LENTE EDITIE 2013 LENTE. Alida Vanholst

LENTE EDITIE 2013

infoblad van NATUURPUNT Afdeling HASSELT-ZONHOVEN

maart * april * mei * 201 3-201 4 * jaargang 1 2 * nr. 1 www.natuurpunthasseltzonhoven.be Afgiftekantoor België - Belgique Hasselt PB 3500 Hasselt 1 P509241 3500 1 2/3487 Mailcenter

Eén maart 201 3, de meteorologische lente begint maar ’t weer beantwoordt vandaag niet aan de overeenkomstige verwachting. Het verlangen naar warme zonnestralen op je huid is bijzonder groot na de voorbije lange en koude winter waarin de zon meestal achter grijze wolken schuilging. En toch … wanneer je dan aan de Mombeek wandelt, zie je ze opnieuw zoals alle voorgaande jaren: de lichtroze, bebloemde steeltjes van het groot hoefblad (Petasites hybridus, familie van de Composieten) en dan weet je dat de beemd weer anders, ja mooier zal worden. De roze bloempjes zullen verwelken en de rabarberachtige bladeren zullen de oevers van de Mombeek royaal aankleden. Het huidige steppeachtige, geelbeige landschap in de vallei zal vele groentinten krijgen, aanvankelijk met doorkijkjes door het nog ijle gebladerte. De zonnige dagen vanaf eind april tot pakweg half mei bieden de mooiste taferelen langs onze Mombeek. Het is met de lente zo’n beetje zoals met onze jeugd: ze is kort, mooi en intens maar van “dé lente” genieten we ieder jaar opnieuw … met volle teugen! Alida Vanholst

Foto:Florent Vandevoort, Stevoort

V.U. : Natalie Henseler, Nicolaas Theelenstraat 37 bus 1 , 3500 HASSELT

LENTE

IN DE KIJKER

We steken weer van wal met onze inmiddels bekende vaste vragen en iedereen die Iris Tilkin, een van de steunpilaren van de Werkgroep Communicatie, niet kent, zal na dit gesprek waarin we onderbelichte aspecten van deze bezige libel dik in de verf zetten, heel wat minder blinde vlekken hebben. Wat is je huidige functie binnen Natuurpunt Hasselt-Zonhoven. en wat betekent dat concreet voor jou? Samen met de “madammenkliek” help ik met het organiseren van laagdrempelige activiteiten voor gezinnen; ik maak quizvragen zoals onlangs voor de chocoladewandeling; ik onderhoud de contacten met Vormingplus en werk creatieve dingen uit om de ledenwerving te ondersteunen. ( TF: Ja, daar ben je wel sterk in ! )

Wat is je vroegste groene herinnering? Dat is eerder een witte herinnering, tijdens een stevige winterperiode. Toen ik een jaar of zes was bouwde ik met mijn drie broers in de tuin een grote iglo, die nog lang bleef staan ook! Bij de VKSJ hield ik ook heel erg van bosspelen en op kamp gaan, en zo rol je van het een in het ander. En met ons gezin gingen we altijd kamperen in Italië, zo verbleven we de hele zomer in de natuur, dag en nacht, zalige tijden!

Hoe ben je bij Natuurpunt verzeild geraakt? In Kiewit volgde ik een libellencursus en daar vroeg men me om vrijwilliger te worden. Omdat het er erg leuk aan toe ging ben ik er blijven hangen, anders zat ik mogelijk in Genk, want ik woon in Genk.

Sinds wanneer ben je vrijwilliger ? Dat moet intussen een tiental jaar zijn, ja 2003 denk ik.

Wat motiveert je om bij onze vereniging te zijn? De fijne sfeer binnen de Werkgroep Communicatie speelt daarin een grote rol. Ook samen met gelijkgestemde, gedreven mensen aan natuurbeleving te kunnen doen, te wandelen, het ontdekken van “nieuwe beestjes” in hun eigenste biotoop, mensen bewust te maken van hun impact op het milieu is een permanente motivatie voor me.

Wat zou je nog gerealiseerd willen zien binnen onze afdeling? Een van de ideeën waarop we lopen te broeden is om aan de hand van profielfiches actief op zoek te gaan naar nieuwe dynamische vrijwilligers, met bepaalde kwaliteiten en vaardigheden. En dat mogelijk via onze website of Facebook. We willen een soort vacaturedatabank aanmaken dus. Ook een fotoboek van de mensen van de werkgroepen, eventueel op de website, zou leuk zijn. Verder zou ik het toejuichen als we ons eigen “eilandje” op regelmatige basis konden verlaten en op Limburgs niveau vormingsdagen voor de vrijwilligers konden organiseren!

Wat is je natuurervaring van de hoogste orde? Ik hou ervan als er een prachtige, lokale libel met gespreide vleugels op mijn vinger blijft zitten. De apart draaiende, in de zon schitterende ogen zijn Hemels om te zien! Internationaal gezien kies ik voor de jungle. Het Peruaanse en het Ecuadoriaanse regenwoud zijn onbeschrijfelijk mooi, het geluid van vogels en andere dieren, de kleurenpracht van planten en bloemen. Het is mijn absolute aanrader. Als je er in de buurt bent, ga erheen, het verandert je leven! Ik had er geen angst, kon goed tegen het warme en vochtige klimaat. In een vorig leven was ik vast en zeker een indiaan…

Welke vraag waar je dolgraag op zou willen antwoorden hebben we je nu nog niet gesteld? Iris: Welk liedje over de natuur heeft je als kind geraakt en is je bijgebleven?

