Stadsenquête Leiden 2011
Hoofdstuk 25 Financiële dienstverlening Samenvatting De gemeente voert diverse inkomensondersteunende maatregelen uit die bedoeld zijn voor huishoudens met een lager inkomen. Zes op de tien Leidenaren zijn bekend met deze maatregelen. De bekendheid ligt duidelijk lager dan voorgaande jaren. De hoogte van het huishoudinkomen bepaalt of Leidenaren in aanmerking komen voor één of meer van deze maatregelen. Volgens één op de tien Leidenaren is dit voor hen het geval. Van de doelgroep is driekwart bekend met tenminste één van de regelingen. Evenals in voorgaande jaren is de mogelijkheid tot kwijtschelding van gemeentelijke belastingen het meest bekend. Iets meer dan vier van de tien Leidenaren uit de doelgroep maken gebruik van één of meer inkomensondersteunende regelingen. Dit aandeel ligt iets lager dan de twee voorgaande jaren. Volgens twee derde van de Leidenaren uit de doelgroep zou meer bekendheid moeten worden gegeven aan de inkomensondersteunende maatregelen van de gemeente. Bij de Stadsbank kunnen inwoners van Leiden terecht voor advies bij financiële problemen, schuldhulpverlening en budgetbeheer. Bijna de helft van de Leidenaren had voor deze enquête ooit iets gehoord of gelezen over de Stadsbank, 5% heeft er ooit gebruik van gemaakt. Lagere inkomensgroepen (9%) en 55-plussers (8%) hebben vaker een beroep gedaan op de Stadsbank. Leidenaren die door de schulden in de problemen zijn gekomen, hebben meer dan gemiddeld gebruik gemaakt van de Stadsbank (28%). Ruim de helft van alle Leidenaren vindt dat de financiële hulp door de gemeente beter bekend zou moeten worden.
Vragenlijst De volgende vragen hebben betrekking op uw financiële situatie. Deze vragen worden elk jaar gesteld om te kijken of er verschuivingen optreden in de financiële situatie van de Leidenaren.
FB1. Hoe moeilijk of gemakkelijk kan uw huishouden rondkomen met het totale huishoudinkomen? Zeer moeilijk Moeilijk Komt net rond Gemakkelijk Zeer gemakkelijk
FB2. Het komt vaak voor dat mensen geld lenen voor bepaalde uitgaven. Hieronder staan enkele vormen van geld lenen. Heeft u daar in de afgelopen 12 maanden gebruik van gemaakt? (meer antwoorden mogelijk) Op afbetaling gekocht bij postorderbedrijf of winkels Rood staan bij een bank Persoonlijke lening of doorlopend krediet Lening bij vrienden of familie Lening voor de studiefinanciering Andere lening (geen hypotheek voor huis) Niets geleend
1
Stadsenquête Leiden 2011
FB3. Is bij de aflossing van één of meer betalingen van uw vaste lasten of schulden in de laatste achterstand ontstaan? Ja
Nee
12 maanden een
NAAR VRAAG FB7
FB4. Kunt u aangeven bij welke vaste lasten of schulden u een achterstand heeft? (meer antwoorden mogelijk) Huur / hypotheek
Gas / water / elektriciteit
(Mobiele) telefoon
Belastingen
Ziektekostenverzekering
Overige verzekeringen
Aankoop (op betaling) bij postorderbedrijf / winkel
Rood staan bij bank
Persoonlijke lening of doorlopend krediet
Lening bij vrienden of familie
Lening voor de studiefinanciering Andere leningen of betalingsachterstanden, namelijk
FB5.
Wanneer heeft uw huishouden voor het eerst te maken gekregen met deze betalingsachterstanden? In de afgelopen 6 maanden 6 - 12 maanden geleden 1 – 2 jaar geleden 2 – 5 jaar geleden Langer dan 5 jaar geleden
FB6. Zijn uw schulden zodanig dat u in de problemen bent gekomen of zult komen? Ja Nee
FB7. De gemeente Leiden voert diverse inkomensondersteunende maatregelen uit die bedoeld zijn voor huishoudens met een lager inkomen. Wist u dit? Ja Nee
Huishoudens met een laag netto inkomen komen mogelijk in aanmerking voor inkomensondersteunende maatregelen. U komt hiervoor in aanmerking als u tot één van de onderstaande inkomensgroepen behoort: Bij alleenstaanden: netto maandinkomen onder € 1049, Bij alleenstaande ouders: netto maandinkomen onder € 1349, Bij gezinnen en samenwonenden: netto maandinkomen onder € 1418,-
FB8. Valt u in één van deze groepen? Ja Nee
NAAR VRAAG FB12
2
Stadsenquête Leiden 2011
FB9. Hieronder vindt u een aantal inkomensondersteunde regelingen. Wilt u per regeling aangeven of deze bij u bekend is of niet?
