKDRUK

47 © LIEVEN VAN ASSCHE

DE TRENDS:

SPEELTIJD 46 OP DE ZONNEBANK

52 JULIE (15): «IK SPRING ONDER DE TREIN.»

«ZE SPELEN

NEDERLANDS VEROVERT

DOKTERTJE

WAALSE SCHOLEN

IN HET TOILET»

48

50 SWITCH: DOCENT

4 15 41 56

HET NIEUWS ZEKER DOEN LERARENKAART DIALOOG

ONTMOET LERAAR

54 KLASSE NR.168 3

© KLASSE

REFTER UIT 1001 NACHT De leerlingen van het Sint-Jozefinstituut in Borsbeek eten voortaan hun boterhammen op in oosterse sferen. Hun ontwerp uit 1001 nacht won de wedstrijd van Klasse en Maks! om van de schoolrefter een leuke plek te maken. Voor de basisschool ging de prijs naar de Mariaschool in Grobbendonk. Er kwamen meer dan honderd ontwerpen binnen.

(ET

«

«Neem een kind dat niks bakt

1012

slagen in toelatingsproef arts en tandarts Jongeren die de studie arts of tandarts willen aanvatten moeten sinds 1997 eerst een toelatingsproef afleggen. Dit jaar kregen de leerlingen begin juli en eind augustus een kans. Nog nooit slaagden zoveel kandidaten, maar ook het aantal kandidaten was nooit zo hoog: 2636 probeerden, iets meer dan 38 procent slaagde. Onder de geslaagden zijn 93 Nederlanders en 8 andere buitenlanders.

4 KLASSE NR.168

van wiskunde. Zijn leraar gaat dood, wordt ziek of krijgt een

verkeersongeluk en bij de nieuwe leraar lukt dat opeens wel. De mensheid is geen fluit gediend

»

met een genie dat het niet kan overbrengen.»

Urbanus, komiek en striptekenaar in Klasse voor Ouders van september

ONDERZOEK VAN DE MAAND

10 STERREN

Hoe leren ze het meest? Helpt het als een leraar zijn manier van lesgeven aanpast aan de manier waarop zijn leerlingen leren? Ella Desmedt trok het voor haar doctoraat na in het hoger onderwijs. In een experiment liet ze studenten zelfgestuurd hun cursus verwerken. De ene groep kreeg inzichten mee over manieren van leren aan de hand van een bekend leerstijlmodel, de andere niet. Wie leerde het meest?

Is ons onderwijs daar wel mee bezig? Het gebeurt vaak dat leerlingen die niet goed uit het hoofd kunnen leren niet geschikt worden bevonden om in het algemeen secundair onderwijs te blijven. Ze worden doorverwezen naar het technisch of beroepsonderwijs. Ella Desmedt: «Ja, en daar stel ik mij vragen bij. Moet een BSO-leerling dan niets meer uit het hoofd kennen? De samenleving vraagt dat toch. Zij staat niet toe dat je enkel met je sterke kanten functioneert. Daarom geloof ik niet in te veel focussen op de beste leerstijl en de meest aansluitende onderwijsstijl. Alle vormen van leren moeten op school kansen krijgen.» In je experiment heb je geprobeerd om het effect van ‘leerstijlbewustzijn’ bij studenten na te gaan. Eén groep van studenten kreeg vooraf uitleg over leerstijlen en moest de cursus zelfgestuurd verwerken. Wat was het effect daarvan? Ella Desmedt: «Qua studieprestaties leverde dat verwonderlijk genoeg geen

effect op, ze deden het niet beter dan studenten die op een gewone manier hun cursus verwerkten. Maar voor de persoon van de student was het wel zinvol om te reflecteren over zijn leren en te weten wat zijn sterke en zwakke kanten zijn bij het leren. Die studenten gingen op een hoger niveau zelfgestuurd leren. Bovendien is het ook nuttig voor docenten om te weten hoe hun studenten leren.» Waarvoor? Om zich aan te passen aan hun studenten? Ella Desmedt: «Het geeft je als docent een psychologisch referentiekader. Je krijgt meer inzicht in wat je studenten of leerlingen niet goed zullen kunnen en het inspireert je als er moet worden geremedieerd. Je kan je manier van evalueren ook meer variëren. Maar om te zeggen dat je je helemaal moet aanpassen aan de leerstijlen van je studenten opdat ze goed zouden leren, nee. Net zoals in het secundair onderwijs kan je als leraar niet in elk vak in een aanbod voor alle leerstijlen voorzien. Maar als je weet dat je vak zich vooral richt tot leerlingen met leerstijl X, kan je wel duidelijk tegen je leerlingen zeggen wat je verwacht. Maar leg niet te veel de link met leerstijlen. Je kan als student nog de meest gepaste leerstijl hebben, als je te veel uitgaat, kan je nog altijd buizen. Eenvoudige recepten om te leren bestaan niet.» ‘Zelfgestuurd leren in het hoger onderwijs’ (6,20 euro) - Survivalkit voor de eerste maanden wil studenten uit het eerste jaar van het hoger onderwijs ondersteunen bij het verwerven of verder ontwikkelen van de vaardigheden van zelfgestuurd leren – Garant Uitgevers - Somersstraat 13-15 - 2018 Antwerpen – tel. 03 231 29 00 [email protected] – www.garant.be Je kan het doctoraat ‘Research into the theoretical base of learning styles in view of educational applications in a university setting’ (2004) opvragen door ‘Ella Desmedt’ in te geven op http://aleph.ugent.be Lees ook de top story over leerstijlen op p10: Ben ik Zeus of Afrodite? © THE SIMPSONS

Als studenten hun cursus het best leren door bijvoorbeeld opzoekwerk te verrichten, dan moet de docent ervoor zorgen dat ze dat zoveel mogelijk moeten doen, dan leren ze het meest. Onderwijsstijl en leerstijl moeten dus zoveel mogelijk op elkaar aansluiten. Ella Desmedt, projectleider Hoger Instituut Voor de Arbeid (Hiva): «Dat zegt de theorie, maar zo simpel is het niet. Ons leerproces en leeromgeving zijn te ingewikkeld om te zeggen dat je onderwijsstijl en leerstijl gewoon maar op elkaar moet afstemmen wil je een goed leereffect krijgen. Er zijn te weinig betrouwbare instrumenten om de leerstijl van leerlingen en studenten goed te meten. En als het al mogelijk zou zijn om onderwijs- en leerstijl perfect op elkaar af te stemmen, dan nog zou je als docent enkel focussen op manieren van leren waar een student goed in is. Hoe train je dan waar hij niet zo goed in is? We moeten in de samenleving toch op allerlei manieren kunnen leren.»

Vanaf 1 september 2006 wordt het onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers (okan) aanzienlijk uitgebreid. Er komen meer leerlingen in aanmerking en ze krijgen ook begeleiding na het onthaaljaar. Aan het einde van het schooljaar 2007-2008 komt er een peilingonderzoek over de ontwikkelingsdoelen wiskunde in de B-stroom van de eerste graad secundair onderwijs. Daarom neemt een onderzoeksteam in september en oktober 2006 alvast begintoetsen Nederlands en wiskunde af. In de nieuwe databank ‘Stageforum’ (www.stageforum.be) zoeken leraren en leerlingen een stageplaats en bieden bedrijven hun stageplaatsen aan. Op de site worden stagezoekers en –aanbieders aan elkaar gelinkt per interessegebied. De centra voor basiseducatie organiseren vanaf volgend schooljaar zevenduizend volledige trajecten basisnederlands voor laaggeschoolde anderstaligen. Er zijn ook duizend trajecten voor analfabete anderstaligen. Tijdens het schooljaar 2006-2007 staan er enkele belangrijke onderwijsdossiers op de agenda van de Vlaamse overheid, zoals een maximumschoolfactuur voor ouders, een nieuw decreet voor het volwassenenonderwijs en de voorbereiding van de volledig vernieuwde lerarenopleiding die op 1 september van start gaat. Scholen die hun verwarmingsinstallatie laten afstellen door een vakman krijgen 250 euro subsidie. Daarnaast zullen drie experimenteerscholen heel intensief begeleid worden, om zo een modelaanpak uit te werken om energie te besparen via efficiënter verwarmen. Alle Brusselse basisscholen voeren de volgende vier jaren een gezamenlijk inschrijvingsbeleid. Het principe van gelijktijdige voorrang voor kinderen met thuistaal Nederlands en voor gok-leerlingen blijft, maar wordt uitgebreid. De personeelsleden van hogescholen krijgen meer vakantiegeld. De universiteiten en hogescholen zullen geen contracten met een arbeidersstatuut meer afsluiten. Dat zijn twee maatregelen uit het ontwerp van de CAO voor het hoger onderwijs dat de onderwijsvakbonden ACOD, FCSOD en VSOA en de besturen van het hoger onderwijs samen met minister Vandenbroucke uitwerkten. Uit een studie van de Vlaamse Automobilistenbond blijkt dat leerlingen uit het secundair onderwijs de verkeersregels onvoldoende kennen. Vanaf 2007 wordt er daarom 60 000 euro extra vrijgemaakt voor verkeerseducatie in het secundair onderwijs. Vanaf het academiejaar 2007-2008 zal de masteropleiding Geografie twee jaar duren. De omvang wordt dus verdubbeld, net als bij twaalf andere masters in de exacte en biomedische wetenschappen . De betrokken instellingen kregen daarvoor toestemming dankzij een plan voor intensieve samenwerking.

Méér onderwijsnieuws? Abonneer je op de elektronische nieuwsbrief Lerarendirect of lees het online op www.lerarendirect.be.

KLASSE NR.168 5

DE PASSIE

«Voor twintig cent repareer je een dure laptop» leuters bouwen en monteren constant in de klas. Zo leren zij hun talent voor techniek ontwikkelen. Maar in de lagere school valt dat grotendeels stil.» Hugo Meus offerde twee maanden vakantie op om een Techniek Mobiel in elkaar te knutselen. Vanaf nu rijdt hij naar elke school waar leraren met techniek aan de slag willen. Kan hij dat maken? Nou en of!

«K

Een uur heeft Hugo Meus nodig om alle bakken met bouten, schroeven, hamertjes, zaagjes en pakketjes met experimenten die in zijn Techniek Mobiel zitten uit te laden. Van over de haag heeft zijn buurman dat gezien: «Kunnen we je aanhangwagen nu gebruiken om drank voor het buurtfeest te halen?» Hugo lacht. Het is vrijdagavond, dus de buurt kan even meeprofiteren van een deeltje van zijn Techniek Mobiel. Ben jij met een schroevendraaier in de hand geboren? Hugo Meus: «Integendeel. Tot en met het derde jaar secundair onderwijs kwam ik nauwelijks in contact met techniek. Ik liet mezelf meedrijven met de stroom. Toen bleek dat mijn taalinstinct niet zo groot was, keek ik uit naar een andere studierichting. Ik koos voor elektromechanica en meteen zei ik erbij: ‘En ik wil leraar worden.’ Dat is ook uitgekomen. Vijftien jaar stond ik in het secundair, nu ben ik docent aan de lerarenopleiding van de

Katholieke Hogeschool Limburg. Ik geef er les hoeft uiteraard niet. Wie angst heeft om te aan de toekomstige leraren technologische rijden, slaagt daar nooit goed in. Met mijn opvoeding.» Techniek Mobiel breng ik alle materialen, Weinig leerlingen zijn enthouexperimenten en oefenlessen siast over de lessen technonaar de school. Leraren kiezen MET PASSIE logische opvoeding. zelf een oefening en ze maken Hugo Meus heeft Hugo Meus: «De lessen zijn vaak ze onder mijn begeleiding. geen angst om een veel te theoretisch. De fameuze Er zijn scholen die heel hun blauwe infopanelen hebben hun defecte laptop open te pedagogische studiedag dienst bewezen, maar nu zijn er daaraan besteden. Ik wil bij gooien. Deze rubriek betere en actievere manieren ‘De passie’ onthult de leraren de angst voor techniek om leerlingen met techniek in wegnemen en duidelijk maken passies van gedreven contact te brengen. Techniek dat je geen duizenden euro’s collega’s. hoeft ook geen apart vak te nodig hebt om het in je klas zijn, je moet het integreren in te doen. Moet je zo nodig alle vakken, maar dan moeten alle leraren twintig hamers en zaagjes per klas voorzien? natuurlijk met technieken in contact komen. Natuurlijk niet, door een goede didactische In een rekenles kan je bijvoorbeeld ook eens aanpak, zoals hoekenwerk, kan je met véél een werkstuk laten afmeten. In het eerste jaar minder al zinvol beginnen. Met wat durf kan van de lerarenopleiding in de KHLim krijgen je ook veel geld uitsparen. Onlangs was mijn alle studenten technieken.» laptop defect. Samen met mijn zoon heb ik Zo stoom je een nieuwe generatie klaar. hem opengegooid: een onderdeeltje van Maar wat met de twintig eurocent vervangen en hij werkte leraren die nu al les weer perfect.» geven? Voorlopig gaat nog te veel technisch Hugo Meus: «Ik Hugo Meus: «Spetalent verloren in de scholen? wil de angst voor ciaal voor hen heb Hugo Meus: «Daar ben ik zeker van en techniek bij leraik mijn Techniek Mo- dat is doodjammer. Niet iedereen hoeft een ren wegnemen» biel gebouwd. Wat vakman te worden, maar ook een architect voor zin heeft het om of een ingenieur heeft nood aan technisch eindtermen techniek inzicht. Niet iedereen hoeft een wasmachine te willen bereiken als te kunnen repareren, maar het zou toch zinvol de leraar ze niet kan zijn als je tenminste weet wat die vakman overbrengen aan zijn komt doen.» leerlingen? Vaak hebben Wil je de Techniek Mobiel van Hugo Meus leraren angst om met naar je (lagere) school halen? Mail naar techniek aan de slag [email protected] te gaan in de klas. Dat

PSYCHO

Hoe moeilijk is het om na je broer of zus in een klas te komen? «Ben jij niet de zus van x?» of «Jij lijkt op y. Ben je zijn broer?» Wie een oudere broer of zus heeft die naar dezelfde school gaat of ging, krijgt dergelijke zinnetjes vaak te horen. Maar niet alle leerlingen vinden dat even aangenaam. Volgens psycholoog Wim Jacobs moeten leraren beducht zijn voor veralgemenende opmerkingen: «Wie ook de broer of zus is van de leerling, uit welk gezin hij of zij ook komt, kleef niet te snel een etiket op een leerling. Iedereen is uniek, doe geen onrecht aan degene die tweede komt.» Hoort de psycholoog veel leerlingen klagen 6 KLASSE NR.168

over het feit dat ze na een broer of zus op school moeten komen? Wim Jacobs: «Meestal zijn het leerlingen met faalangst die daarover klagen. Hun broer of zus deed het goed en nu moeten zij aan dezelfde hoge verwachtingen voldoen. Maar soms komen die hoge verwachtingen van de leerling zelf: hij of zij wil het even goed doen als de broer of zus. Leraren moeten zich alleszins hoeden voor zinnetjes als ‘Komaan, jouw broer zou dat wel kunnen, hoor’.»

Niet alleen in de beoordeling van broers of zussen zijn leraren soms slordig: «Bij klasbesprekingen hoor ik leraren soms opmerkingen maken die elke nuance missen. ‘Die leerling verandert nooit’, zeggen ze dan, nadat ik er pas drie of vier weken mee heb gewerkt. Maar gedrag verandert traag. Ik geef de leraar dan soms de opdracht om bijvoorbeeld het storend gedrag van een leerling te turven. Streepjes zetten dus. Zo krijg je een veel objectiever oordeel.»

BULGARIJE Herinner je je de horrorbeelden van kinderen die in Roemeense weeshuizen in de meest armzalige toestanden moesten overleven? Sinds de val van dictactor Ceaucescu in 1989 werden meer dan zeshonderd ‘weeshuizen’ gesloten. Heel wat ten onrechte naar buitengewoon onderwijs doorverwezen kinderen werden bovendien ‘heropgevist’ om les te kunnen volgen in het regulier onderwijs. Deze maatregelen moest Roemenië nemen om in aanmerking te komen voor lidmaatschap van de Europese Unie. Roemeense toestanden bestaan echter nog steeds in Bulgarije, dat andere land met Europese ambities. Volgens een rapport van de hulporganisatie Save the Children zitten meer dan 25 000 kinderen er ten onrechte in instellingen waar ze het moeten stellen zonder (degelijk) onderwijs. 13 000 Roma-zigeunerkinderen zijn doorverwezen in speciale scholen voor mentaal gehandicapten, enkel en alleen omdat ze dyslexie, dyspraxie of ADHD hebben. De Bulgaarse overheid zegt dat ze het probleem kent en eraan werkt, maar ze wil niet te snel gaan. ‘Heel wat Roemeense kinderen eindigden op straat omdat er onvoldoende opvang was’, luidt het argument. Hulporganisaties zeggen dat de veranderingen te traag verlopen. In Vlaanderen worden kinderen met stoornissen zoals ADHD en dyslexie, in principe opgevangen binnen de school, eventueel bijgestaan door GON-begeleiding.

GROOT-BRITTANNIË

Geen ijsjes of frieten aan de schoolpoort Als het van de Britse overheid afhangt, moeten hamburger-, ijs- en frietkramen binnenkort op respectabele afstand blijven van scholen. Rond elke school komt namelijk een zone waarbinnen geen mobiele voedingswinkel zijn waren mag aanbieden aan kinderen en jongeren. Of ook onze overheid frietkramen aan de schoolpoort verbiedt? «Dat hangt af van gemeente tot gemeente», zegt men bij het ministerie van Economie, KMO, Middenstand en Energie. «In België moeten houders van friet-, ijs- en andere mobiele voedingskramen bij wet een leurkaart hebben om zich te mogen opstellen op de openbare weg, op markten of manifestaties, of om deur aan

©LIEVEN VAN ASSCHE

Horrorweeshuizen bestaan nog

deur te mogen verkopen. Maar die leurkaart alleen volstaat niet. Om bijvoorbeeld op de openbare weg te mogen staan vlakbij een school, moet de handelaar ook de toestemming hebben van de gemeente. Die beslist op basis van haar normen voor openbare orde en veiligheid of ze die toestemming geeft of niet. Net zoals ze dat doet bij aanvragen voor openbare rockconcerten of betogingen. En de ene gemeente is daar soepeler in dan de andere.» Schooldirecteurs die zich afvragen of de frituur aan de schoolpoort er wel mag staan, informeren dus het best eerst bij het stads- of gemeentebestuur.

VERENIGDE STATEN

(ET

© SAVING PR

N IVATE RYA

FRANKRIJK-DUITSLAND

Duits-Frans geschiedenisboek Zopas verscheen in Frankrijk en Duitsland een schoolboek geschiedenis voor laatstejaars secundair onderwijs, dat Franse en Duitse auteurs samen hebben geschreven. Dat is een primeur. Met het initiatief willen beide landen de meest gevoelige items uit hun nationale geschiedenis zo objectief mogelijk behandelen. In totaal zijn er drie boeken gepland. Het eerste boek behandelt de periode na 1945 en kijkt ook terug naar de Tweede Wereldoorlog, o.a. naar de Holocaust en het Vichy-regime. Het idee ontstond tijdens een jongerenparlement in 2003. Het probleem waar de tien auteurs vooral mee worstelden was didactische overeenstemming. Franse leerlingen leren hun vaderlandse geschiedenis vooral via opzoekwerk en studie van documenten. Duitse leerlingen zijn een chronologische onderwijsinhoud gewoon.

Het ministerie van Onderwijs in de Verenigde Staten heeft zes criteria vooropgesteld waaraan een nieuw schoolgebouw moet voldoen. 1. De leeromgeving moet het lesgeven en het leren verbeteren, en de behoeften van alle leerders invullen; 2. De leeromgeving doet dienst als een centrum van de gemeenschap; 3. Alle betrokkenen moeten in de planning en opbouw van het gebouw gehoord worden; 4. De leeromgeving staat in voor de gezondheid en veiligheid; 5. De leeromgeving maakt gebruik van alle beschikbare bronnen in de ruimere omgeving; 6. De leeromgeving laat flexibiliteit en aanpasbaarheid aan de veranderende behoeften toe. In Vlaanderen is de zaak iets ingewikkelder. De huidige regelgeving bepaalt slechts enkele normen voor de gewone betoelaging van bouwprojecten. Zo geeft men voorrang aan ‘leegstaande infrastructuur’ in de onmiddellijke omgeving; pas in tweede instantie zal er een toelage komen voor nieuwbouw. Bovendien zijn er maximale normen op fysiek vlak (aantal m² per leerling/student in functie van onderwijsniveau en -aanbod) en op financieel vlak (een bouwkost per m² in functie van aard, functie enz. van gebouw en werken). Voor het overige

definieert elke inrichtende macht autonoom haar (ver)bouwproject in functie van haar pedagogisch project en de locale behoeften. Ze kan op eigen kosten ook duurder (ver)bouwen. De Vlaamse overheid houdt bij haar betoelaging o.a. rekening met een tijdsfactor (datum van indiening van een subsidieaanvraag), de aard van de werken (voorrang voor brandveiligheid, sanitair, milieusaneringswerken, het bestaan van noodconstructies...), rationeel energiegebruik. Tot zover de gewone financiering. Omdat de wachtlijsten zo groot zijn, is begin juli een decreet goedgekeurd dat ‘alternatieve’ (aanvullende) financiering voor scholenbouw met inbreng van een een privé-partner mogelijk maakt. Om een selectie te maken uit de wachtlijsten gelden de volgende criteria/normen: - streven naar aflijnbare projecten voor nieuwbouw en/of substantiële vernieuwbouw met voldoende omvang; - de continuïteit van het onderwijs waarborgen door in voldoende kwaliteitsvolle oppervlakte te voorzien; - duurzaamheid; - streven naar vernieuwing en maatschappelijke meerwaarde. [email protected] - www.agion.be KLASSE NR.168 7

©LUC DAELEMANS

Zes normen voor schoolgebouwen

© HARLEY DAVIDSON

LOGISTIEK MANAGEMENT

Dubbel aantal studenten binnen één jaar tijd

g

Harley Davidson kiest voor de logistieke kwaliteiten van Limbur

Dubbel zoveel eerstejaarsstudenten dan vorig jaar studeren Logistiek Management aan de Provinciale Hogeschool Limburg (PHL). Ook de Katholieke Hogeschool Limburg en Katholiek Hogeschool Kempen zien een lichte stijging van het aantal studenten. Daarmee bewijzen de (Limburgse)

jongeren heel goed op de hoogte zijn van de beroepskansen in de provincie Limburg. «Limburg wordt stilaan het magazijn van Europa», weet Toni Fonteyn van de PHL. «Grote bedrijven als Nike, Harley Davidson, Toyota… komen naar hier, omdat Limburg goedkope terreinen en opslagplaatsen en een prima wegennet heeft. In een straal van

driehonderd kilometer ligt zestig procent van de koopkracht van Europa. Onlangs verhuisde Scania zijn distributiecentrum van Zweden naar hier.» Door de toevloed van grote internationale bedrijven zijn er veel vacatures, maar lang niet elke job raakt ingevuld. Welke opleiding biedt de beste kansen op werk in deze sector? Toni Fonteyn: «Logistiek Management. Het is een heel praktische opleiding waarbij je de hele goederenstroom van een bedrijf leert plannen. Na je studies kan je bijvoorbeeld als aankoper voor het magazijn, productieplanner of dispatcher aan de slag.» Toni Fonteyn is niet alleen docent aan de provinciale Hogeschool Limburg maar ook coördinator van Logistiek Forum Limburg: «Door de goede samenwerking tussen bedrijven, scholen en overheid is de studierichting Logistiek Management sterk gepromoot. Beginnende studenten blijken heel goed geïnformeerd wat ze van de opleiding mogen verwachten én wat hun toekomstmogelijkheden zijn.»

PEILING

Jongeren noemen zichzelf niet racistisch

Leren jongeren beter met muziek aan? Nee, zegt een Amerikaans onderzoeksteam. Met muziek aan kan je studeren, maar dan gebruik je andere delen van de hersenen dan wanneer je zonder muziek studeert. Zonder muziek gebruik je de hippocampus, net het hersendeel dat informatie sorteert en verwerkt. Met muziek gebruik je vooral het striatum, dat hersendeel waarmee je gewoontes aanleert. Leerstof die door de hippocampus is opgeslagen, kan je makkelijker oproepen dan informatie die via het striatum is verwerkt. Het is sowieso geen goed idee om iets anders te doen terwijl je studeert, ook chatten en surfen hebben dus een negatieve invloed op de studeerkwaliteit. 8 KLASSE NR.168

LLbasis 82 81 76 75 77

LLsec 80 76 72 69 68

Leraren 85 87 81 82 80

ONZE SCHOOL LLbasis LLsec Leraren 1.Onze school werkt actief tegen geweld, racisme, pesten 76 68 75 2.Onze school leert je dat alle mensen gelijkwaardig zijn 72 67 80 3.Onze school zet aan tot meer begrip voor anderen 72 61 68 4.Op onze school leer je bij dankzij de versch. culturen 69 53 65 5.Onze school toont interesse voor de leefwereld van lln 66 54 68 6.Onze school steunt humanitaire initiatieven 66 62 67 7.Onze school leeft in haar wijk, stad en dialogeert ermee 64 52 59 De mening van 7000 betrokkenen – scores online uitgedrukt op een vijfpuntenschaal (max. 100) De school doet het goed, maar kan beter. In het lager onderwijs merken de leerlingen blijkbaar meer inspanningen dan in het secundair. Ook de leerkrachten zelf geven de school niet zo’n hoge score. Ze zou meer interesse kunnen tonen voor de leefwereld van de leerlingen en de buurt waarin ze leven. Er zijn actieve aanzetten tegen discriminatie en voor gelijke kansen maar of die voldoende begrip voor elkaar bijbrengen is nog de vraag. Daar zijn leerkrachten en leerlingen het blijkbaar over eens.

© VT4

DE VRAAG

IK 1.Ik heb contact met mensen die er anders uitzien 2.Ik pest niet, ben tegen geweld, ben geen racist 3.Ik sluit niemand uit (speelplaats, klas, sportclub…) 4.Ik zorg ervoor dat iedereen zichzelf kan zijn 5.Ik reageer tegen racistisch gedrag

© BELGA

(ET

Jongeren geven zichzelf een hoge score op democratisch en niet-racistisch gedrag. Tegenover vorig jaar is er zelfs een lichte stijging. Leerlingen in het basisonderwijs scoren hoger dan die uit het secundair onderwijs. Leerkrachten geven zichzelf nog een hogere score. Zo blijkt uit de internetenquête van Klasse en Maks!. Daarop reageerden meer dan 7000 leerlingen en leerkrachten. Toch zet de school volgens hen lang niet altijd voldoende aan tot begrip voor elkaar.

OUDERCONTACT

PORNO

«Professionele tolken inschakelen is nodig»

Hoe denken Belgische jongeren tussen 15 en 24 over porno? De helft van de door de Union Nationale des Mutualités Socialistes (UNMS) ondervraagde jongeren vindt dat porno een verkeerd beeld geeft van seksualiteit. Toch denkt een kwart van de jongeren dat wat in pornofilms getoond wordt écht is. Daarom pleit Telidja Klaï van Sensoa ervoor dat de seksuele vorming op school ook over porno zou gaan: «Zestig procent van de jongeren die porno zien, was daar niet actief naar op zoek. Ze zien dat dus ongewenst. Het is beter dat zij beseffen dat porno géén realistisch beeld van seks geeft.» Hoe ga je om met kinderen en jongeren die méér doen dan doktertje spelen? Lees de reportage op p.50

CAO (VIII)

Vakantiegeld stijgt, ook voor hoger onderwijs Tegen 2011 ontvangen alle personeelsleden van het basis-, secundair-, volwassenen-, en deeltijds kunstonderwijs een vakantiegeld dat gelijk is aan 92 procent van hun bruto maandloon. Dat is de meest opvallende maatregel van CAO VIII, de overeenkomst tussen minister Vandenbroucke en de vakbonden. Het vakantiegeld voor 2006 is al betaald in juni, maar via een herziening zal het extra geld worden gestort. Ook de personeelsleden en docenten van het hoger onderwijs krijgen tegen 2011 Ambt

© KLASSE

Wat doe jij op het oudercontact met ouders die geen of onvoldoende Nederlands spreken? ‘Ze moeten maar Nederlands leren’ roepen? Of haal je er een andere leerling of ouder bij die de taal van de ouders machtig is? Of spreek je enkel heel eenvoudig Nederlands? «Gelukkig is het antwoord van steeds meer onderwijsmensen: ‘Wij schakelen in communicatie met anderstalige ouders ook professionele tolken en vertalers in, want dan kan het in onze gesprekken tenminste gaan waarover het moet gaan.’», zegt Pascal Rillof, teamverantwoordelijke van de Stedelijke Tolk- en Vertaaldienst Antwerpen. Volgens Rillof zijn lessen Nederlands voor anderstalige ouders inderdaad nodig: «Maar een taal leren vergt tijd. Beperken we ons dan tot een zinnetje als: ‘Uw zoon leert niet goed’ of kiezen we voluit voor de nodige nuances en vooral de mogelijkheid van ouders om te reageren, zoals in ‘Uw zoon heeft het moeilijk om te volgen in de klas. De resultaten van zijn wiskundetoetsen liggen een stuk onder het gemiddelde, wat betekent dat de meeste leerlingen veel betere resultaten behalen. Het is me al vaker opgevallen dat hij zich moeilijk kan concentreren. Herkent u dit? Kan hij zich thuis soms ook moeilijk concentreren?’» Moet je voor communicatie met ouders zo nodig een professionele tolk inschakelen? Pascal Rillof: «Doe mij maar een professionele en dus neutrale tolk als het gaat over de schoolresultaten van mijn zoon, het spijbelgedrag van mijn dochter, vragen die ik als ouder heb bij de aanpak van een leraar.» Op zoek naar een tolk? - stedelijke tolk- en vertaaldienst Antwerpen (STA): [email protected] - centrale ondersteuningscel sociaal tolken en vertalen (COC): [email protected] - federaal overleg sociaal tolken en vertalen (FOSOVET): www.fosovet.be

Een op vier jongeren denkt dat het echt is

vakantiegeld dat gelijk is aan 92 procent van hun bruto maandloon. Voor meer details over de nieuwe CAO’s surf naar www.lerarendirect.be en tik ‘CAO VIII’ of ‘CAO’ in de zoekrobot.

Anc.

Administratief personeel

2006 2006 2007 2008 2009 2010 2011 (juni) (nieuw) 9j. 638,19 782,22 810,84 839,48 868,10 943,34 1024,85

(barema 122)

Leraar secundair regentaat (idem ond./ kleuterond.)

13 j. 611,62 743,02 807,56 872,09 936,63 1034,11 1139,72

(barema 301)

Leraar secundair licentiaat

11 j. 648,88 780,28 893,55 1006,83 1120,11 1254,15 1399,39

(barema 501)

Directeur secundair

25 j. 675,86 792,11 1025,49 1258,87 1499,25 1710,81 1947,57

(barema 511)

Bovenstaande tabel simuleert de stijging van het vakantiegeld van 2006 tot 2011 voor enkele onderwijsfuncties (het gaat om personeelsleden met één persoon ten laste). De bedragen zijn nettobedragen in euro.

© VT4

De jeugd van tegenwoordig

Zo kwamen ze van thuis...

Blij en ongedwongen stappen deze jongeren naar het internaat. Daar worden ze vijftig jaar terug in de tijd gesmeten. Op het internaat regeren andere regels dan wat ze nu gewoon zijn op school. Hoe overleven ze die confrontatie? VT4 maakt er binnenkort spraakmakende televisie over. ‘De jeugd van tegenwoordig’ is gebaseerd op het Britse concept ‘That’ll teach them.’

de dag.

... zo begonnen ze de volgen

KLASSE NR.168 9

Uit: School of Rock

© SCHOOL OF ROCK

Zeusen Afrodite

4OP

aarom zijn de jongeren in onze scholen zo weinig gemotiveerd?