Toonvast begint Iris de HELE tekst van “Laat ons een bloem” van Louis Neefs recht uit het hart te zingen! Tony Froyen

Laat ons een bloem… Louis Neefs Dit is een lied voor de mensen die zorgen dat morgen de mensen al dood zullen zijn, dit is een lied voor de doden van morgen, begraven, gekist in een stenen woestijn. Laat ons een bloem en wat gras dat nog groen is, laat ons een boom en het zicht op de zee, vergeet voor één keer hoeveel geld een miljoen is, de wereld die moet nog een eeuwigheid mee… Je breekt en je hakt en je boort door de bergen, je maakt elke heuvel gelijk met de grond, de reuzen van nu lijken morgen maar dwergen, vooruitgang vernielt wat er gisteren nog stond. Laat ons een bloem en wat gras dat nog groen is, laat ons een boom en het zicht op de zee, vergeet voor één keer hoeveel geld een miljoen is, de wereld die moet nog een eeuwigheid mee… De vis in de zeeën vergiftigd, gestorven het zand op de stranden vervuild door mazout, en jij door de tankers en chequeboek bedorven, je weet zelfs niet meer waar de meeuw heeft gebroed. Laat ons een bloem en wat gras dat nog groen is, laat ons een boom en het zicht op de zee, vergeet voor één keer hoeveel geld een miljoen is, de wereld die moet nog een eeuwigheid mee… En zo zal dan morgen het leven verdwijnen, verslagen door staal en gewapend beton, de maan zal dan koud op je nachtmerrie schijnen, geen mens die nog weet hoe het einde begon. Laat ons een bloem en wat gras dat nog groen is, laat ons een boom en het zicht op de zee, vergeet voor één keer hoeveel geld een miljoen is, de wereld die moet nog een eeuwigheid mee… de wereld die moet…nog een eeuwigheid mee… een eeuwigheid mee… een eeuwigheid mee… een eeuwigheid mee……

LENTEREISJES 2013

Ronde Zonnedauw Foto: Albert Steensels

Dit voorjaar hebben we liefst drie reisjes op de agenda gezet. Eerst een weekendje naar de Hoge Venen, dan een driedaagse naar de Gaume en vervolgens een hele week naar de Oostenrijkse Kalkalpen in Tirol. Dat belooft weer heel wat fraais op te leveren aan planten en dieren. TWEE DAGEN DOORHEEN DE HOGE VENEN - 11 -1 2 mei

Met Hemelvaart dit jaar trekken we voor een weekendje naar de Hoge Venen. Zowel zaterdag als zondag wandelen we doorheen het oudste natuurreservaat van ons land. Frans Voets is gids van dienst. Inmiddels is het infopakketje met alle uitleg gemaild naar alle mensen die ooit belangstelling hebben getoond voor onze reisjes én is het op www.natuurpunthasseltzonhoven.be terug te vinden. Dat geldt trouwens ook voor de beide andere reisjes. Voor het weekend Hoge Venen bedraagt de prijs € 75. De uiterste inschrijfdatum is 1 0 april. Er zijn al wat mensen ingeschreven, dus wacht niet te lang. Verblijven doen we in een hotel in Malmédy.

DE GAUME - 1 8-20 mei

Montmédy

Op de grens van Frankrijk en België, helemaal in het uiterste zuiden, ligt de Gaume. Daar liggen tal van kalkgraslanden met orchideeën, parelmoervlinders, muurhagedissen of bidsprinkhanen. We bezoeken er een aantal aan Belgische en aan Franse kant. Ook het imposante fort van Montmédy, het oude pestkerkhof van Saint-Hilaire en de ontroerende basiliek van Avioth staan op het programma. Maar eveneens een bloemrijk, vochtig hooiland, een vijver met moerasbos en de weilanden in de vallei van de Maas vereren we met een bezoekje. De prijs bedraagt € 1 50 en de uiterste inschrijfdatum is 1 5 april. Dit reisje organiseren we in samenwerking met de Limburgse Plantenwerkgroep (LPW). We vonden een knap, nieuw hotelletje in Marville.

KAUNERGRAT – DE OOSTENRIJKSE KALKALPEN - 1 5-22 juni

Oostenrijk is nieuw in ons aanbod. Voor een week trekken we door een deel van de Oostenrijkse Kalkalpen in Tirol: Kaunergrat. Dat is een vallei tussen het Pitztal en de Inn. Kalkgrond betekent veel zeldzame planten en massa’s vlinders. We verkennen een hoogveen, bezoeken het natuurparkhuis, doorsnuffelen tal van Alpenweiden, trekken met de auto tot aan een gletsjer of vertoeven in oude naaldbossen vol korstmossen. De prijs bedraagt € 495. De uiterste inschrijfdatum is 1 5 mei. Verblijven doen we in een hotel in Tobadill, uitgebaat door Vlaamse mensen. Ook dit reisje ondernemen we in samenwerking met de Limburgse Plantenwerkgroep (LPW). Nog even praktisch: inschrijven is verplicht voor alle reisjes. Dat gebeurt liefst via een mailtje aan [email protected]. In de prijs zijn inbegrepen het halfpension, wat extraatjes ter plaatse, een deel van de voorbereidingskosten en de taksen. Vervoer is telkens per auto en wordt kostendelend geregeld (carpooling). Voor de afspraken binnen de afdeling omtrent late inschrijvingen en annulering verwijzen we naar www.natuurpunthasseltzonhoven.be onder ‘reisjes’.

Foto:AlfvanBeem - Creative Commons CC0 1 .0 Universal Public Domain Dedication

Pitztal

Johan Royeaerd Foto: Reisender1 701 - CC Attribution-ShareAlike 2.0 Generic (CC BY-SA 2.0)

Cursus Planten van vijvers en poelen

Cursus Zoetwatervissen

Waterviolier, Krabbescheer of Waterlepeltje?

