�
jaargang 1
Noord
april 2008 nummer 1 periodiek magazine SNN
NL
SNN onmisbaar voor het Noorden • Met Koers Noord volop perspectief Eerst vooral vertrouwen winnen • Noorden onderstreept sterke energiepositie ‘Aanjager’ Nordconnect richt zich op export en cultuur • Noordelijke boeren helpen collega’s • Agenda
noord-nl nr. 1
Eensgezindheid voor scheidende Ed Nijpels sleutel tot succes
Voorwoord
‘SNN onmisbaar voor het Noorden’ “Eerst laat ik ’s middags de Koningin uit en daarna mezelf…”
Voor u ligt het eerste exemplaar van Noord NL, een periodiek magazine van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland. Waarom nu dit blad? Als Samenwerkingsverband Noord-Nederland, een samenwerking van de drie
Ed Nijpels zegt het met een kwinkslag, maar daar komt het wel op neer. Na een periode van ruim negen jaar is woensdag 30 april (Koninginnedag) zijn laatste werkdag als Commissaris van de Koningin in Fryslân. Een afscheid dat in stijl plaatsvindt met de aanwezigheid van Hare Majesteit zelf,
noordelijke provincies Groningen, Fryslân en Drenthe
die op die dag haar verjaardag viert met de inwoners van
(met sinds 2007 ook een (advies)rol voor de vier
Makkum en Franeker. Nijpels blijft in Fryslân wonen, maar
grote steden Leeuwarden, Groningen, Assen en
wil tijd vrijmaken om af en toe bij zijn vrouw te kunnen zijn
Emmen), houden wij ons bezig met het stimuleren
die sinds een halfjaar in Maleisië werkt. De volgende morgen
van het ruimtelijk-economisch klimaat in het
vliegt hij direct naar Kuala Lumpur.
Noorden. En dan moet u denken aan het financieel ondersteunen van projecten op het gebied van duurzame energie, maar ook aan mogelijkheden
Sinds Nijpels in 1999 in Fryslân werd benoemd, was hij twee
voor individuele ondernemers. Het SNN houdt
keer voorzitter van het SNN: van 2001 tot 2003 en van vorig
zich verder bezig met infrastructurele projecten,
jaar juli tot nu. Tijd om even terug te blikken en uiteraard ook
het versterken van het mkb op het gebied van
vooruit te kijken. Hoe heeft hij de SNN-periode ervaren?
kennisontwikkeling en het verbeteren van de
Hoe ziet hij de toekomst voor Noord-Nederland? En wat gaat
aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt. Tijdens de periode van het Kompas voor het Noorden presenteerden wij u de Kompaskrant. Die tijd is geweest. Met de nieuwe programma’s Koers Noord, op weg naar Pieken en het Europese programma OP Noord, willen wij nieuwe ambities realiseren. Vandaar ook een nieuw blad. Veel leesplezier. Rob Engelsman, Directeur SNN
hij straks allemaal doen? Toegevoegde waarde
maar aan de successen met grootschalige projecten als Lofar,
Nijpels valt meteen maar met de deur in huis. “Het SNN heeft
Wetsus en Energy Valley. Dat was zonder samenwerking nooit
zich voor het Noorden onmisbaar gemaakt”, is zijn stellige
gelukt.”
overtuiging. “De samenwerking heeft voor de drie noordelijke
“Ook qua werkgelegenheid heeft de samenwerking een hoog
provincies veel toegevoegde waarde gehad. Onze positie
rendement gehad”, gaat Nijpels verder. “Niet voor niets heeft
richting Den Haag is enorm versterkt. Andere provincies
het ministerie van Economische Zaken bij de laatste evaluatie
kijken er met jaloezie naar. Via het Kompasprogramma zijn
van het Kompasprogramma vastgesteld dat het beleid effectief
vele miljoenen euro’s naar goede projecten gegaan. Denk
> pagina 2
1
noord-nl nr. 1
2
en doelmatig is geweest. Nu we onze achterstand hebben
relatie hebben met kennis en innovatie en waarbij het accent
ingelopen, begint onze economie op die van de rest van het
ligt op drie kansrijke clusters: energie, water en sensortechno-
land te lijken. We hebben de mantel van medelijden en zielig-
logie. Tot en met 2010 is via ‘Koers Noord’ 120 miljoen euro
heid afgedaan en kunnen veel zaken nu op eigen kracht.”
beschikbaar. Daarnaast ligt er tot 2013 voor Noord-Nederland
De scheidende commissaris heeft de discussies rond de Zuider-
nog eens 237 miljoen klaar uit de Europese structuurfondsen.
