Jaarrekening 2013
Jaarrekening 2013 Gemeente Lochem Opdrachtgever: Vormgeving: Drukwerk:
Gemeente Lochem Mo Middag, Lochem Drukkerij Lammerdink, Lochem
Contact:
Afdeling Financiën Gemeente Lochem Postbus 17, 7240 AA LOCHEM T (0573) 28 92 22 E
[email protected] I www.lochem.nl
Inhoudsopgave 3
JAARVERSLAG 1
Samenvatting
3
2
Programma’s
11
Toelichting Indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten
12
Programma 1.
15
Burger, bestuur & dienstverlening
Programma 2. Veiligheid & handhaving
27
Programma 3. Natuur & milieu
33
Programma 4. Verkeer, vervoer & wegen
47
Programma 5.
59
Wonen & werken
Programma 6. Sport, cultuur & recreatie
71
Programma 7.
83
Zorg & welzijn
Programma 8. Onderwijs & jeugd Algemene dekkingsmiddelen
3
Paragrafen 3.1. Lokale heffingen
95 105
107 109
3.2. Weerstandsvermogen
113
3.3. Onderhoud kapitaalgoederen
116
3.4. Financiering
119
3.5. Bedrijfsvoering
120
3.6. Verbonden partijen
123
3.7. Grondbeleid
127
JAARREKENING
133
4
Waarderingsgrondslagen
135
5
Balans per 31 december 2013
141
6
Toelichting op de balans
145
7
Programmarekening
167
OVERZICHT SPECIFIEKE UITKERINGEN (SISA)
171
BURGERJAARVERSLAG
177
1
Samenvatting
2
3
JAARVERSLAG
4
Samenvatting
1. Samenvatting Hierbij bieden wij u de jaarstukken 2013 aan. Met de jaarstukken legt ons college verantwoording af over het in de begroting 2013 vastgestelde beleid. Net als in voorgaande jaren ligt er ook nu een positieve controleverklaring van de accountant. Het vermogen en resultaat over 2013 zijn getrouw weergegeven en de baten en lasten alsmede de balansmutaties zijn rechtmatig en in overeenstemming met de begroting en relevante wet- en regelgeving. Onderstaand volgt een samenvatting van het resultaat 2013. Vervolgens gaan wij in het jaarverslag uitgebreid in op de resultaten per programma en de paragrafen. In de jaarrekening volgt de balans met toelichting.
Jaarrekeningresultaat 2013 De jaarrekening 2013 sluit met een negatief saldo van € 0,2 miljoen. In de toelichting per programma staat een verklaring van het resultaat. Daarbij zijn drie grotere nadelige afwijkingen. Als gevolg van het faillissement van de kinderopvangorganisatie De Blokkentoren heeft de BNG de gemeente aangesproken op haar garanties. Het verlies van € 1,3 miljoen, zijnde de boekwaarden van de leningen, is volledig verwerkt in deze jaarrekening. Daarnaast is het pand Hanzeweg 2 (Nijha) opnieuw getaxeerd. De hertaxatie viel € 0,4 miljoen lager uit. De afwaardering is verwerkt in de jaarrekening. Verder hebben wij een aanvullende storting van € 0,5 miljoen moeten doen in de voorziening “bestuurders en oudbestuurders”. Doordat nu de toevoeging in één keer is gedaan, ontstaat een voordeel in de begroting van € 100.000 structureel.
Exploitatie Het resultaat van - € 0,2 miljoen is inclusief de niet in 2013 bestede incidentele budgetten. Onder het specifieke kopje “Incidentele budgetten” worden de verschillen binnen de projectmatige budgetten toegelicht. Veel van deze budgetten worden voorgesteld over te hevelen naar 2014. Het komt namelijk voor dat activiteiten aan het eind van het boekjaar nog niet zijn opgestart of afgerond. Het is dan noodzakelijk dat het budget beschikbaar blijft om de activiteit in 2014 uit te voeren. Het betreft een bedrag van € 1.087.000 aan over te hevelen budgetten. Het bedrag van € 1.087.000 moet samen met het negatieve jaarrekeningresultaat van € 222.835 worden onttrokken aan de algemene reserve. Om de onderuitputting en overheveling van budgetten te beperken is bij de begroting 2014 ingestemd met een jaarlijks aflopende stelpost “saldo jaarrekeningresultaten”. Het stringenter invullen van budgetdiscipline en overige flankerende maatregelen moet op termijn leiden tot een betere en efficiëntere sturing. Derhalve is een met € 50.000 per jaar aflopende stelpost ingesteld, beginnend met € 400.000 in 2014. Het opnieuw onder de aandacht brengen van de “spelregels” rond budgetdiscipline voor alle actoren wordt in 2014 opgepakt. In het bijlagenboek “Cijfermatige detailverantwoording 2013” geven wij een specificatie met toelichting van de over te hevelen budgetten. De overheveling vindt plaats door afzonderlijke besluitvorming van uw raad.
Weerstandsvermogen Verder is de ontwikkeling in de vermogenspositie van belang om een goed inzicht te krijgen in de financiële positie. De paragraaf weerstandsvermogen gaat in op de samenhang tussen de weerstandscapaciteit (vrij beschikbare eigen vermogen) en het risicoprofiel van onze gemeente. De paragraaf weerstandsvermogen maakt onderdeel uit van het jaarverslag.
5
Samenvatting
In cijfers geeft 2013 het volgende resultaat: -=nadeel, bedragen x € 1.000 Werkelijk
Begroting
Werkelijk
Saldo
2012
2013
2013
2013
BATEN Prg. 1 Burger. bestuur en dienstverlening Prg. 2 Veiligheid en handhaving Prg. 3 Natuur en milieu Prg. 4 Verkeer. vervoer en wegen Prg. 5 Wonen en werken Prg. 6 Sport. cultuur en recreatie Prg. 7 Zorg en Welzijn
870
3.467
3.145
32
809
68
-322 -741
8.981
9.856
8.879
-977
270
240
289
49
7.401
4.808
4.545
-263
106
24
448
424
9.626
8.929
9.380
452
Prg. 8 Onderwijs en jeugd
424
325
260
-64
Totaal baten programma’s
27.711
28.458
27.016
-1.442
ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN Lokale heffingen
5.383
5.411
5.443
31
Algemene uitkeringen
29.112
28.422
28.534
112
Dividend
1.245
776
784
7
Overige algemene dekkingsmiddelen
2.671
3.072
3.127
55
Totaal algemene dekkingsmiddelen
38.410
37.682
37.888
206
TOTAAL BATEN
66.122
66.140
64.903
-1.237
Prg. 1 Burger. bestuur en dienstverlening
7.441
10.961
11.142
-181
Prg. 2 Veiligheid en handhaving
3.109
4.038
3.056
982
LASTEN
6
Prg. 3 Natuur en milieu
10.843
11.914
10.577
1.338
Prg. 4 Verkeer. vervoer en wegen
5.422
7.576
5.611
1.964
Prg. 5 Wonen en werken
10.221
7.291
6.857
434
Prg. 6 Sport. cultuur en recreatie
4.290
3.905
4.199
-294
Prg. 7 Zorg en Welzijn
20.128
22.282
21.301
981
Prg. 8 Onderwijs en jeugd
6.003
6.379
7.072
-693
Totaal lasten programma’s
67.458
74.346
69.816
4.530
-1.336
-8.206
-4.912
3.294
TOTAAL BATEN MINUS LASTEN Onvoorzien
114
-114
RESULTAAT VOOR BESTEMMING
-1.336
-8.092
-4.912
3.179
Mutaties reserves
2.981
7.633
4.690
-2.944
RESULTAAT NA BESTEMMING
1.644
-459
-223
236
-=nadeel, bedragen x € 1.000
Resultaat na bestemming Overheveling (restant)budgetten 2013 (Restant)budgetten Dekking door reserves Nog te dekken Nadelig saldo 2013
-223 2.217 1.130 -1.087 -1.310
Samenvatting
Toelichting programmaverantwoording Onderstaand volgt een toelichting op de belangrijkste resultaten zowel beleidsmatig als financieel per programma. In het jaarverslag zelf vindt u per programma een gedetailleerde toelichting op de resultaten 2013. In het afzonderlijke boekje “Cijfermatige detailverantwoording 2013” is een toelichting op de openstaande kredieten en op de over te hevelen incidentele budgetten opgenomen. Algemeen In de begroting en jaarrekening worden ook programma-overstijgende lasten en baten opgenomen. Belangrijke budgetten betreffen de salarissen, overige personeelskosten en inhuur. In 2013 zijn de loonkosten personeel en bestuur evenals de inhuur van personeel het gehele jaar nauwlettend bewaakt. Er is alleen personeel ingehuurd indien daar budgettaire ruimte voor aanwezig was. Het beschikbare budget van € 12.441.000 is volledig besteed. Bij de overige personeelskosten is een aantal budgetten niet volledig besteed. In totaal een voordeel van € 70.000. In verband met de verwachte uitgaven voor de organisatieontwikkeling in 2014 wordt voorgesteld dit overschot van € 70.000 toe te voegen aan de reserve Organisatieontwikkeling. Wet Normering Topinkomens (WNT) Op 1 januari 2013 is de Wet Normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) in werking getreden. De WNT regelt dat topfunctionarissen in de (semi)publieke sector niet meer mogen verdienen dan 130% van het salaris van een minister. De WNT-norm voor 2013 is € 228.599. In 2013 zijn door de gemeente Lochem geen salarissen betaald die boven deze norm uitkomen. Kapitaallasten In 2013 is de aankoop van de grond en het pand Hanzeweg 2 (Nijha) verantwoord onder de materiële vaste activa voor een bedrag van ca. € 3,1 miljoen. Het bedrag van de hertaxatie bedraagt € 2,7 miljoen. Een nadeel van € 414.000. Programma 1 Burger, bestuur en dienstverlening Programma 1 Burger, bestuur en dienstverlening In 2013 is gewerkt aan verdere verbetering van de kwaliteit van dienstverlening; zo is een decentraal loket in Gorssel in gebruik genomen, is de nieuwe website geïntroduceerd en worden openbare bekendmakingen digitaal gepubliceerd. Om het kerngericht werken te optimaliseren is in overleg met de dorpsraden besloten om twee kerncontactfunctionarissen aan te stellen. Deze medewerkers zijn een belangrijke spil in het contact tussen kernen, bestuur en ambtelijke organisatie. Grotere financiële afwijkingen programma 1 In 2013 is het wachtgeld van de oud burgemeester van € 475.000 voor de periode 2014 t/m 2019 toegevoegd aan de voorziening. Bij de Kadernota 2014 was rekening gehouden met een jaarlijkse toevoeging aan de voorziening over die jaren. Voor nieuwe ontwikkelingen is op diverse stelposten budget gereserveerd. Hierop is in 2013 een voordeel ontstaan van € 237.000. Diverse incidentele budgetten ten behoeve van e-dienstverlening zijn in 2013 tot een bedrag van € 113.000 niet besteed. Programma 2 Veiligheid en handhaving De brandweerclustering is op de huisvesting na gerealiseerd. De Omgevingsdienst Achterhoek (ODA) is per 1 april 2013 officieel gestart met haar werkzaamheden op het deelterrein milieu. Grotere financiële afwijkingen programma 2 De bijdrage voor de Regionale brandweer/cluster IJsselstreek is € 118.000 voordelig uitgevallen.
7
Samenvatting
Programma 3 Natuur en milieu In Lochem zijn twee duurzame energielandschappen actief: ADEL (buurtschap Armhoede) en VEDEL (rondom landgoed Verwolde). ADEL heeft in april 2013 haar onderzoek naar klimaatneutraliteit afgerond. Het burgerinitiatief binnen VEDEL oriënteert zich op de mogelijkheden om energieneutraal te worden, daarbij gebruik makend van de uitgevoerde onderzoeken binnen ADEL. Dit project bevindt zich nog in de opstartfase. Betalen naar rato van het aantal aanbiedingen rest- en gft afval is ingevoerd per 1 januari 2013, en de geraamde in te zamelen hoeveelheden voor alle fracties (rest, gft, glas papier en plastic) zijn gerealiseerd. In oktober heeft de gemeenteraad ingestemd met het oprichten van het Bedrijf Beheer en Onderhoud Openbare Ruimte en dit per 1 januari 2014 onder te brengen bij Berkel Milieu. Grotere financiële afwijkingen programma 3 Een voordeel op de lasten bij riolering binnen GRP van € 134.000 doordat er minder innovatief onderzoek verricht is, als gevolg van onderbezetting waardoor prioritering van werkzaamheden noodzakelijk was en anderzijds een aantal milieumaatregelen die waren voorzien in het vGRP 2012-2016 voor het jaar 2013 niet zijn uitgevoerd. Het project bodemsanering Kijksteeg is financieel afgesloten met de afkoopregeling. Overige onderdelen van sanering worden door de provincie uitgevoerd en betaald. Een voordeel van € 105.000. De implementatie wijziging huishoudelijk afval is afgerond. De invoeringskosten zijn € 141.000 lager uitgevallen, door hogere opbrengst oude containers, lagere communicatiekosten en lagere kosten uitzetten nieuwe containers. Bij Rural Alliances een incidenteel nadeel op de lasten van € 160.000 door voornamelijk hogere urentoerekening. Dit wordt deels gecompenseerd door een hogere subsidie dat volgens de planning in de tweede helft van 2014 wordt ontvangen. Programma 4 Verkeer, vervoer en wegen Na raadsbesluit in mei 2013 is gestart met pilot Laren functiegericht wegbeheer. De pilot Laren is een eerste stap om te komen tot een aangepast onderhoudsprogramma wegen, waarin de wegencategorisering een belangrijk onderdeel is. 8
Per 1 januari 2013 is het betaald parkeren in Lochem vervangen door een parkeerschijfzone. In 2013 zijn de plannen van de traverse Eefde verder uitgewerkt en nagenoeg gereed voor de aanbesteding. Ook is gevolg gegeven aan de raadsopdracht om een inrichtingsplan nabij de kerk uit te werken en zijn middelen verworven voor de realisatie van (delen van) de traverse. Grotere financiële afwijkingen programma 4 Op de eenmalige impuls onderhoud wegen hebben we voor 2013 een incidenteel voordeel van € 274.000. Door de uitvoering integraal uit te voeren in combinatie met riolering, groen en openbare verlichting en door de toekenning van provinciale subsidie zijn de werkzaamheden voor de "Reconstructie Joppelaan" doorgeschoven naar 2014. Een voordeel van € 158.000 op de herstelwerkzaamheden naar aanleiding van de aanleg van glasvezel zal in 2014 verder worden gebruikt De werkzaamheden zijn opgenomen in een raambestek, lopend van 1 juli 2013 tot 1 juli 2014. De kosten van vervanging van de brug Burgemeester Leenstraat zijn begroot op € 132.000. Na de afronding van het uitgevoerde vooronderzoek en het verkrijgen van de benodigde vergunningen wordt dit project in 2014 in de markt gezet. Programma 5 Wonen en werken In 2013 is het traject afgerond om alle bestemmingsplannen in de gemeente Lochem te actualiseren en te digitaliseren voor de deadline van 1 juli 2013. In juli is de integrale ruimtelijke structuurvisie voor het gehele grondgebied van de gemeente Lochem vastgesteld. In juli is ook de woonvisie 2012 – 2020 door de raad vastgesteld. Een verkoopprocedure is uitgevoerd voor de gemeentelijke panden aan de Markt. Dit heeft geresulteerd in de verkoop van het pand Markt 1. Het project Beleef de Berkel is in 2013 volledig uitgevoerd en opgeleverd. In mei 2013 is besloten deelplan 1 uit de grondexploitatie Etalage naar de Toekomst te halen. In 2013 is de bestemmingsplanprocedure doorlopen, is het voormalige gemeentehuis gesloopt (achtergedeelte) en is gestart met de bouw van het museum in Gorssel.
Samenvatting
Programma 6 Sport, cultuur en recreatie De raad heeft een bedrag van € 649.404 beschikbaar gesteld voor de afkoop van het totale onderhoud en toekomstige renovaties van sportvelden van verenigingen in oud Gorssel. Daarnaast heeft de raad het college opgedragen om met de betrokken verenigingen uit oud Lochem verder overleg te voeren om tot een afgewogen oplossing te komen voor de verschillen van inzicht over de compensatie van juridische verplichtingen voor toekomstige renovaties. Op 18 december 2012 heeft het college ervoor gekozen om het beheer en de exploitatie van accommodaties als verantwoordelijkheid te laten bij de maatschappelijke organisaties zelf. De gemeente treedt zodra dit mogelijk is terug als eigenaar, beheerder en exploitant van voorzieningen. In het kader van het gemeentelijk accommodatiebeleid is nu een nieuwe koers uitgezet. Dit betekent dat wij steeds minder willen optreden als eigenaar, beheerder en exploitant van welzijnsaccommodaties. Op 8 oktober 2013 heeft de raad ingestemd met de invulling van de nieuwe infrastructuur voor toerisme en recreatie. Met dit besluit is tevens invulling gegeven aan het aanpassen van de prestatie- en subsidieafspraken en is een groot deel van de ombuigingen bij de toeristische organisaties gerealiseerd. Met de ontmanteling van het Recreatieschap Achterhoek Liemers is het onderhoud van de betreffende fietspaden overgenomen door de gemeente. De contracten hiervoor zijn inmiddels ondertekend. De afspraken met het fiets-/ voetveer Gorssel-Wilp zijn aangepast en de contracten zijn ondertekend. Programma 7 Zorg en welzijn In 2013 is het projectplan Participatiewet (voorheen Wet Werken naar Vermogen) vastgesteld. Hiermee is de eerste stap van de invoering voltooid. In 2014 wordt het beleidskader Participatiewet opgesteld en wordt via pilots de invoering verder voorbereid, om per 1 januari 2015 gereed te zijn. De actiepunten uit het uitvoeringsplan Mantelzorg en vrijwilligers zijn uitgevoerd. De nieuwe visie op welzijn is in 2013 vastgesteld. WMO: • Bestuurlijke aanbesteding Huishoudelijke Hulp per 1 maart 2013 heeft plaatsgevonden en geleid tot nieuwe langlopende uitvoeringscontracten. • De regelgeving WMO is aangepast conform het vraaggericht werken. De medewerkers zijn geschoold en werken volgens de nieuwe richtlijnen. • Het beleidsplan WMO 2009-2012 is verlengd tot 31 december 2014 wachtende op de invoering van de decentralisaties. Beleidsplan WMO 2015-2018 is in voorbereiding. Het Convenant Vangnet Lochem is gereed en op 5 maart 2014 ondertekend door de ketenpartners. Grotere financiële afwijkingen programma 7 In dit begrotingsjaar zijn minder kostbare woningaanpassingen gedaan dan begroot (voordeel € 153.000). De uitgaven bevinden zich op het niveau van 2012. Een voordeel op WRV vervoer van € 132.000 betreft de verstrekking van scootmobielen en speciale fietsen. Aangezien het een open einde regeling betreft, valt er financieel gezien lastig op te sturen. Als gevolg van een nieuwe, goedkopere, aanbieder, strikter beleid in toekenning en volume (uren) minder kosten dan begroot bij de WMO verstrekkingen (huishoudelijke verzorging en persoonsgebonden budget) á € 161.000. Op 1 januari 2015 is de invoering van de drie decentralisaties, waaronder de WMO, in het sociaal domein een feit. Voor de voorbereidingskosten is incidenteel budget beschikbaar. Voorgesteld wordt om het niet bestede budget (€ 129.000) over te hevelen naar 2014 ter dekking van de lasten die dan gemaakt zullen worden voor de decentralisaties. De ontvangen rijksbijdrage WWB en participatiebudget zijn in totaal € 365.000 hoger uitgevallen dan geraamd. Bij de begroting is uitgegaan van een groter eigen aandeel van de gemeente. Programma 8 Onderwijs en jeugd De gemeente heeft in 2013 het onderzoek voor brede school ontwikkeling op locatie De Garve afgerond. Er is een samenwerkingsconcept en een ruimtelijk programma van eisen opgesteld voor de Propschool en de Prins Hendrik school. Kinderopvang en jeugdgezondheidszorg worden met het basisonderwijs op één locatie met elkaar verbonden. Het harmonisatieproces van voorschoolse voorzieningen is uitgevoerd en afgerond in september 2013.
9
Samenvatting
Grotere financiële afwijkingen programma 8 Voor de sloop van de Prins Hendrikschool en de Suringarschool is in 2013 een bedrag begroot van € 152.000. De scholen zijn in 2013 nog niet gesloopt, zodat het budget niet is aangesproken. Op 1 januari 2015 is de invoering van de drie decentralisaties in het sociaal domein een feit.Voor de voorbereidingskosten is incidenteel budget beschikbaar. Voorgesteld wordt om het niet bestede budget (€ 318.000) over te hevelen naar 2014 ter dekking van de lasten die dan gemaakt zullen worden voor de decentralisaties. Van het budget van € 215.000 voor het Centrum Jeugd en Gezin is nog € 140.000 over. De lagere besteding heeft een aantal oorzaken. De pilot “CJG4kracht” zou begin 2013 van start gaan, maar is pas eind 2013 van start gegaan. Aanvulling op de pilot “CJG4kracht” is het verbeteren en aanvullen van onze sociale kaart. Deze sociale kaart moet een verbinding leggen met het preventieve veld. De voorgenomen start in 2013 is doorgeschoven naar 2014. In 2013 zou er een extra locatie van het CJG in Gorssel geopend worden. Door omstandigheden is dit doorgeschoven naar 2014. Dit geldt ook voor de huisvesting in Lochem. Op 18 februari 2014 is de stichting “De Blokkentoren” in staat van faillissement verklaard. De gemeente Lochem staat 100% borg voor twee geldleningen, die de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) aan De Blokkentoren heeft verstrekt. De twee annuïtaire geldleningen hebben op 31 december 2013 een schuldrestant van € 980.000 en € 357.000. De curator heeft de vervallen annuïteitbedragen per 2 en 10 april 2014 niet aan de BNG betaald, omdat hij eerst inzicht wil hebben in de financiële situatie van de Blokkentoren. De BNG heeft daarom de gemeente aangesproken op grond van haar garanties. Het verlies van € 1.337.000, zijnde de boekwaarden van de leningen, is volledig verwerkt in deze jaarrekening. Algemene dekkingsmiddelen Voor wat betreft de Algemene Uitkering is in 2013 € 112.000 meer ontvangen dan geraamd. Deze mutatie is afkomstig uit de september- en decembercirculaire 2013. Het was niet mogelijk om deze mutatie in de begroting te verwerken, omdat de circulaires pas beschikbaar zijn gekomen na de Bestuursrapportage per 31 augustus 2013. Daarna is er namelijk geen moment meer waarop de raad nog kan instemmen met een wijziging op de begroting via instrumenten uit de reguliere P&C-cyclus. 10
Beslispunten De jaarstukken moeten op grond van artikel 198 van de Gemeentewet door de gemeenteraad worden vastgesteld. Wanneer de vastgestelde jaarrekening met controleverklaring van de accountant vóór 15 juli van het jaar volgend op het betreffende jaar bij de provincie wordt ingediend, voldoet de gemeente aan één van de voorwaarden om onder het repressief toezicht te blijven vallen. De accountant heeft een goedkeurende verklaring afgegeven, die bestaat uit twee onderdelen namelijk het oordeel over het getrouwe beeld van de jaarrekening en de rechtmatigheid van de baten, de lasten en de balansmutaties.
Beslispunt 1: Beslispunt 2: Beslispunt 3:
Het college van B&W stelt voor in te stemmen met: Vaststellen van de gemeentelijke jaarstukken 2013. Het nadelig saldo van € 222.835 onttrekken aan de algemene reserve. Dekking exploitatiebudgetten, die overgeheveld worden naar het volgende begrotingsjaar,
Beslispunt 4:
voor een bedrag van per saldo € 1.087.000 onttrekken aan de algemene reserve.
Beslispunt 5:
eerstvolgende financiële bijstelling.
Instemmen met de afgesloten kredieten. In de jaarstukken worden kredieten afgesloten en toegelicht. De financiële gevolgen van de af te sluiten kredieten worden meegenomen in de
De bestemmingsreserves "Bodemsanering" en "Sanering Kijksteeg" opheffen en het saldo toevoegen aan de algemene reserve. De saldi van de beide reserves per 31 december 2013, bedragen respectievelijk € 86.756 en € 105.805.
2. Programma’s
Programma’s
2. Programma’s Begrotingsrechtmatigheid Bij de rechtmatigheidscontrole vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. Begrotingsoverschrijdingen zijn in principe onrechtmatig.Volgens het toetsingskader van de commissie BBV zijn er echter situaties denkbaar waarbij de overschrijdingen binnen het door de raad uiteengezette beleid zijn gebleven, zoals compensatie van hogere kosten door direct gerelateerde hogere opbrengsten en kostenoverschrijdingen bij openeinderegelingen. In volgend overzicht zijn de afwijkingen van de programma’s opgenomen (overschrijding van de lasten) met daarbij de verklaring in hoeverre de afwijking past binnen het door de raad geformuleerde beleid. Voor een nadere uiteenzetting van de verschillen wordt verwezen naar de toelichting op de programmarekening. De raad autoriseert deze kostenoverschrijdingen met het vaststellen van de jaarrekening. - = nadeel, bedragen x € 1.000
12
BEGROTINGSAFWIJKING VERKLARING CONCLUSIE Begroot Realisatie Verschil PROGRAMMA 1 BURGER, BESTUUR EN DIENSTVERLENING (LASTEN) 10.961 11.142 -181 De overschrijding wordt onder andere veroorzaakt door een extra stor- Past binnen ting aan wachtgeld en pensioen (voormalige) bestuurders. In 2013 is het beleid wachtgeld van de oud burgemeester van € 475.000 voor de periode 2014 t/m 2019 toegevoegd aan de voorziening, terwijl rekening was gehouden met een jaarlijkse toevoeging aan de voorziening over die jaren. Daarnaast is er een voordeel van € 237.000 op de stelposten Nieuw beleid.* PROGRAMMA 6 3.905 4.199
SPORT, CULTUUR EN RECREATIE (LASTEN) -294 De overschrijding wordt met name veroorzaakt door de exploitatie Past binnen sportcomplex De Beemd en gymzaal Curieplein. Vanaf 5 februari 2013 beleid heeft de gemeente de exploitatie overgenomen van het sportcomplex De Beemd en gymzaal Curieplein. Als gevolg daarvan is de lastenkant van de begroting, inclusief de doorbelastingen van de kostenplaats vastgoed, overschreden met € 486.000. Aan de batenkant daarentegen zijn € 411.000 meer inkomsten gerealiseerd dan begroot.*
PROGRAMMA 8 6.379 7.072
ONDERWIJS EN JEUGD (LASTEN) -693 De overschrijding wordt met name veroorzaakt door het faillissement Past binnen van “De Blokkentoren”. De gemeente Lochem staat 100% borg voor beleid twee geldleningen, die de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) aan De Blokkentoren heeft verstrekt. De twee annuïtaire geldleningen hebben op 31 december 2013 een schuldrestant van € 980.000 en € 357.000. Het verlies van € 1.337.000, zijnde de boekwaarden van de leningen, is volledig verwerkt in deze jaarrekening.*
*Bij de financiële toelichting per programma lichten wij de afwijkingen nader toe.
Programma’s
Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten De loonkosten en indirecte kosten, zoals huisvesting , facilitaire dienstverlening en automatisering zijn programma overstijgende kosten. Vanuit de kostenplaatsen worden de lasten verdeeld over de diverse programma’s. Vanwege dit programma overstijgende karakter lichten wij hier eerst de afwijkingen op het niveau van de kostenplaatsen toe. Vervolgens wordt per programma een toelichting gegeven op de afwijkingen in baten en lasten. Loonkosten en overige personeelslasten De budgetten voor loonkosten en inhuur personeel zijn dit jaar nauwlettend bewaakt. Er is alleen personeel ingehuurd indien daar budgettaire ruimte voor aanwezig was. Het beschikbare budget van € 12.441.000 is volledig besteed. Naast de loonkosten is op de budgetten voor de overige personeelskosten een overschot van € 70.000. Bij deze overige personeelskosten is een aantal budgetten niet volledig besteed. Voor “werving en selectie” is minder uitgeven. Door optimaal gebruik te maken van de website www.ikgavoordeachterhoek.nl waren minder advertenties nodig. Daarnaast is voor onder andere bedrijfsgezondheidszorg, levensfase bewust personeelsbeleid, Arbo-voorzieningen en de kerstattentie minder besteed dan begroot. In verband met de verwachte uitgaven voor de organisatieontwikkeling in 2014 wordt voorgesteld dit overschot van € 70.000 toe te voegen aan de reserve Organisatieontwikkeling. Daarnaast worden personeelsbudgetten in 2014 verlaagd als gevolg van uitplaatsing van taken. Het budget voor de uitvoerende taak wordt vaak inclusief overheadtoeslag overgeheveld. Zonder afbouw van de ondersteunende organisatie krijgt de gemeente te maken met dubbele kosten en die leiden tot een tekort in de begroting. Momenteel is er sprake van een taakstelling van € 300.000 voor afbouw overhead BBOOR. De ODA is in principe budgettair neutraal.Voor beide besluiten tot samenwerking geldt dat de betrokken afbouw van overhead nog moet worden verwerkt in de begroting. Met de raad moeten kaders en spelregels worden afgesproken hoe we met de formatie gevolgen van toekomstige uitplaatsingen van taken eenduidig kunnen omgaan. Wet normering topinkomens (WNT) Op 1 januari 2013 is de Wet Normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) in werking getreden. Per genoemde datum is de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT) komen te vervallen. De WNT regelt dat topfunctionarissen in de (semi)publieke sector niet meer mogen verdienen dan 130% van het salaris van een minister. Dit wordt normering van topinkomens genoemd. De WNT-norm voor 2013 is € 228.599. In 2013 zijn door de gemeente Lochem geen salarissen betaald die boven deze norm uitkomen. De griffier en secretaris van de gemeente Lochem moeten worden aangemerkt als topfunctionaris als bedoeld in de WNT. De secretaris/directeur heeft van 1 januari tot 1 april 2013 deze functie uitgeoefend. Vanaf 1 april is deze functie tijdelijk ingevuld door de adjunct-directeur. De griffier heeft het gehele jaar 2013 deze functie uitgeoefend.
Beloningen regulier Functie Beloning Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn Duur en omvang van het dienstverband in het verslagjaar Beloning in het voorgaande jaar Motivering voor de overschrijding van de maximale bezoldigingsnorm
Griffier (J.P. Stegeman) 79.495 0
Gemeentesecretaris/directeur (J. ten Brinke) 31.005 0
Adjunct directeur (R. Starke) 75.973 0
13.037
5.283
12.647
12 maanden 1 fte
1-1 tot 1-4-2013 1,1 fte
1-4 t/m 31-12-2013 1,1 fte
n.v.t.
n.v.t.
n.v.t.
13
Programma’s
Overige afwijkingen op de kostenplaatsen: Aansprakelijkheidsstellingen In 2013 zijn minder schadevergoedingen uitgekeerd. Van het begrote bedrag van € 26.000 is € 17.000 niet besteed. Actualisatie digitale kaarten De uitvoering van de actualisatie loopt deels door in 2014, ook is er minder consultancy ingehuurd. Een incidenteel voordeel van € 23.000. Automatisering Eind 2012 is het nieuwe gemeentehuis betrokken. Diverse duurzame automatiseringszaken zijn nieuw gekocht. Dit zorgt voor lagere onderhoudskosten in het eerste jaar van ingebruikname. De automatiseringskosten zijn daardoor € 57.000 lager uitgevallen. Streekarchief Van het budget voor streekarchief is € 57.000 niet besteed, omdat het bouwarchief nog niet is overgebracht. Exploitatielasten gemeentehuis Hanzeweg 8 Voor de exploitatie is een budget van € 425.000 geraamd. De werkelijke lasten bedragen € 357.000. Het electra-verbruik in 2013 bedroeg in totaliteit 682.978 kWh. Dit verbruik is niet maatgevend omdat in de eerste maanden de installaties ingesteld zijn. Op basis van het verbruik over het 2e halfjaar 2013 wordt een gemiddeld maandverbruik verwacht van 55.000 kWh. Het gasverbruik is ongeveer 300 m3 per jaar. Kapitaallasten De kapitaallasten zijn de kosten van rente en afschrijving die ontstaan door investeringen. De kapitaallasten zijn € 2.419.000 lager uitgevallen dan begroot. Het verschil wordt onderstaand toegelicht. - = nadeel, bedragen x € 1.000 14
De kapitaallasten van de investering “Aanleg traverse Eefde” is in 2013 begroot op € 1.285.000. De werkelijke kapitaallasten zijn € 127.000, omdat de uitvoering grotendeels plaats vindt in 2014. Door deze lagere besteding wordt ook € 1.158.000 minder onttrokken aan de reserve“Kapitaallasten”.
1.158.000
In 2013 is de aankoop van de grond en het pand Hanzeweg 2 (Nijha) geactiveerd voor een bedrag van circa € 3.100.000. Aangezien de koopprijs een aantal jaren geleden is overeengekomen is er een hertaxatie verricht op basis van de huidige bestemming en rekening houdende met de reeds overeengekomen huurbaten. Het totaalbedrag van de hertaxatie bedraagt € 2.700.000. De boekwaarde is daardoor met € 400.000 naar beneden bijgesteld.
-400.000
Vanwege een vertraagde uitvoering zijn de kapitaallasten voor “Riolering binnen GRP”,“Gevaarlijke kruispunten”,“60 km/uur-gebieden en “Schoolomgevingen” in totaal € 203.000 lager dan begroot. Tegenover deze lagere kapitaallasten staat een lagere onttrekking aan de reserves van € 119.000.
203.000
Eind 2013 zijn de brandweervoertuigen overgedragen aan de VNOG. Overdracht vond plaats voor de boekwaarde van de voertuigen. De overdracht van de tractiemiddelen is volledig via de balans verwerkt. In de begroting was uitgegaan van een extra afschrijvingslast van € 781.000 waar een gelijke verkoopopbrengst tegenover staat. Door de gewijzigde administratieve verwerking heeft de extra afschrijving niet plaatsgevonden. Dit geeft een voordeel. De verkoopopbrengst is ook rechtstreeks verantwoord op de balans. In de begroting geeft dit een gelijk nadeel. Per saldo budgettair neutraal, betreft een administratieve correctie.
781.000
Begin 2013 is het oude gemeentehuis van Gorssel verkocht. In de begroting 2013 is de boekwaarde van het pand groot € 604.000 volledig afgeschreven en is de verkoopopbrengst volledig als bate geraamd. Het BBV schrijft voor dat eerst de verkoopopbrengst via de balans in mindering moet worden gebracht op de boekwaarde. Dit betekent per saldo voor de exploitatie geen beïnvloeding, maar wel een daling van de kapitaallasten van € 604.000 en een even hoge daling van de verkoopopbrengst.
604.000
In verband met lagere financieringskosten voor nieuwe investeringen is € 73.000 minder besteed dan begroot.
73.000
Programma 1: Burger, bestuur & dienstverlening
1. Burger, bestuur & dienstverlening Portefeuillehouders: S.W. van ’t Erve en B.J. Bussink
Het programma Burger, bestuur en dienstverlening gaat over de relaties die de gemeente heeft met haar omgeving. Relaties met individuele inwoners, bedrijven, instellingen en maatschappelijke organisaties op het gebied van dienstverlening, burgerparticipatie, bestuurlijke samenwerking en financiële middelen.
15
Programma 1: Burger, bestuur & dienstverlening
Doelen & middelen Dienstverlening
Doel: Poort voor de gehele overheid
Beoogd resultaat
Activiteiten
Klantgericht
Procesmanagement Decentraal loket in Gorssel
Snel en zeker
Digitale informatie uitbreiden • BGT en BRO-NHR • Meer digitale producten en diensten via website
Samenwerkingsgericht
Samenwerking BGT
Transparant
Benchmarks • Waar staat je gemeente • Benchmark publiekszaken
Binnengemeentelijke samenwerking
16
Doel: Rol gemeente is passend en adequaat Participatie stimuleren • Kerngericht werken verder vorm geven • Verbeterpunten uit onderzoek Communicatie & Participatie uitvoeren
Meer inwoners zijn betrokken bij beleid gemeente
Bovengemeentelijke samenwerking Efficiëntere en effectievere resultaten
Gemeentelijke middelen Ondernemend samenwerken
Doel: Ambities realiseren door samenwerken Nota verbonden partijen evalueren
Doel: Ambities realiseren door cofinanciering Buurtbemiddeling voortzetten Rural alliances
1.4 Programma overstijgende ombuigingen • Drukwerk • Verzekeringsmaatregelen • Samenwerking in kader van gemeentelijke belastingen • Procesmanagement en dienstverlening • Kleinere organisatie
Programma 1: Burger, bestuur & dienstverlening
1. Burger, bestuur & dienstverlening Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s: • Visie op dienstverlening (2007) • De nota burgerparticipatie (2008) • Nota regionale samenwerking (2005) • Nota verbonden partijen (2011) • Beleidslijn Wet Bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Bibob 2013)
Effectindicatoren Indicator
Nulmeting ( jaar)
Realisatie Realisatie 2011 2012
Ambitie 2013
Realisatie 2013
Ambitie 2016
Ambitie 2020
In 2013 geen onderzoek gedaan
7,7
7,8
1.1 Dienstverlening Totaalscore klanttevredenheid publieksbalie (TNS-Nipo)* Oordeel burger begrijpelijke en voldoende informatie **
7,8
7,5
x
7,6
x
6,9
x
x
7,0
7,1
x
5,8
x
x
6,0
6,2
x
5,5
x
x
5,8
6,0
(2008) 6,9 (2012)
1.2. Binnengemeentelijke samenwerking Oordeel burger als kiezer; invloed op
5,8
bestuur en vertrouwen in bestuur **
(2012)
Oordeel burger als partner; betrokkenheid bij totstandkoming
5,5 (2012)
en uitvoering plannen** *
De nulmeting in 2008 betrof alleen de balie. De meting in 2011 was inclusief telefonie.
** Indicator is afkomstig uit rapport burgeroordelen van VNG/KING. Eerstvolgende meting vindt plaats in 2016.
Raakvlakken met andere deelprogramma’s Dienstverlening raakt alle programma’s waar beleid en/of werkprocessen worden voorbereid en uitgevoerd. Dit betreft dus alle organisatieonderdelen. In hoofdstuk 3.5 paragraaf bedrijfsvoering wordt nader ingegaan op de organisatiebrede aspecten.
17
Programma 1: Burger, bestuur & dienstverlening
1.1 Dienstverlening Doel Een klantgerichte dienstverlenende organisatie waarbij de gemeente de poort is voor de gehele overheid naar burgers, bedrijven en instellingen in 2015/2016.
Beoogd resultaat 1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.1.4
Vertrouwen van burgers, bedrijven en instellingen in een klantgerichte (meedenken en met kennis van zaken) behandeling van hun verzoeken door de gemeente Lochem. Een efficiënt (snel en zeker) werkende organisatie Een samenwerkingsgerichte organisatie Een transparante organisatie
18
Klantgerichte benadering Activiteit
Procesmanagement
Wel uitgevoerd In 2013 zijn 7 werkprocessen geoptimaliseerd. Naast aanpassingen om de doelmatigheid van het proces te verbeteren zijn ook werkzaamheden overgeheveld naar het Klant Contact Centrum. Dit geldt voor de bewonersvragen over Verkeer en Onroerend Zaakbelasting. Niet uitgevoerd Zie bij 1.4 Gemeentelijke middelen; programma overstijgende ombuigingen.
Activiteit
Decentraal loket in Gorssel
Wel uitgevoerd In 2013 is uitvoering gegeven aan het, in de raad van oktober 2012, genomen besluit door het in gebruik nemen van een decentraal loket in Gorssel. In 2014 vindt hierover een evaluatie plaats. Wel uitgevoerd Niet van toepassing
Programma 1: Burger, bestuur & dienstverlening
Sport en spel Snel en zeker (een efficiënt werkende organisatie) Activiteit
Digitale informatie uitbreiden
Wel uitgevoerd In 2013 is verder gebouwd aan koppelingen tussen de basisregistraties (o.a. de basisregistratie en de gemeentelijke gegevensmakelaar en koppelingen tussen deze makelaar en de afnemende binnengemeentelijke applicaties zoals het zaaksysteem, de belasting applicatie, de debiteuren administratie, de onderwijsapplicatie). De nieuwe website, die voldoet aan de web richtlijnen, is geïntroduceerd. Openbare bekendmakingen worden digitaal gepubliceerd waarbij ook de mogelijkheden zijn geopend om door middel van apps en email service proactief geïnformeerd te worden. Niet uitgevoerd Vanwege het ontbreken van voldoende externe regelgeving is nog niet gestart met de invoering van de Basisregistratie Ondergrond (BRO). De start hiervan zal in 2014 plaats vinden. Ombuigingen Zie bij 1.4 Gemeentelijke middelen; programma overstijgende ombuigingen.
Samenwerkingsgerichte organisatie Activiteit
Samenwerking Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT)
Wel uitgevoerd In 2013 is in samenwerking met de gemeenten Brummen, Voorst en Zutphen gebouwd aan de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT). Er zijn gezamenlijk workshops gehouden, Er wordt een objectenhandboek voor de vier gemeenten ontwikkeld en in 2013 is gestart met pilots om daarmee gezamenlijk de juiste keuzes te kunnen maken voor de opbouw van de BGT. Hoewel door deze gezamenlijk aanpak een basis wordt gelegd voor toekomstig gezamenlijk beheer van de BGT is nog niet bekend of het door de vier gemeenten gezamenlijk opgepakt wordt. Ombuigingen Zie bij 1.4 Gemeentelijke middelen; programma overstijgende ombuigingen.
Transparante organisatie Activiteit
Benchmarks
Wel uitgevoerd In maart 2013 zijn de burgers en de raad uitgebreid geïnformeerd over de resultaten van het in najaar 2012 gehouden burgerpeilingsonderzoek (www.waarstaatjegemeente.nl). In vergelijking met andere gemeenten heeft de gemeente Lochem hoger gescoord op de onderdelen parkeer voorzieningen in de buurt, uitgaansmogelijkheden en cultuur. Het algemene totaalbeeld wees uit dat de score van de gemeente Lochem net iets onder het landelijke gemiddelde ligt. Diverse uitkomsten uit het rapport burgeroordelen worden gebruikt om de ambitie mee aan te geven. Deze ambities zijn te vinden onder “indicatoren” bij alle 8 programma’s. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
19
Programma 1: Burger, bestuur & dienstverlening
1.2 Binnengemeentelijke samenwerking Doel De gemeente wil in iedere situatie de meest passende en adequate rol aannemen in haar contact met inwoners, 20
bedrijven en bezoekers van onze gemeente.
Beoogd resultaat 1.2.1 Meer inwoners zijn betrokken bij het beleid van de gemeente.
Meer inwoners zijn betrokken Activiteit
Participatie stimuleren
Wel uitgevoerd In overleg met de dorpsraden is bezien hoe het kerngericht werken optimaal vorm kan worden gegeven en is besloten tot het aanstellen van twee kerncontactfunctionarissen. Deze medewerkers zijn een belangrijke spil in het contact tussen kernen, bestuur en ambtelijke organisatie. De kerncontactfunctionarissen geven ook uitvoering aan de nota Regisserend Lochem. Er is veel aandacht geschonken aan terugkoppeling, bijvoorbeeld n.a.v. gevraagde inbreng op de kerntakendiscussie denkmeemetlochem.nl en het interactieve proces rondom het functiegericht wegbeheer 'een andere weg'. Kennis van inwoners is benut, onder andere in het project “een andere weg” waardoor tot nieuwe oplossingen in wegbeheer kan worden gekomen. Met de nieuwe website en de introductie van de Gemeente-Lochem App is een slag gemaakt in de toegankelijkheid van de bestuurs- en raadsinformatie. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Programma 1: Burger, bestuur & dienstverlening
1.3 Bovengemeentelijke samenwerking Doel Gemeentelijke taken uitvoeren en ambities realiseren samen met andere gemeenten en organisaties.
Beoogd resultaat 1.3.1
Meerwaarde door efficiënte en effectieve samenwerking met andere gemeenten en organisaties.
Meerwaarde door samenwerking Activiteit
Nota verbonden partijen evalueren
Wel uitgevoerd Er is gewerkt conform de nota door aan iedere verbonden partij een contactambtenaar te koppelen. Deze hebben in samenspraak met de portefeuillehouder en in overleg met de andere deelnemers bezien hoe tot een uitwerking van de afspraken kon worden gekomen. Niet uitgevoerd Een evaluatie van de werkwijze uit de nota heeft niet in 2013 plaatsgevonden. Deze vindt in het 1e kwartaal van 2014 plaats.
21
Programma 1: Burger, bestuur & dienstverlening
1.4 Gemeentelijke middelen Doel Ambities realiseren door via cofinanciering deel te nemen aan projecten waaraan ook derden een wezenlijke bijdrage leveren.
Beoogd resultaat 1.4.1
Samenwerkingsgerichte, ondernemende gemeente die snel en adequaat reageert op zich voordoende initiatieven.
Samenwerkingsgerichte, ondernemende gemeente Activiteit
Buurtbemiddeling voortzetten
Wel uitgevoerd De samenwerking met Stichting Sociaal Cultureel Werk Lochem, IJsseldal Wonen (voorheen De Groene Waarden) en Viverion is voortgezet. Hiermee is buurtbemiddeling in onze gemeente geborgd en kunnen inwoners maar ook politie en gemeente een beroep doen op de inzet van opgeleide vrijwilligers bij het slechten van (buurt) geschillen. Buurt22
bemiddeling draagt bij aan het goede woon- en leefklimaat in onze gemeente. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Activiteit
Rural Alliances
Wel uitgevoerd In 2013 zijn diverse initiatieven vanuit Rural Alliances (mede) ondersteund, zoals Vedel (Verwolde Duurzaam Energie Landschap), Lochem 3.0/ Lochem branding, een tweetal agribusiness-bijeenkomsten en de conferentie duurzaam bouwen. De Lochemse Uitdaging mocht vanwege verscherpte EU richtlijnen geen bijdrage vanuit Rural Alliances ontvangen. Wel zal in 2014 de beursvloer een bijdrage krijgen. Naast de ondersteuning in geld is ook geïnvesteerd in kennisuitwisseling en training. Op 13 en 14 maart werd een succesvolle internationale conferentie in Lochem gehouden. Tevens zijn in het kader van de Lochem Academy workshops over doe-democratie (regierol) gehouden voor medewerkers. Ook heeft een Lochemse delegatie van 10 personen (een afvaardiging van Lochem Energie, Adel, Lochem 3.0 (toen nog: branding Lochem) een partner bezoek over de onderwerpen toerisme en duurzaamheid gebracht aan Wales van 26 tot 28 augustus. Tenslotte is ook in oktober een groep van 10 personen naar een internationale bijeenkomst in Ierland gegaan. Ook daar hebben mensen vanuit Adel, Lochem Energie en toerisme diverse contacten gelegd en kennis en inspiratie voor de Lochemse praktijk opgedaan. Er zijn nog een groot aantal projecten die onder de vlag van Rural Alliances opereren en kennis en informatie ophalen en/of cofinanciering inbrengen. Bijvoorbeeld BBOOR, functiegericht wegbeheer, duurzaam renoveren, regisserend Lochem, fair trade gemeente en Lochem Energie. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Programma 1: Burger, bestuur & dienstverlening
Gerealiseerde programma overstijgende ombuigingen Ombuigingsmaatregel en bedrag
Stand van zaken
Drukwerk € 10.000 vanaf 2013 (Budget 2012 € 24.000).
Gerealiseerd in 2013.
Verzekeringsportefeuille € 17.000 vanaf 2013 (Budget 2012 € 135.000).
Gerealiseerd in 2013.
Samenwerking in kader van gemeentelijke belastingen
Business case gaat uitwijzen of besparings-
€ 30.000 vanaf 2015(Budget 2012 € 393.000).
mogelijkheid van € 30.000 reëel is. Voltooiing business case loopt door in 2014.
Procesmanagement en dienstverlening;
Gerealiseerd.
€ 40.000 digitalisering gemeentelijke publicaties vanaf 2013. Procesmanagement en dienstverlening; € 20.000 RO taken vanaf 2013
Gerealiseerd.