Bermpje, Serpeling of Bittervoorn? Op dinsdagen 3 en 1 0 september kan je van 1 9.30 tot 22.30 u. terecht op de zolderverdieping in het Natuur.huis (Domein Kiewit, Putvennestraat 11 2, Hasselt) voor twee theorielessen over de bewoners van vele plassen en waterlopen in het prachtige Vijvergebied Midden-Limburg . Tijdens de eerste les trachten we de zoetwatervissen te herkennen: Welke vissoorten komen in Vlaanderen in zoet water voor? Hoe breng je ze op naam? Wat zijn de belangrijkste verschillen? In de tweede theorieles nemen we hun levenswijze onder de loep. Hier besteden we aandacht aan de biotoopeisen van onze vissen en aan de implicaties van beheeringrepen op onze wateren. We belichten ook de visserijwetgeving. De lesgever voor de theorie is Koen Leysen, Natuurpunt Educatie. De praktijkexcursies grijpen plaats op zaterdagen 1 4 en 28 september, telkens van 9 tot 1 2 u. en worden verzorgd door Jos Eykens van de Likona Vissenwerkgroep. De prijs voor deze cursus bedraagt € 24 voor NP-leden. Niet-leden betalen € 32. Vooraf inschrijven is verplicht via de website www.natuurpunthasseltzonhoven.be/activiteiten/ inschrijving-zoetwatervissen of per e-mail aan [email protected]. De inschrijvingen voor de cursussen gebeuren bij voorkeur met een digitaal inschrijvingsformulier. Je kunt dat terugvinden op: http://www.natuurpunthasseltzonhoven.be/activiteiten/ cursussen. Onder de cursus die je wenst te volgen kun je op de link naar het inschrijvingsformulier klikken. Vul alle vereiste velden aangeduid met een rood sterretje * in en klik op insturen. Na inschrijving ontvang je een bevestiging per e-mail (soms pas enkele weken later).

Op dinsdag 28 mei kan je van 1 9.30 u. tot 22.30 u. terecht in het Biolokaal op het Domein Kiewit (Putvennestraat 11 2, Hasselt) voor de eerste en enige

theorieles waarin je alles te weten komt over de in het water levende planten en de planten die de oevers van vijvers en poelen sieren . Planten van

vijvers en poelen krijgen door hun moeilijk toegankelijke standplaats zelden de aandacht die ze verdienen. Dat geldt in het bijzonder voor in het water levende planten met ondergedoken of drijvende bladeren. Denk maar aan fonteinkruid-, eendenkroos-, hoornblad-, vederkruiden sterrenkroossoorten. Maar ook oeverplanten met weinig opvallende bloemen, waaronder grasachtigen en lisdodde-, muur-, basterdwederik-, vergeet-mij-nietjesen walstrosoorten, behoren niet meteen tot de categorie ‘makkelijk herkenbare’ planten. Tijdens de cursus ‘Planten van vijvers en poelen’ maak je niet alleen nader kennis met deze planten, maar leer je ook hoe je ze in het veld makkelijk op naam kunt brengen. De lesgever voor de theorie is Hans Vermeulen, Natuurpunt Educatie. De praktijkexcursies vinden plaats op zaterdagen 27 juli, 31 augustus en 7 september, telkens van 9 tot 1 2 u. Ze worden verzorgd door Lili Gora, Johan Royeaerd en Bert Berten. De prijs voor deze cursus bedraagt € 24 voor NP-leden. Niet-leden betalen € 32. Vooraf inschrijven is verplicht via de website www.natuurpunthasseltzonhoven.be/activiteiten/ inschrijving-plantenvanvijvers of per e-mail aan [email protected]. De inschrijvingen voor de cursussen gebeuren bij voorkeur met een digitaal inschrijvingsformulier. Je kunt dat terugvinden op: http://www.natuurpunthasseltzonhoven.be/activiteiten/ cursussen. Onder de cursus die je wenst te volgen kun je op de link naar het inschrijvingsformulier klikken. Vul alle vereiste velden aangeduid met een rood sterretje * in en klik op insturen. Na inschrijving ontvang je een bevestiging per e-mail (soms pas enkele weken later).

Karolien Brauns Waterviolier Foto: Albert Steensels

Bittervoorn

Succesvolle fotoavond

Noorderlicht

De werkgroep communicatie organiseerde op zaterdag 23 februari een fotoavond over het Noorderlicht. Ruben Weytjens – bekend als weerman voor onder andere het Belang van Limburg - was gastspreker. Dit was een schot in de roos, want bijna 60 geïnteresseerden vonden de weg naar het Natuurpunthuis in Kiewit. En dat terwijl het weer op dat moment een zeer Noors karakter had… Ruben kent Lapland door en door. Gepassioneerd door het Noorderlicht trekt hij er geregeld naartoe. Het Noorderlicht ontstaat wanneer geladen deeltjes, afkomstig van de zon in onze aardse atmosfeer in botsing komen met zuurstof- en stikstofatomen. Bij die botsingen komt energie vrij onder de vorm van licht. Wanneer er genoeg van dergelijke botsingen plaatsvinden, wordt dat licht zichtbaar voor het blote oog en zien we dus het Noorderlicht. We spreken van ‘noorder’licht, omdat de meeste geladen deeltjes door het magneetveld rond de aarde naar de polen geleid worden. In het noordelijk halfrond is dat dus de Noordpool, in het zuidelijk halfrond uiteraard de Zuidpool. Aan de andere kant van de aarde treedt inderdaad precies hetzelfde effect op, wat daar dus het Zuiderlicht veroorzaakt. Meestal is het Noorderlicht groen, maar het kan ook rood zijn. Na dit inspirerend verhaal met feeërieke foto’s werd er gesmuld van een lekker passend zalmhapje. Tot slot liet Ruben de toehoorders prachtige beelden zien van de typische fauna en flora in Lapland. We hebben het licht gezien…op foto en wie weet…ooit in het echt?!! Sandra Bamps