zeelijn tegelijkertijd als dieptepunt én hoogtepunt in zijn SNN-
“Ook dat is vooral te danken aan eensgezindheid”, constateert
jaren ervaren. “In bestuurlijke zin is het besluitvormingsproces
Nijpels. “Natuurlijk waren er wel eens spanningen en dat zal
rond de Zuiderzeelijn bedroevend geweest”, legt hij uit. “Het
ook altijd wel zo blijven, maar de algehele opinie was toch
Noorden is aan het lijntje gehouden. We hebben nu een goed
steeds dat samenwerking de basis is van succes. Dat moet de
compensatiepakket gekregen, maar het heeft allemaal veel te
komende jaren verder worden uitgebouwd. Een eerste stap
lang geduurd. Het is een goed voorbeeld van hoe het bestuur-
daarvoor is inmiddels al gezet met het sluiten van een energie-
lijk niet moet. Dat neemt niet weg dat wij in ons lobbywerk
akkoord (zie ook elders in dit nummer).”
grote eensgezindheid hebben getoond. Dat samen optrekken
De scheidende commissaris noemt zijn opvolger John Jorritsma
met een groot aantal betrokken partijen heb ik als een groot
- die overigens meteen ook het voorzitterschap van het SNN
winstpunt ervaren.”
op zich neemt – de ‘juiste man om de ingezette koers verder vorm te geven’. “Ik denk dat hij met zijn ervaring als directeur van de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij veel kan toevoegen en dat het Noorden optimaal kan profiteren van zijn
Samenwerking
netwerk, kennis en inzichten in economische processen. Ik zal hem niet voor de voeten lopen. Na mijn afscheid zal hij geen
Ed Nijpels
Ed Nijpels valt na 1 mei bepaald niet in een zwart gat. Eén van de hoofdfuncties van deze rasbestuurder wordt het voorzitterschap van de ONRI, de brancheorganisatie van de Nederlandse advies- en ingenieurs-
is de basis
last van mij hebben.”
van succes.
Zeemanshuwelijk
de overkoepelende organisatie van bedrijven in online
Nijpels zegt geen moment getwijfeld te hebben om een punt
verkoop. Op voordracht van het kabinet is Nijpels
achter het ambt van commissaris te zetten, toen zijn echtge-
voorzitter van enkele commissies, onder meer voor de
bureaus. Ook wordt hij voorzitter van Thuiswinkel.org,
note een baan kreeg aangeboden in Maleisië. “Nu is het mijn beurt”, motiveert hij. “Toen ik destijds naar Fryslân kwam, heeft mijn vrouw haar toenmalige baan bij Shell opgegeven.
huisvesting van statushouders, de ontwikkeling van natuurherstelmogelijkheden voor de Westerschelde en de toekomst van de Afsluitdijk. Verder is hij voorzitter
De term ‘eensgezindheid’ keert in het gesprek meermalen
Mede daardoor heb ik dit werk bijna tien jaar kunnen doen.
terug. Ook als het gaat over het nieuwe programma ‘Koers
Vrouwen moeten evenveel kans hebben op een eigen carrière
van de Raad van Toezicht van de TROS, voorzitter van
Noord’, de opvolger van ‘Kompas voor het Noorden’. Met dit
als mannen. Bovendien voelde ik niets voor een zeemans-
de adviesraad van de Waddenacademie en bekleedt
programma worden initiatieven ondersteund die een directe
huwelijk…”
hij straks ook het voorzitterschap van het Bosschap.
Koers Noord In de rubriek Koers Noord wordt aandacht besteed aan het nieuwe stimuleringsprogramma voor Noord-
Unieke aanpak bij stroomlijnen verschillende subsidies
noonoord-nl nr. 1 nr. 3 3
Ook met Koers Noord volop perspectief voor goede projecten
Nederland dat zijn financiering kent uit middelen van de Europese Unie, het Rijk en eigen bijdragen van de drie noordelijke provincies. Deze keer: samenwerken aan Koers Noord, op weg naar Pieken.
3rd-nl
Met ‘Koers Noord, Op weg naar Pieken’ als opvolger van ‘Kompas voor het Noorden’ beschikt Noord-Nederland voor de komende jaren opnieuw over een economisch stimuleringsprogramma dat volop kansen biedt voor structuurversterkende projecten. Hoe komt zo’n programma eigenlijk tot stand en wat mogen we ervan verwachten? We vroegen het Herman Cock, coördinator van de productgroep regioprogramma’s van het SNN, en Michel van der Veen, beleidsmedewerker voor Noord-Nederland van het Ministerie van EZ en tevens adjunct-secretaris van de programmacommissie ‘Pieken in de Delta’.
