1.
Inleiding 1.1. 1.2. 1.3.
1.4. 1.5. 1.6.
1.7.
1.8.
1.9.
2.
Controle: op alle fronten?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Klikbrieven en diefstal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Belastingcontroleflits!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1.3.1. Het gebeurt in een flits. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1.3.2. Risicoanalyse door de fiscus!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1.3.3. Mobiele controleteams. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1.3.4. Wat nu met dit controlegeweld?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Nederlandse en Duitse fiscus werken samen. . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Strengere controle aangiften loonheffingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Het kan nog gekker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1.6.1. Dwangsom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 1.6.2. Dwangsom voor fiscus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Plukken door de fiscus! Maar wel zorgvuldig … . . . . . . . . . . . . . . . 6 1.7.1. Waarborgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 1.7.2. Verrassingen?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 1.7.3. Prudent?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.7.4. Uitbreiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Zorgen?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 1.8.1. Tipgeld: honderden zwartspaarders gaan nat . . . . . . . . . 8 1.8.2. Tipgeld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.8.3. Nieuwe slag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.8.4. Belastingparadijzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.8.5. Wetgeving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1.8.6. Opsteker. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1.8.7. Gewapend tegen een controle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1.8.8. Rechtsbescherming bij controlehandelingen. . . . . . . . . . 9 1.8.9. Afschaffen G-rekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 1.8.10. 4e Tranche AWB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Horizontalisering van het fiscale toezicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Het standaard boekenonderzoek 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6.
Soorten van controle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Kantoor- of veldcontrole?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Voorbereiding op de controle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Stukken en bescheiden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Kennismakingsgesprek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Niet snuffelen of babbelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
© Belastingcontrole? Laat ze maar komen!,
III
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave
3.
Administratie- en bewaarplicht
Inhoudsopgave
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
4.
Controle-locatie 4.1. 4.2. 4.3.
5.
De controle-locatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Rechtspraak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Hoe om te gaan met de controlerende ambtenaar? . . . . . . . . . . . 43
Inlichtingenplicht 5.1.
5.2.
5.3.
IV
Waarom boekhouden (administreren)?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 3.1.1. Administratieplicht volgens het Burgerlijk Wetboek . . . . 21 3.1.2. Deponeringsverplichting jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . 22 3.1.3. Administratieplicht in het belastingrecht. . . . . . . . . . . . . 23 3.1.4. Verschillen en overeenkomsten met de algemene administratieplicht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Hoe moet u administreren?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 3.2.1. Rechtspraak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 3.2.2. Ondernemersbeleid staat voorop. . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 3.2.3. Extra eisen omzetbelasting (btw). . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 3.2.4. Speciale fiscale voordeelregelingen. . . . . . . . . . . . . . . . 29 3.2.5. Wie schrijft die blijft … met zijn auto van de zaak. . . . . . 30 3.2.6. Overtuigend aantonen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 3.2.7. Rittenregistratie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 3.2.8. Ritgegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 3.2.9. Geen sluitende administratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 3.2.10. Eerst even tot 1.225 tellen!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 ‘Gebruikelijk of niet’, dat is de controle-hamvraag. . . . . . . . . . . . . 33 3.3.1. Samen ondernemen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 3.3.2. Ongebruikelijk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 3.3.3. Gebruikelijk of niet? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 3.3.4. Niet ongebruikelijk!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 3.3.5. Vergeet niet ook zelf uw voordeel te doen met de administratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Administratieve bewaarplicht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 3.4.1. Digitalisering. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 3.4.2. Elektronische facturatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Welke inlichtingen moet u verschaffen?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 5.1.1. Een ruime bevoegdheid ten dienste van de controle. . . 47 5.1.2. Het kan gunstig zijn om vrijwillig extra inlichtingen te verschaffen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Gevolgen van HET wel of niet inlichtingen geven . . . . . . . . . . . . . 48 5.2.1. Gevolgen in de aangiftefase. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 5.2.2. Onderscheid tussen verschaffen inlichtingen en vertonen boeken en bescheiden. . . . . . . . . . . . . . . . 50 Welke verweermiddelen heeft u?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 5.3.1. Algemene beginselen van behoorlijk bestuur. . . . . . . . . 50
© Belastingcontrole? Laat ze maar komen!,
5.3.2. 5.3.3. 5.3.4.