Procesmanagement en dienstverlening; € 315.500 (5,5 fte) vanaf 2015.
Deze 5,5 fte taakstelling loopt mee in de totale ombuiging van 22 fte.
Kleinere organisatie; reductie formatie (restant) € 600.000 /
De krimp van de formatie loopt op schema.
14,7 fte vanaf 2015.
In 2014 is € 650.000 gerealiseerd. Het laatste deel van deze ombuiging zal betrokken worden bij de kerntakendiscussie.
Programma overstijgende risico’s Verkoop gemeentelijke panden Toelichting: In het kader van de nieuwbouw van het gemeentehuis is rekening gehouden met de opbrengsten van de verkoop van de bestaande panden. Daarbij is in 2009 € 7,6 miljoen onttrokken aan de Algemene Reserve ten gunste van het krediet nieuwbouw in verband met de verwachte opbrengst van de bestaande panden. In 2013 is het pand Hoofdstraat 28 in Gorssel verkocht en de opbrengst ad € 2,5 miljoen verantwoord ten gunste van de Algemene Reserve. Ook is in 2013 besloten tot de verkoop van het pand Markt 1 in Lochem voor een bedrag van € 325.000 (raad 09-12-2013). De verantwoording hiervan wordt in 2014 verwerkt.Voor de panden Markt 2 en 3 wordt nog gezocht naar mogelijkheden van verkoop of verhuur en blijven vooralsnog gereserveerd voor benutting door maatschappelijke initiatieven. Beheersmaatregel: Geen. Risico vervalt.
Wet houdbaarheid overheidsfinanciën Toelichting: Het wetsvoorstel bepaalt dat niet alleen het Rijk maar ook de gemeenten zich moeten houden aan de doelstellingen uit het aangescherpte Stabiliteits- en Groeipact. Deze doelstelling wordt afgemeten door het saldo van uitgaven en inkomsten in enig jaar (kasbasis). Het risico van invoering van deze Wet bestaat uit mogelijke kapitaalvernietiging als gevolg van het eventueel gedwongen gespreid uitvoeren van investeringen en strafmaatregelen bij overschrijding van de norm. Op basis van de circulaires Gemeentefonds worden de consequenties en risico’s nader bekeken en geconcretiseerd. Het wetsvoorstel is op 23 april 2013 aangenomen in de 2e kamer en op 10 december 2013 door de 1e kamer en is op 11 december 2013 gepubliceerd in het staatsblad en treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van het staatsblad,. Beheersmaatregel: Afhankelijk van de uitwerking van de wet het investeringsniveau zodanig sturen dat er geen strafmaatregelen worden geriskeerd. Omvang risico: Risicoperiode structureel, waarschijnlijkheidspercentage 50%, omvang: p.m.
Toerekening van interne uren aan kapitaalwerken en grondexploitaties Toelichting: Bij de voorbereiding en uitvoering van kapitaalwerken en grondexploitaties worden interne uren ingezet. Op jaarbasis wordt hier een bedrag van € 675.000 aan toegerekend. Gezien het aflopende aantal projecten zal bekeken worden of het taakstellende bedrag (deels) kan worden afgebouwd of op een andere manier ingevuld kan worden. Beheersmaatregel: Op basis van de tijdregistratie wordt periodiek gerapporteerd over de stand van zaken van deze interne uren. Het aantal toegerekende uren aan kapitaalwerken en grondexploitaties is in 2013 gehaald. Omvang risico: Risicoperiode structureel, waarschijnlijkheidspercentage 20% (20% van € 675.000 = € 135.000).
23
Programma 1: Burger, bestuur & dienstverlening
Garanties Toelichting: Door de gemeente is in het kader van de maatschappelijke taak garantie verleend aan verenigingen, stichtingen en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) voor een totaalbedrag van € 62,1 miljoen. De grootste component betreft het waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) met € 60 miljoen, maar hier loopt de gemeente geen risico op basis van de achtervangpositie bij het WSW. Totaalbedrag van de garanties waarover de gemeente risico loopt bedraagt € 0,8 miljoen. Dit bedrag is minder dan de voorgaande jaren omdat door het faillissement van De Blokkentoren er een beroep wordt gedaan op de gemeentelijke garantstelling. Dit financiële nadeel van € 1,3 miljoen is verwerkt in deze jaarrekening. Beheersmaatregel: De conclusies en aanbevelingen uit het onderzoek van de VNG inzake de WSW verder uitwerken en inzichtelijk maken. Voor de overige garanties geldt dat de gemeente afhankelijk is van de bedrijfsvoering en (financiële) resultaten van de derden aan wie de garanties zijn verstrekt. Het periodiek monitoren is hier van belang. Dit krijgt verder invulling door het verder doorvoeren van risicomanagement. Omvang risico: Risicoperiode 2014, waarschijnlijkheidspercentage 40% (40% van € 0,8 miljoen = € 310.000).
Wat heeft het gekost?
24
Prg.1 Item
Burger, bestuur en dienstverlening Omschrijving
1.1 1.2 1.3 1.4
1.1 1.2 1.3 1.4
- = nadeel, bedragen x € 1.000 Werkelijk 2012
Begroting 2013
Werkelijk 2013
Saldo 2013
dienstverlening * binnengemeentelijke samenwerking bovengemeentelijke samenwerking gemeentelijke middelen Totaal lasten
106 72 7.263 7.441
124 91 10.746 10.961
118 86 10.938 11.142
5 5 -192 -181
dienstverlening * binnengemeentelijke samenwerking bovengemeentelijke samenwerking gemeentelijke middelen Totaal baten
870 870
3.467 3.467
3.145 3.145
-322 -322
-6.572
-7.494
-7.997
-503
Totaal programma 1 * Ramingen zijn ondergebracht bij diverse programma onderdelen
Programma 1: Burger, bestuur & dienstverlening
Analyse | Programma 1 Financiële analyse lasten programma 1
- = nadeel, bedragen in €
Kostenplaatsen De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Kapitaallasten De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Stelposten nieuw beleid In de begroting wordt gewerkt met diverse stelposten. De exacte aanwending is niet altijd goed te voorspellen. Via de Algemene uitkering van het rijk ontvangen wij middelen voor nieuw beleid. De regel is dat middelen beschikbaar komen in de begroting op het moment van het vaststellen van het nieuwe beleid. In 2013 valt € 60.000 vrij. Hiervan was € 33.000 gereserveerd voor AWBZ zorgzwaartepakketten en € 26.000 voor CJG (gezonde leefstijl jeugd). Ook reserveren wij binnen onze begroting middelen voor (eigen) nieuw beleid. Bij raadsbesluit worden deze middelen ter beschikking gesteld. In 2013 is het voornemen “implementatie integraal veiligheidsbeleid (€ 10.000)” nog niet aangevraagd, met als gevolg dat dit budget nu vrijvalt ten gunste van het jaarrekeningresultaat. Naar aanleiding van ontwikkelingen rondom de buitendienst van de afdeling openbare Werken (BBOOR) is er geen tractie vervangen. Een voordeel van € 42.000. Door één jaar eerdere realisatie van ombuigingen is er in 2013 een incidenteel voordeel ontstaan van € 11.000. Bij de wijziging van de afvalstoffenheffing 2013 is besloten het vastrecht voor 2013 te verlagen. Voor deze verlaging is een bedrag van € 93.000 ten laste van de reserve afvalstoffenheffing geraamd. Deze onttrekking is op een stelpost geraamd en wordt verrekend met het tekort van € 57.000 binnen het product huishoudelijk afval. Begrotingssaldo Op basis van de verwerkte raadsbesluiten in 2013 is het verwachte begrotingssaldo 2013 circa € 40.000 voordelig. Wachtgeld en pensioen (voormalige) bestuurders De overschrijding op deze post wordt veroorzaakt door aanvullende stortingen in de voorzieningen voor bestuurders en oud bestuurders. In 2013 is het wachtgeld van de oud burgemeester van € 475.000 voor de periode 2014 t/m 2019 toegevoegd aan de voorziening. In de berekening van het wachtgeld is geen rekening gehouden met eventuele inkomsten. Bij de Kadernota 2014 was rekening gehouden met een jaarlijkse toevoeging aan de voorziening over die jaren. Doordat nu de toevoeging in één keer is gedaan, ontstaat een voordeel in de begroting van € 100.000 structureel. De voorziening wordt jaarlijks geactualiseerd, waarbij rekening wordt gehouden met de inkomsten van de voormalige bestuurder. Salarissen bestuurders De salarissen van de huidige bestuurders zijn lager uitgevallen. Burgerparticipatie Er is dit jaar als gevolg van het niet uitvoeren van een bijeenkomst voor raadsleden en kernen minder uitgegeven. Communicatie In afwachting van de nieuwe burgemeester is in 2013 weinig vernieuwd op het gebied van communicatie. Burgerlijke stand In 2013 is het nieuwe huwelijksbeleid ingevoerd. Het aantal huwelijkslocaties is niet meer beperkt tot het aantal locaties waarmee de gemeente contracten heeft afgesloten. Het budget voor de huur van trouwlocaties voor 2014 e.v. vervalt. Dit structurele voordeel wordt verwerkt in de begroting. Planschades Een nadeel op het product planschades van € 19.000. Een niet voorziene planschade claim in kader van het bestemmingsplan buitengebied is tot uitbetaling gekomen. Naar verwachting zal in 2014 opnieuw een 'niet gedekte' planschadeclaim worden gehonoreerd. Het tekort was kleiner geweest als niet bij de Bestuursrapportage 2013 het budget incidenteel met € 15.000 was verlaagd.
587.735
-779.581
237.000
25
40.000
-553.000
23.000
13.000 13.000 17.000
-19.000
Programma 1: Burger, bestuur & dienstverlening
Incidentele budgetten lasten programma 1
- = nadeel, bedragen in €
Er zijn budgetten beschikbaar voor projecten als implementatie e-dienstverlening, Midoffice en opleidingen voor klantgericht werken en begrijpelijk communiceren met als doel de dienstverlening te verbeteren en uitvoering te geven aan het NUP. Het programma verbetering dienstverlening loopt door tot 2015/2016 overeenkomstig het NUP en onze visie op dienstverlening “Waarmee kan ik u van dienst zijn”. Het nog niet bestede deel van het budget van € 113.000 wordt voorgesteld over te hevelen naar 2014.
113.000
Het project “Pilot Mediation Achterhoek” is in 2013 van start gegaan, omdat voor dit onderzoeksproject een subsidie van het rijk is ontvangen. De kosten zijn volledig gesubsidieerd. In de begroting is geen rekening gehouden met dit project, waardoor de lastenkant is overschreden met € 24.000. Dit nadeel valt weg tegen het gelijke voordeel aan de batenkant, per saldo budgettair neutraal.
-24.000
De inrichting van het gemeenteloket in Gorssel heeft € 28.000 minder gekost dan geraamd.
Financiële analyse baten programma 1
26
28.000
- = nadeel, bedragen in €
Leges Burgerlijke stand, reisdocumenten en rijbewijzen De ontvangen leges burgerlijke stand zijn net als in 2012 lager uitgevallen dan begroot. Het aantal huwelijken loopt terug waardoor er in 2013 € 26.000 minder leges is ontvangen dan geraamd. Voor de reisdocumenten is € 22.000 meer leges ontvangen dan geraamd. Hiertegenover staat een hogere rijksbijdrage van € 18.000. Voor de leges rijbewijzen is € 57.000 minder ontvangen dan opgenomen in de begroting. Ook de uitgaven voor de rijbewijzen zijn € 9.000 minder dan geraamd. De budgetten zullen bij de Kadernota worden aangepast aan deze ontwikkeling. In 2014 worden de structurele effecten verwerkt in de begroting. Restgronden Er is ruim € 11.000 meer ontvangen wegens huur voor onder andere grond voor zendmasten. Daarnaast zijn meer restgronden verkocht dan geraamd. Algemene baten en lasten In 2013 is op grond van een bezwaarschrift, BTW en BCF terugontvangen over de periode 2007 tot en met 2011. Begin 2013 is het oude gemeentehuis van Gorssel verkocht. In de begroting 2013 is de boekwaarde van het pand groot € 604.000 volledig afgeschreven en is de verkoopopbrengst volledig als bate geraamd. Het BBV schrijft voor dat eerst de verkoopopbrengst via de balans in mindering moet worden gebracht op de boekwaarde. Dit betekent per saldo voor de exploitatie geen beïnvloeding, maar wel een daling van de kapitaallasten van € 604.000 en een daling van de verkoopopbrengst met € 604.000. Nog te betalen bedragen Larenseweg Voor de reconstructie van de Larenseweg zijn gelden gereserveerd uit een afgesloten bouwgrondexploitatie. Deze gelden worden al meerdere jaren verantwoord onder de kortlopende verplichtingen. Omdat de middelen al meerdere jaren staan en er op korte termijn geen zicht is op aanwending van de middelen is er geen sprake van een kortlopende verplichting. De middelen vallen daarom nu vrij en zorgen voor een incidentele meevaller.
Incidentele budgetten baten programma 1
-44.000
20.000
- 506.000
171.036
- = nadeel, bedragen in €
Leges Burgerlijke stand, reisdocumenten en rijbewijzen Voor de kosten van het project “Pilot Mediation Achterhoek” is een rijksvergoeding ontvangen. De rijksvergoeding was niet geraamd. Een voordeel van € 24.000. Dit voordeel valt weg tegen het gelijke nadeel aan de lastenkant, per saldo budgettair neutraal.
24.000
Programma 2: Veiligheid & handhaving
2. Veiligheid & handhaving Portefeuillehouder: S.W. van ’t Erve
Het programma Veiligheid en Handhaving draagt bij aan een veilige en prettige leefomgeving, biedt waarborgen ter voorkoming van rampen en grote ongeregeldheden en ziet toe op een adequate uitvoering van wettelijke regelingen op het gebied van milieu, bouwen en de leefomgeving. Onderdelen van het programma zijn: openbare orde en veiligheid, brandweer, rampenbestrijding en handhaving.
27
Programma 2: Veiligheid & handhaving
Doelen & middelen Openbare orde Beoogd resultaat
Activiteiten
Minder overlast
Bestaand beleid uitvoeren
Regionale brandweer samenwerking
Brandweerclustering uitwerken • Afspraken maken over kwaliteit en financiën en overdracht materieel • Project Nodeloos Uitrukken • Ombuigingsonderzoek bezuinigingen VNOG (inclusief brandweer)
Voldoende flankerend veiligheidsbeleid
Bestaand beleid uitvoeren
Rampenbestrijdingsorganisatie voldoet aan regelgeving
Bestaand beleid uitvoeren
Handhaving
28
Doel: Goed en veilig leven
Doel: Veilig leven tegen zo laag mogelijke kosten voor burgers en bedrijven
Minder overtredingen
Integraal en oplossingsgericht handhaven
Vermindering lastendruk
Oprichting Omgevingsdienst Achterhoek
Programma 2: Veiligheid & handhaving
2. Veiligheid & handhaving Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s: • Integraal Veiligheidsplan (IVP) district IJsselstreek 2012 - 2015 • Beleidsnota Handhaving 2011 – 2014 Samen zijn we één (2011) • Notitie inzake permanente bewoning recreatieverblijven (1994) • Vervolgnotitie inzake permanente bewoning van recreatieverblijven (1997) • Voortgangsnota bestrijding permanente bewoning recreatieverblijven (2002)
Effectindicatoren Indicator
Nulmeting ( jaar)
Realisatie Realisatie 2011 2012
Ambitie 2013
Realisatie 2013
Ambitie 2016
Ambitie 2020
2.1. Openbare orde Oordeel burger over veiligheid in de buurt * (2012) 7,1
x
7,1
x
x
7,2
7,4
Oordeel burger over leefbaarheid in de buurt * (2012) 7,6
x
7,6
x
x
7,7
7,8
(2011) 90%
90%
90%
95%
95%
90%
90%
Bij projecten in het kader van slim handhaven (2011)30%
30%
40%
70%
n.v.t.**
60%
60%
(2012) 6,7
x
x
x
x
6,7
6,7
Oordeel burger controle handhaving regels * (2012) 5,9
x
x
x
x
6,0
6,0
2.2. Handhaving Algemeen Klachten/meldingen met een prioritair karakter worden binnen 24 uur opgepakt wordt door de klant spontaan meegewerkt Oordeel burgers duidelijkheid regels *
29 * **
Indicator is afkomstig uit rapport burgeroordelen van VNG/KING. Eerstvolgende meting vindt plaats in 2016. Projecten in het kader van Slim handhaven vinden met name plaats in het kader van milieu. De ODA heeft in 2013 niet een dergelijk traject doorlopen.
Programma 2: Veiligheid & handhaving
2.1 Openbare orde Doel Inwoners en bezoekers kunnen op een goede en veilige wijze met en naast elkaar wonen, werken en ontspannen.
Beoogd resultaat 2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4
Minder problemen op het gebied van overlast (o.a. hondenpoep, hangjongeren) Brandweerclustering is nader uitgewerkt Voldoende flankerend veiligheidsbeleid Rampbestrijdingsorganisatie voldoet aan gewijzigde regelgeving
30
Brandweersamenwerking Activiteit
Brandweerclustering uitwerken
Wel uitgevoerd De brandweerclustering is op de huisvesting na gerealiseerd. Per 1 januari 2014 is het materieel overgedragen aan de VNOG. De vergoeding van de boekwaarde is in de jaarrekening 2013 verwerkt. Niet uitgevoerd Over de harmonisatie van de budgetten binnen de cluster IJsselstreek is nog steeds geen duidelijkheid. Ook is er nog geen duidelijkheid over de overdracht van kapitaallasten voor vervanging van het materieel. Voor 2013 is nog geen geharmoniseerde bijdrage betaald. Op dit moment wordt binnen de VNOG gekeken hoe in het kader van het project MOED (Masterplan Optimalisering Effectuering Doelmatigheid Brandweer) een VNOG brede harmonisatie van de bijdrage van de gemeenten gerealiseerd kan worden. De opzet daarbij is ook om te bezien of een bezuiniging van de bijdragen voor de deelnemende gemeenten mogelijk is. Ombuigingsmaatregel en bedrag Bezuinigingen VNOG, inclusief brandweer, PM vanaf 2015. (Budget 2012 € 1.216.000) Stand van zaken Ombuigingsmogelijkheden zullen volgen uit het project MOED. Daarbij zal de harmonisatie van de bijdrage voor de cluster meegenomen worden inclusief de harmonisatie van de overdracht van kapitaallasten voor vervanging van het materieel.
Programma 2: Veiligheid & handhaving
Risico’s Openbare orde Clustervorming brandweer Toelichting: Op grond van de Wet op de Veiligheidsregio’s zijn Lochem, Zutphen en Brummen in 2010 geformeerd tot het brandweercluster IJsselstreek. De financiële harmonisatie zou in 2013 zijn beslag krijgen. De verwachting is dat de gemeente Lochem, na een ingroeiperiode van vier jaar, structureel meer moet bijdragen. Deze harmonisatie is nog niet volledig doorgevoerd omdat vanuit de VNOG in het kader van het Project MOED gekeken wordt naar mogelijke bezuinigingen binnen de brandweer waarbij tegelijkertijd gekeken wordt naar de mogelijke harmonisatie van de bijdragen VNOG-breed. Omdat hierover op dit moment nog geen duidelijkheid is blijven we uitgaan van de bekende risico’s. Beheersmaatregelen: Aan de hand van de voorstellen vanuit de VNOG tot harmonisatie de gemeenteraad de besluiten laten nemen. Omvang risico: Risicoperiode structureel, waarschijnlijkheidspercentage 90% (oplopend naar 90% van € 121.000 = € 109.000 in 2016). Het risico voortvloeiend uit de overdracht van de kapitaallasten voor vervanging van het materieel is afhankelijk van de uitkomsten van het project MOED.
2.2 Handhaving 31
Doel Een zo veilig mogelijke leef/werkomgeving voor burgers en bedrijven, waarbij de administratieve lasten voor burgers en bedrijven zo laag mogelijk zijn.
Beoogd resultaat 2.2.1
Minder overtredingen op prioritaire aspecten/risico aspecten als gevolg van integraal en programmatisch werken.
2.2.2
Vermindering lastendruk /verhoging kwaliteit door samenwerking en oplossingsgericht te handhaven.
Handhaven op prioritaire aspecten Activiteit
Integraal en oplossingsgericht handhaven
Wel uitgevoerd Het handhavingsprogramma 2013 is maatgevend geweest voor de uitvoering van taken. Dit programma is slechts in grote lijnen uitgevoerd. Daar waar mogelijk is wel integraal en oplossingsgericht gewerkt. Veel tijd en energie is ingezet op de controle van de brandveiligheid van hotels. In het kader van bouwhandhaving is met name ingezet op de grotere projecten en is een inhaalslag doorgevoerd. Niet uitgevoerd Zowel op het terrein van de controle in het kader van brandveiligheid, maar ook bij de reguliere bouwcontrole zijn er minder controles uitgevoerd dan gewenst. Dit heeft enerzijds te maken met de weerbarstigheid van de problematiek, de gekozen methodiek van werken (meedenken met de klant, oplossingsgericht) en anderzijds heeft dit te maken met de schommelende bezetting.
Programma 2: Veiligheid & handhaving
Vermindering lastendruk Activiteit
Oprichting Omgevingsdienst Achterhoek
Wel uitgevoerd De Omgevingsdienst Achterhoek (ODA) is per 1 april 2013 officieel gestart met haar werkzaamheden op het deelterrein milieu. Ongeveer 70 % van het pakket aan milieutaken dat is uitgezet bij de ODA is uitgevoerd. Niet uitgevoerd Op dit moment is de ODA druk doende de organisatie neer te zetten. Met name op het gebied van communicatie en informatie lopen zaken nog zeer stroperig. Voor 2014 is beterschap beloofd.
Wat heeft het gekost? Prg.2 Item
Veiligheid en handhaving Omschrijving
2.1 2.2
2.1 2.2
Werkelijk 2012
Begroting 2013
Werkelijk 2013
openbare orde handhaving Totaal lasten
2.119 990 3.109
3.103 935 4.038
2.186 870 3.056
918 64 982
openbare orde handhaving Totaal baten
32
809
68
-741
32
809
68
-741
-3.076
-3.229
-2.988
241
Totaal programma 2 32
- = nadeel, bedragen x € 1.000
Saldo 2013
Analyse | Programma 2 Financiële analyse lasten programma 2
- = nadeel, bedragen in €
Kostenplaatsen De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Kapitaallasten De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Repressie brandweer Hogere kosten voor vergoeding van de officier van dienst en de kosten van brandkranen. Beide kostenposten worden volledig terugontvangen van de VNOG. Zie het voordeel aan de batenkant. Regionale brandweer/cluster IJsselstreek In het kader van de clustervorming brandweer wordt door de VNOG nader onderzoek gedaan naar de mogelijkheid van bezuinigingen binnen de brandweer(Project MOED). Tegenover de eventuele bezuinigingen staat een verhoging van de bijdrage als gevolg van het harmonisatietraject binnen de cluster IJsselstreek. Naar verwachting zal bij de gemeentelijke Kadernota 2015 duidelijk zijn wat de gevolgen voor Lochem zijn voor wat betreft de bezuinigingen en de harmonisatie van de bijdrage. Per saldo wordt een nadeel verwacht dat kan worden opgevangen door de budgettaire ruimte binnen de huidige budgetten. In 2013 is er een voordeel van circa € 25.000 als gevolg van de definitieve afrekening 2012 en de BTW verrekening.
Financiële analyse baten programma 2
89.000
788.207
-36.000
118.000
- = nadeel, bedragen in €
Repressie brandweer Vergoeding van de VNOG voor de officier van dienst. Alsmede de terug ontvangst van de kosten brandkranen. Overdracht brandweertractiemiddelen aan de VNOG Ultimo 2013 zijn de brandweertractiemiddelen voor de boekwaarden overgedragen aan de VNOG. De overdracht van de tractiemiddelen is volledig via de balans verwerkt. Door de gewijzigde administratieve verwerking is de begrote opbrengst van de verkoop niet als bate in de exploitatie geboekt. Het betreft een administratieve budgettair neutrale correctie.Tegenover de lagere opbrengst staan voor hetzelfde bedrag lagere kapitaallasten.
36.000 - 781.241
Programma 3: Natuur & milieu
3. Natuur & milieu Portefeuillehouder: T. de la Court
Het programma omvat huishoudelijk afval en milieu, groen, ongediertebestrijding, begraafplaatsen en riolering.
33
Programma 3: Natuur & Milieu
Doelen & middelen Duurzaamheid
Doel: Klimaatneutrale gemeente
Beoogd resultaat
Activiteiten
Belangrijk deel Lochem is in 2030 zelfvoorzienend in energie
Roadmap klimaatneutraliteit
Duurzaam bouwen
Duurzaam bouwen beleid implementeren • Voorlichting bij bouwprojecten • Bouwersconferentie organiseren • Subsidiemogelijkheden benutten
Minder energiegebruik woningen
Energiebesparingsmaatregelen bestaande woningvoorraad • Subsidiemogelijkheden benutten
Duurzame energie landschappen
Duurzame energielandschappen realiseren • ADEL • Onderzoek voor LochemEnergie (wind en zon) • VEDEL
Biomassa
Biomassa in regio Stedendriehoek • Werkprogramma opstellen voor regionale deelprojecten biogasnetwerken en valorisatie biomassa
34
Milieu
Doel: Vermindering huishoudelijk restafval
Reductie tot 120 kg restafval per inwoner in 2020
Groen en Bboor
Doel: Kwaliteit natuur en landschap behouden en versterken
Subsidiemogelijkheid landschapsbeheer
Groen en Bboor
Natuur en landschapbeleid uitvoeren • Gemeentelijk projectplan
Doel: Openbaar groen voldoet aan groenvisie
Onderhoud groen is volgens basisniveau
Riolering
Scheiding van huishoudelijk afval verbeteren
Ombuigingsonderzoeken Groen en Bboor
Doel: Duurzaam transport en inzameling regen- en afvalwater
Rioolbeheer voldoet aan regelgeving
Samenwerking in de afvalwaterketen Vervanging en renovaties bestaande riolering Onderzoek naar innovatief rioolbeheer
Programma 3: Natuur & Milieu
3. Natuur & milieu Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s: Nationale en provinciale nota’s: • Programmaplan energietransitie (provincie Gelderland) • Gelders Milieu Plan 4 • Contourennota Gelders Milieuplan 5 • Green Deals Ministerie I en M • Hoofdlijnennotitie Biobased Economy Nota’s van de gemeente: • Milieujaarprogramma (2012) • Klimaatbeleid (2008) • Raamprogramma klimaatbeleid (2009) • Duurzaam bouwen beleid (2009) • Programma Duurzame Energielandschappen (2011) • Rural Alliances (2012) • Groenvisie (2006) • Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2012 – 2016 • Nota Begraafplaatsen deel 1 en 2 (2011 en 2012) • Strategische visie beheer en onderhoud openbare ruimte gemeente Lochem (2012) 35
Effectindicatoren Indicator
Nulmeting ( jaar)
Realisatie Realisatie 2011 2012
Ambitie 2013
Realisatie 2013
Ambitie 2016
Ambitie 2020
3.2. Milieu Restafval in kg per inwoner
250 (2009)
249
249
Glas in kg per inwoner
24 (2009)
22
24
Oud papier in kg per inwoner
79 (2009)
72
78
Kunststof in kg per inwoner
8 (2009)
5
9
6,1 (2012)
x
6,1
179
116
110
110
26
33
24
24
80
71 **
79
80
20
20
22
24
x
x
6,5
7,0
3.3. Groen Oordeel burger onderhoud groenvoorziening in de buurt * *
Indicator is afkomstig uit rapport burgeroordelen van VNG/KING. Eerstvolgende meting vindt plaats in 2016.
**
dit is de opbrengst van de ondergrondse verzamelcontainers, excl. de hoeveelheid die verenigingen en organisaties hebben ingezameld. Deze cijfers zijn nog niet bekend.
Programma 3: Natuur & Milieu
3.1 Duurzaamheid Doel Een klimaatneutrale gemeente in 2030.
Beoogd resultaat 3.1.1
In 2030 is Lochem voor een belangrijk deel zelfvoorzienend in energie door optimaal gebruik te maken van lokale duurzame energiebronnen, zoals zon, wind en bio-energie.
3.1.2
Duurzaam bouwen is een integraal onderdeel van het verlenen van vergunningen in het kader van de WABO. Daarnaast wordt via proefprojecten de mogelijkheden onderzocht om bestaande bouw te ‘verduurzamen’ waarbij aansluiting wordt gezocht bij landelijke en Europese subsidiemogelijkheden.
3.1.3
Een verminderd energiegebruik in de bestaande woningvoorraad volgens de stappen: 1e fase 1.000 woningeigenaren hebben maatregelen getroffen aan hun woning en het energiegebruik in de bestaande bouw is met 3% per jaar afgenomen; 2e fase 500 woningen aangepast en het energieverbruik is met 3% per jaar afgenomen.
3.1.4
Realisatie van duurzame energie landschappen, te beginnen in het buurtschap Armhoede in 2013.
3.1.5
Een regionaal biomassa project is gerealiseerd in 2014.
36
Zelfvoorzienend in energie Activiteit
Roadmap klimaatneutraliteit 2030
Wel uitgevoerd Het plan van aanpak Lokaal Energie Akkoord is door de raad in januari 2014 vastgesteld. Het plan van aanpak komt in de plaats van de roadmap klimaatneutraliteit. Gestart is met het formeren van een regisserend lokaal platform met vertegenwoordigers van maatschappelijke partners. Niet uitgevoerd Niet van toepassing. Ombuigingsmaatregel en bedrag Middeleninzet duurzaamheid € 36.000 (projectgelden) in 2014 + € 58.000 (1,0 fte) vanaf 2015. (Budget 2012 projectgelden € 36.000) Stand van zaken Voor deze opdracht is vast komen te staan dat de voorgestelde uitvoering niet mogelijk is in de oorspronkelijke vorm. Het is niet mogelijk om bestaande apparaatskosten te declareren bij de lopende subsidietrajecten (Rural Alliances) op het gebied van duurzaamheid. De inzet van “eigen” apparaatskosten is nodig om aan te tonen dat het om cofinanciering gaat. In de kerntakendiscussie komt dit onderwerp in gewijzigde vorm terug onder de hangers: 65. Vorming van een innovatiefonds duurzaamheid en 105. Gemeentelijke inzet declareren bij ISV.
Programma 3: Natuur & Milieu
Duurzaam bouwen Activiteit
Duurzaam bouwen beleid implementeren
Wel uitgevoerd Voor een aantal bouwprojecten is voorlichting gegeven omtrent duurzaamheidsmaatregelen (MFA de Garve). In juni 2013 is de tweede bouwersconferentie georganiseerd. Langs diverse routes is getracht subsidies te bemachtigen (regiocontract, provincie). Tot op heden zijn hierin geen successen te melden. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Energie(besparing) in de bestaande bouw Activiteit
Energiebesparingsmaatregelen bestaande woningvoorraad
Wel uitgevoerd Begeleiding, meedraaien initiatiefgroep Lochemse MKB om te komen tot een klantgerichte benadering met als resultaat meer comfortabel en energiezuinig wonen. Op dit moment wordt gewerkt aan het oprichten van een collectief van bedrijven dat voor klanten een totaal-pakket aan werkzaamheden kan verrichten. In de periode 2011-2013 is in eerste regeling voor isolatiemaatregelen in 320 woningen subsidie toegekend. Onder de nieuwe regeling, die loopt vanaf 1 mei 2013, zijn in 2013 122 subsidies verstrekt. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Programma Duurzame Energielandschappen Lochem (DEL) Activiteit
Duurzame energielandschappen realiseren
Wel uitgevoerd In Lochem zijn twee duurzame energielandschappen actief: ADEL (buurtschap Armhoede) en VEDEL (rondom landgoed Verwolde). ADEL heeft in april 2013 haar onderzoek naar klimaatneutraliteit afgerond. Op dit moment wordt door ADEL gekeken hoe in samenwerking met LochemEnergie uitvoering gegeven kan worden aan een aantal projecten voortvloeiend uit dit onderzoek, zoals een zonnepanelenpark op de voormalige stortplaats. Daarnaast lopen een aantal concrete projecten, zoals een kennistraject bij de agrariërs en het composteringsbedrijf van Ten Bulte, waar bermmaaisel wordt verwerkt tot organische stof. Het burgerinitiatief binnen VEDEL oriënteert zich op de mogelijkheden om energieneutraal te worden, daarbij gebruik makend van de uitgevoerde onderzoeken binnen ADEL. Dit project bevindt zich nog in de opstartfase. Samen met LochemEnergie zijn projecten opgestart rondom duurzame energie-opwek, zoals smartgrids in Lochem en windenergie in Eefde. Niet uitgevoerd Uitvoeringsplan VEDEL moet nog opgesteld worden.
37
Programma 3: Natuur & Milieu
Biomassa Activiteit
Biomassa in de regio Stedendriehoek
Wel uitgevoerd Voorstudie uitgevoerd naar de kansen van biomassarotondes als aanjager voor de inzet van biomassa van gemeenten en andere terreinbeheerders voor de biobased economy. Er zijn positieve kansen voor de houtige biomassa (stamhout, takken etc.). Het kost nu nog geld om deze af te voeren, maar binnen enkele jaren zal er voor betaald gaan worden. Gemeenten kunnen hier op inspelen in hun beleid voor aanplant en onderhoud. Opdracht is verleend voor een studie naar de haalbaarheid van een biomassarotonde voor houtige en grasachtige biomassa. Op een rotonde worden de stromen gebundeld en gesorteerd en zo nodig bewerkt en geschikt gemaakt voor afnemers in de regio. Resultaten zijn in het voorjaar 2014 bekend. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
38
3.2 Milieu Doel Verminderen huishoudelijk restafval.
Beoogde resultaten 3.2.1
Vermindering van de hoeveelheid huishoudelijk restafval per inwoner per jaar tot 120 kg per inwoner in 2020. Betere, zowel kwantitatieve als kwalitatieve, inzamelresultaten van de afzonderlijk ingezamelde fracties glas, oud papier en kunststof.
Programma 3: Natuur & Milieu
Reductie van huishoudelijk afval Activiteit
Scheiding van huishoudelijk afval verbeteren
Wel uitgevoerd Betalen naar rato van het aantal aanbiedingen rest- en gft afval is ingevoerd per 1 januari 2013, en de geraamde in te zamelen hoeveelheden voor alle fracties (rest, gft, glas papier en plastic) zijn gerealiseerd. Niet uitgevoerd Niet van toepassing. Ombuigingsmaatregel en bedrag Bezuiniging huishoudelijk afval; besparing uitvoeringskosten: € 30.000 in 2013, € 60.000 in 2014 en € 90.000 vanaf 2015 Bezuiniging huishoudelijk afval; reductie verwerking € 207.000 vanaf 2013. Beide ombuigingsmaatregelen dragen bij aan de lastenverlichting voor de burger via een lager tarief afvalstoffenheffing. Stand van zaken De besparing op de uitvoeringskosten van Berkel Milieu is als lumpsum in de tarieven van de dienstverlening opgenomen. De prognose restafval is ruimschoots gerealiseerd. Omdat er veel minder restafval is ingezameld dan geraamd, is het aandeel verwerkingskosten ook lager. De definitieve afrekening van de DVO 2013 wordt in maart/april 2014 verwacht. 39
Risico’s Milieu Vaststellingsovereenkomst Regio Stedendriehoek – Stivam – VAM Toelichting: De (toenmalige) gemeenten in de Regio Stedendriehoek hebben in de jaren ‘90 via Stivam een paar miljoen bijgedragen aan een afvalverwerkingsinstallatie in Wijster. De afgelopen jaren is dit omgezet in een lening aan Essent die in 2016 renteloos zal worden uitgekeerd Beheersmaatregelen: Documentatie, krantenberichten en nieuwsbrieven nauwlettend in de gaten houden. Omvang risico: Risicoperiode 2014, waarschijnlijkheidspercentage 10% (10% van € 531.496 = € 53.150).
Programma 3: Natuur & Milieu
3.3 Groen en Bboor Doel • De kwaliteit van natuur en landschap behouden en versterken. • Het basisniveau van onderhoud en de veiligheid van het openbaar groen en de bomen realiseren conform de in 2006 vastgestelde groenvisie.
Beoogd resultaat 3.3.1 3.3.2
Groen-blauwe diensten worden uitgevoerd onder begeleiding van een regionale uitvoeringsorganisatie Basisniveau openbaar groen (beeldkwaliteit B) en basisniveau onderhoud bomen is gerealiseerd in 2014, mits de alternatieve beheersmethoden leiden tot een kostenbesparing in het onderhoud van het openbaar groen.
Natuur en Landschapsbeleid Activiteit 40
Natuur en landschapsbeleid uitvoeren
Wel uitgevoerd Uitvoering projecten in kader van Landschapsontwikkelingsplan (LOP), landschapsbeleidsplan en Groen Blauwe diensten. Niet uitgevoerd De provincie heeft in 2013 een nieuw subsidiekader voor natuur en landschap vastgesteld. Wachten is nog op nadere richtlijnen over welke projecten in aanmerking komen onder welke voorwaarden. Op basis hiervan worden gemeentelijke uitvoeringscontracten opgesteld. Lochem trekt hier gezamenlijk in op met de gemeente Bronckhorst.
Basisniveau onderhoud openbaar groen Activiteit
Ombuigingsonderzoek Groen en Bedrijf Beheer en Onderhoud Openbare ruimte
Wel uitgevoerd In oktober heeft de gemeenteraad ingestemd met het oprichten van het Bedrijf Beheer en Onderhoud Openbare Ruimte en dit per 1 januari 2014 onder te brengen bij Berkel Milieu. Het bedrijf is van start gegaan op basis van het bedrijfsplan. Voor de overgang van gemeentelijke medewerkers naar Berkel Milieu is een sociaal plan opgesteld. De ombuigingsopdracht ‘Beheer groen industrieterreinen door bedrijven’ is verwoord in het blad “Lochemse Zaken” in 2013. Echter op de oproep is geen enkele reactie gekomen. De ombuiging is opgenomen in de taakstelling BBOOR (zie hieronder Stand van zaken ombuigingsmaatregel). Niet uitgevoerd Er is nog geen besluit genomen over permanente huisvesting van BBOOR.Tot die tijd is voorzien in tijdelijke huisvesting.
Programma 3: Natuur & Milieu
Ombuigingsmaatregel en bedrag In Beheer groen industrieterreinen door bedrijven € 10.000 vanaf 2014. (Budget 2012 voor onderhoud groen op industrieterreinen ca. € 44.000). Bboor € 75.000 vanaf 2015 op operationele kosten. (Budget 2012 operationele kosten voor groenonderhoud en straatreiniging circa € 2,3 miljoen). Stand van zaken Ombuigingsopdrachten (incl. bermen en sloten en begraafplaatsen) zijn opgenomen in het bedrijfsplan BBOOR, op basis waarvan het bedrijf van start is gegaan per 1 januari 2014, en zijn opgenomen in de samenwerkingsovereenkomst. Met de gerealiseerde ombuigingsopdrachten binnen BBOOR is rekening gehouden binnen de gemeentelijke begroting (zie financieel perspectief Bestuursrapportage per 31 augustus 2013). Naast de structurele besparing van € 155.000 vanaf 2015 op kosten van de buitendienst (€ 75.000 operationele kosten en € 80.000 formatie) en het beheer groen industrieterrein (€ 10.000 vanaf 2014) die ingevuld worden door BBOOR, zijn er nog twee ombuigingsopdrachten die binnen het beleidsveld van het team onderhoud vallen. De besparing op bermen en sloten (beperken maaibeurten bermen en maaimateriaal anders verwerking: € 20.000 voordeel vanaf 2015) en kostendekkend maken begraafplaatsen (p.m.). De besparing op onderhoud bermen en sloten en het kostendekkend maken van de begraafplaatsen zijn beide nog in onderzoek. Door de overdracht aan BBOOR van de onderhoudstaak bij begraven is er een btw-nadeel dat ingeschat wordt op € 28.000. Dit nadeel moet meegenomen worden in het onderzoek naar het kostendekkend maken van de begraafplaatsen en wordt dan ook taakstellend opgenomen in de gemeentelijke begroting.
41
3.4 Riolering Doel Inzamelen en transport van regen- en afvalwater gebeurt op een efficiënte en duurzame wijze.
Beoogd resultaat 3.4.1
Het beheer van het rioolstelsel voldoet per 1 april 2012 aan de nieuwe Waterwet en aan het nieuwe verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (verbreed GRP).
Rioolbeheer Activiteit
Samenwerken in de afvalwaterketen
Wel uitgevoerd De samenwerking met de gemeente Zutphen en het Waterschap Rijn en IJssel is versterkt. Het AfvalWaterTeam Zutphen (AWTZ) is koploper in Nederland. Wel uitgevoerd Het gezamenlijk Afvalwaterplan zal in de loop van 2014 worden vastgesteld.
Programma 3: Natuur & Milieu
Activiteit
Vervanging en renovaties bestaande riolering
Wel uitgevoerd De vervanging en renovaties van bestaande riolering wordt nagenoeg conform de beschikbaar gestelde kredieten uitgevoerd. Waar nodig lopen deze werkzaamheden door in 2014. Niet uitgevoerd Niet van toepassing. Activiteit
Onderzoek naar innovatief rioolbeheer
Wel uitgevoerd Project Adel is uitgevoerd en afgerond. De doelstelling van het project met betrekking tot burgerparticipatie is geslaagd. Het project heeft voldoende punten opgeleverd voor toekomstig beleid in rioolbeheer Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Overige activiteiten Activiteit
Regiefunctie team Civiel en Groen
Wel uitgevoerd Na het raadsbesluit inzake de overgang van de buitendienst naar Berkel Milieu is het team Civiel en Groen aan de slag gegaan met de mogelijke transitie van de taken naar Berkel Milieu per 1 januari 2016. 42
Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Wat heeft het gekost? Prg.3 Item
Natuur en milieu Omschrijving
3.1 3.2 3.3 3.4
3.1 3.2 3.3 3.4
- = nadeel, bedragen x € 1.000
Werkelijk 2012
Begroting 2013
Werkelijk 2013
duurzaamheid* milieu groen riolering Totaal lasten
4.570 2.395 3.878 10.843
5.102 2.885 3.927 11.914
4.113 2.771 3.693 10.577
989 114 234 1.338
duurzaamheid* milieu groen riolering Totaal baten
4.313 366 4.302 8.981
4.892 479 4.484 9.856
3.888 491 4.500 8.879
-1.004 12 16 -977
Totaal programma 3
-1.862
-2.059
-1.698
361
* Ramingen zijn ondergebracht bij diverse programma onderdelen
Saldo 2013
Programma 3: Natuur & Milieu
Analyse | Programma 3 Financiële analyse lasten programma 3
- = nadeel, bedragen in €
Kostenplaatsen De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Kapitaallasten De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Gemeentelijk groen De hogere last van € 22.000 wordt veroorzaakt door areaaluitbreiding en het ontbreken van compensatie hiervoor in het onderhoudsbudget. Dit jaar is dit grotendeels gecompenseerd door overgeheveld budget (€ 61.000) van vorig jaar. Daarnaast wordt het tekort veroorzaakt door de stijgende kosten van groenafval en zwerfvuil als gevolg van de invoering van diftar. Renovatie groen en bomen Winterwerkzaamheden van november / december 2012 zijn doorgeschoven naar februari 2013 wegens slechte weersomstandigheden (sneeuw). Hierdoor in 2013 een incidenteel nadeel. Onderhoud bomen buitengebied Er is bij agrariërs grote noodzaak tot snoei in verband met laag hangende takken en zwaar landbouw verkeer. Zoveel mogelijk is dit jaar ingestoken om overlast te verhelpen om te voorkomen dat aangelanden zelf gaan snoeien op onprofessionele wijze. Ook heeft de storm in het najaar van 2013 voor extra, onvoorziene kosten gezorgd. Huishoudelijk afval Een voordeel op de lasten van € 238.000 wordt met name veroorzaakt door een voordelige afrekening DVO Berkel Milieu en door minder verwerkings- en transportkosten restafval. Per saldo kent het product huishoudelijk afval (lasten minus baten inclusief interne uren en kapitaallasten) een nadelig saldo van € 57.000. Dit nadeel wordt opgevangen door een onttrekking uit de reserve afvalstoffenheffing. Riolering binnen GRP Er is budgettair voordeel ontstaan doordat er minder innovatief onderzoek verricht is, als gevolg van onderbezetting waardoor prioritering van werkzaamheden noodzakelijk was. Een voordeel van € 96.000 is veroorzaakt doordat een aantal maatregelen die waren voorzien in het vGRP 2012-2016 voor het jaar 2013 niet zijn uitgevoerd. Er is kritisch gekeken naar de noodzakelijkheid van uitvoering van een aantal milieumaatregelen. In overleg met het Waterschap Rijn en IJssel wordt bekeken of dit alsnog moet worden uitgevoerd in toekomstige jaren. ISV Geluidssanering Voor de uitvoering van de sanering (isolatie) van woningen tegen wegverkeerslawaai is een toezegging ontvangen van de provincie Gelderland in het kader van de ISV-3 regeling. Van de toegezegde subsidie van € 1.074.000 kunnen woningen die een te hoge geluidbelasting ondervinden als gevolg van wegverkeerslawaai, in aanmerking komen voor isolerende maatregelen. Het merendeel van de nu te saneren woningen ligt aan de Zutphenseweg (N348). In 2013 was een budget geraamd van € 385.000 voor de kosten van de begeleiding en de uitvoering van de isolerende werkzaamheden welke geheel uit de ISV-3 gelden worden betaald. In werkelijkheid is slechts € 32.000 besteed. Per saldo een voordeel van € 353.000. Er zijn in de praktijk veel minder woningen (slechts 2 van de 37 geraamde) in aanmerking gekomen voor isolerende maatregelen. De reden is dat er stil asfalt is toegepast op de N348. Tevens is de systematiek voor de berekening van de gevelbelasting gewijzigd. Beide maatregelen hebben als gevolg, dat de gevelbelasting aan veel woningen te laag is om voor subsidie van maatregelen in aanmerking te komen. Per saldo verloopt dit project budgettair neutraal (zie batenkant).
