5
INHOUD
WOORD VOORAF
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
L E G E N D A VA N D E WA N D E L K A A R T E N
OVERZICHTSKAART
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
D E WA N D E L I N G E N
1
D E PA N N E
Moet er nog zand zijn... in de Westhoek? (6,2-7,4 of 3,3 km) . . 18
k
2
Een pan vol plantjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19 Een korf vol vis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Hoog, hoger, hoogst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Oude Belgen in Luilekkerland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23 Kamelen en Bedoeïenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Grijs en bruin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Hoog en laag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Pijnlijk en gezond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Paarden en koeien aan de slag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Mosselschelpen op de weg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Natuur, daar zorgen wij voor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Een onderwaterkijker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 Wat kun je zoal met veren maken? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Zand onder de loep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
BEAUVOORDE
Tweelingdorp in ’t blote land (6,7 - 13,2 of 2,9 km) . . . . . . . . . . 30
k
Zotte Merghelynck . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Een kasteel vol rariteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34 Slotgracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Van kerk tot tentoonstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Huysen van plaisance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Kunstenaar aan het front . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 De oceaan midden de akkers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Moerse duivels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Testament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Kroegen sprokkelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Een stevige hap voor onderweg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Vind je wat ik zag? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Houtland en ‘het blote’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
6 3
BRUGGE
Een stad van honderden histories (6 - 8,2 of 4,4 km) . . . . . . . . 43
k
4
Kerk of kathedraal? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Hop of gruit? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Ziek zijn in de Middeleeuwen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 De zwanen op de Reien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Het bloed van Jezus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Het Brugse Vrije . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Wat is een Belfort? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Brugse Beertje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 De Brugse bruggen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Wat betekenen de Brugse woorden of uitdrukkingen? . . . . . 54 Je eigen wapenschild . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Wat en wie hoort waar in de stad? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Origami zwaan. Vouwen maar! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
KNOKKE (HET ZWIN)
Op schattenjacht in het Zwin (11,4 - 13,3 of 9,4 km) . . . . . . . . . . 56
k
5
Dag en nacht verschil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Proppen en verpoppen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Kijk, op één poot! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Een mooie steltloper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Waar komt zand vandaan? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Het spel van wind en zand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Vogels met vakantie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Lekkere wafels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Vlinders kweken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Zelf koekjes voor de picknick bakken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Een schatkist vol wandelherinneringen . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Spelen met letters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
KEMMEL
De hoogste berg in West-Vlaanderen (6,4 - 9,7 of 5,4 km) . . . . 66
k 6
Hoge toppen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Drie bomen zoeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Klop, klop, klop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 De Grote Oorlog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Langs de schreve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Op rooftocht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Met open mond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 De slag om de Kemmelberg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Spreek Zuid-West -Vlaams . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Zoek de vogelnaam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Vogels voederen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Word een echte bomenkenner! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
GENT
Een middeleeuwse tocht door de stad van keizer Karel (4,3 - 6,2 of 3,2 km) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Feesten en folteringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 In het hol van de paters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
7
k
7
Gekke koeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Keizer Karel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Gentse stropkes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Lakenhalle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Herken alles wat rijdt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Jouw droomplek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 De legende en de naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 Gids in Gent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 De sage van de Onthoofdingsbrug . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
SINT-AMANDSBERG
Een mysterieuze dag net buiten Gent (2,7 - 3,0 - 3,9) . . . . . . . . 87
k
8
Graven in het oude Egypte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Wie zoekt, die vindt! (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Lekker griezelen! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 De geest van Marie de Hemptinne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Wie zoekt, die vindt! (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Wie zoekt, die vindt! (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 Halloween . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Begijntjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Zien en zien is twee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Grijnzende Halloween-sinaasappel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Rebus: Onthoud dit goed! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Ogen bedriegen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 Wie ligt hier begraven? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
ENAME
Een beloftevolle nederzetting beknot (5,5 - 7,1 of 4,3 km) . . . . . 98
k 9
Koningen of keizers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Burchten van God . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Knotten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 Prikkeldraad verkleint bos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 Knuppelpad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 Holle weg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 Loofbos of naaldbos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Hazen zijn geen konijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Niet alle stoven zijn kachels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Stekelige baasjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 Archeoloog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Haas of konijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Is jouw naam haas? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Zelf archeoloogje spelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Bomen meten zonder ladder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
SCHORISSE
Langs de mooiste panorama’s (8,7 of 5,8 km) . . . . . . . . . . . . . 112 Restheuvels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 Roepsteen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 De Beeldenstorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Watte? Aha, Omer Wattez! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 Grote gele kwikstaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118 Afspanningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
8
k
Weet je het nog? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 Maak een leuke tekening van een ezeltje. . . . . . . . . . . . . . . 120 Een eigen aquarium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Een echte vogelkenner! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 De ezel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Niet dom maar slim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
10 ELLEZELLES/ELZELE
Toch wel vreemd, dat pad (5,5 - 8 of 2,8 km) . . . . . . . . . . . . . . 123
k
Land van heuvels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 Sprookjesheksen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 Zoek de vreemde wezens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 De wijze heks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Heks of geen heks? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 Heksen nu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 Over de bezem en de kat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 Heb je ambitie om heks te worden? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 Heksentaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 Over welke raadselachtige wezens gaat het hier? . . . . . . . . 132 Sabbatkoekjes bakken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 Maak je eigen amulet! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