Bekend Kwijtschelding Gemeentelijke Belastingen Huishoudens met een lager inkomen en weinig vermogen kunnen kwijtschelding aanvragen van gemeentelijke belastingen, zoals de onroerend zaakbelasting en de afvalstofheffing Bijzondere Bijstand Regeling voor mensen met een wat lager inkomen, om extra noodzakelijke uitgaven te bekostigen die niet van het maandelijkse inkomen kunnen worden betaald, zoals verhuis- en inrichtingskosten, koelkast, wasmachine e.d. (NB: dit is niet gelijk aan de gewone bijstandsuitkering!!!) Declaratieregeling / Eenmalige uitkering Declaratieregeling is bedoeld voor minima, en geeft een vergoeding voor sport/cultuur / bibliotheek /NS e.d. Voor 65+ers met een minimuminkomen betreft het een eenmalige bijdrage. Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering: AV-gemeente Standaard of Top Uitgebreide collectieve aanvullende ziektekostenverzekeringen voor minima waarbij de gemeente de premie geheel of gedeeltelijk vergoedt. Langdurigheidstoeslag Een financiële tegemoetkoming voor een huishouden dat langer dan 5 jaar een inkomen heeft gehad op bijstandsniveau Alleen van toepassing als u kinderen heeft in het basis- of voortgezet onderwijs: Regeling Schoolbijdrage Een financiële tegemoetkoming voor mensen met een laag inkomen en met kinderen in het basis- of voortgezet onderwijs Alleen van toepassing voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen: Regeling ouderen, chronisch zieken en gehandicapten Een financiële tegemoetkoming voor mensen met een laag inkomen die ouder dan 65, chronisch ziek of gehandicapt zijn
FB10.
Maakt u zelf gebruik van één of meer van de hiervoor genoemde regelingen of heeft u dit in het verleden ooit gedaan? Ja, ik maak er nu gebruik van Ja, ik heb het in het verleden wel gebruikt, maar nu niet meer Nee
FB11.
Denkt u dat deze regelingen voldoende bekend zijn?
Voldoende bekend Meer bekendheid nodig
De volgende vragen gaan over de Stadsbank Leiden. De Stadsbank geeft advies bij onder andere financiële problemen, schuldhulpverlening en budgetbeheer. Vanaf mei 2011 zit de Stadsbank in het Stadsbouwhuis aan de Langegracht. FB12.
Had u vóór deze enquête wel eens van de Stadsbank gehoord of er iets over gelezen? Ja Nee
NAAR VRAAG FB14
FB13. Heeft u wel eens gebruik van de Stadsbank gemaakt? Ja Nee
FB14.
Denkt u dat de mogelijkheden voor schuldhulpverlening en andere financiële hulp die de gemeente biedt voldoende bekend zijn? Voldoende bekend Meer bekendheid nodig
3
Niet bekend
Stadsenquête Leiden 2011
Uitkomsten De financiële dienstverlening van de gemeente Leiden staat centraal in dit hoofdstuk. Er wordt aandacht besteed aan de bekendheid met en het gebruik van inkomensondersteunende maatregelen van de gemeente Leiden. Het hoofdstuk wordt afgesloten met een paragraaf over de Stadsbank.
25.1 Bekendheid met inkomensondersteunende maatregelen De gemeente voert diverse inkomensondersteunende maatregelen uit die bedoeld zijn voor huishoudens met een laag inkomen. Circa zes op de tien Leidenaren zijn bekend hiermee, bewoners van 18 tot 35 jaar zijn minder vaak op de hoogte, 50-plussers vaker. De bekendheid is duidelijk geringer dan vorig jaar. Dit kan deels het gevolg zijn van de veranderde onderzoeksmethode (zie ook Bijlage A onderzoeksverantwoording).
