Milieubeleidsplan Radboud Universiteit Nijmegen

Milieubeleidsplan 2011-2013 Radboud Universiteit Nijmegen

Dit milieubeleidsplan is een uitgave van Radboud Universiteit Nijmegen Postbus 9101, 6500 HB Nijmegen Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Arbo- en Milieudienst Telefoon: 024.3619645 Website: www.ru.nl/amd

Juni 2011

milieubeleidsplan 2011-2013 radboud universiteit nijmegen

Inhoudsopgave Inleiding

4

Missie

6

Milieudoelstellingen 2011-2013

7

ÝÛ

ÝÛ ;mmjrYYeÛZgmo]fÛ

ÝÛ Dada]mk[`Y\]dabc]Ûklg^^]fÛ

ÝÛ ;jafcoYl]j_]ZjmacÛ

ÝÛ 8^nYdklg^^]fÛ

ÝÛ ;]Û_jg]f]Û[YehmkÛ

~

ÝÛ Nggf¤o]jcn]jc]]jÛ

~

ÝÛ ;mmjrYYeÛafcgh]fÛ

~~

ÝÛ ;mmjrYe]Û[Yl]jaf_Û

~~

ÝÛ
~~

ÝÛ ;mmjrYe]Ûgfloacc]daf_ÛafÛgf\]joabkÛ]fÛgf\]jrg]cÛ

~

ÝÛ N]l¤Û]fÛj]_]d_]naf_Û

~

ÝÛ ?]lÛeada]mrgj_kqkl]]eÛ

~

ÝÛ Bd]af]Û\mmjrYYe`]a\Û

~

Bijlage (afkortingen)Û

~

3


Inleiding De Radboud Universiteit Nijmegen is een studentgerichte onderzoeksuniversiteit. De universiteit is een instelling waar ontwikkeling, uitwisseling en overdracht van kennis centraal staat en wetenschappers communiceren met collega’s over de hele wereld. De universiteit biedt inmiddels ruim 120 opleidingen aan, verdeeld over zeven faculteiten. De Radboud Universiteit telt, samen met het UMC, in totaal zo’n 13.500 medewerkers en ruim 18.000 studenten. De Nijmeegse universiteit is gehuisvest op voormalig landgoed Heyendaal. Samen met het Universitair Medisch Centrum St Radboud (UMC) vormt het één inrichting in de zin van de Wet milieubeheer. De Radboud Universiteit Nijmegen heeft in 2010 als eerste Nederlandse universiteit het ISO 14001 certificaat voor milieuzorg ontvangen. ISO 14001 is een internationaal geaccepteerde norm en certificatie betekent dat de Radboud Universiteit een milieubewuste universiteit is. Het certificaat spreekt het vertrouwen uit van een onafhankelijke, certificerende instantie, dat de naleving van wettelijke milieueisen geborgd is en dat de universiteit werkt aan continue verbetering van haar prestaties op milieugebied. In het Strategisch Plan 2009-2013 formuleert de universiteit de algemene doelstellingen. “Kwaliteit staat hoog in het vaandel van de Radboud Universiteit Nijmegen. Het gaat daarbij zowel om de kwaliteit van onderzoek en onderwijs als om de kwaliteit van dienstverlening door de ondersteunende eenheden.” In het licht van deze kwaliteitsdoelstellingen dient het behalen van het ISO 14001 certificaat gezien te worden. Dit is het vijfde milieubeleidsplan sinds 1993. De voorgaande plannen hadden steeds een planperiode van vier jaar. Om aan te sluiten bij de cyclus van het Strategisch Plan is voor het huidige milieubeleidsplan nu de periode 2011-2013 gekozen. Het milieubeleidsplan bevat doelstellingen op milieugebied die verder gaan dan hetgeen strikt in weten regelgeving is voorschreven. Dit toont de ambitie van de Radboud Universiteit Nijmegen om duurzame ontwikkeling verder te bevorderen, een maatschappelijke verantwoordelijkheid die wij ook steeds meer van onze externe partners vragen. De milieubeleidsdoelstellingen zijn uitkomst van een afwegingsproces. Hierbij is weten regelgeving op milieugebied leidend. Daarnaast hebben maatregelen met een zekere terugverdientijd de voorkeur gekregen. Milieuthema’s die inmiddels voldoende op orde zijn (afvalwater, bodembescherming, geluidbeheersing) komen in dit milieubeleidsplan niet meer expliciet aan de orde.