“In Koers Noord is de route uitgezet om in
Sterkte/zwakte analyses
het Noorden duurzame groei te realiseren
Michel van der Veen wijst erop dat via
door het ontwikkelen van een kennisecono-
‘Kompas’ succesvol regionaal beleid is
mie”, leggen Cock en Van der Veen uit. “Dat
gevoerd, dat echter was gebaseerd op
moet via meerdere sporen worden bereikt.
achterstanden.
Met name door het uitbouwen van economi-
“We hebben als ministerie onderzocht hoe we
sche pieken van nationaal belang en door het
dat een vervolg zouden kunnen geven met
bewerkstellingen van transitie in regionaal
gebiedsgericht beleid, gebaseerd op kansen,
belangrijke sectoren. Wat de pieken betreft is
voor heel Nederland. Daarvoor hebben we
er gekozen voor kansrijke clusters als water,
sterkte/zwakte analyses van regio’s gemaakt.
energie, sensortechnologie en agribusiness.
Voor Noord-Nederland hebben we dat samen
Voor de regionale speerpuntsectoren gaat
met het SNN gedaan. We hebben met name
het vooral om life sciences en toerisme. Ook
vastgesteld wat hier de sterke sectoren zijn
wordt een accent gelegd op versterking van
en waar de kansen liggen. Daar zijn we in
het MKB ten aanzien van innovatie, export en
2006 mee begonnen. Zo’n intensief proces
arbeidsmarkt.”
vereist veel overleg en afstemming.”
> pagina 4
Michel van der Veen
noord-nl nr. 1
4
“De filosofie van het nieuwe gebiedsgerichte
regio’s (bijvoorbeeld voor toeristische infra-
Dat doen we zowel op eigen initiatief als op
Quick scan-formulier
beleid is anders dan van het ‘oude’ regionaal
structuur) en een vitaal platteland. Daarnaast
verzoek.”
Potentiële aanvragers van middelen uit
beleid”, vult Cock aan. “We gaan naar een
mogen we het EFRO-geld ook gebruiken voor
aanpak waarin kansen benutten centraal
initiatieven die aansluiten bij de belangrijke
IPR en NIOF
www.snn.eu een beknopt quick scan-
staat. Daar was minder geld voor beschik-
thema’s van Koers Noord. Er is daarom in het
Cock wijst er op dat het SNN naast Koers
formulier downloaden om te kijken of zij
baar. We moesten ons daarom beperken
voortraject veel afstemming geweest om bij
Noord en het EFRO-programma ook tweesub-
voor bijdragen in aanmerking komen. De uit-
in thema’s en keuzes maken. Er is gekozen
de uitvoering van Koers Noordprojecten beide
sidieregelingen uitvoert: de Investeringspre-
eindelijke aanvragen moeten bij één van de
voor aandachtsvelden waarvan het meeste
geldstromen te integreren en aanvragers niet
mieregeling (IPR) en de Noordelijke Innovatie
drie noordelijke provincies of bij EZ worden
rendement wordt verwacht bij in te zetten
op te zadelen met extra werk.”
OndersteuningsFaciliteit (NIOF). “Deze rege-
ingediend.
middelen.”
Van der Veen: “Het moet voor een aanvrager
lingen staan los van de noordelijke pieken
zo simpel mogelijk worden gehouden. Hij
en speerpunten”, zegt hij. “De IPR is bedoeld
heeft er geen boodschap aan of het geld uit
voor ondersteuning van investeringen in
één of twee potjes komt, áls ie z’n geld maar
bedrijfsgebouwen en bedrijfsuitrusting bij de
krijgt. Dat gaan wij stroomlijnen. Deze aanpak
vestiging van nieuwe bedrijven, terwijl via de
is uniek in ons land. In andere provincies
NIOF subsidie kan worden verkregen in onder
moeten aanvragers bij verschillende loketten
meer externe advieskosten bij de ontwikke-
aankloppen.”
ling van nieuwe producten en processen en
Kansrijke clusters: water, energie, sensortechnologie, agribusiness.
Koers Noord kunnen via www.ez.nl of
in de loonkosten van kennisdragers.” “Om de economie in Noord-Nederland via Koers Noord echt toegevoegde waarde te bezorgen, moeten de kennisagenda’s van
Gemak voor aanvrager
bedrijfsleven, onderzoeksinstituten en overhe-
Cock benadrukt dat Koers Noord grotendeels
den op elkaar worden afgestemd”, gaat Van
wordt gefinancierd uit EZ-middelen. “We
der Veen verder. “We zijn daarom druk bezig
hebben ook nu weer de beschikking over
alle betrokken partijen op de hoogte te bren-
EFRO-gelden van de EU”, zegt hij, “maar die
gen van de mogelijkheden. Sommige partners
zijn ook bestemd voor projecten buiten Koers
zijn al voldoende geïnformeerd, andere nog
Noord om, zoals het creëren van attractieve
niet. We verzorgen regelmatig presentaties.
