Instelling Paul Van Eesbeeck
Onderwerp Toenemende financiële gegevensverstrekking en -uitwisseling over de grenzen heen
Datum November 2015
Copyright and disclaimer De inhoud van dit document kan onderworpen zijn aan rechten van intellectuele eigendom van bepaalde betrokkenen, Er wordt u geen recht verleend op deze rechten. M&D Seminars geeft u via dit document informatie, maar verstrekt geen advies. M&D Seminars garandeert niet dat de informatie in dit document foutloos is. U gebruikt de inhoud van dit document op eigen risico. M&D Seminars, noch een van haar directieleden, aandeelhouders of bedienden zijn aansprakelijk voor bijzondere, indirecte, bijkomstige, afgeleide of bestraffende schade, noch voor enig ander nadeel van welke aard ook bij het gebruik van dit document en van de inhoud van dit document. © M&D Seminars – 2015
M&D SEMINARS Eikelstraat 38 | 9840 De Pinte | T 09 224 31 46 | F 09 225 32 17 |
[email protected] | www.mdseminars.be
Toenemende financiële gegevensverstrekking en -uitwisseling over de grenzen heen 1.
Situering Fraudebestrijding heeft de jongste jaren een meer prominente plaats gekregen in het prioriteitenlijstje van zowel nationale overheden als supranationale instellingen (EU, OESO, G20, …). In eerdere cahiers werd al ruim ingegaan op de in 2013 ingevoerde ‘nationale’ meldingsplicht van buitenlandse levensverzekeringen in de aangifte personenbelasting. Ook internationale afspraken inzake grensoverschrijdende financiële gegevensverstrekking en -uitwisseling zijn in een stroomversnelling geraakt. Op hooguit een jaar tijd is het landschap op dit vlak helemaal veranderd. Ook inzake beleggingsverzekeringen.
2.
Uitbreiding van de Europese Spaarrichtlijn De Europese Raad heeft op 24 maart 2014 de uitbreiding van de Europese Spaarrichtlijn aangenomen1. De uitbreiding gaat in op 1 januari 20172 en heeft onder meer betrekking op ‘obligatiebeveks zonder Europees paspoort’, alsook op sommige levensverzekeringen. Wat de levensverzekeringen betreft zal het, kort geschetst, gaan om een spontane gegevensuitwisseling (ook vanuit Luxemburg, Ierland, Frankrijk, …) over de ‘opbrengsten’ die gegenereerd worden in het kader van de uitkering van een levensverzekering, gesloten vanaf 1 juli 2014, indien de verzekering een rendement waarborgt of onderliggend voor meer dan 40%3 in schuldvorderingen belegt. De concrete afbakening van de geviseerde levensverzekeringen roept nog heel wat vragen op. Opvallend is dat ook ‘opbrengsten’ die aan het licht komen ter gelegenheid van de gehele of gedeeltelijke overdracht van een levensverzekering aan een derde (zoals in het kader van een ‘verzekeringsgift’) zullen gemeld worden. Uitkeringen door de
1
Richtlijn 2014/48/EU van 24 maart 2014 tot wijzing van Richtlijn 2003/48/EG van 3 juni 2003 betreffende belastingheffing op inkomsten uit spaargelden in de vorm van rentebetaling. Voor een meer omstandige bespreking van die ‘Wijzigingsrichtlijn’, zie G. VERACHTERT, Spaarrichtlijn: voorstel tot wijziging en uitbreiding goedgekeurd, Fiscoloog nr. 1381, p. 4. 2 De lidstaten moeten echter al tegen 2016 hun interne wetgeving aanpassen om de uitgebreide Spaarrichtlijn effectief te kunnen implementeren in 2017. 3 Er is in artikel 6.1. f) van voormelde Wijzigingsrichtlijn sprake van 40%, maar die 40% wordt conform artikel 6.7 van diezelfde Wijzigingsrichtlijn naar 25% teruggebracht vanaf 1 januari 2016.
verzekeraar uitsluitend verricht ingevolge een overlijden worden voor de toepassing van de uitgebreide Spaarrichtlijn dan weer niet beschouwd als ‘opbrengst’. De gegevensuitwisseling staat los van de vraag of de voormelde ‘opbrengsten’ naar intern Belgisch of buitenlands fiscaal recht al dan niet effectief als roerend inkomen belastbaar zijn. 3.