4


De doelstellingen zijn op hoofdlijnen geformuleerd. Jaarlijks worden in een milieujaarprogramma de concrete maatregelen beschreven waarmee deze doelstellingen bereikt zullen worden. In de jaarlijkse milieumanagementreview wordt gevolgd of deze doelstellingen inderdaad gehaald worden. Zonodig wordt de planning bijgesteld. Daarmee kent het milieubeleid een permanente controle- en verbetercyclus. De milieuprocedures die hiervoor gelden staan op het Radboudnet. Daar staat ook het milieuhandboek dat de hoofdlijnen van het milieuzorgsysteem van de universiteit beschrijft. In het handboek en de procedures is ook beschreven hoe de relevante actoren in het primaire proces (faculteiten, studenten) betrokken worden en ‘aangestuurd’ worden bij verbeteracties die inzet van hen vragen. Dit gebeurt door verbeterpunten vanuit interne en externe audits te nemen in de plannen van aanpak van de Risico-Inventarisaties en –Evaluaties van de faculteiten en door bespreking van milieujaaritems in het overleg van faculteitsdirecteuren en in het Milieuplatform van studenten. Voor de energiebesparingsdoelstellingen is in 2009 separaat een energiebeleidsplan vastgesteld. De doelstellingen in het milieubeleidsplan zijn afgestemd met de doelstellingen van het energiebeleid. De komende jaren (2011-2013) spitst het milieubeleid zich toe op het verder terugdringen van het energiegebruik, het realiseren van een duurzaam gebouwd nieuw Grotiusgebouw en het voortzetten van het ISO 14001 certificaat. Op initiatief van onze studenten krijgt ‘kleine duurzaamheid’ (milieu-initiatieven op facultair niveau) in het milieuzorgsysteem een plaats. Nieuw is verder de aandacht voor milieuzorg in onderwijs en onderzoek en het stimuleren van milieuzorg bij onze externe partners.

ir. R. de Wijkerslooth voorzitter college van bestuur Radboud Universiteit Nijmegen

5


Missie De Radboud Universiteit Nijmegen levert, als maatschappelijk verantwoord ondernemende instelling, een bijdrage aan het bevorderen van duurzame ontwikkeling, in het onderwijs, het onderzoek en de bedrijfsvoering van de universiteit. De Radboud Universiteit Nijmegen streeft naar continue verbetering van haar milieuzorg en milieuprestaties. Energiezorg wordt beschouwd als een integraal onderdeel van het milieuzorgsysteem. De Radboud Universiteit Nijmegen voldoet tenminste aan de weten regelgeving en spant zich in voor een ruime invulling van de verplichtingen. Hierbij wordt het voorzorgprincipe gehanteerd. De Radboud Universiteit Nijmegen streeft naar preventie van de milieubelasting door haar eigen activiteiten en door de zakelijke partners die in opdracht van de universiteit werkzaamheden uitvoeren. De Radboud Universiteit Nijmegen communiceert transparant over de uitvoering van het milieu- en energiebeleid met medewerkers, studenten, omwonenden en overheden.