11 GRIMBERGEN
De MOT in de tijd (9,4 of 3,3 km) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 Wonen in een kasteel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 Oorlog om het kasteel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 Op bezoek in de abdij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 Een frisse pint . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138 Lekkere boterhammen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 Hoe werkt een watermolen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 Gewonnen brood . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 Woordpuzzel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 Bouw je eigen watermolen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
k
12 SINT-GENESIUS-RODE (ZONIËNWOUD)
Het Zoniënwoud: van stokoud naar frisgroen (6,7 - 9,2 of 4,3 km) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 Opgelet voor teken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 Hoog en slank of breed en rond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 Kalm water . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 Koning beuk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 Wie zoekt, die vindt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 Vrouwtjes en mannetjes in één . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 Een groene job . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 Verse vis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Hol en bol, dik en dun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Oren open . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 Rekenen als Romeinen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 Van blad tot waaier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 Boselfjes schrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
k
9 13 HOEGAARDEN
Volle glazen en holle wegen (6,9 of 6,4 km) . . . . . . . . . . . . . . . 154 Gobertangesteen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 Het Arendsnest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 Tumuli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .158 Graften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .159 Holle weg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 Water en gist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 De houtwal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 Bierdrinkende Belgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Hoegaarden zonder Hoegaardencafés? . . . . . . . . . . . . . . . 162 Let goed op! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 Dieren herkennen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 Slakkengangetje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
k
14 NIEL
Natuur neemt industrie succesvol over (10,5 - 11,9 of 8 km) . . 165 Kinderen in de steenfabriek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 Van klei tot baksteen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 Wat riet doet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 Bootjetrekken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 Maanlandschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 Het Hellegat vroeger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 Het Hellegatveer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 Klei bakken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 Reigers en fazanten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172 De dries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .173 Boetseren en bakken met klei of brooddeeg . . . . . . . . . . . 174 Zelf echte ‘stoemp’ maken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
k
15 ANTWERPEN
Op zoek naar Lange Wapper (7,3 - 8,8 of 5,2 km) . . . . . . . . . . . 176 De Sinjoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 De Meir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 Lange Wapper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 De Handelsbeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 Het paard bij den beenhouwer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 Geen burcht, maar steen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 (H)antwerpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183 Een of twee torens? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 Drukblokken en letters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 Maagd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .185 De duurste en de hardste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 De Sint-Annatunnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 Antwerpse handjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Zoek het juiste water . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Vraag en antwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 Hefbomen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
k
10 16 KALMTHOUT
Op de purperen heide (1,5 - 5,2 km) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 Ruud Rups . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 Bomen verslaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 Pijpenkoters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 Wie wint: zand of plant? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 Oasis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 Water, insecten en vogels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 Verkennersriem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 Schilderen met zand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 Voorspellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 Sporen lezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 Redders van de heide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 De eerste luiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
k
1 7 B A A R L E - H E R TO G E N B A A R L E - N A S S A U
Een Belgisch-Nederlands tweelingdorp (5,6 -7,3 of 4 km) . . . . 201 Wat is een grens? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 De grenzen van een land . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 De vlag van je land . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 Alles dubbel? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 Verschil tussen Vlaams en Nederlands . . . . . . . . . . . . . . . 207 Dwars door het huis? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 Autoluwe wijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208 Buitenlanders als buren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 Engel, koetje en kalfje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 Weet jij wat smokkelen is? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210 Bedevaart buiten Baarle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 Maak een vlaggenslinger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 Kamertje huren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 Meer dan één huisnummer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 Grenzen tekenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
k
18
BERINGEN
Mijn mijn, mooie mijn (4,8 - 2,3 of 8,7) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 De tuinwijk of cité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 Ingenieurs, bedienden, arbeiders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 De moskee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 Het gevaarlijke leven van een mijnwerker . . . . . . . . . . . . . 219 Afval op een hoop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220 Stoom voor iedereen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 Eén dag als mijnwerker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 Maak een leuke tekening met steenkool! . . . . . . . . . . . . . 222 Zoek de Kempense steenkoolmijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 De grote mijnwerkersquiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
k
11 1 9 N E E R P E LT
Een natje en een droogje in het Hageven (9,8 -12,3 of 6 km) . 225 De Dommel dommelt niet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 Kopje-onder met de fuut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229 Zeldzaam zoete kruipers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229 De zonnedauw lust wel een vliegje . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 Rood met witte stippen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 Grazers met Schotse rokken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 Processie van rupsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 Bah! Bessen als vieze voeten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 Het beestjespad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 Wie zoekt, die vindt! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 Geef ook insecten eens wat lekkers . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 Plaggen zoals toen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
k
20 KANNE
Wit-gele steen onder en boven de grond (8,7 - 9,7 of 4,4 km) . . 239 Mergel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 Caesterthoeve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 Geen grotten maar groeven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 De houtkant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
k
Van burcht naar kasteel naar luxehuis . . . . . . . . . . . . . . . . . 244 Zonnewijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 Blokken breken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247 Maak je eigen zonnewijzer! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 Ken je deze gewassen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248 Over welke veel in Limburg voorkomende bosvogel gaat het? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249 Links België, rechts Nederland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
O P LO S S I N G E N P U Z Z E L S
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251