Geldstromen integreren bespaart aanvragers extra werk
Herman Cock
noord-nl nr. 3
5
Sigrid Sengers nieuwe lobbyist SNN in Brussel
‘Eerst vooral vertrouwen winnen’ Europese zaken
“In deze functie is het heel belangrijk dat je goede contacten onderhoudt met alle spelers in het EU-circuit. Dat betekent dat ik in deze verkennende fase veel kennismakingsgesprekken voer. Als je goede relaties wilt opbouwen, moet je eerst het vertrouwen van mensen zien te winnen. Daar investeer ik veel tijd in.”
In Brussel zijn twee lobbyisten voor Noord-Nederland aan het werk. Zij behandelen dossiers die van belang zijn voor de economische ontwikkeling van het Noorden.
Deze keer: een kennismaking met de eerste vrouwelijke lobbyist, Sigrid Sengers.
Sigrid Sengers is sinds half januari contactfunctionaris (lobbyist)
Veel ervaring
voor het SNN bij de Europese Unie in Brussel. Ze is de opvolger van
Sigrid heeft een flinke portie politiek/bestuurlijke ervaring. Zo was
Bert Roona, die na vijf jaar afscheid van het SNN heeft genomen en
ze de afgelopen vier jaar wethouder voor de VVD in Slochteren en
als hoofd economische zaken in dienst is getreden bij de gemeente
maakte ze eerder twee jaar deel uit van de gemeenteraad van
Maastricht. Samen met de ervaren Dick Michel laveert Sigrid in de
Groningen.
Brusselse wandelgangen tussen de belangen van het Noorden, van Nederland en van de overige lidstaten van de EU.
Daarvoor werkte ze in het Academisch Ziekenhuis in Groningen als
Dat doen ze vanuit het Huis van de Nederlandse Provincies, dat
secretaris aan een project op het vlak van Hepatitis B en maakte
huisvesting biedt aan ambtenaren van alle Nederlandse provincies.
ze als beleidsmedewerker bij de Provincie Groningen de invoering
Vanuit dit pand werken de lobbyisten onder meer aan provinciegrens-
van het dualisme mee. Brussel is voor haar geen onbekend terrein.
overschrijdende dossiers met beleidsterreinen die voor alle provin-
Tijdens haar studie Internationale Betrekkingen aan de Groningse
cies van belang zijn. Daarnaast zijn ze actief voor de eigen regio.
Rijksuniversiteit liep ze stage bij het Europees Parlement en daarna
Sigrid en Dick richten zich hierbij met name op de speerpunten uit
was ze in Brussel in dienst van een Nederlands lobbykantoor en het
Koers Noord. Zo houdt Sigrid zich onder meer bezig met energie en
marktonderzoeksbureau AC Nielsen. Ze werkte niet eerder voor het
havens en oriënteert Dick zich vooral op water, sensortechnologie en
SNN.
agribusiness.
> pagina 6
noord-nl nr. 1
6
“Het is belangrijk om goede netwerken op te bouwen in Brussel” Sigrid Sengers
Hectisch maar boeiend “Het is tot nu toe best hectisch”, gaat Sigrid verder. “Er komt veel “De functie van EU-lobbyist voor het SNN leek mij direct interes-
op me af, maar dat maakt het meteen ook heel boeiend. Geluk-
sant”, zegt Sigrid. “Je houdt je bezig met het openbaar bestuur en
kig heb ik veel steun aan Dick Michel. Het is belangrijk om goede
met Europa en daarnaast met de relatie van Europa met Noord-
netwerken op te bouwen. Ik schat in dat dit me zo’n anderhalf
Nederland. Dat past bij mijn interesse. Ik weet hoe politici denken
jaar zal kosten. Maar goed, dit werk is sowieso een kwestie van
en werken en weet ook wat actueel is in Noord-Nederland waar ik
vooruitkijken. Zo houden we ons nu bijvoorbeeld al bezig met de
sinds 1993 heb gewoond.
vraag hoe de Europese structuurfondsen er uit kunnen gaan zien na 2013, als de huidige steunprogramma’s aflopen. Als je daarvoor
De laatste maanden heb ik in het Noorden veel gesprekken ge-
nu al zaken inbrengt, heb je meer kans om invloed uit te oefenen.
voerd met bestuurders, afdelingshoofden en managers. Geleidelijk
Wij hebben in de besluitvormingsprocessen officieel geen rol, maar
focus ik me nu meer op het Brusselse circuit en leg ik contacten
kunnen wel de opinie in een vroeg stadium beïnvloeden. Het gaat
met onder meer delegatieleiders, parlementsleden en hun assisten-
om resultaten op lange termijn. Ik denk dat je dit werk zeker vijf
ten. Als ik me straks verder heb verdiept in de relevante onder-
jaar moet doen voordat je echt vruchten van je inspanningen ziet.
werpen voor het Noorden, ga ik ook praten met mensen die een
Als je binnen een halfjaar succes wilt boeken, kun je er beter niet
belangrijke rol spelen in projecten.”
aan beginnen…”
Het SNN ontvangt van de Europese Unie bijna 170 miljoen euro van 2007-2013 voor economische stimulering vanuit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.
