Gewestelijke Afvalstoffen Dienst
Postadres: Postbus 514 • 1200 AM Hilversum
G o o i en V e c h t s t r e e k
Bezoekadres: Hooftlaan 32 • 1401 EE Bussum Telefoon: (035) 699 18 88 • Fax: (035) 694 17 45 Internet: www.gad.nl • E-mail:
[email protected] RABO Bank Hilversum 39.82.18.862
GAD
BNG 28.50.30.701
ISO 1 4 0 0 1
MEMO Aan
Portefeuillehouders Milieu
Van
Werkgroep biomassa en 'rijden op groen gas'
Datum
16 april 2012
Onderwerp Nr.
: Aanhaken MRA voor biomassa en groen gas 12.0009054
Vorig jaar is de uitwerking van de mogelijkheden ten aanzien van groene afvalstromen in relatie tot 'rijden op groen gas' in Gooi en Vechtstreek gestart. Eind 2013 lopen de verschillende overeenkomsten met de verwerkers van het groene afval van de gemeenten en de GAD af. Afgesproken is dat de werkgroep voor aankomende zomer met een advies komt voor de verwerking van de biomassa tot groen gas in de regio. Een ambtelijke werkgroep met leden van de GAD en de gemeenten en bestuurlijke trekker mevr. P. Van Hartskamp buigt zich hierover. Vanuit de MRA (Metropoolregio Amsterdam) loopt er een vergelijkbaar project rondom biomassa en groengas (zie bijlage). Gooi en Vechtstreek maakt onderdeel uit van het MRA gebied. In de afgelopen periode hebben verschillende MRA bijeenkomsten (zowel bestuurlijke als ambtelijke) plaatsgevonden. Vertegenwoordigers uit de werkgroep waren daarbij aanwezig. Op basis van de bijeenkomsten kan geconcludeerd, dat er overlap is tussen beide trajecten. Het synchroniseren van beide paden levert een 'win - win' situatie op voor alle betrokkenen, gelet op efficiëntie, het bundelen van de kennis, de kosten en de mogelijkheden op basis van de beschikbare biomassa. Voor deelname aan het MRA project wordt per afzonderlijke deelnemende gemeente een bijdrage gevraagd in uren en een financiële bijdrage (zie voor details ook de bijlage). Deelname als 'gewest' is ook mogelijk. Op basis van bovenstaande stelt de werkgroep voor: 1) aan te haken op het lopende MRA traject; 2) de gemeenten in Gooi en Vechtstreek te laten vertegenwoordigen door de GAD op het MRA projectonderdeel biomassa/ groen gas; 3) hiervoor 60 uur ambtelijke inzet (door de werkgroepleden van GAD en gemeenten) beschikbaar te stellen; 4) de gezamenlijke deelname (ca. € 7.000, - voor extern advies en projectleiding) te bekostigen uit de vastgestelde GAD projectreserve 'projecten/biomassa'; 5) als gevolg van de afstemming van beide trajecten het geplande adviesmoment voor de regio te verplaatsten naar na de zomer (naar verwachting september, afhankelijk van de voortgang van het MRA traject), i.p.v. voor de zomer; 6) andere mogelijkheden dan voortkomende uit het MRA verband zoals gepland verder in kaart te brengen en op voorhand niet uit te sluiten.
Bijlage: Metropoolregio Amsterdam, MRA-project: biomassa / groengas MRA energieneutraal 2040
METROPOOi AMSTERDAM MRA-project: biomassa / groengas MRA energieneutraal 2040 Doelstelling MRA In 2007 is de gezamenlijke ambitie uitgesproken om in 2040 als regio energie neutraal te zijn; de hoeveelheid energie die in de regio verbruikt wordt, wordt ook in dezelfde regio duurzaam opgewekt. Waarom biomassa voor de productie van groene energie?