W

Waarom haken vooral jongens af in het secundair onderwijs? Misschien ligt het aan de kloof tussen de manier waarop leraren lesgeven

en die waarop leerlingen leren. Van leraren die vooral uitleg en demonstratie geven, zal slechts één leerling op vier graag en goed leren. En ook de geboren verteller zal ondanks al zijn inzet en dynamiek veel leerlingen ‘verliezen’… 10 KLASSE NR.168

Dewey Finn in ‘School of Rock’. En wat is jouw onderwijsstijl?

zitten in de klas Het gloednieuwe Venusproject wil leerlingen bewust maken hoe ze leren (leerstijl) en leraren zicht geven op hun manier van lesgeven (onderwijsstijl). Tegelijk krijgen leraren tips om de kloof tussen hun onderwijsstijl en de leerstijl van jongeren in de klas te vernauwen of zelfs te overbruggen. Ten slotte krijgen leerlingen een persoonlijkheidstest die ze als een god op de Olympus doet belanden. Hoeveel Zeus, Afrodite of Ares zit er in de klas? En wat betekent dat voor hun leraren? De tests werden uitgewerkt door de Dienst Beroepsopleiding van het departement

Onderwijs. Ze zijn vanaf vandaag online of gratis op cd-rom beschikbaar voor heel het Vlaamse secundair onderwijs. Bovendien werden ze al uitgeprobeerd in scholen. Vier belangrijke vaststellingen: 1. Qua leerstijlen is er geen echt verschil tussen meisjes en jongens. In elke klas zitten ‘observeerders, ‘denkers’, ‘toepassers’ en ‘doeners’. 2. Leraren hebben de neiging meer met uitleg en demonstratie les te geven aan ASO’ers en meer met opdrachten aan BSO’ers. Nochtans verschillen de leerlingen van

beide onderwijsvormen qua leerstijlen niet van elkaar. 3. Van alle onderwijsstijlen vinden zowel ASO’ers, TSO’ers als BSO’ers lesgeven met louter veel uitleg het minst aangenaam om van te leren. 4. Leraren beseffen niet altijd dat leerlingen op verschillende manieren leren. Zij die het wel weten, vergeten vaak hun manier van lesgeven daarop te richten.

KLASSE NR.168 11

aarom verliezen de Vlaamse jongeren, vooral jongens, hun motivatie op school? Ligt het misschien aan de manier waarop ze les krijgen? Of leren ze gewoon niet graag? Het Venusproject houdt zowel leerlingen als leraren een spiegel voor. Pedagoog Luk Bosman ontwierp mee de tests, die vandaag voor alle Vlaamse secundaire scholen beschikbaar zijn. Als leraren zich ervan bewust zijn hoe hun leerlingen leren, gaan ze dan anders lesgeven?

W

Over manieren waarop we leren wordt de laatste tijd veel geschreven. Is dat een modegril uit de psychologie? Luk Bosman: «Dat denk ik niet. We weten veel meer over leerprocessen en hoezeer die van elkaar verschillen dan vijftien jaar geleden. Wetenschappers hebben nu meer zicht op wat er precies in onze hersenen gebeurt als we leren en hoe je leerprocessen kan beïnvloeden. Zo zijn ze beginnen spreken van ‘leerstijlen’. Wij hebben allemaal onze eigen manier waarop informatie opdoen en verwerken, onze eigen leerstijl. Veel leraren weten dat intuïtief. Ze merken het in hun klas of zien het bij hun eigen kinderen.» Op welke manieren leren we zoal? En is de ene manier beter dan de andere? LUK BOSMAN: «Het hangt ervan af welke theorie je hanteert. Een van de meest aanvaarde in het Vlaamse onderwijs is die van Kolb. Hij onderscheidt vier types bij leerders: de dromer, de denker, de toepasser en de doener. De dromer of observeerder leert het best vanuit concrete ervaringen, kan leerstof vanuit verschillende invalshoeken bekijken en legt heel goed verbanden. De denker of theoreticus zoekt de logische samenhang tussen leerstofonderdelen, © KLASSE

Luk Bosman: «Zelfs de beste verteller onder de leraren geschiedenis zal merken dat sommige leerlingen na verloop van tijd afhaken.»

12 KLASSE NR.168

houdt van theoretische modellen, denkt in ze leggen veel variatie in hun werkvormen heldere, abstracte begrippen. De toepasser en krijgen vooral de doeners op hun hand. of beslisser wil problemen oplossen, denkt Maar ook hier geldt het voordeel van de doelgericht en planmatig en houdt ervan mix. Geen enkele leraar is uitsluitend één begrippen en theorieën toe te passen. type, ongeacht welk vak hij geeft. BovenDe doener of ondernemer leert door te dien heeft elke onderwijsstijl zijn sterke en doen, kan zich goed aan nieuwe situaties zwakke elementen, je kan niet zeggen dat aanpassen en wil tastbare resultaten be- het ene type beter is dan het andere. Elke reiken; hij experimenteert graag met taal onderwijsstijl heeft wel een ander leereffect en techniek.» als resultaat.» Als er vier soorten leerstijlen zijn, zijn Maar blijkbaar varieert dat resultaat er dus ook vier verschillende soorten nogal. leerlingen. LUK BOSMAN: «Als op school één onderwijsLUK BOSMAN: «Nee, we hebben allemaal iets in stijl overheerst, zullen sommige leerlingen ons van de dromer, de denker, de toepasser daar het slachtoffer van zijn. Je kan en en de doener, er zijn dus veel mengvormen mag je als leraar daarom niet beperken tot denkbaar. Maar meestal overheerst een van één onderwijsstijl, dat is lesgeven voor een de vier en dat merk je echt in minderheid. Enkel als je de vier de klas.» onderwijsstijlen combineert en «Pubers Ja, elke leraar ervaart het vroeg dus de vier leerstijlen in je klas of laat: sommige leerlingen vragen zich af: aanspreekt, zullen je leerlingen doen lastig als hij uitleg geeft, wat heeft dit diepgaand en duurzaam leren. maar bij groepswerk of een Doe je dat niet, dan blijft er individuele oefening hoor je met mijn leven van de leerstof veel minder ze niet meer. Heeft dat met te maken?» hangen.» leerstijlen te maken? Laten we dan op 1 sepLUK BOSMAN: «Dat is best mogelijk. De tember alle leerlingen met dezelfde denkers in de klas hebben niet liever dan overheersende leerstijl samen in één dat hun leraar uitlegt hoe je een integraal klas zetten. Dan kunnen leraren daar berekent, wat Robespiere betekende in de gemakkelijker op inspelen. Franse Revolutie of wat de kenmerken van LUK BOSMAN: «Dat zou ik niet doen. Ik gaf dialect en standaardtaal zijn. Maar de toe- al aan dat de grens tussen de leerstijlen passer zal dat veel liever zelf uitzoeken via niet altijd even duidelijk is, net zoals bij opdrachten en opzoekwerk. Bij een lange onderwijsstijlen. Bovendien moeten we in uitleg verslapt zijn concentratie en begint de samenleving voortdurend op heel verschillende manieren kunnen leren. Als de hij te babbelen of te prutsen.» Daarmee zeg je dat er niet alleen ver- school enkel focust op de sterkste leerstijl schillende leerstijlen zijn, maar ook van leerlingen, ontwikkelen zij hun minder sterke leerstijlen niet en zullen ze niet echt verschillende onderwijsstijlen. LUK BOSMAN: «Zeker, en die lopen ongeveer diepgaand en duuzaam leren. Als je je gelijk met die van de leerlingen. Sommige werkvormen in de klas varieert, zorg je daar leraren geven graag demonstraties en uit- wel voor. Trouwens, er zijn andere goede leg; ze willen dat hun leerlingen leren door redenen waarom leraren hun werkvormen observeren en waarnemen. Goed voor de in de klas beter variëren. Dat leert ons de dromers in de klas. Een tweede groep scho- vakdidactiek. Een moeilijke tekst doorgronden telt zijn leerlingen complexe vraagstellingen of een presentatie voorbereiden lukt beter voor om ze via logisch denken tot theorie te via groepswerk dan individueel. En soms brengen. Ideaal voor de denkers. Een derde heb je gewoon geen andere keuze dan groep geeft een korte, gestructureerde uitleg, leerstof op één manier aan te brengen of te waarna hun leerlingen aan de slag gaan, verwerken. Chemie geven zonder demonvaak via stappenplannen; ze stimuleren stratie en uitleg is haast ondenkbaar, een hun leerlingen om toepassingsmogelijkhe- taal leren zonder toegepaste communicatie den te zoeken. Hier komen de toepassers werkt niet. Maar zelfs de beste verteller goed tot hun recht. De vierde groep ten onder de leraren geschiedenis zal merken slotte geeft het liefst open opdrachten en dat sommige leerlingen na verloop van tijd doet de leerlingen er meteen in vliegen; afhaken. Zelfs de meest dynamische leraar

«Elke onderwijsstijl heeft zijn sterke en zwakke kanten, je kan niet zeggen dat de ene beter is dan de andere»

zal leerlingen ‘verliezen’, als hij zijn manier Groepeer ze voor de andere opdracht volgens van lesgeven niet verrijkt. gevarieerde leerstijlen. Reflecteer nadien Twee andere belangrijke stimuli voor die- met je leerlingen over beide opdrachten per en duurzamer leren zijn inspelen op en hoe ze liepen. Bijzonder interessant en de ervaring van de leerlingen en reflectie heel leerrijk voor alle partijen. Als een van inbouwen.» je doelen is de identiteit van je leerlingen Reflecteren, je hoort het woord overal te helpen ontwikkelen, dan moet reflectie vandaag. Studenten in de leeen integraal deel uitmaken van rarenopleiding worden ermee «Je creëert je aanpak.» platgeslagen. Waar komt dat Hoe kan je leerlingen tot meer vandaan? Reflecteren leraren voor jezelf reflectie aansporen? En kan dat te weinig over de manier voortdurend wel in een gewone les? waarop ze lesgeven en hoe L UK B OSMAN : «Zo veelzijdig een andere mogelijk: individueel naast klashun leerlingen leren? sikaal, eenvoudig en complex, LUK BOSMAN: «Ik denk niet dat job» leraren te weinig reflecteren, ze oppervlakkig en diepgaand. doen dat immers voortdurend. Je merkt dat Niet elke leerling kan op dezelfde manier, een opdracht niet werkt en denkt al: ‘Dit bijvoorbeeld met veel woorden, reflecteren. moet ik volgende keer anders doen’. Maar Een rapnummer schrijven over een project ze volgen wel vaak dezelfde denkpaden dat voorbij is, een checklist afpunten, logbinnen hun onderwijsstijl. Om grondig te boekjes bijhouden, een oordeel tonen met reflecteren volstaat het niet eventjes tijdens rode en groene kaarten… ook dat is allemaal of na een les te denken hoe het beter kan. reflectie. Als je groepswerk laat volgen door Korthagen spreekt hier van kernreflecties. een evaluatie van de functie die elk groepslid Dat houdt in dat je je als leraar bezint over heeft uitgeoefend, werk je tegelijk aan sociale je persoonlijkheid: wie ben ik als leraar en vaardigheden. Dat kan je echt diepgaand wie wil ik zijn? Wat wil ik echt bereiken doen en het is heel leerrijk: vinden we dat de met leerlingen? Pas dan kom je los van je ‘voorzitter’ het goed gedaan heeft ? Hebben gewoonten en kan je besluiten het anders we zijn leidinggeven genoeg ondersteund of aan te pakken. Leraren die ervaringsgericht hebben we het hem moeilijk gemaakt ons werken en erover waken dat al hun leerlingen te leiden? Wat moet hij anders doen?... Als mee zijn, zullen daar sneller toe komen dan je in de klas een project nabespreekt, ga je leraren die sterk focussen op hun leerstof, samen na wat cruciaal was en wat tijdverlies dat wel.» was. En waarom. Dat is heel ervaringsgericht Dat is niet evident. De onderwijsstijl reflecteren en dat onthouden leerlingen zeker van een leraar hangt toch samen met voor een volgende keer. Het resultaat is een zijn persoonlijkheid. Beginnende leraren duurzaam leereffect.» zullen twee keer nadenken voor ze een De kloof tussen leer- en onderwijsstijl onderwijsstijl hanteren die ze minder wordt aangehaald als reden waarom controle geeft over de klas. vooral jongens vaak zittenblijven of LUK BOSMAN: «Het hoeft ook allemaal niet uitvallen. Het mannelijke karakter van meteen. Je hebt een hele carrière tijd en jongens zou bovendien botsen met het kansen om je onderwijsstijl te verfijnen en meer vrouwelijke van ons onderwijs. te variëren. Als leraar zie je in het begin niet LUK BOSMAN: «Dat zal zeker een rol spelen, zoveel verschillen tussen leerlingen, maar maar ik zie ook andere oorzaken. Zo is er al zodra je ze wel begint te zien, is het de een tijdje een verzakelijking aan de gang in zaak er wat mee te doen. Dat is een kwestie onderwijs en in de samenleving in zijn geheel. van reflecteren: wat merk ik op, wat wil ik Alles moet meetbaar zijn, objectiveerbaar, bereiken: nu, over vijf jaar, over tien jaar…? alles is op competenties gericht. Veel pubers Overigens zou het een heksentoer zijn om vragen zich dan af: wat heeft dit met mijn in elke les de vier onderwijs- en leerstijlen te leven, met mijn wereld te maken? Die kloof willen integreren. Maar in grote opdrachten is aan het groeien en vooral jongens hebben of projecten moet het zeker kunnen. En dan daar meer moeite mee. Daarom precies pleit kan je eventueel experimenteren: groepeer ik ervoor om meer ervaringsgericht te werken voor de ene opdracht alle leerlingen met en de nadruk te leggen op reflectie.» eenzelfde leerstijl en zie wat er gebeurt. Eigenlijk doe je dan veel meer dan les-

geven. Je helpt jongeren hun identiteit te ontwikkelen. LUK BOSMAN: «Dat klopt en daar pleiten we met het Venusproject ook voor. Daarom zijn variatie en het ervaringsgerichte zo essentieel. Identiteitsontwikkeling gebeurt te weinig in de klas, onder meer omdat ons onderwijs zo verzakelijkt is. Wie kan zeggen dat hij zijn leerlingen genoeg aanspreekt op wat zij kunnen, op hun eigen bezieling? Ons onderwijs is bij het beste ter wereld, maar onze jongeren zijn niet gemotiveerd. Dat is jammer, want als leraar inspelen op verschillen en je lessen en invalshoeken variëren is gewoon leuk om te doen. Je creëert voor jezelf voortdurend een andere job.»

WIE IS ZEUS EN WIE IS AFRODITE? DOE DE TEST. Hoe leren leerlingen? Hoe geven leraren les? En hoe kunnen leer- en onderwijsstijlen elkaar beter vinden? Het Venusproject wil leerlingen en leraren bewuster maken van hun manieren van leren resp. lesgeven. En van de kloof of brug tussen beide. Op www.ohmygods.be kunnen leerlingen en leraren zichzelf testen. Ze krijgen niet enkel meer inzicht in hun leer- en onderwijsstijlen, maar ook tips en adviezen. Bovendien kunnen jongeren een persoonlijkheidstest doen en nagaan met welke god uit de Griekse mythologie zij het meest gemeen hebben. En welke weerslag dat heeft op hun leren. Is de computerklas voortdurend bezet, dan kan je je leerlingen de tests ook op papier laten doen. Download de vragen via de website of vraag de cd-rom aan. Ook de onderwijsstijlentest is op papier beschikbaar. Tests gedaan? Grijp je kans om er een klasgesprek van te maken, om erover te reflecteren. Spiegel voor jezelf, spiegel voor elke leerling. Samen kijken om samen te leren. - Op 20 oktober kan je in Brussel deelnemen aan de studiedag ‘Jongens en meisjes in de klas. Allemaal gelijk...of toch niet?’. Alle deelnemers ontvangen de handleiding bij het Venus-project en de cd-rom met leerstijlen-, onderwijsstijlenen de godentest. Of je neemt deel aan een van de workshops ‘Jongens en meisjes in de klas. Inspelen op verschillen, werken met de leerstijlentest en godentest.’ Deze workshops vinden plaats op 15 november (CNO Antwerpen), op 28 november (Hogeschool Gent) en op 11 december (Xioshogeschool, Hasselt). - Meer info over het Venusproject: katrien. [email protected]

KLASSE NR.168 13

$E

Hoeveel werkdruk heb jij? roeit de stapel correcties iedere dag als kool? Droom je zelfs op vakantie elke dag van school? Hoeveel uren ben je wekelijks met je werk bezig? Doe de werkdruktest.

G

Bereken zelf je werkdruk. Hoeveel tijd besteed je per week aan de volgende activiteiten? Schrijf de uren tussen de haakjes. Ga onmiddellijk naar ‘Start’. Tel daarna de uren per kleur samen en zet ze in de kleine tabel hieronder.

➥ ➦ ➥ ➦ ➥ ➦ ➥

Heb je alles samengeteld? Hoeveel uur je per week presteert, hangt af van de periode van het jaar: een eerste schooldag kan je niet vergelijken met de laatste dag voor de examens. Maar presteer je tussen 38 en 54 werkuren, dan hou je een gezond werkritme aan. De gemiddelde werkweek van de Vlaamse leraar bedraagt immers zo’n 47 (secundair onderwijs) resp. 48 uur (basisonderwijs). Scoor je minder? Volgende week beter. Scoor je meer? Zet die schoolknop te gelegener tijd op off.

➦


Nog een uurtje vrij? Lees het onderzoek over de gemiddelde werkweek van de leraar op www.klasse.be/kvl/139/8

14 KLASSE NR.168

Klasse actie:

Lerarendag op de Boekenbeurs ➜ Torenhoog met Klasse p. 18 ➜ Kampeer met de nomaden p. 44 ➜ Gratis naar de goden p. 45

Actie met Klasse

➜

Met Klasse naar de boekenbeurs Doe de Schrijfdans, zorg dat alles kant en klaar is voor het Leerbeest en vergeet je Groeiboekje niet als je naar het Notenpaleis gaat… Waar dit op slaat? Op nieuwe technieken, nieuwe boeken, nieuwe werkvormen voor de klas. Kom op donderdag 2 november, tijdens de herfstvakantie, naar de speciale lerarendag en -avond op de Boekenbeurs in Antwerpen. Je krijgt die dag 2 euro korting én je hebt keuze uit 26 presentaties, lezingen, theaterstukjes en debatten. Exclusief voor leraren. Dit is de derde editie van de lerarendag. Vorig jaar lokte hij meer dan 2 000 leraren. Een greep uit de thema’s: werken met prentenboeken, probleemoplossend denken, zorgbeleid, ICT, filosoferen in de klas, zelfmoord, leefsleutels... en véél nieuwe kinder- en jeugdboeken. Voor elk onderwijsniveau is er wel wat. En tussen al dat leesvoer door bezoek je vrij de rest van de Boekenbeurs, die dit jaar zijn 70ste editie viert. Lekkerder dan letterkoekjes? Kom proeven op 2 november. BOEK.BE

➜

➜

➜

➜

Wat staat er op het programma? Info over de 26 presentaties, lezingen, theaterstukjes en debatten vind je vanaf 10 oktober in het lang en het breed via www.boek.be. Je maakt je eigen keuze, je beslist zelf wat en hoeveel je meemaakt. Een tip van de sluier: - Voor de kleuterklas: initiatie Frans voor kleuters, de peuterschrijfdans, werken met prentenboeken in de klas, poppentheater ‘Opa heeft vier handen’, Schatkist enz. - Voor de lagere school: geloven, psychologische vragen voor kinderen, contractwerk, strategisch probleemoplossend denken voor de hele school, het Groeiboekje, zorgbeleid in het basisonderwijs, zorgmap wiskundeinitiatie, poppentheater ‘het heksenklasje’, het Notenpaleis enz. - Voor het secundair onderwijs: ICT in de klas (met o.a. webdesign), jeugdromans in de lessen Nederlands, pubers en criminaliteit, het proces Dutroux door de ogen van advocaten, faalangst bij jongeren, het Leerbeest, filosoferen over opvoeding, leren leren bij jongeren enz. Wie komt er allemaal? Marita De Sterck (jeugdromans), Kolet Janssen (geloven en feestdagen), Kris Kowlier (jeugdvertellingen Jeukiboek), Wendy Peerlings (kinderen structuur bijbrengen), Fernand Mesdom e.a. (webdesign met Dreamweaver), Danny Wyffels (hoe coach ik mijn klas?), Herman Van den Broeck (opvoeden in de klas), Tom van Dijck (Boontje in de lessen Nederlands), en nog vele anderen.

Waar en wanneer? De lerarendag vindt plaats op donderdag 2 november. De Boekenbeurs huist traditiegetrouw in Antwerp Expo op de Jan Van Rijswijcklaan 191 in Antwerpen. Een routebeschrijving vind je op de website. Van 10.30 tot 19.30 uur kan je terecht in de zalen op de eerste en tweede verdieping. Je kan de Boekenbeurs ook op andere dagen bezoeken (van 1 tot 12 november, van 10 tot 18uur; op donderdag 2 en 9 november open tot 22 uur), maar dan betaal je de gewone toegangsprijs (7 euro) en mis je het speciale programma voor onderwijs.

Hoe schrijf je in voor de lerarendag? Vooraf inschrijven hoeft niet. Meld je op 2 november aan de ticketbalie van Antwerp Expo en toon je lerarenkaart. Je betaalt dan 5 euro i.p.v. 7 en ontvangt een programmaboekje. Blader naar het overzicht voor 2 november en vlieg erin. Zorg dat je voor de presentaties, lezingen en debatten op tijd in de juiste zaal aanwezig bent, je kan geen plaatsen reserveren.

BOEK.BE

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

➜

BOEK.BE

➜

Waar vind je meer informatie? Alle info vind je vanaf 10 oktober op www.boek.be. Je contactpersoon voor deze actie is Kim Janssens - Boek.be - Te Boelaerlei 37 - 2140 Borgerhout - tel. 03 287 66 74 - [email protected]

Legende:
= Algemeen  = Basisonderwijs  = Secundair onderwijs

 = Hoger onderwijs  = Volwassenenonderwijs

16 KLASSE NR.168

Cursussen ➜ Never change a winning team - over het opleiden en motiveren van leraren (en hun directeurs): 27/10 in De Factorij, Brussel. School+ - www.school-ecole-plus.be/Vormings_en_ontmoetingsdagen.htm [email protected]

➜ Dag van de Duurzaamheid: 26/10 in Torhout. www.katho.be/reno

➜ Congres Hoogbegaafdheid: 14/10 in Kortrijk. www.bekina.org (klikken op «Bekina congres»)

➜ Verlies en rouw bij jongeren met een beperking: 23/10 in Antwerpen.

Uitwisselen? Neem de tractor! (1) De leerlingen van de Sint-Mariaschool uit Schaarbeek krijgen een wel heel aparte rondrit in het landelijke Hooglede. «En straks trekken onze leerlingen naar Schaarbeek», aldus Patrick De Graeve, directeur van de Hoogleedse vrije basisschool De Zonnebloem. De leraren van beide scholen, die erg verschillen qua populatie en locatie, zochten lang naar een multicultureel integratieproject. De uitwisseling bleek het ei van Columbus. De Graeve: «De leerlingen leren elkaars cultuur kennen en waarderen. Ze ontdekken dat ze allemaal anders, maar eigenlijk ook allemaal gelijk zijn.»

www.vvkbuo.be- Martine Van Dun - tel. 0477 29 46 91

SINT-MARIASCHOOL SCHAARBEEK

➜ 39ste Doordenkertje: Pei/ijlen naar succesvol schoolbeleid - praktische wenken voor de beleidseffectieve school: 25/10 in Gemeenschapsonderwijs, Alhambragebouw, Brussel. pbd.gemeenschapsonderwijs.net/aankondigingen/Folder10072006.pdf [email protected] - tel. 02 790 95 68

➜ 40ste Doordenkertje: Evaluatie van de GOK-werking in de scholen: 29/11 in Gemeenschapsonderwijs, Alhambragebouw, Brussel pbd.gemeenschapsonderwijs.net/aankondigingen/ - [email protected] - tel. 02 790 95 68

Meer schooltips vind je op www.klasse.be

➜ «School maken» - een symposium over scholenbouw: 20/11 in ICC, Gent. [email protected]

➜ Kindervragen en zingeving - ouders en grootouders filosoferen met kinderen: 13/10 in De Factorij, Brussel. www.hig.be - [email protected] - tel. 02 240 75 32

➜ Alle drempels voorbij? Het holebithema op school anno 2006: 18/10 in departement onderwijs, Brussel. www.holebifederatie.be/studiedag

➜ Opleiding Psycho-sociale zorg op school (vanuit een experentiële counselorhouding): vanaf oktober 2006, drie tweedaagsen en vijf vrijdagen. www.aula.com/fms - [email protected] - tel. 014 41 53 98

➜ Permanente vorming: Dwanggedachten en -handelingen bij kinderen en jeugdigen (19/10); Eetstoornissen bij kinderen (7/11); Kids skills (16/11); Van ontwikkelingsdyspraxie naar DCD (28/11): Lessius Hogeschool, Antwerpen. www.lessius-ho.be

➜ Gitaarcursussen voor jongeren (12-16-jarigen): Elektrische gitaar, basis en gevorderden; Gitaarcursussen voor volwassenen (vanaf 16 jaar): Akoestisch (basis en gevorderden), Blues (basiscursus voor gevorderden op elektrische gitaar).

Europass-Mobiliteit Volgen je leerlingen of studenten stages in een ander land van de Europese Unie? Met een Europass-Mobiliteit kunnen zij die buitenlandse leerervaring zichtbaar maken. Dit document bewijst dat je leerlingen een stage of opleiding hebben gevolgd in het buitenland én kan een extra troef zijn op de arbeidsmarkt in binnen- en buitenland. De Europass-Mobiliteit is onderdeel van Europass, een project van de Europese Commissie om mobiliteit van studenten en werknemers in Europa te vergemakkelijken. Contactorganisatie voor Vlaanderen is VDAB. www.europass.vlaanderen.be - [email protected]

Regenwoud in je klas

➜ Vierdaagse training voor leerlingbegeleiders: vanaf 4/11 in Leuven.

Klassen ASO, BSO en TSO kunnen tot 30 september inschrijven voor het project «Jengi - haal het regenwoud naar je klas». Via online videoclips, multimediatoepassingen, doe-opdrachten en veldoefeningen geeft het WWF je leerlingen een duidelijker beeld van duurzame ontwikkeling. Je vindt alles op www.wwf.be/jengi en www.regenwoud.com, inbegrepen een handleiding boordevol tips om dit project in je lessen te integreren.

www.cheobs.be - [email protected]

www.wwf.be/jengi - www.regenwoud.com - [email protected] - tel. 02 340 09 71

[email protected] - tel. 09 220 43 76

➜ Cursussen voor directeurs en middenkader secundair onderwijs; cursussen voor ondersteunend personeel (buitengewoon) secundair onderwijs. Centrum voor Andragogiek, Universiteit Antwerpen - www.ua.ac.be/cva [email protected]

➜ Erfgoededucatie in het secundair onderwijs: 5/10 in Ferrarisgebouw, Brussel.

Verwegistan

www.gemeenschapsonderwijs.be/europa/hereduc/programmaerfgoedsec.doc

«De straatkinderen van Verwegistan» is een educatief gezelschapsspel over kinderrechten en kansarmoede, gezien door de ogen van zes straatkinderen. De namen zijn fictief, maar het spel is gebaseerd op werkelijke verhalen en situaties. Spel (37,50 euro) plus nabespreking duren ongeveer 50 min., voor zes groepjes van drie à vier leerlingen. Spelontwerper Jan Mampaey trekt de scholen langs met verteltheater (140 euro) voor 10-14-jarigen. In één lesuur vertelt hij over zijn lange wereldreis. Daarna volgt een workshop rond straatkinderen, democratie, ecologische voetafdruk, wereldeconomie of duurzame ontwikkeling. Gratis brochure met achtergrondinfo op www.jeugdenvrede.be (downloads). «Messengers of peace» is een nieuwe affichereeks (10 stuks, 10 euro) over zangers, symbolen, historische figuren, organisaties enz. die een vredesboodschap brengen. Op www.jeugdenvrede.be (downloads) en www.vredescentrum.be vind je een gratis pedagogisch dossier met lestips.

➜ Lezing Enid Weiner (Canada): the Road less travelled - following the educational path of university students with mental illness: 25/10 in Sencie Instituut, Leuven. [email protected]

➜ Voortgezette opleiding Hogere Opvoedkundige Studiën: vanaf 16 oktober in Mechelen. Hoger Instituut voor Opvoedkundige Wetenschappen - www.users.skynet.be/hiow [email protected] - tel. 015 41 97 89

➜ Postgraduaat Instructor Dans (2 jaar; vanaf 2/10); Postgraduaat Schoolinterne Leerlingbegeleiding (2 jaar; vanaf oktober). Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen - campus RENO, Torhout - www.katho.be/reno - tel. 050 23 10 30

➜ Postgraduaat Psychopedagogische Counseling: éénjarige opleiding in Lessius Hogeschool, Antwerpen. www.lessius.eu/psy/postgraduaat/psychoped/

➜ Postgraduaat Procesgericht leiderschap (modulair); Postgraduaat Agogisch theologisch werker (modulair). www.khleuven.be - [email protected] - tel. 016 20 58 95

www.jeugdenvrede.be - [email protected] - tel. 015 43 56 96 VZW MOBILE SCHOOL

Gezocht Exclusief: torenwandelen in Antwerpen ARGUS

Al 75 jaar staat hij er, maar ben je ooit al tot helemaal boven geweest? De honderd meter hoge Antwerpse KBCtoren (de ‘Boerentoren’) is na de Onze-Lieve-Vrouwkathedraal het hoogste gebouw van Antwerpen. Dit art-deco gebouw is uitgegroeid tot een heus stadsicoon. En omdat hij jarig is, trakteert hij. Op zondag 22 oktober 2006 kan je met heel je gezin de ‘Torenwandeling’ maken en deelnemen aan een spannende wedstrijd. Thema is ‘Speuren naar een leefbare stad’, met aandacht voor ruimte, groen, mobiliteit, monumentenzorg en stadsontwikkeling. Onderweg krijg je korting en verwennerijen in restaurantjes en cafeetjes.