Tabel 25.1.a
Bekendheid met diverse inkomensondersteunende maatregelen van de gemeente Leiden, 2009-2011*, naar inkomen, sekse, leeftijd en opleiding, in procenten
Totaal
2009
2010
2011*
73%
69%
58%
2009
2010
2011*
18-24 jaar
47%
32%
34%
Leeftijd: 25-34 jaar
67%
62%
44%
< € 1.750**
70%
69%
51%
35-49 jaar
72%
71%
63%
€ 1.750-€ 2.150**
73%
68%
58%
50-64 jaar
78%
75%
72%
€ 2.150-€ 3.200
75%
69%
67%
65+
77%
78%
73%
> € 3.200
75%
73%
63% Lager
69%
63%
62%
Huishoudinkomen:
Opleidingsniveau: Sekse: Man
71%
66%
55%
Middelbaar
67%
67%
52%
Vrouw
74%
73%
61%
Hoger
77%
74%
60%
* Tot en met 2010 zijn de gegevens telefonisch gevraagd, in 2011 via internet en schriftelijk. Hierdoor is de vergelijking van 2011 met voorgaande jaren (soms) niet goed mogelijk (zie ook Bijlage A onderzoeksverantwoording). ** In 2009 en 2010 lag de grens bij € 1.450
4
Stadsenquête Leiden 2011
25.2 Bekendheid met en gebruik van specifieke regelingen De hoogte van het huishoudinkomen bepaalt of Leidenaren in aanmerking komen voor één of meer inkomensondersteunende maatregelen van de gemeente1. Een tiende van de Leidenaren gaf aan dat zij op basis van hun inkomen in aanmerking komen voor inkomensondersteunende maatregelen. Aan hen is gevraagd of zij de verschillende regelingen kennen en of ze van één of meer regelingen gebruik maken of in het verleden ooit gebruik hebben gemaakt. Van de doelgroep is 74% bekend met minstens één van de regelingen. Kwijtschelding van gemeentelijke belastingen is het meest bekend, gevolgd door de regeling voor chronisch zieken en gehandicapten en de declaratieregeling. Met uitzondering van de collectieve ziektekostenverzekering en de regeling voor chronisch zieken is de bekendheid veel lager dan voorgaande jaren.
Tabel 25.2.a
Percentage Leidenaren in de doelgroep, dat bekend is met verschillende inkomensondersteunende regelingen, 2003-2011 Doelgroep bepaald op basis van gegeven antwoorden*** 2008 2003-‘04 2005-‘06 2007 <110% < € 1130 < € 1130 < € 1130 s.m.
Respondenten hebben zelf aangegeven of ze tot doelgroep behoren*** 2009 <120% s.m.
2010 <120% s.m.
2011*
Kwijtschelding gem. belastingen
69%
69%
70%
74%
80%
79%
74%
Bijzondere bijstand
56%
57%
59%
66%
64%
68%
56%
Declaratieregeling Col. aanv. ziektekostenverzekering Langdurigheidstoeslag
36%
41%
45%
56%
65%
62%
59%
43%
39%
37%
37%
59%
47%
56%
27%
21%
24%
24%
45%
38%
39%
#
#
50%
49%
50%
68%
50%**
#
#
37%
55%
62%
56%
64%
19%
22%
25%
22%
11%
10%
14%
Regeling schoolbijdrage Regeling ouderen / chronisch zieken en gehandicapten Geen van allen bekend # * ** ***
niet gevraagd Tot en met 2010 zijn de gegevens telefonisch gevraagd, in 2011 via internet en schriftelijk. Hierdoor is de vergelijking van 2011 met voorgaande jaren (soms) niet goed mogelijk (zie Bijlage A onderzoeksverantwoording). alleen gekeken naar de bekendheid onder gezinnen met kinderen tot 2008 zijn deze vragen gesteld aan Leidenaren die niet studeren en een inkomen onder een bepaalde grens hebben; vanaf die datum alleen aan degenen van hen die ook zelf aangaven tot de doelgroep te behoren
Ruim vier op de tien Leidenaren uit de doelgroep maken gebruik van één of meer inkomensondersteunende regelingen. Ruim een derde van de Leidenaren is wel bekend met één of meer regelingen, maar heeft er nog nooit gebruik van gemaakt. Het aandeel Leidenaren in de doelgroep dat gebruik heeft gemaakt van deze regelingen, ligt iets lager dan voorgaande jaren.