Ondertekening Energieakkoord
noord-nl nr. 3
7
Gemeenten enthousiast aan de slag met Energieakkoord
Noorden onderstreept sterke energiepositie Het Noorden is hard op weg om uit te groeien tot dé energieregio van Nederland en Noordwest-Europa. Dat werd duidelijk tijdens de feestelijke ondertekening van het Energieakkoord Noord-Nederland door 64 gemeenten uit Groningen, Friesland en Drenthe. In dit
Achtergrond
akkoord, dat de drie provincies vorig jaar al met het kabinet sloten, zijn tal van concrete doelen opgenomen over energiebesparing en duurzaamheid.
In deze rubriek aandacht voor ontwikkelingen in het Noorden.
Veel van deze doelen moeten op gemeen-
forse energiebesparingen kunnen worden
het Energieakkoord in de statenzaal van
gen een pact te sluiten met het bedrijfsleven.
telijk niveau worden gerealiseerd. Ze zijn
behaald met bestaande technieken. Door
het Friese provinciehuis in Leeuwarden
Dat is gelukt. Inmiddels zijn er 75 aardgas-
verdeeld over vijf thema’s: energiebesparing
het stimuleren van onderzoek en innovatie
passeerden enkele mooie praktijkvoorbeelden
auto’s verkocht en zijn er twee tankstations
in de gebouwde omgeving, duurzame ener-
worden bovendien nieuwe mogelijkheden
de revue. Zo maakte de Leeuwarder
waar aardgas kan worden getankt. Ook de
gie, biotransportbrandstoffen en duurzame
taxi’s zullen er binnenkort op aardgas rijden.
ontwikkeld die kunnen bijdragen aan én ener-
wethouder Yvonne Bleize melding van een
mobiliteit, schoonfossiele energie en kennis
giebesparing én een toename van de werkge-
ambitieus project in deze gemeente op het
en innovatie. Met de ondertekening van het
legenheid én een groeiende kennisinfrastruc-
gebied van duurzame mobiliteit: het rijden op
De gemeente heeft overigens zelf het goede
akkoord geven rijk, provincies en gemeenten
tuur. Omdat vraagstukken op het vlak van
aardgas. Schoon, goedkoop en betrouwbaar
voorbeeld gegeven. Alle bedrijfsauto’s die
aan dat ze samen aan de slag willen om de
energie en duurzaamheid van gemeenten en
en bovenal een opmaat naar biogas. Want
vervangen moesten worden, rijden op aard-
doelstellingen in de praktijk tot uitvoering te
provincies veelal vergelijkbaar zijn, kan veel
auto’s die op aardgas rijden, schakelen straks
gas. Wethouder Bleize vindt dat dit project
brengen.
tijd en geld worden bespaard door gebruik te
moeiteloos over op biogas.
naadloos aansluit bij de ambitie van Noord-
maken van elkaars kennis en ervaring.
Omdat aardgas in Leeuwarden niet verkrijg-
Nederland om binnen afzienbare tijd 100.000
Tal van initiatieven
baar was bij tankstations en er amper auto-
duurzame voertuigen op de weg en het water
In die praktijk laten vele tientallen uiteenlo-
Rijden op aardgas
modellen bekend waren die geschikt waren
te hebben.
pende initiatieven in het Noorden zien dat
Tijdens de feestelijke ondertekening van
voor aardgas, zag Leeuwarden zich gedwon-
> pagina 8
noord-nl nr. 1
8
Ze zou graag zien dat het initiatief in noor-
Duurzame agrarische bedrijven
de gemeente de agrariër het uitzoek- en
In Zuidhorn zijn ook plannen om een nieuw-
delijk verband verder wordt opgepakt.