De Nederlandse overheid ziet in dat energie uit biomassa een belangrijke bron vormt voor groene energie, omdat: • Biomassa energie bijdraagt aan de reductie van C0 uitstoot; • Biomassa energie is hernieuwbaar en draagt daarom bij aan de (landelijke, provinciale en gemeentelijke) doelstellingen voor het percentage hernieuwbare energieopwekking; • Biomassastromen (afval) uit 'de markt' zijn goed bruikbaar; • Biomassa energie draagt bij aan de vraag naar energie (elektriciteit, warmte, bio/groengas); • Biomassa energie is gunstig geprijsd in vergelijking tot andere duurzame energiebronnen; • Biomassa energie is goed op te slaan; • Biomassa kan eventueel verbrand worden in bestaande installaties; • Biomassa energie maakt Nederland minder afhankelijk van geïmporteerde energie; • Maatschappelijk draagvlak groot is voor energie uit afval; • Biomassa energie is een milieuvriendelijke verwerking van afval en reststoffen; • Door het gebruik van biomassa blijven de voorraden van fossiele brandstoffen zoveel mogelijk behouden. 2
Doelstelling project Met de deelnemende gemeenten gaan we de beschikbare biomassastromen in kaart brengen binnen de MRA regio, kennis delen en slimme combinaties uitwerken. De zoektocht is bedoeld ter voorbereiden op de realisatie van één of meerdere biomassacentrale(s), waarbij verschillende conversietechnieken mogelijk zijn. Beschrijving project Er zijn verschillende soorten biomassastromen. Niet elke stroom kan op de zelfde manier in een biomassacentrale verwerkt worden. Ook leveren verschillende reststromen ook een kwalitatief verschillend eindresultaat wat van invloed is op de afzetbaarheid van de restproducten biogas, groengas, C0 , warmte, (giet)wateren compost. Om een rendabele biomassa installatie neer te kunnen zetten heb je volume nodig, soms ook complementaire reststromen en afzetmogelijkheden. Door schaalvergroting kan je de diverse stromen en het gewenste einderesultaat optimaal op elkaar afstemmen. Als regio behaal je dan het hoogste resultaat, met lokale input, wat je individueel niet kunt realiseren. De technieken zijn beschikbaar. Nu komt het aan op het maken van de slag van wens naar realisatie. Dit kan door de verschillende geïnventariseerd biomassastromen samen met lopende en nieuwe initiatieven uit te werken en te combineren (technisch en bedrijfseconomisch). 2
Naar aanleiding van de MRA conferentie van 30-11 2011 hebben zich partijen gemeld als potentiële deelnemer: gemeenten Weesp, Hilversum, Amstelveen, Aalsmeer, Uithoorn en Amsterdam, Waternet / AEA, gewestelijke afvaldienst Gooi- en Vechtstreek, Provincie Flevoland en NoordHolland.
Waarom samenwerken binnen MRA verband? Samen meer massa en "massa is kassa". Allemaal hebben we biomassa beschikbaar, maar voor het realiseren van een rendabele installatie voor het opwekken van duurzame energie is het vaak net te weinig en/of net van de verkeerde samenstelling. Daarom hebben partijen elkaar nodig om de puzzelstukjes te leggen tot de meest logische en efficiënte puzzel(s) gelegd is/zijn. Samen vanwege: • Schaalgrootte; • Aanvullende stromen (nieuw en bestaand) en afzetmarkt voor producten (C0 , warmte, e t c ) ; • Draagvlak en imago en voortvarendheid proces; • Kennisuitwisseling: inhoudelijk, technisch, juridisch en procesmatig; • Synergie en bundelen inzet en expertise mensen, niet individueel hetzelfde doen; • Invulling geven aan convenant energieneutraal 2040; • Versterken bestaande initiatieven; • Gezamenlijk optrekken wet- en regelgeving; • Vraagstuk verdeling C02 credits. Green deal?; • Gezamenlijk optrekken oplossen knelpunten; • Meer kansen op geslaagde lobby naar provincie/het rijk voor subsidies; • Vergroting en versterking van het netwerk binnen de MRA. Een geslaagd project geeft immers impulsen voor andere projecten die gezamenlijk opgepakt kunnen worden = neveneffecten binnen de MRA. 2
Resultaat
biomassacentrale
Het resultaat van een biomassacentrale is duurzame energie opwekking en C0 reductie. Organische afvalstromen vanuit de regio worden met één of meerdere biomassacentrale(s) op de meest efficiënte en milieuvriendelijke manier verwerkt. 2
Rekensommetje
voor 1 biomassacentrale
(vergister)
van gemiddelde
omvang:
Besparing C0 bij inzet groen gas uit biomassa, waarbij aangenomen is dat ten behoeve van het benodigde verwarmingsproces een duurzame bron wordt gebruikt (geen extra C0 verbruik). 2
2
Vergister levert aan groen gas: C0 emissie besparing (na aftrek E-kosten productie):
3.8 - 4.5 miljoen m
3 / j a a r
2
6.300 - 7.500 ton/per jaar
Ter vergelijking: 6 a 7 kton is gelijk aan de uitstoot van 7. f.300 woningen of de productie van*/. 14.000 MWh elektriciteit.