Vogel- en vlindernamen ter discussie

In het tijdschrift Onze Taal 201 3-2/3 staan op pagina 43 twee berichtjes over de discussie die in Nederland is ontstaan over de tendens om de verkleinvorm van vogel- en vlindernamen weg te laten. De schrijver Hans Dorrestijn sloeg eind 201 2 alarm omdat in de nieuwere vogelgidsen verkleinvormen van vogelnamen vervangen werden. Het is daar nu roodborst in plaats van roodborstje. Een andere Nederlandse publicist Frank Jansen gaat daarop in en beweert dat vogelnamen zonder de verkleinuitgang al sinds jaar en dag worden gebruikt. Hij vermeldt dat in zijn exemplaar van Petersons vogelgids uit 1 974 al winterkoning en roodborst staan. Volgens hem staat in de elektronische versie van de grote Van Dale uit 2000 ook alleen maar de vorm roodborst. Dat stelt Dorrestijns klacht over het verschijnsel in de vogel- en vlindernamen toch in een ander daglicht. De correspondente die daarover ook schrijft in Onze Taal, Nelly Beernink, vraagt zich daarbij af of vlindernamen als koolwitje, landkaartje, dambordje, zandoogje, heideblauwtje straks eveneens veranderd worden in koolwit, landkaart, dambord, zandoog en heideblauw. Moeten we dan zeggen ‘Er zit een landkaart op de roos’? Verder is dan evenzeer een ‘lieveheersbeest’ veel minder lief dan een lieveheersbeestje. En als een zeepaardje een ‘zeepaard’ wordt, lijkt het wel vooral familie van de zeekoe en de zeeleeuw. Ze besluit gebelgd met: “Daarom weg met deze lelijke veranderingen!” Jawel, die verkleinvormen hebben echt wat liefs in de naamgeving van vogels en vlinders. Ghislain Duchâteau

What’s in a name?

De namen van een aantal organismen dragen de naam van een seizoen. Is er een verband? Het is natuurlijk dat planten in het voorjaar of in de zomer bloeien, en dat hoeft dan niet meer in hun naam gestopt, tenzij men een verschil wil maken met een soortgenoot, die vroeger of later bloeit.

Het lenteklokje (Leucojum vernum = van de lente)) is een bolgewas uit de

narcisfamilie. Uit een rozet van smalle bladeren komt een circa 20 cm. hoge bloemstengel. Uit de bloemstengel komen één, soms twee, bolvormig knikkende bloemen. Hierin onderscheidt de soort zich van het zeldzamere en beschermde zomerklokje, dat meestal meer dan twee bloemen per stengel heeft. Het lenteklokje bloeit gewoonlijk iets later dan het gewoon sneeuwklokje (Galanthus nivalis), in februari – maart, een lenteaankondiger zou je kunnen zeggen. Het voorjaarshelmkruid (Scrophularia vernalis) is een in België zeer zeldzame plant, die bloeit van maart tot juli. De voorjaarsadonis (Adonis vernalis) is een giftige vaste plant, die behoort tot de ranonkelfamilie. De voorjaarsadonis bloeit in het voorjaar in maart en april met 4-8 cm. grote, gele bloemen. De bloemen bestaan uit tien tot twintig kroonbladen. De plant wordt niet geteeld en wordt alleen in het wild tijdens de bloei verzameld voor het maken van medicijnen. Dit is ook een van de oorzaken waarom de plant in Europa sterk is achteruitgegaan. De werking is te vergelijken met die van digitalis. De plant bevat hartstimulerende stoffen. Het lentetepelkogeltje (Rosellinia aquila ) is een donker (aquilus) kogelvormig saprofytje dat in februari - mei te vinden is op dode (esdoorn) takken. Het lenteklokje De voorjaarshoutzwam kwam al aan Foto:Albert Steensels bod bij de winterplanten. De voorjaarsspanner (Apocheima hispidaria = ruig) is een nachtvlinder. Het vrouwtje heeft geen vleugels. De voorjaarsspanner gebruikt eik, maar ook andere loofbomen, als waardplanten. De rups is te vinden van april tot juni. De soort overwintert als pop onder de grond. Er is jaarlijks een generatie die vliegt van halverwege februari tot halverwege april, vroege exemplaren worden vanaf december waargenomen.

De grote voorjaarsspanner (Agriopis marginaria = van een rand

voorzien) is een nachtvlinder. Het vrouwtje heeft rudimentaire vleugels en kan daardoor niet vliegen. De spanwijdte van de mannetjes is 36 tot 42 mm. De rups is grijsbruin met een donkere streep over de rug. De vlinder overwintert als pop. Als leefgebied geeft de vlinder de voorkeur aan loofbos. De vliegtijd is van februari tot en met april. De kleine voorjaarsspanner (Agriopis leucophaearia) is het kleinere broertje. Als leefgebied geeft de vlinder de voorkeur aan zandgronden. De waardplant van de rupsen is de eik. De vliegtijd is van februari tot en met april. In april en juni voedt de rups zich en overwintert dan als pop onder de grond. Myriam Timmermans

Het wachtbekken in de Herkvallei, in Stevoort Rij je van Runkst naar Stevoort of omgekeerd dan zie je al enkele jaren aan de oostzijde van de weg ter hoogte van de dalbodem van de Herk en de Kleine Herk een vrij hoge aarden dam. Maanden, ja welgeteld 1 80 dagen werden 20.000 m³ grond uitgegraven voor hergebruik, brachten vrachtwagens tonnen bouwstof aan, maakte men 5 betonconstructies en 6000 m³ schanskorven en werden 2,5 km. dijken aangelegd. Dat alles om de woningen in laaggelegen Stevoort en stroomafwaarts gelegen woongebieden voor overstromingen te behoeden. Sedert 2009 werd de Herkvallei tussen de St.-Truidersteenweg in St.Lambrechts-Herk en Herk-de-Stad bij decreet (Vlaams Gewest) natuurgebied. NP Alken gaf reeds aanzetten die tot bescherming en uitbreiding van NATUUR zullen zorgen. Onze kern Herk en Mombeek kocht aan de noordzijde van de beken, op Herks grondgebied, de eerste perceeltjes. Via volgende link zie je bijzonder mooie foto’s van de nieuwe waterpartijen, ontstaan door de aanleg van het wachtbekken. Zij zullen de vernatting van de vallei, het vogelvolk en de originele beemdplanten ten goede komen. Dat hopen we toch! http://www.florif.be/Fotos/Wachtbekken/index.html Alida Vanholst

