JURIDISCH KADER SAMENWERKING OUDERENZORG 02.12.2013 Cies Gysen Advocaat-vennoot
1
I. ALGEMEEN
Financiële uitdagingen lokale besturen
Pensioenuitgaven ◦ Lokale besturen moeten pensioenuitgaven zelf financieren Economische crisis ◦ Daling inkomsten uit personenbelasting ◦ Bouw valt stil: opcentiemen OV volgen niet ◦ 50% leefloon ten laste van lokale besturen: turbo-effect minder fiscale inkomsten én meer uitgaven Vergrijzing ◦ Woonzorgcentra ◦ Dienstverlening aan huis Stijging geboortecijfer ◦ Bijkomende capaciteit kinderopvang en basisonderwijs Saneringsverplichting oppervlaktewater ◦ Tegen 2027 nog jaarlijks 800 miljoen investeren t.o.v. 300 miljoen saneringsbijdrage en 100 miljoen Vlaamse subsidies
3
Financiële uitdagingen lokale besturen
Brandweerhervorming ◦ Prijskaartje cfr. Politiehervorming? Federale dotatie politiezones volgt ritme kosten niet ◦ Extra uitgaven Salduswet,… Verlies dividenden ◦ Gemeentelijke Holding 50 miljoen / jaar,… Financiële normen BBC Rechtspersonen belasten blijft onmogelijk ◦ Geen aanvullende gemeentebelasting op Venn.B. of RPB, enkel op PB
…
4
Wijziging speelveld
Kerntakendebat Interne reorganisatie (Gemeente / OCMW) Heroriëntatie taak- en risicoverdeling tussen publieke en private sector. Betrokkenheid publieke en private partner wijzigt. Van uitbesteding naar samenwerking/sturen op output: ◦ Snellere realisatie; ◦ Mogelijk lagere kostprijs; ◦ Creatievere projectaanpak; ◦ Hogere commerciële en maatschappelijke meerwaarde; ◦ Billijke verdeling voordelen; ◦ Levenscyclusbenadering; Optimaliseren gebruik publieke activa; Integraal projectmanagement/ondersteuning; (…)
5
PPS
Boortmeerbeek Oud Turnhout Zoersel DBFM (Vipa)
OCMW Verenigingen Zorgbedrijf Audio Wingene Zedelgem Ter Kempen Wuustwezel Intergemeentelijk samenwerken Bocholt/Peer/Meeuwen
Federaal en organiek kader
OCMW-decreet
Provincie- Gemeentedecreet, Decreet Intergemeentelijke Samenwerking Facilitair Decreet 18 juli 2003 Randvoorwaarden: overheidsopdrachten, ruimtelijke ordening, fiscaliteit, milieu, subsidiereglementeringen (Vipa) …
II. Juridische structurering Samenwerking OCMW’s (publiek/privaat)
II.1 Afstoting
Afstoting / overdracht
Basis:
Art. 60 § 6 Organieke Wet
Arrest Raad van State 09.12.2002
“Wie een dienst kan oprichten heeft eveneens het recht om deze weer af te stoten na beoordeling van de noodzakelijkheid en op grond van een onderzoek naar de behoeften en bestaande opvangmogelijkheden.”
10
Afstoting / overdracht
Noodzakelijkheid? ◦
Behoeften gemeente / streek
◦
Gelijkaardige inrichtingen / diensten reeds in functie
◦
Beschrijving van functioneren
◦
Nauwkeurige raming
◦
Vergelijkinge met gelijkaardige instelling.
Restrictief!
R.v.St. 26.09.2000, recente wetsvoorstellen + voorbeelddossiers
11
II.2 Contractueel
Veel OCMW’s valoriseren hun patrimonium:
◦ ◦ ◦
Koop/verkoop (al dan niet onder voorwaarden) Huur/verhuur Erfpacht / recht van opstal
Vb. OCMW Lier
Aankoop/ruil/verkoop/erfpacht: In principe niet onderworpen aan vrije mededinging (bv. R.v.St., nr. 31.547, 6 december 1988; R.v.St. nr. 36.637, 13 maart 1991.); Wel gelijkheid/transparantie/proportionaliteit; Onderhands/één op één wanneer precieze redenen voorhanden zijn ( bv. R.v.St., nr. 66.428, 28 mei 1997.); Vaak echter verkoop onder voorwaarden! Evaluatie reële aard en draagwijdte van de verbintenissen/finaliteit overeenkomst: Publieke nabestemming; Zeggenschap overheid op concept/prestaties/realisatie; Ten bezwarende titel (…)
Promotieovereenkomst
Op privaat domein van de overheid Zowel maatschappelijke als commerciële doelstellingen Sturing door de overheid door middel van minimale eisen waaraan project dient te voldoen Volledige realisatie en concrete invulling door de promotor met een zekere / grote vrijheid: Financiering door een opleg Studie en ontwerp Bouw Verkoop/verhuur aan derden Risico ligt bij de promotor welke vooraf opleg bepaalt en project vastlegt dat aan de eisen van de aanbestedende overheid voldoet zoals omschreven in het bestek. De meerwaarde die door de promotor gecreëerd wordt door de verkoop/verhuur wordt gebruikt om maatschappelijke doelstellingen te financieren
15
DBFM -
Sui Generis contracten (ESR-neutraliteit): - Overheid stuurt op output; - Eigen risicoverdeling (afwijking algemene aannemingsvoorwaarden); - Essentieel is beschikbaarheidsvergoeding en voorspelbaarheid kosten; - Standaardisering lange termijn overeenkomsten; - Procedure (selectieleidraad, gunningsleidraad, overeenkomst, outputspecificaties…) meestal via (te motiveren) onderhandelingsprocedure (offerte, BAFO, voorkeursbieder …); - Vaak via SPV. Bv. sportinfrastructuur, scholenbouw, technische dienst, wegeninfrastructuur (…)
16
Concessies openbare werken en diensten -
-
Soepelere gunningsprocedure (onderhandelingen mogelijk). Langere looptijd mogelijk. (DBFMO) Conceptualisering door private partner mogelijk (financiering, ontwerp, keuze materialen). Heldere taakverdeling. Risicoallocatie en vraagrisico richting privé.