➜ Projectcoördinator Gezocht: projectcoördinator new business bij Wolters Plantyn. Je bouwt het aanbod multimedia producten uit, waarmee ouders hun kinderen kunnen begeleiden (educatieve spellen, digitale leermiddelen enz.). www.kluwer.be/jobs/nl/ - kandidaturen met cv naar [email protected] - tel. 015 36 11 91

➜ Vrijwilligers Gezocht: vrijwillige medewerkers voor de Veilig Vrijenlijn, opvolger van de aids- en soatelefoon (tel. 078 15 15 15). Opleiding, stage, bijscholing vanaf januari in Antwerpen. [email protected] - tel. 03 238 68 68

➜ Vrijwilligers Gezocht: vrijwillige medewerkers voor de Zelfmoordlijn. Nieuwe opleiding start in oktober. [email protected] - tel. 02 649 62 05

Democratie online Op www.knooppuntdemocratie.be kan je nu al inschrijven voor de periode september 2006 tot januari 2007. Het Knooppunt Democratie organiseert dagprogramma’s in Brussel voor leerlingen van 10 tot 18 jaar rond onze democratische instellingen en de waarden en uitdagingen van de democratie. Tot 30 september mogen enkel scholen inschrijven die het Knooppunt (Bellevuemuseum; naast het Koninklijk Paleis in Brussel) nog nooit bezochten. www.knooppuntdemocratie.be (klik op «inschrijvingen»)

Wedstrijd Tijdens de wandeling kan je deelnemen aan een originele wedstrijd. In het wandelboekje vind je 20 vragen, 8 foto’s en een antwoordformulier. Je vindt de antwoorden en de locaties langs de wandelroute. Goed rondkijken en creatief denken is het motto. Voor de slotvraag schrijf je een heus stadsgedicht onder de noemer ‘Dichter bij de Toren’. Bezorg je antwoordformulier vóór 31 december aan ARGUS en maak kans op een van de vele fietsen, ballonvaarten, waardebons… De prijzen worden uitgereikt tijdens een feestelijk slotevenement in februari 2007. Elke deelnemer krijgt nadien de correcte antwoorden toegestuurd. Kinderen (6-12 jaar) kunnen meedoen aan de ‘Juniorwedstrijd’. Hoe schrijf je in? Bel vóór 10 oktober naar ARGUS, het milieupunt van KBC en Cera (tel. 03 202 90 70) of stuur een mailtje ([email protected]). Geef het aantal deelnemers en ook het gewenste startuur door (9.30, 10, 10.30, 11, 11.30, 12, 12.30, 13 uur). Lukt het niet op Klassedag? Trek er dan op eigen houtje op uit. Je kan het wandelboekje tot 31 december gratis afhalen bij ARGUS - Eiermarkt 8 - 2000 Antwerpen (kantooruren). In het weekend kan je terecht bij de Stadswinkel (Grote Markt 15), in het EHA! (Turnhoutsebaan 139 - Borgerhout) en aan het onthaal van de KBC-Toren (Schoenmarkt 35). Of bestel het bij ARGUS en je krijgt het toegestuurd (1 euro verzendingskosten/ex.). Info: www.argusmilieu.be

18 KLASSE NR.168

Gezondheidspromotie Op vrijdag 24 november is er in het Provinciehuis Leuven een groot colloquium rond jongeren en gezondheidspromotie. De voormiddag staat vooral in het teken van zelfbeeld, groeipijnen en zelfmoord bij jongeren en de opdracht voor scholen en jongerenwerkingen. Na de middag is er een materialenmarkt waar je educatief materiaal ontdekt rond allerhande gezondheidsthema’s (voeding, seksualiteit, geestelijke gezondheid, bewegen…). De studiedag is een initiatief van MJA en Centrum ter Preventie van Zelfmoord - deelnemen kost 9 euro (middaghapje, drankje en infobundel inbegrepen) [email protected] - tel. 02 515 02 53

➜

Kom op appels Gezondheid en solidariteit zijn de twee centrale thema’s van de jaarlijkse campagne «Kom op appels» van Kom op tegen Kanker. Met de opbrengst van de appelverkoop kunnen jonge kankerpatiëntjes energie sprokkelen op een vakantiekamp. Daarnaast vertaalt ‘Kom op tegen Kanker’ de campagnethema’s in kant en klaar pedagogisch materiaal. Een praktische handleiding bij de appelverkoop, met een lesproject rond solidariteit en een lesproject rond gezonde voeding; een website met lesideeën, tips en lesvoorbereidingen, een set Gevoelsplaatjes, een leuk appelpakket voor elke leerling, appelwijzers voor de ouders, e-nieuwsbrieven enz. Uitgeverij Averbode en CEGO werken hieraan mee. Je vindt alle info op www.komopappels.be - wie nog wil meedoen, moet snel zijn - deze week (25-29 september) is de laatste week van de inschrijvingen - je directeur of de leraar die de actie coördineert op school doet één inschrijving voor de hele school via www.komopappels.be (vermeld zeker het aantal lerarenhandleidingen én het aantal appelwijzers voor de ouders die je wil krijgen). www.komopappels.be - [email protected] - tel. 09 232 47 77

KOM OP TEGEN KANKER

Wat staat er op het programma? - Je start in het Rockoxmuseum (Keizerstraat 8 - Antwerpen). Tussen 9.30 en 13.00 uur staan koffie en koekjes klaar. Bij aankomst krijg je je ‘Torenwandelboekje’ met wegbeschrijving, achtergrondinformatie, creatieve speur/fotovragen en een antwoordblad. Hiermee doe je de 4 km lange wandeling op eigen ritme: van Boerentoren tot Politietoren, de trendy wijk ‘het Zuid’, de trappen van het nieuwe Justitiepaleis… Torens vormen de rode draad. - In het Rockoxhuis mag je gratis een bezoek brengen aan de tentoonstelling HOGER/ HIGHER/PLUSHAUT, een verhaal van oude torens tot hedendaagse hoogbouw. - AMUZ, het Augustinus Muziekcentrum in de Kammenstraat, zet zijn deuren open en leidt je rond in dit mystieke kerkgebouw. Hypermoderne akoestiek achter gotische architectuur. - In het Maagdenhuis - een voormalig zestiende-eeuws weeshuis - ontdek je een weinig gekend museum en een binnenplaats die tot de verbeelding spreekt. - Een primeur krijg je in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Op de esplanade schittert een kabbelende ‘waterspiegel’, een kunstwerk van de Spaanse kunstenares Christina Iglesias. Bovendien mag je die dag gratis het museum bezoeken, zowel de indrukwekkende permanente expositie als de tijdelijke tentoonstelling GORGE(L).

➜

➜

➜

➜

➜

Studenten geven speelplaats facelift (2) Zes studenten van het laatste jaar Bachelor Leraar secundair onderwijs van de Karel de Grote-Hogeschool herschilderen op een week tijd een hele speelplaats tot een oceaan, compleet met octoptus, zeekrab en… reddingsboei. Het had een opdracht uit Fata Morgana kunnen zijn en de veertig leerlingen van Stuyvenbergh SIBSO 2, school voor buitengewoon onderwijs, schilderen gedreven mee. Hoe de studenten hun buitengewoon bad ervaren? «Elke aspirant-leraar zou zo’n project moeten meemaken.» Meer schooltips vind je op www.klasse.be KAREL DE GROTE HOGESCHOOL

102 Voortaan kan je gratis en anoniem bellen naar de Kinder- en Jongerentelefoon op het nummer 102. Dit nummer is bij wet gereserveerd voor Vlaamse kinderen en jongeren. Men zegge het voort! Promotiemateriaal (stickers, affiches, informatiebrochures) kan je gratis krijgen via www.kjt.org of tel. 02 534 37 43. In oktober zijn er een zes-tal informatieavonden voor kandidaat-vrijwilligers. De opleiding van de nieuwe vrijwilligers start in november. www.kjt.org - tel. 02 534 37 43 - jongeren kunnen ook steeds mailen naar [email protected]

Lachen met Klasse De reizende tentoonstelling met een selectie van de leukste cartoons uit Klasse kan je de volgende maanden vinden in De Boomgaard Assebroek (2 tot 16/10), Sint-JanBerchmans Rupelmonde (16 tot 27/10), Sito 5 Antwerpen (13 tot 27/11), MMI Parnas Groot-Bijgaarden (27/11 tot 8/12) en Zonneburcht Waregem (8 tot 22/12). De tentoonstelling is volledig gratis (op school geleverd en weer afgehaald) Je kan nu al reserveren voor het schooljaar 2007-2008 - [email protected]

Gezond eten op school

VIVA-SVV

Geef je leerlingen gezond eten op school, giet dit in een project en val in de prijzen. Dat is het opzet van een nieuwe actie van de Koning Boudewijnstichting, waaraan alle scholen en niet-commerciële organisaties kunnen deelnemen. Het doel: de kwaliteit verbeteren van warme en koude maaltijden, tussendoortjes en dranken die een school aanbiedt. Je kan een dossier indienen tot 15 december. Dat vind je op www.kbs-frb.be, met alle info over dit project. Je kan een ondersteuning krijgen tussen 1 500 en 15 000 euro (in totaal zit er 115 000 euro in de projectpot). De geselecteerde projecten delen hun ervaringen via een netwerk dat goede praktijken uitwisselt. www.kbs-frb.be - [email protected] (met vermelding: J2140-N) - tel. 070 23 30 65

Horen, zien en praten Klasse-service ➜ Tweedehands Pluspunt Te verkrijgen: handleidingen, werkboeken en -schriften van de methode Pluspunt (alle klassen). [email protected] - Marc Vercauteren, directeur

➜ School gezocht Enkele leraren zoeken een secundaire school in afbouw (of met financiële problemen) om aan te kopen. Liefst volledig uitgeruste gebouwen en/of operationele scholen, locatie geen belang.

Praat over geweld thuis, op school of in een relatie en luister naar signalen uit je omgeving. Dat is de boodschap van «Horen, zien en praten», een campagne van zij-kant en VIVA-SVV, i.s.m. heel wat hulplijnen. Van 26 tot 28 oktober is er een ronde van Vlaanderen (met actiegezicht An Nelissen en DJ Wout). Op www.horenzienenpraten.be vind je alle info over deze campagne. De campagne mikt o.a. op jongeren. Op 26 januari volgt een studiedag voor leraren secundair onderwijs over praktijkvoorbeelden van initiatieven om jongeren op te leiden tot jeugdadviseur of vertrouwensleerling. www.horenzienenpraten.be (vanaf 1 oktober) - [email protected] - tel. 02 515 04 63

Stijn Vandenbosch - tel. 0486 72 59 28

[email protected]

➜ Studiereis naar Cuba Tijdens de paasvakantie 2007 kan je ter plaatse kennis maken met het Cubaanse onderwijssysteem, scholen bezoeken, praten met leraren, leerlingen en beleidsmensen. Marc Vandepitte leidt deze reis voor OVDS (Oproep voor een Democratische School). www.democratischeschool.org - [email protected] - tel. 011 40 34 70

➜ Relaxatie-meditatie Op www.namaskara.be vind je alle info over een driedaagse opleiding «relaxatiemeditatie met jongeren». Voorts zijn er heel wat creatieve werk- en spelsessies rond sociale vaardigheden, concentratie, relaxatie, zingeving, zelfvertrouwen enz. www.namaskara.be

➜ Positieve beeldvorming Vanuit zijn eigen levenservaringen geeft Armand Vanderschelden interactieve spreekbeurten rond «Positieve beeldvorming van personen met een handicap». Hij spreekt over leven met een handicap, werken, omgaan met vrije tijd, emoties, vriendschaps- en liefdesrelaties, seksualiteit enz. Zo’n spreekbeurt duurt twee à drie lesuren en kost 125 euro.

Win de Marc de Bel-boomhut Zijn je leerlingen helemaal in de ban van de zusjes Kriegel? Dromen ze ’s nachts van Boeboeks? Ga dan meteen met hen aan de slag en misschien kan je binnenkort lesgeven in de enige, echte Marc de Bel-boomhut. Je kan er met je hele klas in, voor een les Nederlands, een voorleesuurtje of een stilleesuurtje. De boomhut is een soort zeshoek, met lange schuine zijden. Het breedste punt is 6 m breed, het diepste punt 4,5 m diep. Maak met je leerlingen een tekening of collage van hun favoriete Marc de Bel-personage. Stuur het resultaat vóór 1 november naar Marc de Bel - Boeboekweitstraat 37 - 9770 Kruishoutem, met vermelding van alle contactgegevens van de school en van jezelf, de leeftijd van je leerlingen enz. De winnende klas krijgt de boomhut cadeau mét inhoud (o.a. een stapeltje Marc de Bel-strips) en een bezoek van meester de Bel zelf. Voor klassen die naast de hoofdprijs vallen, zijn er 12 Boeboeks-boeken en 5 strips («Getekend, Marc de Bel»). Meer info via [email protected]

www.armandodios.be - [email protected] - tel. 09 227 93 83 KLASSE NR.168 19

STANDAARD UITGEVERIJ

➜ Groeien na verlies Het werkpakket «Groeien na verlies» is gratis beschikbaar. De vier Oost-Vlaamse Netwerken Palliatieve Zorg werkten een pakket uit rond omgaan met verliessituaties op school. Porticus maakt de gratis verspreiding mogelijk, ook voor scholen buiten Oost-Vlaanderen.

DE HORIZON AALST

(advertentie)

Zing mee met het Jungleboek

DE HORIZON AALST

De lucht is niet altijd blauw (3) «Juf, heb ík dat gemaakt?!», zegt Mehmet Dumanli (14). Hij volgt type 2-onderwijs in de Horizon in Aalst. Mehmet en zijn zeven klasgenoten kunnen zelf nauwelijks geloven wat ze een heel schooljaar lang in het crea-atelier hebben geschilderd en geknutseld. Niemand minder dan Jan Hoet bezocht hun tentoonstelling, die ze met een knipoog ‘KITCH2’ noemden. «We wilden dat het voor de leerlingen een ‘echte’ tentoonstelling werd», lacht crea-lerares Joke Huysmans. «Met een vernissage, een heuse receptie en zelfs verkoop van de werken. De opbrengst gaat naar een nieuw crea-project volgend jaar.» Meer schooltips vind je op www.klasse.be

Zuid-Afrika Laatstejaars secundair onderwijs kunnen tot 21 oktober inschrijven voor een essaywedstrijd rond Zuid-Afrika. Het thema is «Voordelen van een samenwerking tussen Vlaamse en Afrikaanssprekende jongeren». Je leerlingen gaan zelf op zoek naar documentatie en trachten (via een concreet voorbeeld of verhaal) een persoonlijke visie te verwoorden en te verdedigen. Ze sturen hun tekst vóór 24 februari naar Algemeen Secretariaat Vlaams-Zuid-Afrikaanse Cultuurstichting - Lakenmakersstraat 143 - 2800 Mechelen. De wedstrijd is een initiatief van deze Stichting en Vereniging Vlaamse Leerkrachten, in overleg met Die Vlaams-SuidAfrikaanse Kultuurstigting (Zuid-Afrika). De jury selecteert zes kandidaten die hun essay mogen verduidelijken met een digitale presentatie (powerpoint bijvoorbeeld). Vóór 12 mei worden de drie winnaars bekendgemaakt. Ze winnen een verblijf van twee weken bij gastgezinnen in Zuid-Afrika in de zomer van 2007. Inschrijven op bovenstaand adres of via www.vzacs.be - praktische info via [email protected] of [email protected]

‘Mowgli! Mowgli! Mooooow-gli!’ Met deze kreet begint de theatermusical over het spannende levensverhaal van Mowgli, de jongen die tussen de dieren opgroeit in de Indiase Jungle. Het verhaal dat iedereen vooral kent van de ondertussen cultgeworden tekenfilm van Disney, maar oorspronkelijk bedacht en neergeschreven werd door de wereldreiziger Rudyard Kipling onder de titel ‘The Jungle Books’. Wat deze musical gesneden brood maakt voor leraren? De kernwaarden zijn cultureel erfgoed, en milieubehoud. Mowgli en Shere Khan gaan samen de strijd aan tegen een groep houthakkers die niets liever willen dan grote oppervlakten oerwoud te vernietigen voor het geld. We leren dat de mens niet zozeer te vrezen heeft van ‘wilde’ dieren, maar voornamelijk van zichzelf. Een uitgebreide lesbrochure is verkrijgbaar vanaf januari 2007. De musical zelf loopt in Vlaanderen van 31 oktober 2006 tot 28 februari 2007. Jungle Boek werd geschreven door Rudyard Kipling in 1894 en is voor velen een grote inspiratiebron geweest. Hij won in 1907 de Nobelprijs voor literatuur. Baden Powell (oprichter scouts) was zo onder de indruk dat hij promt zijn structuur voor de kleinsten de naam gaf van de wolvenfamilie. Akela (grootste leider) en Baloe zijn universele begrippen geworden. Voor de muziek van de Vlaamse musical tekent Ronny Mosuse (zie achtercover van deze Klasse). De producenten maakten vorig schooljaar ‘Pipi Langkous’. Info en tickets: www.jungleboek.com

Filmverhalenwedstrijd De kortfilm «A day in the life» van OVHM Lummen won met een origineel scenario rond een gestolen autoradio de filmverhalenwedstrijd van het Vlaams Filmmuseum en -archief/Huis van Beeld en Geluid (Kortrijk) (zie ook www.klasse.be/kvl/157/26). Zij hebben ondertussen (met Robbe De Hert als co-regisseur) hun film kunnen realiseren. Waag je kans en schrijf je klas in vóór 31 oktober. Je krijgt een documentatiepakket met praktische tips en een dvd met filminformatie. Tegen 30 november schrijf je een kort, filmisch onderbouwd verhaal van maximum 5 minuten. De jury kiest hieruit vijf scholen die vervolgens een proeffilmpje maken. Daaruit komt één winnaar die een masterclass krijgt met Robbe De Hert en die met zijn medewerking een definitieve versie draait. www.vlaamsfilmmuseumenarchief.com - [email protected] - tel. 0486 44 87 91

Open bedrijvendag Op zondag 1 oktober zetten Vlaamse bedrijven hun deuren open om het grote publiek een kijkje achter de schermen te gunnen. Een goeie gelegenheid dus om ook in de klas «het bedrijfsleven» te belichten. Laat je leerlingen een opstel schrijven over interessante bedrijven, geef een surfopdracht op de website van Open Bedrijvendag of stimuleer hen om op 1 oktober zelf een bedrijf te bezoeken.

Versier een kerstboom

www.openbedrijvendag.be

Monumentale kerststallen uit Praag, met pronkstukken, recht uit de Boheemse musea. Kerstscènes uit de Provence, met jeu de boules, Moulin de Daudet, olijven en lavendel. Tussendoor kruis je de drie koningen, met olifanten, dromedarissen, giraffen enz. of kan je je vergapen aan uitstalramen van grootwarenhuizen anno 1950, compleet met bewegend speelgoed en automaten (circustaferelen, treinen, bewegende poppen en knuffeldieren). Van 2 december tot 14 januari passeert in de Basiliek van Koekelberg «De Karavaan van de Drie Koningen… en de 1001 wonderen van kerstmis».

Fit in je hoofd, goed in je vel

Tickets voor deze kersttentoonstelling kosten 8 euro. Scholen betalen 1 euro per leerling. www.classicevents.be - [email protected]

In de bovengalerij van de Basiliek komen 40 kerstbomen. Evenveel klassen basisonderwijs (5-8-jarigen) mogen elk zo’n boom komen versieren. Kies met je leerlingen een kerstthema, bereid je versieringen voor, maak een afspraak met de organisatoren en kom eind november een halve dag naar Koekelberg om je boom te versieren. Inschrijven vóór 15 oktober; je vindt alle info en een inschrijvingsstrook op www.lerarenkaart.be. Voor de mooiste boom ligt een even mooie verrassing klaar. CLASSIC EVENTS

Maak je eigen campagne en win een workshop met Herr Seele voor de hele klas. ‘Fit in je hoofd, goed in je vel’ is de naam van een campagne die leerlingen, leraren en ouders, kortom: iedereen, tien stappen toont om je goed in je vel te voelen: vind jezelf oké, praat erover, beweeg, probeer iets nieuws uit, reken op je vrienden, gun jezelf rust enz. Aan jou om hiermee aan de slag te gaan. Hoe zou jouw campagne voor deze stappen eruit zien? Maak individueel of met de hele klas affiches of tv-spots, verzin een te gek verhaal, maak een toneelstuk of bedenk een leuke oefening. Het belangrijkste is dat je uitgaat van de tien stappen. Neem je deel met de hele klas, dan win je misschien de ‘fit in je hoofd’-trofee van Herr Seele. En de vijf beste individuele inzendingen krijgen een gratis tekenworkshop. Kijk snel op www.fitinjehoofd.be voor alle info (en de tien stappen) en begin alvast te brainstormen. De wedstrijd staat open voor zowel het lager als het secundair onderwijs. Schrijf in vóór 30 november: vermeld je naam, adres, e-mailadres en telefoonnummer, inclusief de naam van je school en je klas. Stuur in naar Brigitte Rombaut (kamer 6c62) - afdeling Communicatie - Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid - Boudewijnlaan 30 - 1000 Brussel - [email protected]. De winnaars worden per mail uitgenodigd op de prijsuitreiking op 14 december.

KLASSE NR.168 21

SINT-JANSSCHOOL KNOKKE-HEIST

(advertentie)

Ouaga-bruXelles-Ouaga Beleef één dag van dichtbij een stukje Sahel in Brussel. Wat doen West-Afrikanen en zijn hun gedachten soms ook nog in hun land? Je gaat langs bij een Afrikaans gezin in Brussel en leert er hun leefgewoonten van binnenuit kennen. Je verwerft nieuwe inzichten en doet nieuwe ervaringen op, die je daarna kan meepakken in je klaspraktijk.

Water4all

Vertelkamer op wielen

Welke weg volgt het water in de school? Als volleerde technici gaan leerlingen eerste graad secundair onderwijs op zoek naar probleemsituaties én oplossingen. Ze nemen ook een kijkje in en rond de rivier waar het water naar toe stroomt. Dit project is onderdeel van «Water4all», een NME-pakket rond duurzaam en integraal waterbeheer. Leerlingen tweede graad onderzoeken de waterkwaliteit van de rivier, zoeken waterknelpunten in de regio, maken een reportage over de waterloop en de waterkwaliteit enz. Leerlingen derde graad gaan nog een stapje verder en kruipen in de huid van een «wateractor»: landbouwer, watersporter, industrieel, drinkwaterproducent…

«De vertelkamer» is een kleine vrachtwagen, omgebouwd om iedere 50 minuten een klas (basisonderwijs) te ontvangen, voor een aangepast verhaal, met muziek, beelden, licht, geluid en sfeer, heel veel sfeer.

«Water4all» is een initiatief van provincie Vlaams-Brabant, dienst Leefmilieu. Deelnemen is gratis, begeleiding en educatief materiaal inbegrepen. Op een interactieve website maken je leerlingen hun resultaten bekend. «Water4all» past binnen MOS. Er is een vormingsdag op 8 (in Kessel-Lo) en 15 november (in Vilvoorde). Inschrijven (vanaf 2 oktober) op www.water4all.be - [email protected] - tel.053 72 94 20 - info over MOS via [email protected]

Peper en zout maken pesten bespreekbaar (4) Onzichtbaar voor de fotograaf praten Daan (11) en Pieter (11) een ruzie uit in het peper- en zouthuisje van Sint-Jansschool uit Knokke-Heist. Alle leerlingen van de Sint-Jansschool tekenen in het kader van hun Pest Actie Plan (PAP) een ‘contract’ waarin ze verklaren dat ze tegen pesten zijn. De leraren bouwden op de speelplaats een ‘Peper- en zouthuisje’. «Kinderen die ruzie hebben, moeten het onder elkaar weer goedmaken», legt directeur Marc Moeyaert uit. «De ene leerling nodigt de andere uit om het conflict uit te praten in het huisje. Als de andere weigert, komt een leraar ter hulp.» Meer schooltips vind je op www.klasse.be

VBS SINT-JOZEF LOCHRISTI

CHRIS MOENS

Er is een werkmap (2,50 euro) om later in de klas verder te werken. Je betaalt 370 euro per dag (goed voor 6 à 7 klassen). www.glaign.be (evenementen) [email protected] - Chris Moens - tel. 03 236 01 55









 +

Teksten van Nobelprijswinnaar Dario Fo staan centraal in de theatervoorstelling «Dario Fo-lies» van de TheaterFactorij (Leuven). Dario Fo geldt als een creatief vernieuwer van de klassieke Commedia dell’arte. Men noemt hem wel eens de «getalenteerdste politieke clown van Europa». Een nar die een boodschap brengt over bestaande mistoestanden. Er zijn voorstellingen op 18, 19, 20 en 21 oktober, telkens om 20 u. in Reynaerttheater Malpertuus (Leuven); op 19 en 20 oktober zijn schoolvoorstellingen mogelijk voor leerlingen derde graad secundair onderwijs.

www.pleegzorgvlaanderen.be

((

$

-INIS KAAR TER TISS IEVA TRI ND KTPE E6 RSO LAA ON MS LIJK E' EM EENS CHAP $EP ARTEM ENT/ ND ERW IJS

Week van de pleegzorg Van 29 september tot 7 oktober vraagt de «Week van de Pleegzorg» meer aandacht voor dit maatschappelijk fenomeen. Pleegzorg is iemand opvangen in je gezin, voor korte of langere tijd. Meestal zijn het kinderen en jongeren, soms volwassenen (met een handicap). De pleegouders krijgen een onkostenvergoeding én ondersteuning van professionele medewerkers van een dienst voor pleegzorg. Tijdens de «Week van de Pleegzorg» zullen een aantal acties het belang van dit fenomeen duidelijk maken. Zo is er een voorleesactie in 230 klassen uit het kleuteronderwijs en de eerste graad lager onderwijs. Het voorleesboekje «Beertje Bram» en de bijhorende kartonnen beren maken de pleegzorgsituatie zichtbaar voor jonge kinderen. Bij het boekje is er een infoboekje over pleegzorg voor de leraren, met tips om met tekeningen, opstellen, gedichten enz. te werken in de klas.

Dario Fo-lies



16 8 M. 041 Sc De 374 24 hoo mee 53 37 ls st Te tra er rb at an $E k 14 ZE

Tickets kosten 7 euro, maar met je lerarenkaart krijg je 1 euro korting. Twee leraren per school mogen zelfs gratis komen, mits tijdige reservatie. [email protected] - tel. 016 40 45 20



Kleine Handjes op grote poster





16 8 M. 041 Sc De 374 24 hoo mee 53 37 ls st Te tra er rb at an $E k 14 ZE





200 kleuterleiders krijgen op donderdag 2 november op de Antwerpse boekenbeurs een gratis reuzeposter met een illustratie uit de «Kleine Handjes»-reeks van Kathleen Amant. Meer over deze kleuterboekjes lees je heel binnenkort in Klasse voor Ouders en Klasse voor Leerkrachten.  +

((

$

-INIS KAAR TER TISS IEVA TRI ND KTPE E6 RSO LAA ON MS LIJK E' EM EENS

CHAP

$EP

ARTEM

ENT/

ND

ERW

IJS

Gewoon anders Diversiteit in de klas, op welke manier pakt een leraar dit aan? Dat is het centrale thema van «Gewoon anders - anders gewoon» een vormingsdag voor ouders van kinderen met speciale onderwijsnoden én voor alle geïnteresseerden. Op het programma een gespreksronde, workshops, een infomarkt en een fototentoonstelling over inclusie.

Op www.lerarenkaart.be vind je een voucher. Print die af en kom (mét je lerarenkaart) naar de Kids&Digits-stand van Standaard Uitgeverij (zaal 4) - let op: slechts 200 kleuterleiders kunnen de voucher afdrukken én die is énkel geldig op 2 november, de speciale lerarendag op de boekenbeurs - zie ook p. 15-16 in dit nummer

Educatieve Vereniging voor Ouderwerking in het Officieel Onderwijs (EVO) vzw organiseert deze studiedag op 14 oktober in de schoolgebouwen van De Toren van Babel (Gent). www.gemeenschapsonderwijs.be/evo KLASSE NR.168 23

DE MILIEUBOOT

SINT-JANSSCHOOL KNOKKE-HEIST

Je kan deelnemen aan «Ouaga-bruXelles-Ouaga» op zaterdagen 28 oktober, 25 november en 27 januari, telkens van 9.30 tot 17 u. Deelnemen kost 30 euro, middagmaal inbegrepen. www.studioglobo.be/oxo

JO VOETS

(advertentie)

100 gezonde acties Werk met leraren, leerlingen en ouders aan een gezonde leer- en leefomgeving en misschien wordt je actie één van de 100 goede voorbeelden die de minister van Onderwijs beloont met 1 000 euro. Alle Vlaamse basis- en secundaire scholen komen in aanmerking, deeltijds onderwijs inbegrepen. In totaal heeft de minister hiervoor 100 000 euro in zijn portefeuille zitten. De 100 goede voorbeelden kunnen andere scholen inspireren tot gelijkaardige acties. Je kan je actie bekendmaken tot 27 oktober via de speciale actiefiche op www.ond.vlaanderen. be/schooldirect/BL602/gezondheidsactie.doc. Je stuurt de fiche naar [email protected] (tot 27 oktober). Vóór de kerstvakantie weet je of je actie een subsidie van 1 000 euro krijgt. De lijst van de winnaars vind je rond die tijd ook in Lerarendirect (www.lerarendirect.be) en Schooldirect (www.schooldirect.be).

Babelsberg Woche

In «Alleen tegen de wereld», een sappige, up-tempo hedendaagse fabel, vertelt Jamal Boukhriss met humor en zonder een blad voor zijn mond te nemen over het leven als jonge Brusselaar van Marokkaanse afkomst. De monoloog duurt 40 minuten en mikt op leerlingen vanaf 15 jaar.

«Kebab Connection», «Schulze gets the blues» en «Bluthochzeit» (van Dominique Deruddere) zijn maar enkele titels uit het programma van de Babelsberg Woche, een Duitse filmweek voor leerlingen, studenten en cursisten Duits. De filmvertoningen vinden plaats van 13 tot 17 november in Lumière Brugge (www.lumiere. be), van 5 tot 9 februari in Studio Skoop Gent (www.studioskoop.be) en van 12 tot 16 maart in MuHKA_media Antwerpen (www.muhka.be/film). Vanaf begin oktober is er bij elke film achtergrondinfo beschikbaar; vanaf half oktober is er didactisch materiaal bij elke film. Concrete programma’s, prijzen en reservaties bij de bioscopen. De Babelsbergweek is een initiatief van leraren en docenten Duits (Babelsbergweek f.v.), met steun van o.a. Deutsche Botschaft, Goethe-Institüt Brüssel en de Vakgroep Duits van Universiteit Gent en Hogeschool Gent.

Bouhkriss reist dit schooljaar langs culturele centra en scholen. Meer info over speeldata en schoolvoorstellingen (met nabespreking) via [email protected]

In de weer voor het klimaat Met een grote wedstrijd kan elke secundaire school een «Klimaat-team» vormen en een «Klimaat-kit» uitbouwen rond klimaatverandering en ruimtelijke ordening, met educatief spel, quiz, site, cd-rom, boek, fotodraaiboek, tentoonstelling, maquette, noem maar op. Je kan met je leerlingen derde graad zelfs meedingen naar de titel van «Klimaat-kampioen».

Meer info via [email protected]

De wedstrijd is een initiatief van Regionaal Landschap Zenne Zuun & Zoniën (RLZZZ), i.s.m. de onderwijskoepels, VLA, MOS, BBL enz. Zelfs Radio 2 en Tante Kaat werken mee. Je kan inschrijven tot 13 oktober met één of meerdere (klasoverschrijdende) teams. Elk team wint sowieso een educatieve trip. Meer info via [email protected] - www.rlzzz

Experimenteer met je klas

Magazines in de klas Leraren derde graad secundair onderwijs vinden op www.magazinesindeklas.be geselecteerde artikels uit Knack en Trends om meteen in de klas te gebruiken. De artikels lenen zich tot klassikale bespreking, groepsopdrachten, individuele opdrachten enz. Moeilijke begrippen krijgen een verklaring mee en je krijgt ten slotte een reeks modelvragen. Je kan jezelf en je leerlingen gratis op de website registreren. Dan kan je de website zelfs gebruiken om je leerlingen actief bij de actualiteit te betrekken. Dit project is een uitbreiding van KOS (Knack Op School) en TOS (Trends Op School), twee al langer bestaande initiatieven van Roularta. KOS (viermaal) en TOS (tweemaal) blijven als gratis tijdschriften bestaan. Je vindt alle info over deze bladen op dezelfde website. www.magazinesindeklas.be

Culturele splinterbom

ABC-DISTRIBUTION/HOMESCREEN

JO VOETS

Alleen tegen de wereld

Leerlingen secundair onderwijs (vanaf het vierde jaar) kunnen met het «Brugproject Fysica» zelf gaan experimenteren in de labo’s van de Universiteit Antwerpen. Eenvoudige, fascinerende experimenten zijn beschikbaar, maar ook moeilijkere thema’s (supergeleiding, magnetische levitatie, de constante van Planck enz.) staan op het programma. Deelnemen is gratis. Op woensdagnamiddag en zaterdagochtend komen de jongeren individueel, op vrijdagnamiddag kan je met je hele klas komen. www.ua.ac.be/focusopwetenschap (klikken naar Brugproject) - [email protected]

Veilig op weg Tot 31 december kan elke lagere school inschrijven voor de campagne «Veilig op weg». Vrijwilligers uit de wegtransportsector komen dan op je school theoretische en praktische lessen geven rond gevarenzones (dode hoeken) van vrachtwagens. SAV, de beroepsorganisatie van Vlaamse goederenvervoerders en logistieke dienstverleners, biedt dit project gratis aan, i.s.m. Volvo Trucks, Van Hool, Randstad en KBC. www.sav.be - [email protected] - [email protected] - tel. 09 210 82 10

SAV

W@=D@ is een vier maanden durend cultureel cross media project. W@=D@ is TV, een website, theaterprojecten, magazines. W@=D@ is een project voor en over cultuur. W@=D@ is India, Mali, Mexico&Guatemala, China. W@=D@ is een bom, een culturele splinterbom. De w@=d@ ‘I love Culture’ zet de deur open voor jongeren tussen 10 en 16 jaar om samen te reflecteren over eigenheid, identiteit en diversiteit. Weet ik altijd precies waarom ik doe wat ik doe? Moet een god bestaan om er in te geloven? Is een gezond leven ook een goed leven? De tv-reeks, de magazines, de docuclips, de theatervoorstellingen nodigen je leerlingen uit om deze vragen te stellen. In het w@=d@ magazine is er maandelijks een filosofisch katern. Op de w@=d@ site komt een wekelijkse weblog van jongeren die over hun cultuur nadenken. Voor leerkrachten is er een online module met een handleiding rond filosoferen met jongeren. Zo laat je wat leeft op tv, de site, het magazine en het theater, in de huiskamer en op de speelplaats, plaatsvinden in je klas. www.watisdat.be KLASSE NR.168 25

: jongens, meisjes, en wetenschap.