APRIL 201 3

PUB . Donderdag 11 en zondag 1 4 april om 1 4 u. De Roerdomp en zijn kornuiten. De roerdomp is de adoptiesoort van de gemeente Zonhoven. Wij gaan hem opzoeken in zijn leefgebied en laten u ontdekken wat er allemaal reilt en zeilt in de rietkragen en op de oevers van de vijvers. Afspraakplaats: parking Heidestrand, Zwanenstraat 1 05, Zonhoven. INFO: Toerisme Zonhoven, [email protected]. WST. Zondag 1 4 april om 7 u. Voorjaarsbloeiers in de Vlaamse Ardennen (dagtocht). Voor deze winterstudie-activiteit trekken we naar de Vlaamse Ardennen om er te genieten van bloementapijten van soorten als donkere ooievaarsbek, daslook, gevlekt longkruid, heelkruid en miljoenen wilde hyacinten, onder begeleiding van lokale gidsen van de Natuurpuntafdeling Vlaamse Ardennen Plus. Afspraakplaats: Carpoolparking Lummen, Lummen. INFO: Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09, 011 81 55 33. VER. Dinsdag 1 6 april van 20 u tot 22.30 u. Startvergadering werking SAPclubje. We bespreken de laatste praktische zaken van de planten- en insectentochten, cursussen, reisjes e.a. De bijeenkomst vindt plaats op de zolder van het Natuur.huis, Domein Kiewit, Putvennestraat 11 2, Hasselt. INFO: Jan Wyers, 0475 31 37 09, [email protected]. VER. Donderdag 1 8 april om 20 u. Bestuursvergadering. Locatie: Natuur.huis, Domein Kiewit, Putvennestraat 11 2, Hasselt. NBW. Zaterdag 20 april van 9u. tot 1 6.30u. Natuurbeheerteamdag te Wijvenheide. De beheerteamdagen van 201 3 door Natuurpunt Beheer staan in het teken van het vrijwillig beheer van onze gebieden. Tijdens een hele reeks workshops in de voormiddag kunnen leden van andere beheerteams van andere leren hoe zij het aanpakken. In de namiddag vinden er terreinbezoeken plaats te Wijvenheide inzake houtverkoop en vijver- en poelenbeheer. Locatie: Recreatieoord Heidestrand, Zwanestraat 1 05, Zonhoven. Inschrijvingen en info: www.natuurpunt.be/beheerteamdagen. NAT. Maandag 22 april. Internationale Dag van de Aarde. Meer info: www.natuurpunt.be. VLI+VOG+KGC. Zaterdag 27 april van 1 3 tot 01 u. 1 2 Uren van de Rode Vijvers. We gaan 1 2 u. lang op ontdekkingsreis in het natuurgebied de Rode Vijvers, waar we onder begeleiding van specialisten verschillende faunagroepen verkennen. Met andere woorden: “voor ieder wat wils”. In de namiddag ligt de

focus op waterfauna, vlinders, libellen en andere dagactieve insecten en ongewervelden, en op het spotten en luisteren naar broedvogels… In de vroege avond nemen we even de tijd om een lekker hapje te eten met de groep. Weer volledig opgeladen gaan we erna luisteren naar roepende boomkikkers en nachtvlinders vangen. Je kan ook voor één of enkele uurtjes deelnemen. Meer concrete info volgt later. Locatie: picknickplaats langs Bolderdal, Hasselt. INFO: Kim Windmolders, 0487 90 57 88, [email protected] en Ron Demey, 011 75 81 1 4, rondemey1 @gmail.com. KHM. Zondag 28 april van 1 4 tot 1 7 u. Lentewandeling van 5 km in de Mombeekvallei. Afspraak aan het kruispunt Steenberg – Muntelbeekstraat – Sasput – Bekstraat, Sint-Lambrechts-Herk, Hasselt. INFO: Alida Vanholst, 011 31 24 21 , [email protected]. Bij regenweer, ook na een periode van lichte regen, best laarzen voorzien.

MEI 201 3

PLA. Woensdag 1 mei, van 1 8.30 u. tot het donker is. 1 ste plantenexcursie van het SAP-Clubje t.h.v. Pukkelpopweide, Hasselt. In het kader van de Limburgse plantenatlas verkennen we hok D6 47 32 (festivalweide Pukkelpop) 2 maal - excursie 1 . Plaats van afspraak: parking tegenover de kerk van Kiewit, kruispunt Kempischesteenweg-Tulpinstraat, Hasselt. INFO: Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09, 011 81 55 33. VER. Donderdag 2 mei om 20 u. Bestuursvergadering NP Hasselt-Zonhoven. Locatie: Natuur.huis op het Domein Kiewit, Putvennestraat 11 2, 3500 Hasselt. PUB+NBW. Vrijdag 3 mei om 20.30 u. Boomkikkerwandeling aan de Rode Vijvers. Kikker jezelf op en zoek de boomkikker op aan de Rode Vijvers (Wijvenheide) te Hasselt. We starten aan de picknickplaats langs Bolderdal te Hasselt, dit onder begeleiding van Limburgse amfibieëndeskundige Peter Engelen! Nuttig om mee te nemen: een zaklamp, gepaste kledij en stevige schoenen. INFO: Mieke Philips, [email protected]. Inschrijven verplicht via Inge Vandebeek, [email protected] (aantal deelnemers is beperkt). Prijs: gratis. PUB. Dinsdag 7 mei 201 3 om 1 4 u. Belevingswandeling. We zetten onze zintuigen op scherp. We gaan de natuur eens anders beleven: proeven, voelen, horen, zien en ruiken en dit voor jong en oud. Afspraakplaats: De Drij Dreven (net voorbij het laatste huis in Zonhoven), Zonhoven. INFO: Toerisme Zonhoven, [email protected]. PLA. Woensdag 8 mei, van 1 8.30 u. tot het donker is. 2de plantenexcursie van het SAP-Clubje t.h.v. Grenslandhallen te Hasselt. In het kader van de Limburgse plantenatlas verkennen we hok D6 57 1 4 (Grenslandhallen en provinciegebouw) binnen D6 57, 1 maal. Plaats van afspraak: parking Kinepolis, Hasselt. INFO: Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09, 011 81 55 33.