-63.000
178.029
-22.000
-39.000
-20.000
238.000
43
134.000
353.000
Programma 3: Natuur & Milieu
Incidentele budgetten lasten programma 3
44
- = nadeel, bedragen in €
Het project bodemsanering Kijksteeg is financieel afgesloten met de afkoopregeling. Overige onderdelen van sanering worden door de provincie uitgevoerd en betaald. De reserve sanering Kijksteeg wordt opgeheven, hiertoe is een beslispunt in het raadsvoorstel opgenomen. Er zijn meer asbestwegen gesaneerd dan oorspronkelijk opgenomen. Vanuit de reserve bodemsanering is rekening gehouden met een onttrekking van € 19.000. Het ontstane tekort van € 17.000 komt ten laste van het jaarrekeningresultaat 2013. Het project is in 2013 afgerond, dit betekent dat de reserve wordt opgeheven. Door het opheffen van de reserve bodemsanering wordt het saldo van de reserve van € 87.000 toegevoegd aan de algemene middelen. Dit heft het nadelig resultaat meer dan op. Hiertoe is een beslispunt in het raadsvoorstel opgenomen. In oktober 2013 is besloten het Bedrijf Beheer en Onderhoud Openbare Ruimte (BBOOR) per 1 januari 2014 onder te brengen bij Berkel Milieu. Doordat een aantal kosten als cofinanciering ondergebracht konden worden bij Rural Alliances ontstond een voordeel. Het Visietraject buitendienst is in 2013 afgesloten met een positief saldo van € 30.000. De eerste fase van het Project “Regiocontract Beleef De Berkel III” is afgerond. De tweede fase is volop in voorbereiding. De subsidie (regiocontract) is op basis van cofinanciering. In 2013 is een voorschot ontvangen dat in het vervolg traject ingezet zal worden. Van het beschikbare budget resteert nog een bedrag van € 18.000. Dit voordeel valt weg tegen het nadeel van € 21.000 aan de batenkant. Binnen het project “Milieumaatregelen Stadsgrachten” is € 46.000 nog niet besteed. Het herstellen van de grachten en vijvers is in november 2013 aanbesteed. Als gevolg van burgerparticipatie heeft het tweede deel van het werk vertraging opgelopen. In 2014 wordt het resterende deel uitgevoerd. Voorgesteld wordt het restant budget over te hevelen. Project “ADEL Armhoede Duurzame Energie”. Eind 2013 is de onderzoeksfase afgesloten en is het IKStraject beëindigd. De lasten zijn € 18.000 onder het budget gebleven. In 2014 wordt de financiële en inhoudelijke afronding ingediend bij het Agentschap NL. Projecten binnen ADEL worden nu gereed gemaakt voor uitvoering (onder andere zonnepanelen op de voormalige stortplaats). Dit voordeel valt deels weg tegen het nadeel van € 10.000 aan de batenkant. De oude subsidieregeling voor woningisolatie is per 1 mei 2013 beëindigd. In 2014 vindt de verantwoording richting de provincie en de accountantscontrole plaats. Project is in 2013 afgesloten. De lasten alsook de baten zijn € 25.000 onder de begrote bedragen gebleven. Per saldo budgettair neutraal. De nieuwe subsidieregeling woningisolatie is met ingang van 1 mei 2013 ingegaan en loopt door tot eind 2014. Van het beschikbare budget resteert nog € 232.000. Eenzelfde onderschrijding als bij de baten. Per saldo budgettair neutraal. Het doel van de Pilot verduurzaming bestaande bouw is het weg nemen van belemmeringen voor de renovatie in de bestaande bouw. Speerpunt hierbij is het organiseren van het lokale MKB op dit thema. Er zijn kosten gemaakt voor het organiseren van bijeenkomsten voor de bouwsector en voor de uitgave van een publicatie (Lochemse Zaken) over duurzaam renoveren. De planning wordt bepaald door de bouwsector, waarbij coalitievorming en verandering een langdurig proces is. Voorgesteld wordt het restant budget van € 19.000 over te hevelen naar 2014. De uitvoering regiocontract 2012-2015 Biobased Industry heeft als doel de stimulering van de hoogwaardige toepassing van biomassa. Op dit moment wordt de mogelijkheid van een grondstoffenrotonde onderzocht. De financiering voor het project is afkomstig van de provincie. De cofinanciering wordt geleverd in de vorm van uren van de deelnemende gemeentes in de regio Stedendriehoek. De doorlooptijd van het regiocontract is 4 jaar, de werkzaamheden zullen in 2014 en 2015 nog doorlopen. Voorgesteld wordt het restant budget van € 28.000 over te hevelen naar 2014. Per saldo verloopt dit project budgettair neutraal (zie batenkant). De implementatie wijziging huishoudelijk afval is afgerond. De invoeringskosten zijn € 141.000 lager uitgevallen, door hogere opbrengst oude containers, lagere communicatiekosten en lagere kosten uitzetten nieuwe containers. Door de lagere besteding is ook minder onttrokken aan de reserve afvalstoffenheffing. Het project is in 2013 afgerond. De Rural Alliances projecten lopen nog door tot eind 2015. De raming van aantal uren is gedaan voor de start van het project en tegen een gemiddeld uurtarief van € 40. De werkelijke uurtarieven zijn inclusief overhead. Voor de subsidieverlening wordt afgerekend tegen de werkelijke uren en loonkosten inclusief werkgeverslasten. Door voornamelijk een hogere interne urentoerekening zijn de budgetten overschreden. In totaal een overschrijding van € 160.000. De definitieve eindafrekening volgt in 2015.
105.000
- 17.000
38.000
30.000 18.000
46.000
18.000
25.000
232.000
19.000
28.000
141.000
-160.000
Programma 3: Natuur & Milieu
Financiële analyse baten programma 3
- = nadeel, bedragen in €
Huishoudelijk afval De baten zijn lager uitgevallen door enerzijds een voordelige nabetaling 2012 vergoeding Nedvang á € 75.000 en anderzijds een nadelige afrekening afvalstoffenheffing van € 382.000 wegens een lager aantal aanbiedingen voor restafval (grijze container). Per saldo kent het product huishoudelijk afval (lasten minus baten inclusief interne uren en kapitaallasten) een nadelig saldo van € 57.000. Dit nadeel wordt opgevangen door een onttrekking uit de reserve afvalstoffenheffing. Riolering binnen GRP De hogere baten betreffen vooral de bijdragen van de samenwerkende gemeenten en het waterschap in het AWTZ. Begraafplaatsen De baten voor de begraafplaatsen zijn € 21.000 hoger uitgevallen. In 2013 was de begraafplaats in Almen een uitschieter. Er zijn 100% meer leges ontvangen, hier staan meerkosten voor extra ureninzet tegenover. ISV Geluidssanering Voor de uitvoering van de sanering (isolatie) van woningen tegen wegverkeerslawaai is een toezegging ontvangen van de provincie Gelderland in het kader van de ISV-3 regeling. De verantwoorde baten zijn € 353.000 lager uitgevallen doordat de bestedingen ook beneden het begrote bedrag zijn gebleven. Per saldo verloopt dit project budgettair neutraal (zie lastenkant).
Incidentele budgetten baten programma 3
-285.000
21.000
21.000
-353.000
- = nadeel, bedragen in €
Project “ADEL Armhoede Duurzame Energie”. Eind 2013 is de onderzoeksfase afgesloten en is het IKStraject beëindigd. De baten zijn € 10.000 onder het budget gebleven. Dit nadeel valt weg tegen het voordeel van € 18.000 aan de lastenkant. De oude subsidieregeling voor woningisolatie is per 1 mei 2013 beëindigd. Project is in 2013 afgesloten. De baten alsook de lasten zijn € 25.000 onder de begrote bedragen gebleven. Per saldo budgettair neutraal. De nieuwe subsidieregeling woningisolatie is met ingang van 1 mei 2013 ingegaan en loopt door tot eind 2014. Van de begrote subsidie ten bedrage van € 300.000 is op basis van de bestedingen € 68.000 als inkomst verantwoord. Eenzelfde onderschrijding als bij de lasten. Per saldo budgettair neutraal. De uitvoering regiocontract 2012-2015 Biobased Industry heeft als doel de stimulering van de hoogwaardige toepassing van biomassa. De financiering voor het project is afkomstig van de provincie. De verantwoorde baten zijn € 28.000 lager uitgevallen doordat de bestedingen ook beneden het begrote bedrag zijn gebleven. Per saldo verloopt dit project budgettair neutraal (zie lastenkant). De eerste fase van het Project “Regiocontract Beleef De Berkel III” is afgerond. De tweede fase is volop in voorbereiding. De subsidie (regiocontract) is op basis van cofinanciering. In 2013 is € 21.000 minder ontvangen dan begroot. Dit nadeel valt deels weg tegen het voordeel van € 18.000 aan de lastenkant. Voor de Rural Alliances projecten zijn subsidies ontvangen voor een totaalbedrag van € 160.000. Dit is € 62.000 onder het begrote bedrag. In het begrote bedrag is ook de subsidie over het tweede halfjaar 2013 opgenomen, deze zal naar huidig inzicht waarschijnlijk op € 105.000 uitkomen. Volgens de planning wordt dit bedrag in de tweede helft van 2014 ontvangen.
-10.000
-25.000 -232.000 45
-28.000
-21.000
-62.000
46
Programma 4: Verkeer, vervoer en wegen
4. Verkeer, vervoer & wegen Portefeuillehouders: B.J. Bussink, T. de la Court en J. Kottelenberg
Het programma omvat verkeer, parkeren, openbaar vervoer, wegen en openbare verlichting.
47
Programma 4: Verkeer, vervoer en wegen
Doelen & middelen Verkeer
Doel: Verkeersveiligheid verhogen
Beoogd resultaat
Activiteiten
45% minder doden in 2020 en 35% minder ziekenhuisgewonden
Aanpak gevaarlijke kruispunten provinciale wegen * N332 Rossweg • Kruispunten kom Eefde Nota mobiliteit uitvoeren
Verkeer
Doel: Fiets- en voetverkeer stimuleren
Lochem voldoet aan criteria fietsstad in 2018
Verkeer
Doel: Bereikbaarheid woon- en bedrijfsgebieden bevorderen • Verkeersborden saneren • Onderhoudsprogramma wegen afstemmen op wegencategorisering • 60 km pilot Lochem – Zutphen evalueren
Goede weginrichting
Verkeer
Doel: Voldoende parkeergelegenheid in Lochem
Evenwicht in parkeerruimte bewoners en bezoekers 48
Fietsvisie Regio Stedendriehoek uitwerken
Nieuw parkeerbeleid binnenstad Lochem invoeren
Openbaar vervoer Participeren in herroutering goederenvervoer
Openbaar vervoer
Doel: Op- en overstapvoorzieningen zijn goed en bus en trein sluiten op elkaar aan
Niveau 2010 van trein- en busdiensten en de voorzieningen vasthouden
Wegen
Doel: Goede afwikkeling verkeer op provinciale wegen
Omlegging Eefde N348 Rondweg Lochem N346
Wegen
Traverse Eefde uitvoeren
Doel: Verkeersveilige wegen (incl. kunstwerken)
Niveau onderhoud wegen voldoet aan CROW criteria en kunstwerken voldoen aan landelijke eisen
Wegen
• N348 overdracht en financiële afwikkeling • Participeren in totaaloplossing N348 • Realisatie rondweg Lochem N346
Doel: Leefbaarheid kernen verhogen
Kernen Lochem en Eefde zijn ingericht
Wegen
Bestaand beleid uitvoeren
Beheersplan civiele kunstwerken opstellen
Doel: Openbare verlichting gericht op verkeers- en sociale veiligheid
Openbare verlichting voldoet in 2020 aan richtlijn OVL 2011
Nieuw beleidsplan openbare verlichting
Programma 4: Verkeer, vervoer en wegen
4. Verkeer, vervoer en wegen Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s: Nota’s van de provincie • Omgevingsvisie Gelderland (2013/2014) • Gelderland aan kop (2011) Nota’s van de regio Stedendriehoek • Mobiliteitsagenda Stedendriehoek (2013) • Fietsvisie Stedendriehoek (2012) Nota’s van de gemeente • Nota Mobiliteit (2008) • Wegenbeheersplan 2008 – 2011 (2007) • Beleidskader functiegericht wegbeheer (2013) • Ruimtelijke structuurvisie Lochem 2012 – 2020 (2012)
Effectindicatoren Indicator
Nulmeting ( jaar)
Realisatie 2012
Ambitie Realisatie 2013 2013
Ambitie 2016
Ambitie 2020
4.1. Verkeer Oordeel burger parkeermogelijkheden
7,0 (2012)
7,0
x
x
7.0
7,0
in buurt **
6,5 (2012)
6,5
x
x
6,6
6,6
Oordeel burger verkeersveiligheid buurt **
** Indicator is afkomstig uit rapport burgeroordelen van VNG/KING. Eerstvolgende meting vindt plaats in 2016.
49
Programma 4: Verkeer, vervoer en wegen
4.1 Verkeer Doel • Verkeersveiligheid bevorderen met speciale aandacht voor de kwetsbare groepen. • Fiets- en voetverkeer stimuleren. • Bereikbaarheid woon- en bedrijfsgebieden bevorderen door eenduidige weginrichting. • Voldoende parkeergelegenheid in de binnenstad van de kern Lochem.
Beoogd resultaat 4.1.1
In 2020 zijn door de getroffen verkeersveiligheidsmaatregelen er minder verkeersslachtoffers.
4.1.2
De gemeente Lochem voldoet in 2018 aan de criteria van fietsstad Nederland.
4.1.3
Weggebruikers voelen zich veilig en/of zijn zich bewust van een onveilige situatie door een goede weginrichting passend bij de functie van de weg.
4.1.4
Evenwichtige verdeling parkeerruimte voor gebruik door bewoners en bezoekers.
Verkeersveiligheidmaatregelen
50
Activiteit
Aanpak gevaarlijke kruispunten provinciale wegen
Wel uitgevoerd In het kader van de projectaanpak is de kruising N332-Rossweg-Ampsense weg verder uitgewerkt. De kruising wordt in het voorjaar van 2014 uitgevoerd. Het plan voor de Traverse Eefde is verder uitgewerkt. Aanbesteding vindt plaats in het voorjaar van 2014. Niet uitgevoerd Overleg is nog gaande met de provincie over bijdrage aan de uitvoering van de Traverse Eefde inclusief een bijdrage bij overdracht van de provinciale weg naar de gemeente.
Activiteit
Nota mobiliteit Lochem uitvoeren
Wel uitgevoerd Dankzij de toevoeging van middelen is verkeerseducatie breder opgezet. Verder zijn de jaarlijkse verkeerstellingen gecontinueerd. Deze tellingen moeten nog een plaats gaan krijgen in een verkeersmonitor die jaarlijks uitgebracht gaat worden. Niet uitgevoerd Door enkele grote projecten waar veel tijd in is gaan zitten en hoge(re) prioriteit aan is gegeven (o.a. gewichtsbeperking Lochemse brug, voorbereiding reconstructie Joppelaan) en onderbezetting door ziekte was het niet mogelijk om een bestedingsvoorstel voor de gereserveerde fietsmiddelen op te stellen. Deze wordt in het voorjaar 2014 aan de gemeenteraad voorgelegd. Verder kon er ook nog geen uitvoering worden gegeven aan de veiligheid rondom scholen en in woonwijken. Deze projecten worden in 2015 opgepakt.
Programma 4: Verkeer, vervoer en wegen
Fiets- en voetgangersvriendelijke maatregelen Activiteit
Fietsvisie regio Stedendriehoek
Wel uitgevoerd De gemeente Lochem voert sinds 2011 het ambtelijk coördinatorschap fiets in de stedendriehoek. In dit kader zijn middelen verworven waarmee in de hele regio fietsprojecten tot uitvoering komen. In 2013 zijn ook voor de Lochemse projecten ‘Traverse Eefde’ en ‘herinrichting Joppelaan’ subsidies verworven. Niet uitgevoerd In 2013 zou gestart worden met de verkenning van twee verbindingen uit de fietsruggengraat, namelijk ApeldoornDeventer en Deventer-Zutphen. Hier bleek nog geen projectleider voor beschikbaar. Lochem stelt voor 2014 een projectleider beschikbaar om de verkenningen uit te kunnen voeren.
Weginrichting Activiteit
Verkeersborden saneren
Wel uitgevoerd In Barchem, Exel en Laren is een sanering doorgevoerd. Niet uitgevoerd De sanering in overige kernen en het buitengebied worden afhankelijk van de beschikbare personele capaciteit opgepakt in 2014 en navolgende jaren. Activiteit
Onderhoudsprogramma wegen afstemmen op wegencategorisering
Wel uitgevoerd De pilot Laren is een eerste stap om te komen tot een aangepast onderhoudsprogramma wegen, waarin de wegencategorisering een belangrijk onderdeel is. Na raadsbesluit in mei 2013 is gestart met pilot Laren functiegericht wegbeheer:
− Overleg en uitwerking gebiedsbenadering in werksessies met dorpsraad Wakker Laorne: selectie kleiner pilotgebied (Vedel-gebied) en dorpsraad als klankbordgroep in hele pilotproces;
− Extra communicatie over pilot via weblog lochem.projectenoverzicht.nl; − Uitwerking zeven wegprofielen uit beleidskader;
− Bijeenkomsten met lokale economische en maatschappelijke belangen en andere cruciale stakeholders;
− Inventarisatie van weggebruik in Vedel-gebied: persoonlijke gesprekken met aanwonenden en bedrijven; − Informatie samenstellen en opstellen samenwerkingsovereenkomst voor de zes infrabedrijven; − Informeren over stand van zaken pilot aan interne projectgroep en aan raad (TB). Wel uitgevoerd Niet van toepassing. Ombuigingsmaatregel en bedrag Beperken maaibeurten en maaimateriaal anders verwerken € 20.000 vanaf 2015. (Budget 2012: € 290.000 (bermen). Stand van zaken Zie ook programma 3.3 Groen en Bboor; activiteit 3.3.2 Ombuigingsonderzoek Groen en Bedrijf Beheer en Onderhoud Openbare ruimte.
51
Programma 4: Verkeer, vervoer en wegen
Activiteit
60 km-pilot Lochem – Zutphen
Wel uitgevoerd Niet van toepassing. Niet uitgevoerd De evaluatie van de pilot kon niet in 2013 uitgevoerd worden vanwege grote projecten waar veel tijd in is gaan zitten en hoge(re) prioriteit aan is gegeven en onderbezetting door ziekte. De pilot is nu voorzien in het najaar van 2014.
Parkeerruimte verdeling Activiteit
Nieuw parkeerbeleid binnenstad Lochem invoeren
Wel uitgevoerd Per 1 januari 2013 is het betaald parkeren in Lochem vervangen door een parkeerschijfzone. In de loop van 2013 is de blauwe zone ‘vervolmaakt’ en zijn de parkeerautomaten verwijdert en de blauwe belijning in zijn definitieve vorm aangebracht. Niet uitgevoerd In 2013 is geen parkeeronderzoek uitgevoerd waarmee het functioneren van de parkeerschijfzone inzichtelijk werd en eventueel geoptimaliseerd kon worden. Het onderzoek is voorzien in het najaar van 2014.
52
Risico’s verkeer Lochemse brug / Bruggen Twentekanaal Toelichting: Sinds 2011 is de gemeente Lochem in discussie met Rijkswaterstaat over de draagkracht van 4 bruggen over het Twentekanaal waaronder de Lochemse brug. In reactie op de oplevering van rapportages door Rijkswaterstaat zijn bij de Lochemse brug verkeerslichten geplaatst en is aan Rijkswaterstaat gevraagd een verdere onderbouwing te geven. Deze onderbouwing is tot op heden nog niet ontvangen. Wel vindt er bestuurlijk overleg plaats met Rijkswaterstaat over een oplossing voor de korte termijn. Voor de lange termijn zijn de ontwikkeling van de rondweg Lochem relevant en is de gemeente aangesloten bij studies die door de regio Twente worden uitgevoerd en onderbouwing moeten geven van de functie van de verschillende bruggen voor de economie en het verkeer. Beheersmaatregel: Met de verkeerslichten kan alle verkeer (zij het steeds in één richting) gebruik blijven maken van de brug. Hiermee wordt voorkomen dat er onveiligheid ontstaat op sluipwegen, is er geen sprake van economische schade en worden claims voor nadeelcompensatie voorkomen. Omvang risico: Risicoperiode 214, waarschijnlijkheidspercentage 25% (25% van het gemiddelde van € 100.000 en € 350.000 = € 56.250).
Programma 4: Verkeer, vervoer en wegen
4.2 Openbaar vervoer Doel Verschillende openbaar vervoerswijzen zijn goed op elkaar afgestemd en er zijn adequate voorzieningen voor open overstappen.
Beoogd resultaat 4.2.1
Aantal en kwaliteit van bus- en treinverbindingen met bijbehorende voorzieningen blijft minimaal op het niveau van 2010.
Herroutering goederenvervoer Activiteit
Herroutering goederenvervoer; Programma Hoogfrequent Spoor
Wel uitgevoerd In het voorjaar van 2013 is ook het Programma Hoogfrequent Spoor onderwerp van de bezuinigingen geworden. In dat kader is vanuit Landsdeel Oost een brief aan de 2e Kamer gestuurd. Ook heeft in het voorjaar een landelijke bestuursconferentie plaats gevonden. Nadere oriëntatie op de geluidsproblematiek heeft tot gevolg gehad dat eind oktober de geluidsproductieplafonds op de tracés zijn bijgesteld. Na Bestuurlijk Overleg met de andere overheden in Landsdeel Oost is in juli is een reactie gegeven op het MER. Met de andere reacties heeft dit geleid tot een aangepaste planning (inspraak mogelijkheid op aanvulling MER) ten aanzien van de tracékeuze Zutphen – Hengelo. Tijdens de bestuursconferentie in december is de Staatssecretaris nogmaals indringend op de desastreuze gevolgen gewezen voor de woonen leefomgeving van het voornemen om het goederenvervoer te accommoderen op bestaand spoor. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
53
Programma 4: Verkeer, vervoer en wegen
4.3 Wegen Doel • Een goede afwikkeling van regionaal en lokaal verkeer op provinciale wegen met minimale belemmeringen • Leefbaarheid kernen verhogen • Verkeersveilige wegen (inclusief kunstwerken) waarbij het onderhoud afgestemd is op het karakter van de weg (intensiteit van het weggebruik en de snelheden die gereden mogen worden) • Een doelmatige openbare verlichting om verkeersveiligheid op wegen en sociale veiligheid in de openbare ruimte te waarborgen.
Beoogd resultaat 4.3.1
Omlegging Eefde (N348) gerealiseerd in 2013 en Rondweg Lochem (N346) volgens“Spoorlaanvariant”gerealiseerd
4.3.2
Kern Eefde en centrum Lochem zijn heringericht na de realisatie van de rondwegen N348 en N346
4.3.3
Niveau wegenonderhoud voldoet aan criteria volgens de CROW systematiek en kunstwerken voldoen aan de landelijke eisen volgens de handreiking constructieve veiligheid van bestaande kunstwerken.
4.3.4
De openbare verlichting voldoet in 2020 aan de richtlijn openbare verlichting van de Stichting voor verlichtingskunde (ROVL-2011)
54
Provinciale wegen Activiteit
Omlegging N348 Eefde
Wel uitgevoerd In 2013 zijn op verzoek van de gemeente nog aanvullende werkzaamheden uitgevoerd op aan de gemeente over te dragen parallelwegen. Tevens heeft meermalen overleg plaatsgehad over de afrekening en overdracht van het bestaande weggedeelte. De afrekening heeft plaats in 2014. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Activiteit
Totaaloplossing N348 Zutphen – Deventer
Wel uitgevoerd Voor de flankerende maatregelen Jodendijk-Scheuterdijk is in 2013 een inloopavond georganiseerd en is in samenspraak met de gemeente een voorontwerp Inpassingsplan opgesteld door de provincie. Met het voorontwerp heeft ons college inmiddels ingestemd. Het Inpassingsplan gaat formeel in procedure zodra inzicht bestaat in oplossingen voor de kruising N348 met Quatre Brasweg en Flierderweg. Hiervoor is in 2013 door de provincie een uitgebreide verkenning gestart naar oplossingsmogelijkheden Hiervoor is eind 2013 een inloopavond georganiseerd. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Programma 4: Verkeer, vervoer en wegen
Activiteit
Realisatie rondweg Lochem N 346
Wel uitgevoerd Afgelopen jaar is gestart met een nieuwe verkenning met een aantal nieuwe varianten. In het voorjaar is een uitgebreid kentekenonderzoek verricht en in het najaar is het nieuwe verkeersmodel gereed gekomen. Inmiddels zijn ook de financiële gevolgen van beide varianten globaal in beeld. Medio 2013 is geconstateerd dat een door de Provincie gewenste voorkeursvariant niet op instemming van de gemeente kon rekenen. De discussie en het overleg met de Provincie over de varianten heeft zich in de loop van het jaar toegespitst op een zogenaamde nulplus variant (verbeteren van bestaand tracé met bestaande brug) en een tussenvariant (nieuw tracé met nieuwe brug). De planning is om voor de zomer bestuurlijk (zowel provincie als gemeente) het voorkeurstracé te laten vaststellen. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Herinrichting kernen Activiteit
Traverse Eefde
Wel uitgevoerd In 2013 zijn de plannen van de traverse Eefde verder uitgewerkt en nagenoeg gereed voor de aanbesteding. Ook is gevolg gegeven aan de raadsopdracht om een inrichtingsplan nabij de kerk uit te werken en zijn middelen verworven voor de realisatie van (delen van) de traverse. Niet uitgevoerd De aanbesteding en uitvoering hebben nog niet plaatsgevonden. Zie verder ook programma 4.1.1 Verkeersveiligheidsmaatregelen – Activiteit: Aanpak gevaarlijke kruispunten provinciale wegen m.b.t. bijdrage provincie.
Kunstwerken Activiteit
Beheersplan (civiel) kunstwerken
Wel uitgevoerd Beheersplan is gereed, risico’s zijn in beeld en onderzoek is afgerond. Niet uitgevoerd Beoordeling welke kunstwerken gerepareerd moeten worden en of er vervangingen nodig zijn. Hierin moeten keuzes worden gemaakt qua uitvoering, bijvoorbeeld alleen bruggen of ook de duikers. Dit zal naar verwachting halverwege 2014 duidelijk zijn. Najaar 2014 zal het raadsvoorstel worden aangeboden met daarin de financiële consequenties voor reparatie/vervanging van kunstwerken.
55
Programma 4: Verkeer, vervoer en wegen
Openbare verlichting Activiteit
Nieuw beleidsplan openbare verlichting opstellen
Wel uitgevoerd Het beleidsplan is gereed voor besluitvorming. Niet uitgevoerd Gemeenteraad neemt in mei 2014 een besluit. Ombuigingsmaatregel en bedrag Reduceren onderhouds- en energiekosten openbare verlichting PM. (Budget voor onderhoud en elektriciteitsverbruik 2012 € 271.000) Stand van zaken De gemeenteraad heeft om uitstel van besluitvorming gevraagd, omdat er binnen de diverse raadsfracties nog te veel vragen zijn over de, binnen het beleidsplan opgenomen, scenario’s. Een aangepast raadsvoorstel wordt in het voorjaar 2014 aangeboden.
Wat heeft het gekost? - = nadeel, bedragen x € 1.000
Prg.4 Item
Verkeer, vervoer en wegen Omschrijving
4.1 4.2 4.3
4.1 4.2 4.3
Werkelijk 2012
Begroting 2013
Werkelijk 2013
Saldo 2013
verkeer openbaar vervoer wegen Totaal lasten
874 74 4.474 5 .4 42 2
2.155 56 5.365 7 .55 7 6
864 43 4.704 5 .6 611
1.292 12 660 1 .9 9 64
verkeer openbaar vervoer wegen Totaal baten
128 1
45
57
12
141 270
195 240
233 289
37 49
-5.152
- 7. 3 3 5
-5.322
2.013
56
Totaal programma 4
Programma 4: Verkeer, vervoer en wegen
Analyse | Programma 4 Financiële analyse lasten programma 4
- = nadeel, bedragen in
Kostenplaatsen De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Kapitaallasten De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Onderhoud wegen 2010-2012 Op de eenmalige impuls onderhoud wegen hebben we voor 2013 een incidenteel voordeel. Door de uitvoering integraal uit te voeren in combinatie met riolering, groen en openbare verlichting en door de toekenning van provinciale subsidie zijn de werkzaamheden voor de "Reconstructie Joppelaan" doorgeschoven naar 2014. De aanbesteding was in december 2013. Aanvang van het werk is in maart 2014. Voorgesteld wordt om het overschot mee te nemen naar 2014. Bermen en sloten Een voordeel op het product bermen en sloten van € 37.000. Het programma “bermen afhalen” hebben wij in 2013 niet af kunnen werken omdat de financiële verplichtingen voor de levering van bermmaaisel niet exact kon worden ingeschat. De noodzakelijke bermverbeteringen zijn daardoor uitgesteld naar 2014. Sommige wegen hebben wegdekschade als gevolg van de achterstanden die zijn opgelopen in het berm afhaal programma. Voor 2014 dreigt dezelfde situatie. Mede daarom is het van belang dat de achterstand van het berm afhaalprogramma wordt ingelopen in 2014. Sommige wegen vragen om dure verbeteringen (duurzaamheid) grasbeton/betonstroken en grauwstabiel. Midden november werd pas duidelijk wat de invloed was van de extra waterschapsleveringen bermmaaisel en dat wij niet volledig zouden toekomen aan het programma berm afhalen van 2013. Voorgesteld wordt het totaalbudget van € 49.000 over te hevelen naar 2014. Gladheidsbestrijding Een nadeel van € 45.000. Het gladheidbestrijdingsseizoen loopt niet gelijk met het kalenderjaar. In de 1e helft van 2013 hebben we meer strooiacties gehad dan begroot. Voor 2013 was het budget al met ca. € 160.000 verhoogd. Het (extra) nadeel voor 2013 heeft met name te maken met de nadelige afrekening van de provincie over het strooiseizoen 2012-2013 doordat er meer strooiacties waren en meer zout gebruikt is dan geraamd. In de Bestuursrapportage 2013 zijn de budgetten structureel verhoogd met ca. € 150.000 op basis van de ervaring van de afgelopen jaren. Straatreiniging Een voordeel van € 21.000. We verwachten dat dit voordeel incidenteel is, omdat door de invoering van Diftar er een duidelijke toename is waar te nemen in de kosten voor het verwerken van zwerfafval. Zie ook de toelichting bij gemeentelijk groen. Glasvezel Een voordeel van € 158.000. Dit voordeel is ontstaan uit betaalde leges ten behoeve van de glasvezelaanleg. Dit bedrag zal in 2014 verder worden gebruikt voor nader herstel van de kabelsleuven. De werkzaamheden zijn opgenomen in een raambestek, lopend van 1 juli 2013 tot 1 juli 2014. Voorgesteld wordt het bedrag mee te nemen naar 2014. Openbare verlichting Door afrekeningen van het electraverbruik over vorig jaar is het budget overschreden. Vanaf 2013 mag de gemeente voor de meetdiensten elektraverbruik zelf een gecertificeerd bedrijf kiezen. In 2013 is voor één jaar het meetbedrijf van Liander gekozen. Om de maandelijkse kosten van de meetdiensten zo laag mogelijk te houden is een langdurig contract, tussen de tien en vijftien jaar, noodzakelijk. Een dergelijk dienstverleningscontract moet Europees aanbesteed worden. Eind 2013 is in regioverband gestart met de voorbereidingen van een Europese aanbesteding. In deze aanbesteding worden ook de elektrameters van de rioolgemalen/pompen meegenomen en één VRI-installatie.
€
-108.000
1.395.752
274.000
37.000
-45.000
21.000
158.000
- 8.000
57
Programma 4: Verkeer, vervoer en wegen
Incidentele budgetten lasten programma 4
- = nadeel, bedragen in €
Het budget voor het “Baggeren binnenwateren” is met € 42.000 overschreden. Er was aanzienlijk meer slib in de grachten aanwezig dan ingeschat waardoor de constructie verzwaard moest worden (gebruik van langere beschoeiingspalen). Het waterschap draagt voor € 107.500 bij in de kosten. Het project is in 2013 afgerond. Voor reparaties aan diverse bruggen is in 2013 een budget beschikbaar gesteld van € 75.000. De inventarisaties zijn in 2013 afgerond. De diverse reparaties aan de kunstwerken lopen door in 2014. Voorgesteld wordt om het restantbudget van € 61.000, rekening houdend met het tekort op het reguliere budget voor kunstwerken, over te hevelen naar 2014. De vervanging van de duiker Holterweg was begroot op € 23.000. De duiker kon nog gerepareerd worden. De kosten zijn door reparatie in plaats van vervangen aanzienlijk lager uitgevallen. De kosten van vervanging van de brug Burgemeester Leenstraat zijn begroot op € 132.000. Na de afronding van het uitgevoerde vooronderzoek en het verkrijgen van de benodigde vergunningen wordt dit project in 2014 in de markt gezet. Voorgesteld wordt om het volledige budget over te hevelen naar 2014. De uitvoering van het project “60 km Almen/Zutphen evaluatie” is doorgeschoven naar 2014. Voorgesteld wordt om het restantbudget van € 9.000 over te hevelen naar 2014. De uitvoering van het “Onderzoek stimulering fietsgebruik” is doorgeschoven naar 2014. Voorgesteld wordt het niet bestede budget van € 30.000 over te hevelen naar 2014. Het budget voor het project “Gewichtbeperking Lochemse brug” was op voorhand niet goed te begroten. In 2013 is onder andere een landbouwtelling uitgevoerd. Deze kosten zijn niet in de begroting meegenomen en verklaren daardoor grotendeels het tekort van € 26.000. Kosten voor de verkeerslichten op de Lochemse brug, materiaalonderzoek en externe advisering bij de toetsing van de sterkteberekeningen lopen nog door in 2014. Hiervoor zal aanvullend budget worden aangevraagd. De provincie Gelderland heeft voor de gemeentelijke bijdrage in de kosten van de Rondweg Eefde N348, na bestuurlijk onderhandelen, een factuur gezonden van € 1.612.000. Dit is € 12.000 lager dan het begrote bedrag
-42.000
61.000
22.000 132.000
9.000 30.000 -26.000
12.000
58
Financiële analyse baten programma 4
- = nadeel, bedragen in €
Openbare verlichting Een voordeel van € 31.000. In 2013 zijn nog kosten gedeclareerd voor het elektriciteitsverbruik van de openbare verlichting bij de provincie Gelderland en Pro Rail over oude jaren (2011 en 2012). Subsidie ROVG Een voordeel van € 22.000. In 2013 is de subsidieafrekening van de pilot 60 km/uur-gebied ZutphenLochem ontvangen en dit levert een incidenteel voordeel op. Verder zijn er meer subsidiabele werkzaamheden uitgevoerd in het kader van verkeersveiligheid in regioverband, waardoor de subsidie hoger is uitgevallen.
Incidentele budgetten baten programma 4
31.000
22.000
- = nadeel, bedragen in €
Projectvoorbereiding van het “Plan van aanpak inrichtingsplan Traverse Eefde” is afgerond. Het project komt nu in uitvoering. Het voorbereidingsbudget is in 2013 niet aangesproken. Ook de geraamde baten van € 23.000 zijn niet gerealiseerd.
-23.000
Programma 5: Wonen & werken
59
5. Wonen & werken Portefeuillehouders: J. Kottelenberg en B.J. Bussink
Het programma omvat ruimtelijke ordening, vergunningen, grondzaken, volkshuisvesting en bedrijvigheid
Programma 5: Wonen & werken
Doelen & middelen Ruimte
Doel: Duurzame ruimtelijke inrichting
Beoogd resultaat
Activiteiten
Verhoogde ruimtelijke kwaliteit van het buitengebied
Bestaand beleid uitvoeren
Ruimte
Doel: Actueel sturings- en toetsingskader
Actuele bestemmingsplannen en integrale structuurvisie in 2013
Wonen
• Bestemmingsplannen actualiseren De laatste vier bestemmingsplannen in 2013 vaststellen (Almen, Gorssel, Lochem Kwinkweerd/Aalsvoort en Lochem Oost) • Welstandsbeleid aanpassen • Integrale ruimtelijke structuurvisie in kader wRO vaststellen
Doel: Evenwichtig woningaanbod
Nieuw woningbouwprogramma
Woonvisie 2012-2020 vaststellen
Woningbouw in kernen Almen, Barchem, Eefde, Epse, Exel, Gorssel en Harfsen voor 2015
Planbegeleiding woningbouwprojecten • Epse-west, Harfsen-west, Laren IV, Eefde en inbreidingslocaties kern Lochem
Economie
Doel: Groei Lochemse werkgelegenheid
60
Binnenstad Lochem heringericht
• Ontwikkeling historisch centrum • Ontwikkeling gasfabriekterrein Planbegeleiding en economisch haalbaarheidsonderzoek
Etalage naar de toekomst
• Project Beleef de berkel realiseren • Planontwikkeling Kop van Oost marktverkennend onderzoek en stedenbouwkundig plan maken • Planontwikkeling Haalmansweg
Nieuwe bedrijfsterreinen
• Planontwikkeling bedrijventerreinen Stijgoord en Diekink • Planontwikkeling TKF terrein
Verbeteren waterinfrastructuur
Participatie in tweede sluiskolk Eefde
Glasvezelnetwerk in alle kernen en buitengebied
Glasvezel in buitengebied onderzoeken
Programma 5: Wonen & werken
5. Wonen en werken Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s: Nota’s van het Rijk • Nota Ruimte Nota’s van de provincie • Structuurvisie • Ruimtelijke Verordening • Reconstructieplan Nota’s van de regio • Regionale structuurvisie Stedendriehoek (bundelingsgebied en de Voorlanden) Gemeentelijke nota’s: • Bestemmingsplannen kernen en buitengebied (2007 – 2013) • Integrale ruimtelijke structuurvisie (2013) • Woonvisie (2013) • Visie buitengebied (2007) • Landschapsontwikkelingsplan (2009) • Masterplan Etalage naar de Toekomst (2009) • Beleidskader Functieverandering Lochem (2011) 61
Effectindicatoren Indicator
Nulmeting ( jaar)
Realisatie Realisatie 2011 2012
Ambitie 2013
Realisatie 2013
Ambitie 2016
Ambitie 2020 (cumulatief 2010-2019)
5.2. Wonen Totaal aan te bouwen woningen
161 (2009)
31
93
90
99
90
Waarvan geschikt voor starters
26 (2009)
6
37
30
27
35
Waarvan geschikt voor ouderen
54 (2009)
26
20
49
55
14.800
14.775
14.800
14.520
14.800
x
7,4
x
x**
x
825*
5.3 Economie Aantal arbeidsplaatsen
14.800 (2009)
Oordeel burger totale winkelaanbod in gemeente
7,4
Concretisering in uitvoeringsagenda Visie 2030
(2009)
*
In kader van het Provinciaal KWP 3. wordt voor Lochem uitgegaan voor het bouwen van 825 woningen in de periode 2010-2019.
**
Indicator is afkomstig uit rapport burgeroordelen van VNG/KING. Eerstvolgende meting vindt plaats in 2016.
7,5
Programma 5: Wonen & werken
5.1 Ruimte Doel • Een evenwichtige en duurzame ruimtelijke inrichting en ontwikkeling van het grondgebied bevorderen voor de hoofdfuncties wonen, werken, voorzieningen, zorg, mobiliteit, natuur en milieu. • Een actueel sturings- en toetsingskader voor ruimtelijke ordening.
Beoogd resultaat 5.1.1
Ruimtelijke kwaliteit van het buitengebied is verhoogd door toepassing regeling functieverandering agrarische bebouwing
5.1.2 Alle bestemmingsplannen (kernen en buitengebied) zijn herzien en geactualiseerd in 2013 en de integrale structuurvisie is vastgesteld in 2013.
Actueel sturings- en toetsingskader Activiteit
62
Bestemmingsplannen actualiseren
Wel uitgevoerd In 2013 is het traject afgerond om alle bestemmingsplannen in de gemeente Lochem te actualiseren en te digitaliseren voor de deadline van 1 juli 2013. Als laatste zijn de bestemmingsplannen Almen kern, Kwinkweerd/Aalsvoort, Gorssel kern en Lochem Oost door de raad vastgesteld. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Activiteit
Welstandsbeleid aanpassen
Wel uitgevoerd Het opstellen van het evaluatierapport en het formuleren van scenario’s. Niet uitgevoerd Het evaluatierapport is nog niet voorgelegd aan de gemeenteraad. Dit zal in het eerste kwartaal van 2014 plaatsvinden. . Activiteit
Integrale ruimtelijke structuurvisie in kader van Wro opstellen
Wel uitgevoerd In juli is de integrale ruimtelijke structuurvisie voor het gehele grondgebied van de gemeente Lochem vastgesteld. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Programma 5: Wonen & werken
5.2 Wonen
Sport en spel
Doel Een evenwichtig gedifferentieerd woningaanbod, passend in de markt.
Beoogd resultaat 5.2.1. Breed gedragen woningbouwprogramma voor de periode tot 2020 gebaseerd op behoefte van doelgroepen, ontwikkeling van de bevolking, bestaande woningvoorraad en financiële haalbaarheid. 5.2.2 Woningbouwprojecten gerealiseerd in alle kernen van de gemeente Lochem. 63
Woonvisie/ woningbouwprogrammering Activiteit
Opstellen woonvisie 2012 - 2020
Wel uitgevoerd In juli is de woonvisie 2012 – 2020 door de raad vastgesteld. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Woningbouwprojecten Activiteit
Planbegeleiding woningbouwprojecten
Wel uitgevoerd De volgende plannen zijn uitgewerkt: Epse Waterdijk West (bestemmingsplan door de raad vastgesteld in januari 2014), Harfsen-West (ontwerp bestemmingsplan ligt ter inzage: vaststelling voorzien in juni 2014), Laren Schoneveld (bestemmingsplan door de raad vastgesteld in januari 2014), planontwikkeling kazerne terrein Eefde, notitie aanpak Polsvoort terrein Lochem, begeleiding diverse inbreidingslocaties in Lochem. De volgende woningbouwplannen zijn in uitvoering: Gorssel Grooterkamp, Almen zuid 1e fase, Barchem Zuid. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Programma 5: Wonen & werken
5.3 Economie
Sport en spel
Doel In 2030 is groei van de Lochemse werkgelegenheid gerealiseerd in de sectoren duurzaamheid, agribusiness, recreatie, zorg, cultuur en ruimtelijke beheer en onderhoud.
Beoogd resultaat 5.3.1 De binnenstad van Lochem is heringericht in 2015 om bij te dragen aan een goed woon-, werk,- en winkelklimaat 5.3.2 Woonwerklandschap Etalage naar de Toekomst gerealiseerd als versterking van het centrum van Lochem. 5.3.3 Nieuwe bedrijfsterreinen Stijgoord en Diekink gerealiseerd in respectievelijk 2012 en 2018 5.3.4 Verbeteren van de waterinfrastructuur. 5.3.5 Alle kernen en het buitengebied zijn aangesloten op glasvezelnetwerk.
Lochem stad
64
Activiteit
Ontwikkeling historische centrum
Wel uitgevoerd De belangrIn de ruimtelijke structuurvisie, vastgesteld in juli 2013, zijn de ruimtelijke kaders aangegeven voor ontwikkeling van het historisch centrum. Een verkoopprocedure is uitgevoerd voor de gemeentelijke panden aan de Markt. Dit heeft geresulteerd in de verkoop van het pand Markt 1. De panden aan Markt 2 en 3 zijn nog niet verkocht en worden vooralsnog gereserveerd voor benutting door maatschappelijke initiatieven. Een nieuw complex met winkels en appartementen komt in de plaats van het voormalige Rabobank gebouw aan de Markt. Niet uitgevoerd Er is geen onderzoek uitgevoerd naar de oprichting van een stadsraad voor Lochem. Activiteit
Ontwikkeling gasfabriekterrein
Wel uitgevoerd In 2013 is voortdurend overleg geweest met de Ontwikkel Combinatie Lochem (ontwikkelaar Synchroon en Viverion) voor herontwikkeling van het terrein met een supermarkt en parkeren op basis van de gesloten koopovereenkomst. Dit heeft nog niet tot een planologisch en financieel haalbaar plan geleid. De koopovereenkomst loopt tot eind 2014. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Programma 5: Wonen & werken
Etalage naar de Toekomst Activiteit
Project Beleef de Berkel uitvoeren
Wel uitgevoerd Het project beleef de Berkel is in 2013 volledig uitgevoerd en opgeleverd. Niet uitgevoerd De financiële afronding (verantwoording EFRO bijdrage) zal in het eerste kwartaal van 2014 plaatsvinden.
Activiteit
Planontwikkeling Kop van Oost (deelgebied 1 en 2)
Wel uitgevoerd In mei 2013 is besloten deelplan 1 uit de grondexploitatie Etalage naar te Toekomst te halen. In 2013 is de Kop van Oost verder uitgewerkt. Er is een detailuitwerking gemaakt en marktonderzoek naar woningbouwbehoefte is uitgevoerd. Het stedenbouwkundig plan is eind 2013 opgesteld, evenals een eerste opzet van de grondexploitatie. De samenwerkingsovereenkomst (haalbaarheidsonderzoek om te komen tot ontwikkeling) met Explorius is met 1 jaar verlengd. Het bestemmingsplan Hanzeweg is in juni 2013 onherroepelijk geworden. Niet uitgevoerd Het perceel van Stemin en de particuliere kavel zijn niet aangekocht. In 2014 vinden nadere gesprekken plaats met Stemin over verwerving en herhuisvesting. Ook met de provincie vinden gesprekken plaats over een provinciale bijdrage aan de verplaatsing van Stemin (zie ook 5.3.3. Bedrijfsterreinontwikkeling – Planontwikkeling TKF-terrein Kwinkweerd).
Activiteit
Planontwikkeling Haalmansweg (deelgebied 5)
Wel uitgevoerd Het bestemmingsplan Hanzeweg is in juni 2013 onherroepelijk geworden. In 2013 is overleg gevoerd met een projectontwikkelaar om te komen tot realisatie van een supermarkt. In 2013 is verder gegaan met het ontwikkelen van uitgangspunten voor woon-werkkavels, concreet voor de hoek Haalmansweg-Hanzeweg. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Bedrijfsterreinontwikkeling Activiteit
Planontwikkeling nieuwe bedrijventerreinen Stijgoord en Diekink
Wel uitgevoerd Het bestemmingsplan Stijgoord | Goorseweg is in januari 2014 door de raad vastgesteld. Niet uitgevoerd Voorontwerp bestemmingsplan Diekink is nog in voorbereiding.
Activiteit
Planontwikkeling TKF-terrein Kwinkweerd
Wel uitgevoerd Met de provincie zijn afspraken gemaakt over een reservering subsidie herstructurering en bedrijfsverplaatsing voor het TKF terrein. De reservering maakt het mogelijk om de bedrijven Nijha en Stemin naar dit terrein te verplaatsen. De reservering geldt tot 1 juli 2014. Niet uitgevoerd Het terrein is niet meer in beeld als mogelijke locatie voor het Bedrijf Beheer en Onderhoud Openbare Ruimte (BBOOR).
65
Programma 5: Wonen & werken
Verbeteren waterinfrastructuur Activiteit
Participeren in realisatie tweede sluiskolk Eefde
Wel uitgevoerd Na de periode van voorbereiding heeft 2013 in het teken gestaan van de planprocedure voor de realisatie van de 2e sluiskolk. Daarbij is van Rijkswaterstaat verlangd dat een MER procedure wordt gevolgd. Medio 2013 heeft de Commissie MER in het kader van de advisering een bezoek aan de sluis gebracht. Dit heeft geleid tot een nadere onderbouwing van het voorkeurs alternatief en een aanvulling van het MER. In het kader van de bestemmingsplan procedure heeft dit bovendien geleid tot een hernieuwde ter inzage legging. Daarnaast is het overleg gestart over de bestuursovereenkomst en de uitvoeringsovereenkomst met betrekking tot de eisen welke de gemeente daarin stelt. Dit wordt nader vertaald naar contracteisen voor het aannemingscontract. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Glasvezel Activiteit
Aanleg glasvezel in de kernen en het buitengebied
Wel uitgevoerd Niet van toepassing. Niet uitgevoerd 66
De realisering van een alles omvattend glasvezelnetwerk in het buitengebied in samenwerking met marktpartijen, is in 2013 financieel en organisatorisch niet haalbaar gebleken. Recentelijk zijn echter door de provincie Gelderland voor 2014 middelen beschikbaar gesteld voor de realisering van een glasvezelnetwerk in het buitengebied van de Achterhoek. Onderzocht wordt of dit voor Lochem mogelijkheden biedt.
Risico’s Grondexploitaties Toelichting: Grondexploitaties brengen risico’s met zich mee. Met name het ontwikkelen van kantoren/bedrijventerreinen en industrieterreinen is in de huidige markt omgeven door veel onzekerheden en risico’s. Het is mogelijk dat er misschien grondprijsdalingen aan de orde komen of dat de huidige inzichten naar de vraag naar bouwgrond voor kantoren/bedrijventerrein of industrieterrein gaat wijzigen. Voor Diekink en Stijgoord is gezamenlijk het risico gekwantificeerd op 1,75 miljoen. In de berekening van het weerstandsvermogen is hier rekening mee gehouden. In de “Nota reserves en voorzieningen” vastgesteld bij raadsbesluit van 14 november 2005 is er voor gekozen geen afzonderlijke reserve bouwgrondexploitaties aan te houden. Zowel de voordelen als de nadelen komen ten gunste/laste van de algemene middelen. Beheersmaatregel: De woningmarkt zit nagenoeg op slot. Er is sprake van een bijna complete vraaguitval. De afzet van woningbouwkavels vormt een risico voor de grondexploitaties. De ontwikkelingen op de woningmarkt en de risico’s die daaraan kleven, worden in de gaten gehouden. De grondexploitatieberekeningen zijn ultimo 2013 geactualiseerd. De geraamde eindresultaten zijn een zo goed mogelijke inschatting op basis van de uitgangspunten. Het eindresultaat is afhankelijk van de mate van realisatie van de gekozen uitgangspunten. De geraamde eindresultaten zijn gebaseerd op aannames over toekomstige ontwikkelingen. Hoe langer de looptijd van een plan, hoe lastiger deze ontwikkelingen zijn in te schatten en daarom ook hoe groter de onzekerheid over het geraamde eindresultaat. Omvang risico: Risicoperiode 2014-2023, waarschijnlijkheidspercentage 30% over de boekwaarde van de Niet in exploitatie genomen gronden (excl. Gasfabriekterrein; betreft afzonderlijk risico) (2014: € 2.290.000) en 20% van het geraamd overschot van de actieve grondexploitaties (2015: € 29.000, 2019: € 54.000, 2021: € 1.236.000 en 2023 € 405.000).