De leerlingenkaart Maks!-xtr: Lees mee over de schouder van 20 000 jongeren Woensdagmiddag, halfvijf. 20 000 jongeren krijgen een ovenverse Maks!-xtr in hun mailbox. Een nieuwsbrief met elke week relevant onderwijsnieuws, weetjes uit de leefwereld van je leerlingen, en wedstrijden. Elk jaar deelt Maks! via die weg meer dan 10 000 prijzen uit. Surf naar www.leerlingenkaart.be en abonneer je ook op Maks!-xtr. Zo weet je wat er deze week in de vitrine ligt, en kan je de leerlingen wijzen op verrassende wedstrijden, acties en nieuws. Of laat je leerlingen zich collectief registreren om www.leerlingenkaart.be, op een verloren moment in het informaticalokaal. Zo leid je hen naar tonnen informatie en wedstrijden. Heb jij de hele klas helpen inschrijven? Stuur dan een mailtje met je naam, adres, je school én de datum waarop ze zich allemaal geregistreerd hebben. Twee leraren winnen een boeken- of dvd-bon van 50 euro.

(advertentie)

Wetenschap zit in de lift: alle Vlaamse universiteiten melden een stijging van het aantal studenten voor wetenschappelijke richtingen. Dit jaar verlaagt de leerlingenkaart de drempel naar wetenschap en technologie. Drieduizend jongeren kunnen zich inschrijven voor het ␲-traject. Het levert hen extra voordelen bij het bezoek aan allerhande musea en instellingen en geeft hen toegang tot speciale evenementen. Geef jij je leerlingen een duwtje? Het ␲-traject biedt elke maand één of twee instellingen, musea of organisaties die zich bezighouden met wetenschap of technologie. Alle jongeren met een leerlingenkaart (dit jaar weer zo ‘n 400 000) betalen tijdens die maand een gunsttarief om binnen te raken. Leerlingen die zich inschrijven voor het ␲-traject krijgen een armbandje toegestuurd. Het geeft hen een jaar lang een fikse korting bij het bezoek van één van die instellingen. Ze krijgen bij elk bezoek een extra armbandje. Als ze op het einde van het schooljaar vier bandjes verzameld hebben, maken ze kans op één van de vele prijzen met een wetenschappelijk geurtje aan. Dozen om robots te knutselen en andere opwindbare wereldontvangers worden verdeeld op het slotevent van het ␲-traject in de maand mei. Elke maand nemen de leerlingen die zich engageerden voor het ␲-traject deel aan een workshop, bijzondere rondleiding, nocturne of een ander extra evenement in het museum of de instelling van die maand. In november staat alvast ‘De Zaak DNA’ extra in de kijker. Jongeren onderzoeken hun eigen DNA of komen te weten in de hoeveelste graad ze familie zijn van een fruitvliegje. Stimuleer je leerlingen zeker om zich in te schrijven voor het ␲-traject. Ze krijgen elke maand een eigen digitale nieuwsbrief met het speciale aanbod van die maand. Gaan ze in klasverband één van de tien musea of tentoonstellingen bezoeken, dan krijgen ze ook een extra armband. Het doel? Dit jaar enkele duizenden jongeren, ongeacht hun studierichting, van dichtbij laten kennismaken met diverse vormen van wetenschap en technologie.

0,!.#+%.$!%, 0,!.#+%.$ !%,

Honger naar andere landen (5) Anne leert van haar Turkse collega een sluier omslaan in Gaziantep (ZuidOost-Turkije). Ze is met een delegatie van de basisschool Immaculata van Brugge op bezoek bij hun Turkse partnerschool voor het ‘Food for roots!’-project. De Brugse school werkt ook met een Spaanse, IJslandse en Poolse school samen. Wat gebeurt er als die mekaar online ontmoeten? «Dan krijgen de leerlingen honger naar andere landen. Het ‘Food for roots!’-project is een opwindende zoektocht naar onze wortels. Met kunst als taal die alle kinderen aanspreekt én stimuleert om de taal en cultuur van hun Europese klasgenootjes te leren kennen.»

Internationaal KLASSE INTERNATIONAAL [email protected] - tel. 02 553 96 99 Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel

Lees meer over het Europees Comenius- project ‘Food for Roots!’ op www.klasse.be Meer schooltips vind je op www.klasse.be IMMACULATA BRUGGE

Splitting image Eén beeld zegt meer dan duizend woorden. Maak hiervan gebruik om contact te leggen met een secundaire school in Engeland of Frankrijk. Je leerlingen wisselen met hun Engelse of Franse leeftijdsgenoten postpakketten of mails uit met kunstwerken, foto’s, geluidsfragmenten, kortfilms of ander creatief materiaal. Ook drama, dans en muziek kunnen ze verwerken via audiovisuele media. Zo ontstaat een avontuurlijke mix waarbij verschillende kunstuitingen elkaar ontmoeten. Interesse? De Gentse kunsteducatieve organisatie De Kunstvogel helpt jou aan een partnerschool. Ervaren kunstdocenten van De Kunstvogel begeleiden de muzische ateliers (kostprijs: 125 euro/dagdeel). Info bij Jase Van Grembergen - [email protected] - tel. en fax 09 259 29 36 www.kunstvogel.be

Over de taalgrens met Trialoog Met andere Vlaamse studenten een paar dagen les volgen aan een hogeschool van de andere taalgemeenschap. Dat is de inzet van het uitwisselingsprogramma «Trialoog». Studenten maken kennis met de cultuur over de taalgrens en leren communiceren in het Frans of Duits. Trialoog geeft financiële steun: 1 000 euro voor een project met minder dan dertig deelnemers, 1 240 euro voor meer dan dertig deelnemers. Een uitwisseling duurt minstens vijf opeenvolgende dagen en er nemen minstens vijf studenten uit elke partnerschool aan deel. Het is niet verplicht om op jouw beurt studenten te ontvangen. De partnerschool zorgt voor een verblijf voor de deelnemers. Dien je project in vóór 27 oktober 2006. Een onafhankelijke jury selecteert de beste projectvoorstellen. Je uitwisselingsproject moet plaatsvinden tussen 1 december 2006 en 31 december 2007.

Word VN-ambassadeur Een debat over de rol van de Verenigde Naties in het nieuwe millennium? Vragen over de VN-hervorming? Of een discussie over het VN-beleid in Zuid-Afrika? Zet je videoconferencingapparatuur klaar en ga met je leerlingen uit het secundair onderwijs cyberspace in voor een chatmeeting met een VN-expert uit Pretoria (Zuid-Afrika). De chatmeeting is gratis: je betaalt enkel de kosten van je ICTinfrastructuur en internetverbinding. De VN-expert geeft je graag ook vooraf info over de Verenigde Naties. Interesse? Maak een afspraak met Dimitri Lermytte - UN Information Centre -Pretoria tel. 0027 12 354 85 03 - fax 0027 12 354 8501 - [email protected]

Info en formulieren op www.prins-filipfonds.org/tria.html - 070 23 30 65 - [email protected]

Word meer wereldburger Leer sporten via dvd Leer je studenten lichamelijke opvoeding al spelend basketbal of handbal met de interactieve dvd’s van het Electronic Sport Education Program (ESEP). De dvd’s zijn leerlinggericht én tegelijkertijd methodisch onderbouwd, zodat je ze ook voor andere doelspellen kan gebruiken. De leerdoelen vertrekken vanuit de spelproblemen die jongeren ervaren. Om die problemen op te lossen, moeten ze één of meerdere rollen actief uitvoeren. Hiervoor zijn er competenties als speler én als scheidsrechter en coach uitgewerkt. Via een opeenvolging van aangepaste spelsituaties en oefenvormen ontwikkelen ze hun spelvaardigheden. Foutsimulaties en remediëring, video-opnames en animaties bevorderen het zelfstandig leren. Je hebt de keuze uit drie dvd’s (thema: handbal, basketbal of hand- én basketbal) die respectievelijk 30, 40 en 50 euro kosten. Scholen krijgen reductie. De dvd-box is het eindresultaat van een Europees Comeniusproject. De Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen van de Universiteit Gent is initiatiefnemer langs Vlaamse zijde. Info op www.lo-bsw.ugent.be/ESEP - bestel de ESEP-dvd(’s) bij [email protected]

Gezocht: mondiale school Het Zuiden heeft je school nodig. Educatieve projecten in Brazilië, Burundi, Congo, Kenia, Oekraïne, Pakistan, Peru, Suriname… zoeken een peter- of meterschool die een solidariteitsactie wil organiseren voor één van deze projecten. Leraars zonder Grenzen (LzG) komt gratis het project in jouw school toelichten en organiseert ook activiteiten met je leerlingen rond wereldoriëntatie of mondiale vorming.

Leerlingen opvoeden tot actieve en zelfbewuste wereldburgers. Tot jonge mensen met een open geest, een brede interesse en een degelijke achtergrond omtrent het Zuiden. Dat is wat Kleur Bekennen wil. En daarom ondersteunt Kleur Bekennen jou bij het opstarten van mondiale projecten. In de provinciale documentatiecentra vind je gratis educatief materiaal. Je kan ook een beroep doen op de deskundigheid van heel wat educatieve organisaties. Of word zélf expert in bepaalde thema’s en volg een nascholing via Kleur Bekennen. Scholen met een goed project of traject ontvangen bovendien subsidies. Vraag de gratis handleiding via [email protected] - info op www.kleurbekennen.be

Versterk onderwijsinnovatie Welke rol speelt onderwijs in het ontwikkelingsdebat in het Zuiden? Hoe versterk je innovatie en kwaliteit in het onderwijs? Deze vragen komen aan bod tijdens de internationale conferentie «Strengthening Innovation and Quality in Education Building Experience, Excellence and Commitment through North-South Partnerships». Je luistert naar de ervaringen en bevindingen van onderwijsdeskundigen uit Argentinië, Zuid-Afrika, Brazilië, Kenia en hun Vlaamse partners. De conferentie vindt plaats van 21 tot 24 november in Leuven. De Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en Technische Bijstand (VVOB) en het Centrum voor Ervaringsgericht Onderwijs staan in voor de organisatie. Je betaalt 250 euro (als je inschrijft voor 15 oktober) of 300 euro (na 15 oktober). Een daginschrijving kan ook (kostprijs is 150 euro). Lees meer over de conferentie op www.vvob.be/educonference

Interesse? Neem contact op met Lieve Verstraelen-Lauwereys (LzG) [email protected] - www.lzg.be

KLASSE NR.168 27

(advertentie)

Zing eens «Jambo» is een nieuw zangproject met 24 zingbare melodieën. Al zingend stappen je leerlingen binnen in het leven van een kind in Kongo, China, Mexico enz. Ballonnen, een piñata, springen, spelen, dansen en vooral samen zingen geblazen. «Jambo» (cd + liedboek) kost 10 euro (plus verzendingskosten). Met de opbrengst bouwt vzw De Blokkendoos twee schooltjes in Senegal. Het project Wilde Ganzen schenkt nog eens 70 procent van de opbrengst.

De Blokkendoos organiseert twee vormingsdagen waarop je met hun hele aanbod kan kennis maken: de liedbundels «Eigenwijs» en «Kleuterwijs», drama met kinderen, het voorleesproject «Doris Draakje», het kleurproject «Tien keer kleur» en het muzische project «Oren om te horen». Afspraak op 21 oktober in Hasselt (KIDS) of 18 november in Leuven (GroepT). www.deblokkendoosvzw.be - [email protected] - tel. 011 28 12 96

ToeTerToe Maak je op school werk van de leerlingenraad? Zit je soms met vragen over je eigen rol, je manier van begeleiden? De Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) heeft een speciale brochure samengesteld met hulpmiddelen en houvast voor begeleiders van leerlingenraden. Wat verwachten leerlingen van hun begeleiders? Welke doelen kan jij stellen als begeleider? Je kan de brochure aanvragen via www.vsknet.be. «ToeTerToe» is een nieuw project voor leerlingen secundair onderwijs. Gedurende twee lesuren kunnen je leerlingen hun gepeperde, ongezouten mening over onderwijs geven. VSK komt naar je school en discussieert met je leerlingen over spijbelen, leerlingenbegeleiding, studiekeuze, stage enz. Je kan VSK uitnodigen via www.vsknet.be. www.vsknet.be - [email protected] - tel. 02 215 32 29

Pats & co Leerlingen vanaf 16 jaar kunnen zich, individueel of in groepjes, met het interactieve spel «Pats & co» inleven in armoede en uitsluiting in onze samenleving. Patsy en Mike zijn net (niet) klaar met hun studies en willen samen iets van het leven maken: een toffe job, samenwonen, genieten, volop leven... In «Pats&co» kruipen de spelers in de huid van de 19jarige Patsy, maken keuzes, houden rekening met de kansen en beperkte mogelijkheden van het hoofdpersonage enz. Je vindt dit gratis spel (en de lerarenhandleiding) op www.patsenco.be - het spel is een initiatief van Welzijnszorg vzw, uitgeverij Pelckmans, indie education en Cera. Ketnetwrappers Veerle Deblauwe en Peter Pype spelen de hoofdpersonages. www.patsenco.be - [email protected] - tel. 02 502 55 75

Canon Cultuur CANON CULTUURCEL Jan Staes - Dirk Terryn - Jan Luyten - Brecht Demeulenaere Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel tel. 02 553 96 63 - [email protected] - www.canoncultuurcel.be

Drama met kleuters ‘Wil je met mij trouwen’, vraagt Tanja op de laatste dag van de laatste kleuterklas. ‘Ja’, zegt de verteller, maar hij heeft er meteen spijt van. De zomervakantie staat in het teken van trouwen met Tanja, of beter, van niet willen trouwen met Tanja. Hoe kan hij ontsnappen? «Trouwen met Tanja» is een nieuw kleuterboek van Bart van Nuffelen en Klaas Verplancke, over een fantasierijk jongetje. Grappig, hilarisch, maar soms ook spannend of triest. Canon Cultuurcel ondersteunde de publicatie en vroeg dramadocent en theatermaker Eric Van Thillo om werkvormen drama bij het boek te creëren. Leraren kleuter- en lager onderwijs (eerste graad) ontdekken op een gratis workshop hoe je met boek en werkvormen aan de slag kan: CC Tielt (20/10, 9.30 tot 12.30 u.), CC Genk (23/10, 9.30 tot 12.30 u. of 19 tot 22 u.), HetPALEIS Antwerpen (25/10, 9.30 tot 12.30 u. of 14 tot 17 u.), de Kopergietery Gent (26/10, 9.30 tot 12.30 u. of 14 tot 17 u.) of Bronks Brussel (6/11, 14 tot 17 u. of 19 tot 22 u.). Boek en begeleidend materiaal krijg je gratis mee. Inschrijven via www.canoncultuurcel.be

Mecatrophy Per school kunnen twee laatstejaars (enkel 6de en 7de jaar metaal TSO en BSO) deelnemen aan de wedstrijd Mecatrophy 2007. In de eerste ronde maken ze een opgelegd stuk (conventioneel draaien en frezen) in een opleidingscentrum van VDAB. De tien beste leerlingen gaan naar de finale, mét een nieuwe opdracht, in een bedrijf, onder leiding van een ervaren bedrijfsmedewerker. Jonas Vanhaverbeke (VTI Roeselare) won de vorige editie (hij moest een vliegtuigonderdeel maken). Hij kreeg een gereedschapskast voor de school en een iPod voor zichzelf. Je kan je leerlingen inschrijven tot 31 oktober. De wedstrijd is een initiatief van INOM-Arbeiders Vlaanderen, i.s.m. sociale partners, VDAB, DBO en bedrijven. www.inom.be/arbeiders - [email protected] - tel. 02 706 81 90

KunSTof 2007 Met het project «kunSTof» kan je een kunstenaar uitnodigen in je klas. De 7de editie mikt op verschillende doelgroepen: 10 schoolteams van minstens 3 enthousiaste vakleraren of directieleden, 25 leraren wiskunde en/of exacte wetenschappen en 15 individuele leraren die een kunstzinnig mini-trajectje willen afleggen. Canon Cultuurcel betaalt de kunstenaars, de geïnvesteerde tijd levert beslist mooie plaatjes op. Wie mag wat verwachten? ➜ 10 schoolteams (minstens drie leraren van uiteenlopende vakken), formuleren een samenwerkingsidee vanuit de eigen schoolsituatie. Tijdens meerdere ontmoetingen met één of meer kunstenaars kan je samen denken, puzzelen, experimenteren rond vakoverschrijdende ideetjes, met kunst als rode draad. Daarna zet je die ideeën om in de praktijk. Mogelijk volgt zelfs een project op school, dit of volgend schooljaar. ➜ 25 leraren wiskunde/exacte wetenschappen krijgen een kunstenaar over de vloer die de lesinhoud op een ‘eigenzinnige’, steeds ‘kunstzinnige’ manier benadert. Hoe link je muziek aan wiskunde en drama aan chemie? Wat levert het op als een dansdocent kantoortechnieken geeft? Chaos versus logos: jij levert een lesonderwerp, achtergrondinfo over de les en je lesgroep, wat materiële steun én de bereidheid om achteraf met de kunstenaar het gebeuren te bespreken. ➜ Alle leraren (alle niveaus, alle vakken) mogen een vakoverschrijdend idee indienen, met de kunstdiscipline van hun voorkeur. Canon Cultuurcel selecteert 15 leraren en linkt ze aan evenveel kunstenaars. Daarna volgt een verkennend gesprek met de kunstenaar, een workshop waarbij de kunstenaar je klas overneemt en een naverwerking (opdracht) en evaluatiegesprek (terugkomdag met uitwisselen van ervaringen). Info en inschrijvingen (meteen doen!) via www.canoncultuurcel.be - vóór 15 november weet je of je bij de geselecteerden bent

Leraren dansen Gezocht: leraren die vanuit hun vak of vanuit persoonlijke interesse mee willen brainstormen rond ‘dans en beweging in het secundair onderwijs’. Je zoekt samen naar een vertrekbasis voor eigentijds educatief materiaal om leraars ‘dansant’ aan het werk te zetten. Inschrijven via www.canoncultuurcel.be - je krijgt een onkostenvergoeding MAAIKE BUYS - BURGERSCHOOL ROESELARE

Vrede kan je online leren ‘Vrede is de weg’, zei Mahatma Gandhi, maar kan je het ook leren? Hoe maak je jezelf en je leerlingen eigen hoe je op een vreedzame manier kan omgaan met het leven om ons heen? Welke bouwstenen zijn er om vredeseducatie in je praktijk te integreren? Op www.vredeseducatie.be vind je veel praktische informatie (organisaties, materialen, literatuur, thematische dossiers) en concrete ervaringen (schoolprojecten, vredeseducatieve ideeën, actualiteitspagina’s), stevige bouwstenen om met kinderen en jongeren te werken aan vrede. De site helpt je om het begrip «vredeseducatie» theoretisch en praktisch in te vullen. De website is een realisatie van Jeugd en Vrede vzw, in opdracht van Canon Cultuurcel. www.vredeseducatie.be

KLASSE NR.168 29

(advertentie)

Multimedia WEBTIPS 1. Vonken voor Nederlands Lesvoorbereidingen, nieuwe methodes, didactische beschouwingen. Dat vinden leraren Nederlands op de nieuwe website van de Vereniging voor Onderwijs in het Nederlands (Von). De site verzamelt een waaier van artikels uit het vaktijdschrift Vonk en becommentarieert tientallen taallinks binnen een zestal rubrieken. De onderstroom is communicatief, functioneel en emancipatorisch Nederlands. www.von.be

2. Verkiezingen Met het Kindercharter 2006 kun je naar aanleiding van de gemeenteraadsverkiezingen het gemeentelijk beleid concreter maken voor je leerlingen. Via veertien posters bespreek je thema’s die kinderen en jongeren belangrijk vinden: school, jeugdbeweging, sport, muziek… Een bondige handleiding helpt je om kinderparticipatie vorm te geven. Alles is downloadbaar. www.k-s.be

3. Hoogbegaafd Is het verschil tussen 70 en 100 IQ even groot als het verschil tussen 100 en 130 IQ? Mag een kind de lagere school in vier leerjaren doorlopen in plaats van in zes? Sloegen vijftig jaar geleden meer kinderen een jaar over dan vandaag? In tien vragen test je wat je weet over de opvang van begaafde leerlingen in de Vlaamse scholen. Maar op de site van Eduratio vind je nog veel meer over hoogbegaafdheid en onderwijs. www.eduratio.be

4. Mediaberoepen voor jongeren Een job in de media? Dat is niet enkel journalist, cameraman of presentator, maar ook geluidstechnicus, muziek- of kostuumsamensteller, graficus, webredacteur… Wat doen deze mensen zoal? Wat moet je studeren om te kunnen wat zij kunnen? In een gratis online brochure geeft de cel diversiteit van de VRT àlle Vlaamse jongeren een staalkaart van wat voor ze is weggelegd binnen de media en meer specifiek binnen de VRT. Dat gebeurt via interviews met de personen die deze beroepen effectief uitoefenen: zowel bekende als onbekende Vlamingen. Aansluitend biedt de brochure handige informatie over het kiezen van een studierichting. www.vrt.be/vrt_master/over/overdevrt_diversiteit_schermen/index.shtml

SOFTWARE Rijles met Roos Rijden met de pijltjestoets van je pc is misschien niet zo realistisch, maar als je dat even wegdenkt, waan je je echt wel in je wagen, ergens in het Brusselse, compleet met rij-instructeur. Voor deze gelegenheid is dat Roos Van Acker. Je probeert als groentje, beginner of expert alle rijmanoeuvers uit in tientallen verschillende weer- en verkeerssituaties en legt vervolgens examen af: voorrangsregels, defensief rijden, aangepaste snelheid in de bebouwde kom, rijden op de autosnelweg of op landwegen enz. Je kiest of je met de motor, quad of wagen rijdt en met of zonder rijnavigator. Met de volledige Belgische wegcode en verkeersborden. Ook de Europese wegcode zit in het pakket. Aan het eind van elke oefening of examen krijg je een persoonlijke evaluatie. ‘3D Rijsimulator 4.5’ (29,95 euro) - verkrijgbaar in de handel - www.transposia.be

Het Geheim van het Grijpenveld Een educatieve cd-rom over archeologie voor de eerste graad van het secundair onderwijs. Daarmee overspan je meteen de eindtermen van vier vakken: geschiedenis, wiskunde, aardrijkskunde en Nederlands. Bij elke opdracht (voor elke vak één) is het de bedoeling om een archeologische vondst te ontdekken, die mee te nemen naar de evaluatieles om zo het geheim van het Grijpenveld te ontdekken. Zo graven je leerlingen virtueel het Grijpenveld in Tienen op, een kennismaking met een echte archeologische site. ‘Het Geheim van het Grijpenveld’ (10 euro, gratis voor elke Vlaams-Brabantse school) - Impressant+ - Info: Dominique Stels - dienst Cultuur Vlaams Brabent - tel. 016 26 76 05 [email protected] - online bestelbaar via mediatheek.vlaamsbrabant.be

FILM Azur & Asmar Een pareltje van actuele Europese animatiefilm, met verbluffende personages en decors en prachtige Arabische muziek. Een parabel over verdraagzaamheid en respect voor de anderen in de maatschappij. Een film die aanleiding kan geven tot heel belangrijk pedagogische discussies in de scholen, vooral waar er veel migrantenjongeren zijn. Regisseur Michel Ocelot maakte voordien ook Kirikou (zie Klasse 164 p. 16). Release in Nederlandse versie op 25 oktober. Van deze film is een speciale, uitgebreide lesbrochure in de maak. Vanaf januari is ze verkrijgbaar. De film is dan al uit roulatie, maar je kan hem altijd opnieuw aanvragen via een Kinepolis-bioscoop, voor een speciale klasvoorstelling. Dat kan overigens voor elke film die door Cinéart wordt verdeeld. Het lesdossier wordt gemaakt door ‘Lessen in het donker’ i.s.m. ‘Open Doek’. Hou ze in het oog: www.lesseninhetdonker.be, www.opendoek.be

The Science of Sleep Stéphane komt naar Parijs om er te werken in een bedrijf dat kalenders maakt. Hij leidt een vrij eentonig leven dat hij compenseert met zijn dromen: in zijn zelfgebouwde kartonnen decor presenteert hij daarover een TV-uitzending. Op een dag maakt hij kennis met Stéphanie, zijn buurvrouw, op wie hij prompt verliefd wordt. De jonge vrouw, die aanvankelijk gecharmeerd is door het extravagante gedrag van Stéphane, wordt echter bang en wijst hem af. Niet wetend hoe opnieuw Stéphanies hart voor zich te winnen, besluit hij de oplossing voor zijn probleem te zoeken daar waar de verbeelding koning is... Herinner je je het succes van “Eternal Sunshine of the Spotless Mind”? Regisseur Michel Gondry is zeker geen onbekende bij een jong publiek dankzij zijn originele videoclips, maar de doelgroep voor deze film zijn vooral 15-plussers. Hip en origineel. Aan jou om te oordelen. Met met Gael Garcia Bernal en Charlotte Gainsbourg in de hoofdrollen. Zin in een gratis vooruitblik van een van deze films? Voor 25 leraren ligt een duoticket klaar (enkel geldig op weekdagen). Mail naar [email protected]. Vermeld je naam en adres, het nummer van je lerarenkaart en als onderwerp de titel van de film van je keuze. De namen van de winnaars verschijnen op 20 oktober op www.klasse.be/wedstrijden.

INTERNET Hoe veilig is jouw draadloos netwerk? Je hebt een draadloos netwerk thuis of op school. Hoe veilig is dat? De tweedejaarsstudenten van de bacheloropleiding Elektronica-ICT van de Katholieke Hogeschool Kempen trokken het na. Met de nodige hardware vonden ze in de omgeving van de Geelse campus bijna 900 draadloze netwerken. 46 procent bleek een fluitje van een cent voor de doorsnee hacker. Onder het motto peace-driving startten de studenten meteen een veiligheidcampagne. Wil je meer weten over hun onderzoek? Zoek je tips om je eigen netwerk te beveiligen of een mini-handleiding voor installatie en configuratie? Check www.khk.be/peace-driving en download de gratis flyer. Je kan er ook je vragen kwijt.

Gratis promotie voor je school Was je gecharmeerd door het filmpje van de regeringsmededeling, dat op 31 augustus aan het journaal voorafging? Geen minister in beeld, wel een draaiend potlood met de levensloop op school. Van dat filmpje is een versie zonder tekst beschikbaar en vrij van rechten. Elke school kan het gebruiken bij een vergadering, opendeurdag of op de website. Je vindt het op www.klasse.be.

KLASSE NR.168 31

(advertentie)

Multimedia Elvis has entered the building Jonathan Rhys-Meyers kruipt overtuigend in de huid van de jonge Elvis in de bekroonde miniserie «Elvis the Early Years». In meer dan 2,5 uur vertelt regisseur James Steven Sadwith het verhaal van de 18-jarige Elvis Presley die een liedje schrijft voor zijn moeder. De film eindigt als Presley’s succesjaren beginnen. Als extraatje krijg je in de box de documentaire «Elvis Presley - the last 24 hours». de box is verkrijgbaar in de handel - www.dutchfilmworks.nl Win: 3 x «Elvis the Early Years» - mail (met vermelding «Elvis») vóór 22 oktober naar [email protected] DUTCHFILM WORKS

VIDEOFILMEXPRESS

Paul Verhoeven’s beginjaren «Robocop», «Total Recall», «Basic Instinct»: Nederlander Paul Verhoeven heeft het al lang gemaakt in het verre Hollywood. Hij debuteerde in 1960 als regisseur met de kortfilm «Eén hagedis te veel». Deze debuutfilm én alle volgende (kort)films en documentaires zijn nu verzameld in één box. «De vroege films van Paul Verhoeven» (24,99 euro) brengt ze in gerestaureerde versie, i.s.m. het Nederlandse Filmmuseum en Beeld en Geluid. De box is verkrijgbaar in de handel - www.videofilmexpress.nl Win: 3 x «De vroege films van Paul Verhoeven» - mail (met vermelding «Paul Verhoeven) vóór 22 oktober naar [email protected]

In de bovenste dvd-schuif ➜ «Van God los» (Pieter Kuijpers), «Lek» (Jean Van de Velde) en «De boekverfilming» (Eddy Terstall) zijn drie recente, in Vlaanderen vrij onbekende Nederlandse films. Je vindt ze op de verzamelbox «Official Selection: Nederlands Film Festival» (RCV), een kans om deze ten onrechte al vergeten films toch in huis te halen. www.rcv.be

➜ Een ongewone film van Werner Herzog: «Grizzly Man» vertelt de geschiedenis van Timothy Treadwell, die dertien zomers tussen de grizzlyberen van Alaska leefde en uiteindelijk door zo’n beer werd gedood. Herzog gebruikt documentaire beelden door Treadwell zelf gefilmd. «Flight 93» (Peter Markle) is een zeer recente tv-film over de aanslag van 11 september. De film vertelt over de passagiers en bemanning van vlucht 93 die zich zo sterk verzetten tegen de kapers dat het vliegtuig neerstortte in een veld buiten Washington. Ten slotte in de categorie «Nederlands en bij ons ten onrechte onbekend» twee recente releases bij A-Film. «Langer licht» (David Lammers) over een boksschoolhouder met een verhaal en «Valse Wals» (Marc de Cloe), het levensverhaal van een gewone man en een gewone vrouw. www.a-film.be

➜ De toen nog onbekende Paul Verhoeven (zie ook elders op deze pagina) filmde eind jaren ’60 enkele afleveringen van de legendarische 12-delige historische reeks «Floris» (met Rutger Hauer). Een absolute aanrader! In deze box vind je trouwens een pak extraatjes. Sissy Spacek, Shelly Duval en Janice Rule acteren de pannen van het dak in dé klassieke vrouwenfilm: «Three Women» van Robert Altman. In de «Robert Altman-box» krijg je er «A wedding» nog eens bij, een prachtige satire op middle class Amerika. Dat andere Amerika, het land van cowboys en indianen vind je uitgebreid in de box «Winnetou II», met liefst vier (Duitse) westerns uit de jaren ’60, in onvervalste Karl May-traditie. www.videofilmexpress.nl

➜ Gisteren op televisie, vandaag in de winkel op dvd. DutchFilmWorks is stilaan één van de specialisten ter zake. Recent lanceerden ze drie pareltjes voor de liefhebbers. In «21 Jump Street» gaat een jonge agent (Johnny Depp voor zijn grote doorbraak) undercover in een school om daar allerlei vormen van jongerencriminaliteit aan te pakken. Girl power troef in «McLleod’s Daughters», de Australische saga over een stel jonge vrouwen die de ranch van hun vader erven. Brits flegma én bijhorende degelijkheid in «A touch of Frost», met David Jason in de titelrol van de populaire Britse detectivereeks. Van alle drie de feuilletons kan je het eerste seizoen in één box aankopen. Voetballiefhebbers kunnen dan weer met grote ogen kijken naar de exploten van een reeks (Hollandse) straatvoetbalvirtuozen. In de dvd-reeks «Soccer Kings» zijn twee dvd’s verschenen: in «Air Moves» en «Ground Moves» demonstreert de wereldtop op dit vlak spectaculaire balcontroles. Zo weet je meteen waar een Ronaldinho de mosterd heeft gehaald. www.dutchfilmworks.nl

KLASSE NR.168 33

(advertentie)

Echtscheiding/Ziekenhuis In twee nieuwe gratis lesbrieven vind je activiteiten en tips om in de kleuterklas te werken rond het ziekenhuis (voorbereiden op, begeleiden tijdens en opvangen na ziekenhuisopname) en rond echtscheiding (kleuters begeleiden, de belevingswereld van een kind rondom de echtscheiding). Bij elke lesbrief zijn er (kopieerbare) foldertjes voor de ouders (een «ziekenhuiskoffertje» en een «echtscheidingskoffertje»). Sofie Noppe ontwikkelde dit materiaal met VCLB Meetjesland. Je kan het opvragen via jouw VCLB of bij Sofie Noppe - Langeplasstraat 44 - 9940 Evergem (aan jezelf geadresseerde omslag met twee postzegels meesturen!) - alle materiaal is gratis en kopieerbaar

Lectuur

Communiceren Elke mens heeft zijn territorium, maar allemaal hangen we op een of andere manier aan elkaar. En dan is communiceren de boodschap. Psychotherapeut Wilfried Van Craen illustreert de heersende communicatietheorie met voorbeelden uit het dagelijkse leven, uit boeken en films. Hij verklaart hoe relaties vierkant lopen, zowel op persoonlijk als professioneel vlak, hoe allerlei communicatiestoornissen ontstaan en hoe je ze kan ombuigen naar een meer opbouwende manier van communiceren. Met oefeningen die je kan gebruiken in klas en school. ‘Omgaan met anderen. Een communicatiekunst’ (18,60 euro) - verkrijgbaar in de handel - Uitg. Acco - Brusselsestraat 153 - 3000 Leuven - tel. 016 62 80 00 - [email protected] - www.acco.be