Deze besparing levert een aantoonbare bijdrage aan de gestelde duurzaamheidsdoelen / ambitie. Individueel per gemeente, maar ook als regio. De kosten om een biomassacentrale te realiseren lopen uiteen van een centrale op boerderijschaal, circa € 1 miljoen, tot één grote regionale biomassacentrale van circa € 20 miljoen. De grootte die hier bedoeld wordt zal circa 10-15 miljoen euro kosten. De investering hiervan zal gedaan worden door marktpartijen, danwel d.m.v. een publiek-private samenwerking.
METROPOOLREGI iiinTrnniif
Resultaat van dit project 1.
Regionaal overzicht van biomassastromen die kunnen dienen als input voor een biomassacentrale; 2. Kansrijke opties voor de realisatie van een biomassacentrale (technisch, bedrijfseconomisch); 3. Zicht op (on)mogelijkheden verdeling C0 credits; 4. Regionaal overzicht van overige voordelen op het gebied van logistiek, financiën, etc. 2
Rol
Het is de taak van gemeenten het eigen afval op een goede manier te verwerken. Daarnaast hebben gemeenten duurzaamheidsambities en doelstellingen geformuleerd. Zij zitten aan tafel als eigenaar, leverancier en eventueel afnemer. De 2 betrokken provincies treden op als makelaar en brengen partijen bij elkaar. Activiteiten 1. 2. 3. 4. 5.
Aanleveren inventarisatie biomassastromen door deelnemende gemeenten; Aanleveren bestaande initiatieven, onderzoeken, projecten door deelnemende gemeenten; Kansen ontwikkelen, puzzelstukjes passen met deelnemende gemeenten; Uitkomst: kansen/opties (met eerste bedrijfseconomische analyse); Beperkte marktconsultatie. Benaderen belangrijkste stakeholders en deze betrekken bij de workshop (punt 6); 6. Workshop: selectie (meest) kansrijke opties; 7. Uitkomst voorleggen binnen MRA t.b.v. collectieve besluitvorming en eventuele individuele besluitvorming. 1
Vervolgproces •
haalbaarheidsstudie / business case.
•
Vervolg initiatieven: bv bussen die op gas rijden, biogas tankstation, warmtenet etc.
Kosten/uren Inzet per gemeente activiteit 1 t/m 7 : Ambtelijke inzet 60 uur € 6.000,- tot € 6.600,- (afhankelijk van intern uurtarief) Externe adviseur 50 uur € 6.000,- (technische en economische ondersteuning/uitwerking) Inzet projectleiding thematrekker: 75 uur € 8.250,- te verdelen over deelnemende gemeenten Procedure en planning • • •
aanmelden deelnemende gemeenten - 12 april; inventarisatie, combineren - eind mei (activiteit 1 t / m 4); workshop en verwerken resultaten - medio juli (activiteit 5 en 6)
Terugkoppeling resultaten MRA t.b.v. besluitvorming vervolgproces (activiteit 7).
Indien er nog geen inventarisatie is gedaan door de deelnemende gemeente naar beschikbare biomassa reststromen kan dit middels een apart onderzoek aangeleverd worden of tijdens dit project meegenomen worden. De benodigde werkzaamheden hiervoor zijn echter niet meegenomen en een aanvulling op onderstaande inschatting van kosten/uren
METROPOOLREGIO AMSTERDAM Wat wordt gevraagd aan MRA deelnemers 1. Ter beschikking stellen van gegevens biomassastromen en eventuele projecten; 2. Ter beschikking stellen ambtelijke capaciteit ( 60 uur) periode medio april - medio juli; 3. Ter beschikking stellen € 6.000 per partij t.b.v. inzet adviseur; 4. Deeldekking ter beschikking stellen t.b.v. projectleiding (kosten afhankelijk van aantal partijen); Deelname aan werkgroep / workshop t.b.v. slimme combinaties en optimalisatie eventueel met partners.