17
◦ Decreet februari 2010 en Besluit Vlaamse Regering dd. 18 maart 2011. Van toepassing vanaf 1 juli 2011. ◦ DBFM wordt mogelijk ◦ DBFMO wordt opnieuw uitdrukkelijk uitgesloten Verbod uitbesteding exploitatie onder huidige regeling wordt bevestigd in Memorie van toelichting Kritiek Raad van State: verbod staat niet met zoveel woorden in decreet
II.3 Participatief
Rechtspraak ◦ Raad van State De arresten Janssens van 2 mei 1994 en 17 oktober 1994 Schorsingsarrest OCMW Wingene van 31 juli 1998 ◦ Arrest Hof van Cassatie 14 oktober 2002. Rechtsleer ◦ Van Tichelt, Baeten … ◦ D’Hooghe, Vandendriessche, Lewalle Toezicht Casuïstieke doorbraken september 2010 ◦ Wingene ◦ Zedelgem Wijziging OCMW-decreet 29 juni 2012
Publiekrechtelijke vereniging met rechtspersoonlijkheid en sui generis.
Ter uitvoering van één der OCMW-opdrachten (beperking in doelstellingen)
◦
Ook ondersteunende activiteiten
◦
Voor “top”-functies
◦
Exploitatie van een (deel van een) ziekenhuis
Lidmaatschap: Mogelijkheid verschillende leden.
Oprichting onderworpen aan goedkeuringstoezicht van gemeenteraad en Vlaamse Regering
Beslissingsstructuur overeenkomstig inbreng deelgenoten
Beheer overeenkomstig decreet tenzij afwijkende statutaire bepalingen (administratief toezicht).
Voorbeelden: • • •
•
Zorgbedrijf Antwerpen Audio (interne controle) Welzijnszorg Kempen bestaande uit 27 Kempense OCMW’s met als doel het organiseren van overleg tussen OCMW’s en het bevorderen van studiewerking en planning van de werkzaamheden van OCMW’s. Social Juridische dienstverlening in Vlaams Brabant.
Vaak enkel publieke partners.
Titel VIII hoofdstuk 4
Specifiek kader bij decreet gecreëerd voor bestaande WZC’s
Soepeler privaatrechtelijk kader en mogelijkheden bedrijfsmatige aanpak: ◦
Beslissingsprocessus
◦
Openbaarheid bestuursdocumenten / formele motivering
◦
Geen BBC / toezicht
Herkenbaarheid voor de private partner
Rechtspositieregeling
Garanties uitbating: ◦
Continuïteit dienstverlening
◦
Democratische controle
◦
Opnamebeleid / prijszetting
24
Titel VIII hoofdstuk 4
Grondige motiveringsnota
Duidelijk bestuursplan ◦
Opdracht
◦
Organisatie
◦
Rechten en plichten
◦
Waarborgen Financieel plan
◦
Bedrijfsopdrachten
◦
Financiële middelen/structuur
◦
Controle Statuten
◦
Inbreng (waardering inbreng is aandachtspunt)
◦
Verbintenissen en bijdragen
◦
Bestemming vermogen (…)
25
Overheidsopdrachten
Fiscaliteit
VIPA
RIZIV
Sociaalrechtelijk
(…)
27
Kantoor te Mechelen Antwerpsesteenweg 16-18 B-2800 MECHELEN +32 15 404940 +32 15 276276
[email protected] www.gdena-advocaten.be
Kantoor te Westerlo 4WINGS - Nijverheidsstraat 13 B-2260 WESTERLO +32 14 57 46 52 +32 15 276276
[email protected] www.gdena-advocaten.be
© Steven Michiels