Facisme Facisme was de grootste politieke vernieuwing van de twintigste eeuw. En tegelijk de bron van veel pijn. Maar hoe is het ontstaan? En wat kan het worden in de 21ste eeuw? Robert Paxton ontleedt het fenomeen vanuit de recente geschiedenis, als neveneffect van de massademocratie. Tegelijk kijkt hij vooruit: ‘De taboes van 1945 zijn met het verdwijnen van de generatie die het allemaal heeft meegemaakt, onvermijdelijk vervaagd’, stelt hij vast. ‘De anatomie van het fascisme’ (27,50 euro) - Standaard uitgeverij - Mechelsesteenweg 203 - 2018 Antwerpen - tel. 03 285 72 00 - [email protected] www.standaarduitgeverij.be

Kerntalenten ‘De spelletjes die je als kind speelde, vertellen veel over wat in je zit, wie je bent, wat je natuurlijke aanleg is. Speelgoed verklapt je kerntalenten’, schrijft Daniëlle Krekels. Worden kinderen die graag met Lego, Meccano en K’nexx spelen vooral ingenieurs? Huist er een schrijver of journalist in wie graag jeugd-, avonturen- en geschiedenisboeken of romans leest? ‘Speel je kerntalenten uit. Kinderspeelgoed vertelt wie je bent’ (24,90 euro) - verkrijgbaar in de handel - Uitgeverij De Boeck - tel. 03 200 45 80 - [email protected]

Boeddha Hoe je een boeddhist herkent? Misschien aan zijn gemakkelijke schoenen… Deze knipoog zet de toon in een licht verteerbare wandeling door het boeddhisme. Frans Goetghebeur volgde de komst van het boeddhisme in het westen van heel nabij. In dit boek beschrijft hij die evolutie bij ons en in onze buurlanden. Hij veegt misverstanden en onzin over het boeddhisme van tafel en gaat na welke rol het speelt in het culturele en spirituele leven in ons land. ‘Het ik-tijdperk loopt op zijn einde’, durft hij bovendien te stellen. Lees waarom. ‘Wakker worden met boeddha’ (12,95 euro) - Uitgeverij Davidsfonds - Blijde-Inkomststraat 7981 - 3000 Leuven - tel. 016 31 06 00 - [email protected] - www .davidsfonds.be

Dansen Laat je inspireren door ‘Dansant - dansante bewegingsactiviteiten: praktijk en theorie’. Dit boek wil je meer inzicht geven in de basiselementen van dans: ritmisch ondersteunen, choreografie samenstellen, fysieke belasting… Op twee cd-roms ligt het accent op de bewegende beelden en stickfiguurtjes om te gebruiken bij lesvoorbereidingen. Een uitgave van de Bond voor Lichamelijke Opvoeding (BVLO) ‘Dansant - dansante bewegingsactiviteiten: praktijk en theorie’ (39 euro (BVLOleden) of 49 euro) Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding - Waterkluiskaai 16 - 9040 Sint-Amandsberg - [email protected]. Je vindt ook een bestelformulier op www.bvlo.be

Structuur voor kinderen Jef vergeet altijd zijn potloden. Marianne is altijd afgeleid. Youssef werkt heel chaotisch… Geef kinderen structuur en veel van dergelijke problemen raken opgelost. Structuur in tijd, in ruimte, in opdrachten. Maar hoe doe je dat concreet? Dit boek geeft concrete tips aan ouders en leraren. ‘Hoe breng ik mijn kind (en mezelf) structuur bij’ (17,95 euro), Wendy Peerlings - verkrijgbaar in de handel - Uitg. Lannoo - Kasteelstraat 97 - 8700 Tielt - tel. 051 42 42 11 [email protected] - www.lannoo.be

Schoorstenen Poëzie op een verrassende en motiverende manier introduceren in de klas. Daar wil de didactische brochure ‘Mijn armen zijn schoorstenen’ leraren bij helpen. De bundel verzamelt de gevarieerde werkvormen van de ateliers van Jeugd en Poëzie en zit vol associatietechnieken, tekeningen en gevoelens in beelden en woorden. Blij, boos, bang en bedroefd zijn de vier basiswoorden. Een werkboek voor de kleuterklas en de eerste graad van het lager onderwijs, dat aansluit bij het gelijknamige poëzieprentenboek met gedichten die werden geschreven door kinderen. ‘Mijn armen zijn schoorstenen - prentenboek’ (14,95 euro) en ‘Mijn armen zijn schoorstenen. Didactische tips’ (7,50 euro) - Uitgeverij Bakermat/Baeckens Books - Wollemarkt 18 - 2800 Mechelen - tel. 01571 56 53 - [email protected] - www.bakermat.com

Goeie lezers ’t Is normaal: Fien leest veel beter dan Roel en Roel nog beter dan Jan. Maar hoe ga je als leraar met al die verschillen om? Zeker als je weet dat één kind op zes op zijn twaalfde eigenlijk geen competente lezer is. Uit Nederland komt een heel praktische bijdrage uit de onderwijsbegeleiding. Met formulieren, checklists, tips en meteen bruikbare instrumenten. ‘Elke leerling een competente lezer! (27,50 euro + verzendingskosten), Kees Vernooy - te bestellen via www.cps.nl of via de CPS Infodesk op 0031-334 534 344 - [email protected]

De nieuwe wereld Of Amerika echt het beloofd land was in de negentiende eeuw? Feit is dat de mislukte aardappeloogst miljoenen Europeanen dwong naar Amerika te emigreren. Zo komt de familie Regelbrugge in Minnesota terecht. Een nieuwe wereld vol slangen, sprinkhanenplagen en prairiebranden. Kunnen vrijheid en nieuwe kansen daar tegenop? Een historisch verhaal voor tienplussers. ‘De nieuwe wereld’ (13,95 euro), Luc Simoen - verkrijgbaar in de handel - uitg. de Eenhoorn Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke - tel. 056 60 54 60 - [email protected] - www.eenhoorn.be

Tussendoortjes Speel batterij of doe de popcorndans. Probeer de stoelmimiek uit. Schrijf een woord in de lucht en laat de andere kinderen raden… Korte activiteiten om de lessen te doorbreken vind je in de ‘Hupla’-reeks. Er zijn drie Hupla’s, één per graad, met telkens tientallen bewegingstussendoortjes: zowel voor stilzitters als wiebelaars. Met beknopte handleiding. ‘Hupla’ (7 euro per boekje) - Abimo uitgeverij - Beukenlaan 8 - 9250 Waasmunster tel. 052 46 24 07 - [email protected] - www.abimo-uitgeverij.com

Afscheid nemen In ‘100 procent Lena‘ (Stefan Boonen), uitgeverij Clavis, vertelt een tiener wat het betekent om iemand te verliezen door zelfmoord. Het kan alleen (vanaf tien jaar) of samen met een volwassene, leraar gelezen worden. Lees ook de reportage ‘Dikke knuffel, Julie’ op p. 50 Wil je een van de 25 gratis exemplaren? Schrijf of mail naar Klasse (Zelfmoord) Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - [email protected]

KLASSE NR.168 35

SPIJS UW KAS… Verkoop kerst-en nieuwjaarskaarten -

U verkoopt sets van 12 exclusieve dubbele kerst- en nieuwjaarskaarten (met omslag) voor 5 euro per set. U koopt in voor slechts 2,5 euro. Tel uit de winst voor uw school of organisatie.

-

U moet op voorhand niets betalen. U ontvangt zoveel sets als u wenst. Onverkochte exemplaren bezorgt u gewoon terug.

-

Elke set krijgt gratis uw gewenste vermelding (Bijvoorbeeld “School X dankt u voor de aankoop van deze kaarten” of “School X wenst u een gelukkig nieuwjaar”).

-

Start tijdig met de actie. In december is het al te laat.

Surf  naar www.steva.be

en klik op MINI-MAX waar u alle info, voorwaarden, wenskaarten en bestelformulier vindt!



Mini-max

Doornelei 10, À Ê 2018 Antwerpen, België. Tel. /i 03 755 58 80 Gsm 0478 36 42 84 Fax 03 755 66 96 i‡“>ˆ ÃÌiÛ>JÎޘiÌ°Li

(advertentie)

(advertentie)

Lectuur Multiculturele stickers Acta Comparanda De religieuze ceremonieën van de Scientology-kerk. De Boeddha als grote genezer. Huwelijk en echtscheiding in de orthodoxe kerk. Marat en de katholiek kerk in Frankrijk… Jaarlijks verzamelt de Faculteit voor Vergelijkende Godsdienstwetenschappen (waar je op academisch niveau cursussen kan volgen) internationale bijdragen rond religie in zijn jaarboek. Naast beschouwelijke artikels krijg je boekbesprekingen over religieuze tradities in Japan, het Judaïsme, de genadreligie van India en het christendom enz. De FGV is geassocieerd met de VUBrussel.

In een mapje zitten 480 stickers, met een korte boodschap en een leuke tekening. Je kan ze gebruiken om boodschappen over te brengen naar je leerlingen én hun ouders. Vaak begrijpen allochtone kinderen én zeker hun ouders deze boodschappen niet. Daarom zit er bij elk mapje een kopieerbaar woordenboekje, met de boodschappen in elf talen, meteen een middel tot multiculturele communicatie en integratie. Dit stickerproject is een idee van Freinetschool De Notelaar (Aalst), i.s.m. Integratiedienst Aalst. Er zijn 5 reeksen stickers beschikbaar. Elke reeks kost 12 euro. www.abimo.net - [email protected] Win: 5 x 1 stickerset - mail (met vermelding «stickers») vóór 30 oktober naar [email protected]

‘Acta Comparanda XVII’ - Stort 11 euro op rek.nr. 001-1364212-80 van de FVG met de vermelding Acta Comparanda XVII - FGV - Bist 164 - 2610 Wilrijk - tel. 03 830 51 58 [email protected] - AntwerpFGV.org

Gratis koppensnellers Waren de Kelten strijdlustige koppensnellers of gemakzuchtige dieven? Waarom weten onderzoekers zo weinig over hun goden? Hoe zat dat eigenlijk met de dijen van de godin Maeve? Welke rol speelden de Kelten bij het ontstaan van de Belgische taalgrens en de Europese romantiek? Samen met de oude Grieken, Romeinen en Germanen stonden de Kelten aan de wieg van onze westerse beschaving. Herman Clerinx levert met «Kelten en de Lage Landen» het eerste oorspronkelijk Nederlandstalig overzicht van de meest recente kennis en theorieën. «Kelten en de Lage Landen» (Davidsfonds) is verkrijgbaar in de boekhandel - in Mariemont (www.musee-mariemont.be/kelten) loopt tot 3 december een grote overzichtstentoonstelling over de Kelten - 5 leraren geschiedenis secundair onderwijs winnen een gratis exemplaar - mail vóór 30 september (met vermelding «Kelten») naar [email protected] www.davidsfonds.be - [email protected]

365 oneliners

CLAVIS/LIEVE SLEGERS

Griezelfeest «Het griezelfeest» (Liesbet Slegers) is een eenvoudig prentenboek op kleutermaat over het grootste griezelfeest van het jaar: Halloween. Met lekker griezelige prenten. Echte spoken bestaan niet, maar je verkleden als spook of geest kan echt leuk zijn. «Het griezelfeest» (uitgeverij Clavis; vanaf 2,5 jaar) kost 12,95 euro - verkrijgbaar in de boekhandel - www.clavis.be Win: 20 x «Halloween» (Stefan Boonen, met illustraties van Lieve Baeten) - surf naar www.clavis.be - daar vind je een kleurplaat, die je kan afprinten en kopiëren voor je kleuters - stuur de kleurwerkjes vóór 28 oktober naar Clavis Uitgeverij (Halloween) - Vooruitzichtstraat 42 - 3500 Hasselt

Brabantse volksliedjes Met «Harba Lorifa. Brabantse volksliedjes» (boek en cd) krijg je twintig volksliedjes uit het historische Brabant (Brussel, Vlaams-Brabant, Antwerpen en Noord-Brabant). Voor elk liedje is er een uitneembaar katern met notenbeeld, liedtekst in dialect, lessuggesties en culturele achtergrondinformatie. Vlaamse (o.a. Jan de Wilde) en Nederlandse zangers en koren werkten mee aan dit project. «Harba Lorifa» (Noord-Brabants Genootschap ’s Hertogenbosch; 19,50 euro - 15,95 euro voor scholen) is vanaf 22 oktober verkrijgbaar. Tien leraren basisonderwijs krijgen een uitnodiging voor de officiële voorstelling op 22 oktober in Baarle-Nassau/Hertog - mail al je gegevens meteen naar [email protected]

In «De onderwijskalender 2007» staan 365 oneliners en cartoons over leren en onderwijs. (Nederlandse) onderwijsmensen, waarbij ook leerlingen, schreven de tekstjes voor de achterkanten: komische én serieuze verhalen voor iedereen in onderwijs. Voorbeelden van oneliners zijn «Zelfs profeten nuttigen een stevig ontbijt.» (25 maart) of «Als een klas zijn docent in verwondering achterlaat, heeft iedereen geleerd.» (13 november). «De onderwijskalender 2007» (Marijke Lingsma en Francine ten Hoedt, samenstellers) is uitgegeven door uitgeverij Nelissen (Nederland) en kost 14,90 euro. www.nelissen.nl - [email protected] - wie graag bijdragen levert voor de volgende editie: www.onderwijskalender.nl - [email protected] Win: 10 x «De onderwijskalender 2007» - mail (met vermelding «onderwijskalender») vóór 20 oktober naar [email protected]

Over naar jou «Over naar jou» van striptekenaar Philip Paquet en theatermaker Adriaan van Aken. Een naamloze twintiger en «de stad» (je herkent er Antwerpen in) zijn de hoofdpersonages van een (politiek) verhaal over het wereldgebeuren hier en nu, terwijl het onder onze ogen plaats grijpt. Het verhaal is gebaseerd op het gelijknamige theaterstuk van van Aken bij Braakland/Zhebilding (www.braakland.be - info@braakland. be). Bij een deel van de oplage vind je zelfs een soundtrack. De strip verschijnt (niet toevallig nu, net voor de gemeenteraadsverkiezingen) bij uitgeverij Bries en kost 12 euro voor 72 pagina’s - www.bries.be - [email protected] - [email protected] Win: 2 x «Over naar jou» - mail vóór 8 oktober (met vermelding «Over naar jou») naar [email protected]

KLASSE NR.168 37

(advertentie)

(advertentie)

REIS MET KLASSE

DRIE MAAL KUNST IN DE STAD

Guggenheim: luxe aan de Rijn

GUGGENHEIM MUSEUM/PICASSO

Topevenementen in drie cultuursteden net over de grens. Nergens aanschuiven: je tickets liggen klaar. Je moet niet naar New York of Bilbao. Guggenheim stelt tijdelijk 200 van zijn belangrijke werken tentoon in Bonn. En je hotel ligt om de hoek. Nu boeken. Je ticket voor die bijzondere tentoonstelling ligt klaar. En je logeert in het luxueuze hotel Residence****, hartje stad (met binnenzwembad, sauna en ondergrondse parking). Bonn ligt maar 230 km van Brussel. De stad aan de Rijn is drie dagen van jou. Wijnfeesten tot eind oktober, nadien zorgen de kerstmarkten voor sfeer in heel de regio. Jouw prijs: 130 euro p.p. (twee overnachtingen, ontbijtbuffet, ticket voor Guggenheim). Twee kinderen jonger dan 12 jaar verblijven gratis op de kamer van de ouders (inclusief ontbijt) en betalen dus enkel voor Guggenheim (12 euro p.p. van 6 tot 12 jaar). Het aanbod geldt van 1 oktober 2006 tot 7 januari 2007 van vrijdag t/m zondag. Voor een verblijf tussen maandag en donderdag betaal je 30 euro p.p. meer. Met de auto is geen probleem. Liever de trein? Thalys (H/T) van Brussel tot Keulen en aansluiting naar Bonn kan je meteen bijboeken voor 38 euro p.p. (2de klasse).

Vier dagen Londen met Velazquez Meer dan de helft van de werken van de Spaanse grootmeester Velazquez zijn nu verzameld in Londen. Je tickets heb je al op zak. Je logeert in hotel Shakespeare** aan een rustig pleintje op wandelafstand van Hyde Park en de winkelstraat Oxford Street. Het hotel biedt geen grote luxe, wel basiscomfort (en smalle trappen!). Daardoor geniet je van een extra voordelige prijs. En Londen baadt in de charme van het najaar (of Kerstmis!). Jouw prijs: 225 euro p.p. (drie overnachtingen, ontbijt, ticket voor Velazquez, Eurostar met EBS-ticket H/T vanuit Brussel, 2de klasse). Het aanbod geldt van 1 november 2006 tot 25 december 2006 en van 3 januari 2007 tot 14 januari 2007. Twee kinderen jonger dan 12 op de kamer van de ouders betalen 150 euro p.p.

Volop Indië in Lille

Hoe reserveren? De prijzen gelden op basis van verblijf in tweepersoonskamer voor houders van de lerarenkaart (houd je nummer bij de hand) en hun medereizigers. Reserveer met het toverwoord Klasse rechtstreeks bij Holidayline (tel. 050 33 09 90). Zij verzorgen dit aanbod (lic A5787). 100 procent kosten bij wijziging of annulatie, tenzij je een reisverzekering neemt van 2,95 procent op de totale reissom. Meer informatie over dit aanbod en andere reizen met Klasse: www.lerarenkaart.be (commerciële voordelen/reizen).

Lille/Rijsel zet de hele stad drie maanden lang in het teken van Indië: heel het straatbeeld verandert, tentoonstellingen, feesten, bazar, wereldkeuken enz. Je krijgt een vippas waarmee je drie dagen lang gratis deelneemt aan de activiteiten. Je logeert in het moderne hotel Novotel Lille Centre Grand Place*** in het hart van de historische stad. Het station is vlakbij. Parkeren kan ook (wel betalen). Ontdek de charme van een aangenaam bruisende stad met mooie musea en een verrassend Indisch kader. Jouw prijs: 119 euro p.p. (twee overnachtingen, ontbijtbuffet, drie dagen Vip-pas Lille Pass Libre Acces). Het aanbod geldt van 14 oktober 2006 tot 16 december 2006 (van vrijdag t/m zondag, anders betaal je 20 euro bij) en van 17 december 2006 tot 14 januari 2007 (dagelijks). Twee kinderen jonger dan 16 jaar verblijven gratis op de kamer van de ouders en betalen dus enkel de Lille Pass (45 euro p.p.)

1. rockende koningin 2. de panter in Jungle Boek 3. de covergirl 4. Chileense in de Schoolstraat in Runkst 5. «The King» (1935-1977) 6. schrijfster van «Kruistocht in spijkerbroek» 7. de man van Monza 8. de schilder van «Vrouw met geel haar» 9. de regisseur van «the Wind that shakes the barley» 10. de ex-Radio in dit blad

Win: drie dagen Rijsel Zet de tien voornamen in het rooster (de meeste antwoorden vind je zelfs in deze Klasse). Als ze juist zijn, krijg je in de kolom met de pijl, van boven naar beneden, «de sporten van een ladder». Stuur het woord vóór 30 oktober naar Klasse (Raads?l) - Koning Albert II-laan 15 - 1210 Brussel - [email protected]. Vanaf 6 november vind je de oplossing en de winnaar op www.klasse.be/winnaars. Je wint een reischeque van 240 euro voor een trip van Holidayline. Daarmee kan je bijvoorbeeld drie dagen/twee nachten naar Lille/Rijsel (zie aanbod op deze pagina). Het super reisaanbod van Klasse vind je op www.lerarenkaart.be (commercieel aanbod / reizen). Koffers klaar?

KLASSE NR.168 39

(advertentie)

Voor Vlaanderen, de leeuw STAD KORTRIJK

«Nu zal ik eens ‘boffen’ met de tentoonstelling KORTRIJK 1302 in mijn eigen stad! Het museum en het Streekbezoekerscentrum zijn open sinds 1 juli. Een middeleeuwse ridder in vol ornaat vertelt over zijn leven. De nieuwe film van baron Stijn Coninx is heel ludiek. (Jammer dat ze de vorige film voorlopig niet meer tonen, het relaas van de strijd zelf. Die was heel educatief.) Prachtig zijn de beelden van personages die in de geschiedenis van Vlaanderen belangrijk waren. Uitstekende uitleg. De plattegrond van Kortrijk uit die tijd is schitterend gemaakt. Intussen bezocht ik het museum al driemaal en telkens boeit het me meer!» Dit gooit Marie-France Detremmerie in de guldensporenstrijd over «Kortrijk 1302».

De Lerarenkaart 100 euro voor een leuk verhaal «Een wijze raad voor leraren die naar Cuba gaan. Ik gebruikte mijn lerarenkaart om in een officiële bank geld te wisselen. Een kopie van mijn reispas wilde men niet aanvaarden maar mijn lerarenkaart wel! Straf hé... Liefs en bedankt voor al de voordelen die de lerarenkaart ons brengt.» Sonia Tailleur (Lubbeek) voegde deze nieuwe dimensie aan haar lerarenkaart toe. Geef jij de lerarenkaart wel eens een nieuwe functie? Overkwam jou een vreemde of grappige anekdote met je lerarenkaart? Vat je belevenis in een tiental regels samen en mail ze naar [email protected]. Geef je mail als onderwerp «anekdote». Het twintigste verhaal dat via dat kanaal binnenkomt krijgt een beloning van honderd euro (naar keuze: filmtickets, boekenbon, dvd-bon).

Bezocht jij (individueel of met de klas) een museum, natuurpark of theater? Surf op www.lerarenkaart.be naar de fiche van die instelling en klik op ‘Geef hier je mening’. Onderwijzend Vlaanderen dankt jou voor tips en advies.

VOICE MALE

Vrijkaarten voor Voice Male





16

 

8

M. 041 Sc De 374 24 hoo mee 53 37 ls st Te tra er rb at an $E k 14

ZE -INIS KAAR TER TISS IEVA TRI ND KTPE E6 RSO LAA ON MS LIJK E' EM EENS

CHAP

Op www.werkgroepverder.be vind je tips voor nabestaanden en tips voor de omgeving. Er is een aparte rubriek voor scholen. Raadpleeg op www.klasse.be het dossier zelfmoord.

Vijf gratis architectuurworkshops

Je workshopt in de vergaderzaal van deSingel, je kiest voor de woensdag- of donderdagsessie - Jan van Rijswijcklaan 155 - 2000 Antwerpen. Meer info: Vlaams Architectuurinstituut - tel. 03 242 89 70 - inschrijven voor de workshops: www.vai.be.

 +

Achtergrondinformatie op niveau. Dien je lessen stimul toe. Of raak gewoon geboeid door leren. Universiteit Vrije Tijd Davidsfonds doorspit de geschiedenis van homo sapiens over het liefdesleven bij de Romeinen tot de Koude Oorlog. Legt Chopin, Brahms en Vivaldi in de cdlade. Onthult de mysteries rond Einstein en DNA. Peilt naar het geloof van sjamanen, Boeddhisten en Joden. Overal in Vlaanderen geven gerenommeerde lesgevers, vaak universiteitsprofessoren, een boost aan interessante informatie. Als leraar krijg je 5 euro korting op de cursussen. Je vindt het hele najaarsaanbod op www.lerarenkaart.be (commerciële voordelen, rubriek cursussen/bijscholing). ((

$

$EP ARTEM ENT/ ND ERW IJS

Universiteit Vrije Tijd - Blijde Inkomststraat 77 - 3000 Leuven - tel. 016 31 06 70 www.universiteitvrijetijd.be - [email protected]

VAI

Hoeveel satéstokjes en plakband gaan er in een brug die één meter overspant en een vooraf afgesproken gewicht kan torsen? Voor deze opdracht moesten de vijfdejaars van het Lyceum Hemelsdaele (Brugge) hun wiskunde en fysica verzoenen met mechanisch vernuft en gevoel voor esthetiek. De inspiratie voor deze opdracht haalde lerares Caroline Masureel bij het Vlaams Architectuurinstituut. «Ik volgde een workshop van het VAi en kreeg twee lespakketten. Als geografe begeleid ik leerlingen die tijdens de ‘vrije ruimte’ voor het thema wonen kiezen. Voor begeleid zelfstandig werk zijn de pakketten zeker bruikbaar. Geen gesneden brood, maar heel kneedbare materie.» Architectuur komt maar zelden aan bod in het secundair onderwijs. Vreemd, want je kan stenen, deurstijlen en beton zeker boeiend maken. Hoe? Dat verneem je tijdens de workshops van het VAi op woensdag 25 of donderdag 26 oktober (14-16 uur). Deelname kost 25 euro. Je krijgt de twee lespakketten «School maken in architectuur» en «Ruim gedacht» (inclusief video’s) mee naar huis. De lessen zijn geschikt voor de derde graad secundair. Inschrijven doe je via www. vai.be. Klasse doet een strik rond vijf workshops en stuurt ze naar leraren die op www.lerarenkaart.be een wedstrijdvraag correct beantwoorden.

5 euro korting voor legale hersendope



DAVIDSFONDS

Elke zelfdoding is een verhaal dat te vroeg stopt. Werkgroep Verder bekommert zich om nabestaanden en maakt rouw na zelfdoding bespreekbaar. Op 18 november organiseert de werkgroep de vijfde dag van de nabestaanden. Voice Male ondersteunt de werking één dag later, op zondag 19 november (19 uur), met een benefietoptreden in Concertzaal Bijloke (Gent). Tickets (15 euro) bestel je via www.uitbureau.be of tel. 09 233 77 88. Een wedstrijdvraag oplossen kan je één van de vijf vrijkaarten opleveren. Je vindt het wedstrijdformulier op de startpagina van www.lerarenkaart.be.

Mocht ik burgemeester zijn Laat kinderen het rode potlood of de stemcomputer hanteren. Als leerlingen van de tweede en derde graad lager onderwijs mochten stemmen, voor welke agendapunten van de lokale politici zouden ze vallen? Staat een skatepark hoog op het lijstje of mag de Grabbelpas wat uitgebreider? De werkbundel «Kies jij mee?» verklaart wat het gemeentebestuur zoal doet. Is er een schepen voor jeugd? Met de woordenlijst volgen ze feilloos alle verkiezingsprogramma’s op radio en tv. Wiskundefanaten verwerken tijdens het hoekenwerk de resultaten in staafdiagrammen. Je kan dit educatieve pakket gratis downloaden op kiesjijmee.woltersplantyn.be/klasse. Wil je geen publicitaire mededelingen van Wolters Plantyn ontvangen? Dan stip je dat aan wanneer je je registreert.

KLASSE NR.168 41

Naar de psychiatrie

De Lerarenkaart

Tussen moraal en misdaad Tot in de jaren vijftig noteren sommige scholen niet alleen punten op het rapport, maar ook hoeveel (doods)zonden de leerling die week op zijn prille geweten heeft. Visueel voorgesteld met duivelskoppen. De tentoonstelling «Voorbij goed en kwaad. Over onmensen, zedige mensen en onszelf» verzamelt maskers, maar ook «gemene gezichten» uit Spaanse en Nederlandse kermissen. Hoe ontdek je het kwade? Leugendetectoren van nu liggen naast ouderwetse exemplaren. Pornografische affiches van destijds hebben meer om het lijf dan pakweg de Flair van vorige week. MUSEUM DR GUISLAIN

MADELIEN WAEGEMAN

Bestorm het kraakpand Je speelt muziek in een band, rockgroepje, jazztrio, kamerorkest…? Het grote podium knipoogt? Of je wil muzikaal talent onder je leerlingen stimuleren? Met de start van het nieuwe concertseizoen zet de Gentse Handelsbeurs een nieuw initiatief op poten. Eén keer per maand palmt aanstormend artistiek talent van alle leeftijden het podium in. «Kraakpand» verzamelt maandelijks een drietal beloftevolle groepen of muzikanten. Stuur een demo naar programmator Michael Joostens, overtuig hem van je kunnen en misschien staat jouw naam binnenkort op de Ha’-kalender! De edities van 21 november en 19 december zijn nog niet bevolkt. Contact & meer info: Michael Joostens - Handelsbeurs - Kouter 29 - 9000 Gent tel. 09 265 91 62 - [email protected] - www.handelsbeurs.be

Hoe zo’n Kraakpandconcert loopt? Kom op dinsdag 17 oktober (20.15 uur) naar de Gentse Handelsbeurs voor een optreden van The Nico Van Gendt Project, Silver Junkie en Balthazar. Klasse geeft 50 duotickets weg. Haal ze op via het wedstrijdformulier op www.lerarenkaart.be.

Gekke jongens, die vrouwen Het lot van vrouwen in de psychiatrie is in het begin van de twintigste eeuw nog schrijnender dan dat van mannen. Niet zelden komen vrouwen in een instelling terecht zonder psychiatrische reden. De familie wil hen «wegsteken». Dokters kijken nauwelijks om naar de vrouwen. Prinzhorn (1886-1933) was de eerste Europese psychiater die werk van patiënten in esthetische termen benaderde. Vrouwelijke patiënten mochten niet zo vaak schilderen, maar zij maakten ook borduurwerk. Vijf vrouwelijke kunstenaars, o.a. kinderboekillustratrice Gerda Dendooven, laten zich inspireren door het werk van de vrouwelijke patiënten. Twee tijdelijke tentoonstellingen, een heel nieuwe vleugel en een schitterend gebouw. Het Museum Dr Guislain (Gent) huist in de oudste psychiatrische kliniek van België. Leraren en hun gezin bezoeken het museum op zondag 22 oktober. De gidsen wachten de volwassenen op om 14, 15 en 16 uur. Speciale kinderactiviteiten houden 7- tot 9-jarigen en 10- tot 14-jarigen aan de slag. Inschrijven voor deze lerarendag kan uitsluitend via www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’). Gratis voor leraren en 7- tot 12-jarigen. Partners en oudere kinderen betalen 2,50 euro. Museum Dr Guislain - J. Guislainstraat 43 - 9000 Gent - www.museumdrguislain.be tel. 09 216 35 95 - [email protected]. «Voorbij goed en kwaad» van 7 oktober tot 29 april, «Waanzin is vrouwelijk» van 7 oktober tot 28 januari. Inschrijven voor de lerarendag kan alleen via de site van de lerarenkaart.

Gratis naar muziekconcerten in Gent Proeven van jazz, klassiek, rock of wereldmuziek? In de Gentse Handelsbeurs kan het allemaal. Vier gerenommeerde performers, vier concerten, honderd vrijkaarten. Bij aankomst in de Handelsbeurs krijgen leraren extra informatie over het concert en coördinaten om afspraken voor klasbezoeken te maken. Wat dacht je bijvoorbeeld van een rondleiding vooraf waarbij je de hypermoderne technologie leert kennen achter de negentiende-eeuwse architectuur? Maak nu je keuze: - Southside Johnny & The Asbury Jukes (zondag 15 oktober, 20.15 uur) Intense, bluesgetinte rock-‘n-rollnummers krijgen elk publiek in beweging. Dat Southside Johnny de voorbije jaren niet enkel met Bruce Springsteen samenwerkte, maar ook met Jon Bon Jovi, Coasters en The Drifters, is het bewijs van zijn vakmanschap. - Briskey + Support: Dijf Sanders (woensdag 18 oktober, 20.15 uur) Gert Keunen ademt muziek. Met een stel indrukwekkende muzikanten creëert Keunen een eigen wereld van schitterende eclectische jazzdance. Briskey ploft je middenin de jaren veertig en mixt er een frisse hedendaagse toets door. Er hangt een voortdurende ‘film noir spanning’ in de lucht. HANDELSBEURS GENT

42 KLASSE NR.168

- Claire Chevallier (zaterdag 21 oktober, 20.15 uur) Francis Poulenc en Erik Satie in één programma? Van Satie krijg je ‘Trois Gymnopédies’ te horen. Een beroemd maar fout begrepen stuk. Harmonisch gewaagder, maar in dezelfde geest geschreven rond 1890, zijn de ‘Trois gnossiennes’. - Dubbelconcert: Internationals / Think of One (vrijdag 10 november, 20.15 uur) De Internationals mogen dan oer-Belgisch zijn, hun muziek zit verankerd in het Jamaica van de jaren ’60. Tien jaar eerder ontstond daar ‘ska’, de ‘jazz van Jamaica’. De Internationals vertrekken vanuit ska, geven met rocksteady en reggae het gepaste ritme aan hun nummers en werken af met rock-‘n-roll, gospel, rhythm & blues en Zuid-Afrikaanse invloeden. Think of One, de Antwerpse groep rond David Bovée, haalde in Brazilië de inspiratie voor zijn nieuwste album “Tráfico”. De opzwepende nummers zijn doordrongen van het Braziliaanse vuur. Surf vanaf 29 september naar www.lerarenkaart.be en maak je keuze. 100 winnaars krijgen een brief die je met je lerarenkaart voorlegt aan de kassa. In ruil krijg je je tickets. Meer info over deze actie: Floortje Thomasse - Handelsbeurs - Kouter 29 - 9000 Gent - tel. 09 265 91 71 [email protected] - www.handelsbeurs.be

VAI

Eigentijdse architectuur Hoe bouw je na een «krotopruimactie» op een smal perceel van slechts vier meter breed een moderne rijwoning die alle ruimtelijke beperkingen doet vergeten? Hoe houdt een patiowoning rekening met de verminderde mobiliteit van oudere bewoners? Welke trucjes maken een foyer, theaterzaal, cafetaria en polyvalente zaal zo multifunctioneel dat alle gemeentelijke verenigingen naar hartenlust kunnen combineren? Het «Jaarboek Architectuur Vlaanderen» beschrijft 34 opvallende projecten, bevat plannen en foto’s. Wil je kennismaken met het vakmanschap van de Vlaamse architecten, dan haal je dit jaarboek in huis. Het is te koop bij het Vlaams Architectuurinstituut (49,50 euro). Vijf leraren die de wedstrijdvraag op www.lerarenkaart.be correct beantwoorden, krijgen een gratis exemplaar opgestuurd. Het wedstrijdformulier bereik je op de startpagina.