REI. Hemelvaart: zaterdag 11 en zondag 1 2 mei. Reisje naar de Hoge Venen, onder begeleiding van Frans Voets. Inschrijving vooraf is verplicht per e-mail, liefst een maand voor aanvang, bij Johan Royeaerd, [email protected]. De uiterste inschrijfdatum is 1 0 april! Inschrijvingen worden bevestigd per mail. Ingeschrevenen ontvangen een infopakket en kort voor de aanvang van het reisje de regeling i.v.m. vervoer. De prijs bedraagt € 75, halfpension inbegrepen. Vervoer wordt kostendelend geregeld met chauffeurs (€ 0,05/km/p). Betalingswijze en annuleringsregeling zijn te vinden op de website van de afdeling www.natuurpunthasseltzonhoven.be. PLA. Woensdag 1 5 mei, van 1 8.30 u. tot het donker is. 3de plantenexcursie van het SAP-Clubje te Stokrooie (Hasselt) en Tiewinkel (Lummen). In het kader van de Limburgse plantenatlas verkennen we hok D6 45 23 (akkers tussen Stokrooie en Tiewinkel) binnen D6 45, 2 maal – excursie 1 . Plaats van afspraak: Waterlozestraat 63 (busparking op hoek met Pikanshoefstraat), Stokrooie (Hasselt). INFO: Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09, 011 81 55 33. REI. Pinksteren: zaterdag 1 8 t.e.m. maandag 20 mei. Reisje naar de Belgische en Franse Gaume streek. Inschrijving vooraf is verplicht per e-mail, liefst een maand voor aanvang, bij Johan Royeaerd, [email protected]. De uiterste inschrijfdatum is 1 5 april! Inschrijvingen worden bevestigd per mail. Ingeschrevenen ontvangen een infopakket en kort voor de aanvang van het reisje de regeling i.v.m. vervoer. De prijs bedraagt € 1 50, halfpension inbegrepen. Vervoer wordt kostendelend geregeld met chauffeurs (€ 0,05/km/p). Betalingswijze en annuleringsregeling zijn te vinden op de website van de afdeling www.natuurpunthasseltzonhoven.be. VLI+KGC. Zaterdag 1 8 mei. De 1 ste dagvlinder- & libellenexcursie van het SAP-Clubje vindt plaats aan de Rode Vijvers. Voor deze inventarisatie van dagactieve insecten verzamelen we om 1 3 u. aan de Kapel van O.L.V. van Altijddurende Bijstand, Goorstraat, Hasselt. Einde om 1 7 u. INFO: Kim Windmolders, 0487 90 57 88, [email protected]. NAT. Zaterdag 1 8 en zondag 1 9 mei. Dag van de Biodiversiteit. Meer info: www.natuurpunt.be. PLA. Woensdag 22 mei, van 1 8.30 u. tot het donker is. 4de plantenexcursie van het SAP-Clubje naar de Herkvallei te Stevoort (Hasselt). In het kader van de Limburgse plantenatlas verkennen we hok D6 54 24 (Cijnsbroek, Herkvallei, Stevoort) binnen D6 54, 2 maal – excursie 1 . Plaats van afspraak: kruispunt Wijerstraat – Herkkant, Spalbeek (Hasselt). INFO: Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09, 011 81 55 33.

KHM. Donderdag 23 mei van 9 tot 1 5 u. Beheerwerken Mombeekvallei door het 4de leerjaar Kameleonschool. Locatie: Brug Mombeek, Bekstraat, SintLambrechts-Herk (Hasselt). INFO: Alida Vanholst, 011 31 24 21 , [email protected]. Zorgen voor aangepast schoeisel en kledij.

NBW. Zaterdag 25 mei. Natuurbeheerwerkdag: reservewerkdag (wegens broedseizoen). Verzamelen zoals steeds om 9 u. of om 1 3 u. Einde om 1 6 u.