FATCA en Common Reporting Standard (CRS) De ‘G20’ heeft aangestuurd op een snelle wereldwijde implementatie van de zgn. Common Reporting Standard (‘CRS’) die in de schoot van de OESO is ontwikkeld en geïnspireerd is op de Amerikaanse FATCA-regeling4. Het gaat om een periodieke en automatische internationale gegevensuitwisseling over het bestaan en de omvang van in het buitenland aangehouden beleggingstegoeden. De Common Reporting Standard is zoals gezegd een afspiegeling van FATCA maar wil een wereldwijde norm inzake financiële gegevensuitwisseling uitwerken (terwijl FATCA enkel geldt voor ‘US persons’ die beleggingstegoeden buiten de VS aanhouden). Net zoals FATCA, viseert de Common Reporting Standard niet alleen in het buitenland aangehouden banktegoeden, maar ook o.m. beleggingsverzekeringen van zowel tak 21 als tak 23, en dit ongeacht het ogenblik waarop zij gesloten werden5. Het gaat om een jaarlijkse en automatische internationale gegevensuitwisseling over het bestaan en de omvang van in het buitenland aangehouden beleggingstegoeden en de beleggingsopbrengsten die ze genereren. De Common Reporting Standard heeft dus zowel qua materieel toepassingsgebied als qua over te maken informatie, een veel bredere actieradius dan de hoger besproken uitgebreide Europese Spaarrichtlijn.
4.
Berlijns Protocol van 29 oktober 2014
4
O. HERMAND, G. COLOT en A. DE THIBAULT, Automatische gegevensuitwisseling: ook België zal FATCA-akkoord sluiten, Fiscoloog Internationaal, nr. 359, p. 6. FATCA staat voor Foreign Account Tax Compliance Act. Het gaat om een Amerikaanse wet van 18 maart 2010 die voorziet in de jaarlijkse rapportering aan de Amerikaanse belastingadministratie (US Internal Revenue Service of ‘IRS’) van beleggingstegoeden die Amerikaanse belastingplichtigen buiten de VS aanhouden. Ook onder meer beleggingsverzekeringen zijn geviseerd. De regeling is van start gegaan op 1 juli 2014 en de eerste gegevensuitwisseling vindt plaats in 2015. Via intergouvernementele akkoorden (‘IGA’) hebben de meeste Europese landen, waaronder België, de naleving van FATCA verplicht in hun nationale wetgeving (G. VERACHTERT en F. SMET, Internationale gegevensuitwisseling neemt hoge vlucht, Fiscoloog, nr. 1391, p. 3). Financiële instellingen, verzekeraars, … die niet FATCA-compliant zijn, riskeren zware sancties. Voor verdere informatie over de Common Reporting Standard, zie http://www.oecd.org/ctp/exchange-oftax-information/Automatic-Exchange-Financial-Account-Information-Common-Reporting-Standard.pdf. 5 In tegenstelling tot de uitgebreide Europese Spaarrichtlijn (zie punt 2), wordt er in het kader van FATCA en CRS geen onderscheid gemaakt naargelang de levensverzekering voor of na 1 juli 2014 gesloten werd, en evenmin naargelang de onderliggende beleggingsvormen.