6


Milieudoelstellingen 2011-2013 Energiebesparing Energiegebruik is nationaal en internationaal een belangrijk milieuthema. Met het energiegebruik zijn hoge kosten gemoeid en energiegebruik in de huidige vorm heeft ernstige nadelige gevolgen voor het milieu (luchtvervuiling, klimaatverandering en schade bij winning van fossiele brandstoffen). De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in het terugbrengen van het energieverbruik van de Radboud Universiteit. Denk hierbij aan de duurzaamheidsmaatregelen in het Huygensgebouw, de renovatie van het Erasmusgebouw, de aanleg van het warmte-koude opslag systeem en de inzet van efficiëntere en schonere stookinstallaties. Resultaat hiervan is dat het aardgasverbruik is teruggedrongen en dat de milieuschadelijke luchtemissies (CO2 en NOx) zijn verminderd. Per saldo ligt de universiteit goed op koers om de 2% doelstelling van de meerjarenafspraak energie-efficiency (MJA) te halen. Het elektriciteitsgebruik blijft echter nog stijgen, vooral door toenemend ICT gebruik. Het aandeel duurzame energie is nog klein. De universiteit volgt het overheidsbeleid om in 2020 20% duurzame energie toe te passen. De komende beleidsperiode zal hier extra aandacht voor nodig zijn. Mogelijk wordt de warmtevoorziening van het nieuw te bouwen Grotiusgebouw gekoppeld aan het systeem van warmtekoude-opslag in de bodem. Een andere optie is het plaatsen van zonnecellen op het dak van het Huygensgebouw.

Doelstelling 2011-2013

Verantwoordelijk

Jaarlijks wordt 2% energie-efficiency gerealiseerd.

UVB

Jaarlijks wordt 2% minder elektriciteit gebruikt voor

Faculteiten, instituten en clusters

verlichting, ICT en kantoorapparatuur. In 2013 is het aandeel duurzame energie 13%.

7

UVB, FNWI


Duurzaam bouwen Nieuwbouw is een strategisch moment om milieubelasting van gebouwen te beperken. Investeringen die in bestaande gebouwen niet rendabel zijn, kunnen vaak in de nieuwbouw kosteneffectief worden uitgevoerd. Dit geldt voor het energiegebruik, maar ook voor het gebruik van drinkwater, het materiaalgebruik en de inpassing van een gebouw in een groene campus. De komende beleidsperiode worden de plannen voor het Grotiusgebouw ontwikkeld met inachtneming van de criteria voor duurzaam bouwen. Doelstelling 2011-2013

Verantwoordelijk

Nieuwbouw Grotius wordt uitgevoerd volgens de

UVB

criteria voor ‘passief bouwen’. Dit moet leiden tot een gebouw met zeer lage energielasten. Alle duurzaamheidsmaatregelen met een gemiddelde

UVB

terugverdientijd tot 10 jaar worden in ieder geval uitgevoerd. Nieuwbouw, renovaties en onderhoud worden uit-

UVB

gevoerd met de minst milieubelastende materialen.

Milieuschadelijke stoffen Het onderzoek op onze universiteit zal altijd met een bepaalde hoeveelheid milieuschadelijke stoffen worden uitgevoerd. Het beleid van de afgelopen jaren is succesvol geweest in die zin dat de emissie van milieuschadelijke stoffen binnen de wettelijke normen is gebleven en dat zich geen incidenten met ernstige milieuschade hebben voorgedaan. Het blijft echter verplicht om het gebruik van de meest milieuschadelijke stoffen terug te dringen. Nader onderzoek is nodig om het gebruik van vluchtige organische stoffen en van minimalisatie-verplichte stoffen (zoals dichloormethaan) verder terug te dringen. Doelstelling 2011-2013

Verantwoordelijk

In 2013 is het gebruik van milieuschadelijke stoffen

FNWI

10% minder dan in 2010.