Wat moet u laten zien? 6.1.
6.2.
6.3.
6.4.
6.5.
6.6.
7.
Niet alleen een balans en winst- & verliesrekening. . . . . . . . . . . . 55 6.1.1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 6.1.2. Meer dan alleen balans en winst- & verliesrekening. . . . 55 6.1.3. Veel voorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 6.1.4. Enkele uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 6.1.5. Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Wat te doen met uw digitale administratie?. . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 6.2.1. Zeven jaar bewaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 6.2.2. Binnen redelijke termijn te controleren. . . . . . . . . . . . . . 57 6.2.3. Een afdruk is niet voldoende . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 6.2.4. Maak kopieën. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 6.2.5. Auditfile. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 6.2.6. Maak eventueel afspraken met de Belastingdienst . . . . 59 Geen inzage in adviezen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 6.3.1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 6.3.2. Adviezen bevatten ook vaak feitenweergaven . . . . . . . . 60 Wat als u weigert stukken te overleggen?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 6.4.1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 6.4.2. Omkering bewijslast. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 6.4.3. Strafbaar feit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 6.4.4. Fiscale informatieverplichting strijdig met zwijgrecht . . . 62 Inspecteur kan ook bij uw adviseur aankloppen . . . . . . . . . . . . . . 62 6.5.1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 6.5.2. Ook stukken die aan een derde toebehoren. . . . . . . . . . 63 6.5.3. De impasse van uw adviseur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 6.5.4. Verschoningsrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Fiscale procedure tegen opvragen van gegevens. . . . . . . . . . . . . 64 6.6.1. Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 6.6.2. Geen voor bezwaar vatbare beschikking. . . . . . . . . . . . 64 6.6.3. Ook bij bezwaar tegen aanslag wellicht geen tegengas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 6.6.4. Misschien toch een procedure mogelijk bij de burgerlijke rechter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 6.6.5. Andere mogelijke middelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 6.6.6. Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Het onderzoek bij derden 7.1.
Meewerken aan andermans controle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 7.1.1. Gegevensverstrekking door banken. . . . . . . . . . . . . . . . 69 7.1.2. Internationale uitwisseling van gegevens. . . . . . . . . . . . 70
© Belastingcontrole? Laat ze maar komen!,
V
Inhoudsopgave
6.
Een man een man - een woord een woord. . . . . . . . . . . 51 Het klachtrecht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Spanning tussen het zwijgrecht en de inlichtingenverplichting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
7.1.3.
Inhoudsopgave
7.2.
7.3. 7.4.
7.5.
8.
Het controlerapport 8.1.
8.2. 8.3.
8.4.
9.
Het belang van bespreking controlerapport. . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 8.1.1. Het gebruik van het controlerapport door andere instanties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Bezwaren tegen de bevindingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 De spelregels bij controle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 8.3.1. Afstand van recht?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 8.3.2. De fiscus in tijdnood. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 8.3.3. Opgewekt vertrouwen door controle. . . . . . . . . . . . . . . . 88 8.3.4. Afstemming met andere onderdelen van de Belastingdienst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 Door de fiscus achtergehouden informatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Verwerpen administratie en omkering bewijslast 9.1.
9.2.
9.3.
VI
Derdenonderzoeken na de belastingwijziging per 1 januari 2001. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 7.1.4. Autocontrole. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 7.1.5. Uitbreiding factuureisen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 7.1.6. Informatie afkomstig van het personeel . . . . . . . . . . . . . 75 Wie Hoeft er niets te zeggen?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 7.2.1. Inzage in de administratie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 7.2.2. Wat MOT dat?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 7.2.3. Hoe zit het met uw accountant en belastingadviseur?. . 77 Speciale controleacties van de fiscus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Uw belastingadviseur als verklikker. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 7.4.1. Jurisprudentie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 7.4.2. De aangiftepraktijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 7.4.3. De te trekken lessen voor de toekomst. . . . . . . . . . . . . . 81 Hoe wordt u beschermd?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Administratie; een beeld van de werkelijkheid. . . . . . . . . . . . . . . . 93 9.1.1. Gevolgen van verwerping van administratie. . . . . . . . . . 93 9.1.2. Niet muggenziften. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 9.1.3. Administratie mag niet vergaand ondeugdelijk zijn. . . . . 93 9.1.4. Zelfs mogelijke omkering van bewijslast. . . . . . . . . . . . . 94 9.1.5. Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Een materieel onjuiste administratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 9.2.1. Formele en materiële gebreken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 9.2.2. De verschillende soorten materiële gebreken . . . . . . . . 95 9.2.3. Praktijkgeval lenen in vertrouwen?. . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Een te laag brutowinstpercentage. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 9.3.1. Vergelijking eigen in- en verkoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 9.3.2. Vergelijking met branchegegevens. . . . . . . . . . . . . . . . . 97 9.3.3. Koopt u regelmatig in? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 9.3.4. Geen geschat brutowinstpercentage . . . . . . . . . . . . . . . 99 9.3.5. Praktijkgeval omzetcorrectie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
© Belastingcontrole? Laat ze maar komen!,
9.5. 9.6.