1
Bij alleenstaande wordt uitgegaan van een netto maandinkomen tot € 1.049,-, bij alleenstaande ouders van een netto maandinkomen tot € 1.349,- en bij gezinnen en samenwonenden van een netto maandinkomen tot € 1.418. Studenten zijn buiten beschouwing gelaten omdat zij niet voor deze regelingen in aanmerking komen.
5
Stadsenquête Leiden 2011
Tabel 25.2.b
Bekendheid met en gebruik van inkomensondersteunende maatregelen van de gemeente Leiden, 2003-2011, in procenten van de doelgroep 2008 2009 2010 2003-‘04 2005-‘06 2007 2011* <110% <120% <120% < 1130 < 1130 < 1130 s.m. s.m. s.m.
Ja, nu gebruik Nu niet meer, in verleden wel Wel bekend, geen gebruik Kent geen van de regelingen
36%
33%
34%
43%
51%
48%
43%
#
#
#
#
6%
7%
6%
43%
45%
41%
35%
33%
36%
37%
19%
22%
25%
22%
11%
10%
14%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
# niet gevraagd * Tot en met 2010 zijn de gegevens telefonisch gevraagd, in 2011 via internet en schriftelijk. Hierdoor is de vergelijking van 2011 met voorgaande jaren (soms) niet goed mogelijk (zie ook Bijlage A onderzoeksverantwoording).
Twee derde van de Leidenaren uit de doelgroep (66%) is van mening dat er meer bekendheid gegeven zou moeten worden aan de inkomensondersteunende maatregelen van de gemeente. Dit aandeel is hoger dan vorig jaar toen 55% deze mening was toegedaan. 25.3 De Stadsbank Bij de Stadsbank kunnen inwoners van Leiden terecht voor advies bij onder andere financiële problemen, schuldhulpverlening en budgetbeheer. Sinds mei 2011 zit de Stadsbank in het Stadsbouwhuis aan de Langegracht. Bijna de helft van de Leidenaren had voor deze enquête ooit gehoord van de Stadsbank of had er iets over gelezen (48%), 5% heeft er ooit gebruik van gemaakt. De Stadsbank wordt vaker gebruikt door Leidenaren uit de lagere inkomensgroepen (9%) en 55plussers (8%). Het gebruik ligt hoger onder Leidenaren die tot de doelgroep behoren (13%) en nog hoger onder Leidenaren die door hun schulden in de problemen zijn gekomen (28%). Vergeleken met voorgaande jaren is de Stadsbank minder bekend. Grafiek 25.3.a Bekendheid en gebruik van de Stadsbank, 2003-2011*, in procenten van alle Leidenaren 51%
2003
5%
2004
6%
52%
42%
2005
6%
53%
41%
2006
5%
52%
2008 3%
55%
2010
6%
2011*
5%
0% (Ooit) gebruikt
43%
52%
2007 4%
2009 3%
44%
44% 42%
51%
22% 54%
24%
18%
22% 52%
43% 25%
50%
Bekend mee
75%
Bekend mee (na toelichting)
100% Onbekend mee
* Tot en met 2010 zijn de gegevens telefonisch gevraagd, in 2011 via internet en schriftelijk. Hierdoor is de vergelijking van 2011 met voorgaande jaren (soms) niet goed mogelijk (zie ook Bijlage A onderzoeksverantwoording).
6
Stadsenquête Leiden 2011
5.4
Bekendheid financiële hulp door de gemeente Bijna vier op de tien Leidenaren zijn van mening dat de mogelijkheden voor schuldhulpverlening voldoende bekend zijn. Een groter deel is echter van mening dat dit niet het geval is (58%). Bewoners van 18 tot 35 jaar en lagere inkomensgroepen geven vaker aan dat hieraan meer bekendheid zou moeten worden gegeven.
Tabel 25.4
Bekendheid met gemeentelijke financiële hulp, naar leeftijd en inkomen, in procenten € >€ <€ 1.750Totaal 18-24 jr 25-34 jr 35-49 jr 50-64 jr 65+ jr 3.200 1.750 € 3200 Ja, voldoende bekend 39% 31% 29% 44% 44% 42% 32% 41% 40% Nee, meer bekendheid gewenst Weet niet/geen mening
58%
68%
70%
54%
52%
48%
66%
57%
57%
3%
1%
1%
2%
4%
10%
2%
2%
3%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
7