Drinkwatergebruik Het onnodig gebruik van drinkwater is de afgelopen jaren sterk gereduceerd. Zie de grafiek op de volgende pagina. Dit is vooral gerealiseerd met de bouw van het Huygensgebouw. FNWI gebruikte in 2005 ca. 140.000 m3 drinkwater. In 2009 was dat nog slechts ca. 80.000 m3. Voor het behalen van de nieuwe beleidsdoelstelling zal een drinkwaterbesparingsonderzoek uitgevoerd worden. Het gebruik van drinkwater voor laagwaardige toepassingen krijgt hierbij bijzondere aandacht. Zo mogelijk wordt hemelwater ingezet (bijvoorbeeld voor het doorspoelen van toiletten).



Verantwoordelijk

In 2013 wordt 10% minder drinkwater gebruikt dan

UVB

in 2010.

Afvalstoffen De universiteit produceert jaarlijks bijna 800.000 kg afval; bijna de helft hiervan is bedrijfsafval (restafval) dat de verbrandingsoven in gaat. Dit brengt kosten voor de universiteit met zich mee. De afgelopen jaren is de hoeveelheid van bijna alle afvalstromen verminderd; 5 jaar geleden ontstond nog 1.000.000 kg. afval. In de nieuwe beleidsperiode zal naar manieren gezocht worden om de hoeveelheid afval verder te verminderen. Een goede mogelijkheid is het gescheiden inzamelen van kunststofafval dat gerecycled kan worden en het verder stimuleren van het gebruik van de eigen kringloopwinkel.


Verantwoordelijk

In 2013 ontstaat 5% minder afval dan in 2010.


In 2013 wordt 5% meer afval gerecycled dan in 2010.


In 2013 is hergebruik van meubilair en apparatuur


via de Kringloopwinkel verdubbeld t.o.v. 2010.


De groene campus Het behoud van een groene campus is belangrijk om een prettige werkomgeving te bieden aan onze medewerkers en studenten. De komende jaren zal er meer groen op de campus komen. Dat is in de ontwikkelvisie voor de campus inmiddels vastgesteld. In de afgelopen jaren is dit uitgangspunt in het nieuwbouwbeleid verankerd. Parkeervoorzieningen worden om deze reden ondergronds gerealiseerd. Doelstelling 2011-2013

Verantwoordelijk

Alle groenvoorziening die bij nieuwbouw of terrein-

UVB

onderhoud verloren gaat, wordt op de campus gecompenseerd. De groenvoorziening op de campus wordt meer

UVB

toegankelijk gemaakt voor medewerkers, studenten en omwonenden.

Woon-werkverkeer Het woon- werkverkeer met de auto is problematisch. De universiteit is de laatste jaren steeds slechter bereikbaar geworden en het vervoer per auto is milieubelastend vanwege de luchtverontreiniging en het ruimtebeslag die parkeerplaatsen doen op de groene campus. De afgelopen beleidsperioden zijn er door de universiteit met succes verschillende middelen ingezet om het gebruik van de auto terug te dringen, zie onderstaande grafiek. De komende beleidsperiode wordt verder ingezet op het bereikbaar houden van de campus en het terugdringen van het autogebruik. Dit kan door verruiming en stimulering van de mogelijkheden om vanuit thuis te werken (het ‘nieuwe werken’), het stimuleren van het gebruik van de (elektrische) fiets en het verhogen van de parkeertarieven.


Verantwoordelijk

In 2013 is het aantal auto’s voor woon-werkverkeer

DPO, AMD

niet gestegen t.o.v. 2009. In 2013 is het autogebruik door medewerkers binnen een straal van 20 km met 10% afgenomen.

~

DPO, AMD, UVB


Duurzaam inkopen Duurzaam inkopen betekent rekening houden met het milieu en met sociale aspecten (bijvoorbeeld geen kinderarbeid) in alle fasen van het inkoopproces, zodat dit leidt tot de levering van duurzame producten en diensten. De Radboud Universiteit heeft deze doelstelling in 2008 geconcretiseerd door de ondertekening van het Convenant duurzaam inkopen met het ministerie van VROM. De komende beleidsperiode wordt dit convenant voortgezet. Doelstelling 2011-2013

Verantwoordelijk

In 2012 is 50% van het inkooppakket duurzaam volgens

CFC

de gestelde criteria van het convenant duurzaam inkopen en waar mogelijk ‘fair trade’.