10.
Gebreken in en aan de administratie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 9.4.1. Gebreken in de kasadministratie . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 9.4.2. Gebreken in administratie en zwarte lonen . . . . . . . . . 101 9.4.3. Natuurlijk niet te makkelijk denken over fiscale fraude . . . 102 9.4.4. Papieren zelfstandigen die tegen de lamp liepen. . . . . 102 9.4.5. Zwarte omzet en zwart loon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 9.4.6. Afromen van de omzet via gemanipuleerde kassa’s. . . 103 9.4.7. Praktijkgeval minderwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 9.4.8. Boekhouding niet onbetrouwbaar bij enkel een negatief kassaldo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 9.4.9. Andere mogelijke gebreken in de administratie . . . . . . 105 Een onwaarschijnlijk lage privébesteding . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 9.5.1. Een voorbeeld. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 Omkering van bewijslast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 9.6.1. Verwerping van administratie hoeft niet altijd te leiden tot omkering van bewijslast . . . . . . . . . . . . . . 106 9.6.2. Omkering van bewijslast een vergaande sanctie. . . . . 106 9.6.3. Wanneer dan wel omkering van bewijslast?. . . . . . . . . 107 9.6.4. Wel verwerping van boekhouding, maar geen omkering van bewijslast. . . . . . . . . . . . . . . 107
Controletechnieken 10.1.
De diverse controletechnieken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 10.1.1. Vermogensvergelijking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 10.1.2. Kasanalyse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 10.1.3. Chikwadraattoets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 10.2. De vermogensvergelijking: algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 10.2.1. De waarde van een nettoprivécijfer . . . . . . . . . . . . . . . 110 10.2.2. Mogelijke gevolgen van te laag of negatief nettoprivécijfer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 10.3. De voorbereiding voor de vermogensvergelijking . . . . . . . . . . . . 111 10.3.1. Opvragen van privéadministratie . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 10.3.2. Mondelinge toelichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 10.4. De definitieve vermogensopstelling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 10.5. De kasanalyse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 10.5.1. Beperkte en uitgebreide kasanalyse. . . . . . . . . . . . . . . 113 10.6. De chikwadraattoets. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
11.
Wat met uw bezwaar en wordt u gehoord? 11.1.
11.2.
‘Zwijgen is zilver, spreken is goud’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 11.1.1. Telefonisch overleg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 11.1.2. Het kan verschil maken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 11.1.3. Wanneer gaan praten?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Laat eens van u horen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 11.2.1. Horen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 11.2.2. Niet horen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 11.2.3. Na het horen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
© Belastingcontrole? Laat ze maar komen!,
VII
Inhoudsopgave
9.4.
Inhoudsopgave
11.3.
Niet goed, geld terug!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 11.3.1. Beroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 11.3.2. Bezwaar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 11.4. Het gelijk aan uw kant. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 11.4.1. Beroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 11.5. kostenvergoeding van de fiscus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 11.5.1. Kostenvergoeding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 11.5.2. Om welke kosten gaat het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
12.
Fiscale en juridische vaktaal begrijpelijk uitgelegd
13.
Modellen die u kunt gebruiken Bezwaarschrift tegen belastingaanslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 Pro-formaberoep bij de rechtbank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 Beroepschrift bij de rechtbank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 Standaardmodel voor rittenadministratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 Voorbeeld urenlijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 Leningsovereenkomst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 Akte van schenking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 Formulier steekproef kostenvergoedingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 Formulier declaratie kostenvergoeding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
VIII
© Belastingcontrole? Laat ze maar komen!,