Programma 5: Wonen & werken
Planschadeverzoeken Toelichting: Hoewel er wordt gestuurd om planschadeclaims te voorkomen is het nooit uit te sluiten dat er toch schade in de vorm van waardevermindering ontstaat. Dit risico is, mede gezien de nieuwe regelgeving waarbij termijnen zijn ingekort, gering. In 2013 is in een enkel geval een planschadeclaim tot uitkering gekomen welke niet was voorzien. Het betrof een planschade ontstaan als gevolg van de vaststelling van het bestemmingsplan Buitengebied ( € 25.000). Hierdoor is het budget voor planschades 2013 met ca. € 20.000 overschreden. Hier staat tegenover dat bij de Bestuursrapportage 2013 het budget voor 2013 incidenteel was verlaagd met € 15.000. Indien deze tussentijdse aframing van het budget niet had plaatsgevonden, dan was de overschrijding ca. € 5.000 geweest. Beheersmaatregel: Met het aangaan van planschadeverhaalsovereenkomsten en het opstellen van planschaderisicoanalyses wordt het risico tot een minimum beperkt. Omvang risico: Risicoperiode: structureel, waarschijnlijkheidspercentage 30% (30% van € 20.000 = € 6.000).
Etalage naar de Toekomst Toelichting: Sinds 2008 zijn we bezig met de Etalage naar de toekomst. Het project Beleef de Berkel is klaar en ook deelplan 2 , het plan van waar het gemeentehuis staat is nagenoeg klaar. Daar moet nog de multifunctionele accommodatie “aangeritst” worden aan het gemeentehuis. Als deze multifunctionele accommodatie niet gerealiseerd wordt, dan vervalt de geraamde opbrengst en ontstaat een extra tekort op de grondexploitatie. Op de hoek van de Haalmansweg (deelplan 5) komt een supermarkt op de voormalige gronden van de bedrijven Kranen en Grondweg. In de zone tussen de te bouwen supermarkt en het bestaande pand van Te Koppele ontwikkelt de gemeente woonwerkkavels. Dit plan is in voorbereiding. Beheersmaatregel: Deelplan 5 is het deelplan dat door de gemeente nog ontwikkeld moet worden. Dit start in 2014 door de realisatie van de supermarkt. De economische crisis heeft ook effect op de vraag naar woon-werklocaties. Er is in de berekening als uitgangspunt genomen dat de afzet van de woon-werkkavels de komende jaren in geringe mate zal plaatsvinden. Omvang risico: Risicoperiode 2014, waarschijnlijkheidspercentage 30% (30% van € 2.800000 = € 840.000).
Gasfabriekterrein Toelichting: De afspraak met de projectontwikkelaar om tot invulling met een supermarktformule te komen, loopt tot eind 2014. Hierna is de gemeente Lochem vrij om het terrein zelf te gaan her ontwikkelen, met een andere partij in zee te gaan of met de projectontwikkelaar de samenwerking te verlengen. De overeengekomen grondwaarde is momenteel alleen haalbaar als tot een invulling met een supermarkt wordt gekomen op het gasfabriekterrein. Ander gebruik levert een lagere grondwaarde op en daarmee een afwaardering van het terrein. Beheersmaatregel: De wijziging van het bestemmingsplan wordt goed voorbereid en uitgevoerd. Er is regelmatig contact met OCL en gemeente over de ontwikkelingen. Omvang risico: Risicoperiode 2014, waarschijnlijkheidspercentage 30% (30% van € 700.000 = € 210.000).
Verkoop aandelen NUON Toelichting: In 2009, 2011 en 2013 zijn respectievelijk 255.900, 78.338 en 78.337 aandelen NUON verkocht aan Vattenfall. In 2015 worden 109.670 aandelen verkocht. Mocht Vattenfall niet aan haar betalingsverplichtingen kunnen voldoen dan bestaat de mogelijkheid om reeds verkochte aandelen terug te kopen voor de nominale waarde van € 5 per aandeel. Vattenfall, het Zweedse moederbedrijf van Nuon, zet het Nederlandse energiebedrijf deels in de etalage om risico’s in de “lastige” Nederlandse energiemarkt met andere investeerders te kunnen delen. Vattenfall is op zoek naar investeerders die mede-eigenaar willen worden, om het risico te kunnen spreiden. Vooralsnog gaan wij ervan uit dat Vattenfall aan haar betalingsverplichting voldoet. Beheersmaatregel: Documentatie, krantenberichten en nieuwsbrieven nauwlettend in de gaten houden en indien nodig eventueel aandelen terugkopen. Omvang risico: Risicoperiode 2014-2015, waarschijnlijkheidspercentage 10% (10% van € 9.970.000 = € 997.000).
67
Programma 5: Wonen & werken
Overige activiteiten Activiteit
Museum Gorssel
Wel uitgevoerd In 2013 is de bestemmingsplanprocedure doorlopen, is het voormalige gemeentehuis gesloopt (achtergedeelte) en is gestart met de bouw. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Wat heeft het gekost?
68
Prg.5 Item
Wonen en werken Omschrijving
5.1 5.2 5.3
5.1 5.2 5.3
- = nadeel, bedragen x € 1.000 Werkelijk 2012
Begroting 2013
Werkelijk 2013
Saldo 2013
ruimte wonen economie Totaal lasten
5.643 166 4.413 1 0 .22 2 1
6.148 441 703 7 .22 9 1
3.813 418 2.626 6 .8 857
2.335 23 -1.924 434
ruimte wonen economie Totaal baten
3.279 39 4.084 7 .4 401
4.444 81 282 4 .8 8 08
2.211 54 2.281 4 .55 4 5
-2.234 -27 1.998 -22 6 3
820 -22 .8
483 -22 .4
-22 .33 1 1
172
Totaal programma 5
Programma 5: Wonen & werken
Analyse | Programma 5 Financiële analyse lasten programma 5
- = nadeel, bedragen in €
Kostenplaatsen De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Kapitaallasten De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Bedrijfsontwikkeling De lasten zijn overschreden met € 50.000. Per saldo is het nadeel € 33.000 (hogere lasten € 50.000 en € 17.000 hogere baten). Het verschil is met name het gevolg van tot en met 2013 doorlopende afspraken betreffende het project Ik Start Smart ( € 10.000), de Lochemse Uitdaging (€ 5.000) en de Business Match Oost ( € 11.000). In de begroting 2014 zijn voor deze projecten financiële middelen gereserveerd, maar deze zijn nog niet beschikbaar gesteld middels een raadsbesluit. Verder zijn enkele niet voorziene bijdrages verleend zoals het onderzoek naar de mogelijke bedrijfsverplaatsing van het bedrijf SKL te Lochem. Binnenhaven De exploitatielasten van de binnenhaven zijn onder de geraamde bedragen gebleven. Bestemmingsplannen Hogere lasten in verband met een toename van het aantal aanvragen. Tegenover de hogere lasten staan hogere baten. Bouwgrondexploitaties en bedrijventerreinen De werkelijke lasten zijn ten opzichte van de begrote bedragen € 497.021 lager uitgevallen. Het BBV schrijft voor dat alle transacties via de resultatenrekening moeten lopen, dus ook de transacties die betrekking hebben op de balansrekeningen. Hier tegenover staat een lagere opbrengst dan begroot van € 416.008. Per saldo (lasten minus baten) is de resultatenrekening gunstig beïnvloed voor een bedrag van € 81.000. Het verschil wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een lagere toevoeging aan de voorziening Etalage naar de toekomst
Incidentele budgetten lasten programma 5
-29.000
-98.359
-50.000
21.000 -37.000
497.021
69
- = nadeel, bedragen in €
De overschrijding van het budget “Actualisering bestemmingsplannen” wordt enerzijds veroorzaakt door bezwaar en beroepskosten bestemmingsplannen kernen en anderzijds reparatieplan bestemmingsplan buitengebied en bezwaar/beroepsprocedure van dit plan. Het project is in 2013 afgerond. De bestedingen voor het ”meerjarenplan project opplussen woningen” blijven achter, doordat deze later zijn gestart en de tegemoetkomingen woningaanpassingen achterblijven bij de raming. In 2013 is een voorschot provinciale subsidie impulsplan wonen ontvangen. Een deel daarvan, zijnde een bedrag van € 22.000, is overgeboekt naar IJsseldal Wonen in verband met het deelproject "Opplussen woningen voor mensen met dementie in Gorssel". Voorgesteld wordt € 18.000 over te boeken naar 2014. Het project “High Port Eefde” maakt een doorstart in 2014 onder de titel High Port Next. Bestaande middelen kunnen hiervoor worden ingezet. Voorgesteld wordt om het restantbudget van € 36.000 over te hevelen naar 2014.
-31.000
35.000
36.000
Programma 5: Wonen & werken
Financiële analyse baten programma 5
- = nadeel, bedragen in €
Bedrijfsontwikkeling Zie de toelichting bij de lasten. Binnenhaven Een nadeel op het product binnenhaven van € 34.000. Als gevolg van conjuncturele ontwikkelingen lopen de haveninkomsten de laatste twee jaren achter op de prognoses (betreft graanoverslag en bedrijfsactiviteiten aan de insteekhaven). Naar verwachting is dit tijdelijk. Bestemmingsplannen Een voordeel op het product bestemmingsplannen van € 107.000. Onder aftrek van het nadeel op de lasten van € 37.000 blijft over een voordeel van € 70.000. Tegenover dit saldo staan meer interne uren van € 67.000. Per saldo geen verschil. De kosten die worden gemaakt in verband met aanvragen voor bestemmingsplanwijzigingen door ontwikkelaars en particulieren, worden 100% doorberekend aan de betreffende initiatiefnemers. Het aantal aanvragen is moeilijk voorspelbaar, maar in 2013 zagen we een toename van het aantal aanvragen. Leges bouwvergunningen/welstandsadvies Een verdere daling van het aantal aanvragen omgevingsvergunning in verband met een slechte economische situatie heeft zich in Lochem in 2013 niet voorgedaan. De bouwleges zijn € 88.000 hoger dan begroot. Een analyse laat zien dat er in alle segmenten redelijk “doorgebouwd” is, zowel binnen de woningbouw (incl. recreatiewoningen) als de utiliteitbouw.” Bouwgrondexploitaties en bedrijventerreinen De werkelijk baten zijn ten opzichte van de begrote bedragen € 416.008 lager uitgevallen. Zie verder de toelichting bij de lastenkant.
Incidentele budgetten baten programma 5 70
17.000 -34.000
107.000
88.000
- 416.008
- = nadeel, bedragen in €
Bedrijfsontwikkeling De baten voor het ”meerjarenplan project opplussen woningen” zijn € 18.000 onder het begrote bedrag gebleven, omdat het project later van start is gegaan
-18.000
Programma 6: Sport, cultuur & recreatie
6. Sport, cultuur & recreatie Portefeuillehouder: B.J. Bussink en W. Heesen
Het programma Sport, cultuur en recreatie omvat sport, speelruimten, bibliotheekwerk, culturele/ maatschappelijke educatie, kunstbevordering, monumentenzorg, recreatieve voorzieningen en toerisme.
71
Programma 6: Sport, cultuur & recreatie
Doelen & middelen Sport en spel
Doel: Veelzijdig en kwalitatief goed sport- en speelruimte aanbod Activiteiten
Beoogd resultaat
Sport en spel stimuleren
30% van de inwoners sport in verenigingsverband
• Brede impuls combinatiefuncties uitvoeren • Sportbeleid herijken
Exploitatie sportaccommodaties
Sportvoorzieningen voldoen aan onderhoudsniveau drie
Veilige speelvoorzieningen voor de drie doelgroepen
Cultuur
72
• • • • • •
Subsidieregeling gebruik binnensportaccommodaties opstellen Subsidieregeling renovatie sportvelden intrekken Ombuigingsonderzoek exploitatie zwembad De Beemd Privatisering onderhoud sportvelden oud Gorssel afronden Privatisering openluchtbaden Overdracht gymzaal Eefde
Exploitatie Speelruimten
• Speeltuinverenigingen in oud Lochem oprichten • Trapveld op Sportpark De Elze in Lochem realiseren
Doel: Veelzijdig en hoogwaardig cultureel leven
Toename aantal culturele evenementen met éénderde in 2030
Cultuuraanbod intensiveren
• Nulmeting aantal culturele evenementen • Project cultuurmakelaar voortzetten • Gemeentelijk cultuurbeleid herijken
Doelgroepgerichte dienstverlening bibliotheek
Ombuigingsonderzoek bibliotheekwerk
Doelgroepgerichte dienstverlening muziekschool
Ombuigingsonderzoek muziekschool
Toegankelijke en volwaardige programmering schouwburg
Verminderde bijdrage schouwburg onderzoek
Adequate huisvesting voor cultureel maatschappelijke voorzieningen
Besluitvorming huisvesting DOK partners
Toegankelijk informatiecentrum streekcultuur
Besluitvorming afname archiefdiensten
Monumentenbeleid krijgt invulling
Recreatie en Toerisme
Monumentenbeleid • Herijking gemeentelijke monumentenlijst afronden
Doel: Duurzame toeristische recreatieve sector
Divers aanbod hoogwaardige voorzieningen
Toerisme en recreatie stimuleren • Evenementen met bovenlokale uitstraling stimuleren • Besluit over nieuwe infrastructuur toerisme en recreatie en implementeren • Overname onderhoud fietspaden van RAL Ombuigingsonderzoek bijdrage aan toeristische organisaties Ombuigingsonderzoek exploitatie hertenkamp
Programma 6: Sport, cultuur & recreatie
6. Sport, cultuur & recreatie Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s: • De nota Sport- en Speelruimtebeleid (2009), met de beleidsregels sportstimulering en sportevenementen (2010) en de beleidsregels voor speelvoorzieningen (1-1-2011) • Beleidsregels subsidieregelingen (2010) • Het accommodatiebeleidsplan (2009) • De nota Cultuurbeleid (2009) • Het toeristisch beleidsplan ‘Recreatie en toerisme in Lochem, voortuin van de Achterhoek’ (2007) • Integraal jeugdbeleid 2008-2012 (2007)
Effectindicatoren Indicator
Nulmeting ( jaar)
Realisatie Realisatie 2011 2012
Ambitie 2013
Realisatie 2013
Ambitie 2016
Ambitie 2020
6.1 Sport en spel Percentage inwoners sportend in
22 (2009)
26,8
26,7
28
26,5
*
*
niveau 4
niveau 3
niveau 3
niveau 3
niveau 3
niveau 3
niveau 3
Aantal veilige speelvoorzieningen
23(2009)
44
44
47
45
50
55
Oordeel burger sportvoorzieningen **
7,7 (2012)
x
7,7
x
x
7,7
7,7
verenigingsverband (gesubsidieerd) Kwaliteitsniveau sportvoorzieningen
6.2 Cultuur Percentage inwoners lid van gesubsidi-
4,9
5,1
eerde culturele verenigingen uitgedrukt in aantal leden bij gesubsidieerdeculturele verenigingen
1.085
1.640
1.680
1.712
*****
*****
*****
(2009)
Aantal bezoekers aan - schouwburg
8.000
15.200
20.000
12.700
22.000
22.000
- muzehof (leerlingen)
28.500(2009) 220 (2009)
295
***
***
***
***
***
- bibliotheek (bezoeken)
220 (2009)
120.000
110.000
120.000
110.000
110.000
110.000
7,1 (2012)
x
7.1
x
x
6,6
6,6
7,5 (2012)
x
7.5
x
x
7,5
7,5
410.000
358.116
328.308
****
****
****
****
Oordeel burger aanbod van culturele voorzieningen ** Oordeel burger aanbod van verenigingen en clubs ** 6.3 Recreatie en toerisme Aantal toeristische overnachtingen
*
De uitwerking van de visie op sport in 2014 leidt tot nieuwe doelstellingen, evaluatiecriteria en indicatoren.
**
Indicator is afkomstig uit rapport burgeroordelen van VNG/KING. Eerstvolgende meting vindt plaats in 2016.
*** Koerswijziging Muzehof vereist nieuwe indicator. Deze wordt begin 2014 ontwikkeld. **** Ambitie in Lochem verbindt prachtig: 50% meer overnachtingen en bezoeken aan Lochem vereist nieuwe indicator. Ontwikkeling indicator is afhankelijk van ontwikkelingen binnen toeristische sector en uitvoeringsprogramma Lochem verbindt prachtig. ***** De subsidieverstrekking van de gemeente aan culturele verenigingen vindt niet plaats op basis van het aantal leden van de verenigingen. Het aantal leden van de door de gemeente gesubsidieerde verenigingen is bij de gemeente dan ook niet meer exact bekend.
73
Programma 6: Sport, cultuur & recreatie
6.1 Sport en spel Doel Veelzijdig en kwalitatief goed sport- en speelruimte- aanbod voor een breed en divers publiek.
Beoogd resultaat 6.1.1
Minimaal 30% van de inwoners doet in 2014 aan sportbeoefening in verenigingsverband.
6.1.2
Aanwezige sportvoorzieningen (10 sportveldenaccommodaties, 1 overdekt zwembad en 3 openluchtbaden) verkeren in goede staat van onderhoud waarbij de gemeentelijke bijdrage vooraf duidelijk is afgebakend. Er wordt uitgegaan van onderhoudsniveau drie zoals vastgesteld in het gemeentelijk accommodatiebeleid.
6.1.3
Veilige en kwalitatief goede speelvoorzieningen voor de 3 doelgroepen bestaande uit 0 tot 6 jaar (maximaal 8 speeltuinen), 4 tot 12 jaar (maximaal 29 speeltuinen). In totaal gaat het om 37 locaties.
Sportbeoefening in verenigingsverband
74
Activiteit
Sport en spel stimuleren
Wel uitgevoerd Brede Impuls Combinatiefuncties uitvoeren: De impuls wordt uitgevoerd. Alle 5,6 fte zijn aan het werk op het snijvlak van onderwijs en sport/cultuur. Door de inzet van deze functionarissen stimuleert de gemeente Lochem de brede schoolontwikkeling en daarmee de ontplooiingskansen voor kinderen. Met de werkgevers zijn prestatieafspraken gemaakt op basis van het profiel van de betreffende functionaris en de in de samenwerkingsovereenkomst beoogde doelstellingen (brede scholen, sterke kernen). Werkgevers (SCW, Muzehof en Graafschap Bibliotheken) leggen periodiek verantwoording af. In het voorjaar is een nulmeting uitgevoerd en zijn aanbevelingen geformuleerd. Deze zijn in overleg met de convenant-partners besproken en hebben onder andere geleid tot meer aandacht voor de doelgroep 12-18 jaar in het profiel jeugdcoach. De overige aanbevelingen worden opgepakt vanuit de brede-school coördinatie in samenwerking met het onderwijs. Financiering: de personeelslasten van de combinatiefunctionarissen worden betaald vanuit reguliere gemeentelijke subsidie aan maatschappelijke partners (welzijnsinstelling, bibliotheek, muziekschool) (60%) en cofinanciering (40%) vanuit het Rijk. De werk- en activiteitenbudgetten worden betaald door de onderwijsinstellingen. Herijken sportbeleid Opdracht is uitgevoerd. Op 14 oktober 2013 heeft de gemeenteraad ingestemd met de sportvisie 2014-2018. In 2014 wordt dit beleid uitgewerkt in twee uitvoeringsplannen (gezondheid, sterke kernen). De uitvoeringsplannen worden in overleg met maatschappelijke partners opgesteld en dan weer voorgelegd aan de raad.
Sportvoorzieningen Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Programma 6: Sport, cultuur & recreatie
Sportvoorzieningen Activiteit
Exploitatie sportaccommodaties
Wel uitgevoerd Privatisering onderhoud sportvelden De raad heeft een bedrag van € 649.404 beschikbaar gesteld voor de afkoop van het totale onderhoud en toekomstige renovaties van sportvelden van verenigingen in oud Gorssel. Daarnaast heeft de raad het college opgedragen om met de betrokken verenigingen uit oud Lochem verder overleg te voeren om tot een afgewogen oplossing te komen voor de verschillen van inzicht over de compensatie van juridische verplichtingen voor toekomstige renovaties. Niet uitgevoerd Subsidieregeling gebruik binnensportaccommodaties opstellen De subsidieregeling wordt medio 2014 aangepast. Het herijken van exploitatiesubsidies verhoudt zich tot de uitwerking van het accommodatiebeleid. Deze trajecten zullen daarom tegelijkertijd en in samenspraak worden uitgevoerd. Privatisering openluchtbaden Niet uitgevoerd vanwege verwantschap met de onderzoeken t.a.v. de Beemd. In 2013 zijn in het traject ‘nieuwe exploitatievorm binnenzwembad de Beemd’ gesprekken gevoerd met de openluchtbaden over mogelijke samenwerking. De uitvoering van het traject privatisering zal starten in het tweede kwartaal van 2014. Ombuigingsmaatregel en bedrag Beheer en exploitatie sportvelden; herziening bijdragen buitensport € 24.500 vanaf 2013. (Budget 2012: € 31.500) Beheer en exploitatie zwembad De Beemd € 30.000 vanaf 2014: € 70.000 vanaf 2015. (Budget 2012: gemeentelijke bijdrage: € 496.000 waarvan te betalen huur aan de gemeente Lochem € 370.000) Afstoten gymzaal Schoolstraat Eefde € 20.000 vanaf 2013. (Budget 2012: € 20.000) Stand van zaken Beheer en exploitatie sportvelden De raad heeft op 2 juli 2012 besloten om geen budget meer beschikbaar te stellen voor de subsidieregeling renovatie sportvelden op grond van de voorgelegde ombuigingsopdracht. Op basis van dit besluit heeft het college deze regeling met terugwerkende kracht vanaf 2012 ingetrokken. Ombuigingsonderzoek exploitatie zwembad De Beemd Opdracht is grotendeels uitgevoerd. De beoogde ombuigingen ad € 70.000 zijn gevonden door het afbouwen van de subsidie aan de watersportverenigingen en een in een goedkopere exploitatie van het zwembad, zie de toelichting in de volgende alinea’s. Vanaf 2017 is de beoogde ombuiging ad € 70.000 structureel gerealiseerd, de jaren er voor worden lagere bedragen omgebogen: 2014: € 10.000 2015: € 20.000 2016: € 30.000 2017 en verder: € 70.000 De subsidie aan watersportverenigingen (2013: € 40.000) wordt geleidelijk afgebouwd, in 2014 betalen we nog € 30.000 in 2017 niets meer. Het afbouwen van de subsidie is in lijn met de recente sportvisie waarin de sporter in principe zijn eigen sport betaald (profijtbeginsel). De overige besparingen ( € 30.000) realiseren we door lagere exploitatielasten (verwarming) door de recente aanschaf van een houtkachelinstallatie. Hierdoor is een structureel lagere exploitatiesubsidie mogelijk. De investering in de houtkachel is gefinancierd vanuit de Nuon-middelen. De eerste 3 jaar (2014-2016) gebruiken we om de Nuon-middelen weer op peil te brengen. De jaren er na komt de besparing ten gunste van de algemene reserve.
75
Programma 6: Sport, cultuur & recreatie
Afstoten gymzaal Schoolstraat Eefde € 20.000 vanaf 2013. Op 5 februari 2013 heeft een bijeenkomst binnensport Eefde plaatsgevonden. Op deze bijeenkomst is de totale overdracht van het beheer en onderhoud van Sportzaal De Stuw aan Stichting Accommodaties Eefde onder de gestelde voorwaarden verder toegelicht. Daarnaast heeft de gemeente aangegeven dat zij Gymnastieklokaal Schoolstraat afstoot op grond van het voorzieningenbeleid. Dit beleid gaat er vanuit dat één sportzaal in Eefde volstaat. De stichting heeft vervolgens met ondersteuning van de dorpsgemeenschap het gymnastieklokaal Schoolstraat “om niet” overgenomen zodat deze voor Eefde als extra voorziening behouden blijft. De stichting is verantwoordelijk voor het totale beheer en onderhoud van dit gymnastieklokaal waarvoor de gemeente vanaf 1 augustus 2013 geen middelen meer beschikbaar stelt.
Speelvoorzieningen Activiteit
Exploitatie speelruimten
Wel uitgevoerd In 2013 is de nieuwe speeltuin de Graanweg geopend. Niet uitgevoerd Het trapveld op sportpark de Elze is in 2013 niet uitgevoerd. De opening is op 12 maart 2014 geweest.
76
6.2 Cultuur Doel Veelzijdig en hoogwaardig cultureel leven dat bijdraagt aan het samenspel in Lochem en komt tot stand door cultuuruitingen van onderop, vanuit bewonersinitiatieven te versterken.
Beoogd resultaat 6.2.1
In 2030 is het aantal culturele evenementen met één derde toegenomen.
6.2.2
Doelgroepgerichte dienstverlening bibliotheek.
6.2.3
Doelgroepgerichte dienstverlening muziekschool.
6.2.4
Toegankelijke en volwaardige programmering in de schouwburg in Lochem.
6.2.5
Adequate huisvesting voor cultureel maatschappelijke voorzieningen (DOK partners) in 2013.
6.2.6
Toegankelijk informatiecentrum voor regionaal erfgoed en streekcultuur.
6.2.7
Monumentenbeleid krijgt invulling door het uitvoeren van projecten.
Programma 6: Sport, cultuur & recreatie
Toename cultuuraanbod Activiteit
Cultuuraanbod intensiveren
Wel uitgevoerd Het project cultuurmakelaar is met een jaar verlengd en loopt nu tot en met 2014. Het aanblijven van de cultuurmakelaar na 2014 is afhankelijk van de uitkomsten van het project Lochem 3.0 Het herijken van het gemeentelijke cultuuraanbod loopt mee in het project Lochem 3.0 en in de kerntakendiscussie. Niet uitgevoerd De geplande nulmeting van de aantallen voor culturele evenementen is niet uitgevoerd en wordt heroverwogen in project Lochem 3.0
Doelgroepgerichte dienstverlening bibliotheekwerk Ombuigingsmaatregel en bedrag
Ombuigingsonderzoek bibliotheek € 90.000 vanaf 2015
(Budget 2012: gemeentelijke bijdrage: € 700.000 waarvan te betalen huur aan de gemeente Lochem € 88.000). Stand van zaken De bibliotheek heeft in 2013 toegelicht hoe zij de bezuiniging van € 90.000 vanaf 2015 wil realiseren. € 50.000 bezuiniging zal worden gerealiseerd door lagere personeelslasten en € 40.000 door lagere huisvestingskosten. De bibliotheek heeft al een aantal concrete stappen ondernomen door het huurcontract in ’t Hart op te zeggen en te stoppen met de Bibliobus. Hier staan plannen tegenover om een nieuwe vorm van bibliotheekwerk te realiseren. Deze plannen zullen in 2014 nader worden uitgewerkt. 77
Doelgroepgerichte dienstverlening muzikale vorming Ombuigingsmaatregel en bedrag
Ombuigingsonderzoek muziekschool € 40.000 vanaf 2015
(Budget 2012 gemeentelijke bijdrage € 260.000) Stand van zaken Gerealiseerd per 1 januari 2013. Op 18 juni 2012 heeft de gemeenteraad ingestemd met het raadsvoorstel waarin per 1 januari 2013 de bezuiniging wordt gerealiseerd. De bezuiniging die in 2013/2014 wordt gerealiseerd (respectievelijk € 34.000 en € 37.000) wordt gebruikt voor de frictiekosten. Met ingang van 1 januari 2015 is de ombuiging conform afspraak een feit.
Toegankelijke en volwaardige dienstverlening schouwburg Activiteit
Onderzoek verminderde bijdrage Schouwburg
Wel uitgevoerd Niet van toepassing. Niet uitgevoerd Als gevolg van vertraging bij de renovatie van de schouwburg is het aanpassen van de prestatie- en subsidieafspraken uitgesteld naar 2014.
Programma 6: Sport, cultuur & recreatie
Huisvesting cultureel maatschappelijke voorzieningen Activiteit
Onderzoek huisvesting DOK -partners in gemeentehuis Lochem
Wel uitgevoerd Op 18 december 2012 heeft het college ervoor gekozen om het beheer en de exploitatie van accommodaties als verantwoordelijkheid te laten bij de maatschappelijke organisaties zelf. De gemeente treedt zodra dit mogelijk is terug als eigenaar, beheerder en exploitant van voorzieningen. In het kader van het gemeentelijk accommodatiebeleid is nu een nieuwe koers uitgezet. Dit betekent dat wij steeds minder willen optreden als eigenaar, beheerder en exploitant van welzijnsaccommodaties. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Regionaal informatiecentrum voor erfgoed en streekcultuur Activiteit
Besluitvorming over afname archiefdiensten
Wel uitgevoerd Niet van toepassing. Niet uitgevoerd Over een nieuw te vormen gemeenschappelijke regeling is in 2013 nog geen besluit genomen.
Monumentenbeleid krijgt invulling
78
Activiteit
Monumentenbeleid
Wel uitgevoerd Werkgroep monumenten: Er is een start gemaakt met het participatietraject met monumenteneigenaren. Er is een werkgroep gevormd die aan de slag gaat om te komen tot een gedragen toekomstbestendig monumentenbeleid. Herijking gemeentelijke monumentenlijst: Het project is weer opgepakt. De resterende objecten zijn bezocht door het Gelders Genootschap. Momenteel worden de redengevende beschrijvingen geschreven. Projectsubsidie 2013: De Monumentenwacht Gelderland heeft opdracht gekregen om bij circa 80 gemeentelijke monumenten een onderhoudsinspectie uit te voeren. De ‘spelregels’ voor deelname zijn opgesteld, de eigenaren zijn aangeschreven. Niet uitgevoerd Werkgroep monumenten: Er is nog geen advies t.a.v. het gemeentelijke monumentenbeleid uitgebracht door de werkgroep. Herijking gemeentelijke monumentenlijst: De plaatsingsprocedures zijn nog niet gestart. Projectsubsidie 2013: Er zijn nog geen inspectierapporten gereed. Er is dus ook nog geen beeld van de onderhoudstoestand van de gemeentelijke monumenten.
Programma 6: Sport, cultuur & recreatie
6.3 Recreatie & Toerisme Doel Een duurzame toeristisch-recreatieve sector, voor inwoners en bezoekers van Lochem en bijdragend aan versterking van de lokale economie.
Beoogd resultaat 6.3.1 Een gedifferentieerd en onderscheidend aanbod van kwalitatief hoogwaardige recreatieve voorzieningen en toeristische attracties, blijkend uit 50% meer bezoekers in 2030 t.o.v. 2010.
Aanbod van toeristisch recreatieve voorzieningen Activiteit
Toerisme en recreatie stimuleren
Wel uitgevoerd Op 8 oktober 2013 heeft de raad ingestemd met de invulling van de nieuwe infrastructuur voor toerisme en recreatie. Met dit besluit is tevens invulling gegeven aan het aanpassen van de prestatie- en subsidieafspraken en is een groot deel van de ombuigingen bij de toeristische organisaties gerealiseerd. Met de ontmanteling van het Recreatieschap Achterhoek Liemers is het onderhoud van de betreffende fietspaden overgenomen door de gemeente. De contracten hiervoor zijn inmiddels ondertekend. De afspraken met het fiets-/ voetveer Gorssel-Wilp zijn aangepast en de contracten zijn ondertekend. Niet uitgevoerd Niet van toepassing. Ombuigingsmaatregel en bedrag Bijdrage aan toeristische organisaties herzien (incl. fietspaden RAL) € 70.000 vanaf 2015. (Budget 2012 gemeentelijke bijdrage: € 249.000) Exploitatie hertenkamp € 8.000 vanaf 2014.(Budget 2012 € 8.000) Bijdrage aan toeristische organisaties herzien (incl. fietspaden RAL) € 70.000 vanaf 2015 a. € 50.000 vanaf 2015 toeristische organisaties b. € 20.000 vanaf 2015 onderdeel fietspaden Realisatie: In 2014 wordt een besparing gerealiseerd van € 42.850. Vanaf 2015 bedraagt de besparing € 32.850. De VVV krijgt nog een bezuinigingstaakstelling van € 15.000. Daarnaast wordt nog € 7.000 gerealiseerd door de taakstelling op de regio Achterhoek. Van de opgenomen taakstelling is hiermee op dit moment € 55.000 structureel gerealiseerd. Exploitatie hertenkamp € 8.000 vanaf 2014. Na onderzoek is gebleken dat een besparing op het hertenkamp ( € 8.000) vanaf 2014 niet te realiseren is.
79
Programma 6: Sport, cultuur & recreatie
Wat heeft het gekost? - = nadeel, bedragen x € 1.000
Prg.6 Item
Sport, cultuur en recreatie Omschrijving
6.1 6.2 6.3
6.1 6.2 6.3
Werkelijk 2012
Begroting 2013
Werkelijk 2013
Saldo 2013
sport cultuur recreatie en toerisme Totaal lasten
1.808 2.093 389 4 .22 9 0
1.697 1.760 447 3 .9 905
2.072 1.730 397 4 .11 9 9
-374 30 50 -22 9 4
sport cultuur recreatie en toerisme Totaal baten
71 1 34 10 6
5
423
418
19 24
24 448
5 4 24
- 4 .1 8 4
-3.8 80
- 3 .7 5 1
129
Totaal programma 6
Analyse | Programma 6 Financiële analyse lasten programma 6
80
- = nadeel, bedragen in €
Kostenplaatsen De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Exploitatie sportcomplex De Beemd en gymzaal Curieplein Vanaf 5 februari 2013 heeft de gemeente de exploitatie overgenomen van het sportcomplex De Beemd en gymzaal Curieplein. Als gevolg daarvan is de lastenkant van de begroting, inclusief de doorbelastingen van de kostenplaats vastgoed, overschreden met € 486.000. Aan de batenkant daarentegen zijn € 411.000 meer inkomsten gerealiseerd dan begroot (zie analyse batenkant). Het nadelig verschil van € 75.000 is veroorzaakt door: - juridische kosten in verband met het faillissement van de vorige exploitant; - kosten inhuur manager; - lagere inkomsten doordat de vorige exploitant al facturen over 1e kwartaal 2013 had verzonden; - extra lasten wegens achterstallig dagelijks onderhoud; - overname inventaris van de curator; - aanschaf nieuwe software voor de administratie. Sportterrein Gorssel Op 23 september 2013 heeft de raad ingestemd met het voorstel voor de privatisering van het onderhoud en renovaties van de sportvelden. Als gevolg hiervan is er geen beroep gedaan op de structureel in de begroting opgenomen post voor gewenningsbijdrage onderhoud van € 38.000. Vanaf 2014 valt deze post structureel vrij ten gunste van de algemene middelen. De kosten voor het onderhoud van de sportterreinen in Oud- Gorssel bleven, als gevolg van de gunstige weersomstandigheden, € 10.000 onder het budget. Per saldo een incidenteel voordeel op het onderhoud van de sportterreinen van € 48.000. Sportzalen In 2013 zijn er geen grote vervangingen nodig geweest van gymnastiekmaterialen in de sportzalen. De kleine vervangingen en herstelkosten zijn verantwoord op de afzonderlijke budgetten van de betreffende accommodaties. Toeristische organisaties en bevordering toerisme Op 8 oktober heeft de raad ingestemd met de invulling van de nieuwe infrastructuur voor toerisme en recreatie. Met dit besluit is reeds invulling gegeven aan een groot deel van de ombuigingen bij de toeristische organisaties. Vooruitlopend op het besluit is er door de toeristische organisaties in 2013 minder beroep gedaan op de budgetten ter bevordering van toerisme. Per saldo levert dit in 2013 een voordeel op van € 53.000.
86.000
-486.000
48.000
15.000
53.000
Programma 6: Sport, cultuur & recreatie
- = nadeel, bedragen in €
Speelvoorzieningen Het budget speelvoorzieningen is overschreden met € 25.000. De verhuizingskosten ad € 32.000 van de speeltuin (inclusief kunstgrasveld) bij kinderdagopvang Merlijn naar de nieuwe speellocatie aan de Graanweg is vooral debet aan de overschrijding. Gemeentelijk monumentenbeleid Het project herijking gemeentelijke monumentenlijst is nog in uitvoering en loopt door in 2014. Conform verleende opdracht aan het Gelders Genootschap is in 2014 nog € 12.000 noodzakelijk voor afronding. Het project inspecties gemeentelijke monumenten is ook nog in uitvoering en loopt door in 2014. Conform verleende opdracht aan de Monumentenwacht Gelderland is in 2014 nog € 22.000 noodzakelijk voor afronding. Voorgesteld wordt het totaal resterende en benodigde budget van € 34.000 over te hevelen naar 2014. Fiets-voet veer Gorssel Aan de lastenkant is de begroting voor het fiets-voet veer Gorssel overschreden met € 26.000. Deze overschrijding wordt goedgemaakt aan de batenkant door een bijdrage van het Verenfonds. Voor die bijdrage is geen raming opgenomen in onze begroting omdat het niet zeker is of we de bijdrage van het Verenfonds ontvangen. Subsidie Lochemse Schouwburg Het boekjaar van de Lochemse Schouwburg loopt van 1 juli tot en met 30 juni en sluit niet aan bij het boekjaar van de gemeente. Het schouwburg boekjaar 1 juli 2011 tot en met 30 juni 2012 is volledig verantwoord in het gemeentelijk boekjaar 2012. Volgens deze methode is het boekjaar 2012/2013 verantwoord in 2013. De al jarenlang gevolgde verantwoordingssystematiek is niet geheel conform de boekhoudvoorschriften. De accountant heeft ons verzocht de subsidie aan de schouwburg over de periode 1 juli 2013 tot en met 31 december 2013 ook in het gemeentelijk boekjaar 2013 te verantwoorden. Een eenmalig nadeel.
Incidentele budgetten lasten programma 6
-25.000
34.000
-26.000
- 116.511
- = nadeel, bedragen in €
Van het budget “digitalisering bouwarchief” van € 180.000 is € 72.000 nog niet besteed. Het project is nog in uitvoering en wordt in 2014 afgerond. Bij de resultaatbestemming wordt voorgesteld om het saldo over te hevelen naar 2014. Het was de bedoeling dat het project “digitalisering streekpad Abel Life” samen met de provincie Gelderland zou worden uitgevoerd voor een totaalbedrag van € 30.000. De gemeente heeft zijn aandeel in het project uitgevoerd en afgerond in 2013. De in de projectbegroting opgenomen subsidie van € 15.000 door de provincie is echter niet toegekend (nadeel batenkant). De geplande projectactiviteiten die afhankelijke waren van de provinciale subsidie zijn niet uitgevoerd, een voordeel aan de lastenkant van € 15.000. Per saldo heeft het niet toekennen van de subsidie dus geen invloed op het resultaat.
Financiële analyse baten programma 6
Bedrijfsontwikkeling Voor het project “digitalisering streekpad Abel Life” zijn de baten door het niet toekennen van een subsidie van de provincie € 15.000 lager uitgevallen (zie toelichting lastenkant).
15.000
- = nadeel, bedragen in €
Exploitatie sportcomplex De Beemd en gymzaal Curieplein Vanwege de overname van de exploitatie van sportcomplex “De Beemd” en gymzaal Curieplein ontstond aan de batenkant een voordeel van € 411.000. Aan de lastenkant wordt het gesaldeerde verschil op de exploitatie over 2013 toegelicht. Fiets-voet veer Gorssel Van de stichting Veren is een vergoeding ontvangen voor het fiets-voet veer in Gorssel (zie verklaring lastenkant).
Incidentele budgetten baten programma 6
72.000
411.000
23.000
- = nadeel, bedragen in €
-15.000
81
Programma 6: Sport, cultuur & recreatie
82
Programma 7: Zorg & welzijn
83
7. Zorg & welzijn Portefeuillehouder: W. Heesen
Het programma Zorg en welzijn omvat bijstandverlening, werkgelegenheidsvoorzieningen, inkomensvoorzieningen, hulpverlening, opvang asielzoekers, samenlevingsopbouw, WRV, huishoudelijke verzorging, jeugdzorg en gezondheidszorg.
Programma 7: Zorg & welzijn
Doelen & middelen Werk en inkomen
Doel: Participatie werkzoekenden en bijstandsgerechtigden
Beoogd resultaat
Activiteiten
Inkomensondersteuning en begeleiding
Invoering Wet Werken Naar Vermogen voorbereiden
Voorziening voor schulddienstverlening
Beleidsplan schulddienstverlening
Tegemoetkoming in kader van minimabeleid
Armoede- en minimabeleid verder vormgeven
Huisvesting en participatie statushouders
Bestaand beleid uitvoeren
Samenleving & Welzijn
84
Doel: Aantrekkelijk maatschappelijk leefklimaat voor iedereen
Passende accommodaties voor maatschappelijke voorzieningen
Ombuigingsonderzoek exploitatie gemeentelijke panden / Voorzieningen beleid
Vrijwilligers en mantelzorgers kennen passende ondersteuning
Prestatieafspraken met organisaties voor vrijwilligerswerk en mantelzorg
Zelfstandig functionerende ouderen
Welzijn wonen en zorg • Besluitvorming over project ‘Opplussen’ • Pilot ‘ACSI’ voortzetten
Subsidie aan instellingen volgens meetbare prestatie afspraken
Ombuigingsonderzoek welzijnsinstellingen / visie Welzijn
Zorg
Doel: Door zorgaanbod participatie
Noodzakelijke hulpmiddelen en zorg voor mensen met een beperking
WMO • Bestuurlijke aanbesteding • Aanpassing regelgeving naar vraaggericht werken • Woonservices zones doorontwikkelen • Beleidsplan 2013 – 2016 voorbereiden Decentralisatie begeleiding AWBZ voorbereiden
Zorgverlening is sluitend
Convenant meldpunt backoffice multiproblemen opstellen
Minder huiselijk geweld
Convenant huiselijk geweld uitvoeren
Programma 7: Zorg & welzijn
7. Zorg en welzijn Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s: - Masterplan Wonen, Welzijn en Zorg - Visie op welzijn (2013) - Bestuursopdrachten Welzijn (2009) - Nota Ouderenbeleid - WMO beleidsplan (loopt tot aan 1 januari 2015) - Beleidsplan ondersteuningen mantelzorg en vrijwilligers Lochem 2012 – 2015 (2011) - Nota Lokaal Gezondheidsbeleid (2009) - Visiedocument “Bouwen op kracht van de lokale samenleving” (2013) - Armoedebeleid 2009-2012 “Niemand uitgesloten” en Evaluatie van de pilot armoede- en minimabeleid (2013) - Kwijtscheldingsbeleid gemeentelijke belastingen 2012 (2011) - Beleidsregesl bijzondere bijstand en armoede- en minimabeleid 2013 - Programma opdracht integrale beleidsvoorbereiding transities sociaal domein (2012) - Beleidsnota Verbonden Partijen (2011)
Effectindicatoren Indicator
Nulmeting ( jaar)
Realisatie Realisatie 2011 2012
Ambitie 2013
Realisatie 2013
Ambitie 2016
Ambitie 2020
7.1. Werk en inkomen Aantal BUIG-klanten* (gemiddeld)
85
290 (2010)
298
320
5,7 (2012)
x
5,7
7,4 (2012)
x
7,4
366
**
**
x
x
6,0
6,0
x
x
7,4
7,4
7.2. Samenleving/ Welzijn Oordeel burger welzijnsvoorzieningen (zoals een buurthuis of jongerencentrum) *** 7.3. Zorg Oordeel burger gezondheidsvoorzieningen ***
* **
BUIG: WWB (incl WIJ) IOAW, IOAZ, Bbz (levensonderhoud. Voor 2016 en 2020 kan geen ambitie worden gesteld. Met de Participatieweg (invoering per 1-1-2015) komt een nieuwe klantgroep erbij, namelijk mensen die nu nog een Wajong-uitkering hebben. Ook de Wsw wordt gevoegd bij de Participatiewet. Tegelijkertijd wordt ten aanzien van de re-integratie doelen gesteld voor het realiseren van arbeidsplaatsen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hierdoor is het op dit moment niet mogelijk om ook maar een enigszins reële ambitie te stellen.
*** Indicator is afkomstig uit rapport burgeroordelen van VNG/KING. Eerstvolgende meting vindt plaats in 2016.
Programma 7: Zorg & welzijn
7.1 Werk en inkomen Doel Inwoners die geheel of gedeeltelijk zijn aangewezen op inkomensondersteuning of werkzoekend zijn zo snel mogelijk laten participeren door betaalde of onbetaalde arbeid.
Beoogd resultaat 7.1.1
Inkomensondersteuning en begeleiding naar werk.
7.1.2
Voorziening voor schuldverlening.
7.1.3
Tegemoetkomingen in het kader van minimabeleid.
7.1.4
Huisvesting en participatie statushouders.
Inkomensondersteuning en begeleiding naar werk Activiteit
Invoering Wet Werken naar Vermogen (WWnV) voorbereiden
Wel uitgevoerd In 2013 is het projectplan Participatiewet (voorheen Wet Werken naar Vermogen) vastgesteld. Hiermee is de eerste stap 86
van de invoering voltooid. In 2014 wordt het beleidskader Participatiewet opgesteld en wordt via pilots de invoering verder voorbereid, om per 1 januari 2015 gereed te zijn. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Voorziening voor schulddienstverlening Activiteit
Beleidsplan schulddienstverlening
Wel uitgevoerd Het beleidsplan schulddienstverlening is op 11 februari 2013 door de raad vastgesteld. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Minimabeleid Activiteit
Armoede- en Minimabeleid verder vormgeven
Wel uitgevoerd De evaluatie van de pilot “Niemand Uitgesloten” is uitgevoerd. Mede op basis van deze pilot wordt het beleid verder vormgegeven. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Programma 7: Zorg & welzijn
Risico’s Werk en inkomen Stelselwijziging; decentralisaties Jeugdzorg, AWBZ en Participatiewet: Toelichting/beheersmaatregel: Op 1 januari 2015 is de invoering van de drie decentralisaties in het sociaaldomein een feit. Vanaf dat moment is de gemeente Lochem verantwoordelijk voor de uitvoering van de nieuwe Jeugdwet, Participatiewet en de overheveling van AWBZ taken naar de Wmo. Deze overgang van taken van het rijk en de provincie gaat gepaard met een strikte bezuinigingsoperatie. Het doel van de drie transities is het sociaal domein betaalbaar en doelmatig te maken. Er is een duidelijke en algemeen onderkende noodzaak om de groei in de uitgaven van de sociale zekerheid, AWBZ en de Jeugdzorg te doorbreken. Dat is ook noodzakelijk om deze terreinen op langere termijn betaalbaar te houden. Daarnaast is de verwachting dat de Jeugdzorg, AWBZ/WMO en een deel van de sociale zekerheid efficiënter en effectiever kunnen worden door inhoudelijke en bestuurlijke taken te bundelen bij de lokale overheid. De drie decentralisaties kunnen niet los van elkaar worden gezien. Er is niet alleen een sterke samenhang maar ook overeenkomst in doelstellingen- ondersteuning voor de minder redzame burger en bevordering participatie- en er is veel overlap in doelgroepen. Participatiewet Per 1-1-2015 wordt de Participatiewet ingevoerd. Hiermee wordt het BUIG-budget vervangen door het Participatiewetbudget. Meer nog dan voorheen moeten mensen met een beperking een arbeidsplaats worden aangeboden. Hiervoor moet in vrijwel alle gevallen een loonkostensubsidie worden verstrekt. Daarnaast is er de groep Beschut Werken (oude stijl) die nog recht heeft op het volledige loon cf. de WSW-cao. Omdat het budget hiervoor lager wordt, terwijl deze loonkosten gelijk blijven, dient het verschil vanuit het Participatiewet-budget te worden aangevuld. In samenwerking met de zorgaanbieders en de maatschappelijke partners, en in samenwerking met de transitie AWBZ wordt onderzocht hoe dit beschut werk financieel verantwoord kan worden ingericht. AWBZ / WMO Per 1-1-2015 is de gemeente verantwoordelijke voor de extramurale begeleiding die nu nog deel uitmaakt van de AWBZ. Het is vooralsnog onbekend hoe beleid inhoudelijk en financieel uitpakt. De overgang van de taken naar de gemeente gaat gepaard met een efficiencykorting. Het bijsturen van beleid, op basis van financiële ontwikkelingen, is niet eenvoudig. De uitvoering vraagt dan ook om een nauwgezette monitoring en communicatie. Jeugdzorg Per 1-1-2015 maakt het rijk de gemeente verantwoordelijk voor de gehele jeugdzorg. De gemeente Lochem ontwikkelt (in samenwerking met de regio) een visie op de uitgangspunten en kaders voor dit beleidsveld. Het gaat niet alleen om het overnemen van taken, het gaat ook om de vraag hoe de gemeenten het anders gaan doen en de financiële taakstelling invullen. Kortom een nieuwe aanpak gevraagd met (ca 18%) minder geld. - Gemeenten krijgen de regie over een sector die nog steeds groei vertoont en waarvan de concrete (financiële) omvang van het lokale jeugdzorggebruik nog niet duidelijk is. - Tot nu toe onbekendheid van de gemeentelijke organisatie met het omvangrijke en gecompliceerde veld. - De transitie jeugdzorg vraagt om een cultuuromslag (transformatie)bij alle partijen. Dit heeft tijd nodig maar de efficiencywinst moet al op korte termijn worden ingeboekt. Omvang risico De invoering van de decentralisaties in het sociale domein levert een geschatte risicowaarde op van € 400.000. In de financiële meerjarenraming is hiermee rekening gehouden doormiddel van een stelpost van € 400.000.