Duurzame catering In het aanbod van het Facilitair Bedrijf zijn diverse biologische producten opgenomen, zoals biologische zuivelproducten, brood en vruchtensappen. Ook in de Refter-maaltijden worden geregeld biologische ingrediënten verwerkt. De intentie van het Facilitair Bedrijf is om het aandeel en gebruik van biologische producten te vergroten respectievelijk te stimuleren. In samenwerking met de studenten wordt voorlichting hierover verzorgd. Op dit moment is het aandeel biologische producten 5 procent. Doelstelling 2011-2013

Verantwoordelijk

Streven is om in 2013 15% van de omzet aan EKO/

FB

biologische producten te verkopen. Het aantal EKO/biologische producten wordt in de

FB

periode 2011-2013 gestadig uitgebreid.

Externe partners Milieubeschermende maatregelen worden voor het grootste deel uitgevoerd binnen onze eigen organisatie, met name door het Universitair Vastgoedbedrijf, Interne- en Huisvestingszaken, het Facilitair Bedrijf en de Arbo- en Milieudienst. De Radboud Universiteit heeft ook externe partners die voor milieu-uitdagingen staan. In de afgelopen beleidsperiode is bijvoorbeeld van architecten en aannemers extra inspanning gevraagd om bij hun werk rekening te houden met beperking van negatieve milieueffecten van ontwerp van en onderhoud aan gebouwen en installaties (beleid duurzaam bouwen). Voor de komende beleidsperiode zullen wij met onze externe partners in gesprek blijven en ook van hen aandacht vragen voor een eigen milieubeleid. Doelstelling 2011-2013

Verantwoordelijk

Aannemers, ingehuurde dienstverleners en

UVB, FNWI

leveranciers worden (mede) beoordeeld op hun milieubeleid.

11


Duurzame ontwikkeling in onderwijs en onderzoek Iedere student zou het hoger onderwijs moeten verlaten met o.a. kwaliteiten op het gebied van duurzame ontwikkeling in het kader van het werkveld van de eigen opleiding. In samenwerking met het Duurzaamheidsnetwerk van wetenschappelijk personeel en studenten wordt de komende jaren onderzocht hoe duurzame ontwikkeling in opleidingen van de faculteiten Sociale Wetenschappen, Managementwetenschappen en FNWI (meer) aandacht kan krijgen. De wetenschappelijk medewerkers hebben tot nu toe een beperkte rol gespeeld in het milieubeleid van de universiteit, terwijl zij zich hierbij wel betrokken voelen. De komende jaren wordt beter gebruik gemaakt van de kennis en betrokkenheid van de onderzoekers, docenten en studenten. Het onderzoek naar zonnecellen op onze eigen universiteit is bijvoorbeeld mogelijk bruikbaar voor het vergroten van het aandeel duurzame energie voor eigen gebruik. Doelstelling 2011-2013

Verantwoordelijk

Voor verbeterprojecten wordt, waar mogelijk,

Faculteiten, UVB, AMD

samenwerking gezocht met de eigen inhoudsdeskundige wetenschappers en studenten. Mogelijkheden onderzoeken om aandacht te

AMD i.s.m. het

versterken/structureren in de relevante

Duurzaamheidsnetwerk

onderwijsprogramma’s van de faculteiten.