De tamboer-majoor van de avant-garde PMMK OOSTENDE

De fanfare voorop. De avant-gardekunst volgt. James Ensor maakt van de hoofdfiguur in zijn «Intocht van Christus in Brussel» een zelfportret. Daarmee posteert hij zichzelf definitief in het kunstmilieu. 150 werken van kunstenaars die meer dan een verfdot gedrukt hebben op de kunstgeschiedenis omringen 30 werken van Ensor. De opmerkelijke tentoonstelling «Ensor en de avant-gardes aan zee» verscheept onder andere Courbet, Monet, Spilliaert, Permeke, Appel, Dali en Alechinsky naar het PMMK in Oostende. Deze rebellen brengen allereerst een hommage aan Oostendenaar Ensor. Maar de opmerkelijke collectie verorbert ook met smaak de twintigste verjaardagscake van het museum. Rodin, Khnopff, Picasso, Gauguin… Normaal zie je ze alleen in je kunsthandboek samen. Van 30 september tot 25 februari treedt dat handboek buiten zijn normale proporties. Voor deze unieke confrontatie laat het museum zijn schooltarief tot 2,50 euro per leerling zakken. Jij mag als leraar de avant-garde visueel betasten op maandag 30 oktober (herfstvakantie). In alle rust, want voor het gewone publiek is het museum gesloten. Toegang en rondleiding zijn gratis voor leraren. Partners niet-leraren betalen 8 euro. Inschrijven is noodzakelijk. Het elektronische formulier staat op www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’). De rondleidingen beginnen om het kwartier (van 10 tot 11.30 uur). Je neemt een educatief pakket mee naar huis.

Vlaams Architectuurinstituut - Jan van Rijswijcklaan 155 - 2018 Antwerpen - tel. 03 242 89 70 (bel dit nummer om het jaarboek te bestellen) - www.vai.be

Museum voor Moderne Kunst (PMMK) - Romestraat 11 - 8400 Oostende - www.ensoraanzee.be - tel. 059 50 81 18. Inschrijven voor de lerarendag kan alleen via www.lerarenkaart.be.

JEUGD & VREDE

Jeugd & Vrede gaat multimediaal - Kan jij met borrelnootjes in de hand bepalen wat agenten Jacobs en Pasmans moeten doen om de moord op te lossen? Of Simonneke adviseren hoe ze de kleine Franky moet opvoeden? 7- tot 9-jarigen kunnen wel al ingrijpen in de interactieve animatiefilm «Kop en Ventje». Kop is een rasechte pestkop met een heel arsenaal speelgoedsoldaten, Ventje is een rustige jongen die graag tekent. De kinderen in de zaal spelen Ventje. Een acteur is Kop. 7- tot 9-jarigen ondervinden zo hoe het voelt om altijd het onderspit te delven. Jeugd & Vrede stelt dit project gratis voor aan leraren en hun gezin op zaterdag 18 november in Utopolis Mechelen en op zondag 19 november in Utopolis Turnhout, telkens om 10 uur. - Na de presentatie kies je voor de film «Cirkelientje» (5 tot 7 jaar) of «Radio Favela» (10-17 jaar). Cirkelientje is zo klein dat ze in een luciferdoosje slaapt. In de stad ontmoet ze Sisse, een muis die in de haven woont. Samen fietsen, rolschaatsen en vliegen ze door plezante avonturen. Het thema van de animatiefilm is vriendschap en samenwerking. «Radio Favela» vertelt het waargebeurde verhaal van vier jonge snaken die een radiozender oprichten in Brazilië. Hun alternatief voor de propaganda zaaiende concurrenten krijgt al snel de politie over de studiovloer. De bijbehorende tentoonstelling «De wereld, een gebruiksaanwijzing» brengt broeikaseffect, biodiversiteit, globalisering… onder ogen van de leerlingen. - Inschrijven voor deze gratis presentatie met filmvoorstelling gebeurt uitsluitend via www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’). Partner en eigen kinderen mogen mee. Jeugd & Vrede - Kon. Astridlaan 160 - 2800 Mechelen - tel. 015 43 56 96 - www.jeugdenvrede.be - [email protected] (inschrijvingen voor de lerarendagen alleen via www.lerarenkaart.be)

PLANCKENDAEL 





16 8 M. 041 Sc De 374 24 hoo mee 53 37 ls st Te tra er rb at an $E k 14 ZE



Luguber Planckendael



 +

Halloween griezelt in Planckendael. Begeef jij je op een pad dat zich meters hoog door de bomen slingert? Zoek jij naar de verdwenen riksja-bestuurder? En durf je de geheime tempel Wajang binnen te wandelen? Als de nacht over het dierenpark valt, lokken geheimzinnige vuurtjes je naar Zuidoost-Azië. ’s Nachts krijgt Planckendael een mysterieuze dimensie die je op 28, 29 en 31 oktober, 3 en 4 november lijfelijk beleeft. De dwaaltochten vertrekken om het half uur tussen 18.30 en 20.30 uur. Als leraar betaal je 17 euro in voorverkoop en 22 euro aan de kassa. Dat is 3 euro lager dan het gewone tarief. Wil je het dierenpark overdag bezoeken en een 3-gangenbuffet gebruiken alvorens je aan de nocturne te wagen? Dan betaal je 31,90 euro (ipv 34,90 euro). Deze all-in-formule is alleen op 31 oktober mogelijk en de tickets verkrijg je uitsluitend in voorverkoop. Deze kortingen zijn enkel geldig voor leraren op vertoon van hun lerarenkaart 2006, niet voor gezinsleden.

-INIS KAAR TER TISS IEVA TRI ND KTPE E6 RSO LAA ON MS LIJK E' EM EENS CHAP $EP ARTEM ENT/ ND ERW IJS

((

$

Planckendael - Leuvensesteenweg 582 - 2812 Muizen - www.planckendael.be [email protected] - voorverkoop: tel. 070 23 33 54 of aan de kassa van Planckendael of via de ledenservice van Zoo Antwerpen

KLASSE NR.168 43

Marokkaanse oase in de Hallepoort

De Lerarenkaart

Op de kale plateaus en rotsachtige vlaktes van de Marokkaanse pre-Sahara loopt de temperatuur geregeld op tot 45 graden en zijn er vier regendagen per jaar. Leven in deze extreme droogte kan alleen in en rond de oases. De sedentaire bevolking leeft in huizen van gestampte aarde, de nomaden brengen hun huishouden in tenten onder. Vanaf 13 oktober vind je deze woningen ook in de Brusselse Hallepoort. Kamelenzadels, nomadentafels, katrolsystemen voor waterputten, juwelen, tapijten, kannen en kruiken verraden de dagelijkse gang van het leven in de Palmentuinen van Marokko. Groepen met kinderen en jongeren krijgen een interactieve rondleiding. De educatieve mappen gaan uit van thema’s als wonen, water en voeding. Ze bevatten tips voor een ruim project rond bijvoorbeeld het duurzame gebruik van water. Op vrijdag 3 en zaterdag 4 november (herfstvakantie) maken leraren uitgebreid kennis met deze tentoonstelling. Toegang, rondleidingen (10 of 14 uur) en voorstelling van de educatieve mappen (voor basis- en secundair onderwijs) zijn die dag gratis. Kleur Bekennen legt uit hoe je subsidies krijgt. PROTOS toont hoe je thema’s als water en ontwikkeling via spelvormen in de klas brengt. Je partner is eveneens welkom. Inschrijven gebeurt uitsluitend via www.lerarenkaart.be (rubriek ‘inschrijven’).

Ga op Kruistocht in Spijkerbroek BFD

«Palmentuinen in Marokko» van 13 oktober tot 4 maart - Hallepoort - Zuidlaan - 1000 Brussel - op 5 minuten van het Zuidstation - metrolijn 2 halte Hallepoort - tel. 02 533 34 52 www.kmkg.be - schoolbezoeken komen in aanmerking voor subsidie door Kleur Bekennen SYMBIOSE

Thea Beckman maakt het zelf niet meer mee, maar 33 jaar na publicatie is haar beroemdste historische roman nu ook een film. Vanaf 15 november loopt «Kruistocht in spijkerbroek» in alle Vlaamse en Nederlandse bioscopen. Er komen speciale boekuitgaven én er is een lesdossier voor de eerste graad secundair onderwijs. Het verhaal: Dolf Vega speelt voor het Nederlandse team van +16-jarigen. Door zijn schuld verliest de ploeg tegen België. Als hij thuiskomt staat zijn moeder op het punt een belangrijke ontdekking te doen in haar onderzoek naar tijdreizen. Dolf besluit haar machine uit te proberen en twaalf uur terug te reizen in de tijd om zijn fout goed te maken. Helaas belandt Dolf veel vroeger in het verleden, in het jaar 1212. Vlakbij is de Kinderkruistocht op doortocht. In het lesdossier (voor het vak Nederlands) volgen je leerlingen de weg van boek tot film en leren ze het leven in de middeleeuwen kennen. Elk onderdeel begint met een educatieve film (DVD wordt mee geleverd, met o.a. de trailer van de film) en een creatieve opdracht. De brochure is bruikbaar in de lessen geschiedenis, aardrijkskunde en levensbeschouwing. Nieuwsgierig? Op maandag 13 november, om 20 uur in een Antwerpse bioscoop, krijgen 200 Vlaamse leraren exclusief de avant-première van de film. Je krijgt info over de lesdossiers en kan er bovendien eentje winnen. Inschrijven doe je vanaf 29 september op www.lerarenkaart.be. De 200 eerste inschrijvers ontvangen een mail ter bevestiging, met alle praktische info. Breng die mee naar de avant-première en leg ze samen met je lerarenkaart voor aan de balie. Deze actie is uitsluitend voor leraren, niet voor gezinsleden. Filminfo: www.kruistochtinspijkerbroek.be

Kleur bekennen Van kinderen en jongeren wereldburgers maken? Scholen die projecten opzetten om het mondiale burgerschap te promoten krijgen steun van Kleur Bekennen. Dat kan zowel in de vorm van thematisch lesmateriaal als financieel. Op de lerarendag in de Hallepoort vertelt Kleur Bekennen hoe dat in zijn werk gaat.

Gratis naar «Expeditie Archeologie!» Hoe het leven er vroeger uitzag? Zelfs archeologen weten niet alles. Elke vondst roept vragen op. Hoe werd een speerdrager gemaakt? Waarvoor gebruikten holbewoners vuursteen of Romeinen kleurstoffen? De nieuwe tentoonstelling «Expeditie archeologie!» ontrafelt technieken uit steentijd, bronstijd, ijzertijd, Romeinse tijd en middeleeuwen. 28 experimenten maken van wetenschappelijke resultaten een verhaal van klei, been, hout, leder, wol, vuursteen en brons. Stof voor elke leeftijd. In «Expeditie archeologie!» kan je prehistorische werktuigen vervaardigen, een echte Romeinse maliënkolder passen of ontdekken welk speelgoed in de middeleeuwen populair was. Zélf uitproberen en doen is het motto. De edutainer helpt je. Zin? Op zaterdag 21 en zondag 22 oktober komen 150 leraren met partner of collega gratis en in kleine groepen meer te weten. Na de rondleiding krijg je een film, een demonstratie ‘maliënkolder maken’ en een boeiende uitleg over middeleeuwse wapens. Extra’s zijn een treinrit naar Aldeneik met bezoek aan de St.-Annakerk, een wijndegustatie van plaatselijke witte wijn en een stadswandeling met stadsgids in Maaseik. Omdat het een daguitstap is serveren de Musea Maaseik soep met een broodje. Na de middag is er een stuk taart. Dit is een gratis actie voor 150 leraren met collega of partner. Plaats: Musea Maaseik - Minderbroederskerk - Boomgaardstraat - 3680 Maaseik - tel. 089 56 86 73 - [email protected]. Alle info: www.museamaaseik.be. Inschrijven doe je uiterlijk 10 oktober via www.lerarenkaart.be. Je ontvangt een bevestiging via e-mail. Die leg je op de dag zelf samen met je lerarenkaart voor aan de balie.

MUSEA MAASEIK

44 KLASSE NR.168

Meer info: www.kleurbekennen.be

 16 8 M. 0 Sc De 24 hoo me 37 ls Te t rb a

BRUSSELSE MUSEUMRAAD

Zoektocht in Brusselse musea Tom houdt van grote musea met gangen en zalen waarin je verdwaalt. Charlotte beleeft plezier aan kleine musea op minder bekende locaties. Samen stimuleren ze kinderen van zes tot twaalf jaar om op exploratie te gaan. In negentien Brusselse musea hebben Tom en Charlotte telkens twee vragenlijsten achtergelaten. De ene is bedoeld voor kinderen van 6 tot 8 jaar en de andere voor 9- tot 12-jarigen. Tien voorwerpen uit de collectie herken je aan het Tom & Charlotte-logo. Bij die collectiestukken hoort telkens een vraag. Los je de vragen in minstens één Tom- en één Charlottemuseum correct op, dan belandt jouw naam in de urne waaruit de prijzen komen (museumatelier of FNAC-bon). Deze gezinsactie (niet voor groepen) loopt van herfst- tot en met krokusvakantie. Papa of mama (of grote broer/zus van 18+) betaalt het groepstarief als de kinderen deelnemen aan de museumzoektocht. Sommige van de deelnemende musea bezoek je op vertoon van je lerarenkaart gratis. De lerarenkaart geeft 50 gratis tickets weg voor de herfstvakantie. Meld je via het formulier op www.lerarenkaart.be en hoop op een gunstige wind vanuit Brussel. «Met Tom & Charlotte op zoektocht in de musea» van 28 oktober tot 25 februari - één volwassene per kind betaalt het groepstarief - deelnemende musea en meer info op www.museavanbrussel.be - tel. 02 512 77 80

$E ZE -INIS KAAR TER TISS IEVA TRI ND KTPE E6 LAA M

FLAGEY

Franz Schubert

RA PO

TEM

Leerlingen van dertien plus het universum van Franz Schubert laten doorgronden. Dat is het doel van de speciale scholenprogrammatie ter gelegenheid van 100% Schubert in het Flageygebouw (6 tot 11 februari 2007). Liesbeth Vereertbrugghen (Radio Klara) maakt een schoolvoorstelling «Ongeveer Schubert». Jazzpianist Jef Neve en klassiek pianist Lucas Blondeel dissecteren Schuberts Impromptus. Musicoloog Reinhout De Vis spuit absurde theorieën. Een tweede actie richt zich op leraren Algemene Muziekcultuur van het Deeltijds Kunstonderwijs. Zij kunnen nu al over een diepgaand pedagogisch dossier beschikken. Daarmee werk je uitgebreid rond Schubert. Als apotheose woon je met je leerlingen voor één euro per persoon een concert bij. Best aantrekkelijk voor een avondje met topmuzikanten. Meer info en aanvraag didactisch dossier: Annelore Schittecatte - tel. 02 641 10 06 [email protected] - www.flagey.be - www.100p100schubert.be

Met je klas naar de Ruimte (vaartdagen) Katholieke dopen, Islamitische huwelijken en Boeddhistische crematies

Goden, een handleiding - De religieuze beleving - Thurn & Taxis - Havenlaan 86 - 1000 Brussel - 15’ wandelen van het Noordstation of bus 14 - reservaties voor groepen tel. 02 549 60 49 - www.expo-goden.be - [email protected] (inschrijven voor de lerarendag kan alleen via de site van de lerarenkaart)



Nieuw aanbod Aquatopia





16 8 M. 041 Sc De 374 24 hoo mee 53 37 ls st Te tra er rb at an $E k 14 ZE





 +

-INIS KAAR TER TISS IEVA TRI ND KTPE E6 RSO LAA ON MS LIJK E' EM EENS CHAP $EP ARTEM ENT/ ND ERW IJS

((

Leraren die met hun gezin naar de Antwerpse haaien, clownvissen en piranha’s willen, krijgen tot 30 juni 2007 50% korting op een familieticket voor Aquatopia. Dit aanbod vervangt alle vorige kortingen.

$

Aquatopia - Koningin Astridplein 7 - 2018 Antwerpen - www.aquatopia.be. Aquatopia besliste op 1 juli om het voorgaande aanbod voor leraren stop te zetten. Doordat de lerarenkaart daar pas op diezelfde datum van op de hoogte gesteld werd, kon die beslissing niet tijdig gemeld worden en stonden tijdens de zomervakantie ontgoochelde leraren aan de deur. Aquatopia verontschuldigt zich hiervoor.

ESA/NASA

Waarom dragen Sikhs een tulband? Steken jong gehuwde Islamieten elkaar een trouwring om de vinger? Waarom willen orthodoxe Joden niet in België begraven worden? Om religieuze diversiteit aan je leerlingen te slijten, krijg je van 27 oktober tot 25 maart een flinke steun. De prachtig gerestaureerde pakhuizen Thurn & Taxis (Brussel) transformeren tegelijkertijd in synagoge, kerk, moskee en tempel. De tentoonstelling «Goden, een handleiding» leidt je door 4 000 levende godsdiensten. Collectiestukken uit grote musea, een multimediaspel en muziek belichten wat religies gemeen hebben en wat ze verschillend maakt. Je beleeft de trance van een sjamaan, je gaat op bedevaart naar Mekka. In elke tentoonstellingszaal ontpopt zich een levensvraag waarop iedere gelovige een antwoord zoekt. Wat met het leven na de dood? Hoe spreek je met de goden? Hoe vier je een geboorte of huwelijk? Filmtunnels, fotozones en artistieke installaties overweldigen zodat ook jongeren met plezier bijleren over religieuze leiders, goden van Hindoes en bar mitsva’s. Leraren maken op donderdag 2 en woensdag 8 november uitgebreid en gratis kennis met de tentoonstelling. Er zijn rondleidingen en je neemt de documentatiemap mee naar huis. Achteraf staat een drankje klaar. Je gezinsleden krijgen op deze dagen korting. Meer info en het inschrijfformulier vind je op www.lerarenkaart.be (rubriek inschrijven).

Sleur je meer of minder lichaamsgewicht mee als je op de planeet Mars staat? Kan je kogelstoten op Jupiter? Is het leuk om gewichtsloos rond te zwerken? Op de Vlaamse Ruimtevaartdagen in Oostende krioelt het van doeactiviteiten, workshops, spelletjes en interactieve stands voor leerlingen van tien tot achttien jaar. Vlaamse bedrijven en onderzoeksinstellingen presenteren de spits van de ruimtevaarttechnologie. Bezoek met je leerlingen gratis de Vlaamse Ruimtevaartdagen op vrijdag 17 november. Neemt je klas ook deel aan de scholenwedstrijd, dan mag je misschien naar het Euro Space Center (derde graad lager en eerste graad secundair), of komt Dirk Frimout op school een conferentie over wetenschap en ruimtevaart geven (tweede en derde graad secundair). Daarvoor los je tien vragen op, variërend volgens de leeftijd van je leerlingen. Spurt naar www.vlaamseruimtevaartdagen.be/scholenwedstrijd voor info en vragenlijst. ➜ Combineer met een gratis bezoek aan Earth Explorer. Klassen van de derde graad lager en de eerste graad secundair kunnen vrijkaarten bekomen voor Earth Explorer waar je je een weg baant door de krachten van aarde, water, vuur en wind. Je komt hier meer over te weten op www.vlaamseruimtevaartdagen. be/leerkrachten. ➜ Rij gratis met de bus van de schoolpoort tot Oostende. Wil je met je leerlingen als vips in Oostende aankomen? Motiveer waarom je vindt dat jouw klas hiervoor in aanmerking komt. De tien leraren die de beste motivering uit hun klavier persen, krijgen maximaal 450 euro voor de busreis toegestopt. Meer info: www. vlaamseruimtevaartdagen.be/leerkrachten. Vlaamse Ruimtevaartdagen - vrijdag 17 tot zondag 19 november - 17 november is scholendag - Locatie: Media-Center Oostende - Troonstraat 66 - 8400 Oostende - www.media-center.be

AQUATOPIA

Geluid & Lawaai Op de speelplaats een MP3-speler, in de praktijkles daverende machines, woofers in de auto en denderende beats op een fuif. Je zou van minder potdoof worden. Overdadig veel decibels houden lelijk thuis rond trommelvlies en slakkenhuis. Het Provinciaal Veiligheidsinstituut in Antwerpen stelt van 15 januari tot 1 april 2007 praktische proeven op die de impact tonen van geluid op lichaam en omgeving. «VerdOORie, een expo over de impact van geluid & lawaai» ruimt evenzeer plaats voor leuke toepassingen van geluid. Extra aandacht gaat naar de geluidsnormen op het werk. Provinciaal Veiligheidsinstituut - Jezusstraat 28 - 2000 Antwerpen - tel. 03 203 42 00 www.provant.be/pvi.

KLASSE NR.168 45

© FLICKR

$E 4RENDS Bruiner na de pauze

Wanneer gaan we sherbornen? In steeds meer kleuterklassen wordt er minstens één keer per week ge-sherborned: kinderen leren daarbij al bewegend zichzelf, andere kleuters en de hele klasgroep kennen. Ze vormen bijvoorbeeld in hun eentje een ster op de grond, maken samen met een klasgenootje een brug waar anderen onderdoor kruipen, of masseren elkaars rug. Het was ene Victoria Sherborne die de therapie ontwikkelde op basis van een hedendaagse danstechniek – vandaar dat er over de grond gerold, gekronkeld en gekropen wordt. Hoewel bedoeld om kinderen met een handicap te doen openbloeien, wordt de methode vandaag ook buiten het bijzonder onderwijs gebruikt. «Via deze bewegingspedagogie leren de kinderen luisteren naar hun lichaam en dat van een ander, leren ze opkomen voor zichzelf en oefenen ze zich in respectvol omgaan met elkaar», verklaart

Esther Billiet, kleuterleidster in de basisschool van het Gemeenschapsonderwijs in Assebroek. «In het begin van het schooljaar komt het voor dat kindjes die het niet gewoon zijn om geknuffeld te worden, de kat uit de boom kijken. Dat is oké, want de methode gaat uit van vrijwillige deelname. Als die kleuters eenmaal besloten hebben om toch mee te doen, zijn het vaak net zij die komen vragen: ‘Wanneer gaan we sherbornen?’» «De effecten van de methode zijn positief», zegt collega Ingrid Brock uit vrije basisschool Sint-Andreas in Oostende. «Op persoonlijk vlak leren de kinderen hun eigen beperkingen kennen, ze krijgen inzicht in zichzelf en de ander. Ook de klassfeer gaat erop vooruit, want er wordt minder gepest en ruzie gemaakt. Mocht er meer Sherborne zijn, de mensen zouden verdraagzamer zijn!» www.sherborne.be

© FLICKR

«Kleuters leren al bewegend zichzelf kennen.»

«Hier in Duffel zijn het er steeds meer: jongeren die tijdens de middagpauze en na de school komen zonnen. Niet alleen meisjes, ook jongens willen er gebruind uitzien of hopen van hun acné verlost te raken», vertelt Leen, de 21-jarige uitbaatster van zonnecentrum Ergosun, die als scholiere tijdens de middagpauze ook vaak een kleurtje ging vangen. De school ligt gewoon aan de overkant Een beurt onder de zonnehemel kost afhankelijk van de tijdsduur en het type zonnebank 3 tot 15 euro. Duur toch? «De meeste scholieren kiezen voor de goedkoopste formule. Sommigen zouden hier wel elke dag komen, mochten we hen niet tegenhouden.» Bots jij ook op grappige, betreurenswaardige, meeslepende of schandalige trends? Laat het weten aan [email protected]

Arle

Zonnebank rechtover de school

Het is waar omdat het in de krant staat Kinderen en jongeren kritisch leren omgaan met media is van levensbelang voor een gezonde samenleving, zo stellen de initiatiefnemers achter MediaWise, dat de Britse media scant op leugens en halve waarheden. «Slechte journalisten gebruiken stereotypen die de wereld overzichtelijk maken, maar die er niet toe bijdragen dat mensen onbevangen met elkaar omgaan.» Een voorbeeld komt uit de Britse tabloid Daily Express dat foto’s publiceerde van een Slovaakse Roma-familie op

46 KLASSE NR.168

weg naar Engeland met daarbij het tendentieuze commentaar: ‘Klaar om te genieten van de Britse sociale zekerheid’. In Vlaanderen vraagt de overheid via de eindtermen dat leraren hun leerlingen kritische zin bijbrengen. In België ijvert onder meer IndyMedia voor een betere journalistiek. De organisatie biedt kritische informatie die ook voor leraren interessant is. Lees meer op www.mediawise.org. uk en www.indymedia.be

© © LLUC UC D DAELEMANS AELEMANS

Jos: «De school mag ook na vier uur openblijven.» Wim

Rosita

Véronique

Elk dorp heeft zijn Schoolstraat. Maar staat daar ook een school? En welke rol speelt die in het leven van de rest van de straat? Klasse strijkt elke maand neer in een Schoolstraat in Vlaanderen. Vandaag: Runkst.

Hasselt de goedkoopste plaats om te wonen in Vlaanderen. In Brussel of Antwerpen zou goedkoop synoniem zijn van bouwvallig, niet onderhouden en ongezellig. Maar in de stad van de smaak, is dat anders. De buurt is keurig en kleurrijk.

De kas van de dag De appel valt niet ver van de boomgaard Rosita staat op het trapje van haar voordeur en kijkt de straat in, haar twee Maltezers aan haar zij. Het is elf uur en alles is rustig in de Schoolstraat. «Maar ’s morgens en om vier uur durft er wel eens een leerling belleken trek doen. Ik laat ze, ik ben zelf jong geweest.», zegt Rosita. Ze woont drie jaar in Arlette: «De eerste schooldag voor mijn zoontje.» Constance

Rosita zwaait naar twee vrouwen aan de overkant. Linda (in ‘gewone’ kleren) en Véronique (in een wollen peignoir) staan te kletsen in de deuropening van nummer 37. Linda: «We werken samen in de buitenschoolse opvang in Hasselt. Véronique is ziek, ik kom even checken hoe het met haar gaat.» Véronique: «Mag ik gauw iets anders aan voor de foto? Al tien jaar zijn we collega’s. In het begin werkten we met negen, nu zijn we al met zestig die instaan voor de buitenschoolse opvang. Bijna alle Hasseltse scholen werken daarvoor samen, de stad Hasselt coördineert.» Linda houdt in haar handen de opbrengst van de drankverkoop van die dag. «Gauw naar de bank brengen. Tot straks, Véronique.»

Boomkens Yarne

deze straat en werkt als bejaardenhelpster. Ze heeft nog geen kinderen. Vindt ze het fijn om in een ‘school’straat te wonen? «Ik heb niet zo’n goede herinneringen aan de school. Van in de kleuterklas tot en met het zevende specialisatiejaar ben ik gepest. Vanwege mijn huidskleur. Ik kom uit Chili. Op mijn vierde werd ik geadopteerd. Ik spreek geen Spaans meer, maar mijn kinderen zal ik zeker in het Nederlands én Spaans opvoeden.» Is Runkst arm? Volgens Trends is deze wijk van

Linda kruist het pad van een fiets met kinderzitje. Arlette brengt haar zoontje Yarne naar haar eigen moeder voor het middageten. Yarne heeft een kroon op het hoofd. Arlette: «Het is zijn eerste schooldag in de kleuterklas in de Boomkensstraat om de hoek.» Naar de school in de straat van zijn oma kan Yarne nog niet, daarvoor moet hij minstens zeven jaar wachten. «Enkel vijfde- en zesdejaars komen hier naar de Schoolstraat», zegt directeur Wim Lambrechts van De Boomgaard. «De andere klassen zitten in de Boomkensstraat», zegt directeur Jos Maex van… De Boomgaard. De Boomgaard en De Boomgaard zijn twee verschillende scholen met elk een directeur:

Linda «Maar wij werken heel nauw samen. De Boomgaard in de Schoolstraat was vroeger van de Broeders van Liefde, de andere Boomgaard van de Zusters van Kindsheid Jesu.» Directeurs Wim en Jos doen nooit dubbel werk. Jos: «Wij verdelen de taken. Wim concentreert zich op het zorgbeleid…» Wim: «…en Jos is meer met het algemeen beleid bezig.» Het duo vult elkaar ook in het vertellen perfect aan.

Na vieren Van op de straat kan je niks zien van wat zich in de school afspeelt, maar de school sluit zich zeker niet af van de buurt. Wim: «We hebben heel goede contacten met de buurtwerkster en het integratiecentrum van de stad. In deze wijk leeft een mengelmoes van nationaliteiten: Russen, Joegoslaven, Turken, Marokkanen, Indiërs, Pakistani... Negentig procent van de mensen uit deze buurt stuurt zijn kinderen naar een school op wandelafstand.» Samen met welzijnswerkers van de stad organiseert de school een gezondheidsactie: «We nodigen moeders uit voor een gezond ontbijt op de school. Zo promoot je gezonde voeding en heb je ook informeel contact met de moeders.» Jos: «We hebben ook plannen om de school na vier uur open te stellen voor de buurt. Samen Zoë Kira met de buurtwerking bekijken we nog hoe we dat praktisch kunnen Rosita: organiseren.» «Wie doet er belleken trek?»

KLASSE KLASSE N R .168 NR.157 47

© LUC DAELEMANS

Juf Virginie Huys: «Onze taalbadleerlingen leggen veel makkelijker contact, ook tijdens vakanties.»

Lea Julie

Stephen

Bilingue à dix-huit ans «Ik durf mijn leerlingen perfect naar de winkel sturen om voor mij in het Nederlands boodschappen te gaan doen», zegt lerares Sofie Meersschaert. Niet zo bijzonder, denk je? Toch wel. Sofie geeft les in een Waalse basisschool ‘en immersion linguistique’. Een taalbadschool dus. Franstalige leerlingen krijgen er een kwart tot driekwart van de lessen in het Nederlands. Hoezo, Walen kennen geen Nederlands? Julie, Stephen en Lea (eerste leerjaar) zijn het erover eens: les krijgen in het Nederlands is leuk. «En ik spreek Nederlands met mijn vrienden aan zee», valt Hortense (tweede leerjaar) in. Zij gaan naar school in het Athénée Royal in Frasnes-lez-Anvaing, een gemeente in de buurt van de taalgrens. Sinds 1998 biedt de school vanaf de derde kleuterklas een groot deel van de lessen in het Nederlands aan. «Omdat ouders het belang van talen inzien, stuurden ze hun kinderen enkele kilometers verderop in Vlaanderen naar school. Wij bieden een tussenoplossing aan», zegt directeur Freddy Bertoux. «De kinderen leren Nederlands en toch verliezen ze hun culturele identiteit niet. Ze zijn niet perfect tweetalig na het zesde leerjaar, maar ze kunnen wel heel behoorlijk Nederlands spreken en schrijven. En als ze ook in het secundair onderwijs voor een taalbadschool kiezen, zijn ze op hun achttiende

48 KLASSE NR.168

wel tweetalig.» Dat ouders vragende partij zijn, bewijst het groeiende aantal leerlingen van de school: in 1998 waren dat er maar 21, nu zijn het er meer dan driehonderd. «En elk jaar krijg ik zeker nog een twintigtal aanvragen van ouders die hun kind in de lagere school nog willen inschrijven», voegt Freddy Bertoux toe.