87
Programma 7: Zorg & welzijn
7.2 Samenleving en welzijn Doel Voor alle inwoners een aantrekkelijk maatschappelijk leefklimaat realiseren, sociaal kwetsbare groepen kunnen een beroep doen op voorzieningen.
Beoogd resultaat 88
7.2.1
Passende accommodatie voor maatschappelijke voorzieningen.
7.2.2 Vrijwilligers en mantelzorgers met passende ondersteuning 7.2.3 Ouderen blijven zolang mogelijk zelfstandig. 7.2.4 Meetbare prestatieafspraken met instellingen als basis voor subsidiëring
Passende accommodaties voor maatschappelijke voorzieningen Activiteit
Ombuigingsonderzoek exploitatie gemeentelijke panden voorzieningen beleid
Wel uitgevoerd Op 9 december 2013 is het gemeentelijk accommodatiebeleid door de gemeenteraad vastgesteld. Op basis hiervan kunnen in het hierop volgende uitvoeringstraject nog keuzes gemaakt worden welke accommodaties en voorzieningen in stand blijven. Niet uitgevoerd Niet van toepassing. Ombuigingsmaatregel en bedrag Exploitatie gemeentelijke pand € 40.000 vanaf 2014. (Budget exploitatie gemeentelijke gebouwen 2012: € 650.000) Stand van zaken Gezien het tijdstip van vaststellen van het accommodatiebeleid is het nog onzeker of de ombuiging van € 40.000 in 2014 gerealiseerd kan worden.
Programma 7: Zorg & welzijn
Vrijwilligerswerk en mantelzorg met passende ondersteuning Activiteit
Vrijwilligerswerk en mantelzorg
Wel uitgevoerd De actiepunten uit het uitvoeringsplan Mantelzorg en vrijwilligers zijn uitgevoerd, waaronder: • Campagne gehouden om bekendheid mantelzorg en steunpunt mantelzorg te verbeteren en om het vrijwilligerswerk onder de aandacht te brengen • Promotie van NL-doet • Uitvoering project allochtone mantelzorgers • Aandacht voor de mantelzorger binnen de uitvoering van de WMO • Uitvoering workshops vrijwilligerswerk Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Ouderen blijven zo lang mogelijk zelfstandig Activiteit
Welzijn Wonen en Zorg
Wel uitgevoerd In de algemene beleidskaders van het Programma Sociaal Domein is opgenomen dat algemene voorzieningen voorgaan op individuele voorzieningen. In het Programma Sociaal Domein wordt dit beleid verder uitgewerkt. Niet uitgevoerd
89
Niet van toepassing.
Meetbare prestatieafspraken als basis voor subsidiëring Ombuigingsmaatregel en bedrag
Ombuigingsonderzoek welzijnsinstellingen / visie Welzijn € 95.000 vanaf 2015
(Budget 2012 gemeentelijke bijdrage: € 819.000 waarvan te betalen huur aan de gemeente Lochem € 226.000). Stand van zaken De nieuwe visie op welzijn is in 2013 vastgesteld. De ombuigingsopdracht is gehaald. Door de overdracht van taken van Carion (failliet) naar SCW Lochem is bespaard op de kosten van het basistakenpakket Welzijn. Daarnaast wordt op het budget Welzijn in de periode 2012 t/m 2014 jaarlijks 5% gekort.
Programma 7: Zorg & welzijn
7.3 Zorg
Sport en spel
Doel Inwoners die zorg en dienstverlening nodig hebben kunnen rekenen op ondersteuning hierbij.
Beoogd resultaat 7.3.1 Mensen met een beperking beschikken over de adequate hulpmiddelen en zorg zodat ze volwaardig kunnen participeren in de samenleving. 7.3.2 Er is maatwerk zorg en dienstverlening beschikbaar voor inwoners die zorg en dienstverlening nodig hebben en zij kunnen deze inschakelen. 7.3.3 Bijdragen aan een veilige woon- en leefomgeving door preventie-, begeleidings- en ondersteuningsactiviteiten. 7.3.4 Lokale gezondheidszorg
Hulpmiddelen en zorgverstrekking Activiteit 90
WMO
Wel uitgevoerd • Bestuurlijke aanbesteding Huishoudelijke Hulp per 1 maart 2013 heeft plaatsgevonden en geleid tot nieuwe langlopende uitvoeringscontracten. • De regelgeving WMO is aangepast conform het vraaggericht werken. De medewerkers zijn geschoold en werken volgens de nieuwe richtlijnen. • Het beleidsplan WMO 2009-2012 is verlengd tot 31 december 2014 wachtende op de invoering van de decentralisaties. Beleidsplan WMO 2015-2018 is in voorbereiding. Niet uitgevoerd • De Woonvisie is in 2013 vastgesteld. Het doorontwikkelen van de woonservicezones is daarin niet meegenomen. In het Programma Sociaal Domein wordt gestreefd naar het aanbieden van preventie, zorg en voorzieningen in de directe nabijheid. In samenhang met de uitwerking van het gebiedsgericht werken zal bezien worden of het doorontwikkelen van woonservicezones nog verdere aandacht behoeft. Ombuigingsmaatregel en bedrag • Aanbesteding huishoudelijke hulp 1 en 2: € 215.000 vanaf 1 maart 2013 • Inzet bemiddelingsconstructies: € 66.000 vanaf 1 maart 2013 • Versterkte inzet op persoonsgebonden budget voor huishoudelijke hulp 1: € 63.000 vanaf 1 maart 2013. (Budget 2012 € 4.289.000). Stand van zaken • De ombuigingsmaatregelen zijn meegenomen in de nieuwe bestuurlijke aanbesteding waarbij partners samen verantwoordelijk zijn voor de ombuigingen. De ombuiging voor 2013 is, als gevolg van het afsluiten van de nieuwe contracten en de nieuwe gekantelde werkwijze, gerealiseerd.
Programma 7: Zorg & welzijn
Activiteit
Voorbereiding decentralisatie Begeleiding AWBZ
Wel uitgevoerd Het invoeringstijdstip voor de decentralisatie van de AWBZ is vooralsnog 1 januari 2015. De voorbereiding voor de decentralisatie is binnen het Programma Sociaal Domein Lochem volop gaande. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Zorg- en dienstverlening Activiteit
Convenant meldpunt backoffice multiproblemen opstellen
Wel uitgevoerd Het convenant is gereed en op 5 maart 2014 ondertekend door de ketenpartners. De activiteit is voortaan te noemen: Convenant Vangnet Lochem. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Veilige woon en leefomgeving Activiteit
91
Convenant huiselijk geweld uitvoeren
Wel uitgevoerd De activiteit samenvoegen met activiteit 7.3.2 en voortaan te noemen: Convenant Vangnet Lochem. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Wat heeft het gekost? - = nadeel, bedragen x € 1.000 Prg.7 Item
Zorg en Welzijn Omschrijving
7.1 7.2 7.3
7.1 7.2 7.3
Werkelijk 2012
Begroting 2013
Werkelijk 2013
Saldo 2013
werk en inkomen samenleving/welzijn zorg Totaal lasten
10.597 1.833 7.698 20.128
10.856 3.526 7.900 22.282
10.739 3.585 6.977 21.301
117 -59 923 981
werk en inkomen samenleving/welzijn zorg Totaal baten
8.515 4 1.107 9 .6 26
7.947 5 977 8.929
8.247 19 1.115 9.380
300 14 138 452
-1 0. 5 0 2
-13.353
-11.921
1.433
Totaal programma 7
Programma 7: Zorg & welzijn
Analyse | Programma 7 Financiële analyse lasten programma 7
92
- = nadeel, bedragen in €
Kostenplaatsen De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Gemeenschappelijke regeling “Het Plein” De budgetten van de gemeenschappelijke regeling “het Plein”, die betrekking hebben op dit programma, bedragen in totaliteit € 6.518.000. De voorlopige jaarrekening 2013 komt uit op een totaalbedrag van € 6.563.000. Een overschrijding van € 45.000. Debet aan de overschrijding is de nabetaling van € 32.000 over 2012 wegens kosten inburgering. Minimabeleid en bijzondere bijstand Inzake bijzondere bijstand, armoede-, minimabeleid en schuldhulpverlening is, als gevolg van minder aanvragen, van het beschikbare budget van € 727.000 een bedrag van € 28.000 niet besteed. Sociale werkvoorziening De ontvangen rijksbijdrage 2013 voor sociale werkvoorziening wordt volledig doorbetaald aan Delta. De rijksvergoeding over 2013 is € 58.000 lager uitgevallen dan begroot (zie batenkant). De doorbetaling aan Delta is daardoor eveneens € 58.000 lager. Daarnaast is in 2013 de definitieve rijksbijdrage over 2010 vastgesteld wat geresulteerd heeft in een terugbetaling aan het rijk van € 26.000. Algemeen maatschappelijk werk De verleende subsidies voor maatschappelijk werk zijn onder het begrote bedrag gebleven. WRV rolstoelen De verstrekkingen van rolstoelen is een open-einde regeling, dus financieel lastig om op te sturen. Dit jaar is onder het begrote budget gebleven. WRV externe adviezen Door de inzet van gekwalificeerd personeel is minder extern advies gevraagd. WRV woningaanpassingen In dit begrotingsjaar zijn minder kostbare woningaanpassingen gedaan dan begroot. De uitgaven bevinden zich op het niveau van 2012. WRV vervoer Betreft de verstrekking van scootmobielen en speciale fietsen. Aangezien het een open einde regeling betreft, valt er financieel gezien lastig op te sturen. Er wordt echter wel extra gestuurd op het optimaal hergebruik van de vervoersmiddelen (zie batenkant). Collectief Vraagafhankelijk Vervoer (regiotaxi) De uitvoering van de regiotaxi vindt plaats door de provincie Gelderland. De kosten voor de uitvoering worden door de provincie in rekening gebracht bij de gemeente. De uitvoeringskosten zijn in 2013 € 69.000 hoger geweest dan begroot. Daar staat tegenover dat voor de uitvoering van de regiotaxi in 2013 een vergoeding is ontvangen van € 81.000 (zie batenkant) van de provincie. WMO verstrekkingen (Huishoudelijke verzorging en persoonsgebonden budget) Als gevolg van een nieuwe, goedkopere, aanbieder, strikter beleid in toekenning en volume (uren) minder kosten dan begroot. Invoering begeleiding extramurale WMO (decentralisaties) Op 1 januari 2015 is de invoering van de drie decentralisaties, waaronder de WMO, in het sociaal domein een feit. Voor de voorbereidingskosten is incidenteel budget beschikbaar. Voorgesteld wordt om het niet bestede budget ( € 129.000) over te hevelen naar 2014 ter dekking van de lasten die dan gemaakt zullen worden voor de decentralisaties. Sociaal Cultureel Werk Het beschikbare budget voor sociaal cultureel werk is overschreden met € 45.000. In verband met het faillissement van Carion is een vordering op deze organisatie als oninbaar afgeboekt in 2013. Wijkaanpak Voor wijkaanpak is een budget beschikbaar waar uitvoeringsorganisaties een beroep op kunnen doen. Van dit budget is in 2013 minder gebruik gemaakt dan begroot.
287.000
-45.000
28.000
38.000
37.000 51.000
27.000 153.000
132.000
-69.000
161.000
129.000
-45.000
19.000
Programma 7: Zorg & welzijn
- = nadeel, bedragen in €
Vrijwilligerswerk Voor vrijwilligerswerk is een budget beschikbaar waar uitvoeringsorganisaties een beroep op kunnen doen. Van dit budget is in 2013 minder gebruik gemaakt dan begroot. Dorpshuizen Aan de stichting Hoeflo Harfsen zijn bedragen beschikbaar gesteld ten behoeve van de planontwikkeling dorpshuis Harfsen. In 2013 zijn hiervoor al kosten gemaakt, terwijl het budget hiervoor in 2014 beschikbaar is. Gezondheidszorg/legionellabestrijding Een positieve eindafrekening over 2012 van de GGD Noord/Oost en een teruggave van BTW hebben in 2013 tot een positief resultaat geleid. Huiselijk geweld Voor de bestrijding van huiselijk geweld zijn in 2013 subsidies vertrekt. Van het beschikbare budget van € 50.000 is € 24.000 niet besteed. In 2014 zal bekeken worden in hoeverre de lagere subsidieverstrekking een structureel karakter heeft.
Incidentele budgetten lasten programma 7
-35.000
24.000
24.000
- = nadeel, bedragen in €
In het kader van het project “DOK 13 onderzoek” is door DOK13 het advies “Voorschoolse voorzieningen Nieuwe Stijl” uitgebracht. In het begrote bedrag was rekening gehouden met de BTW. De BTW is echter volledig verrekenbaar. Lagere advieskosten en de teruggave van BTW zorgen voor een voordeel van € 12.000.
Financiële analyse lasten programma 7
27.000
12.000
- = nadeel, bedragen in €
Gemeenschappelijke regeling “Het Plein” De baten die betrekking hebben op de budgetten van Het Plein zijn € 31.000 hoger uitgevallen dan begroot. Minimabeleid en bijzondere bijstand De inkomsten van het minimabeleid en bijzondere bijstand worden geïnd door het Plein. De inkomsten worden in mindering gebracht op het te betalen bedrag aan het Plein. In 2013 is er in totaal € 37.000 minder aan inkomsten geïnd dan begroot. Rijksbijdrage WWB en participatiebudget De rijksbijdrage WWB en participatiebudget zijn in totaal € 365.000 hoger uitgevallen dan geraamd. Bij de begroting is uitgegaan van een groter eigen aandeel van de gemeente. Rijksbijdrage WSW De ontvangen rijksbijdrage 2013 WSW wordt volledig doorbetaald aan Delta. De rijksvergoeding over 2013 is € 58.000 lager uitgevallen dan begroot. De doorbetaling aan Delta is daardoor eveneens € 58.000 lager (zie lastenkant) WRV rolstoelen De baten betreffen de overname van rolstoelen als gevolg van depotvorming en herverstrekking aan derden. Deze baten leveren in 2013 een voordeel van € 39.000 op. Collectief Vraagafhankelijk Vervoer (regiotaxi) Over de uitvoering van 2013 is een vergoeding ontvangen van € 81.000 (zie lastenkant). Daarnaast heeft er in 2013 nog een eindafrekening plaatsgevonden over 2012 wat een voordeel heeft opgeleverd van € 30.000. WMO eigen bijdrage cliënten De eigen bijdrage van cliënten voor WMO-huishoudelijke verzorging wordt conform wettelijke bepalingen door het Centraal Administratiekantoor (CAK) uitgevoerd. Het CAK stelt de eigen bijdrage vast en int de eigen bijdragen. Het CAK levert een vierwekelijke rapportage aan en een overzicht met het aantal records zorg in natura en unieke cliënten per week. De ontvangen eigen bijdragen worden op totaalniveau gecontroleerd, waarbij gekeken wordt naar het aantal unieke cliënten. In 2013 is, als gevolg van het striktere beleid in toekenning en uren, € 30.000 minder aan eigen bijdragen ontvangen dan begroot. Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dat betekent dat door de gemeenten geen zekerheden over omvang en hoogte van de eigen bijdragen kunnen worden verkregen als gevolg van het niet kunnen vaststellen van de juistheid op persoonsniveau, zoals hiervoor is toegelicht.
31.000 -37.000 93
365.000
-58.000
39.000
111.000
-30.000
Programma 7: Zorg & welzijn
94
Programma 8: Onderwijs & jeugd
8. Onderwijs & jeugd Portefeuillehouder: W. Heesen
Het programma onderwijs en jeugd omvat openbaar basisonderwijs, bijzonder basisonderwijs, bijzonder speciaal onderwijs, openbaar voortgezet onderwijs, lokale onderwijstaken, volwasseneneducatie, kinderopvang, jeugd en jeugdgezondheidszorg.
95
Programma 8: Onderwijs & jeugd
Doelen & middelen Onderwijs
Doel: Goede onderwijsvoorzieningen
Beoogd resultaat
Activiteiten
Een passend onderwijsaanbod
Onderwijsachterstandenbeleid vormgeven
Volwassenen en nieuwkomers nemen deel aan de samenleving
Vernieuwing volwasseneducatie monitoren
Geen ongeoorloofd schoolverzuim en alle jongeren halen een startkwalificatie
Bestaand beleid uitvoeren
Leerlingenvervoer voldoet aan criteria
Ombuigingsonderzoeken leerlingenvervoer
Schoolbegeleiding sluit aan bij jeugd- en lokaal onderwijsbeleid
Bestaand beleid uitvoeren
Onderwijsvoorzieningen voldoen aan afgesproken kwaliteit
Onderwijsvoorzieningen in standhouden en bouwen • Bouwkrediet voor vervangende nieuwbouw scholen in kern \ Lochem • Leegstand scholen monitoren
Voorschoolse voorzieningen 96
Doel: Goede voorschoolse voorzieningen voor alle kinderen van 0-4 jaar
Voorschoolse voorzieningen voldoen aan wetgeving
Jeugd
Ombuigingsopdracht voorschoolse voorzieningen realiseren
Doel: Toegankelijke en samenhangende voorzieningen voor de jeugd
Gecoördineerde jeugdzorg
Meest ideale vorm van coördinatie van zorg onderzoeken en implementeren • Besluitnemen over pilot
Integraal jeugdbeleid
Verlengde uitvoering jeugdbeleid 2008 - 2012 • Jeugdbeleid 2012 uitvoeren in 2013 • Integraal jeugdbeleid 2014 – 2017 herijken • Stelselwijziging jeugdzorg vormgeven
Minder alcoholgebruik door jongeren
Bestaand beleid uitvoeren
Centrum voor Jeugd en gezin is operationeel
Centrum voor Jeugd en Gezin doorontwikkelen • Besluit nemen over 2e loket in Gorssel
Programma 8: Onderwijs & jeugd
8. Onderwijs en jeugd Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de beleidsnota’s: • Subsidiebeleid Lochem, vastgelegd in de Bestuursopdrachten Welzijn (2009) • Onderwijs Achterstanden Beleid 2006-2010 (2005) • Integraal jeugdbeleid 2008-2012 (2007) • Verzelfstandiging Openbaar Basisonderwijs (2010) • Wijziging Bestuursvorm Voortgezet Onderwijs (2009) • Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs • Integraal Huisvestingsplan 2010-2020 (2009) • Beleidskader Leegstand, Verhuur en Medegebruik schoolgebouwen basisonderwijs (2012) • Verordening leerlingenvervoer gemeente Lochem • Verordening overleg lokaal onderwijsbeleid gemeente Lochem • Visie op de brede school ontwikkeling in de gemeente Lochem (2011) • Regio Stedendriehoek Convenant Voortijdig School Verlaten 2008-2012 (2008) • Beleidsnota Leerplicht 2011 – 2014 (2011)
Effectindicatoren Indicator
Nulmeting ( jaar)
Werkelijk Werkelijk 2011 2012
Prognose 2013
Werkelijk Prognose Prognose 2013 2016 2020
8.1. Onderwijs 97
Aantal leerlingen in - PO
3.232(2010) 3.237
3.043
3.079
3.080
2.545
2.224
- VO
1.305(2010)
1.329
1.329
1.231
1.300
1.290
1.054
- SO
173(2010)
173
155
161
162
158
150
- peuterspeelzaalwerk
296 (2010)
267
267
213
**
220
200
Kinderdagopvang doelgroepouders
20 (2010)
20
20
20
15
20
20
Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE)
22 (2010)
22
22
Indicator
Nulmeting ( jaar)
Bron: leerlingenprognose januari 2013 8.2. Voorschoolse voorzieningen Aantal kinderen in voorschoolse voorzieningen:
Realisatie Realisatie 2011 2012
22 Ambitie 2013
24 Realisatie 2013
20 Ambitie 2016
20 Ambitie 2020
8.1. Onderwijs Oordeel burger onderwijs *
7,5 (2012)
x
7,5
x
x
7,6
* Indicator is afkomstig uit rapport burgeroordelen van VNG/KING. Eerstvolgende meting vindt plaats in 2016. ** In verband met harmonisatietraject voorschoolse voorzieningen op dit moment niet meer bij de gemeente bekend.
7,6
Programma 8: Onderwijs & jeugd
8.1 Onderwijs Doel Zorgen dat er goede en nabije onderwijsvoorzieningen beschikbaar zijn voor alle inwoners van de gemeente.
Beoogd resultaat 8.1.1
Een passend onderwijsaanbod
8.1.2
Deelname van volwassenen en nieuwkomers aan de samenleving.
8.1.3
Geen ongeoorloofd verzuim en een startkwalificatie voor alle jongeren.
8.1.4 Leerlingenvervoer dat voldoet aan de vastgestelde criteria. 8.1.5
Schoolbegeleiding die aansluit bij jeugd- en lokaal onderwijsbeleid.
8.1.6 Onderwijsvoorzieningen die voldoen aan de afgesproken kwaliteit.
98
Een passend onderwijsaanbod Activiteit
Onderwijsachterstandenbeleid vormgeven
Wel uitgevoerd Regie voeren in het ontwikkelen van brede scholen. In 2012 heeft de gemeente Lochem het haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar combinatiefunctionarissen. De gemeente zet 5,6 fte aan functionarissen in en maakt gebruik van de (structurele) regeling combinatiefuncties. In 2013 is een uitvoeringsplan opgesteld om de beleidsdoelstellingen te monitoren, zie ook Programma 6 (6.1.1 uitvoering combinatiefuncties). Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Deelname van volwassenen en nieuwkomers aan de samenleving Activiteit
Vernieuwing volwasseneneducatie monitoren
Wel uitgevoerd De verantwoording over de vernieuwing volwasseneducatie vindt plaats aan de hand van het jaarverslag van het Plein. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Programma 8: Onderwijs & jeugd
Leerlingenvervoer dat voldoet aan de vastgestelde criteria Activiteit
Ombuigingsonderzoeken leerlingenvervoer
Wel uitgevoerd De ombuigingsonderzoeken naar het leerlingenvervoer zijn in 2013 afgerond. Het onderzoek naar een andere werkwijze van het organiseren van busbegeleiding Diekmaatschool, heeft er toe geleid dat er vanaf augustus 2013 geen gebruik meer wordt gemaakt van de busbegeleiding. Niet uitgevoerd Niet van toepassing. Ombuigingsmaatregel en bedrag Leerlingenvervoer met OV: € 5.000 vanaf 2015. Busbegeleiding Diekmaatschool: € 15.000 vanaf 2015. (Budget 2012 € 653.700) Stand van zaken De ombuigingstaakstellingen zijn al behaald in 2013.
Onderwijsvoorzieningen die voldoen aan de afgesproken kwaliteit Activiteit
Onderwijsvoorzieningen in standhouden en bouwen
Wel uitgevoerd MFA De Garve De gemeente heeft in 2013 het onderzoek voor brede school ontwikkeling op locatie De Garve afgerond. Er is een samenwerkingsconcept en een ruimtelijk programma van eisen opgesteld voor de Propschool en de Prins Hendrik school. Kinderopvang en jeugdgezondheidszorg worden met het basisonderwijs op één locatie met elkaar verbonden. In het eerste kwartaal van 2014 neemt de raad het besluit over beschikbaarstelling van een eerste aanvullend krediet van € 403.458 voor de vervangende nieuwbouw van de twee scholen. In het najaar van 2014 komt het college terug met een verzoek tot een tweede aanvullend krediet voor dit project. Niet uitgevoerd MFA Zuiderenk Op locatie Zuiderenk is voorzien in vervangende nieuwbouw van de Joseph school bij de Toermalijnschool. De gemeente en de schoolbesturen zijn nog in gesprek over de uitgangspunten voor het Programma van Eisen met het bijbehorend budget aan de hand van eerste schetsen van de architect. Ombuigingsmaatregel en bedrag Leegstand scholen in relatie tot basisvoorzieningen in de kernen: 2013: € 21.000, 2014: € 14.000, 2015: € 8.000, 2016: € 1.000 (Budget 2012 € 40.000). Stand van zaken Gerealiseerd: raadsbesluit 21 mei 2012 Beleidskader leegstand scholen.
99
Programma 8: Onderwijs & jeugd
8.2 Voorschoolse voorzieningen Doel Goede voorschoolse voorzieningen voor alle kinderen van 0-4 jaar realiseren.
Beoogd resultaat 8.2.1
Voorschoolse voorzieningen die voldoen aan de wetgeving.
100
Voorschoolse voorzieningen die voldoen aan wetgeving Activiteit
Ombuigingsopdracht voorschoolse voorzieningen realiseren
Wel uitgevoerd Het harmonisatieproces van voorschoolse voorzieningen is uitgevoerd en afgerond in september 2013. Niet uitgevoerd Niet van toepassing. Ombuigingsmaatregel en bedrag Slimmer organiseren kinderopvang € 91.000 vanaf 2013. (Budget 2012 € 397.100 waarvan te betalen huur aan de gemeente Lochem € 63.800) Speel-o-theek € 6.000 vanaf 2014. (Budget 2012 € 6.000) Stand van zaken Het harmonisatieproces van voorschoolse voorzieningen is afgerond in september 2013. De ombuigingsdoelstelling is behaald vanaf 2013. Het budget van de speel-o-theek wordt niet langer meegenomen binnen de ombuigingen in verband met langjarige contracten met Viverion.
Programma 8: Onderwijs & jeugd
8.3 Jeugd Doel Een samenhangend patroon van voorzieningen en regelingen voor jeugd, ouders en betrokkenen bij de jeugd realiseren. Dit is afgestemd op hun wensen, behoeften en mogelijkheden. Daarnaast streven we naar optimale toegankelijkheid.
Beoogd resultaat 8.3.1
Coördinatie van Zorg, conform regionaal model
8.3.2 Integraal jeugdbeleid en jeugdzorg is uitgevoerd volgens de nota jeugdbeleid. 8.3.3 Verminderd alcoholgebruik door jongeren en bewustwording van de gevolgen. 8.3.4 Centrum voor Jeugd en Gezin is operationeel en voorziet in een behoefte.
Coördinatie van zorg volgens het regionale model Activiteit
Meest ideale vorm van coördinatie van zorg onderzoeken en implementeren
Wel uitgevoerd In 2013 is regionale subsidie ontvangen om de meest ideale vorm van coördinatie te onderzoeken. Niet uitgevoerd In 2014 zal dit onderzoek worden afgerond en geïmplementeerd.
Integraal jeugdbeleid is in 2012 uitgevoerd Activiteit
Verlengde uitvoering jeugdbeleid 2008-2012
Wel uitgevoerd In 2013/2014 wordt het te voeren beleid vormgegeven middels het Programma Sociaal Domein. Op 18 februari 2014 heeft de eerste kamer ingestemd met de invoering van de nieuwe wet Jeugdzorg vanaf 1 januari 2015. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
101
Programma 8: Onderwijs & jeugd
Centrum voor Jeugd en Gezin Activiteit
Centrum voor Jeugd en Gezin doorontwikkelen
Wel uitgevoerd - In 2013 is een start gemaakt met de pilot CJG4kracht. - Opstart één gezin één plan. Niet uitgevoerd Niet van toepassing.
Wat heeft het gekost? - = nadeel, bedragen x € 1.000
Prg.8 Item
Onderwijs en jeugd Omschrijving
8.1 8.2 8.3
8.1 8.2 8.3
Werkelijk 2012
Begroting 2013
Werkelijk 2013
Saldo 2013
onderwijs voorschoolse voorzieningen jeugd Totaal lasten
4.283 545 1.174 6.003
4.258 492 1.629 6.379
4.044 1.847 1.182 7.072
214 -1.355 448 -693
onderwijs voorschoolse voorzieningen jeugd Totaal baten
408
325
260
-64
16 424
325
260
- 64
-5.57 9
- 6. 054
-6.812
-7 58
102
Totaal programma 8
Analyse | Programma 8 Financiële analyse lasten programma 8
- = nadeel, bedragen in €
Kapitaallasten De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Kostenplaatsen De toelichting staat in hoofdstuk 2. Programma’s; Toelichting indirecte kosten (kostenplaatsen) en incidentele budgetten. Primair onderwijs De lasten voor het primair onderwijs zijn door een aantal oorzaken € 49.000 hoger uitgevallen. De kosten voor bewegingsonderwijs zijn met € 14.000 overschreden. De meerkosten voor energie ad € 15.000 komen voor rekening van de scholen. De meerkosten zijn in eerste instantie door de gemeente voldaan en vervolgens in rekening gebracht bij de scholen (zie batenkant). Daarnaast zijn de openbare basisscholen in Gorssel in 2013 voorzien van nieuwe sloten. Dit heeft een extra last van € 24.000 met zich mee gebracht, die niet binnen de bestaande budgetten was op te vangen. Huisvestingskosten primair onderwijs De kosten voor huisvesting zijn, als gevolg van extra werkzaamheden aan de riolering en daken van schoolgebouwen, € 41.000 hoger uitgevallen. Daarnaast zijn de kosten van het Integraal HuisvestingsPlan (IHP) ad € 28.000 in 2013 ten laste van de exploitatie gebracht. Er is geen beroep gedaan op de reserve onderhoud onderwijsgebouwen die hiervoor is bestemd. Sloopkosten scholen Voor de sloop van de Prins Hendrikschool en de Suringarschool is in 2013 een bedrag begroot van € 152.000. De scholen zijn in 2013 nog niet gesloopt, zodat het budget niet is aangesproken. Bij de resultaatbestemming wordt voorgesteld om het budget volledig over te hevelen naar 2014
17.766
-230.000
-49.000
-69.000
152.000
Programma 8: Onderwijs & jeugd
- = nadeel, bedragen in €
Leegstand scholen In 2013 is door de schoolbesturen geen beroep gedaan op het budget leegstand schoolgebouwen. Vervoer schoolkinderen Door een lager leerlingenaantal, het schrappen van busbegeleiding en een intensieve controle op toekenning en facturering is in 2013 een voordeel behaald. Onderwijsachterstandenbeleid en V.V.E. Aan de lastenkant ontstaat een nadeel van € 15.000 ten opzichte van de begroting. Aan de batenkant een voordeel van € 66.000 (zie toelichting batenkant). Per saldo een voordeel ten opzichte van begroting van € 51.000. De rijksvergoeding voor onderwijsachterstandenbeleid is afhankelijk van de geleverde prestaties. In 2013 is er door de gemeente voor € 172.000 aan subsidies verstrekt. De toegekende rijksvergoeding bedroeg in 2013 ook € 172.000. Per saldo zijn de werkelijke lasten van het onderwijsachterstandenbeleid voor de gemeente 0. De begroting wordt hierop aangepast. Maatschappelijke stages De maatschappelijke stages lopen nog tot het schooljaar 2014/2015 en worden daarna in drie jaar tijd stapsgewijs afgebouwd. Het in 2013 beschikbare budget is niet volledig aangesproken en resulteert in een voordeel van € 14.000. Brede scholen (combinatiefunctionarissen) Het budget voor combinatiefunctionarissen met € 42.000 overschreden door incidentele lasten en opstartkosten. Een deel van deze overschrijding is gedekt door het overschot van € 28.000 op de post integraal jeugdbeleid. Basiseducatie De werkzaamheden voor de volwasseneducatie wordt uitgevoerd door “het Plein”. De in 2013 door het rijk ontvangen bijdrage van € 40.000 wordt derhalve volledig doorgesluisd naar het Plein. De bijdrage is € 124.000 lager dan het bedrag dat in de gemeentelijke begroting voor 2013 was opgenomen. De lagere rijksbijdrage resulteert in een voordeel aan de lastenkant van € 124.000 (lagere bijdrage aan het Plein) en een nadeel van € 124.000 aan de batenkant (lagere rijksbijdrage). Per saldo is het resultaat voor de gemeente neutraal. Nota integraal jeugdbeleid Het budget voor integraal jeugdbeleid is niet volledig besteed. In 2013 is prioriteit gegeven aan de uitvoering van het beleid voor combinatiefunctionarissen. Decentralisaties Op 1 januari 2015 is de invoering van de drie decentralisaties in het sociaal domein een feit. Voor de voorbereidingskosten is incidenteel budget beschikbaar. Voorgesteld wordt om het niet bestede budget (verrekend met het nadeel van € 100.000) op interne uren van € 318.000 over te hevelen naar 2014 ter dekking van de lasten die dan gemaakt zullen worden voor de decentralisaties. Inspecties kinderopvang en peuterspeelzalen In verband met het faillissement van Carion zijn er extra kosten gemaakt. Voor de nieuwe aanbieder moesten opnieuw de verplichte inspecties worden uitgevoerd. Kinderopvang en peuterspeelzalen Het voordeel van € 71.000 bij de kinderopvang en peuterspeelzalen is ontstaan door de uitvoering van een harmonisatietraject tussen de peuterspeelzalen en de kinderopvang. Jeugdgezondheidszorg Vooruitlopend op de invoering van de nieuwe jeugdwet per 1 januari 2015 is geen nieuw beleid meer ontwikkeld voor de jaren 2013 en 2014. Van het totale beschikbare budget van € 454.000 voor de jeugdgezondheidszorg is € 41.000 niet besteed. Centrum Jeugd en gezin (CJG) Van het budget groot € 215.000 voor het CJG is nog € 140.000 over. De lagere besteding heeft een aantal oorzaken. De pilot “CJG4kracht” zou begin 2013 van start gaan, maar is pas eind 2013 van start gegaan. Hierdoor zullen de kosten ten laste van het boekjaar 2014 komen. Aanvulling op de pilot “CJG4kracht” is het verbeteren en aanvullen van onze sociale kaart. Deze sociale kaart moet een verbinding leggen met het preventieve veld. De voorgenomen start in 2013 is doorgeschoven naar 2014. In 2013 zou er een extra locatie van het CJG in Gorssel geopend worden. Door omstandigheden is dit doorgeschoven naar 2014. Dit geldt ook voor de huisvesting in Lochem. Voorgesteld wordt om het niet bestede budget ( € 140.000) over te hevelen naar 2014 ter dekking van de lasten die dan gemaakt zullen worden voor het CJG.
19.000 51.000
-15.000
14.000
-42.000
124.000
103
28.000
418.000
-16.000
71.000
41.000
140.000
Programma 8: Onderwijs & jeugd
Incidentele budgetten lasten programma 8
- = nadeel, bedragen in €
Op 18 februari 2014 is de stichting “De Blokkentoren” in staat van faillissement verklaard. De gemeente Lochem staat 100% borg voor twee geldleningen, die de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) aan De Blokkentoren heeft verstrekt. De twee annuïtaire geldleningen hebben op 31 december 2013 een schuldrestant van € 980.000 en € 357.000. De curator heeft de vervallen annuïteitbedragen per 2 en 10 april 2014 niet aan de BNG betaald, omdat hij eerst inzicht wil hebben in de financiële situatie van de Blokkentoren. De BNG heeft daarom de gemeente aangesproken op grond van haar garanties. Het verlies van € 1.337.000, zijnde de boekwaarden van de leningen, is volledig verwerkt in deze jaarrekening.
-1.337.000
Onze betalingen aan de BNG in april 2014 hebben wij bij de curator gemeld. Voor dat bedrag zullen wij als concurrent schuldeiser pro rata meedelen in een eventueel liquidatieoverschot.
Financiële analyse baten programma 8
104
- = nadeel, bedragen in €
Primair onderwijs De meerkosten voor energie ad € 15.000 (zie lastenkant) komen voor rekening van de scholen. De meerkosten zijn in eerste instantie door de gemeente voldaan en vervolgens in rekening gesteld bij de scholen. Met deze inkomsten is in de begroting geen rekening gehouden en levert dan ook een voordeel op van € 15.000. Onderwijsachterstandenbeleid en V.V.E. Er is € 66.000 meer ontvangen van het rijk voor het onderwijsachterstandenbeleid dan waar in de begroting rekening mee was gehouden. Zie de toelichting bij de lastenkant. Brede scholen In gemeentelijke begroting is een specifieke rijksuitkering van € 17.000 geraamd voor Brede Scholen. Deze uitkering vindt inmiddels echter plaats via het gemeentefonds. In de eerste financiële bijstelling van 2014 zal de begroting op dit punt worden gecorrigeerd. Basiseducatie De rijksvergoeding is lager uitgevallen dan begroot. Zie de toelichting bij de lastenkant.
15.000
66.000
-17.000
-124.000
Algemene dekkingsmiddelen
Algemene dekkingsmiddelen - = nadeel, Bedragen x € 1.000
Werkelijk Werkelijk 20112012
Begroting Begroting 20122013
Werkelijk Werkelijk 20122013
Saldo Saldo 2013 2012
Lokale heffingen
5.383
5.411
5.443
31
Algemene uitkeringen
29.112
28.422
28.534
112
Dividend
1.245
776
784
7
Overige algemene dekkingsmiddelen
2.671
3.072
3.127
55
38.410
37.682
37.888
206
Totaal algemene dekkingsmiddelen
Algemene uitkeringen € € €
Raming na wijziging Realisatie Voordeel
25.041.049 25.149.809 108.760
De raming na wijziging heeft betrekking op de meicirculaire 2013. De realisatie uitkeringsjaar 2013 is gebaseerd op de uitkeringsspecificatie van het ministerie van 18 december 2013. Ten opzichte van de raming valt de algemene uitkering dus afgerond € 109.000 hoger uit. De mutaties zijn onder andere afkomstig uit de september- en decembercirculaire 2013. De gevolgen van deze circulaires zijn niet vertaald in een begrotingswijziging omdat deze pas beschikbaar waren na het opstellen van de bestuursrapportage van 31 augustus 2013. Daarnaast hebben nog verrekeningen plaats gevonden over 2011 en 2012. Verrekening 2011 Verrekening 2012 Uitkeringsfactor 2013 7 punten hoger Aantallen eenheden lager Diversen Totaal
55.000 100.000 138.000 -188.000 4.000 109.000
Verrekening 2011 De hogere inkomsten uitkeringsjaar 2011 zijn een gevolg van aanpassing van de aantallen eenheden. Verrekening 2012 De hogere inkomsten uitkeringsjaar 2012 zijn een gevolg van aanpassing aantallen eenheden en mutaties in de uitkeringsfactor. Uitkeringsjaar 2013 Uitkeringsfactor De uitkeringsfactor is gewijzigd door een hoger accres, uitkering van een deel van de verdeelreserve binnen het gemeentefonds en veranderingen in de landelijke aantallen eenheden. Aantallen eenheden Na de junicirculaire 2012 zijn er diverse mutaties geweest in de aantallen eenheden die bij de maatstaven horen (inwoners, woningen, bijstandsontvangers enz.). Het saldo van alle mutaties komt € 188.000 lager uit. Diversen De VNG voert een aantal taken uit voor de gemeenten die betaald worden uit het gemeentefonds. Via een afgesproken constructie wordt de BTW verrekend.
Wmo-uitkering gemeentefonds Geraamd Werkelijk Verschil (meer ontvangen)
3.381.413 3.384.562 3.149
105
Algemene dekkingsmiddelen
106
107
3. Paragrafen
3. Paragrafen
108
3.1 Lokale heffingen
3. Paragrafen 3.1 Lokale heffingen Deze paragraaf geeft op hoofdlijnen inzicht in de diverse lokale heffingen en belastingen en in de lokale lastendruk.
Beleid lokale heffingen In de Begroting 2013 is het uitgangspunt geweest om de belastingtarieven in 2013 te verhogen met een inflatiepercentage van 1,5%. De verhoging van de tarieven voor rioolheffing en afvalstoffenheffing zijn afwijkend. Bij de heffingen die zijn bedoeld om specifieke kosten te dekken is het uitgangspunt dat deze kosten voor 100% worden gedekt.
Onroerende zaakbelasting In de onderstaande tabel is aangegeven welke tarieven voor de onroerende-zaakbelastingen woningen zijn vastgesteld. Daarnaast is het begrootte bedrag vergeleken met de werkelijke ontvangsten.
OZB - woningen
2010
2011
2012
Bedragen in €
2013
Tarief
0,0737 %
0,078%
0,0811%
0,0846%
Ontvangsten
3.185.557
3.330.462
3.435.431
3.505.203
3.238.995
3.329.769
3.419.824
3.494.466
Begroot
Rioolheffing Het verbreed GRP 2012-2016 is vastgesteld door de Raad in het voorjaar van 2012. In dit GRP wordt vanaf 2013 de jaarlijkse verbrede rioolheffing verhoogd met 2% en daar bovenop de jaarlijkse inflatie. Uitgangspunt bij deze heffing is dat de tarieven kostendekkend zijn. De stijging van de rioolheffing is dus afhankelijk van de ontwikkeling van de kosten en investeringen. Door kritisch te kijken of een investering doelmatig is, of er door voortschrijdend inzicht geen andere oplossingen mogelijk zijn om het beoogde doel te bereiken, worden de investeringen zo doelmatig en effectief mogelijk gerealiseerd.
Bedragen in €
Rioolheffing
2010
2011
2012
2013
253,00
258,70
263,90
273,20
Ontvangsten
4.270.914
4.197.939
4.255.130
4.465.258
Begroot
4.245.377
4.174.436
4.266.085
4.469.376
Tarief
Afvalstoffenheffing Voor deze tarieven geldt dat de tariefberekening is gebaseerd op 100% kostendekkendheid. Door de invoering van diftar is de grondslag voor de afvalstoffenheffing gewijzigd. Vanaf 2013 wordt de hoogte van de heffing voor de burger bepaald door een vast bedrag, vermeerderd met een bedrag per aanbieding. De kostenontwikkeling van de afvalstoffenheffing wordt voornamelijk bepaald door de inzameling, het transport en de verwerking van afval, zoals die zijn vastgelegd in de dienstverleningsovereenkomst die de gemeente heeft met Berkel Milieu en door het verwerkingstarief met Attero. De hoogte van het vaste deel van de heffing bestaat voornamelijk uit de vaste kosten die gemoeid zijn met de inzameling. In het aanbiedtarief zijn de transport- en verwerkingskosten verrekend aan de hand van een prognose van de verwachte hoeveelheid afval die wordt aangeboden. De ingezamelde hoeveelheid afval nam sterk af door de invoering van het nieuwe systeem en er werd aanmerkelijk minder afval aangeboden dan geraamd. Omdat een deel van de vaste kosten is opgenomen in het aanbiedtarief, ontstond door het lage aanbod een onderdekking van de vaste kosten. Deze onderdekking kan worden aangevuld uit de reserve afvalstoffenheffing. Voor wat betreft de kostenontwikkeling verwachten we in 2014 geen grote veranderingen van de in te zamelen hoeveelheden afval en in de prijsontwikkeling.
109
3.1 Lokale heffingen
Bedragen in €
Afvalstoffenheffing
2010
2011
2012
1-persoons huishouden
199,85
197,85
199,95
Meerpersoonshuishouden
266,50
263,75
266,60
3.502.274
3.449.465
3.486.089
2.968.312
3.510.717
3.490.798
3.526.318
3.413.690
Ontvangsten Begroot
2013 222,22*
* Met ingang van 2013 is de grondslag gewijzigd. Het genoemde bedrag is gebaseerd op de gebruiker van een minicontainer (140L); dit is het basisbedrag + gemiddelde aanbiedingen grijs en groen. (zie ook Overzicht lastendruk)
Leges Een verdere daling van het aantal aanvragen omgevingsvergunning in verband met een slechte economische situatie heeft zich in Lochem in 2013 niet voorgedaan. De opbrengsten bouwleges zijn derhalve hoger dan begroot. Een analyse laat zien dat er in alle segmenten redelijk “doorgebouwd” is, zowel binnen de woningbouw (incl. recreatiewoningen) als de utiliteitbouw Bedragen in €
Bouwleges Ontvangsten Begroot
110
2010
2011
2012
2013
1.088.459
956.063
528.462
712.284
1.015.931
953.471
600.929
623.831
Lijkbezorgingsrechten In tegenstelling tot de landelijke tendens is het aantal begrafenissen in 2013 hoger geweest dan geraamd. Naar onze inschatting is dit echter voor de komende jaren geen trendbreuk. Dit betekent dat er in 2013 (wellicht eenmalig) meer gebruik is gemaakt van de begraaffaciliteiten van de gemeente Lochem. De verwachting is evenwel dat het aantal begrafenissen op de gemeentelijke begraafplaatsen in de komende jaren, in overeenstemming met de landelijke tendens, toch weer verder daalt. In 2013 zijn de kosten voor het onderhoud van de gemeentelijke begraafplaatsen toegenomen. Dit kan worden verklaard doordat met name op de begraafplaats in Lochem noodzakelijkerwijs groot onderhoud is gepleegd aan het groen. De randbeplanting is voor een belangrijk deel flink teruggesnoeid en deels vervangen waardoor er meer kosten zijn gemaakt op deze begraafplaats. Ook op enkele andere begraafplaatsen is er extra groenonderhoud uitgevoerd. In 2011 en 2012 zijn er twee nota’s over de gemeentelijke begraafplaatsen verschenen welke in de gemeenteraad zijn behandeld. Deze nota’s gaan uit van een geheel andere beleidsmatige aanpak van de gemeentelijke begraafplaatsen.. Per 2014 is in de gemeentelijke opdracht aan het Bedrijf Beheer Onderhoud Openbare Ruimte BBOOR, welke thans in handen is gegeven van het bedrijf Berkel Milieu de taakstelling meegegeven kostenbesparende veranderingen door te voeren. Aan de uitvoering van deze beleidsmatige veranderingen wordt de komende tijd gewerkt. Bedragen in €
Lijkbezorgingsrechten Ontvangsten Begroot
2010
2011
2012
2013
270.800
265.276
294.409
335.524
318.101
386.202
311.655
316.418
3.1 Lokale heffingen
Parkeerbelasting Per 1 januari 2013 is het betaald parkeren in het centrum van Lochem opgeheven en is hier een parkeerschijfzone ingesteld. Hierdoor zijn de opbrengsten uit de parkeergelden en naheffingen komen te vervallen. In 2013 zijn nog wel enkele naheffingen ontvangen over het jaar 2012. De aanpassing van het parkeerregime heeft ook tot gevolg gehad dat voormalig vergunninghouders anders zijn gaan parkeren zodat zij geen parkeervergunning meer nodig hebben. Deze verandering was in 2012 al waarneembaar en zet zich naar 2014 door. De vergunningen worden steeds in december uitgegeven voor het volgende jaar. De bedragen uit onderstaande tabel voor de jaren 2012 en 2013 hebben dus betrekking op respectievelijk 2013 en 2014. Bedragen in €
Opbrengsten
2010
2011
2012
2013
Parkeergelden
75.128
75.587
69.369
0
Vergunningen
36.491
20.702
15.648
14.631
Naheffingen
21.032
22.450
15.425
273
132.651
118.739
100.442
14.904
411
465
292
0
Totaal Aantal naheffingen
Havengelden De havengelden zijn conform de bestaande afspraken met de haven gebonden bedrijven 100% kostendekkend. Het tarief is ten opzichte van 2012 in 2013 slechts met de inflatiecorrectie verhoogd. De samenwerking met de gemeenten in de Regio Twente krijgt langzaam inhoud. In 2013 is een bestuursopdracht met projectplan vastgesteld. In het voorjaar van 2014 zullen de eerste contouren van het samenwerkingsmodel bekend worden. 111 Bedragen in €
Havengelden
2010
2011
2012
2013
Ontvangsten
120.965
124.959
101.711
90.413
Begroot
119.480
103.549
106.733
120.398
Overzicht lastendruk gemeente Lochem: 2009-2013 Eigenaar en gebruiker
Gemiddelde WOZ-waarde Onroerend zaak-belasting eigenaar Afvalstoffenheffing basis
Bedragen in €
Lochem
Lochem
Lochem
Lochem
Lochem
2009
2010
2011
2012
2013
302.312
303.033
296.850
291.580
286.618
215,25
223,20
231,54
236,47
259,68
266,40
266,50
263,75
266,60
122,38
Variabel minicontainer grijs
70,14
Variabel minicontainer groen
29,70
Rioolheffing <500 m3 Totaal
250,00
253,00
258,70
263,90
273,20
731,65
742,70
753,99
766,97
755,10
3.1 Lokale heffingen
Bedragen in €
Gebruiker
Afvalstoffenheffing basis
Lochem
Lochem
Lochem
Lochem
Lochem
2009
2010
2011
2012
2013
266,40
266,50
263,75
266,60
122,38
Variabel minicontainer grijs
70,14
Variabel minicontainer groen
29,70
Rioolheffing <500 m3
250,00
253,00
258,70
263,90
273,20
Totaal
516,40
519,50
522,45
530,50
495,42
Voor de afvalstoffenheffing is het gemiddeld aantal aanbiedingen (afgerond) voor: • Variabel minicontainer grijs 14 € 5,01 per aanbieding • Variabel minicontainer groen 9 € 3,30 per aanbieding
Kwijtscheldingsbeleid Belastingplichtigen kunnen in aanmerking komen voor kwijtschelding van afvalstoffenheffing en rioolheffing gebruiker. De gemeente Lochem hanteert voor haar kwijtscheldingsbeleid de maximaal toegestane normen. In 2013 is voor een bedrag van € 80.466 aan afvalstoffenheffing en € 102.456 aan rioolheffing kwijtgescholden.