2
Op 29 oktober 2014 hebben maar liefst 51 landen (waaronder de EU-landen, maar daarnaast ook landen als Liechtenstein en de Kanaal- en Kaaimaneilanden) in Berlijn een multilaterale overeenkomst ondertekend teneinde onderlinge financiële gegevensuitwisseling conform de voormelde Common Reporting Standard op de rails te zetten. Op 19 november 2014 trad ook Zwitserland als 52ste land tot de multilaterale overeenkomst toe6. Het is de bedoeling om vanaf 2017 jaarlijks over te gaan tot automatische uitwisseling van financiële gegevens: de eerste gegevensuitwisseling in 2017 zou betrekking hebben op het jaar 2016. Een aantal landen (zoals Oostenrijk en Zwitserland) zullen de gegevensuitwisseling pas een jaar later opstarten en zullen dus pas voor het eerst gegevens over 2017 uitwisselen in de loop van 2018. Het is echter blijkbaar nog niet automatisch zo dat elk ondertekenend land noodzakelijk ook aan alle andere landen de financiële gegevens met betrekking tot hun ‘fiscale onderdanen’ zal doorspelen. Die multilaterale overeenkomst vergt dus een soort bijkomende bilaterale activering. Ondertussen heeft Zwitserland al met de EU een akkoord bereikt om die gegevensuitwisseling effectief door te voeren. De EU is ook volop gesprekken aan het voeren met een reeks andere landen, zoals Andorra, San Marino, Monaco en Liechtenstein. Vermelden wij nog dat een veertigtal andere landen dan de voormelde ‘club van 52’ (waaronder Rusland en China) niet formeel zijn toegetreden tot de voormelde multilaterale overeenkomst, maar toch aangegeven hebben ook te zullen meestappen in het CRS-project. Maar dit engagement is dus nog iets ‘vrijblijvender’. 5.
Uitbreiding van de Europese Bijstandsrichtlijn In EU-verband wordt voormeld multilateraal akkoord van 29 oktober 2014 nog extra dwingende kracht bijgezet door een EU-Richtlijn van 9 december 2014 die de Europese Bijstandsrichtlijn van 15 februari 2011 grondig bijstuurt7. Hiermee krijgt de Common Reporting Standard een EU-doorslag die in één Uniebreed afdwingbaar rechtsinstrument wordt verankerd. Tussen de EU-landen onderling is er dus geen nood aan verdere ‘bilaterale activeringsovereenkomsten’8. Qua timing sluit de aangepaste Europese Bijstandsrichtlijn aan op het ‘Berlijns Protocol’: ook hier is het de bedoeling om vanaf 2017 jaarlijks over te gaan tot
6
Opvallende afwezige is de Verenigde Staten. Maar dit is ook niet verwonderlijk. De VS heeft immers ondertussen op eigen houtje en via bilaterale overeenkomsten quasi wereldwijd het Fatcauitwisselingsprogramma op poten gezet (zie punt 3). 7 Richtlijn 2011/16/EU van 15 februari 2011 betreffende de administratieve samenwerking op het gebied van de belastingen en tot intrekking van Richtlijn 77/799/EEG, zoals gewijzigd door Richtlijn 2014/107/EU van 9 december 2014. 8 F. SMET, Automatische gegevensuitwisseling: ‘Europese Fatca’ goedgekeurd, Fiscoloog Internationaal, nr. 373, p. 5.
3
automatische uitwisseling van financiële gegevens. Oostenrijk krijgt een jaar uitstel. De lidstaten moeten tegen eind 2015 hun interne wetgeving hieraan aanpassen9. De aldus in een afdwingbare EU-Richtlijn verankerde Common Reporting Standard heeft de nauwelijks enkele maanden daarvoor uitgebreide Spaarrichtlijn (zie punt 2) volledig overschaduwd. De Europese Raad heeft dan ook onlangs beslist die Spaarrichtlijn per 1 januari 2016 op te heffen.
Paul Van Eesbeeck november 2015
9
Over de concrete implementatie van die gegevensuitwisseling, zie L. VEREYCKEN, Internationale gegevensuitwisseling: levensverzekeraars moeten rapporteren aan buitenlandse fiscus, Life & Benefits, 2015, nr. 6, p. 1.
4