150 keer taalbad Is deze school een alleenstaand geval in Wallonië? Nee. In 1989 start een basisschool in Luik als eerste met een taalbadprogramma in de derde kleuterklas. De Franse Gemeenschap laat het initiatief eerst oogluikend toe, maar in 1998 kondigt ze een decreet af dat de taalbadprojecten officieel toestaat en er een kader voor creëert. Elk jaar stijgt het aantal

«Motivatie is belangrijker dan intelligentie» basis- en secundaire scholen ‘en immersion linguistique’: tijdens het schooljaar 2006-2007 zijn het er al 98 in het basisonderwijs en meer dan vijftig in het secundair onderwijs. Ongeveer tweehonderd leraren en achtduizend leerlingen geven en volgen les in een taalbadschool. Een school kiest zelf of ze in het project stapt: enkel de goedkeuring van de schoolraad en de inspectie is nodig. «Wij zijn gestart in 2004, toen de eerste

leerlingen van het taalbadproject van onze lagere school afstudeerden. Onze leerlingen kiezen voor Latijn of voor een andere richting. Als ze een andere richting kiezen, doen ze dat al dan niet in een taalbadklas», vertelt Jean Pirsoul, studieprefect van de secundaire school Athénée Royal in Jodoigne. De school mag zelf de taal kiezen: bij de meerderheid is dat Nederlands, maar enkele scholen kiezen voor Engels of Duits. «Omdat onze school zo dicht tegen de taalgrens ligt, spreekt het voor zich dat we Nederlands kiezen. Maar er is ook een andere reden: Engels leren de leerlingen sowieso - via het internet, muziek, TV … - en voor Nederlands is dat niet het geval», zegt Freddy Bertoux.

Eindtermen Het decreet van 1998 legt vast hoeveel lesuren de leerlingen in een andere taal mogen krijgen. In de derde kleuterklas en het eerste en tweede leerjaar is dat minimum de helft en maximum driekwart van het totale lesurenpakket. In de rest van de lagere school is dat iets minder: minimum een kwart en maximum tweederde. In het secundair is het maximum nog maar een kwart. Het aantal lesuren taalbad neemt dus af naarmate de leerlingen ouder worden. Dat komt doordat ook taalbadleerlingen de eindtermen moeten halen. Frans is wel hun moedertaal, maar hoe ouder ze worden, hoe meer de thuistaal verschilt van de schooltaal. Een leerling die nooit wiskunde heeft gekregen in het Frans

© LUC DAELEMANS

zal ‘een hoek’ vertalen als ‘un coin’, terwijl het eigenlijk ‘un angle’ moet zijn. En wat te denken van ‘une carotte carrée’? Freddy Bertoux: «Frans is een moeilijke taal en onze leerlingen moeten die goed beheersen. Bovendien gaan ze in het secundair onderwijs niet allemaal naar een taalbadschool. Zij moeten in staat zijn om zonder problemen alle vakken in het Frans te volgen.»

Leerhouding Kritische stemmen beweren wel eens dat de kennis van het Frans van de leerlingen erop achteruitgaat. Maar klopt dat wel? Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat dit niet het geval is: op het einde van het zesde leerjaar staan de taalbadleerlingen zeker niet achter op hun leeftijdgenoten die de basisschool volledig in het Frans doorlopen hebben. De inspectie van het secundair onderwijs stelt zelfs vast dat leerlingen die in het basisonderwijs les volgen in een taalbadschool in het secundair meer gemotiveerd zijn voor talen. «In het algemeen hebben taalbadleerlingen een betere ‘leerhouding’», zegt Freddy Bertoux. «Ze hebben de gewoonte om aandachtig te zijn, voortdurend nieuwe dingen te leren en zich in te spannen.» Ook hun sociale vaardigheden gaan er op vooruit. «Onze leerlingen durven spreken en ze leggen gemakkelijker contact met leeftijdgenootjes, ook als ze op vakantie zijn», weten Sofie Meersschaert en Virginie Huys, die beiden lesgeven in Frasnes-lez-Anvaing. Maar is het project niet vooral gericht op de sterkere leerlingen? «Toch niet», zegt Jean Pirsoul. «Uiteraard vraagt het wel een extra inspanning, maar motivatie is belangrijker dan intelligentie: de leerlingen moeten het zelf willen. En de leerlingen die later naar de universiteit gaan en een topfunctie zullen uitoefenen, hebben baat bij hun talenkennis, maar wie loodgieter wordt in Brussel heeft ook een extra troef in handen.»

Verleid In de meeste scholen geven Vlaamse leraren les. Logisch, want leraren die vastbenoemd willen worden als ‘instituteur en immersion’ moeten hun diploma behaald hebben in de taal waarin ze lesgeven. Maar wat verleidt hen om de taalgrens over te steken? Tenslotte verdienen leraren in Wallonië iets minder dan in Vlaanderen. Die redenen zijn nogal uiteenlopend, van dicht bij de school wonen tot het aanbod van een voltijdse job. «Maar dat is niet de belangrijkste reden», zeggen Christine Bulckaert en Griet Godaert, leraressen in Jodoigne. «De sfeer is hier gemoedelijker. De druk van bovenaf is niet zo groot als in Vlaamse scholen. We kunnen ons hier concentreren op lesgeven en zelf groeien». Sofie Meersschaert en Virginie Huys beamen dat. «De mentaliteit is hier anders», zegt Virginie Huys. «Ze zijn hier meer relaxed, ze lossen de problemen op als ze zich voordoen.» Lesgeven in een taalbadschool is niet te vergelijken met lesgeven in een gewone school. «Wat je geleerd hebt tijdens je stage, kan je hier

niet toepassen», zegt Sofie Meersschaert. «Je moet zelf lessen uitwerken en het juiste niveau zoeken. Je kan niet zo snel werken, je moet je veel meer concentreren op woordenschat, veel herhalen.» Omdat er geen schoolboeken bestaan voor taalbadscholen - Nederlandstalig, maar wel gericht op de eindtermen van de Franse Gemeenschap - moeten taalbadleraren inderdaad hun lessen volledig zelf uitwerken. Ze werken heel ervaringsgericht. «Ik geef technologische opvoeding in het Nederlands», zegt Griet Godaert. «Voor de leerlingen zijn zowel het vak als de taal nieuw. Maar door heel praktisch te werken, slaag ik er toch in de inhoud over te brengen». Het is dus ‘miss’gewijs een uitdaging? «Klopt! Ik leer iedere dag bij», lacht Virginie Huys.

Vlaamse invasie Om in een taalbadschool aan de slag te gaan, moet je strikt genomen geen Frans kennen. Als je vastbenoemd wil worden, moet je bewijzen dat je ‘een voldoende kennis van het Frans’ hebt. Toch is het wel handig als je Frans kent of snel leert. Want hoewel ze met hun leerlingen geen Frans mogen praten, moeten taalbadleraren dat wel doen met de ouders, hun Franstalige collega’s en de directeur. «De voertaal in onze school is Frans», zegt Freddy Bertoux. «De klassenraden, de personeelsvergaderingen, het oudercontact … verlopen allemaal in het Frans. Ik heb ook graag dat de collega’s in groep Frans met elkaar spreken. Zo ontstaan er geen clans. Twee Vlaamse leraren samen mogen uiteraard gerust in het Nederlands met elkaar overleggen.» En wat denken de Waalse collega’s van de plotse Vlaamse

Een vierkantswortel is geen carotte carrée invasie in hun school? «In het begin keken ze de kat wat uit de boom», zegt Griet Godaert. «Tenslotte heb je voor andere vakken soms grotere klassen en het vergt heel wat organisatie. Maar ondertussen zijn het prima collega’s.» De jobs van de Franstalige leraren worden - in grotere scholen - niet bedreigd, omdat door het taalbadproject meestal ook het aantal leerlingen van de school stijgt. «Taalbadleraren creëren hun eigen job», bevestigt Jean Pirsoul. In totaal zijn er in Wallonië natuurlijk wel minder Franstalige leraren nodig. Leraren uitwisselen met Vlaanderen zou ideaal zijn voor de tewerkstelling.

ET LA FLANDRE? Sinds 1 september 2004 is in Vlaanderen het decreet over het ‘vreemdetalenonderricht in het gewoon talenonderwijs’ van kracht. Het verplicht scholen Frans aan te bieden vanaf het vijfde leerjaar. Daarnaast kunnen scholen op vrijwillige basis en in overleg met directie, leraren en ouders starten met initiatie Frans vanaf de kleuterklas. Kinderen in een andere vreemde taal inwijden mag ook, maar niet zonder dat ze initiatie in het Frans krijgen. Een taalbadproject organiseren mag niet in Vlaanderen vanwege de taalwetten. Er is - net zoals in Wallonië - een decreet nodig om dat toch mogelijk te maken en om scholen officieel toe te staan om lessen in het Frans of een andere vreemde taal te geven. Directeur Lieven Delvoye van het O.L.V.-Instituut in Poperinge probeerde vorig jaar tevergeefs toestemming te krijgen om een aantal algemene vakken in het Frans aan te bieden. Als ‘tussenoplossing’ worden nu binnen het keuzegedeelte van het lessenrooster de vakken ‘informatica’ en ‘initiatie handel’ in het Frans aangeboden als ‘extra uren Frans’. Minister Vandenbroucke lanceert op 28 september een nieuw talenbeleidsplan. Lees er meer over op www.lerarendirect.be.

Zonder valse noten De leraren en de directeurs zijn tevreden, de leerlingen en hun ouders ook. Het lijkt wel een duet zonder valse noten. Zou Vlaanderen dan niet iets gelijkaardigs moeten organiseren? «Nee hoor», lacht studieprefect Jean Pirsoul. «Wij zijn de Vlamingen aan het inhalen. Worden jullie maar eentalig Nederlands, wij zorgen voor de tweetalige werknemers van de toekomst!»


www.enseignement.be - Alles over taalbadprojecten vind je op de website van de Franstalige gemeenschap.

KLASSE NR.168 49

© LUC DAELEMANS

Het aantal meldingen van seksueel misbruik tussen minderjarigen neemt toe. Twintig procent van de verkrachtingen en dertig tot vijftig procent van het kindermisbruik is op rekening van jonge daders te schrijven. Zeven op tien daders vinden hun eerste slachtoffer binnen de familie: broer of zus, neef of nicht. Ook leraren horen en zien steeds vaker ‘volwassen’ kopieergedrag op school. Sensuele videoclips, porno op het web, gore taal in jongerenmuziek: zonder duidelijke grenzen en goede rolmodellen van volwassenen komt een kind dat worstelt met zijn lichaam in chronische problemen.

Naakt rondlopen

wee vierjarige meisjes duiken achter de poppenkast en trek-

T

Het derde jaar Menswetenschappen lanceert tussen twee lesuren een nieuwe Olympische discipline: je broek afstropen en een ‘stijve’ proberen te krijgen voor de leraar van het volgende uur binnenstapt. «Dit is humor, dit moet toch kunnen! » verdedigen ze zich. Masturberen, vuile moppen vertellen, doktertje spelen, papa bespieden, schunnige telefoontjes doen of naakt rondlopen… voor de meeste kinderen is het een manier om hun onzekerheid te verbergen, om hun verleidingstechnieken te verfijnen, om te provoceren of te experimenteren. Kinderen en pubers moeten nog leren nuanceren en leren omgaan met hun eigen lichaam. Maar de leraar die toevallig op het spelletje uitkomt en in de leraarskamer alleen zegt: «Goh, die mannen van tegenwoordig!» stelt geen duidelijke grenzen. Kinder- en jeugdpsychiater Peter Adriaenssens verduidelijkt: «Leraren lijken zelf verward en vragen zich af: ‘Is dit leeftijdsbepaalde humor of ben ik oubollig?’ Er is een verschil tussen een vlotte bespreekbaarheid van seksuele thema’s, open staan voor de humor daarrond en humor die vernederend is, choqueert en inzoomt op personen in de klas. Het begrip ‘het is om te lachen’ heeft een enorme rek gekregen. Binnen het thema ‘pesten’ kan een leraar preventief geseksualiseerd gedrag opnemen. Je vernedert een klasgenoot niet door hem bv. ‘rosse’ te noemen, je geeft géén commentaar over de grootte van je buurvrouws borsten, je toont géén schokkende beelden. Vraag maar eens aan jongeren of zij hun ouders willen zien vrijen. Ze gruwelen al bij de idee. Dat beeld kan je als spiegel gebruiken: er zit in elke klas ook een jongere die ongelukkige seksuele ervaringen heeft. Die zal van de humor van 3MW averij oplopen.»

ken er hun slipje uit. Juf Annick ‘betrapt’ hen terwijl ze elkaar

giechelend betasten. Moet ze boos worden? Sam (8) neemt een

kind van het eerste leerjaar mee naar het toilet en doet de deur op slot.

Hij verplicht hem om zijn piemel in de mond te nemen. Stuur je hem van school? Klasse zoekt de grijze zone op tussen gezonde nieuwsgierigheid en seksueel misbruik tussen kinderen.

50 KLASSE NR.168

Bulderpartij Een jongen van dertien met een autismespectrumstoornis probeert een stagiaire te kussen, omdat hij merkt dat ze een string draagt. «Op het world wide web staan

veel foto’s van dergelijke meisjes Aangetast en die lachen en kussen allemaal.» Een kleuterjuf vindt het heel De aanleg van een leerling, de omgeving vervelend dat Haiko (5) altijd haar waarin hij opgroeit en de levenservaringen borsten aanraakt. Ze vertelt het in die hij oppikt, kunnen van hem een dader de lerarenkamer en anderen hermaken. Buitenlands onderzoek leert dat kennen de bizarre obsessie van de vier op vijf daders zelf een voorgeschiedekleuter. De juf besluit de ouders in nis van seksueel misbruik hebben. «Dat is te lichten. iets wat we in Vlaanderen niet herkennen», reageert professor Adriaenssens. «Wij Een leraar zal een voorval als dit snel onder staan in Vlaanderen versteld van het aantal de mat vegen uit schroom. ‘Hoe gaan de jongeren dat uit een degelijk gezin komt.» ouders op mij reageren?’ ‘We kunnen toch Ongeveer de helft van niet alles controleren?’ de minderjarige daders «Een kind mag best «Schroom is een menselijk worstelt met een nog reactie», reageert Peter niet onderzochte ernstige horen dat seks iets Adriaenssens. «Iedereen ontwikkelingsproblema- leuks is, het hoeft ziet zich met de ene outiek. Dat kan een autishet daarom nog der meer bespreken dan mespectrumstoornis zijn, met de andere. Ook de niet te zien» een vorm van ADHD… directie of het CLB kan Voor sommigen van hen is het niet duide- dat gesprek met ouders voeren. Het CLB lijk wie tot hun vertrouwde kring behoort is hier zeker op zijn plaats, omdat vaak en wie je daarom bijvoorbeeld bloot in de blijkt dat er meer problematisch is in de badkamer mag zien. «Er is ook een groep ontwikkeling van dat kind.» Ouders willen bij wie je een echte gedragsproblematiek soms zelf niet zien dat hun kind getuige, vindt. Bij hen heerst thuis een soort duali- slachtoffer of dader van grensoverschrijdend teit: ‘Je hebt wel van je zus af te blijven!’ seksueel gedrag was. Slachtofferkinderen Maar als dezelfde jongen de kleedkamer zullen hen dit zelden zelf op een directe van de meisjes naakt binnenstormt, is zijn manier vertellen. Bovendien kunnen ook prestatie de aanleiding voor een bulderpartij ouders dader zijn en baat hebben bij zwijvan pa en ma: ‘Dat zijn de kuren van die gen en ontkennen. «Leraren moeten alert jonge gasten!’ Het zijn wel de jongens blijven, met collega’s en CLB’s onderling die 85 tot 90 procent van de zedenfeiten blijven praten over hoe dit alles evolueert plegen. Waarom zoveel jongens zich laten binnen schoolgemeenschappen. Zo staat verleiden tot dergelijk probleemgedrag een school niet ineens voor een olievlek weten we niet.» waarbij ganse groepen aangetast zijn.»

Soaps

Eervol

Monica van tien spreekt veel over seks. Zonder remmingen. Ook in de klas. Bovendien kleedt ze zich sexy voor haar leeftijd. Nu ze bij een meester zit, krijgen haar woorden een provocerend toontje. Soms is een kind verzot op seks en niet zelden komt dat door de misplaatste openheid die thuis geldt. Kinderen imiteren immers rolmodellen, leren door hun opvoeders te observeren in verschillende situaties. Een kind mag best horen dat seks iets leuks is, het hoeft het niet te zien. Nieuw is ook de bezorgdheid over de invloed van geseksualiseerd taalgebruik. Peter Adriaenssens: «Als je jongerenmuziek beluistert, dan stel je vast dat een boel schuttingtaal als animatie dient. Sommige websites verzamelen seksueel getinte en vaak denigrerende ‘humor’. En dat wordt allemaal gebracht als iets waar mensen om lachen. In soaps waar om de zoveel minuten gelachen moet worden, is één op de acht grapjes schunnig of grof. En daarbij schiet telkens de lachband in werking. Niet de grappen op zich zijn verantwoordelijk voor Monica’s gedrag. Maar in die leeftijdsfase is het risico op kopiëren wel groter. Zeker als die jongere daar thuis weinig corrigerende reacties op krijgt.»

Ellen (14) heeft gewild seksueel contact met haar lief. Het meisje weet dat dit voor haar ouders onaanvaardbaar is. Als hun relatie uit geraakt, komen de ouders het toch aan de weet en zegt Ellen dat het ongewenst was. De school zet de jongen aan de deur. Peter Adriaenssens waarschuwt voor te snelle dramatische reacties, al dan niet onder druk van ouders. «Kwalificeer ongewenst of ongelukkig seksueel contact tussen jongeren niet meteen als ‘misbruik’. Het is het veiligst om rustig te bekijken wat er juist aan de hand is. Je ziet gedrag, maar het is niet gemakkelijk om snel te weten wat erachter schuilt. Dat Ellen dat zegt, is te begrijpen, vanuit haar dynamiek met thuis. Ze moet ook leren dat het het meest eervol is, zelfs bij complexe problemen als deze, als een jongen kan erkennen dat hij te ver gegaan is en zich wil laten helpen.» Je leest meer in ‘Ook kinderen hebben een lichaam’ van Jean-Yves Hayez (uitgeverij Lannoo) Dit artikel is deels gebaseerd op een studiedag van het VCLB-vormingscentrum, project Relaties & Seksualiteit. Alleen de namen van de kinderen zijn fictief.

OVER DE SCHREEF: WAT DOE JE? Was het spelen of misbruiken? Je hebt toevallig een stel kinderen betrapt in het ‘ballenkot’. Was het een spelletje? Er zijn twee mogelijkheden. 1. Een uit de hand gelopen spel is altijd spontaan gestart. Het begon voor iedereen leuk, maar achteraf voelen alle kinderen een verschillende graad van schaamte. Het ‘spelletje’ herhaalt zich zelden en vormt geen risico voor hun eigen ontwikkeling. 2. Misbruik, gemaskeerd als spel, heeft een dominant, geheim en dreigend element in zich. Het slachtoffer is angstig, boos of prikkelbaar. Dit gebeurt niet uit vrije wil. Het verschil in leeftijd (meer dan drie jaar), ontwikkelingsniveau, fysieke kracht of status (babysit, klasverantwoordelijke …) zorgt voor een machtspositie. Betrapt? De dader zal zijn geheim nog beter maskeren. Misbruik stopt zelden bij tussenkomst van een ouder of leerkracht.

Welke ‘spelletjes’ zijn voor een kind tussen twee en twaalf abnormaal? Neukscènes, voorwerpen in vagina of anus steken, borsten van volwassenen herhaaldelijk aanraken... Peter Adriaenssens: «Dit zijn de uitersten op de lijn. Ga voort op je ‘buikgevoel’ om sturend op te treden. Vraag je je af ‘Gaat dit niet te ver?’, toets dan je gevoel aan dat van anderen. Net omdat leraren veel jongeren zien, schatten ze een situatie vaak juist in.»

Hoe reageer je? - Stel duidelijke regels op. Een goede school is een school waar een kind voelt dat directie en leraren echt een lijn uittekenen; - Leef naar je eigen regels. Maak zelf geen vernederende of seksueel getinte opmerkingen. Kinderen hebben goede rolmodellen nodig; - Bespreek met collega’s of CLB wat je zelf als ongewoon ervaart; - Blijf alert; - Kwalificeer ongewenst of ongelukkig seksueel contact tussen jongeren niet onmiddellijk als ‘misbruik’. Soms reageren scholen dramatisch snel, al of niet onder druk van ouders; - Het is het veiligst om rustig te bekijken wat er juist aan de hand is. Je ziet gedrag, maar het is niet gemakkelijk om snel te weten wat erachter schuilt. Raadpleeg indien nodig het CLB.

KLASSE NR.168 51

© PETER VAN HOOF

«Dikke knuffel, Julie» Hey Veerle, mijn tijd is gekomen. Bedankt voor wat je gedaan hebt. Dikke knuffel, Julie

Dit is het sms’je dat Veerle Louis op zaterdag 11 maart om 12.44 u. krijgt. Twee minuten later gooit Julie (15) zich onder de trein. Veerle was haar groene leraar. Verschillende keren had Julie haar dood aangekondigd. Maar nu was het ‘echt’. Veerle Louis, groene leraar:

«Ze nemen mijn arm vast en vragen ‘Ca va?’» «Julie was een stil, wat teruggetrokken meisje. Ze vroeg nooit aandacht. Ze presteerde erg goed en was een superperfectionist. Dat zag je aan al haar werkjes. Bij het begin van het derde jaar secundair onderwijs had ze me als groene leraar gekozen. Het begon met een ongerust telefoontje van haar mama. Dat Julie niet goed in haar vel zat, over zelfmoord praatte en dat ze me een briefje zou schrijven. Na dat briefje heb ik met haar gepraat. Verteld dat mensen het moeilijk kunnen hebben, maar dat er altijd lichtpuntjes zijn. Dat ik wel zo iemand wilde zijn, maar dat ik dat niet alleen kon. Ik heb Julie overtuigd om met de CLB-medewerker te praten. Het werd snel duidelijk dat Julie professionele hulp nodig had. Ik heb haar mijn e-mailadres gegeven: voor als ze het moeilijk had. We beslisten om elkaar elke week op vrijdag na de lessen te zien. De eerste keer was ze erg nerveus en vertelde me dat ze zichzelf kraste. ‘Ik vind mezelf niet mooi, ik ben te dik, ik kan geen vrienden maken. Krassen lucht op.’»

Pillen «De dag na haar eerste gesprek met de psychologen van het centrum voor geestelijke gezondheidszorg doet ze haar eerste zelfmoordpoging. Haar moeder vond haar thuis: ze had pillen geslikt. We hebben toen de leerlingen van de klas van de juiste feiten op de hoogte gebracht. Ze konden vragen stellen en we besloten samen contact te houden met Julie in het ziekenhuis… Julie leek alleen vertrouwen in mij te hebben. Ze stond heel weigerachtig tegenover andere hulp. Opname in de psychiatrie zag ze totaal niet zitten. Elke week overlegde ik met de andere leerlingenbegeleiders op school. Dat steunde me. Toen Julie terug naar school kwam, had ze het erg moeilijk. ‘Sommigen kijken naar mij en anderen zeggen niks’, zei ze. Ze voelde zich daar niet goed bij. Ze klampte zich aan mij vast. Ik heb haar mijn gsm-nummer gegeven en concreet afgesproken: echt voor noodgevallen. Julie drong zich nooit op. Ze sms’te eerst om te vragen of ze mocht bellen.»

Op toilet «Drie weken later krijg ik om 23 uur een sms’je van Julie. ‘Ik zie het niet meer zitten, niemand kan me helpen, dankjewel’. Ze had opnieuw pillen genomen. Iedereen dacht: ‘Dit kan toch niet’. Julie ketste elke vorm van psychiatrische hulp af. De start van de examens was rampzalig. Ze had me gevraagd om haar armen te verzorgen. Ik schrok: dit was niet meer krassen, dit was


www.zelfmoordpreventievlaanderen.be - Preventieplan rond zelfmoord, zelfmoordpoging of suïcidale crisis (of via mail:

52 KLASSE NR.168

[email protected]).

© PETER VAN HOOF

snijden, zelfvernietiging. We zijn toen met Julie naar haar ouders gegaan, hebben haar armen getoond en gepleit voor een snelle opname. Maar er was een wachtlijst. We wisten dat Julie het opnieuw zou proberen. Niemand durfde haar nog alleen te laten. Tijdens het examen chemie doet ze een derde zelfmoordpoging, in de toiletten. Ik werd uit de les gehaald. Ik zei tegen Julie dat het zo niet verder kon, dat ze zich moest laten helpen. Nooit heb ik zoveel boosheid in iemands ogen gezien: ‘Je gaat me niet meer terugzien’, schreeuwde ze. ‘Als ik naar de psychiatrie moet, spring ik onder een trein.’»

Ze foefelde «Ze is dan opgenomen. Maar ze foefelde met haar medicatie en zette hulpverleners op het verkeerde been. ‘Zij maken het ingewikkeld, ik niet, ik wil er gewoon niet meer zijn.’ Ik ging haar elke week bezoeken en zag stilaan het licht uit haar ogen gaan. Die week mocht ze op zaterdag tussen 8 en 20 uur naar huis. Om 11.30 uur heeft ze me nog een mailtje gestuurd. ‘Ik heb een concreet plan, ik bedank je, ik spring onder de trein, ik ben heel nerveus. Ik hoop dat het geen pijn gaat doen.’ Ik heb dat mailtje pas achteraf gelezen. Om 12.44 uur kwam het sms’je. Toen ik het telefoontje van haar zus kreeg, ben ik moedeloos gaan huilen. Urenlang, zonder ophouden. Maandag was zwaar op school. Maar mijn collega’s waren bijzonder warm en begripvol. Er was ruimte voor tranen, stilte, een knuffel. Ook zij vingen de leerlingen heel goed op.»

Groene leraar «Ik ben blij dat Julie mij als groene leraar heeft gekozen. Ik heb de kracht gevoeld, wat je kan betekenen. Ik heb ook de grenzen ontdekt. Maar je moet vooruit. Er zijn nog andere leerlingen die op je rekenen. Toch blijft dat gevoel van schuld, van falen. Wat had ik nog meer kunnen doen? Ik had met Julie concrete afspraken gemaakt over sms en e-mail. Om mezelf te beschermen, het draaglijk te houden. Ik vraag me soms af of ik de grenzen niet te nauw getrokken had. Enkele dagen na de zelfmoord kwam Robbe van vijf Handel tijdens een springuur aan de deur van de leraarskamer kloppen. ‘We moeten ook aan jou denken’, zei hij en hij gaf me een knuffel. Je beseft dan dat leerlingen ook bezorgd zijn om jou. De kleine tekentjes die ikzelf voortdurend uitstuur naar leerlingen kreeg ik plots terug: leerlingen die even mijn arm vastnamen en vroegen: ‘Ça va?’» Katrien Descamps, leraar:

«Er moest ruimte zijn voor het verdriet» «Maandag hebben we een bezinningsmoment georganiseerd voor heel de school. Het aardrijkskundelokaal was ingericht als een rouwlokaal. Wie wou, kon er na de bezinning nog blijven. Of er later in de week

terugkomen. Vooral voor de klasgenoten en mailden. Ik heb dezelfde groene leraar en de dichtste vrienden van Julie was dat gekozen. Ik weet dat ik er altijd naartoe erg belangrijk. Met de directeur en de kan. Ze weet alles over Julie. Ze weet ook leerlingenbegeleiders hadden we een lijst onmiddellijk wat ik bedoel. Zonder veel opgesteld van leerlingen en ook vrienden woorden.» van Julie die erg emotioneel konden rea- Tom: «We hadden regelmatig contact met geren of het moeilijk konden krijgen. We Julie toen ze in die instelling zat. We hebvroegen hun groene leraren een extra oogje ben nog een doos naar haar opgestuurd. Ik in het zeil te houden. In een brief naar alle had er een persoonlijk briefje bij gestoken ouders vertelden we wat er gebeurd was en een reep chocolade. Ik wist dat ze daar verzot op was. Na haar met Julie, hoe we de zelfmoord hebben ze leerlingen op school Elke schoolweek onder haar opvangen en dat hun doodt één Vlaamse briefjes hoofdkussen gevonden. zoon of dochter het leerling zichzelf Eentje voor Brett en thuis ook wel eens eentje voor mij. ‘Dit is moeilijk kon krijgen. Dat ze dan gerust contact mochten op- zowat het laatste wat je van me zal horen. nemen met ons. Met de leraren spraken Wil jij tijdens mijn begrafenis dit tekstje we af dat als leerlingen vragen stelden, voorlezen?’ Ik heb het lastig gehad op we er zouden op ingaan. Maar het was die begrafenis en raakte moeilijk uit mijn ook goed dat het ritme op school zo snel tekst. Dat vond ik heel erg. Het laatste wat mogelijk zou worden hervat. En al wie naar ik voor haar kon doen, lukte zo moeilijk. We zijn in de klas van plaats veranderd. de begrafenis wilde, kon dat.» En Julie is mee veranderd. Ook al is ze er Lieven Vandekerckhove, directeur: niet meer.» «De feiten staken ons plots Hoe Tom en Brett over Julie vertellen, lees je voorbij» deze maand in Maks! «Je hoort wel eens van een leerling die zelfmoord pleegt in een grote school. Jeanique en Dominique, haar ouders: Maar zolang het niet binnen je eigen «Bewondering voor de school» schoolmuren gebeurt, sta je er niet echt «Je kan niet geloven dat een kind van vijftien bij stil. We wisten dat Julie het erg moeilijk zo met de dood bezig is. Soms was Julie zo had. Maar je blijft toch altijd geloven dat blij en opgewekt dat we dachten dat het er een oplossing komt. Tot de feiten ons allemaal wel in orde zou komen. Maar ze voorbijstaken. Enkele jaren geleden zou- heeft iedereen, ook alle hulpverleners op den we erg geïmproviseerd hebben. Het een dwaalspoor gebracht: ze wilde dood. werk van jarenlange leerlingenbegeleiding We hebben veel bewondering voor de werkte: samen bekijken welke leerlingen aanpak van de school. Haar groene leraar het moeilijk zouden krijgen, hoe dat op- was de enige met wie Julie echt contact vangen, hoe communiceren, hoe genoeg had. We weten dat Veerle met veel vragen ruimte geven aan het verdriet. Voor leer- zit. Maar er was niemand die Julie nog lingen én leraren. Maar tegelijk mochten kon helpen, niemand. De beste vrienden we ons ook niet koesteren in dat verdriet. van Julie komen nog elke week bij ons op Het leven gaat door. Bovendien moet je bezoek. Dat doet ons deugd: dat Julie niet niet zwijgen over zelfmoord bij jongeren. vergeten wordt.» Het is juist door het niet bespreekbaar te Het hele verhaal van Jeanique en Dominique maken dat je jongeren op ideeën brengt. lees je deze maand in Klasse voor Ouders. We houden Julie heel dicht bij ons nu. Ze heeft een plaatsje met foto gekregen in de Marleen Vanbecelaere, gangkapel. Er staat ook een rouwkoffertje CLB-medewerker: bij waar iedereen wat dan ook in kwijt kan. «Je moet er snel bij zijn» Ieder belangrijk moment hier op school zal «Julie wou eerst geen gesprek met het ze er zijn. Ook als haar klasgenoten hier CLB. Maar ze deed het dan toch. Niet over drie jaar afstuderen.» zozeer voor zichzelf, maar omdat ze het Brett en Tom, klasgenoten en Julies beste vrienden:

«Sommige leraren zijn gewoon leraren» Brett: «Ik denk vaak dat je met je gevoelens niet op school moet zijn. Sommige leraren zijn gewoon leraren. Maar mevrouw Louis is anders. Julie had veel aan haar: ze sms’ten

beloofd had aan haar groene leraar. Bij het eerste gesprek was al vlug duidelijk dat Julie professionele hulp nodig had. Ze was moedeloos, geloofde er niet meer in. Hoe vroeger je er als hulpverlener bij bent bij kinderen met depressieve neigingen, hoe beter. Niet elke gedachte aan zelfmoord is even onomkeerbaar.»

DAG VAN DE NABESTAANDEN Ontmoet leraren, hulpverleners en nabestaanden die ook met zelfmoord geconfronteerd werden op de 5de Dag van de Nabestaanden (18 november, Elewijt/Zemst). Er is een workshop hoe je een draaiboek maakt op school. Info: [email protected] - www.zelfmoord.be


www.klasse.be/eerstelijn.- eerstelijnsdossier rond zelfmoord en zelfmoordpreventie, met stappenplan voor klas en school.
www.werkgroepverder.be - Met o.a. nieuw forum voor nabestaanden na zelfdoding, voor kinderen en jongeren, volwassenen en professionelen

KLASSE NR.168 53

Yasmina

Valère Charlotte

«Niemand zal je handje vasthouden» esdejaars weten nauwelijks wat hen in de hogeschool of aan de universiteit staat te wachten», zegt Valère Awouters. Hij doceert in de lerarenopleiding aan de Katholieke Hogeschool Limburg en woont om de hoek van het Sint-Pauluscollege in Houthalen-Helchteren. Vandaag neemt Klasse hem mee voor “De Switch”. Hij ontmoet de zesdejaars van de school en checkt of zijn toekomstige studenten klaar zijn voor een hogere studie.