112
3.2 Weerstandsvermogen
3.2 Weerstandsvermogen Inleiding Het weerstandsvermogen geeft de mate van financiële robuustheid van de gemeente aan (“Hoe goed kan de gemeente tegen een stootje”). Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen: a. de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten te dekken; b. alle risico’s waarvoor (nog) geen maatregelen zijn getroffen.
Inventarisatie weerstandscapaciteit Incidentele weerstandscapaciteit De incidentele weerstandscapaciteit binnen de gemeente Lochem bestaat uit het vrij aanwendbare deel binnen de algemene reserve en bestemmingsreserve Verkoop Nuon en bedraagt Bedragen x € 1.000
Tabel Incidentele weerstandscapaciteit Algemene reserve: - buffer - vrij aanwendbaar deel algemene reserve
bestemmingsreserve Verkoop Nuon
31-12-2017 1.500 2.705 4.205 10.925 15.130
De stand per 31 december 2017 is gebaseerd op de werkelijke stand per 1 januari 2014 (jaarrekening 2013) en gemuteerd op basis van de raadsbesluiten met financiële gevolgen tot en met de raad van februari 2014 (dus exclusief de mutatie op de algemene reserve vanuit de vaststelling van de jaarrekening 2013). Het bodembedrag van € 1,5 miljoen dient als ondergrens om onvoorziene omstandigheden (risico’s) af te dekken.
Structurele weerstandscapaciteit De structurele weerstandscapaciteit binnen de gemeente Lochem kent het volgende verloop: Bedragen x € 1.000
Tabel Structurele weerstandscapaciteit Onbenutte belastingcapaciteit: - onroerende zaakbelastingen (OZB) - rioolheffing - afvalstoffenheffing onvoorzien
t/m 2017 3.921 149 4.070
De onbenutte belastingcapaciteit, onderdeel OZB, heeft betrekking op de mogelijkheid de OZB tarieven te verhogen. Voor de berekening is als uitgangspunt de door het Rijk gehanteerde artikel 12 norm van 0,1651% van de WOZ waarde genomen (meicirculaire 2013). Het verschil tussen de artikel 12 norm en de OZB tarieven die wij in 2014 en volgende jaren heffen is de onbenutte belastingcapaciteit. Doordat we bij de rioolheffing en de afvalstoffenheffing uitgaan van 100% kostendekking is daar geen sprake van onbenutte capaciteit. Inventarisatie risico’s Om de risico’s te kunnen afzetten tegen de weerstandscapaciteit is het noodzakelijk om de risico’s te kwantificeren. Hiervoor is de volgende werkwijze gevolgd: a. voor het risico is een boven- en een ondergrens bepaald; b. gekeken is of het risico een incidenteel of structureel karakter heeft; c. daarna volgt de inschatting hoe groot de kans geacht wordt dat het risico zich daadwerkelijk voordoet uitgedrukt in een waarschijnlijkheidspercentage.
113
3.2 Weerstandsvermogen
Het jaar 2013 heeft, net als voorgaande jaren, in het teken gestaan van de bezuinigingen van het Rijk en als gevolg daarvan de ombuigingen, de regisserende gemeente en kerntakendiscussie binnen de gemeente Lochem. Ook de risico’s binnen de grondexploitatie hebben nog steeds onze nodige aandacht gevraagd. Eind 2013 is ingestemd met de verkoop van het gemeentelijk pand Markt 1 en is besloten de panden Markt 2 en 3 vooralsnog in bezit te houden. Voor deze twee panden houden wij voorlopig geen rekening meer met verwachte verkoopopbrengsten. Ten slotte is de garantstelling op de geldleningen voor de Blokkentoren actueel. In de Begroting 2014 is hier ook reeds aandacht aan besteed. Begin 2014 is duidelijk geworden dat de Blokkentoren failliet is verklaard en dat er een beroep wordt gedaan op de gemeentelijke garantstelling. Dit financiële nadeel is verwerkt in deze jaarrekening. Voor meer inzicht in de risico’s verwijzen wij u naar de beschrijvingen van de risico’s zoals opgenomen bij de diverse programma’s. In de volgende tabellen zijn de risico’s financieel vertaald naar haar incidentele dan wel structurele aard. De incidentele en structurele risico’s brengen wij afzonderlijk in beeld, omdat de benodigde financiële maatregelen verschillend van aard zijn. Zo moeten voor de structurele risico’s structurele maatregelen als een OZB-verhoging of een structurele ombuigingsmaatregel getroffen worden. En staan de reserves als incidentele middelen tegenover de incidentele risico’s. Tabel Risico’s met incidentele gevolgen Progr. 1 1 3 4 5 5 5 5
114
Omschrijving Verkoop gemeentelijke panden (nieuwbouw gemeentehuis) Garanties Vaststellingsovereenkomst Regio Stedendriehoek-Stivam-VAM Lochemsebrug / Bruggen Twentekanaal Risico's grondexploitaties Grondexploitaties Etalage naar de Toekomst Gasfabriekterrein Saldo risico's grondexploitaties Verkoop aandelen Nuon Totaal gekwantificeerde incidentele risico's
Bedragen x € 1.000
t/m 2017 AF 310 53 56 2.319 840 210 3.369 997 4.785
Uit bovenstaande tabel blijkt dat als alle incidentele risico’s zich zullen voordoen zoals gekwantificeerd er een bedrag benodigd is van bijna € 4,8 miljoen (periode tot en met 2017). Dit bedrag is natuurlijk niet in beton gegoten. Het kwantificeren van een risico is geen gemakkelijke opgave. De bandbreedte van de financiële gevolgen is vaak aanzienlijk en ook de waarschijnlijkheid dat het risico zich voordoet is niet eenvoudig vast te stellen. Tabel Risico’s met structurele gevolgen Bedragen x € 1.000
Progr. 1 1 2 5
Omschrijving Wet houdbaarheid overheidsfinanciën Toerekening interne uren aan kapitaalwerken en grondexploitaties Clustervorming brandweer Planschadeverzoeken
*7
Stelselwijziging; decentralisaties Jeugdzorg, AWBZ en Participatiewet
t/m 2017 p.m. 135 109 6 0 + pm
toelichting
max. 2016
Stelpost Lente akkoord bedraagt
€ 400.000 Totaal gekwantificeerde structurele risico's
250
* Voor wat betreft de decentralisaties is het invoeringstraject opgestart. Op afzonderlijke momenten wordt de gemeenteraad geïnformeerd over de voortgang.
3.2 Weerstandsvermogen
Conclusie weerstandsvermogen De gekwantificeerde risico’s afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit laat het volgende beeld zien:
Tabel Confrontatie reserves met incidentele risico’s Stand per 31-12-2017 Algemene reserve (incl. bodembedrag) Bestemmingsreserve Verkoop Nuon Saldo reserves Incidentele risico's Ruimte incidenteel weerstandsvermogen
Bedragen x € 1.000
4.205 10.925 15.130 4.785 9.809
De totaal aanwezige ruimte binnen de algemene reserve (incl. bodembedrag á € 1,5 miljoen) en de bestemmingsreserve Nuon bedraagt eind 2017 € 15,1 miljoen. Het totale saldo geeft voldoende dekking om de incidentele risico’s op te vangen. Door het bezit van de reserve Nuon is de vermogenspositie als solide aan te merken.
Tabel Confrontatie onbenutte belastingcapaciteit en onvoorzien met structurele risico’s Stand per 31-12-2017 Onbenutte belastingcapaciteit Onvoorzien Saldo Structurele risico's Ruimte structureel weerstandsvermogen
Bedragen x € 1.000
3.921 149 4.070 250 3.820
De structurele weerstandscapaciteit is voldoende om de structurele risico’s op te kunnen vangen. Oftewel eventuele structurele tegenvallers in de begroting kunnen ‘in theorie’ opgevangen worden door het verhogen van het OZB-tarief.
Toekomstige ontwikkelingen De reservepositie is solide en de wens is dat zo te houden. De gemeente staat de komende jaren voor grote uitdagingen. Uitdagingen die de nodige impact zullen hebben. De transitie naar regiegemeente en de decentralisaties staan hoog op de agenda. De economische recessie en de bezuinigingen van het Rijk hebben invloed op de robuustheid van de (meerjaren)begroting. Zo bestaat er onzekerheid ten aanzien van het definitieve financiële effect van de Rijksbezuinigingen van het kabinet Rutte-2, maar ook ten aanzien van de gevolgen van een eventuele herverdeling van het gemeentefonds, de mogelijke frictiekosten bij ombuigingen.
115
3.3. Onderhoud kapitaalgoederen
3.3 Onderhoud kapitaalgoederen Inleiding Het beleid van het onderhoud van kapitaalgoederen maken we inzichtelijk door middel van (meerjaren-) beheerplannen. De plannen beschrijven de huidige en de gewenste staat van onderhoud, hoe deze te bereiken dan wel te handhaven is en wat de benodigde financiële middelen zijn. De afgelopen jaren is gewerkt aan het actualiseren van de beheerplannen. In deze paragraaf geven wij de actuele ontwikkelingen in de onderhoudstoestand van kapitaalgoederen weer. De beleidsuitgangspunten zijn in het algemeen (nog) niet veranderd, maar er zijn wel veel ontwikkelingen in gang gezet in 2013, die (mogelijk) invloed hebben op toekomstig beleid.
Openbare verlichting Omschrijving beleidskader In 2013 is het beleidsplan gereed gemaakt voor besluitvorming. Echter de gemeenteraad heeft om uitstel van besluitvorming gevraagd, omdat er binnen de diverse raadsfracties nog te veel vragen zijn over de, binnen het beleidsplan opgenomen, scenario’s. Een aangepast raadsvoorstel wordt voorjaar 2014 aangeboden.
Gerealiseerd in 2013 Naast de vervangingen van de openbare verlichting van de paralelweg langs de Zutphenseweg in Lochem zijn er werkzaamheden verricht aan de Deedingsweerdweg te Lochem en de Sportparkweg te Laren. Omdat het beleidsplan nog niet is vastgesteld, konden er geen grote vervangingsinvesteringen plaatsvinden. Wel zijn nieuwe technieken (ledverlichting) toegepast bij genoemde werkzaamheden, waardoor er ook enige vermindering van het energieverbruik heeft plaatsgevonden.
Financiën 116
In 2013 is het werk uitgevoerd binnen de bestaande budgetten en kredieten. In het nog vast te stellen nieuwe beleidsen investeringsplan wordt gezocht naar bezuinigingen op het gebied van onderhoud- en energielasten.
Wegen Omschrijving beleidskader In 2013 heeft de raad ingestemd met de start van de pilot Laren in het kader van functiegericht wegbeheer. Van de civiele kunstwerken (bruggen, duikers) is een inventarisatie gemaakt van ons bestaande bestand. Binnenkort worden keuzes gemaakt in de te vervangen kunstwerken.
Gerealiseerd in 2013 Het geplande reguliere asfaltonderhoud 2013 is afgerond. Het geplande reguliere elementenonderhoud 2013 is grotendeels afgerond. In het voorjaar 2014 wordt het restant gerealiseerd De nadruk lag op het inhalen van achterstallig onderhoud middels raambestekken. Een klein gedeelte van de achterstand is weggewerkt. Aan de Looweg en de Eefdese Enkweg zijn de vervangingswerkzaamheden uitgevoerd en is de reconstructie van de Holterweg in Laren afgerond.
Financiën In 2013 is het gereserveerde bedrag van € 1,15 miljoen deels ingezet voor regulier wegenonderhoud. In 2014 wordt het restant ingezet voor zowel onderzoek als voor proefprojecten in het kader van functiegericht wegbeheer en voor regulier asfaltonderhoud. In 2014 wordt de Joppelaan (in Joppe-Gorssel) aangepakt. Het hiervoor gereserveerde bedrag wordt voorgesteld over te hevelen naar 2014.
3.3. Onderhoud kapitaalgoederen
Openbaar Groen Omschrijving beleidskader Er zijn geen veranderingen.
Gerealiseerd in 2013 Door uitvoering van de incidentele en structurele renovatiewerkzaamheden voldoet een groter deel van het openbaar groen aan het gestelde basiskwaliteitsniveau B. Groenonderhoud is naar tevredenheid uitgevoerd. In oktober 2013 heeft de raad besloten een groot deel van de onderhoudswerkzaamheden per 1 januari 2014 te laten uitvoeren door Berkel Milieu (BBOOR). Omtrent de areaaluitbreiding in het openbaar groen is een raadsvoorstel in voorbereiding. Burgerparticipatie is toegenomen, er zijn dit jaar 9 gebruiksovereenkomsten afgesloten. Veel vervanging van openbaar groen is naar tevredenheid tot stand gekomen in samenspraak met omwonenden. In het regiocontract zijn we op dit moment bezig om binnen het Pilotgebied Holterweg en omgeving nieuw beleid te ontwikkelen. Uit de evaluatie van de eerste fase van uitvoering (vellen risicobomen voorjaar 2013) blijkt dat we een potentieel risico hebben door de grote doorgaande wegen niet te inventariseren. Dit heeft ons doen besluiten om de bomen langs deze wegen VTA (boomveiligheids-onderzoek) te laten controleren. Het Plan van aanpak voor het vervolg van de business case wordt in 2014 opgesteld om in de winter 2014-2015 tot uitvoering te kunnen overgaan.
Financiën Langlopende communicatie trajecten met buurt en natuur- en milieuorganisaties betreffende de vervanging van bomen zorgen nog steeds voor de nodige vertraging vanwege de onderbezetting. Bij de Bestuursrapportage per 31 augustus 2013 is reeds € 33.000 overgeheveld naar 2014 voor de reconstructie Oranjelaan Eefde. De reguliere budgetten voor gemeentelijk groen, renovatie groen en bomen, bossen en bomen buitengebied zijn in 2013 overschreden met ca. € 76.000. Dit wordt met name veroorzaakt door areaaluitbreiding van de openbare ruimte en het ontbreken van compensatie in het onderhoudsbudget. Hierdoor ontstaan tekorten op uitbesteed groen onderhoud. Daarnaast heeft de storm in het najaar van 2013 voor extra, onvoorziene kosten gezorgd. 117
Riolering Omschrijving beleidskader Er zijn geen veranderingen.
Gerealiseerd in 2013 In 2013 is het meet- en monitoringssysteem operationeel geworden. Rioolonderhoud wordt hoe langer hoe meer gecombineerd met groen en wegen onderhoud, zodat er integraal wordt gewerkt. Een voorbeeld is de reconstructie van de Holterweg in Laren die in 2013 is opgeleverd. In 2014 krijgt dit een vervolg bij de Oranjelaan in Eefde en de Joppelaan in Joppe. In 2013 zijn eveneens de nodige vervangingen en/of renovaties aan de rioolgemalen uitgevoerd.
Financiën In 2013 is het reguliere budget voor onderhoud (= exploitatie) aan de riolering volledig besteed, maar er is minder geïnvesteerd in onderzoek en milieumaatregelen dan geraamd. In 2014 zullen de resterende vervangingen worden uitgevoerd. In de loop van 2014 wordt een raadsvoorstel aangeboden met een kredietaanvraag voor de uitvoering van het vGRP jaarschijf 2014.
Speelvoorzieningen Omschrijving beleidskader Er zijn geen veranderingen.
Gerealiseerd in 2013 In 2013 zijn er opnieuw speeltuinverenigingen in de kern Lochem opgericht ter uitvoering van genoemd beleid.
3.3. Onderhoud kapitaalgoederen
Financiën Het speelruimtebeleid is in 2013 nagenoeg binnen de financiële kaders uitgevoerd. Het budget speelvoorzieningen is overschreden met € 25.452. De verhuizingskosten inclusief kunstgrasveld, in totaliteit groot € 32.000, van de speeltuin bij kinderdagopvang Merlijn naar de nieuwe speellocatie aan de Graanweg is vooral debet aan de overschrijding.
Gebouwen Omschrijving beleidskader Op basis van het Meerjaren Onderhoudsplan (MOP, geactualiseerd in 2012) wordt het onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen uitgevoerd. Deze onderhoudsplanning, en andere relevante vastgoedinformatie, worden bijgehouden in een vastgoedbeheersysteem (Ultimo). Het MOP bestrijkt een periode van 10 jaar en dient elke 3 jaar te worden geactualiseerd.
Ontwikkelingen/beleidsvoornemens Het gemeentelijk accommodatiebeleid is in belangrijke mate van invloed op de gemeentelijke vastgoedportefeuille. In het accommodatiebeleid gaat het immers onder meer om de vraag voor welke voorzieningen de gemeente zich een huisvestingstaak ziet weggelegd. Ten behoeve van de verdere uitwerking van het accommodatiebeleid zijn de beleidskaders in december 2013 vastgesteld. Met behulp van deze kaders èn de kaders op het terrein van een aantal aangrenzende beleidsvelden (onderwijs, sport, welzijn, cultuur) kan een concrete vertaling naar huisvestingsplannen op dorps-/kernniveau worden gemaakt. Hierin speelt het gemeentelijk vastgoed een belangrijke rol. In de verdere uitwerking worden namelijk alternatieve constructies qua eigendom en beheer onderzocht, om efficiency en kostenbesparing te bevorderen. In die zin kunnen de huisvestingsplannen van invloed zijn op de omvang van de gemeentelijke vastgoedportefeuille en de wijze van beheer ervan. De totstandkoming van de huisvestingsplannen zal in 2014 veel aandacht vragen. De verdere uitwerking van het accom118
modatiebeleid zal in overleg met het maatschappelijk veld worden vormgegeven.
Financiën De financieringsbron voor het MOP is de ‘voorziening onderhoud gebouwen’. Deze is, net als het MOP, ook voor een periode van 10 jaar van toepassing. In financieel opzicht bestaat evenwicht tussen het MOP en de voorziening.
3.4 Financiering
3.4 Financiering Inleiding Voor de uitvoering van de programma’s zijn financiële middelen nodig. Om tijdig en tegen gunstige tarieven gelden aan te trekken of uit te zetten is de uitvoering van de treasuryfunctie belangrijk. De treasuryfunctie omvat het sturen en beheersen van, het verantwoording afleggen over en het toezicht houden op: de financiële vermogenswaarden, de financiële geldstromen, de financiële posities en de daaraan verbonden risico’s. Financieringsmiddelen en renteomslagpercentage VVoor de bepaling van de juiste kostprijs van gemeentelijke in- en externe producten wordt ook rente meegenomen. Daarbij maakt het niet uit of de financiering heeft plaatsgevonden met eigen of vreemd vermogen. De gemeentelijke reserves en voorzieningen worden allereerst ingezet om de gemeentelijke investeringen te financieren. Door gebruik te maken van eigen financiële middelen hoeft geen beroep te worden gedaan op externe financiers. Deze handelwijze zorgt voor een rentebesparing. Voor 2013 is voor de berekening van de bespaarde rente een rentepercentage van 4,25 gehanteerd. Aangezien de rentepost “bespaarde rente” niet werkelijk wordt uitgegeven, komt dit bedrag volledig ten gunste van de exploitatierekening. De stand van de reserves en voorzieningen per 1 januari 2013 bedraagt € 76.745.499. De bespaarde rente is berekend op € 2.750.141 en is als volgt besteed: • toevoeging aan de voorziening “vervanging riolering” € 349.138 • toevoeging aan de voorziening “legaat J.A. Vuller” € 62 • toevoeging aan bestemmingsreserves € 1.477.475 • toevoeging aan algemene reserve € 368.466 • bate voor de exploitatierekening (dekkingsmiddel) € 555.000 Opgenomen vaste geldleningen De opgenomen vaste geldleningen hebben op 1 januari 2013 een boekwaarde van € 18.581.448. In 2013 is hierop € 1.428.280 afgelost en aan rente is € 742.220 betaald. De leningen hebben op 1 januari 2013 een gemiddeld gewogen rentepercentage van 4,16. Op 18 februari 2014 is de stichting “De Blokkentoren” in staat van faillissement verklaard. De gemeente Lochem staat 100% borg voor twee geldleningen, die de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) aan De Blokkentoren heeft verstrekt. De twee annuïtaire geldleningen hebben op 31 december 2013 een schuldrestant van € 980.000 en € 357.000. De BNG heeft de gemeente aangesproken op grond van haar garanties. Het verlies van € 1.337.000,zijnde de boekwaarden van de leningen, is volledig verwerkt in deze jaarrekening onder de balanspost opgenomen vaste geldleningen. Renteomslag Door middel van een gemiddeld rentepercentage (het zogenaamde rente-omslagpercentage) worden de rentelasten toegerekend aan de programma’s. Jaarlijks bij het vaststellen van de begroting wordt het rente-omslagpercentage bepaald. Dit percentage wordt ook gehanteerd voor de jaarrekening van het betreffende jaar. Voor het begrotingsjaar 2013 bedraagt het percentage 4,25 (in 2012 eveneens 4,25). Renteresultaat De rentebaten zijn € 20.500 lager uitgevallen dan begroot. De depositorentepercentages zijn in 2013 wederom gedaald tot 0% bij de Bank Nederlandse Gemeenten. De tijdelijk overtollige middelen zijn niet op depositorekeningen uitgezet, maar op spaarrekeningen bij de Rabobank en de ABN AMRO. Deze spaarrekeningen leverden een hoger rendement op (circa 1,3 procent op jaarbasis). Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet voor het jaar 2013 bedraagt € 6,056 miljoen. De kasgeldlimiet wordt berekend door het totaalbedrag van de primitieve jaarbegroting te vermenigvuldigen met 8,5 procent. Tot het bedrag van de kasgeldlimiet mogen kortlopende geldleningen worden aangetrokken. In 2013 is de kasgeldlimiet in het 1e en 2e kwartaal overschreden. Door de ontvangst van de 3e tranche verkoop aandelen NUON is in het 3e kwartaal binnen de kasgeldlimiet gebleven. In het 4e kwartaal was er sprake van een geringe overschrijding van de kasgeldlimiet. Zonder toestemming van Gedeputeerde Staten mag de kasgeldlimiet niet langer dan twee kwartalen overschreden worden. In 2014 zijn wij daarom verplicht om een lening aan te trekken met een looptijd van minimaal één jaar. Risiconorm Het renterisico op de vaste schuld dient te voldoen aan de renterisiconorm. Deze norm geeft aan welk deel wij van onze langlopende schulden maximaal per jaar mogen aflossen. De norm is vastgesteld op 20% van het begrotingstotaal. In 2013 zijn wij ruim onder de renterisiconorm gebleven.
119
3.5 Bedrijfsvoering
3.5 Bedrijfsvoering Inleiding Bij bedrijfsvoering gaat om het sturen (planning) en beheersen (control) van bedrijfsprocessen om de geformuleerde doelen uit de hiervoor beschreven acht programma’s te realiseren. De bedrijfsvoering zegt overigens niets over de inhoud van beleid (het “wat”), maar zegt iets over de wijze van totstandkoming en uitvoering (het “hoe”)ervan. Begrippen zoals integriteit, kwaliteit, klantgericht, transparant, doelmatig, doeltreffend en rechtmatig zijn hierbij de leidraad.
Organisatie Organisatiestructuur De ambtelijke organisatie is ingericht volgens het directiemodel. De directie heeft beslissingsbevoegdheid. Het Managementteam (MT) heeft naast adviserende bevoegdheden, een informatie- en afstemmingsfunctie. Het MT b estaat uit de adjunct-directeur en de hoofden van de afdelingen en staat onder leiding van de secretaris/directeur. Als “staf” is toegevoegd Control. De organisatie kent zeven afdelingen: Ruimtelijke Ontwikkeling en Verkeer, Openbare Werken, Publiekscontacten, Financiën, Maatschappelijke Ontwikkeling, Facilitaire Zaken en Bestuur, Personeel & Communicatie. Vorming regionale omgevingsdiensten (ODA) Lochem heeft samen met Zutphen en de gemeenten uit de Achterhoek hard gewerkt aan de totstandkoming van de Omgevingsdienst Achterhoek (ODA). De startdatum is geworden 1 april 2013.Vanaf deze datum worden alle milieutaken op het gebied van vergunningen en handhaving uitgevoerd door de ODA. Omvang ambtelijke organisatie Per 1 december 2013 bedraagt de omvang van de ambtelijke organisatie 221,43 fte. Op 1 januari 2014 zijn de medewerkers van de buitendienst overgegaan naar Berkel Milieu. Zie voor de gemiddelde formatie 2013 , de ontwikkeling hiervan alsmede de gemiddelde loonsom onderstaande tabel. Het ziekteverzuimcijfer bedroeg in 2013 4,87% (2012: 4,55%). 120
Tabel gemiddelde loonsom Omschrijving Gemiddelde loonsom¹ per fte
Fte’s Opleidingsbudget
Werkelijk 2013 € 61.234
178,962 € 129.828
Begroting 2013 € 56.693
225,74 € 181.875
Begroting 2014 € 58.732
Toelichting Gelet op de formatie-taakstelling is het formatiebudget als het ware bevroren. De taakstelling van 1 miljoen euro wordt in 2015 geeffectueerd. Zie onderstaande tabel.
226,84 € 185.050
1: Gemiddelde loonsom: inclusief werkgeverslasten. Stijging (ca. 4,8%) van de gemiddelde loonsom in 2013 is veroorzaakt de gestegen werkgeverslasten, waaronder pensioenpremies, werkgeverspremie zorgverzekeringswet (stijging met ca. € 28.000), overwerk en afrekening vakantierechten medewerkers buitendienst in verband met overgang naar Berkel Milieu. 2: De werkelijke formatie over 2013 is gebaseerd op de gemiddelde werkelijke bezetting over 2013. Dit wijkt af van de raming van de begrote formatie van 2013 (225,74). Dit wordt in belangrijke mate veroorzaakt doordat in de begrote formatie rekening gehouden wordt met de vacatures vanuit de organieke sterkte van de organisatie. In 2013 waren over het jaar heen in de organisatie gemiddeld ruim 43 fte’s vacatures. De daarvoor beschikbare loonsom is ingezet voor inhuur van personeel om de werkzaamheden te kunnen uitvoeren. In de werkelijke loonkosten zit ook de overwerkvergoeding die wordt betaald aan de medewerkers wanneer zij overwerk verrichten.
Personeel Op basis van de eind 2012 door de gemeenteraad vastgestelde notitie Regisserend Lochem is in 2013 het plan van aanpak “Uitvoering geven aan Regisserend Lochem” vastgesteld. Binnen de organisatie is veel talent en kennis aanwezig. Dit hebben we, geheel in lijn met een van de speerpunten van het plan van aanpak, benut om een doorlopend opleidingsprogramma op te zetten voor en door collega’s: de Lochem Academy. Collega’s met passie voor een bepaald onderwerp en expertise op een vakgebied kunnen hun kennis en ervaring op een praktische manier delen met anderen.
3.5 Bedrijfsvoering
Tabel huisvestingslasten nieuwbouw gemeentehuis Begroot 2013 Energie 147.000 Onderhoudskosten 103.000 Belastingen/verzekering 65.000 Specifieke bedrijfskosten 96.000 Administratie 10.000 Totaal geraamde huisvestingslasten 421.000
bedragen in €
Wijziging bij Burap 69.102 116.115 27.405 202.078 10.395 425.095
Werkelijk 2013 69.905 107.887 28.241 141.695 0 347.728
Toelichting: Bij de burap 2013 is een administratieve wijziging doorgevoerd waarbij een herschikking van de geraamde budgetten uit 2008 heeft plaatsgevonden. Daarnaast zijn de kapitaalslasten in dit overzicht buiten beschouwing gelaten omdat het lopende krediet per 31 december 2013 nog niet is afgesloten. Op basis van de gepresenteerde cijfers kunnen (nog) geen conclusies getrokken worden omdat er, gezien de aanloopperikelen en gewenning in de eerste maanden van 2013, geen volledig draaiende exploitatie over 2013 heeft plaats gehad. De eerstvolgende representatieve cijfervergelijking kan gemaakt worden bij de jaarrekening 2014.
Informatievoorziening Eind 2012 is het nieuwe gemeentehuis betrokken, waarbij de organisatie volgens nieuwe werkconcepten aan de slag is gegaan. Zowel het nieuwe werken als meer digitaal werken waren de belangrijkste punten van aandacht. In 2013 is de informatievoorziening met name geoptimaliseerd. Deze optimalisering bestond uit het zowel technisch als organisatorisch wegnemen van kinderziekten en ander kleiner of groter ongemak. Anderzijds vragen nieuwe technieken en nieuwe methoden enige gewenning. Waar mogelijk is digitalisering verder doorgevoerd, we blijven kijken naar mogelijkheden om meer digitaal te werken. Het systeem om zaaksgewijs te werken is aan vervanging toe, eind 2013 is gestart met activiteiten die uiteindelijk tot deze vervanging moet leiden. In april 2013 is gestart met het digitaliseren van het Bouwarchief door Digiwerkt in Deventer. Dit proces verloopt voorspoedig. De digitale bouwvergunningen zullen voor de hele organisatie toegankelijk zijn via Stroomlijn. Een eerste test is daarvoor in 2013 uitgevoerd. Meer digitaal en zaakgericht werken geven invulling aan samenwerken, in 2013 is ook aan de externe (intergemeentelijke) samenwerking de nodige aandacht besteed. Inleidende en verkennende gesprekken hebben plaats gevonden op diverse werkvelden. Zowel het intranet als de internet site zijn in 2013 vernieuwd. Daarmee is een stap gezet naar meer toegankelijke en beter vindbare overheidsinformatie. Als toevoeging op de bestaande informatie op de website is een systeem voor het opnemen en via internet live uitzenden van raadsvergaderingen in gebruik genomen. Begin 2014 is de eerste raadsvergadering rechtstreeks via internet uitgezonden.
Communicatie Met de vaststelling van de notitie Regisserend Lochem is er ook voor Communicatie meer helderheid gekomen over hoe de gemeente wil opereren in de lokale samenleving. In 2013 is gestart met de herijking van het Beleidskader Communicatie waarbij o.a in beeld wordt gebracht welk in- en extern communicatiebeleid past bij Regisserend Lochem.
Aanschaffingen Het inkoopbeleid en de Algemene inkoopvoorwaarden voor Leveringen en Diensten zijn herzien als gevolg van de Aanbestedingswet, welke met ingang van 1 april 2013 van kracht is. De interne inkoopdocumenten en –processen zijn hierop aangepast. Om de inkoopverantwoordelijken bij te scholen zijn er trainingen en workshops georganiseerd vanuit de regio Stedendriehoek op het gebied van aanbestedingsregelgeving, het gunnen op EMVI en het werken met een groslijstsystematiek. Medio 2013 is het inkoopplatform Stedendriehoek
121
3.5 Bedrijfsvoering
gestart met het onderzoeken of door een intensievere samenwerking op inkoopgebied een efficiëntere bedrijfsvoering gerealiseerd kan worden. Dit wordt onderzocht in het kader van het bredere PIOFACH onderzoek. De eerste resultaten zijn in januari 2014 aan de stuurgroep gerapporteerd. Op het gebied van Sociaal aanbesteden (ook wel sroi, social return on investment) zijn er stappen gemaakt binnen de organisatie en met Het Plein om dit in het inkoop- en aanbestedingsproces in te bedden. Er is vanuit Het Plein een coördinator Sociaal aanbesteden benoemd die uitvoering geeft aan het Sociaal aanbesteden en hierover rapporteert.
Planning en control Procesmanagement Met procesmanagement wordt bedoeld het besturen van bedrijfsprocessen zodat aan klanten, binnen de afgesproken doorlooptijd, flexibiliteit, kwaliteit en kosten, producten en diensten kunnen worden geleverd. In 2013 zijn 7 werkprocessen geoptimaliseerd. Naast aanpassingen om de doelmatigheid van het proces te verbeteren zijn ook werkzaamheden overgeheveld naar het Klant Contact Centrum. Dit geldt voor de bewonersvragen over Verkeer en Onroerend Zaakbelasting. Risicomanagement Begin 2013 zijn de uitgangspunten door het college vastgelegd voor het ontwikkelen van risicobeleid, mede afgestemd op de nieuwe (regie)rol die de gemeente wenst te vervullen. Het kader voor alle facetten binnen het risicoproces is ontwikkeld. Binnen het nieuwe kader is gesteld dat risico’s via een risicoanalyse expliciet ter besluitvorming aan het bestuur worden voorgelegd en frequent gemonitord worden. Om dit mogelijk te maken is ondersteuning van een informatiesysteem nodig. De zoektocht naar een geschikt systeem heeft de organisatie brede invoering van het nieuwe risicomanagement opgeschort. In de loop van 2014 komt hier duidelijkheid over.
122
Wet Revitalisering Generiek toezicht Eind 2012 is de Wet Revitalisering Generiek Toezicht van kracht geworden. Deze wet beoogt het interbestuurlijk toezicht duidelijker, eenvoudiger en transparanter te organiseren. Het meest essentiële is dat er minder (verticaal) toezicht is van provincie en/of rijk op de uitvoering van medebewindstaken door gemeenten. Hiervoor in de plaats komt een versterkt (horizontaal) toezicht door de gemeenteraad op de uitvoering van de medebewindstaken door het college. Om de gemeenteraad te ondersteunen bij de controlerende taak is VNG/KING in 2013 gestart met het ontwikkelen van indicatoren voor 20 wetten. De eerste zichtbare resultaten komen in de loop van 2014 beschikbaar via de site van www.waarstaatjegemeente.nl. Vereenvoudiging en verbetering instrumenten budgetcyclus In 2013 is, in afstemming met één van de raadsleden, veel inzet verricht aan het aanpassen en vereenvoudigen van ons financieel model. Met als leidraad de jaarrekening 2012 worden nieuwe eenvoudige overzichten (balans en resultatenrekening) gemaakt met daarin eenvoudige cijferpresentaties die voor een ieder leesbaar zijn. Doel is om halverwege 2014 dit vereenvoudigde model te presenteren aan de raadsleden en vervolgens landelijk te gaan. In 2013 is er veel onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor verdere digitalisering en vereenvoudiging van de P&Ccyclus en hulpmiddelen ter ondersteuning van de budgethouder bij het opstellen van de P&C-documenten. Op basis van de opgedane ervaringen en informatie worden in 2014 deze activiteiten verder opgepakt. In de tweede helft van 2013 heeft er door enkele Young Financials van BMC een onderzoek plaats gevonden naar de inrichting en mogelijke verbetering van onze P&C-cyclus. Het onderzoek is eind december afgesloten met een onderzoeksrapport en een presentatie. De bevindingen uit het onderzoeksrapport worden in 2014 verwoord in een nog op te stellen plan van aanpak. De daarin opgenomen adviezen en verbeterpunten worden dan conform het plan verder uitgevoerd en geïmplementeerd.
3.6 Verbonden partijen
3.6. Verbonden partijen Verbonden partijen 1. Regio Stedendriehoek Deventer 2. Veiligheidsregio NOG Apeldoorn 3. Werkvoorzieningsschap regio Zutphen “Delta” Zutphen 4. Recreatieschap Achterhoek – Liemers Hummelo 5. Stadsbank Oost Nederland Enschede 6. GGD – NOG Deventer 7. Het Plein Zutphen 8. Gemeenschappelijke Regeling Omgevingsdienst Achterhoek (ODA) Stichtingen 9. Stichting Grote Kerk Lochem 10. Stichting De Graafschap Zutphen 98 Deelnemingen 11. NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) Den Haag 12. NV Vitens Velp 13. NV NUON Amsterdam 14. Berkel Milieu NV Zutphen
1. Regio Stedendriehoek | Deventer Doelstelling (openbaar belang) Bevorderen van een evenwichtige ontwikkeling van de belangen in het samenwerkingsgebied op de beleidsterreinen ruimtelijke ontwikkeling, landschapsontwikkeling, volkshuisvesting, sociaal-economische ontwikkeling en arbeidsvoorziening, verkeer en vervoer, milieu, onderwijs en welzijn, en recreatie. Het samenwerkingsgebied bestaat uit de gemeenten Apeldoorn, Brummen, Deventer, Epe, Lochem, Voorst en Zutphen. • Begroting 2013 (financiële bijdrage gemeente Lochem) € 84.023 • Jaarrekening 2013 (financiële bijdrage gemeente Lochem) € 79.363 Veranderingen die zich hebben voorgedaan Afgelopen periode stond de regio Stedendriehoek in het teken van het proces ‘Re-inventing the Stedendriehoek’ om te komen tot een nieuwe manier van werken en een agenda met meer focus. Aanleiding hiervoor waren de veranderingen in de maatschappij en de veranderende rol van de overheid daarin. De Stedendriehoek wil niet langer alleen als gemeenten met elkaar plannen bedenken, maar ook met de mensen die er wonen en werken. Dit betekent een omslag van governement naar governance (binnen coalities tussen bedrijven, onderwijs, particulieren, et cetera, is de overheid één van de partijen die bijdraagt aan de samenwerking) en sluit daarbij goed aan bij ons proces ‘Regisserend Lochem’. Ontwikkelingen Het bovenvermeld proces heeft geleid tot de Agenda Stedendriehoek met als doel te komen tot een versterking van de kwaliteit van het vestigingsklimaat in onze regio. Daartoe zijn vier hoofdopgaven geformuleerd waarvan de uitwerking is belegd bij respectievelijk de Wgr Regio Stedendriehoek (opgaven:‘blijven werken aan bereikbaarheid’ en ‘leefomgeving met kwaliteit versterken’) en de inmiddels opgerichte stichting Strategische Board Stedendriehoek (opgaven:‘innovatie krachtig maken’ en ‘sociaal kapitaal beter benutten’). Daarmee zijn de eerste nieuwe stappen gezet om te komen tot de versterking van de kwaliteit van het vestigingsklimaat in onze regio. De komende tijd wordt binnen de regio hard gewerkt aan het verder invulling geven aan een passende organisatie om tot uitwerking te komen van genoemde opgaven. Vermogen in reële bedragen Eigen vermogen: Vreemd vermogen:
€ 169.000 (2012) € 629.000 (2012)
123
3.6 Verbonden partijen
2. Veiligheidsregio NOG | Apeldoorn Doelstelling (openbaar belang) De veiligheidsregio behartigt de belangen van de gemeenten op het terrein van brandweerzorg, rampenbestrijding, crisisbeheersing en geneeskundige hulpverlening met behoud van de lokale verankering, zoals neergelegd in de Wet veiligheidsregio’s. • Begroting 2013: (financiële bijdrage gemeente Lochem) € 1.221.491 (incl. cluster) • Jaarrekening 2013 (financiële bijdrage gemeente Lochem) € 1.106.068 (incl. cluster) Veranderingen die zich hebben voorgedaan IAls gevolg van de gewijzigde Wet Veiligheidsregio’s is per 1 januari 2014 het materieel van de brandweer overgedragen van gemeenten aan de Veiligheidsregio Noord Oost Gelderland om te kunnen komen tot een optimale inzet van materieel in de regio voor de brandweerzorg. De boekwaarde van het overgedragen materieel van de gemeente Lochem bedraagt: € 780.000. Er zijn geen gebouwen van de gemeente overgedragen. Om te kunnen anticiperen op verdere bezuinigingen en toch een slagvaardige organisatie te behouden is in 2013 door de VNOG gewerkt aan het project MOED (Masterplan Optimalisering Effectuering Doelmatigheid brandweer). De VNOG komt in het voorjaar van 2014 met nadere informatie hieromtrent aan het college en de gemeenteraad. Als gevolg van de gewijzigde Wet Veiligheidsregio’s is per 1 januari 2014 de taak en bevoegdheid voor het instellen en in stand houden van een brandweer en GHOR overgedragen aan de VNOG. College en gemeenteraad zijn daardoor op meer afstand gekomen van de brandweer en een en ander heeft ook gevolg voor de bevoegdheden van de bestuurscommissie IJsselstreek, waar de gemeente Lochem deel van uitmaakt. Vermogen in reële bedragen Eigen vermogen: € 3.467.000 (2012) Vreemd vermogen: € 1.315.000 (2012)
3. Werkvoorzieningschap regio Zutphen ‘Delta’ | Zutphen 124
Doelstelling (openbaar belang) Delta profileert zich als de kwaliteitspartner van gemeenten, het werkplein en werkgevers bij de arbeidsparticipatie van personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Delta wil een regionale specialist in werk zijn; zo regulier mogelijk en aangepast waar nodig. • Begroting 2013 (financiële bijdrage gemeente Lochem): € 17.000 Verder wordt de rijksbijdrage doorbetaald aan Delta • Jaarrekening 2013 (financiële bijdrage gemeente Lochem): De jaarrekening 2013 is nog niet beschikbaar. Men verwacht een negatief resultaat van € 603.000 welke naar verwachting wordt verrekend met de Algemene Reserve. Veranderingen die zich hebben voorgedaan De rijkssubsidie is gebaseerd op een taakstelling, betreffende het aantal te realiseren arbeidsjaren (aj). Een aj is op te vatten als een fte. Delta heeft de opdracht de taakstelling voor Lochem te realiseren. Voor 2013 bedroeg de taakstelling 120,18 aj. Volgens de meest recente cijfers (t/m augustus) wordt deze taakstelling ook gerealiseerd. Het streven om Wsw-werknemers extern te plaatsen (bij reguliere werkgevers) is goeddeels gelukt: op 1 januari 2013 was 33% van de Lochemse werknemers extern geplaatst, per 1 september 2013 is dat toegenomen tot 53%. Ontwikkelingen De invoering van de Participatiewet per 1 januari 2015 brengt met zich mee, dat de Wsw volgens een sterfhuisconstructie zal worden afgebouwd. Er komen geen nieuwe Wsw-ers bij. De huidige Wsw-ers behouden hun indicatie en rechten. Naar verwachting zullen over circa 40 jaar de laatste Wsw-ers uitstromen. Vanaf 2015 zal er een nieuwe organisatievorm komen. De ontwikkelingen gaan in de richting van de samensmelting van Delta en het Plein, maar hierbij moeten de belangen van de gemeenten Voorst, Bronckhorst en Brummen worden betrokken: deze gemeenten maken immers geen deel uit van de GR Het Plein. Delta wil zich ontwikkelen naar een detacherings- en begeleidingsbedrijf, met een belangrijke rol in de werkgeversbenadering. Vermogen in reële bedragen Eigen vermogen: € 4.812.000 (2012) Vreemd vermogen: € 3.927.000 (2012)
3.6 Verbonden partijen
4. Recreatieschap Achterhoek – Liemers | Hummelo Doelstelling (openbaar belang) Het behartigen van de gemeenschappelijke belangen van de deelnemers op het terrein van de openluchtrecreatie en het toerisme in de Achterhoek en de Liemers, zulks met bescherming van de natuur en het landschappelijk karakter. • Begroting 2013: (financiële bijdrage gemeente Lochem) € 83.000,Veranderingen die zich hebben voorgedaan In 2013 is besloten het recreatieschap op te heffen. Nadere besluitvorming omtrent de afwikkelingskosten volgt nog. De gemeente heeft zich voor het uitvoeren van een aantal toeristische activiteiten, waaronder promotie van de Achterhoek en het behouden van routestructuren in de Achterhoek, aangesloten bij de Stichting Achterhoek Promotie. Dit betreft een subsidierelatie. Vermogen in reële bedragen Eigen vermogen: € 8.499.000 (2011) Vreemd vermogen: n.v.t.
5. Stadsbank Oost Nederland | Enschede (SON) Doelstelling (openbaar belang) De SON bevordert met maatschappelijk verantwoorde dienstverlening de financiële weerbaarheid en zelfredzaamheid van huishoudens. De Stadsbank wil een betrouwbare uitvoeringsorganisatie zijn die op professionele en klantgerichte wijze duurzame resultaten boekt en zich daarover maatschappelijk verantwoordt. Zij streeft daarbij naar het borgen van haar dienstverlening in kwaliteit en diversiteit. Bij de Gemeenschappelijke Regeling Stadsbank Oost Nederland (SON) zijn 22 Achterhoekse en Twentse gemeenten aangesloten. • Begroting 2013: (financiële bijdrage gemeente Lochem) € 201.918 • Jaarrekening 2013: (financiële bijdrage gemeente Lochem) € 199.155 Veranderingen die zich hebben voorgedaan De vraag naar schulddienstverlening blijft toenemen. Er is vooral een toename in het aantal inwoners dat gebruik maakt van budgetbeheer: van 85 inwoners in januari 2013 tot 106 eind december 2013. In 2013 hebben zich in totaal 74 inwoners gemeld voor een adviesgesprek. Ontwikkelingen De SON is in 2013 begonnen met een hervorming van de dienstverlening aan de gemeenten. De SON wil tegemoetkomen aan de wens van gemeenten om flexibiliteit en maatwerk te leveren. Dit zal leiden tot een ingrijpend gewijzigde SON: Een SON die meer verbonden is met de lokale netwerkstructuren, die diensten levert die zijn afgestemd op de daadwerkelijke behoeftes van de inwoner en daarbij samenwerkt met de lokale maatschappelijke organisaties. Dit moet in 2014 gestalte krijgen. Vooralsnog blijft de behoefte aan schulddienstverlening toenemen. De economische crisis begint nu de mensen te treffen, die b.v. vanwege het verlies van werk door hun reserves zijn. Vermogen in reële bedragen Eigen vermogen: € 2.634.000 (begroting 2013) Vreemd vermogen: n.v.t.