In het Groningse Zuidhorn staat een project
regelwerk uit handen neemt als hij ervoor
bouwwijk van bijna duizend woningen aan te
Leeuwarden richt de focus inmiddels ook
op stapel om de agrarische bedrijvigheid te
kiest maatregelen te nemen. Bijvoorbeeld het
leggen zonder aardgasnet. Verwarming van de
op elektrisch voortbewegen. Zo varen in de
verduurzamen. Bedrijven kunnen - vrijblijvend
uitzoeken van groene financieringsmogelijk-
woningen vindt plaats door gebruik te maken
stadsgrachten steeds meer elektrische sloe-
-een energiescan laten uitvoeren. Die scan
heden en het aanvragen van subsidies. Ook
van aardwarmte.
pen en wordt er ook gewerkt aan elektrische
moet resulteren in concrete adviezen voor
wil de gemeente raamcontracten afsluiten
tuk-tuks: stille en zeer wendbare mini-taxi’s.
energiebesparing en duurzame energieop-
met leveranciers van bijvoorbeeld zonnepa-
Hout als basis voor warm water
Bleize wees tenslotte op het ontwikkelbudget
wekking, zoals zonnepanelen, warmtekracht-
nelen, waardoor prijsvoordeel kan worden
Een aardig voorbeeld uit Drenthe betreft een
dat beschikbaar is voor zogenaamde zon-
koppelingen en kleinschalige windturbines.
verkregen.
haalbaarheidsstudie naar de toepassing van
neboten.
Wethouder Koos Wiersma wees erop dat
hout als warmtebron - met name voor warm water - bij recreatiebedrijven. Een initiatief waarvoor in eerste instantie tien bedrijven in aanmerking kwamen. De animo bleek echter zo groot, dat het budget werd uitgebreid. Uiteindelijk hebben twintig bedrijven deelgenomen. Uit berekeningen is gebleken dat de toepassing van hout als basis voor energievoorziening bij de helft van de bedrijven op korte tot middellange termijn uit kan. Dat zou een CO2-reductie opleveren van 1.500 ton per jaar!
Aardgas biogas elektrische sloepen tuk-tuks zonneboten zonnepanelen windturbines aardgasnet hout
noord-nl nr. 3
9
NOA-initiatieven ontwikkelen zich voorspoedig
‘Aanjager’ Nordconnect richt zich op export en cultuur Links Miranda Kolkman, rechts Griëtte Vonck-Moes
Het gaat goed met de evolutie van de Noordelijke Ontwik-
bevelingen gedaan om het concept optimaal gestalte te
Nordconnect wil de marktkansen in de NOA-regio samen met
kelingsas (NOA), de trans-Europese as die Noord-Nederland
geven. Het plan is een vervolg op eerdere stappen van pro-
partners als de Kamer van Koophandel, VNO-NCW Noord en
via Duitsland, Scandinavië en de Baltische staten verbindt
jectleider Elmer Koole en projectmedewerker Peter ten Kate.
MKB Noord beter onder de aandacht brengen van het Noord-
met Sint-Petersburg. Dat blijkt niet alleen uit het groeiende
Zij hebben in binnen- en buitenland een verkennings- en
Nederlandse bedrijfsleven, onder meer op beurzen.
aantal contacten van het Noorden met Noordoost-Europese
promotieronde gemaakt langs overheden, bedrijfsleven, ken-
De aanzet daartoe is vorig jaar al gegeven met het ‘Nordcon-
partners, maar ook uit de uitbreiding van het NOA-project-
nisinstellingen en culturele organisaties. Ook hebben zij een
nectplein’ op de Promotiedagen voor het Bedrijfsleven Noord-
bureau Nordconnect van het SNN met twee nieuwe mede-
communicatiestrategie opgesteld en netwerkbijeenkomsten
Nederland.
werkers: Griëtte Vonck en Miranda Kolkman.
belegd. “Dat is succesvol verlopen”, zegt Griëtte. “Nu is het
> pagina 10
tijd om projecten in de markt te zetten. We richten het vizier onder meer op export en cultuur.” Beiden maken sinds 1 januari deel uit van dit bureau dat een aanjaagfunctie heeft in het uitkristalliseren van het
Export
NOA-concept. Griëtte is als communicatieadviseur onder
Nederland onderhoudt uitstekende handelsrelaties met
meer verantwoordelijk voor de website en de communicatie
Noordoost-Europese landen. Het NOA-gebied is goed voor
rond projecten. Miranda houdt zich als projectmedewerker
12% van de Nederlandse export en 13% van onze import komt
onder meer bezig met culturele projecten en het Nordcon-
er vandaan. Percentages die zeker verder kunnen groeien en
nectplein tijdens de Promotiedagen voor het Bedrijfsleven
waarbij Noord-Nederland een belangrijke rol kan spelen, zoals
Noord-Nederland.
bleek uit onderzoek dat een Zweedse student op verzoek van
De aanjaagfunctie van Nordconnect komt goed tot uiting in
Nordconnect heeft gedaan naar de exportkansen voor Noord-
een actieplan voor de NOA tot 2010. Hierin worden aan-
Nederlandse bedrijven in Noordoost-Europa.