Verdere gegevens worden later verstrekt. INFO: Gilbert Hermans, 011 22 44 58, 0479 81 77 20, [email protected] & Ivo Vanvoorden, 011 21 02 94, [email protected]. Voor een halve dag is je hulp ook welkom (geef Ivo of Gilbert een seintje om juist te weten waar de werken plaatsvinden). NAT. Zondag 26 mei. Dag van het Park. Meer info: www.natuurpunt.be. CUR. Dinsdag 28 mei van 1 9.30 tot 22.30 u. Start van de cursus ‘Planten van vijvers en poelen’. Planten van vijvers en poelen krijgen door hun moeilijk toegankelijke standplaats zelden de aandacht die ze verdienen. Dit geldt in het bijzonder voor in het water levende planten met ondergedoken of drijvende bladeren. Denk maar aan fonteinkruid-, eendenkroos-, hoornblad-, vederkruid- en sterrenkroossoorten. Maar ook oeverplanten met weinig opvallende bloemen, waaronder grasachtigen en lisdodde-, muur-, basterdwederik-, vergeet-mij-nietjesen walstrosoorten, behoren niet meteen tot de categorie ‘makkelijk herkenbare’ planten. Tijdens de cursus ‘Planten van vijvers en poelen’ maak je niet alleen nader kennis met deze planten, maar leer je ook hoe je ze in het veld makkelijk op naam kan brengen. De eerste en enige theorieles vindt plaats in het Biolokaal op het Domein Kiewit, Putvennestraat 11 2, Hasselt. De praktijkexcursies gaan door op zaterdagen 27 juli, 31 augustus en 7 september, telkens van 9 tot 1 2 u. Vooraf inschrijven is verplicht. Dit gebeurt bij voorkeur via de website www.natuurpunthasseltzonhoven.be/activiteiten/inschrijving-plantenvanvijvers of per e-mail aan [email protected]. Na inschrijving ontvang je een bevestiging per e-mail. Wie niet vooraf inschrijft, betaalt de eerste avond een extra bedrag van € 5. De prijs voor deze cursus bedraagt € 24 voor NP-leden. Niet-leden betalen € 32. Je inschrijving is pas definitief na storting van het inschrijvingsbedrag op de rekening van onze afdeling 001 -5071 333-55, Natuurpunt Hasselt-Zonhoven, Holrakkerstraat 1 34, 3500 Hasselt. De storting dient een week voor de aanvang van de cursus gebeurd te zijn. De annuleringsregeling vind je op onze afdelingswebsite www.natuurpunthasseltzonhoven.be. De lesgever voor de theorie is Hans Vermeulen, NP Educatie. Praktijkexcursies worden verzorgd door Lili Gora, Johan Royeaerd en Bert Berten. INFO: Inge Vandebeek, 0473 74 03 50, [email protected]. PLA. Woensdag 29 mei, van 1 8.30 u. tot het donker is. 5de plantenexcursie van het SAP-Clubje te Tommelen : opvolging van de vegetatie van het westelijk km-hok D6 56 23, Hasselt. Afspraakplaats: Spoorwegstraat, waar deze onder de brug van de grote ring gaat, Hasselt. INFO: Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09, 011 81 55 33.

JUNI 201 3

PUB. Dinsdag 4 en zondag 9 juni om 1 4 u. Verbazingwekkende planten. Trek mee op deze expeditie naar vleesetende, wurgende, geneeskrachtige of juist dodelijke planten. Je hoeft er niet voor naar de tropen, je vindt ze in Zonhoven op de Teut. We zoeken dit jaar weer een ander stukje van dit prachtig reservaat op. Afspraakplaats: parking van de Teut op het einde van de Donderslagseweg, Zonhoven. INFO: Toerisme Zonhoven, [email protected]. PLA+KGC. Woensdag 5 juni, van 1 8.30 u. tot het donker is. 6de

plantenexcursie van het SAP-Clubje naar de Groene Delle te Tiewinkel (Lummen). In het kader van de Limburgse plantenatlas verkennen we hok D6 45

1 2 (Groene Delle en omgevende bossen, Tiewinkel) binnen D6 45, 2 maal – excursie 1 . Plaats van afspraak: hoek Waterlozestraat (nr. 1 57) met Uithoekstraat, Stokrooie (Hasselt). INFO: Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09, 011 81 55 33. VER. Donderdag 6 juni om 20 u. Vergadering Werkgroep Activiteiten : bespreking activiteiten volgend jaar en actualisering activiteitenkalender huidig jaar. Locatie: Natuur.huis, Domein Kiewit, Putvennestraat 11 2, Hasselt. PLA. Woensdag 1 2 juni, van 1 8.30 u. tot het donker is. 7de plantenexcursie van het SAP-Clubje nabij het centrum van Hasselt. In het kader van de Limburgse plantenatlas verkennen we hok D6 57 1 2 (Albertkanaal west van sluizen Godsheide) binnen D6 57, 2 maal – excursie 1 . Plaats van afspraak: hoek Vissersstraat – Scheepvaartkaai, parking van Villa Basta, Hasselt. INFO: Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09, 011 81 55 33. VER. Donderdag 1 3 juni om 20 u. Bestuursvergadering. Locatie: Natuur.huis, Domein Kiewit, Putvennestraat 11 2, Hasselt. NBW. Zaterdag 1 5 juni. Natuurbeheerwerkdag te Wijvenheide: we voeren maaiwerken uit op de percelen van Surkijn. Verzamelen ter hoogte van het infobord op het einde Nachtegalenstraat te Zonhoven, zoals steeds om 9 u. of om 1 3 u. Einde om 1 6 u. INFO: Gilbert Hermans, 011 22 44 58, 0479 81 77 20, [email protected] & Ivo Vanvoorden, 011 21 02 94, [email protected]. Voor een halve dag is je hulp ook welkom (geef Ivo of Gilbert een seintje om juist te weten waar de werken plaatsvinden).