6. GGD – NOG | Deventer Doelstelling (openbaar belang) Het bevorderen en beschermen van de gezondheid van de bevolking van de gemeenten in de regio, met speciale aandacht voor jeugd en risicogroepen. • Begroting 2013: (financiële bijdrage gemeente Lochem) € 445.000,• Jaarrekening 2013: (financiële bijdrage gemeente Lochem) € 426.000 Veranderingen die zich hebben voorgedaan Geen. Vermogen in reële bedragen Eigen vermogen: € 4.447.000 Vreemd vermogen: € 3.655.000
125
3.6 Verbonden partijen
7. Het Plein | Zutphen Doelstelling (openbaar belang) De Gemeenschappelijke regeling Het Plein voert voor alle inwoners van Zutphen en Lochem een gezamenlijk aantal wetten uit: Wet werk en bijstand, IOAW/Z, Besluit zelfstandigen. Wet inburgering en Wet kinderopvang. • Begroting 2013: (financiële bijdrage gemeente Lochem): € 6.162.000 (incl. € 1.138.000 formatie en overhead) • De jaarrekening 2013: (financiële bijdrage gemeente Lochem): € 6.518.500 (incl. € 1.160.000 formatie en overhead). In het jaarplan 2013 is voorgenomen om het klantenbestand in 2013 zo min mogelijk te laten stijgen. Dit wil het Plein bereiken via preventie aan de poort, strikte handhaving en het bevorderen van de uitstroom. Omdat het aantal uitkeringsgerechtigden hoger is dan het budget die voor de uitkeringen wordt ontvangen, is er een tekort van circa € 335.000. Ontwikkelingen De invoering van de Participatiewet per 1 januari 2015 brengt ingrijpende wijzigingen met zich mee. Het Plein bereidt zich nu al hierop voor, om op 1 januari 2015 klaar te zijn. Vanwege de overheveling van Wajongers van het UWV naar het Plein zal het klantenbestand aanzienlijk toenemen. De economische situatie in de Stedendriehoek blijft ongunstig. De Participatiewet brengt ook nieuwe taken, en een nieuwe invulling van bestaande taken met zich mee. In deze transitie wordt zeer nauw samengewerkt met Delta. Veranderingen die zich hebben voorgedaan: Geen. Vermogen in reële bedragen n.v.t.
14. Berkel Milieu NV | Zutphen 126
Doelstelling (openbaar belang) Inzameling van huishoudelijke afvalstoffen. • Begroting 2013 (Dividend uitkering Berkel Milieu aan de gemeente Lochem) € 38.000 • Jaarrekening 2013 (Dividend uitkering Berkel Milieu aan de gemeente Lochem) € 37.957 Veranderingen die zich hebben voorgedaan In 2013 is door de raden van de 5 gemeenten het voornemen geuit om een fusie met Circulus BV aan te gaan. Circulus verzorgt de afvalinzameling in de gemeente Apeldoorn, Deventer en Epe. Definitieve besluitvorming tot het aangaan van deze fusie zal in 2014 plaats vinden. De fusie kan worden gezien als de afronding van een al jaren bestaande intensieve samenwerking tussen de 2 bedrijven. Met ingang van 1 januari 2014 verzorgt Berkel Milieu, samen met werkvoorzieningsschap Delta en Kringloopbedrijf 2Switch het beheer en onderhoud van de openbare ruimte in de gemeente Lochem. Hiervoor zal in 2014 een afzonderlijke dienstverleningsovereenkomst worden opgesteld. Vermogen in reële bedragen Eigen vermogen: € 3.562.000 (2012) Vreemd vermogen: € 3.014.000 (2012)
3.7 Grondbeleid
3.7 Grondbeleid Inleiding De crisis heeft gevolgen voor de woningmarkt en de markt voor bedrijventerreinen. Dat heeft gevolgen voor de resultaten van grondexploitaties. Vorig jaar zijn voor alle grondexploitaties diverse aspecten beoordeeld in het licht van de crisis om een beeld te krijgen van de financiële gevolgen. Dat is nu weer gebeurd bij het opstellen van de jaarrekening. De gemeente Lochem heeft een woonvisie ontwikkeld, waarin zij haar woonbeleid voor de periode tot 2020 vastlegt. Samen met de Ruimtelijke Structuurvisie Lochem 2012-2020 is er nu een samenhangend kader voor de uitvoering van het woonbeleid in de gemeente Lochem. De gemeenteraad van Lochem heeft op 8 juli 2013 de Woonvisie Lochem 20122020 vastgesteld. In de woonvisie wordt niet alleen in gegaan op de vraag hoeveel woningen er de komende jaren worden ontwikkeld en op welke locaties, maar ook voor wie de gemeente Lochem woningen wil ontwikkelen. Daarbij wordt ingezien dat de woningmarkt momenteel in een moeilijke fase verkeert: door de onzekere economische situatie en de dalende huizenprijzen stellen hun mensen hun verhuisplannen uit. Dit heeft ook zijn effect op de nieuwbouw: sinds het begin van de economische crisis is de woningbouwproductie aanzienlijk gedaald. Bij raadsbesluit van 9 december 2013 is de nota Grondbeleid vastgesteld. Het grondbeleid van een gemeente is een instrument om ruimtelijke doelstellingen te bereiken op het terrein van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening, economische ontwikkeling en openbare ruimte, infrastructuur, recreatie en natuur. Bij nieuwe plannen voor nieuwe woonwijken of industrieterreinen moet er een keuze gemaakt worden welk grondbeleid de gemeente voert. Tot op heden heeft de gemeente Lochem zich gekenmerkt door een vooral proactieve en ondernemende rol op de grondmarkt. Bij diverse projecten heeft de gemeente het initiatief genomen bij het realiseren van de gewenste ontwikkelingen en hoofdzakelijk afgesloten met een positief resultaat. Ook bij veel plannen is samenwerking gezocht met andere partijen over realisatie van de plannen. Maar er zijn ook veel plannen in de gemeente Lochem waarbij de gemeente niet proactief optrad en de ontwikkeling overliet aan marktpartijen.
Toelichting bouwgrondexploitaties jaarrekening 2013 127
Actieve Grondexploitaties Voor alle actieve bouwgrondexploitaties is een berekening per 1 januari 2014 gemaakt. Het geraamde eindresultaat van deze berekening is een zo goed mogelijke inschatting op basis van de uitgangspunten en is afhankelijk van de mate van realisatie hiervan. De uitkomsten zijn gebaseerd op aannames met betrekking tot toekomstige ontwikkelingen. Hoe langer de looptijd van een plan, hoe moeilijker deze ontwikkelingen zijn in te schatten. In de berekeningen houden we rekening met rentebijschrijving, inflatiecorrectie en indien van toepassing ook met een opbrengstenstijging. Het rentepercentage (4,25%) en het percentage voor inflatiecorrectie (1,75%) komen uit de Kadernota. Voor een opbrengstenstijging is voor sommige plannen een percentage gehanteerd van 1 % vanaf 2016.
3.7 Grondbeleid
Verkopen In de tabel is weergegeven de in 2013 geraamde verkopen in aantallen woningen of m2 bedrijventerrein en geld zoals die zijn opgenomen in de grondexploitatieberekeningen van 2013 en daar tegenover gezet ook de gerealiseerde verkopen. Ook is in de tabel verwerkt de uitgangspunten van de geraamde verkopen van de bouwkavels zoals die zijn verwerkt in de berekeningen per 1 januari 2014.
Overzicht verkopen woningen/bedrijventerreinen Grondexploitaties gemeente Lochem uitgangspunten grex 2013 Plan
jaar
2013
ramingen per 1-1-2014 2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
geraamd gerealiseerd Aalsvoort West
LTS- Larenseweg
m2
-
-
€ *1000
-
-
m2 € *1000
Almen Zuid 1
stuks € *1000
Barchem Zuid
stuks
Exel 2 fase 2
Van Disselweg
Manege Lochem
Harfsen West
Etalage naar de Toekomst
1.412
1.402
1.416
1.430
1.445
1.612 grondexploitatie afgesloten per 31-12-2013
186
154
1
-
3
3
1
1
126
-
125
223
164
172
14
3
6
8
1
1
562
255
282
420
195
212
stuks
-
-
-
-
-
2
1
€ *1000
-
-
-
-
-
189
135
-
1
-
1
-
1
1
1
293
-
238
-
238
234
246
€ *1000
128
2.057
10.890 10.890 10.890 10.890 10.893
stuks
1
-
€ *1000
238
-
stuks
30,4
33
3
2
€ *1000
665
701
263
159
2 gemeenteraad heeft in januari 2014 225 ingestemd met programmawijziging
stuks
-
-
-
16
8
8
8
8
4
11
4
4
€ *1000
-
-
-
716
516
516
516
516
669
843
669
669
stuks
-
-
1
1
1
2
1
2
1
2
2
m
-
-
4.936
-
-
€ *1000
-
-
1.259
-
410
150
150
300
150
300
150
2.000 868
3.7 Grondbeleid
Vergelijking resultaten Om de resultaten van de berekeningen van 2013 en die van 2014 te vergelijken is de onderstaande tabel opgenomen. Van beide berekeningen is de contante waarde per 1 januari 2014 met elkaar vergeleken. Per saldo is het geraamde overschot licht toegenomen. Dit komt voornamelijk omdat bij het plan Manege Koedijk Lochem de verkopen goed gingen en er ook een aanbestedingsvoordeel is geweest.
ber. 1-1-2013 Contante waarde 1-1-2014
ber. 1-1-2014 Contante waarde 1-1-2014
Aalsvoort-West
3.421
3.402
-20
LTS-Larenseweg
-
-
-
3.421
3.402
-20
subtotaal Exel II, fase 2 Lochem - Van Disselweg Barchem - Zuid Harfsen West Almen Zuid I
mutatie
207
211
4
1.059
1.028
-31
-
-
-
1.370
1.337
-33
2
-
-2
Etalage naar de Toekomst
-
-
-
Lochem Manege Koedijk
7
133
126
subtotaal
2.645
2.709
64
Totaal actieve bouwgrondexploitaties
6.066
6.110
44
Toelichting per plan Industrieterrein Aalsvoort West Voortgang Het industrieterrein Aalsvoort West ligt er bouwrijp bij. Er is 5,4 hectare te verkopen industrieterrein beschikbaar. De verkoopprijs is € 125 per m² en ligt op het niveau van de regio. Berekening 1-1-2014 Er is een berekening per 1 januari 2014 gemaakt. Daarbij is als uitgangspunt genomen dat er een uitgifteperiode is van 2017-2021 voor de bouwkavels. Er is een overschot geraamd van € 4.746.000 per 31 december 2021. LTS-Larenseweg Voortgang De laatste bouwkavel in dit plan is verkocht. De bouw van het laatste bedrijfspand wordt in 2014 afgerond en daarna kan de definitieve bestrating, openbare verlichting en groen worden aangelegd. Er moet nog een groenstrook worden verkocht. Afsluiting Omdat alle bouwkavels verkocht zijn en het grootste deel van de kosten al gemaakt zijn voor dit plan, wordt de grondexploitatie van dit plan afgesloten. Rekening houdend met de nog te maken kosten en nog te ontvangen bedragen, is het eindresultaat een tekort € 15.000. Er was al een verliesvoorziening van ongeveer € 15.000 en per saldo zijn de financiële gevolgen voor het jaarrekeningresultaat 2013 daarom gering.
129
3.7 Grondbeleid
Exel II fase 2 Voortgang In 2013 zijn kosten gemaakt voor voorbereiding en toezicht en rentebijschrijving. Er is geen bouwkavel verkocht in 2013. Berekening 1-1-2014 De berekening van 1 januari 2014 raamt een overschot van € 271.000 per 31 december 2019. Begin 2014 is een raadsbesluit genomen om een programmawijziging in het plan te doen. De vrijstaande woning en een tweekapper worden ingewisseld voor starterswoningen . Dit heeft financiële gevolgen die in beeld zijn gebracht bij de besluitvorming rondom dit project. De berekening die bij de besluitvorming zat over de programmawijziging in het plan Exel ’t Veld II fase 2 gaf inzicht in de financiële gevolgen van het inwisselen van duurdere woningen in Starterswoningen. De nieuwe uitgangspunten resulteert in een overschot op de grondexploitatie van afgerond € 18.470 op eindwaarde per 31 december 2019. Van Disselweg Voortgang In 2013 is begonnen met het woonrijp maken van de woonomgeving van dit plan. Dit gebeurt in combinatie met de herinrichting van de Bosweg en Dr. Cartier Van Disselweg. Bij het bouwrijp maken van de bouwlocatie is tegelijkertijd de bestaande riolering vervangen in de omliggende straten. Toen is afgesproken met de buurtbewoners om de definitieve inrichting ook in één fase te doen. Er zijn 5 bouwkavels te koop en in 2013 is er geen verkocht. Berekening 1-1-2014 De berekening van 1 januari 2014 raamt een overschot van € 1.434.000 per 31 december 2021.
130
Barchem Zuid Voortgang Het woonrijp maken van het plan is aanbesteed. Er wordt in twee fasen woonrijp gemaakt omdat nog niet alle woningen in dit plan gebouwd zijn. Er zijn 3 bouwkavels verkocht en per 1 januari 2014 zijn er nog 15 bouwkavels te verkopen in dit plan waaronder 10 goedkope koopwoningen. Berekening 1-1-2014 De berekening per 1 januari 2014 is aangepast op het gefaseerd woonrijp maken. De verkoop van de bouwkavels is gespreid opgenomen in de berekening over de periode 2014 tot en met 2017. Door de wijziging in het uitgangspunt van de afzet van de bouwkavels, neemt het tekort toe met een bedrag van € 30.167. Er was al een verliesvoorziening van € 370.030 en per 1 januari 2014 is de verliesvoorziening € 400.197. Harfsen West Voortgang Er is in 2013 doorgegaan met de voorbereidingen voor de bestemmingsplanprocedure. Ook de rentebijschrijving heeft plaatsgevonden. De verwachting is dat in 2014 het bestemmingsplan wordt vastgesteld en dat er ook in 2014 gestart kan worden met de verkoop van de 71 bouwkavels met een totale oppervlakte van 2,5 hectare. De totaal geraamde omzet is 5,8 miljoen euro. Dit plan wordt samen met een ontwikkelaar gerealiseerd en daarvoor is een bouwclaimovereenkomst gesloten. Berekening 1-1-2014 De berekening van 1januari 2014 raamt een overschot op de grondexploitatie van € 2.026.000 per 31 december 2023. Almen Zuid I Voortgang Er zijn in 2013 kosten gemaakt in dit plan voor bouwrijp maken, voorbereiding en toezicht en rentebijschrijving. Er zijn geen verkopen gerealiseerd in 2013.Wel is een initiatief opgepakt door een marktpartij om projectmatig de drie-onderéén-kapwoning en de twee-onder-een-kapwoning te realiseren. Daarnaast zijn er nog 3 bouwkavels te koop voor vrijstaande woningen. Berekening 1-1-2014 De berekening van 1 januari 2014 is bijgesteld op de uitgifte van de bouwkavels. De verkopen blijven achter ten opzichte van de uitgangspunten zoals die zijn bepaald bij de vaststelling van de grondexploitatie als gevolg van de omstandigheden op de woningmarkt. De verkopen zijn nu opgenomen over de periode 2014-2017. Er is een verliesvoorziening gemaakt van € 35.391 om het geraamde tekort op de grondexploitatie op te vangen.
3.7 Grondbeleid
Etalage naar de Toekomst Voortgang In 2013 is het plan Beleef de Berkel afgerond en klaar. Deelplan 2, waar het gemeentehuis staat, is behoudens het ‘aanritsen” van de multifunctionele accommodatie’ ook klaar. De kosten van het parkeerterrein/verbindingsroute voor het gemeentehuis zijn uit de grondexploitatie gehaald en zijn ten laste van de jaarresultaat van de gemeente gebracht. Hier tegenover staat een vrijval van een deel van de verliesvoorziening voor hetzelfde bedrag van € 1.103.000. Op grond van de ontwikkelingsvisie van de Etalage naar de Toekomst blijft nog te ontwikkelen het deelplan 5. Deelplan 4 heeft betrekking op het aangekochte pand Hanzeweg 14m. Dit pand is verhuurd met een optie tot koop. Deelplan 5 is het westelijke deel van het plangebied van de Etalage naar de Toekomst. In dit gebied komt een supermarkt en aan de zuidzijde, langs de Berkel, komen ongeveer 10 woonwerk-kavels. Voor dit deelplan is het uitgangspunt voor de prognoseberekening aangepast op dit programma. Daarbij is een inschatting gemaakt van de uitgifte van de bouwkavels op basis van de huidige inzichten. De bouwkavel voor de supermarkt is gepland in 2014. Er is al een bouwplan in voorbereiding. De fasering van de woonwerkkavels is in de berekening opgenomen vanaf 2017 tot en met 2023. Berekening 1-1-2014 De verliesvoorziening voor de Etalage naar de Toekomst bedroeg op 1 januari 2013 € 5.408.000. Het geraamde tekort voor dit plan op grond van de berekeningen per 1 januari 2014 bedraagt € 4.429.000. Dit betekent een verlaging van de voorziening met € 979.000. Lochem Manege Koedijk Voortgang In april 2013 is het bestemmingsplan goedgekeurd en bij de goedkeuring heeft als bijlage de exploitatieopzet van dit plan gezeten. Deze exploitatieopzet raamde een overschot van € 8.233 op eindwaarde (31-12-2016). Sinds de vaststelling van het plan is er een aanbesteding van het bouw- en woonrijp maken geweest en is de verkoop gestart. De aanbesteding heeft ten opzichte van de grondexploitatie een voordeel opgeleverd. Ook de verkopen gaan voorspoediger dan waarmee was gerekend. Dit heeft ook een positief effect op het resultaat van de grondexploitatie. Berekening 1-1-2014 De berekening per 1 januari 2014 raamt een overschot van € 145.000 per 31 december 131
Nog in exploitatie te nemen complexen en gasfabriekterrein Toelichting per plan Lochem - Stijgoord Dit complex is een toekomstige bedrijfslocatie in Lochem. Het terrein is circa 7,2 hectare groot en heeft een capaciteit van naar verwachting ongeveer 3 hectare bedrijventerrein. In 2014 is het bestemmingsplan “Bedrijventerreinen Goorseweg e.o.” (inclusief Stijgoord) alsmede de exploitatieopzet goedgekeurd. De uitgaven in 2013 voor dit complex hebben betrekking op de voorbereiding en toezicht en de rentebijschrijving. Er zijn geen opbrengsten gerealiseerd. De exploitatieopzet die in 2014 is vastgesteld is sluitend. De looptijd van het plan is van 2014-2022 en de geraamde opbrengst is 4,4 miljoen euro.
Eefde - Eefde Noord Een locatie die wordt gewogen als toekomstige locatie voor woningbouw in Eefde. De gemeente Lochem heeft ongeveer 6,7 hectare grond in eigendom. De rentebijschrijving in 2013 heeft plaatsgevonden.
Almen Zuid II De eigendommen van DLG zijn gekocht door de gemeente en liggen aan de oostzijde van de Berkelweg. In de stedenbouwkundige plannen zijn hier twee erven ontworpen. Het erf rondom de bestaande boerderij wordt aangeduid als deelgebied 2a. De toekomstige bebouwing bestaat uit vrijstaande woningen (5), tweekappers (6) en rijenwoningen (3). De nieuw aan te leggen weg ontsluit het plan. Op 6 juni 2011 is door de gemeenteraad besloten de gronden van DLG aan te kopen. De kosten die in 2013 zijn gemaakt hebben betrekking op de planontwikkeling, tijdelijke beheer van Berkelweg 1, aandeel kosten Berkelweg en de rentebijschrijving. De globale opzet met als uitgangspunt de bovengenoemde aspecten is sluitend. Een programmawijziging in combinatie met complex Almen Zuid 1 wordt overwogen. Dit heeft financiële en volkshuisvestelijke gevolgen die nadere besluitvorming nodig hebben. De verwachte looptijd van het plan is 2014-2022 en de geraamde opbrengst verkopen bedraagt 1,49 miljoen euro. Er is totaal uitgeefbaar bijna 0,6 hectare bouwterrein.
3.7 Grondbeleid
Lochem - Diekink In de door de gemeenteraad vastgestelde notitie Structuurvisie wonen en werken 2007-2015 is de keuze gemaakt om de locatie Diekink als toekomstige uitbreidingslocatie voor een nieuw bedrijventerrein aan te wijzen. De gemeenteraad heeft op 3 december 2012 een besluit genomen over een gewijzigde startnotitie waarin nieuwe inzichten in omvang, fasering en invulling van het plan Diekink zijn verwerkt. In 2013 zijn kosten gemaakt voor het tijdelijk beheer van Rossweg 26 (de boerderij). De rentebijschrijving heeft plaatsgevonden. Op basis van de berekening met de nieuwe uitgangspunten is per 1 januari 2014 is een kostendekkende grondexploitatie Diekink mogelijk. De periode van uitgifte is gepland van 2022-2030 en er is naar verwachting 10 hectare uitgeefbaar terrein. De geraamde opbrengst bedraagt 13,9 miljoen euro.
Lochem - Oost Het complex Lochem Oost staat voor de huidige marktwaarde op de balans. De gemiddelde boekwaarde is gewaardeerd tegen de prijs van landbouwgrond, zijnde € 4,50 per m².
Exel Clusterlocatie Ten behoeve van de clustering van FAB-locaties is in Exel een perceel bos aangekocht aan de rand van Exel. Bij eventuele woningbouwontwikkeling in kwetsbare gebieden in het buitengebied kan deze locatie als alternatief dienen. De bouwkavels worden tegen kostprijs geleverd. Bij de verdere planvorming wordt ook het leegkomende schoolgebouw betrokken. Er is in 2014 in verband met een programmawijziging in Exel ’t Veld fase 2 besloten om de inkomstenderving in het plan Exel ‘t Veld fase 2 te compenseren in dit plan. Daarvoor worden 2 of 3 bouwkavels in dit plan niet tegen kostprijs verkocht maar tegen marktwaarde. Deze kavels worden dus niet ingezet voor clustering van FAB-locaties.
De Garve Op deze locatie wordt MFA De Garve gerealiseerd. In de raadsvergadering van 3 december 2012 heeft de gemeenteraad ingestemd met het beschikbaar stellen van een krediet van € 50.600 voor de voorbereidende werkzaamheden voor het bestemmingsplan die de bouw van de scholen mogelijk moet maken. Er zijn in 2013 kosten gemaakt voor V&T. 132
Herontwikkeling Gasfabriek Na verplaatsing van het gasontvangststation en de bodemsanering is het terrein van circa 0,8 hectare vrij voor een nieuwe invulling. De gemeente Lochem wil hier in samenwerking met de projectontwikkelaar (een combinatie van Viverion en Synchroon) woningen en/of supermarkten realiseren. Hiernaast blijft het terrein ook beschikbaar voor openbaar parkeren voor de Lochemse binnenstad. In de overeenkomst met de projectontwikkelaar is opgenomen dat de gemeente een vergoeding krijgt voor de tijd dat de gronden nog niet zijn overgedragen. Tegenover deze opbrengst staan de kosten die wij als gemeente hebben gemaakt voor de planontwikkeling en het onderhoud van het terrein.
Particuliere exploitaties De algemene beleidslijn is dat zoveel mogelijk het kostenverhaal vooraf wordt geregeld via een overeenkomst c.q. legesverordening. In 2013 zijn voor diverse plannen afspraken vastgelegd over de kosten van de voorbereiding van de ontwikkeling van toekomstige bouwlocaties in de gemeente. In 2013 heeft dit geresulteerd in een voordelig effect op de verliesvoorziening bij particuliere exploitaties. Het saldo van de verlies voorziening was op 1 januari 2013 € 181.000 en per 31 december 2013 € 171.000. Per saldo een voordeel van € 10.000. Hier tegenover staat een nadeel van € 27.000 door afboekingen op particuliere exploitaties van kosten die wij niet kunnen verhalen (onder andere Eefde Zuid á € 14.000).
133
JAARREKENING
134
135
4. Waarderingsgrondslagen
136
4. Waarderingsgrondslagen
4. Waarderingsgrondslagen Inleiding De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft.
Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening Het boekjaar is gelijk aan het kalenderjaar. De waardering van de activa en de passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op de balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate opgenomen op het moment waarop het dividend betaalbaar wordt gesteld. Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin de uitbetaling plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden, overlopende vakantiegeld- en verlofaanspraken en dergelijke. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming, te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (reorganisaties) wordt er wel een verplichting opgenomen. Op grond van artikel 212 van de Gemeentewet heeft de raad in de “Financiële verordening gemeente Lochem” kaders gesteld voor het financiële beleid, het financiële beheer en de inrichting van de financiële administratie. Onderdeel van de verordening is de “nota waarderen, activeren en afschrijven. In de raad van 6 december 2010 is de nieuwe nota waarderen, activeren en afschrijven vastgesteld. Deze gaat in per 1 januari 2011 en heeft geen terugwerkende kracht. In deze nota is vastgelegd dat activa beneden de € 15.000 niet meer geactiveerd worden, maar ineens als exploitatielast worden genomen. De onderhanden werken met betrekking tot de grondexploitaties worden gewaardeerd overeenkomstig de cumulatieve bestedingen verminderd met de reeds ontvangen opbrengsten uit hoofde van verkopen, subsidies en bijdragen van derden. Winstneming vindt plaats bij afsluiting van het complex. Complexen worden afgesloten als tenminste 90% van de lasten en 100% van de verkopen zijn gerealiseerd. Het saldo van de rekening van baten en lasten wordt bepaald als het saldo uit de normale bedrijfsvoering en de bijzondere baten en lasten. Door de raad vastgestelde toevoegingen aan en verminderingen van reserves worden na bepaling van het resultaat van de programma’s verantwoord. Het daarna nog niet bestemde deel van het saldo van de rekening van baten en lasten wordt afzonderlijk opgenomen in de balans. De gemeenteraad neemt, al dan niet op voorstel van het college van burgemeester & wethouders, een besluit over de bestemming of dekking van het exploitatieresultaat.
137
4. Waarderingsgrondslagen
Balans Activa Vaste activa Bij de materiële vaste activa wordt een onderscheid gemaakt tussen investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut in de openbare ruimte en investeringen met een (beperkt) economisch nut. De vraag of de investering geheel kan worden terugverdiend is niet relevant voor de classificatie. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- c.q. vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden in 5 jaar afgeschreven. De afschrijving van de geactiveerde kosten van onderzoek en ontwikkeling vangt aan bij ingebruikneming van het gerelateerde materiële vaste actief.
138
Materiële vaste activa met economisch nut Investeringen die op enigerlei wijze kunnen leiden tot of bijdragen aan het verwerven van inkomsten zijn investeringen met economisch nut. De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. De investeringen worden vanaf het moment van ingebruikneming in beginsel lineair afgeschreven in de verwachte gebruiksduur. De investeringen met betrekking tot riolering worden volgens de annuïtaire methode afgeschreven. Bij de waardering wordt in voorkomende gevallen rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. In het begrotingsjaar heeft een dergelijke vermindering overigens niet plaatsgevonden. Dergelijke afwaarderingen worden teruggenomen als ze niet langer noodzakelijk blijken. Volledigheidshalve vermelden wij dat op investeringen die vóór 2008 gedaan extra is afgeschreven zonder economische noodzaak (ter verlichting van toekomstige lasten). Ook zijn in voorkomende gevallen reserves op dergelijke investeringen afgeboekt. Extra afschrijvingen zijn niet toegestaan. Materiële vaste activa in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut Tot deze activa behoren met name: wegen, straten, pleinen, parken en andere infrastructurele werken in de openbare ruimte. Deze vaste activa zijn eveneens gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Voor zover in voorkomende gevallen een snellere budgettaire dekking mogelijk is, wordt op dergelijke activa overigens (resultaatafhankelijk) extra afgeschreven. De boekwaarden moeten dus nadrukkelijk als nog te dekken investeringsrestanten worden gezien.
Vanaf 2011 worden voor de “nieuwe” vaste activa de volgende afschrijvingstermijnen gehanteerd: Object Gronden en terreinen Accommodaties Riolering Wegen en kunstwerken Voertuigen en tractie Overige materiele activa Brandweer materieel Openbare verlichting en VRI Diversen: Automatisering Inventaris / meubilair Speeltoestellen/-voorzieningen Ondergrondse afvalcontainer Bijdrage aan activa in eigendom van derden
Aantal jaren 0 10 – 40 5 – 60 5 – 40 7 – 15 5 – 20 5 – 20 15 – 40 5 10 15 10 Variabel
4. Waarderingsgrondslagen
Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan gemeenschappelijke regelingen en leningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Zo nodig is een voorziening voor verwachte oninbaarheid in mindering gebracht. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s (‘kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen’ in de zin van het BBV) zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingsprijs zal afwaardering plaatsvinden. Tot dusverre is een dergelijke afwaardering niet nodig geweest. De actuele waarden liggen ruim boven de verkrijgingsprijs. Van een deelneming is krachtens artikel 1 lid d BBV sprake als de gemeente participeert in het aandelenkapitaal van een NV of BV. Bijdragen aan activa in eigendom van derden Een gemeente kan een bijdrage verstrekken aan een activum in eigendom van een derde. Het gaat dan om een investering die bijdraagt aan de publieke taak van de gemeente. Bijvoorbeeld de renovatie van een buurthuis. Deze bijdragen worden veelal verstrekt in de vorm van een Investeringsbijdrage. Bijdragen aan activa van derden zijn gewaardeerd tegen het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van de derde op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak.
Vlottende activa Voorraden De bouwgronden maken onderdeel uit van de post Voorraden en zijn onderverdeeld in: • Niet in exploitatie genomen bouwgronden • Bouwgronden in exploitatie (onderhanden werk) De Voorraden moeten worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. De verkrijgingsprijs omvat de inkoopprijs en de bijkomende verwervingskosten. De vervaardigingsprijs omvat de aanschaffingskosten van de grond en de overige kosten welke rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. In de vervaardigingsprijs kunnen worden opgenomen een deel van de indirecte kosten en de rente over het tijdvak dat aan de vervaardiging van het actief kan worden toegerekend. De nog niet in exploitatie genomen bouwgronden en de als onderhanden werken opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouwen woonrijpmaken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voor zover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is, worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingskosten in mindering gebracht. Een uitgebreidere toelichting op de “Niet in exploitatie genomen bouwgronden” en de “bouwgronden in exploitatie” wordt gegeven in de paragraaf Grondbeleid/Bouwgrondexploitaties. De voorraad ‘gereed product en handelsgoederen’ bestaat uit de voorraad ‘eigen verklaringen’ bij de afdeling Publiekscontacten. Deze worden geadministreerd tegen inkoopprijs. Vorderingen De vorderingen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt bepaald op basis van de geschatte inningskansen. Een groot deel van de voorziening bestaat uit moeilijk inbare dwangsommen. Liquide middelen en Overlopende activa Deze activa worden tegen de nominale waarde opgenomen.
139
4. Waarderingsgrondslagen
Passiva Vaste Passiva Voorzieningen Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de desbetreffende verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders is echter tegen de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd. De onderhoudsegalisatievoorziening stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die ter zaken geformuleerd zijn. Vaste schulden Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane aflossing. De vaste schulden hebben een looptijd van één jaar of langer.
Vlottende passiva De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Borg- en garantiestellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen.
140
141
5. Balans per 31 december 2013
5. Balans per 31 december 2013
(bedragen x € 1.000)
ACTIVA
Ultimo 2013
Ultimo 2012
Vaste activa Immateriële vaste activa - Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio - Kosten van onderzoek en ontwikkeling Materiële vaste activa
74.130
74.265
- Investeringen met een economisch nut gronden uitgegeven in erfpacht overige investeringen met een economisch nut
72.264
72.025
1.866
2.240
- Investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend een maatschappelijk nut Financiële vaste activa
12.535
18.067
- Kapitaal verstrekkingen aan: deelnemingen
341
341
1.146
1.289
10.926
16.311
122
127
gemeenschappelijke regelingen overige verbonden partijen - Leningen aan: woningbouwcorporaties deelnemingen overige verbonden partijen - Overige langlopende leningen u/g - Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer - Bijdragen aan activa in eigendom van derden 142
Totaal vaste activa
86.665
92.333
15.619
14.635
Vlottende activa Voorraden - Grond- en hulpstoffen: niet in exploitatie genomen bouwgronden
8.957
8.718
6.648
5.911
13
6
overige grond- en hulpstoffen - Onderhanden werk, waaronder gronden in exploitatie - Gereed product en handelsgoederen - Vooruitbetalingen Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar - Vorderingen op openbare lichamen
6.655
6.777
6.031
6.127
624
650
- Verstrekte kasgeldleningen - Rekening-courantverhoudingen met niet-financiële instellingen - Overige vorderingen - Overige uitzettingen Liquide middelen - Kassaldi - Bank-en girosaldi Overlopende activa
5.898
13.424
1
4
5.896
13.420 2.898
4.487
Totaal vlottende activa
31.069
39.323
Totaal-generaal
117.734
131.655
5. Balans per 31 december 2013
(bedragen x € 1.000)
PASSIVA
Ultimo 2013
Ultimo 2012
Vaste passiva Eigen vermogen - Algemene reserve - Bestemmingsreserves:
- Resultaat na bestemming
62.348
67.260
4.917
4.234
57.654
61.382
-223
1.644
Voorzieningen
12.990
11.129
Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer
18.491
18.581
- Obligatieleningen - Onderhandse leningen van: binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen binnenlandse banken en overige financiële instellingen
1.920
2.040
16.035
16.006
536
536
binnenlandse bedrijven overige binnenlandse sectoren buitenlandse instellingen, fondsen, banken, bedrijven en overige sectoren - Waarborgsommen Totaal vaste passiva
93.829
96.971
Vlottende passiva Netto-vlottende schulden met een rente typische looptijd korter dan één jaar - Kasgeldleningen
19.283
29.943
13.500
20.000
- Bank- en girosaldi
1.516
2.768
- Overige schulden
4.267
7.175
Overlopende passiva
4.623
4.742
Totaal vlottende passiva
23.906
34.684
Totaal-generaal
117.734
131.655
Gewaarborgde geldleningen
777
2.131
143
144
145
6. Toelichting op de balans
6. Toelichting op de balans
146
6. Toelichting op de balans
6. Toelichting op de balans 6.1 Activa Vaste activa Materiële vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa in 2013 is in onderstaand overzicht weergegeven. Bedragen x € 1.000
Afschrijvingen 3.087
Bedrijfsgebouwen
47.543
1.999
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken
19.734
1.073
Vervoermiddelen
935
16
484
183
284
Machines, apparaten en installaties
752
71
201
158
464
Overige materiele vaste activa
1.029
332
95
178
207
881
Investeringen maatschapppelijk nut
2.240
235
598
11
1.866
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken
2.197
235
593
11
1.828
Boekwaarde 31-12-2013
Desinvesteringen 1.385
1.938
Afwaarderingen
Investeringen 5.430
2.033
Gronden en terreinen
Bijdrage van derden
Boekwaarde 01-01-2013 72.025
Investeringen met economisch nut
305
414
72.264
8
3.939
407
46.478
25
Woonruimten 605
1.955
98
589
20.218
147
Overige materiele vaste activa Totaal materiele vaste activa
43 74.265
5 5.665
1.385
3.685
38 316
414
74.130
In de cijfermatige detailverantwoording 2013 staat een specificatie van de investeringen. Voor de dekking van investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut zijn eventueel 2 reserves beschikbaar, te weten: Saldo per ultimo 2013 •Reserve openbare verlichting € 18.490 •Reserve wegen € 66.256 De belangrijkste in 2013 gedane investeringen staan in onderstaand overzicht vermeld. Omschrijving
Beschikbaar gesteld krediet
Werkelijk besteed in 2013
Cumulatief besteed t/m 2013
22.710
774
21.706
306
33
228
2012
Nieuwbouw gemeentehuis
2003
Planbegel.nrd.rondwg Lch
2013
Traverse Eefde
1.285
127
127
2009
Afkoppelen Almen+verb.mtr
1.927
185
1.813
2011
Verv. vrijverval riool
1.076
522
1.205
2011
Vervang. rioolgemalen
400
232
359
Aank pand Hanzeweg 2 Lochem
1.185
1.199
1.199
Aank grond Hanzewg 2 Lochem
1.916
1.916
1.916
388
37
409
2004
Voorber. maatregelen N348
6. Toelichting op de balans
Begrotingsrechtmatigheid Bij de rechtmatigheidscontrole vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. Kredietoverschrijdingen zijn in principe onrechtmatig.Volgens het toetsingskader van de commissie BBV zijn er echter situaties denkbaar waarbij de overschrijdingen binnen het door de raad uitgezette beleid en binnen het doel blijven waarvoor het krediet beschikbaar is gesteld. Uit onderstaande opstelling blijkt een aantal kredieten overschreden te zijn. De redenen van overschrijding wordt hierna toegelicht. Gesteld kan worden dat de uitgaven passen binnen het beleid en binnen het doel waarvoor het krediet beschikbaar is gesteld.
Krediet
Begrotingsafwijking Begroot
Verklaring
Conclusie
Realisatie Verschil
0
1
-1
De reconstructie wordt uitgevoerd in 2014. Vooruitlopend daarop zijn er zeer beperkte kosten gemaakt in 2013. De dekking van de kosten komt uit de bestaande budgetten voor onderhoud wegen, groen, riolering en openbare verlichting en subsidie van de provincie.
Past binnen beleid en doel
2004 Voorber.maatregelen N348
388
409
-21
In 2013 zijn op verzoek van de gemeente nog aanvullende werkzaamheden uitgevoerd op, aan de gemeente over te dragen, parallelwegen. Tevens heeft meermalen overleg plaatsgehad over de afrekening en overdracht van het bestaande weggedeelte. Dit heeft meer interne uren gekost dan geraamd.
Past binnen beleid en doel
2010 Monitor-&telem. sys rio
120
655
-535
De aanleg van het gezamenlijk meten en monitoren is afgerond. Ook de verrekening met het deelnemende waterschap en de gemeenten is afgerond. Er is ca. € 360.000 meer ontvangen dan begroot. De aanpassing van de rioolgemalen t.b.v. het operationeel maken van het systeem heeft per saldo een overschrijding van circa € 50.000. Deze kosten vallen voor een deel weg tegen het overschot op # 772287 2011 Vervanging rioolgemalen (€ 40.000). Dit krediet wordt afgesloten.
Past binnen beleid en doel
2011 Verv.vrijverval riool
1.076
1.205
-129
Ten gevolge van onvoorziene werkzaamheden aan de riolering van de Ravensweerdweg is dit krediet met circa 130.000 euro overschreden. De oorzaak van deze onvoorziene werkzaamheden hebben betrekking op de aantasting van het riool door gasvorming. Het vervangen van het riool en de bijbehorende werkzaamheden waren urgent, noodzakelijk en onvoorzien. Krediet wordt afgesloten.
Past binnen beleid en doel
Aank pand Hanzeweg 2 Lochem
1.185
1.198
-13
Aankoop is in 2013 gerealiseerd. Krediet wordt afgesloten.
Past binnen beleid en doel
2013 Reconstr. Joppelaan GRS.-Jop
148
6. Toelichting op de balans
Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa in het jaar 2013 wordt in onderstaand overzicht weergegeven: bedragen x € 1.000
16.311
Boekwaarde
31 december 2013
Afwaarderingen
Bijdrage van derden
Aflossingen
Afschrijvingen/
1.289
Overige langlopende leningen u/g Totaal
Desinvesteringern
341
Leningen aan deelnemingen Bijdrage aan activa in eigendom van derden
Investeringen
Boekwaarde
1 januari 2013
Kapitaalverstrekkingen aan Deelnemingen
341 267
127 18.067
267
143
1.146
5.652
10.926
4
122
5.799
12.535
Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen De samenstelling van deze post is:
bedragen x € 1.000 Boekwaarde 01-01-2013
Boekwaarde 31-12-2013
150
150
53
53
5
5
Edon/Berkelmilieu
59
59
Aandelen Alliander
73
73
341
341
NV Bank Nederlandse Gemeenten Stadsbank oost Nederland Vitens
Totaal
NV Bank Nederlandse Gemeenten Het gemeentelijk aandelenkapitaal bedraagt: 60.138 aandelen nominaal groot € 2,50; geheel volgestort. Stadsbank Oost Nederland De gemeente neemt deel in het aandelenkapitaal, omdat deze bankinstelling diensten verleent aan ingezetenen die schuldhulpverlening nodig hebben of andere ondersteuning om uit financiële nood te kunnen geraken. Per inwoner heeft de gemeente een bedrag van € 1,59 gestort. Vitens De aandelen zijn in de balans opgenomen voor de verkrijgingsprijs van € 5.121. Op 1 januari 2013 bestaat het gemeentelijk aandelenkapitaal uit 32.045 aandelen van nominaal groot € 1,00. Berkelmilieu De gemeente neemt deel in het aandelenkapitaal van Berkelmilieu om samen met de andere aandeelhouders (alleen gemeenten) invloed te hebben op de bedrijfsvoering en de kosten van dienstverlening. Het gemeentelijk aandelenkapitaal bestaat uit 131 aandelen van nominaal groot € 453,78. Alleen bij een rendementspercentage van 30 of meer keert Berkelmilieu dividend uit. N.V. Alliander De aandelen zijn in de balans opgenomen voor de verkrijgingsprijs van € 72.856. Op 1 januari 2013 bestaat het gemeentelijk aandelenkapitaal uit 522.244 aandelen van nominaal groot € 5,00.
149
6. Toelichting op de balans
Leningen aan deelnemingen Dit betreft een lening aan Vitens. Deze is in 2006 ontstaan door omzetting van aandelen in een lening. De lening heeft een looptijd van 15 jaar en wordt lineair afgelost. De rente en aflossing worden ieder jaar op 1 juli voldaan. De rente is het gemiddeld rentepercentage over 10-jaars Nederlandse staatsleningen over de afgelopen 5 kalenderjaren vermeerderd met 100 basispunten. Voor het jaar 2013 bedraagt de rente 3,81%.
Overige langlopende leningen u/g
bedragen x € 1.000 Boekwaarde 01-01-2013
NUON / Vattenfall
Aflossing 2013
Boekwaarde 31-12-2013
13.554
5.648
7.905
27
3
23
Renteloze lening St. Gorsselse zwembaden Lening De Beemd
Verstrekkingen 2013
35
35
Kapitaalfonds VAMIJ c.v.
531
531
Lening SCC 't Trefpunt
138
-5
143
10
5
5
5.652
10.926
Lening financiering woonwagen SVN Startersfonds
2.016
267
Totaal
16.311
267
2.283
- In 2009 is door verkoop van de aandelen van Nuon een langlopende vordering opgenomen van € 19.202.312. Dit zijn de tranches die nog uitbetaald dienen te worden door Vattenfall. In 2011 is € 5.647.739 betaald door Vattenfall en op 1 juli 2013 € 5.647.739. De laatste tranche, groot € 7.906.834, is op 1 juli 2015 verschuldigd. 150
- In 2008 is een renteloze lening verstrekt van € 30.000 aan de Stichting Gorsselse zwembaden. De stichting lost vanaf 2012 af in 9 jaarlijkse termijnen van € 3.333. - In 2009 is een langlopende geldlening verstrekt aan “De Beemd”. In verband met het faillissement is de lening eind 2013 vervroegd opgeëist. De storting in het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVN) kan als volgt toegelicht worden: Saldo 1 januari 2013 Bij: Rentevergoeding 2013 verstrekte startersleningen Gemeentelijke storting 2013
bedragen x € 1.000
2.016 26 250 276
Af: Beheervergoeding 2013 Saldo 31 december 2013
9 2.283
Toelichting Startersleningen
bedragen x € 1.000
Schuldrestant verstrekte startersleningen per 1 januari 2013 Bij: Verstrekte leningen startersfonds Af: Algehele aflossingen Reguliere aflossingen Schuldrestant verstrekte startersleningen per 31 december 2013
1.891 292
105 11 116 2.067
6. Toelichting op de balans
Het schuldrestant van de verstrekte startersleningen per 31 december 2013 bedraagt volgens het vorenstaande overzicht € 2.067.144 en is als volgt gefinancierd: • Ministerie van VROM € 332.086 • Gemeente Lochem € 1.735.057 De financiering van de gemeentegelden is als volgt tot stand gekomen: • Renteloze lening “Viverion” € 500.000 • Renteloze lening “IJsseldal Wonen (voorheen De Groene Waarden) € 35.775 • Gelden gemeente Lochem € 1.199.282 Op 31 december 2013 heeft de gemeente bij het SVN nog een tegoed van € 547.713 (€ 2.282.768 minus € 1.735.057). In 2013 zijn 9 startersleningen verstrekt voor een totaalbedrag van € 292.410. Na de mutaties van 2013 komt het aantal lopende leningen uit op 62.