Nordconnect In deze rubriek aandacht voor Nordconnect, het projectbureau van het SNN dat zich bezighoudt met de promotie van de Noordelijke Ontwikkelingsas door het faciliteren van contacten tussen Noord-Nederland en Noordoost-Europa.
noord-nl nr. 1
10
belangrijke economische spin-off. Bovendien past het NOA-gebied qua cultuur, geschiedenis en mentaliteit prima bij ons.” “Een mooi voorbeeld van samenwerking is de expositie ‘Met de groeten uit Riga’ die vorig jaar was te zien in het Veenkoloniaal Museum in Veendam”, vult Griëtte aan. “Die tentoonstelling is geopend door de ambassadeur van Letland. Een deel van deze expositie is nu, gesponsord door Nordconnect, te zien in het Mencendorff Haus in Riga onder de titel ‘De groeten uit Riga op reis.’ Miranda Kolkman: “Het SNN heeft geld beschikbaar gesteld voor culturele projecten.”
Griëtte: “We krijgen veel positieve reacties.”
Hanzejaar 2009
Miranda: “Dat was een groot succes. Er waren standhouders
Nordconnect heeft ook plannen om met een congres voor
besluiten Miranda en Griëtte. “We krijgen veel positieve reac-
uit diverse Noordoost-Europese landen. Er zijn nuttige con-
binnen- en buitenlandse partners aan te haken bij het Han-
ties. In eerste instantie was samenwerking met het NOA-ge-
tacten gelegd. We richten dit jaar op de Promotiedagen zeker
zejaar 2009 in Groningen. In stad en provincie staat dan het
bied vooral gericht op bestuurlijke contacten, maar geleidelijk
weer een plein in.”
handels- en samenwerkingsverband De Hanze centraal met
gaat de deur naar andere partners steeds verder open. En
exposities en evenementen, georganiseerd door onder meer
daar gaat het natuurlijk allemaal om…”
Cultuur
het Groninger Museum, het Noordelijk Scheepvaartmuseum,
Volgens Nordconnect biedt ook culturele samenwerking prima
Stichting Delfsail, de RUG en de Hanzehogeschool.
perspectieven om de contacten met de NOA-regio te intensive-
“We merken dat zowel bestuurlijke organisaties als marktpar-
ren. Er zijn goede relaties met culturele instituten in Duitsland
tijen in de NOA-regio enthousiast zijn over onze initiatieven”,
en vorig jaar stond het festival Noorderzon in Groningen in het teken van Noord-Europa. De behoefte aan uitbreiding van activiteiten is groot, zo bleek op een bijeenkomst met vertegenwoordigers van de Noord-Nederlandse cultuurwereld.
Nieuwsbrief Nordconnect gaat zich als projectorganisatie en de kansen op de NOA de komende tijd actief promoten.
“Het SNN heeft geld beschikbaar gesteld voor culturele projecten”, vertelt Miranda. “Daarmee kunnen we samenwerking en uitwisseling stimuleren. Cultuur is een goed bindmiddel voor het verstevigen van internationale contacten en heeft ook een
Onder meer via internet en een nieuwsbrief die gemiddeld eens per twee maanden verschijnt. Belangstellenden voor de nieuwsbrief kunnen zich aanmelden via www.nordconnect.eu. Bovendien kunnen bedrijven zich met hun onderneming of project gratis op deze site profileren.
noord-nl nr. 3
11
Uniek project op vlak van saffraanproductie
Noordelijke boeren helpen collega’s in Afghanistan Biologische boeren in Noord-Nederland
Het initiatief van de Stichting Tuinbouwproject Friesland, die diverse
achtergrond heeft ook de stichting voor dit Aziatische land gekozen.
cursussen en opleidingen in de bollenteelt verzorgt en de laatste ja-
Saffraan is een geelkleurige specerij die wordt gebruikt als kleur- en
gaan vanaf komend najaar collega-
ren steeds meer is uitgegroeid tot een facilitair centrum voor boeren,
smaakstof en die ook een geneeskrachtige en pijnstillende werking
agrariërs in Afghanistan helpen bij de
komt niet zomaar uit de lucht vallen. Voor de productie van saffraan
heeft. Hoewel saffraan minder dan vroeger wordt toegepast, wordt
zijn enorme marktkansen, maar tegelijkertijd is er in veel landen be-
het veel gebruikt in Scandinavië (onder meer voor de bereiding
hoefte aan verbetering van de teelt. “Dat kan heel goed met Neder-
van cake) en in de Indiase, Spaanse en Zuid-Amerikaanse keukens.