«Z

Docent Valère Awouters palmt een zitje in een student inschrijven. ‘Ik had een fijne tijdens de les Latijn van mijnheer Lievens. In juf voor wiskunde, dus wil ik nu ook wisdit zesde jaar zitten achttien leerlingen uit kundeleraar worden’, motiveert een jongen verschillende klasgroepen bijeen: Latijn in uit het BSO zijn studiekeuze… Nochtans combinatie met wiskunde of wetenschap- heeft hij onvoldoende wiskundige bagage pen. Slechts vier leerlingen weten al wat om te kunnen slagen. Maar vaak praat je ze volgend jaar gaan studeren: Esra en dan tegen een muur.» Yasmina kiezen voor rechten, Charlotte wil pedagogie studeren en Yassin architectuur. ‘Yo Valère’ Alle anderen vinden het moeilijk om een ’t Is de eerste week van het schooljaar en gepaste studierichting te vinden. «Maak op mijnheer Lievens maakt samen met de je achttiende uit het enorme aanbod maar leerlingen de planning op, doorbladert de eens een studiekeuze die de rest van je leven cursus, verduidelijkt wanneer de klas al of richting zal geven… », zegt directeur Theo niet een toets mag verwachten, en op welke Kuppens van het Sint-Pauluscollege. «Daarom manier hij vragen zal stellen. De leerlingen helpen de leerlingenbegeleider en het CLB noteren ijverig. Tussendoor onderhandelen de leerlingen van in het begin ze met de leraar over de «Maak op je van het schooljaar bij hun timing van de toetsen. «Dat beroeps- en studiekeuze. achttiende maar doen mijn studenten ook», Ze moeten inzien wat ze merkt Valère op. «Ik heb ze eens de juiste door de jaren mondiger en kunnen en willen, en welke studies bij hun aspiraties en weten worden. studiekeuze» assertiever capaciteiten passen. We zien Ik krijg mails die beginnen te vaak dat leerlingen zichzelf overschat- met ‘Yo Valère’. Weet je, tegenwoordig ten, en vaak doen hun ouders mee. Het is bepalen studenten de setting van de relatie onze taak die verwachtingen realistischer met hun docenten, niet omgekeerd.» te maken en zo een watervalsysteem in het De zesdejaars krijgen de opdracht om in dertig hoger onderwijs te vermijden. Niet alleen regels hun eigen kritische mening over de is het pijnlijk voor jongeren om te moeten stelling van een filosoof uit te werken. «’t Is bissen, het kost de samenleving per ge- niet de bedoeling dat je gaat googelen, put buisde handenvol geld.» De docent knikt: liever eens uit je eigen ideeën», voegt de «Precies omdat het steeds vaker voorkomt leraar er voor de zekerheid aan toe. De docent dat jongeren slecht kiezen, houden we op knipoogt goedkeurend naar zijn secundaire de hogeschool een intakegesprek als we collega. «Belangrijk dat jongeren zélf leren


Reageren op dit artikel kan, mail [email protected]

54 KLASSE NR.168

© LUC DAELEMANS

Yasin

Esra

Yesim: «Ik had ook die druk om mij te bewijzen als allochtone.»

Yasmina: «Uitleg aan de leraar vragen zal ik niet meer durven.»

denken. Er arriveren er nog te veel in het hoger onderwijs die dat niet kunnen…» Na de les zoekt Valère Awouters de leerlingen op de speelplaats op. «Laat ons babbelen op de bankjes», zegt Esra. Maar die zitten vol met andere leerlingen. «Geen probleem», lacht Esra guitig. «Die jagen we weg want dit is de plaats van de laatstejaars». Valère grinnikt: «Volgend jaar zijn jullie weer de kleintjes…» Yasmina huivert: «Het idee dat we volgend jaar in een enorme groep van honderden studenten terecht gaan komen, vind ik tamelijk angstaanjagend. Allemaal in één grote aula naar een prof luisteren en pennen. De persoonlijke band die je in het secundair opbouwt met de leraren bestaat waarschijnlijk niet in het hoger. Uitleg vragen aan de leraar zal ik niet meer durven denk ik…» Valère schudt het hoofd: «Je vergist je als je denkt dat je in de les gaat zitten als passieve toehoorder. Het is juist de bedoeling dat je zelfstandig leert, in groep werkt en actief bent. Het hoger onderwijs is drastisch veranderd, maar blijkbaar is dat nog niet doorgedrongen bij jongeren die vandaag een studiekeuze moeten maken…» Tot directeur Theo Kuppens: «Ik merk dat de leerlingen hier net zoals de meeste jonge mensen geen realistisch beeld hebben van de opleiding en manier van studeren in het hoger onderwijs. Ze beginnen aan iets waarvan ze de werkvorm niet goed inschatten, met in het hoger onderwijs véél gebuisden en bissers als gevolg. Er gaapt een enorme kloof tussen secundair en hoger onderwijs.»

Onze eigen schuld Of de docent de secundaire school verantwoordelijk acht voor de vele bissers in het hoger onderwijs? «Ons secundair onderwijs is enorm goed, precies door de gedreven begeleiding en de verzorgde structuur, en

Valère: «Studenten zijn mondiger en assertiever geworden.»

«Het hoger onderwijs is drastisch veranderd maar blijkbaar is dat nog niet doorgedrongen bij jongeren in het secundair»

dat levert ons wereldfaam op. Paradoxaal genoeg veroorzaakt het mee de kloof met het hoger onderwijs en ligt het mee aan de basis van zoveel mislukkingen in het eerste jaar. In het hoger onderwijs valt die intense begeleiding immers weg. De planning is voor rekening van de student, die verondersteld wordt voldoende discipline te hebben om zelfstandig te studeren.» Charlotte zucht: «Het is onze eigen schuld, want wij hebben gráág dat de leraar met ons de leerstof overloopt, voor ons de planning opmaakt en samen met ons de agenda invult. Dat geeft een veilig gevoel en het is makkelijk. Maar precies daardoor zal de schok in het hoger onderwijs groot zijn.» De docent knikt: «Jullie weten tenminste waar de problemen liggen en dat is al een eerste voorwaarde om te slagen. Sommige studenten komen pas op het einde van het eerste academiejaar tot dat besef… Je kan er nu nog zelf een mouw aan passen: overleg met je leraren en de directeur om in het tweede semester zelf de planning op te stellen.»

‘Ik vindt’ In de lerarenkamer vertelt Valère aan lerares Frans Yesim Aslan wat Esra hem zonet toevertrouwde: dat ze voor rechten kiest, omdat ze wil tonen dat jongeren van Turkse origine zo’n studie aankunnen. Yesim knikt: «Ik had ook die drang om mij te bewijzen als allochtone. Het gevaar bestaat dat je dan een verkeerde studierichting kiest, of een opleiding die je niet ligt of die je niet aankan. Voor allochtone én autochtone leerlingen is het thuismilieu enorm belangrijk voor de studies. Wie steun krijgt, heeft meer kans om te slagen. Mijn ouders hebben mij altijd gestimuleerd om te studeren. Niet alle leerlingen hebben zoveel

geluk.» Valère bedenkt: «Heel jammer dat er in de lerarenopleiding zo weinig allochtone studenten zitten. Dat komt door hun beperkte kennis van de Nederlandse taal. Een leraar die ‘ik vindt’ op het bord schrijft, dat kan nu eenmaal niet… Collega’s die zelf nooit in het secundair onderwijs hebben gestaan, durven een beschuldigende vinger uitsteken: ‘Waarom krijgen leerlingen hun secundair diploma als ze nog niet eens zonder fouten kunnen schrijven?’, zeggen ze dan. Zelf weet ik door mijn ervaring als leraar ICT in het secundair dat je leerlingen hun diploma niet kan weigeren wegens taalfouten. …» Yesim: «Ik merk het aan sommige allochtone leerlingen hier op school: ze spreken een mix van Limburgs en hun eigen thuistaal, geen algemeen Nederlands. Voor allochtone jongeren die in een gettobuurt of concentratieschool opgroeien, geldt vaak dat ze onvoldoende Nederlands leren en daardoor minder studeer- en werkkansen hebben.» Of er een oplossing is? Valère: «De Antwerpse Karel De Grote Hogeschool organiseert speciaal voor allochtone leerlingen een brugprogramma taalbeheersing. Mij lijkt het een goed idee zoiets ook aan de Katholieke Hogeschool Limburg in te voeren.» Ondertussen is Valères bezoek aan de secundaire school afgelopen. «Erg interessant om het leven in de secundaire school te volgen. Zesdejaars zouden dat ook in het hoger onderwijs moeten kunnen doen. In Engeland en Nederland bestaat zo’n systeem al: laatstejaars krijgen de kans om een poosje mee te draaien in het hoger onderwijs, zodat hun beeld van toekomstige studies word bijgesteld. Zo verloopt de overgang minder bruusk. Geen zot idee om zo’n systeem ook bij ons in te voeren.»

KLASSE NR.168 55

MAG POLITIE PESTERS PAKKEN?

Als

pas afgestudeerde Sinoloog en als partijraadslid van N-VA hoop ik dat de media ook eens de andere kant van het succesverhaal over het studeren van Chinees willen laten zien. Ik ben mijn studie Sinologie begonnen vóór het studeren van Chinees twee jaar geleden gepromoot werd en de richting Sinologie qua studentenaantallen uit haar voegen barstte. Velen beschouwen kennis van de Chinese taal belangrijk voor de economie, maar is deze overtuiging wel op de realiteit van de arbeidsmarkt gestoeld? Op dit eigenste moment is het antwoord een volmondige ‘nee’. De media en bepaalde politieke partijen hebben wel een visie over dit onderwerp ontwikkeld, maar die is niet gestoeld op de economische logica. Doe je namelijk de moeite om de bekende Vlaamse vacaturewebsites en de bijlagen van dito kranten te bekijken, dan merk je dat er hoofdzakelijk vacatures voor technische beroepen zijn. Kennis van het Chinees wordt zo goed als nooit gevraagd. Nog niemand van de negen Sinologen die dit jaar aan de KULeuven afstuderen heeft een job gevonden die zelfs maar in de verte iets met Chinees te maken heeft. Zelf ben ik ook al enkele maanden aan het zoeken naar een job die op deze doelgroep gericht is en ik heb welgeteld één valabele vacature gevonden (van een bedrijf uit Waregem dat diezelfde vacature aan een tiental verschillende uitzendbureaus heeft uitbesteed). Zelfs met een specialisatie in economie is het voor Sinologen vrijwel onmogelijk in Vlaanderen een job in de reguliere sector te vinden die bij hun profiel aansluit. Hieruit kunnen we besluiten dat er een maatschappelijke ‘behoefte’ gecreëerd is die niet beantwoordt aan de economische noden van het Vlaamse bedrijfsleven. Moeten leerlingen uit het basis- en het secundair onderwijs verder door allerlei mensen en instellingen aangemoedigd worden Chinees te leren? Is het bijvoorbeeld niet nuttiger de taal te leren van de (nieuwe) EU lidstaten met een snelgroeiende economie? En nog een vraag om mee af te sluiten: wat gebeurt er binnen enkele jaren als de horden Sinologen van de nieuwe generatie afstuderen? Zal de arbeidsmarkt zich dan gevormd hebben naar het ideaalbeeld van de politici en de media of zullen ze allen eindigen in een job die niets met hun gespecialiseerde kennis te maken heeft? Frans Giele

56 KLASSE NR.168

Zwangerschapsverlof geef zes jaar les en ben nog steeds niet benoemd. Jammer, dacht ik, maar niet zo erg. De centjes blijven toch ongeveer hetzelfde. Tot ik dit jaar een trotse mama ben geworden. Waarom krijgt iemand die benoemd is haar volledige wedde? Waarom krijg ik ongeveer 500 euro minder? Heb ik in die zes jaar misschien minder hard gewerkt dan mijn collega? Kan overheid en mutualiteit hier geen oplossing voor vinden? Ik ben niet ziek, ik zorg enkel voor mijn kleine jongen. Moet ik daarom zoveel laten vallen? Ik vind dit systeem in ieder geval niet eerlijk. Vanaf nu ben ik ook meer gebrand op de vaste benoeming!

Ik

Naam en adres bekend bij de redactie

Kloof met migranten A. Schleicher stelt in Klasse nr. 166 dat de kloof tussen autochtonen en migranten nergens zo groot is als in Vlaanderen, dat ze minder kansen krijgen, en dat het allemaal weer de schuld is van ons onderwijssysteem. Graag had ik eens gelachen met dhr. Schleicher’s stelling dat “migranten overal positiever tegenover school staan dan hun autochtone medeleerlingen”. Ook hier zou enige voeling met de realiteit op haar plaats zijn. Er wordt volop georakeld dat “onderwijssystemen zich ten goede kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden”, maar wordt het niet eens dringend tijd dat allochtone families zich eens ten goede aanpassen aan onze systemen? Te vaak kennen deze ouders ook na jaren verblijf in onze contreien geen woord Nederlands, zodat elke vorm van betrokkenheid met het schoolgebeuren van zoon of dochter ontbreekt, en de kinderen vrijspel hebben. Voor mij hoeft niet elk gezin dat haar land ontvlucht, en hier terecht komt, bloemkool of hutsepot leren maken, maar enige vorm van zin voor integratie zou wel netjes zijn. Ik geef zelf al enige jaren les in een humaniora waarvan ik met de grootste zekerheid kan stellen dat jongeren van allochtone afkomst evenveel kansen krijgen als ‘Vlaamse’ jongeren. Als een leerling van Noord-Afrikaanse afkomst mij een tweetal jaar terug een “racist” noemt, omdat ik hem tijdens de studie verplicht om op z’n plaats te blijven zitten, vind ik niet dat we daarvoor het schoolsysteem moeten gaan veranderen. Ik heb de kerel toen een fikse uitbrander gegeven

Oeso-topman

© BBC

Chinees: de andere kant van de medaille

Gie Deboutte, voorzitter Vlaams Overlegplatform Pesten over de politie van Wetteren die pesters wil aanpakken: «De kwaliteit van zowel het leren als de zorg op school staat of valt met de band die leerkrachten met elkaar, met hun leerlingen, met de ouders en met de schoolomgeving weten op te bouwen. Deze relaties zijn bepalend om ruzies, conflicten en pesterijen aan te kaarten, op te lossen of te voorkomen. Scholen mogen die troef niet uit handen geven. Ook in moeilijke omstandigheden komt het er op aan het vertrouwen in elkaar te herwinnen. Geen politiedienst die daar wat kan aan doen.» Wat denk jij? Is pesten een zaak van de school (en het clb) alleen of mag voor jou de politie pesters aanpakken? Zeg je zeg op www.klasse.be/poll

met te stellen dat ook al had hij een groene, blauwe, rode of oranje huidskleur, hij in mijn ogen dezelfde plichten heeft als de andere leerlingen in de klas. Yves Beaumont, leraar Oostende

Etnocommunicatie

We

hebben met veel aandacht de eerstelijnsbijdrage over etnocommunicatie gelezen in het septembernummer van Klasse. Daarin staat de suggestie om ‘welkom’ aan de schoolpoort te hangen in verschillende talen. Wat ons verbaast is dat je zomaar mag communiceren in een andere taal met allochtone ouders. Mag een Vlaamse school met haar ouders communiceren in het Turks, Arabisch, Frans…? De taalwet die op de communicatie tussen scholen en ouders van toepassing is, is de wet van 18 juli 1966 op het taalgebruik in bestuurszaken. Voor een school gelden dus dezelfde regels als voor een stadsbestuur. Uit de uitspraken van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht blijkt dat je kan communiceren in een andere taal voor zover je aan vier voorwaarden voldoet: 1. dat het uitzonderlijk blijft, bv. een informatiebrochure, schoolreglement 2. dat de communicatie een welbepaald doel dient, bv. het bevorderen van de integratie, ervoor zorgen dat ouders maximale informatie krijgen over de vorderingen van hun kind op school 3. dat de vreemde taal gebruikt wordt naast het Nederlands en de anderstalige boodschap geen andere informatie bevat. De anderstalige tekst mag in een aparte publicatie worden opgenomen met de vermelding ‘Vertaling uit het Nederlands’. 4. dat de anderstalige tekst bestemd is voor het anderstalige publiek en niet voor de Nederlandstaligen.

Taalgebruik van buitenlanders ik volgend randverhaaltje kwijt? Ik had het genoegen onlangs in Duitsland in contact te komen met een Turkse handelaar. Ik ben de Duitse taal niet zo goed machtig en hakkelde me wat door de conversatie heen. De Duitstalige Turk had hier duidelijk plezier in. Aanvankelijk

Mag

was er bij hem wat twijfel te zien, maar hoe langer hij me zag spartelen, hoe sympathieker zijn reactie. Van “wat voorzichtig aan” ging het over in “heel behulpzaam” om uiteindelijk over te gaan in “er wel mee grappen” dat ik als Vlaming zo’n moeite had met een taal die hij van origine natuurlijk zelf veel moeilijker moet gevonden hebben. Leuk en aangenaam om te voelen, hoe ‘vreemdelingen’ het goed met ons voor kunnen hebben. En aangenaam om te merken hoe ze behulpzaam en met situatiehumor een gelijkwaardige conversatie maken. Taal lijkt zo wel gemaakt om iets meer mee uit te drukken dan datgene wat we willen zeggen. Yves Dingens

De schutter zit op school hoop dat jullie zo fair zijn om ook een andere mening dan de uwe op te nemen in de rubriek Dialoog van uw publiek maandblad. Op p. 2 van het juninummer van Klasse is er een artikel ‘De schutter zit op school’. Ik citeer : “Hans trekt naar Antwerpen voor zijn racistische slachtpartij”. Mag ik vragen op welke gerechtelijke en psychiatrische onderzoeksbasis jullie een racistisch karakter van dit drama staven en een moord op het onschuldig meisje van twee jaar racistisch kunnen noemen? “Specialisten zeggen dat er voor dergelijk gedrag een maatschappelijke voedingsbodem moet zijn (racisme en extreem rechts in dit geval)” Mag ik vragen op welke basis jullie specialisten benoemen (tenzij je de linkse minderheid in Vlaanderen als enige specialisten erkent ). Jullie houding tegenover Vlamingen die uw mening niet delen is kenmerkend voor multiculturele ideologen die

Ik

ziende blind zijn voor de angstwekkende maatschappelijke realiteit in Vlaanderen. Blijf maar schieten op de boodschapper en sluit uw ogen voor de goedbedoelde boodschap! Geloof mij dat uw eenzijdige en partijpolitieke standpunten contraproductief werken bij een grote meerderheid van de onderwijsmensen in Vlaanderen. Geert Goubert, docent Arteveldehogeschool Gent, lid Vlaams Belang

Bravo, Els De Schepper prachtig artikel en voorstel van Els De Schepper in Klasse 166 om een schoolvak in te voeren dat jongeren een goede communicatie leert. Kinderen maar ook volwassenen weten vaak niet hoe met elkaar om te gaan, durven soms ook niet. Wij leren onze kinderen om te durven praten en daar zijn we positief in geëvolueerd tegenover de Nederlanders bijvoorbeeld. Maar er moet nog veel gesleuteld worden aan “hoe we dat moeten doen”. Lukt ons dat dan leidt dat tot minder misverstanden, minder pesterijen, minder agressie en inderdaad tot een betere samenleving.

Een

Rumolda Dieltjens

Klasse Zoekt

«Mijn zoon Achraf is iemand die zich goed kan gedragen als hij gestimuleerd wordt en als hij constant positieve opmerkingen krijgt. Dus je kan je al voorstellen dat wij de hele dag met hem bezig zijn: ‘Heel flink Achraf, je hebt je speelgoed opgeruimd. Knap van je Achraf, je knuffelt je broer. Jij bent super Achraf, je luistert naar mama en papa…’ Dat is best heeeeeeeeel vermoeiend. Hopelijk moet ik dat niet heel zijn leven lang doen. Veel geluk, juf S., met onze Achraf, je zal je handen (en mond) vol hebben.» Blogouder Samira, samen met Eddy, Jacqueline en Vera heel het jaar te lezen op www.klasse.be/blogs

-JOURNALIST-

Géén gedetacheerde leerkracht. Dit is een open vacature. Lees meer op www.klasse.be (vacatur e)

MAG DAT? • Een school stelt aan de ouders van jarige leerlingen voor om een boek te kopen voor de schoolbibliotheek in plaats van de klasgenoten te trakteren. De school vermeldt in haar reglement één bepaalde winkel waar een boekenlijst van de school ligt. Dat mag niet. Eén bepaalde handelszaak vermelden, suggereert dat de school niet objectief en onafhankelijk is. De pedagogische doelstellingen van de school mogen het koopgedrag van de ouders niet zodanig beïnvloeden dat één handelaar er commercieel voordeel mee doet. De school mag het initiatief op zich wel nemen, maar dan zonder handelaars te vermelden. • Een school vraagt bij de start van het schooljaar een voorschot aan de ouders. Daarmee betaalt ze (een deel van) de schoolrekeningen van de leerlingen. Dat mag. De school mag een beperkt vast bedrag aan de ouders vragen. Ze moet er wel voor zorgen dat de ouders goed kunnen opvolgen hoe ze het geld besteedt. Op het einde van het schooljaar wordt het bedrag verrekend met de effectief gemaakte kosten en krijgen de ouders wat niet opgebruikt is terug.

Binnen zonder bellen Een selectie uit lezersbrieven, faxen, e-mails en reacties via internet vind je op deze pagina’s. Naamloze brieven of manifesten komen er niet in. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de brieven. Schrijf a.u.b. korte brieven van maximum 25 regels. Wat te lang is, moeten we inkorten. Vermeld je naam en adres. Enkel uitzonderlijk op gemotiveerd verzoek laten we die weg. We kunnen eventueel brieven doorsturen naar betrokken afdelingen voor een deskundig antwoord. Klasse publiceert ook brieven die de redactie bereiken via Yeti, Maks! en Klasse voor Ouders. Kan voor iedereen interessant zijn.

Jouw mening? mail naar [email protected] schrijf naar Klasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel ➢ laat iedereen meelezen op www.klasse.be/forum of www.klasse.be/gastenboek

➢ ➢

Jouw vragen? ➢ Leraren, ouders, leerlingen en studenten met vragen of pro-

➢ ➢

blemen rond onderwijs kunnen terecht op het gratis nummer van de Vlaamse Infolijn: 0800 30 201 (iedere werkdag van 9 tot 19 uur). Je kan ook faxen naar 02 553 96 55 of surfen naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn. Alle informatie over rondzendbrieven en wetgeving staat op edulex.vlaanderen.be Recent nieuws vind je op www.lerarendirect.be en www.schooldirect.be

KLASSE NR.168 57

elkom bij Klasse Xtr. Lees de tien vensters op de interne keuken van Klasse en win een etentje in een hotelschool in jouw buurt.

W

Klasse.vandaag: 350.000 bezoekers

Politiek op school. Wie durft nog? Sommige leraren durven het niet meer: praten over politiek in de les. Schrik voor de reacties van de leerlingen, de collega’s en de ouders. Moe gevochten tegen de vooroordelen. Er is nu zelfs weer een rechtse kliklijn om linkse leraren aan te geven. Maar als scholen geen vorming meer geven in democratie en burgerzin, wie dan wel? Elke mens doet aan politiek. Leerlingen en leraren ook. Daar kunnen we maar beter open en bloot over spreken. Ook met de verkiezingen voor de deur. Klasse helpt de thema’s bespreekbaar maken (zie Klasse 167 p.50), ook in de pedagogische bijlagen bij Maks! en Yeti. In Zeker Doen vind je telkens concrete tips. Brochures, mappen, spellen vind je bij www.dekrachtvanjestem.be en bij ‘Kies-Keurig 2006’ (Klik op de banner op www.klasse.be)

Op 1 september startte Klasse met een dagelijkse online krant: klasse.vandaag. Elke dag om 16 uur vind je daar het belangrijkste en interessantste onderwijsnieuws van de dag. Die service werd snel ontdekt: 350 000 bezoekers op één maand tijd. Zit er in het VRT-nieuws of op de regionale zenders een onderwijsitem? De kans is groot dat je het met een directe link te zien krijgt op klasse.vandaag. Bovendien blijven de berichten telkens enkele dagen online. De zevendelige reeks Klasse in China gemist? Je vindt ze met een aparte klik op www.klasse.be; inclusief het relativerende toetje: ‘50 dingen die we in China geleerd hebben.’.

De dag van de leerkracht: donderdag 5 oktober Honderd Vlamingen worden met een actie van Klasse en Unesco ‘leraar voor één dag.’ De helft van hen zijn BV’s, de andere helft gewone Vlamingen. Ieder van hen neemt even de taak van een leerkracht over voor een persoonlijke les over het Unesco-thema ‘diversiteit’. Voor deze actie waren meer dan 300 scholen kandidaat. Op talrijke andere scholen worden leraren die dag op zeer verscheiden wijze op de schouders geklopt. Stuur je foto’s naar redactie. [email protected] [email protected] en volg de dag live op www.klasse.be

Racisme: de wet en de praktijk Neo-nazi’s die jongeren ronselen en de democratie onderuit willen halen. Ze bestaan ook in Vlaanderen en wie de dagelijkse discussie met jongeren voert, voelt hoe de tocht van het racisme door gaten en kieren naar binnen giert. «Racisme is bij ons bij wet verboden», schrijft een leraar. «En daar ben ik fier op. Daarom moeten we het blijven bespreekbaar maken. Ook als ze in het in de klas over makakken hebben.» Maks! publiceert de test: “Hoe word ik racist?” en kadert het probleem: 200 000 jongeren lezen mee. Doe de test op www.maks.be/55/8

Exclusief: De Rode Ridder voor weerbare kinderen De tekenaar van de Rode Ridder maakte bij het begin van het schooljaar speciaal voor Yeti (het tienerblad van Klasse) een cover over de weerbaarheid van kinderen: De Rode Ridder en het Kinderslot. De jonge lezers krijgen elf trucs mee om zich te weren. Moet je terugslaan als iemand je pijn doet? In elk kind zit een ridder. De cover werd meteen een verzamelobject voor de fans van De Rode Ridder. De jonge lezers hebben nu ook hun eigen e-brief (Rambo) met veel doetips. Daarvoor werkt Klasse intens samen met Vlieg (het jongerenluik van cultuurnet). Gratis abonneren kan op www.klasse.be/rambo

Elke maand een nieuwe kalender

ZSSVSYHIVW

Om ouders te stimuleren thuis de plannen af te stemmen op de school, verspreidde Klasse voor Ouders bij het begin van het schooljaar een overzichtelijke jaarkalender in 700.000 gezinnen. Met een nieuwe service kan je nu ook een update afprinten voor elke maand apart. Ideaal voor het prikbord in de klas. Afdrukken kan via www.klasse.be/ ouders/kalender

Win een etentje in een hotelschool Je kan je gratis abonneren op de elektronische nieuwsbrief klasse.xtr die elke maand tien vensters opent op de keuken van Klasse. Eén vraag beantwoorden brengt je in de buurt van de maandelijkse hoofdprijs: het etentje voor twee in de hotelschool. Zin in zo’n feestje? Schrijf je in op www.klasse.be/xtr

Maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen Uitgegeven door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap departement Onderwijs

Nr.168 • oktober 2006 Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.be Hoofdredacteur Leo Bormans Redactie Klasse Wim de Jonge en Jan T’Sas (eindredactie), Wouter Bulckaert, Veerle Devos, Leen Leemans, Veerle Vanbuel, Tessa Van der Cruyssen, Michel Van Laere en Bert Vermeulen.

58 KLASSE NR.168

Redactiesecretariaat en katern Zeker Doen, lerarenkaart en leerlingenkaart Patrick De Busscher, Geert Neirynck, Anne Siccard, Jo Valvekens, Sonja Van Droogenbroeck Het hart van Klasse Sabrina Claus, Diana De Caluwé, An Declercq, Hannah El-Idrissi, Souadia El-Moussaoui, Anny Lecocq, Ann Nevens Vormgeving Artefact, Leuven Verantw. uitgever Ludy Van Buyten Hendrik Consciencegebouw, 1210 Brussel AlleVlaamse leraren,CLB-medewerkers (elk net,elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie. Abonnement (10 nrs.): 28 euro Gepensioneerden, ter beschikking gestelde leraren en ook individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs.Groepsabonnementen

voor de laatstejaars lerarenopleiding en individuele abonnementen voor studenten uit het eerste en tweede jaar lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 96 84 of mail naar [email protected]). Voor scholen die dat wensen, is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs t/m tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde t/m zevende jaar secundair onderwijs). Klasse, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel [email protected] Tel. redacties Tel. secretariaat Tel. advertenties Tel. lerarenkaart Tel. leerlingenkaart

02 553 96 86 02 553 96 84 02 553 96 94 02 553 96 95 02 553 96 88

(advertentie)

Afgiftekantoor Gent X Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Redactie KLASSE Koning Albert II-laan 15 1210 Brussel

België – Belgique

PB/PP 3/9156

TIJDSCHRIFT

verschijnt maandelijks (behalve in juli en augustus)

«Je leert steeds meer buiten de school» © LUC DAELEMANS

«Niet te geloven hoe vlot de huidige generatie haar weg vindt in de overvloed aan informatie die op hen afkomt», blaast zanger, presentator en muzikant Ronny Mosuse. Nochtans beperkt hij zich evenmin tot één medium. Zo componeerde hij de muziek bij kindermusical Jungle Boek. «Vooral de basisschool vind ik van onschatbare waarde, want daar leer je behalve cruciale basisvaardigheden zoals lezen en schrijven ook samen te leven met kinderen die ‘anders’ zijn dan jezelf. Bij de secundaire school heb ik gemengde gevoelens: daar moeten jongeren kiezen, terwijl ze als wispelturige pubers nog niet weten wat ze willen. Zelf ben ik technisch aangelegd, maar toch werd mij afgeraden om naar het technisch of beroepsonderwijs te gaan. Dus heb ik economie gestudeerd in het ASO, een opleiding waar ik geen greintje feeling voor had. Na het secundair hield ik het dan ook voor bekeken. Mocht ik nu opnieuw studeren, dan zou ik kiezen voor geschiedenis in combinatie met een technisch vak zoals elektromechanica.» «Musical, strips en andere populaire media confronteren kinderen met een – weliswaar westerse – moraal en hebben daardoor een opvoedkundige waarde. Kinderen spiegelen zich aan de helden en leren zo over het leven. Ze steken steeds meer op buiten de school, via internet en tv. Mijn zoon

die een overladen leerplan moesten waarmaken en al te lang voor de klas stonden. Hun frustratie werkten ze op ons uit. Dat onderwijs was bovendien volledig gericht op de gemiddelde leerling, terwijl er in elke klas natuurlijk maar één zo iemand zat. Dat ik voor Frans en wiskunde meer begeleiding nodig had dan de leraar mij kon of wou bieden, maakte dat ik een hekel kreeg aan die vakken. Nu zijn de leerplannen aangepast en is er in veel scholen een vorm van individuele begeleiding. Ik zie in de handboeken van mijn kinderen ook geen absurde specialismen meer, zoals algebra.» «Op school waren racistische gevoelens wel aanwezig, maar ze werden niet opgeklopt zoals nu. Geen mens nam aanstoot aan de meisjes met hoofddoek op school. Nu is het een issue in media en politiek, en hop, elke leraar wordt verondersteld er een mening over te hebben. Dat leidt tot de zotste discussies. Logisch, want je kan toch niet van iedereen verwachten dat ze een gefundeerde, op brede kennis gefundeerde mening hebben? Nu, ooit raakt dit probleem vanzelf opgelost, want ook wie er principieel tegen is, zal ermee moeten leren leven dat de multiRonny Mosuse: culturele samenleving een onomkeerbaar feit is.” «Wat had ik graag iets technisch gedaan. Dan had ik zeker niet zo snel afgehaakt.» van tien kan perfect uitleggen wat terrorisme is. Wat een verschil met mezelf – tot mijn vijftiende was ik naïef, terwijl hedendaagse kinderen al op hun tiende wereldburgers zijn. Ik heb goede hoop dat de huidige generatie door haar brede kijk zal bijdragen tot een meer solidaire wereld.» «Wij hadden een pak gefrustreerde leraren

Ronny Mosuse speelt mee op 0101, de concerten tegen racisme die Tom Barman van dEUS organiseert op 1 oktober, en componeerde de muziek bij kindermusical ‘Jungle Boek. Mowgli en het regenwoud.’ (zie p. 21 in deze Klasse)