Bijdrage aan activa van derden
2010 VRI N346-Kwinkweerd-Aalsvoort
bedragen x € 1.000 Boekwaarde 01-01-2013 24
Investeringen 2013
Afschrijving 2013 2
Boekwaarde 31-12-2013 22
Voorziening sportacc. Eigendom derden
103
3
100
Totaal
127
4
122
Vlottende activa Voorraden De in de balans opgenomen voorraden zijn uitgesplitst naar de volgende categorieën: bedragen x € 1.000 Boekwaarde 01-01-2013
Boekwaarde 31-12-2013
8.718
8.957
5.911
6.648
6
13
14.635
15.619
Grond- en hulpstoffen, gespecificeerd naar:c- Niet in exploitatie genomenbouwgronden Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie Gereed product en handelsgoederen Totaal
Niet in exploitatie genomen bouwgronden Van de niet in exploitatie genomen bouwgronden kan het volgende overzicht worden gegeven:
151
bedragen x € 1.000
aantal m2
Verwevingsprijs per m2
Boekwaarde 31-12-2013
Naar gronden in exploitatie
Naar MVA
Ten laste (+) / gunste (-) van het resultaat
Inkomsten
Investeringen
Boekwaarde 01-01-2013
72.003 67.383 9.071 102.199 43.920 6.953 15.290 16.000 5.124
€ 30,87 € 3,70 € 94,53 € 38,56 € 4,50 € 190,57 € 8,55 €€ 6,32
Gronden in voorraad: Lochem - Stijgoord Eefde - Eefde Noord Almen - Almen Zuid II-a Lochem - Diekink Lochem - Lochem Oost Lochem- Herontwikkeling Gasfabriek Exel - Clusterlocatie Exel Lochem- Manege Koedijk Lochem- De Garve
2.067 239 775 3.772 198 1.325 101 234 6
156 10 82 169 0 51 30 26
37 -
14 -
-
234 -
2.223 249 857 3.941 198 1.325 131 32
Totaal
8.718
524
37
14
0
234
8.957
6. Toelichting op de balans
Bouwgronden in exploitatie Van de bouwgronden in exploitatie kan van het verloop in 2013 het volgende overzicht worden weergegeven:
bedragen x € 1.000
Boekwaarde 31-12-2013
Nog te ontvangen
Ten laste (+) / gunste (-) van het resultaat
Inkomsten
Investeringen
Van gronden in voorraad
1.564
-
98
-
-
-
1.662
104
-
87
191
-
-
-
1.668
-
185
191
-
-
1.662
26
-
4
-
-
-
30
Lochem - Van Disselweg
-320
-
104
-
-
-
-215
Barchem - Zuid
1.110
-
102
259
-
-
952
Harfsen West
1.885
-
112
-
-
-
1.997
Almen-Zuid I
484
-
50
-
-
-
534
6.728
-
169
371
-
-
6.527
-
234
377
686
-
-
-75
subtotaal
9.914
234
917
1.316
-
-
9.750
Totaal actieve bouw- grondexploitaties
11.582
234
1.103
1.507
-
-
11.412
121
-
165
44
-2
144
100
11.703
234
1.268
1.551
-2
144
11.512
LTS-Larenseweg subtotaal
Exel II, fase 2
Etalage naar de Toekomst 152
Boekwaarde 01-01-2013
complex Aalsvoort West
Lochem - Manege
Totaal particuliere exploitaties
TOTAAL
6. Toelichting op de balans
bedragen x € 1.000
Balanswaarde 31-12-2013
Nog te maken kosten
Nog te ontvangen opbrengsten
Verwacht eindsaldo obv ramingen-1-2014
-
1.564
1.662
953
7.361 overschot
4.746
-
15
-15
-
90
-
-
- afgesloten
1.662
15
-15
-
1.654
1.662
953
30
-
-
-
26
30
250
550 overschot
271
Lochem - Van Disselweg
-215
-
-
-
-320
-215
215
1.434 overschot
1.434
Barchem - Zuid
952
370
30
400
739
552
484
Harfsen West
1.997
-
-
-
1.885
1.997
1.846
Almen-Zuid I
534
-
35
35
484
499
191
690 tekort
0
6.527
5.408
-979
4.429
1.320
2.098
1.766
3.864 tekort
0
-75
-
-
-
-
-75
352
subtotaal
Exel II, fase 2
Etalage naar de Toekomst Lochem - Manege
Boekwaarde 31-12-2013
LTS-Larenseweg
Voorziening verlies-latend complex 31-12-2013
Balanswaarde01-01-2013
Mutatie voorziening verlies-latend complex ten laste (+)/ gunste (-) van het resultaat -
Voorziening verlies-latend complex 01-01-2013 -
complex
1.662
Aalsvoort West
7.361
4.746
1.036 tekort 5.870 overschot
422 overschot
0 2.027
145 153
subtotaal
9.750
5.778
-913
4.865
4.136
4.885
5.105
13.866
3.876
Totaal actieve bouwgrond-exploitaties
11.412
5.793
-928
4.865
5.790
6.548 6.058
21.227
8.622
100
181
-11
170
121
100
11.512
5.974
-939
5.034
5.911
6.648
Totaal particuliere exploitaties
TOTAAL
8.622
Voor een nadere toelichting op de grondexploitatie wordt verwezen naar de “paragraaf grondbeleid” Gereed product Dit betreft de voorraad eigen verklaringen. Uitzettingen korter dan één jaar In onderstaand overzicht wordt een specificatie gegeven van de in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar en korter. bedragen x € 1.000
Vorderingen op openbare lichamen Overige vorderingen - algemeen - belastingen Totaal
Saldo 01-01-2013 6.127
Saldo 31-12-2013 6.031
Voorziening oninbaarheid
Balanswaarde 31-12-2013 6.031
650
896
272
624
95
452
107
345
554
444
165
279
6.777
6.927
272
6.655
6. Toelichting op de balans
Vorderingen op openbare lichamen In de vorderingen op openbare lichamen zit begrepen de vordering op de Belastingdienst van de bijdrage 2013 uit het BTW-compensatiefonds groot € 4.301.809. Dit bedrag wordt overeenkomstig de gemaakte afspraken tussen rijk en gemeenten op 1 juli 2014 op onze bankrekening gestort. Overige vorderingen Algemeen: Het saldo van de algemene debiteuren is op 31 december 2013 € 451.008, hiervan staat op 7 maart 2014 nog € 245.415 open. Belastingen: Het saldo van de belastingdebiteuren is op 31 december 2013 € 444.222, op 5 maart 2014 staat hiervan nog € 382.559 open. Overlopende activa De post overlopende activa bestaat uit de volgende onderdelen.
bedragen x € 1.000
Saldo 01-01-2013 353
Saldo 31-12-2013 383
Nog te ontvangen bedragen
4.315
2.686
171
2.515
- algemeen
2.653
1.750
171
1.579
- overheidslichamen
1.662
936
4.668
3.069
Vooruitbetaalde bedragen
Totaal
Voorziening oninbaarheid
Balanswaarde 31-12-2013 383
936 171
2.898
Onderstaand zijn de nog te ontvangen bedragen overheidslichamen gespecificeerd. bedragen x € 1.000 154
Omschrijving Voorschot ISV geluidsanering prov.bijdrage visie naar uitvoering Subs.Prov.Gld. Enegiebesparing subs project duurzame boer pilot 60 km almen zutphen Subsidie ROVG 2012 Subs afrek Lendepad Bijdr actieplan groei op het spoor Vitaal Gelderland 2011 Afvalfonds subs 2e/4e kw Brecon Rural subs 2e claim Afrek. Biomassa/vergisting subs efro uitv beleef de berkel 3e decl regionaal meetsysteem d.kunst okt t/m dec 13 Subsidie ROVG 2013 Aand onderz allocatie berkel iks mbt adel einddecl 2950543 verg brandkranen isv-2 project de sluis eefde Eindafrekening ODA Subs Prov Gelderland gasfabr terr subs prov gld gasfabriekterr Totaal:
Saldo
2013 af 390 55 3 46 47 12 16 82 17 99 32 37 295 56
Saldo
2013 bij 390 55 3
46 47 16 82 17 99 32 37 295 56
1
13
100 127 3 17 19 80 28
100 127 3 17 19 80 28 129 30 295 50 936
129 30 295 50 1.662
1.130
404
6. Toelichting op de balans
6.2 Passiva Vaste activa Eigen vermogen Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de volgende posten: bedragen x € 1.000 Boekwaarde Resultaat 01-01-2013 2012 Algemene reserve
4.234
1.644
Dotatie ten laste van exploitatie
Onttrekking ten gunste van exploitatie
Boekwaarde 31-12-2013
3.745
4.706
4.917
712
80
75
717
- overige
60.670
4.580
8.313
56.937
Totaal reserves
65.616
1.644
8.405
13.094
62.571
1.644
-1.644
-223
Bestemmingsreserves - voor egalisatie van tarieven
Resultaat na bestemming Totaal
67.260
8.182
-223
13.094
62.348
Algemene toelichting reserves en voorzieningen Op 26 maart 2007 heeft de gemeenteraad de financiële verordening Gemeente Lochem vastgesteld. In artikel 12 van deze verordening wordt het college opgedragen periodiek een (bijgestelde) nota reserves en voorzieningen aan te bieden met de bedoeling de raad in de gelegenheid te stellen zijn kaderstellende rol te kunnen uitvoeren. Door de vaststelling van nota reserves en voorzieningen op 14 november 2005 is aan de gestelde opdracht invulling gegeven. Reserves De wettelijke voorschriften rondom de reserves Het BBV maakt in artikel 43 onderscheid in de volgende reserves: a. de algemene reserve; b. bestemmingsreserves die dienen om ongewenste schommelingen op te vangen in de tarieven die aan derden in rekening worden gebracht, maar die niet specifiek besteed hoeven te worden (de zogenaamde “egalisatie” reserves); c. overige bestemmingsreserves (reserves waaraan een bestemming is gegeven). Voor de reserves (artikel 54 van het BBV) geldt dat er in de toelichting op de balans de aard en de reden van elke reserve en de toevoegingen en onttrekkingen daaraan worden toegelicht. In een overzicht wordt per reserve het verloop gedurende het jaar 2013 weergegeven.
155
6. Toelichting op de balans
Toelichting reserves
Omschrijving
1
Toevoeging
Onttrekking
Boekwaarde
01-01-2013
2013
2013
31-12-2013
Algemene reserve
4.234
5.390
4.706
4.917
Algemene reserve
4.234
5.390
4.706
4.917
712
80
75
717
Bestemmingsreserve
156
Boekwaarde
2
Res.Verv.ondergr.verz.containe
3
Reserve afvalstoffenheffing
57
28
655
51
75
632
4.580
8.313
56.937
Overige bestemmingsreserve
60.670
4
Reserve openbare verlichting
18
5
Reserve wegen
6
Reserve bodemsanering
7
Reserve rondweg Lochem
71
5
66
19
87
2.213
33
2.180
191
224
8
Reserve BTW-compensatiefonds Reserve Dorpshuis Epse
171
10
Res. Kruisp. Schurinkl./Coberc
191
398
11
Reserve organisatieontwikkelin
366
12
Reserve sanering kijksteeg Lch
501
13
Reserve boekwinst Vitens
859
14
Reserve West.oml. N-348
1.632
15
Reserve Groenfonds
16
Reserve vervanging speeltoest.
139
17
Reserve ondernemende gemeente
123
18
Reserve verkoop aand Nuon
19
Reserve nieuwbouw gemeentehuis Reserve impuls economie
18
106
9
20
85
17
171 191 365 37
415
315
396
106
251
644
1.632
9
9 139 83
40
894
11.183
2.597
150
2.447
939
435
504
49
606 218
12.036
41
21
Reserve accommodaties
415
22
Reserve huisvesting onderwijs
575
23
Reserve riolering
247
28
24
Reserve Wonen
603
36
25
Res. Privatisering sportvelden
363
26
Res. Nationaal uitvoeringsplan
118
63
83
100
27
Res. anders kijken anders doen
28
Reserve Bovenwijks Laren III
29
Reserve Sloopfonds
30
Reserve Wegenonderhoud
31
Reserve kapitaallasten
415 80
35.678
181 82
100
8
195
1.150
650
500
2.709
2.765
35.622
202 17
567 363
18
35
6. Toelichting op de balans
1. Algemene reserve Aan de algemene reserve is in 2013 in totaliteit een bedrag gedoteerd van € 5.389.727. De grootste dotaties betreffen: Rente bijschrijving € 368.466 Toevoeging van het jaarrekeningresultaat 2012 € 1.644.278 Verkoop gemeentehuis Gorssel € 2.500.000 Restant reserve sanering Kijksteeg € 244.340 De algemene reserve is aangewend voor een totaalbedrag van € 4.706.293 De grootste aanwendingen zijn: Moties/amendementen 2013 Begroting 2013 Boekwaarde Hanzeweg 9 Aanleg Traverse Eefde Herinrichting Kleine Markt
€ 1.150.000 € 1.379.632 € 540.000 € 235.000 € 1 2 7 .220
2. Vervanging ondergrondse verzamelcontainers Deze reserve is in 2011 ingesteld voor de kosten van vervanging van ondergrondse verzamelcontainers. Conform begroting is er in 2013 € 28.300 aan deze reserve gedoteerd. 3. Afvalstoffenheffing De gelden zijn voornamelijk afkomstig uit oude afrekeningen van de Regio Stedendriehoek, als gevolg van de overdracht van de afvalinzameling naar Berkel Milieu, en de dividenduitkeringen van Berkel Milieu. De reserve dient ter dekking van de kosten voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de afvalinzameling. In 2013 is de dividenduitkering van Berkel Milieu over 2012 groot € 37.957 aan de reserve gedoteerd. Daarnaast is conform begroting per saldo € 11.413 gedoteerd. 4. Openbare Verlichting Deze reserve is ingesteld voor de dekking van investeringen voor openbare verlichting. De reserve is in 2013 niet aangewend. Naar verwachting zal deze reserve in 2014 worden opgeheven. 5. Wegen Het aanwezige saldo wordt ingezet voor de uitvoering van verkeersmaatregelen. In 2013 is er € 5.000 onttrokken aan deze reserve. 6. Bodemsanering De reserve wordt ingezet voor de dekking van de kosten van bodemsaneringen. Ook de kosten van bodemsanering van asbestwegen worden uit deze reserve bekostigd. In 2013 is er € 19.000 onttrokken aan de reserve. 7. Rondweg Lochem Deze reserve is in 2001 ingesteld met als doel een bijdrage aan de provincie te verstrekken voor de aanleg van de noordoostelijke rondweg langs de kern Lochem. In 2013 is € 32.624 onttrokken. 8. BTW compensatiefonds Op 1 januari 2003 is het BTW-compensatiefonds van kracht geworden. Door de invoering van dit fonds is de algemene uitkering uit het gemeentefonds structureel verlaagd. Deze verlaging had tot gevolg dat voor een klein deel van de kapitaallasten, namelijk de BTW-component in investeringen, geen dekking meer aanwezig was. Om de gemeenten in staat te stellen om het niet gedekte deel van de kapitaallasten op te vangen is in het jaar 2003 niet gekort op de algemene uitkering. Deze eenmalige bijdrage van het rijk is in deze reserve gestort. Ter dekking van de BTW-component in de kapitaallasten van investeringen van voor 1 januari 2003 wordt jaarlijks aan deze reserve onttrokken. In 2013 is conform begroting € 191.000 onttrokken.
157
6. Toelichting op de balans
9. Dorpshuis Epse Deze reserve is ingesteld bij raadsbesluit van 29 maart 2005 (Begrotingsraad), voor de dekking van de kosten voor realisering van het dorpshuis Epse. Tijdens die vergadering is besloten om bedragen van € 111.500 en € 41.000 in deze reserve te storten. In 2013 is de reserve niet aangesproken. 10. Kruispunt Schurinklaan/Coberco Deze reserve is ingesteld bij raadsbesluit van 29 maart 2005 (Begrotingsraad). In 2013 is de reserve volledig aangewend, waaronder een bedrag van € 150.000 voor de aanleg Traverse Eefde. 11. Organisatieontwikkeling In de nota Uitgangspunten financiële positie 2006-2009 is voorgesteld deze bestemmingsreserve in te stellen om financiële middelen beschikbaar te hebben voor kwaliteitswaarborging van medewerkers. In 2009 is in verband met de IZA liquidatie een eenmalig bedrag van € 314.704 ontvangen. Het gehele bedrag is aan deze reserve gedoteerd. In 2013 is € 415.403 onttrokken aan de reserve. Aan de reserve is een totaalbedrag van € 365.000 gedoteerd. 12. Sanering Kijksteeg Lochem In de raadsvergadering van 26 juni 2006 is besloten ten behoeve van de sanering Kijksteeg een bedrag van € 800.000 aan deze reserve te doteren. Voor de sanering van de Kijksteeg is in 2013 € 395.535 onttrokken. Deze reserve zal in 2014 worden opgeheven. 13. Boekwinst Vitens De aandelen van Vitens zijn omgezet in een lineaire lening met een looptijd van 15 jaar. Om de verlaagde dividenduitkering budgettair te kunnen opvangen is de volledige boekwinst gestort in een aparte bestemmingsreserve. Met als doel om deze in tien jaar te laten vrijvallen ten gunste van de resultatenrekening. In 2013 is € 251.351 onttrokken.
158
14. Westelijke omleiding N348 Deze reserve is ingesteld met het doel een bijdrage te verstrekken aan de provincie Gelderland in de aanlegkosten van de westelijke omlegging van de N348 bij Eefde. In 2013 is het totale bedrag van de reserve groot € 1.631.740, aangewend voor het voorbereidingskrediet westelijke omleiding N348. 15. Groenfonds Tijdens de begrotingsbehandeling op 13 november 2006 is een amendement aangenomen om een Groenfonds in te stellen. In dit amendement is voorgesteld projecten te bekostigen die al of niet in het kader van de reconstructie tot doel hebben om natuur- en landschapswaarden in de gemeente te versterken. Dit uitgangspunt sluit naadloos aan bij de doelstellingen van het landschapsontwikkelingsplan. Het ligt daarom in de lijn om het Groenfonds onder meer te gebruiken voor de uitvoering van het landschapsontwikkelingsplan. In de raadsvergadering van 20 december 2006 is besloten een bedrag van € 30.500 aan deze reserve te doteren. Daarnaast is in 2008 een bedrag van € 100.000 gedoteerd aan deze reserve ten laste van de algemene reserve. In 2013 is de reserve niet aangewend. 16. Vervanging speeltoestellen Deze reserve is in 2008 gevormd door het volledige saldo van de voorziening “vervanging speeltoestellen” in te brengen. Ter dekking van de kosten voor groot onderhoud en vervanging van speeltoestellen wordt de reserve in de komende jaren ingezet. In 2013 hebben geen mutaties plaatsgevonden. 17. Ondernemende Gemeente Deze reserve is gevoed door meeropbrengsten dividend Nuon. De reserve wordt ingezet voor projecten in het kader van de ondernemende gemeente en voor de bestuursopdrachten Welzijn. In 2013 is € 83.079 onttrokken.
6. Toelichting op de balans
18. Verkoop aandelen Nuon Op 17 juni 2009 hebben de aandeelhouders ingestemd met de verkoop van de aandelen Nuon aan Vattenfall. Alle gemeentelijke aandelen zijn verkocht. De verkoopopbrengst is, met uitzondering van het deel dat is begrepen onder de escrowregeling, in 2009 gerealiseerd, omdat het economisch risico volledig is overgedragen aan Vattenfall. De gemeenteraad heeft in december 2009 besloten om de gehele verkoopopbrengst in een nieuwe bestemmingsreserve te storten. In 2013 is er € 800.000 aan deze reserve onttrokken voor de aanleg Traverse Eefde. Er is conform begroting ter egalisatie van de dividenduitkeringen Alliander en Nuon € 41.000 aan de reserve toegevoegd. 19. Nieuwbouw gemeentehuis In de raadsvergadering van 9 februari 2009 is besloten tot instelling van deze reserve ter dekking van de exploitatielasten van het nieuwe gemeentehuis. In 2013 is er € 150.000 onttrokken aan deze reserve. 20. Impuls Economie Bij het vaststellen van de begroting 2010 is besloten om deze reserve te vormen voor projecten ter stimulering van de economie.Ten laste van de algemene reserve is aan deze reserve een bedrag gedoteerd van € 2.499.716. In 2013 is hebben de volgende onttrekkingen plaatsgevonden: Onderhoud wegen € 354.761 Uitvoering landschapsontwikkelingsplan € 24.300 Herinrichting kleine Markt € 56.000 21. Accommodaties In 2010 is besloten om deze reserve in te stellen. Ten laste van de algemene reserve is € 500.000 aan deze reserve gedoteerd. Besloten is om de lasten van het haalbaarheidsonderzoek accommodatiebeleid volledig uit deze reserve te dekken. In 2013 is deze reserve niet aangewend. 22. Huisvesting onderwijs Bij het vaststellen van de jaarrekening 2009 is besloten om deze reserve in te stellen voor de dekking van groot onderhoud zoals opgenomen in het IHP (Integraal Huisvestings Plan).Van het saldo van de “voorziening huisvesting onderwijs” is in 2010 € 504.000 aan de reserve gedoteerd. Conform begroting is in 2013 € 80.000 toegevoegd. In totaal is er € 49.344 onttrokken. 23. Riolering Bij de vaststelling van de jaarrekening 2009 is besloten om een deel, ter grootte van € 480.500, van het positieve resultaat product “riolering binnen GRP” toe te voegen aan een nieuw te vormen bestemmingsreserve riolering. Dit betreft een egalisatie reserve om ongewenste schommelingen in de tarieven op te vangen. In de Bestuursrapportage per 31 augustus 2010 is besloten om de toename van de rioolopbrengst ten opzichte van de begroting ten bedrage van € 271.000 toe te voegen aan deze reserve. In 2013 is er € 28.280 aan deze reserve onttrokken. 24. Wonen In de raadsvergadering van 27 juni 2011 is besloten om deze reserve in te stellen. In deze reserve zijn de nog niet bestede middelen gestort van twee subsidieregelingen in het kader van woningbouwafspraken, te weten het Besluit locatie gebonden subsidies (BLS) en Stimuleringsbijdrage Goedkope Woningbouw (SGW). De reserve dient voor de bevordering van volkshuisvestingsdoelstellingen. De reserve is in 2013 aangewend voor een bedrag van € 36.043 ter dekking van de kosten van het budget “Opstellen ruimtelijke structuurvisie”. 25. Privatisering sportvelden Gorssel Conform motie 21 bij de Kadernota 2012-2015 is in 2011 de bestemmingsreserve Privatisering sportvelden Gorssel gevormd ten laste van de bestemmingsreserve verkoop aandelen NUON. Dit is ter dekking van de kosten voor privatisering sportvelden Gorssel. Conform begroting is in 2011 € 368.340 aan de reserve gedoteerd. De kosten van de technische inventarisatie privatisering sportvelden groot € 8.925 zijn in 2011 aan deze reserve onttrokken. In 2013 is de reserve niet aangewend.
159
6. Toelichting op de balans
26. Nationaal Uitvoeringsprogramma In de Burap 2011 is besloten om de reserve “Nationaal Uitvoeringsprogramma” te vormen. Het rijk voegt over 2011 tot en met 2014 middelen toe aan het gemeentefonds voor het “Nationaal Uitvoeringsprogramma dienstverlening en eoverheid (NUP), voor Lochem in totaal € 240.000. Het NUP is een prioriteitenprogramma tussen gemeenten, provincies, waterschappen en het rijk. Het is een lijst van negentien NUP-bouwstenen en zes voorbeeldprojecten. Deze voorzieningen vormen gezamenlijk de basisinfrastructuur voor de realisatie van de e-overheid en zijn gekozen omdat zij de minimaal noodzakelijke randvoorwaarden zijn voor een goed elektronisch verkeer tussen overheid, burgers en bedrijven. De ontvangen rijksmiddelen moeten in 2015 aan het rijk terugbetaald worden. De achterliggende gedachte hierbij is dat door de invoering van het NUP de gemeenten doelmatiger kunnen werken en dus besparen op de uitgaven. De verwachting is dat de beschikbaar gestelde middelen niet nodig zijn en daarmee dient deze reserve als dekking voor de terugbetaling aan het rijk. Conform begroting is in 2013 € 62.964 aan de reserve gedoteerd. 27. Anders Kijken Anders Doen In de raadsvergadering van 9 mei 2011 is besloten om deze reserve in te stellen. Het doel van deze reserve is om maatschappelijke instellingen te stimuleren om hun taken op een andere manier uit te voeren. Met het oog op onderzoeken gericht op “Meer doen met minder geld”. Conform begroting is in 2013 € 100.000 aan de reserve gedoteerd. In totaal is er in 2013 82.458 onttrokken aan deze reserve. 28. Bovenwijks Laren III Bij de vaststelling van de gemeentelijke jaarstukken 2011 is besloten tot instelling van deze reserve ter dekking van bovenwijkse voorzieningen in Laren. Van het gemeentelijk batig saldo is € 220.290 aan deze reserve toegevoegd. De reserve is voor € 7.500 aangewend voor extra openbare verlichting sportparkweg in Laren.
160
29. Sloopfonds In de raadsvergadering van 14 maart 2011 is besloten om deze reserve in te stellen. Het sloopfonds is er voor het slopen van landschap ontsierende gebouwen zonder dat er bebouwing voor terugkomt. Conform begroting is in de reserve een bedrag gestort van € 18.120. 30. Wegenonderhoud Bij de behandeling van de begroting 2013 in november 2012 heeft de gemeenteraad, op basis van een mondeling amendement, besloten om een budget van € 1,15 miljoen te reserveren om in 2013 extra wegenonderhoud te kunnen uitvoeren. In 2013 is er € 650.000 onttrokken aan deze reserve voor wegenonderhoud. 31. Reserve kapitaallasten In deze reserve komen de bijdragen van de algemene of bestemmingsreserves ten behoeve van (gedeeltelijke) dekking van investeringen. Deze reserve dient ter dekking van de toekomstige kapitaallasten op basis van eerder genomen raadsbesluiten, en is daarmee beklemd. In 2013 is de reserve verhoogd met € 2.709.034. Inflatiecorrectie: € 1.424.034 Aanleg Travers Eefde: € 1.285.000 In totaliteit is € 2.764.674 aan de reserve onttrokken.
6. Toelichting op de balans
Voorzieningen Omschrijving
Bedragen x € 1.000
Boekwaarde
inflatie
Toevoeging
Onttrekking
Boekwaarde
01-01-2013
correctie
2013
2013
31-12-2013
930
12.990
in 2013 Voorzieningen
11.129
349
2.441
1
Voorz. vervanging Riolering
8.215
349
958
2
Voorz. onderh. gemeentel.accom
1.913
3
Voormalig bestuurders (herinde
4
Voorz. voormalig personeel
749
9.522 535
2.128
9
43
42
9
170
94
149
115
5
Voorz.wachtgeld bestuurders
159
553
143
569
6
Voorz.gepens. bestuurders
662
45
61
646
7
Voorziening legaat J.A. Vuller
1
2
Hierna een toelichting op de aanwezige voorzieningen 1. Vervanging riolering In het voorjaar van 2012 is het GRP 2012-2016 vastgesteld door de Raad. In 2007 is een stellige uitspraak uitgevaardigd door de commissie BBV in het kader van het vormen van een voorziening voor onderhoud resp. vervanging van riolering. Belangrijk hierbij is dat er een actueel GRP is, welke gerelateerd kan worden aan de voorziening. In 2013 is een bedrag van € 957.863 gedoteerd aan de voorziening. De voorziening wordt volledig ingezet voor toekomstige vervangingsinvesteringen. De kosten voor groot onderhoud met betrekking tot riolering worden binnen de reguliere exploitatie opgevangen. 2. Onderhoud gemeentelijke accommodaties Deze voorziening is in 2009 ingesteld. De volledige reserve onderhoud gemeentelijke accommodaties is overgegaan naar deze voorziening. In 2013 is conform begroting € 748.781 toegevoegd. Aan onderhoudskosten is € 534.634 besteed. 3. Voormalig bestuurders herindeling Deze voorziening is ingesteld bij de behandeling van de begroting 2005 met het doel de kosten te dekken van de bestuurders die als gevolg van de herindeling niet meer als bestuurder in de nieuwe gemeente Lochem zijn teruggekeerd. In 2013 is € 42.546 gedoteerd aan de reserve en € 42.211 onttrokken. 4. Voormalig personeel Uit deze voorziening worden de wachtgelden van voormalige personeelsleden betaald. Aan de voorziening is in 2013 een bedrag van € 148.665 onttrokken. De voorziening is in 2013 geactualiseerd. Dit heeft geresulteerd in een dotering van € 94.752. 5. Wachtgeld bestuurders Deze voorziening is in 2010 gevormd voor de wachtgeldverplichtingen van gewezen bestuurders. Aan de voorziening is in 2013 een bedrag van € 552.821 gedoteerd Onttrokken is een bedrag van € 143.202. 6.Gepensioneerde bestuurders Voor gepensioneerde bestuurders is in 2010 een voorziening getroffen. Op basis van actuariële berekeningen is in 2013 aan de voorziening een bedrag van € 45.471 gedoteerd. Aan pensioenen is € 61.359 besteed. 7. Voorziening legaat Vuller De voormalige gemeente Gorssel heeft een legaat ontvangen waarvan de baten ten gunste moeten komen aan het primair onderwijs in de voormalige gemeente Gorssel.
161
6. Toelichting op de balans
Vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar De onderverdeling van de in de balans opgenomen langlopende schulden en het verloop is als volgt:
Bedragen x € 1.000
Saldo Opgenomen Aflossing 01-01-2013
Saldo 31-12-2013
Onderhandse leningen: Binnenlandse pensioenfondsen en verzekeringsinstellingen Binnenlandse banken en overige financiele instellingen Binnenlandse sectoren
2.040 16.006
1.338
120
1.920
1.308
16.035
536
Totaal
18.581
536 1.338
1.428
18.491
De opgenomen lening à € 1.338.000 betreft de lening die is overgenomen in verband met het faillissement van de Blokkentoren.
Voor de opgenomen vaste geldleningen is in het huidige boekjaar € 742.220 aan rente verantwoord. De leningen hebben op 1 januari 2013 een gemiddeld gewogen rente van 4,16%. Vlottende passiva Onder de vlottende passiva zijn opgenomen:
Bedragen x € 1.000
Saldo 01-01-2013 29.943
Saldo 31-12-2013 19.283
20.000
13.500
2.768
1.516
- Overige schulden
7.175
4.267
Overlopende passiva
4.741
4.623
104
104
162
Schulden < 1 jaar - Kasgeldleningen - Banksaldi
- Vooruitontvangen bedragen: * Algemeen * Overheidslichamen
1.391
1.410
Nog te betalen bedragen
3.246
3.108
34.684
23.906
Totaal
Via een geldmakelaar zijn kasgeldleningen opgenomen, omdat meer liquiditeiten nodig waren dan geprognosticeerd. De uitgezette spaargelden zijn niet aangewend om de bonusrenten te kunnen behouden. De kasgeldleningen hebben een gemiddelde rente van 0,10% op jaarbasis.
6. Toelichting op de balans
Onderstaand zijn de vooruitontvangen middelen overheidslichamen gespecificeerd.
Bedragen x € 1.000
Omschrijving
Boekwaarde 01-01-13
Toevoegingen 2013
Onttrekkingen 2013
Boekwaarde 31-12-13
voorschot ISV project ontw.centrumpl.Gorssel
63
voorschot wet inburgering 2007/2008
92
92
subsidie verbetering binnenklimaat
14
14
vs subsidie woningisolatie 2011
258
28
spoorwegovergang damlaan
122
122
Subsidie dorpsaccomodatie epse
80
80
Subs ISV3 prov gld. Subs Landschapsproject
63
537
32
17
17
Afr declaratiedeel BBZ 2012
38
38
Algemene uitkering 2012
171
171
Biobased industry
230
505
9
9
Prov Gld fietsvoorz Joppelaan
72
72
Prov gld opplussen woningen
18
18
172
172
8
8
VS subs prov gld woningisolatoie 13 Vs subs prov gld GPL Vs prov gld subs lands
11
11
Vs regio std3hoek (5900575)
46
46
afrek declaratiedeel BBZ
74
74
Totaalbedragen
1.391
410
391
1.410 163
6.3 Niet uit de balans blijkende verplichtingen Langlopende contracten Voor de schoonmaak is een contract afgesloten dat nog 4 jaar door loopt. De kosten zijn ongeveer € 96.500 per jaar. Voor de verwijdering van huishoudelijk afval is tot 1 november 2013 een contract afgesloten met Berkelmilieu. Voor 2014 bedragen de kosten circa € 3.057.087 De gemeente Lochem neemt deel in de gemeenschappelijke regeling “Veiligheidsregio Noord en Oost-Gelderland”. Het is een doorlopende overeenkomst en de gemeentelijke bijdrage wordt jaarlijks vastgesteld. Voor 2014 bedraagt de vergoeding €1.174.517. Daar zit ook de bijdrage in voor de brandweer. De gemeente Lochem neemt deel in de gemeenschappelijke regeling GGD Gelre-IJssel. Het is een doorlopende overeenkomst en de gemeentelijke bijdrage wordt jaarlijks bepaald op basis van het aantal inwoners. Voor 2014 bedraagt de vergoeding € 467.330. Voor het leerlingenvervoer is een contract aangegaan. Dit contract is verlengd voor het schooljaar 2013/2014. Dit is het laatste jaar, er is gestart met een aanbesteding. De kosten per schooljaar bedragen circa € 536.000. Voor de levering van elektriciteit en gas op 1 januari 2013 een overeenkomst aangegaan met Eneco voor elektra en met Greenchoice voor gas . Deze contracten hebben een looptijd van 3 jaar. De kosten per jaar zijn afhankelijk van het verbruik. Op basis van een globale schatting bedraagt het jaarbedrag € 400.000.
6. Toelichting op de balans
Voor automatiseringsdoeleinden zijn contracten afgesloten, die jaarlijks opgezegd kunnen worden. Voor telefonie lopen twee contracten. Eén met een looptijd van 4 jaar voor een bedrag van € 8.000 per jaar en één met een looptijd van 1 jaar voor een bedrag van € 102.000 per jaar. Voor de catering is een contract afgesloten voor 3 jaar, dat in 2013 is ingegaan. De kosten hiervoor bedragen circa € 57.800 per jaar. Voor de printers/copiers is een contract afgesloten van 4 jaar, dat loopt tot december 2016. Hiervan zijn de kosten circa € 50.000 per jaar. De opstalverzekering is aanbesteed. Dit contract gaat in vanaf 2014 en is voor drie jaar vastgezet. De premie zal circa € 105.000 per jaar bedragen. Achtervangpositie Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) Corporaties, deelnemers van het WSW, zijn voor investeringen in bestaande en nieuwe te bouwen woningen en maatschappelijk vastgoed aangewezen op de onderhandse kapitaalmarkt. Om ervoor te zorgen dat de deelnemers deze leningen tegen relatief gunstige condities kunnen aantrekken, heeft het WSW met medewerking van landelijke en lokale overheden een zekerheidsstructuur voor corporaties ontwikkeld. Belangrijke kenmerken van deze zekerheidsstructuur zijn: - deelnemers lenen tegen gunstige voorwaarden en aantrekkelijke tarieven - 100 procent zekerheid voor de financiers en solvabiliteitsvrij - de zekerheidsstellers stellen deelnemers in staat tot maatschappelijk en volkshuisvestelijk investeren.
164
De tertiaire zekerheid van het WSW wordt gevormd door de achtervangpositie van Rijk en gemeenten. Het Rijk heeft een ongelimiteerde achtervangpositie ingenomen. Gemeenten maken elk afzonderlijk een afweging hoe zij de achtervang regelen. Zonder achtervang is borging van leningen niet mogelijk. Het risico dat gemeenten lopen door het aangaan van een achtervangpositie is theoretisch en bestaat uit het verstrekken van een relatief geringe en tijdelijke renteloze lening. Gemeenten dragen bij aan de volkshuisvesting door het maken van prestatieafspraken met de binnen haar grenzen werkzame woningcorporaties. Een onderdeel van deze prestatieafspraken is de achtervangpositie die de gemeente inneemt. Door het aangaan van achtervang werkt de gemeente mee aan de financierbaarheid van de sociale volkshuisvesting. Door het dalen van de financieringslast van de corporatie blijft meer ruimte over voor de noodzakelijke investeringen in sociale volkshuisvesting of maatschappelijk vastgoed. Het schuldrestant per 31 december 2013 van de door het WSW gewaarborgde leningen bedraagt € 59.984.000.
6. Toelichting op de balans
Gewaarborgde geldleningen De gemeente Lochem heeft ultimo 2013 voor een bedrag van € 2.115.059 aan borgstellingen uitstaan. De borgstellingen zijn voornamelijk verleend aan verenigingen en stichtingen binnen de gemeente Lochem. Onderstaand is een specificatie weergeven van de borgstellingen. Bedragen in €
Naam Geldnemer: St. sportbevordering Epse
Oorspronkelijk bedrag
Percentage waarvoor borg is verleend
Restantbedrag 31-12-2013
Aandeel gemeente
130.000
100%
130.000
130.000
Sportvereniging Epse
14.000
100%
3.781
3.781
St. bevordering schietsport Eefde
50.000
100%
17.683
17.683
St. S.C.W.
42.000
100%
6.793
6.793
St. Graafschap bibliotheken
40.000
100%
9.276
9.276
Semper Fidelis, Gorssel
80.000
100%
43.165
43.165
189.200.000
3%
12.701.309
334.668
310.864
100%
139.889
139.889
211.462
100%
11.420
11.420
St. Zorgcombinatie Marga Klompé
45.378
100%
4.994
4.994
St. zwembad Laren
111.250
100%
0
0
VVV Lochem
85.000
100%
3.580
3.580
Soprtclub Eefde
175.000
100%
72.026
72.026
13.143.915
777.274
Vitens N.V. Vereniging Dorpshuis 't Onderschoer St. Zorgcombinatie Marga Klompé
Totaal
190.494.954
Door het faillissement van de Blokkentoren is er een beroep gedaan op de gemeentelijke garantstelling. Deze twee leningen samen € 1,3 miljoen staan hierdoor niet meer bij de borgstellingen
165
166
167
7. Programmarekening
7. Programmarekening
7. Programmarekening Bedragen x € 1.000 Begroting 2013 voor wijzigingen Baten 5.735 8.246
Lasten 9.939 9.257
19 28
3.169 3.096
8.360 8.448 231 364
10.027 9.955 4.695 5.232
5. Wonen en werken
4.101 7.887
6. Sport, cultuur en recreatie
22 8.525 7.996
6.263 9.873 3.697 3.616
1. Burger, bestuur en dienstverlening 2. Veiligheid en handhaving 3. Natuur en milieu 4. Verkeer, vervoer en wegen
7. Zorg en Welzijn 8. Onderwijs en jeugd Algemene dekkingsmiddelen
325 21.141
19.512 18.442 6.091 26.544
29.010 27.774 835 827
Algemene uitkering Dividend
5.343 5.282
Lokale Heffingen Overige alg. Dekkingsmiddelen Onvoorzien
2.500 1.337
Begrotingsaldo
Saldo -4.204 -1.012 -3.150 -3.068
Begroting 2013 na wijzigingen Baten 3.467 3.179
Lasten 10.961 8.916
-1.667 -1.507 -4.464 -4.868 -2.162 -1.987
809 19 9.856 9.337
4.038 3.329 11.914 12.305
240 468 4.808 10.968
7.576 6.098
-3.676 -3.594 -10.987 -10.445
24 17 8.929 9.056
7.291 13.381 3.905 4.623 22.282 20.043
-5.766 -5.403
325 340
6.379 6.492
29.010 27.774 835 827
28.422 29.036 776 1.244
5.343 5.282
5.411 5.340
143 268
2.357 1.070
2.750 2.692
Saldo -7.494 -5.737 -3.229 -3.310
-2.059 -2.968 -7.335 -5.629 -2.483 -2.412 -3.880 -4.606 -13.353 -10.987 -6.054 -6.153
Rekening 2013 Baten 3.145 870
Lasten 11.142 7.441
68 32 8.879 8.981
3.056 3.109 10.577 10.843
289 270 4.545 7.401
5.611 5.422
-1.698 -1.862 -5.322 -5.152
6.857 10.221
-2.311 -2.820
4.199 4.290
-3.751 -4.184 -11.921 -10.502 -6.812 -5.579
448 106 9.380 9.626 260 424
21.301 20.128 7.072 6.003
Saldo -7.997 -6.572 -2.988 -3.076
28.422 29.036 776 1.244
28.534 29.112 784 1.245
5.411 5.340
5.443 5.383
3.072 2.517
2.750 2.692
-377 21
3.127 2.671
69.439 67.479
-4.912 -1.336
-322 175
28.534 29.112 784 1.245 5.443 5.383
149
-149
-114 96
114 -96
53 -861
-53 861
-459 437
459 -437
73.451 75.894
-7.633 -4.197
64.526 66.143
40.907 16.220
36.710 8.587
4.197 7.633
33.167 13.094
30.187 8.405
2.981 4.690
82.038
82.038
77.620
77.843
-223
Resultaat voor bestemming
65.005 89.353
63.738 85.572
1.267 3.781
Mutaties reserves
34.764 6.244
38.545 7.511
-3.781 -1.267
Resultaat na bestemming
71.249
71.249
65.818 71.697
168
De analyse van de afwijkingen tussen de begroting en de rekeningcijfers per programma is opgenomen in de verantwoording per programma (zie jaarverslag, per programma, analyse). Hier is voor gekozen omwille van de leesbaarheid van de verantwoording. Naast de inhoudelijke beleidsverantwoording is in het jaarverslag daarmee ook per programma inzichtelijk wat er op financieel gebied speelt. Deze toelichting en analyse maken onderdeel uit van de jaarrekening en daarmee ook van de accountantscontrole.
Onderstaand volgt het verloopoverzicht Onvoorzien en de incidentele voor- en nadelen Onvoorzien
Bedragen in € Bedrag
Saldo
149.148
Voorstellen die ten laste/bate van onvoorzien komen: Datum raad Omschrijving 10-09-12
Beheer exploitatie De Garve
14-1-2013
Civ.kunstw.diversen
Saldo onvoorzien per 31-12-2013
-33.356 -230.120
-114.328
7. Programmarekening
Incidentele baten en lasten - = nadeel, bedragen in € Prg
Incidentele Incidentele Lasten baten
1
Burger, bestuur en dienstverlening
2
Veiligheid en handhaving
3
Natuur en milieu
4
Verkeer, vervoer en wegen
Raming Raming 2013 na wijziging
Realisatie Realisatie 2013 2013
Raming Raming -- Realisatie Realisatie 2013
270.000
158.120
111.880
16.974
12.721
4.253
1.493.185
960.769
532.416
541.970
343.273
198.697
5
Wonen en werken
231.500
192.354
39.146
6
Sport, cultuur en recreatie
231.000
144.912
86.088
7
Zorg en welzijn
1.685.300
1.656.596
28.704
8
Onderwijs en jeugd
0
1.337.785
-1.337.785
4.469.929
4.806.531
-336.601
Raming Raming 2013 na wijziging
Realisatie Realisatie 2013 2013
Raming Raming -- Realisatie Realisatie 2013
Totaal
Prg
Incidentele Incidentele baten baten
1
Burger, bestuur en dienstverlening
0
29.064
-29.064
2
Veiligheid en handhaving
0
0
0
3
Natuur en milieu
852.857
477.346
375.511
4
Verkeer, vervoer en wegen
131.000
107.500
23.500
5
Wonen en werken
40.000
22.400
17.600
6
Sport, cultuur en recreatie
15.000
0
15.000
7
Zorg en welzijn
0
0
0
8
Onderwijs en jeugd Totaal
0
0
0
1.038.857
636.310
402.547
De verklaring van de afwijkingen van de incidentele baten en lasten is opgenomen in de verantwoording per programma.
169
4. Jaarrekening
170
171
Overzicht Specifieke uitkeringen (SISA)
Overzicht Specifieke uitkeringen (SISA)
172
Overzicht Specifieke uitkeringen (SISA)
173
Overzicht Specifieke uitkeringen (SISA)
174
Overzicht Specifieke uitkeringen (SISA)
175
176
177
Burgerjaarverslag
Burgerjaarverslag
Burgerjaarverslag 2013 Inleiding Op grond van artikel 170 lid 2 Gemeentewet doet de burgemeester, tegelijk met de aanbieding van de jaarrekening aan de gemeenteraad, verslag over de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening en de kwaliteit van de procedures op het vlak van burgerparticipatie. Omdat ik als burgemeester in januari 2014 ben geïnstalleerd is de terugblik op 2013 vooral gebaseerd op een aantal feitelijke gegevens. 2013 is het jaar geweest waarin het nieuwe gemeentehuis volop in gebruik is genomen. De gemeente staat voor een aantal grote opgaven, waaronder de drie transities op sociaal maatschappelijk terrein, ombuigingen en regisserend Lochem. Om daaraan succesvol invulling te kunnen geven is alle inbreng en betrokkenheid van uiteenlopende partijen van groot belang. Het nieuwe gemeentehuis kan daarbij helpen. Het is prachtig licht en ruim waardoor het uitnodigt om elkaar te ontmoeten en het gesprek daarover aan te gaan.
Verslag Klachten De gemeente heeft in 2013 23 klachten ontvangen over handelswijzen van ambtenaren of bestuurders. Dit is een aanzienlijke stijging ten opzichte van de twaalf klachten in 2012. Drie van de 23 zijn doorgestuurd omdat deze een ander bevoegd orgaan betroffen (RWS, de ODA en Berkel Milieu). De meest voorkomende klacht betrof het niet reageren op brieven of e-mails. Klachten die ook gegrond waren. Als redenen daarvoor kunnen we de aanloopproblemen met het nieuwe zaakgerichte en papierloos werken, het flexen en de mobiele (on)bereikbaarheid noemen. De indruk is dat deze problemen inmiddels zijn opgelost. Soms ontstond een klacht door enige ruis in de communicatie. Belangrijk aandachtspunt is en blijft het managen van verwachtingen en het verstrekken van genoeg en goede informatie om te voorkomen dat inwoners teleurgesteld raken.
Bezwaarschriften 178
Ongegronde bezwaren Gegronde bezwaren Niet-ontvankelijk Ingetrokken bezwaren Doorgestuurd Opgeschort i.v.m. overleg Totaal
23 9 9 19 2 3 65
Het aantal bezwaarschriften is in 2013 afgenomen. In 2012 waren het 88 bezwaren. De commissie constateert dat de zaken die haar worden voorgelegd vaak de lastigere zaken zijn waarbij meerdere partijen zijn betrokken. Premediation zorgt dat bezwaarmakers hun bezwaren regelmatig weer intrekken. De commissie heeft in 2013 ingestemd om vanaf 2014 digitaal te gaan werken en dit proces is aan het einde van het jaar voorbereid en per 1 januari 2014 ingevoerd.
Aansprakelijkstellingen In 2013 zijn 50 aansprakelijkstellingen ontvangen. Dit is een toename ten opzichte van 2012 waarin het er 35 waren en een afname ten opzichte van 2011 waarin het er 61 waren. Per 31 december 2013 waren er van de 50 nog zes in behandeling. Van deze zes zaken is in drie gevallen naast zaakschade ook sprake van letselschade. In twee gevallen gaat het om een grotere zaakschade (> € 2.500,-) en in één geval was afhandeling in 2013 in feite niet mogelijk, omdat deze aansprakelijkstelling pas op 30 december 2013 werd ontvangen. Van de 44 aansprakelijkstellingen die zijn afgehandeld (88%) is in 11 gevallen overgegaan tot uitkering van een schadebedrag (25%). Dit waren bijvoorbeeld schades door afgewaaide takken, een gat in de berm, een verstopt riool of een stoeptegel die teveel uitsteekt. De omvang van deze schades was beperkt en bleef onder het eigen risico (€ 2.500) van de gemeente.
Burgerjaarverslag
Meldingen openbare ruimte Inwoners kunnen de gemeente informeren over gevaarlijke situaties, achterstallig onderhoud of bijvoorbeeld overvolle afvalbakken. In 2013 zijn er 1.184 meldingen openbare ruimte geregistreerd.Ten opzichte van 2012 is het aantal meldingen (1490) afgenomen. Dit komt onder andere doorminder meldingen van schade aan wegen (gladheid, onderhoud zandwegen en gaten in de weg). De relatief zachte winter heeft daaraan zeker bijgedragen. Daarnaast zijn er ook nog meldingen die niet worden geregistreerd maar direct worden opgelost of op andere wijze worden uitgezet. De collega’s van Openbare Werken doen er alles aan om snel en adequaat op te treden bij een melding. Dit betekent dat zij een probleem direct oplossen of contact opnemen met de melder en uitleggen wanneer er werkzaamheden op de planning staan of waarom er niets met de melding kan worden gedaan. De buitendienst van de afdeling Openbare Werken is per 1 januari 2014 als Bedrijf Beheer Onderhoud Openbare Ruimte (BBOOR) overgegaan naar Berkel Milieu. De overgang mag de dienstverlening aan onze inwoners en andere relaties niet beïnvloeden. Berkel Milieu heeft als doel de kwaliteit van de dienstverlening te handhaven en te verbeteren.
Vergunningen Ook in 2013 was de recessie goed merkbaar in het aantal aanvragen om een omgevingsvergunning op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). In 2012 waren het er al minder (1095) en in 2013 zijn opnieuw minder aanvragen ontvangen (934). Het gaat dan om aanvragen om te mogen bouwen maar ook om aanvragen om een verklaring van geen bedenking af te geven, meldingen brandveilig gebruik, sloopmeldingen, tijdelijke gebruiksvergunningen en wijzigingen van vergunningen. De Lochemse samenleving is erg actief. In 2013 zijn 262 evenementvergunningen verleend.
Participatie In 2013 is geen formeel onderzoek verricht naar de gemeentelijke informatievoorziening en participatie. Wel zijn er meerdere participatieve bijeenkomsten gehouden om inwoners te betrekken bij regisserend Lochem en de noodzakelijke ombuigingen. Bijeenkomsten die inwoners waardeerden en die ook de nodige burgerinitiatieven losmaakten. Als de overheid een beroep doet op de kracht van inwoners zal zij haar eigen rol goed scherp moeten hebben om verwachtingen te kunnen managen en teleurstellingen te voorkomen. De betrokkenheid van inwoners bij de eigen leefomgeving, kern of wijk, is groot. Er zijn inmiddels 37 gebruiksovereenkomsten voor beheer van openbaar groen, met een totale oppervlakte van 19.449 m2. Het afgelopen jaar is in samenwerking met de groencommissie van de dorpsraad Epse een groot aantal gebruiksovereenkomsten afgesloten met verschillende buurten in het dorp Epse. De groencommissie heeft daarbij een groot deel van de communicatie naar zich toe getrokken, waardoor de gemeente een faciliterende en adviserende rol kon spelen. SCW Gorssel ondersteunde de groencommissie daarbij. Uiteindelijk heeft dit tot grote tevredenheid geleid bij de burgers over hun ‘eigen’ openbare ruimte. Zij hebben meegepraat over de inrichting van het openbaar groen. Een groot aantal ergernissen in de openbare ruimte is bespreekbaar geworden en waar mogelijk zijn die opgelost. e burgers hebben nu een actieve rol in het onderhouden van het openbaar groen in hun eigen straat of buurt. Bijkomend voordeel is dat de buurtbewoners elkaar beter hebben leren kennen en dat er nieuwe sociale banden zijn ontstaan.
Tot slot Twee jaar geleden heeft het gemeentebestuur besloten te willen ontwikkelen naar een regiegemeente. Het afgelopen jaar is vol ingezet op het veranderen van de houding van bestuur en organisatie om daaraan invulling te kunnen geven. Een proces waarin successen zijn en worden geboekt maar waarin ook naar voren komt dat nog veel (politiek bestuurlijke) keuzes moeten worden gemaakt. S.W. van ‘t Erve burgemeester van Lochem
179
Postbus 17, 7240 AA Lochem T (0573) 28 92 22
[email protected] www.lochem.nl