REI. Zaterdag 1 5 t.e.m. zaterdag 22 juni. Lentereis naar Kaunergrat (Oostenrijkse kalkalpen – West Tirol) i.s.m. LPW. Inschrijving vooraf is verplicht per e-mail, liefst een maand voor aanvang, bij Johan Royeaerd, [email protected]. De uiterste inschrijfdatum is 1 5 mei! Inschrijvingen worden bevestigd per mail. Ingeschrevenen ontvangen een infopakket en kort voor de aanvang van het reisje de regeling i.v.m. vervoer. De prijs bedraagt € 495, halfpension inbegrepen. Vervoer wordt kostendelend geregeld met chauffeurs (€ 0,05/km/p). Betalingswijze en annuleringsregeling zijn te vinden op de website van de afdeling www.natuurpunthasseltzonhoven.be. PLA. Woensdag 1 9 juni, van 1 8.30 u. tot het donker is. 8ste plantenexcursie van het SAP-Clubje aan de Rode Vijvers: opvolging van de vegetatie D6 46 21 . Afspraakplaats: Kapel van O.L.V. van Altijddurende Bijstand, Goorstraat, Hasselt. INFO: Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09, 011 81 55 33. VLI. Vrijdag 21 juni. 2de nachtvlinderexcursie van deze zomer. Voor deze inventarisatie van nachtvlinders gaan we naar de Mombeekvallei . Locatie: parking kruispunt Steenberg – Muntelbeekstraat – Sasput – Bekstraat, St-LambrechtsHerk. Aanvang om 22 u. Einde ten laatste om 1 u. Breng een stoeltje, een lamp, een nachtvlindergids en een loep mee. INFO: Kim Windmolders, 0487 90 57 88, [email protected]. VLI. Zaterdag 22 juni. De 2de dagvlinder- & libellenexcursie van het SAPClubje vindt plaats op het Domein Kiewit. Voor deze inventarisatie van dagactieve insecten verzamelen we om 1 3 u. op de parking Domein Kiewit, Putvennestraat 11 2, Hasselt. Einde ten laatste om 1 7 u. INFO: Kim Windmolders, 0487 90 57 88, [email protected]. PLA. Woensdag 26 juni, van 1 8.30 u. tot het donker is. 9de plantenexcursie van het SAP-Clubje tussen de Groene Delle en Stokrooie (Hasselt). In het kader van de Limburgse plantenatlas verkennen we hok D6 45 21 (Albertkanaal tussen Groene Delle en Stokrooie) binnen D6 45, 2 maal – excursie 1 . Plaats van afspraak: hoek Klein Spanjestraat en Jagerspad (ter hoogte van einde Kanaalstraat), berm Albertkanaal, Stokrooie. INFO: Jan Wyers, [email protected], 0475 31 37 09, 011 81 55 33.

AFDELINGSBESTUUR KAROLIEN BRAUNS (Werkgroep Activiteiten)

KERNKOPPEN

0494 89 78 92 - [email protected]

NATALIE HENSELER (Voorzitter)

RAF NULENS (Werkgroep Natuurbeheer / Webmaster)

0478 71 31 67 - [email protected]

KRIS GABRIËLS (Ondervoorzitter / Interne werking / Webmaster) 089 34 00 87 - [email protected]

089 34 00 87 - [email protected]

JAN WYERS (SAP-clubje: Natuurstudiewerkgroep)

011 81 55 33 - 0475 31 37 09 - [email protected]

INGE VANDEBEEK (Secretariaat)

0473 74 03 50 - [email protected]

KRIS VANGRIEKEN (Penningmeester / Werkgroep Natuurbeheer) 0494 84 56 41 - [email protected]

KATJA ROGGEN (Werkgroep Beleid)

011 24 20 83 - [email protected]

TONY FROYEN (Werkgroep Redactie & Communicatie) 011 72 02 07 - 0475 35 83 26 - [email protected]

JOS COTEUR (Co-voorzitter)

ALIDA VANHOLST (Voorzitter Kern Herk en Mombeek) 011 31 24 21 - [email protected]

011 27 02 49 - 0497 04 86 79 - [email protected]

JOHAN ROYEAERD (Co-ondervoorzitter)

011 80 35 25 - 0486 03 11 31 - [email protected]

FRANS VOETS (Werkgroep Activiteiten)

011 21 23 81 - 0495 1 7 22 23 - [email protected]

KERN HERK & MOMBEEK

NATUURGEBIEDEN

KERN GROENCOMITÉ

ALIDA VANHOLST

Rode Vijvers (projectnr. 8824):

RIK JACOBS

(Voorzitter) 011 31 24 21 * [email protected]

JOS PUTZEYS

(Secretaris + Penningmeester) 011 31 62 97 * [email protected]

RENÉ NEUTELAERS

(Conservator Herk & Mombeek) 011 31 52 58

GEORGES MEWIS

(Co-conservator Herk & Mombeek) 011 31 24 21 * [email protected]

Wi e is Wi e?

CHRIS ONKELINX

Wijvenheide (projectnr. 8064):

CHRIS ONKELINX

Domein Kiewit (projectnr. 8855):

(Voorzitter) 0479 60 91 40 * [email protected]

JOS COTEUR

Tommelen (projectnr. 81 44):

(Penningmeester) 011 27 02 49 - 0497 04 86 79 * [email protected]

Mombeekvallei (projectnr. 881 5):

(Secretaris)

JOS COTEUR RIK JACOBS

RENÉ NEUTELAERS

JOS DE MOOR

COLOFON De Paalsteen is het driemaandelijks contactblad van afdeling Hasselt - Zonhoven van Natuurpunt vzw. Alle leden van de afdeling krijgen het blad gratis. Redacteur - Kim Windmolders Redactieraad - Tony Froyen, Kim Windmolders, Jos Coteur, Johan Royeaerd, Raf Nulens, Kris Gabriëls Ledenadministratie - Kris Gabriëls Vormgeving - Kim Windmolders Realisatie: Digi-King Baan op Diepenbeek 2-4 B-3500 Hasselt Papieren oplage 75 ex. Digitale oplage 1 000 ex.

STEUN DE NATUUR: WORD LID!

Lid worden van Natuurpunt Hasselt-Zonhoven kan door storting van slechts € 24 op rekening 001 -5071 333-55 van NP Hasselt-Zonhoven met vermelding van je naam en adres.

NATUUR IS BROODNODIG

Een gift storten voor aankoop en uitbreiding van onze natuurgebieden? Het kan, door te storten op rekening 293-021 2075-88 van Natuurpunt Nationaal. Vermeld bij de storting het projectnummer: hierdoor komen de gelden ook direct toe aan het betrokken natuurgebied. Vanaf de som van €40 wordt u hiervoor een fiscaal attest bezorgd.

-

ECO water-tip Als je een bad wil nemen of wil douchen, duurt het soms even voordat het water warm is. Vang dat koude water op met een emmer of een kruik en gebruik het om het toilet door te spoelen of om de ramen te wassen.