lands uitgangsmateriaal”, zegt secretaris Pieter van der Werff van het
Bijvoorbeeld in soepen en sauzen en in rijst (denk aan paella) en
stichtingsbestuur. “In principe is daarvoor in het Noorden voldoende
risotto.
productie van saffraan. Dat doen zij in een door het SNN financieel ondersteund uniek project dat in de markt wordt gezet door de Stichting Tuinbouwproject Friesland. Het is de bedoe-
grond beschikbaar. Ook is hier de benodigde mechanisatie en kennis aanwezig. De boeren kunnen in eerste instantie gebruik maken van
Hoge marktprijzen
de faciliteiten van ons trainingscentrum in Kruisweg, vlakbij Leens in
Goede saffraan is wereldwijd een schaars product en levert daarom
de provincie Groningen.”
een hoge marktprijs op. Van der Werff: “Saffraan wordt ook wel het
ling dat de teelt van de Crocus sativus, de krokussoort waaruit saffraan wordt gewonnen, hier plaatsvindt en dat het verdere verwerkingsproces in Afghanistan geschiedt.
rode goud genoemd. De prijs per kilo kan oplopen tot zo’n 10.000 Papaver en opium
euro.”
Door onbekendheid met de teelt wordt momenteel vrijwel nergens in
Die hoge prijs wordt mede veroorzaakt door de arbeidsintensivi-
Nederland saffraan geteeld. Wel gebeurt dat veel in landen als Span-
teit bij het oogsten. De bloemen worden handmatig geplukt en de
je, Portugal, Iran, Irak en Afghanistan. De saffraanteelt in Afghanistan
stempels moeten er voorzichtig uit worden getrokken. Voor één kilo
wordt sterk gestimuleerd, omdat het - in tegenstelling tot bijvoor-
saffraan moeten meer dan 400.000 bloemen worden geplukt en ver-
beeld de teelt van papaver en opium - legaal is. Mede tegen deze
werkt. Een boer moet dus wel geduld hebben.
> pagina 12
noord-nl nr. 1
12
De Stichting Tuinbouwproject Friesland wordt bij het saffraanproject ondersteund door het adviesbureau Agro Eco en het bedrijf GSE uit Den Helder, dat veel afzetcontacten in het buitenland heeft. Deze handelshuizen moeten zorgen voor de export naar Afghanistan. Proefproject Het Noord-Nederlandse project is overigens niet het eerste op dit vlak in Afghanistan. Omdat volgens Nederlandse adviseurs het ontwikkelen van goede landbouw de ‘reddingsboei’ kan zijn voor de Afghaanse provincie Uruzgan, heeft het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking 800.000 euro uitgetrokken voor een proefproject. Een aantal Afghaanse boeren heeft inmiddels bollen gekregen die in Noord-Holland zijn geteeld. Op vergelijkbare wijze ondersteunt het SNN het Noord-Nederlandse initiatief. Het trainingscentrum in Kruisweg heeft op een totaal kostenplaatje van 98.000 euro 35.000 euro aan Kompas/UIL-subsidie gekregen voor de coördinatie van een duurzame productieketen.
Pieter van der Werff
Agenda
Demonstratieperceel “In eerste instantie zoeken we nu vier biologische boeren in het Noorden die in het project willen participeren,” zegt Van der Werff. “We hebben al wat reacties binnen. Uit gesprekken met
Agenda
Bio Wad, de vereniging van biologische boeren in NoordwestGroningen, is gebleken dat zij de verwerking, het afzetklaar
9 mei
6 t/m 9 oktober
maken en de opslag nog als een probleem zien. Via ons trai-
Dag van Europa
Open Dagen, Brussel
en rooien, kunnen we die problemen oplossen. Er wordt daar
16 mei
3 en 4 november
bovendien een demonstratieperceel van één hectare aangelegd
Convent Noordelijke Tweede Kamerleden
Promotiedagen Noord-Nederland
ningscentrum, waar de boeren ook training krijgen in het telen
waarop meer telers activiteiten kunnen laten aansluiten. Want uiteraard streven we ernaar om het aantal telers in de komende
3 september
jaren verder uit te breiden.”
Regionaal Ondernemers Congres, Martiniplaza Groningen
Colofon Noord NL is een uitgave van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland en verschijnt 4 keer per jaar. Tekst: Harry Knevelbaard en Renate den Heijer Redactie: Communicatie SNN Basisvormgeving en opmaak: Seinen & Van Leeuwen, Leeuwarden Fotografie: Willem Jan Kleppe, Assen Druk: Plantijn Casparie, Zwolle Abonnementen: Gratis aan te vragen via www.snn.eu Adres redactie: SNN Postbus 239 9700 AE Groningen
[email protected]
SNN Postbus 239 9700 AE Groningen
[email protected] www.snn.eu