Wet- en regelgeving De nationale en Europese weten regelgeving op milieugebied blijft in ontwikkeling. Een belangrijke vernieuwing in 2010 was de invoering van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Deze wet maakt het mogelijk dat verschillende vergunningen voor een (bouw)project geïntegreerd kunnen worden aangevraagd. De komende beleidsperiode is extra inspanning nodig om het aanvragen van geïntegreerde omgevingsvergunningen efficiënt vorm te geven. In de afgelopen beleidsperiode zijn de lozingsvergunning en de vergunning krachtens de Wet milieubeheer geactualiseerd. Binnen het milieuzorgsysteem zal intern toezicht worden georganiseerd op het naleven van de nieuwe voorschriften door de verantwoordelijken. Doelstelling 2011-2013

Verantwoordelijk

Alle benodigde milieuvergunningen zijn actueel

AMD en UVB

en passend voor de organisatie. De organisatie voldoet aan alle milieueisen uit


vergunningen, directe regelgeving en convenanten. De naleving van alle milieueisen wordt periodiek

AMD en UVB

beoordeeld om tijdige bijsturing mogelijk te maken. De milieurapportages aan overheden worden uitgevoerd volgens de wettelijke eisen.

~

AMD, UVB


Het milieuzorgsysteem Eind 2010 heeft de universiteit het ISO 14001 certificaat voor het milieuzorgsysteem behaald. Concreet betekent dit: er is een goed functionerende periodieke milieubeleidscyclus, afspraken zijn goed gedocumenteerd, de interne controles worden goed uitgevoerd en over het algemeen is er een hoog niveau van betrokkenheid bij de milieuzorg. De komende beleidsperiode worden de nodige maatregelen getroffen om het certificaat te behouden en dit uit te dragen in onze externe contacten. Belangrijk verbeterpunt voor het milieuzorgsysteem is het adequaat reageren op geconstateerde afwijkingen en tekortkomingen. Ook zullen interne communicatie, voorlichtingen en monitoring verbeterd worden. Doelstelling 2011-2013

Verantwoordelijk

Alle noodzakelijke acties worden uitgevoerd om

AMD en Faculteiten, instituten en

het ISO 14001 certificaat voor het milieuzorg-

clusters

systeem te behouden. Het energiezorgsysteem is integraal onderdeel

UVB

van het milieuzorgsysteem. De systemen van monitoring en registratie

FNWI, UVB, FB

leveren tijdig betrouwbare managementinformatie en rapportagegegevens. Alle verantwoordelijken, direct betrokkenen,


preventiemedewerkers en studenten zijn voldoende deskundig en op de hoogte om hun milieutaken goed uit te kunnen voeren.

‘Kleine duurzaamheid’ Op initiatief van onze studenten krijgt de ‘kleine duurzaamheid’ een plaats in het milieubeleid. Het gaat bij ‘kleine duurzaamheid’ om maatregelen die een beroep doen op de individuele verantwoordelijkheid en betrokkenheid zoals dubbelzijdig printen, apparatuur op tijd uit zetten of gebruik maken van duurzame catering. Vanwege de grote schaal van onze universiteit kan ‘kleine duurzaamheid’ toch een groot effect hebben. De ‘kleine duurzaamheid’ zal op de agenda komen bij de interne milieuaudits, het periodieke milieuoverleg en in de jaarlijkse milieumanagementreview. Doelstelling 2011-2013

Verantwoordelijk

‘Kleine duurzaamheid’ krijgt structureel een

Studentenorganisaties, AMD, UVB

plaats in het milieuzorgsysteem

~


Bijlage Afkortingen AMD

Arbo- en Milieudienst

CvB

College van bestuur

FB

Facilitair Bedrijf

FNWI

Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica

ISO 14001

NEN-EN-ISO 14001 (2004): ‘Milieumanagementsystemen Eisen met richtlijnen voor gebruik’

MJA

Meerjarenafspraak energie-efficiency

MVP

Minimalisatie verplichte stoffen

UMC

Universitair Medisch Centrum

UVB

Universitair Vastgoed Bedrijf

Wabo

Wet algemene bepalingen omgevingsrecht

~


Radboud Universtiteit Nijmegen is ISO 14001 gecertificeerd

Milieubeleidsplan Radboud Universiteit Nijmegen

Recommend Documents