GEEFT ELEKTRONISCH BETALEN VERTROUWEN? De Nederlandsche Bank Diverse rollen in het Betalingsverkeer

GEEFT ELEKTRONISCH BETALEN VERTROUWEN? De Nederlandsche Bank Diverse rollen in het Betalingsverkeer VUrORE 11 november 2009 Erus Schuurman

onderwerpen 1. Betalingsverkeerlandschap 2. Rollen DNB – – –

Operations Oversight Prudentieel Toezicht

3. SEPA

Betalingsverkeerlandschap

Betaalsystemen draaien op vertrouwen... • • • • •

Vertrouwen Vertrouwen Vertrouwen Vertrouwen Vertrouwen

Valuta Uitgever Betaalsysteem Authenticiteit Juridisch systeem

Betalingsverkeerlandschap

FINANCIELE CRISIS..

Betalingsverkeerlandschap

Complex

Betalingsverkeerlandschap

Betaalpyramide, transacties betalingen 2008 (in mrd, in NL)

0.007

4.4

6.7

Non cash - wholesale Non cash - retail

Cash

Betalingsverkeerlandschap

Betaalpyramide, waarde betalingen 2008 (in mrd EUR, in NL)

31,583

Non cash - wholesale

5,907

Non cash - retail

60

Cash

Betalingsverkeerlandschap

Retail versus wholesale betalingen • Laagwaardig • Hoge volumes • Consumenten en bedrijven • Minder tijdkritisch • Laag systeemrisico

↔ Hoogwaardig ↔ Lage volumes ↔ Financiele instellingen ↔ Tijdkritisch ↔ Hoog systeem risico

Betalingsverkeerlandschap

TARGET2 - Single Shared Platform Swift Net Services

Bank A

Interlinking via FIN

Bank B

SSP

CBs

Ancillary Systems

Betalingsverkeerlandschap

M o n t e T it o li

s er

ST P

Eu r o CCP

vi d

Pr o

o Pr

vi d

er s

Lo n d o n Clear in g H o u se

OeKB CREST

Clear n et

SIT EM E In t er b o lsa Clear st r eam

CH A PS BI REL A RT IS

RT GSPLUS LIPS- Gr o ss

Eu r o clear

SPGT BO GS/ CSD

CCPs

H ERM ES

ELLIPS T BF/ T O P

SIS

A PK

Bo F- RT GS D EBES

CSD s

SIC NSCC

s rk s wo ge et s an ch sN m Ex t i o n yst e g n al i ca g S ad i on it i un i n T r ad m m r ad t er Tr o e T un o c C iv n i n at e C t r o er Th ec A l t er El Ov

CD iCG

P ST

El e ct r o Tr n a Al ic C dit i te o o Ov r n a m m n al er t i v u Ex T h e T n ica ch a e C ra t i ng o u d in o n s es nt g S Ne er y t T r st e w o ad m s r ks in g

Closed shop environment?

DTC

VP

SLBE

T A RGET

SCLV

CLS Ban k

Fed W ir e

E/ K RIX RT GS

CSD Lin k s

OM - V PC

LV T S SW IFT - RT GS M EPS

2 n d w ave CLS cu r r en cy

VPS RT GS

RIT S Bo J- N et

CD P

Ch ess

H KSCC

s er id ov Pr P ST ks s or ge tw e an s ch sN m Ex t i on y st e g al in a S o n n i c i ng r ad it i u T ad m m r ad t er Tr o e T un c C i v Co n i at r o r n he ct l t e r T Ele A ve O

ST P

JasD ec

Pr ov id er El e s ct r o Tr n i ad c C it Al i te o o Ov r n a m m nal er t i v u Ex T h e T n ica ch a e C ra t i ng o u di n o n s es nt g S Ne er y t Tr st e w o ad m s r ks in g

CD S CLS

A u st r aclear

CCA S JSCC

Betalingsverkeerlandschap

Betaalsystemen • Groot maatschappelijk belang • Complex • Ketens over verschillende organisaties Hoge graad van automatisering (STP) • Financiële waarden • Veel risico´s en mitigerende maatregelen • Grotendeels onder toezicht / Oversight of invloed DNB

Betalingsverkeerlandschap

The payment chain: Cash in a nutshell Bank gives order to fill ATM

Bank

Customer takes money from ATM

Customer spends money in the shop

Shop brings notes to the bank

ATM

Shop

Bank

Customer´s account will be debited

Transaction processing

Bank brings notes to DNB or to own distribution centre

DNB

Clearing

Notes are taken to the banks again

Bank

Settlement

Betalingsverkeerlandschap

The payment chain: non-cash

Payment instrument

Cards, credit transfers, direct debit etc.

Channel/ medium

Internet, paper

Transaction processing

Clearing

Settlement

Overzicht betaalsystemen en producten Betaalproduct (-instrument)

Distributiekanaal/medium

Transactieverwerking

Clearing

salesslip

CMS

CSS

creditcard

BEA

(Creditcard Management System)

(Clearing & Settlement Systeem)

creditcard

Internet

creditcard

Settlement

Informatieverstrekking

T2 (DNB)

systemen van deelnemers (in CSS en TOP)

creditcard

GEA (gast gebruik)

debitcard debitcard

BEA

Chipknip

Oplaadautomaat

Chipknip

BEA

IAN (Interbancair Autorisatie Netwerk)

GTV (Gedelegeerde Transactie Verwerking)

TVS (TransactieVerwerkend Systeem)

Prepaid chipknip

Diverse soorten betaalopdr., bijv.: - periodiek - zakelijk - consum.

Diverse media: - Papier, - fax, - telefoon, - internet, - mobiele telefoons

MFC (Medium- en Formaat Conversie)

M F C

incassoopdracht acceptgiro

Belanghebbenden per kolom gebruikers (consumenten / bedrijven)

acceptanten (winkeliers / bedrijven)

gebruikers / acceptanten / banken

banken

banken

banken / acceptanten / gebruikers

Betalingsverkeerlandschap

Risico´s in betalingsverkeer… • • • •

Niet beschikbaar (storingen) Niet veilig (hacking, cybercrime) Foutieve transacties Veel afhankelijkheden in ketens (bijv. SWIFT, Clearing en settlement, service providers) • Integriteitsissues …kunnen het vertrouwen in elektronisch betalen ondermijnen.

Betalingsverkeerlandschap

Oops…. “…vanavond gebeld door mr. A. Er is vandaag een 'foutje' gemaakt, bank X heeft een bedrag van EUR 15 miljard overgemaakt naar bank Y ipv naar (interne) rekeningen van bank X. bank Y heeft het geld overnight bij de ECB op deposito geplaatst, waarna het zsm zal worden teruggestort. Het incident is reeds gemeld bij DNB - Betalingsverkeer, bank X heeft de dag afgesloten met een tekort van ca minus EUR 3 miljard.”

Rollen DNB

Wat zijn de taken van DNB? • • • • •

op lage inflatie gericht monetair beleid; soepel functionerend betalingsverkeer; financiële stabiliteit; de soliditeit en integriteit van financiële instellingen bevorderend prudentieel toezicht; de effectiviteit en efficiëntie van de eigen organisatie.

Rollen DNB

In het betalingsverkeer 1. Operations 2. Toezicht 3. Oversight

Rollen DNB

Operator • Bankbiljetten uitgifte • Beheer hoogwaardig betaalsysteem (TARGET2) • Dienstverlening aan betaalkant van effectensettlementsystemenTarget2 betalingsverkeer • Collateral management (monitoring/analyse/beheer) • RMS-dienstverlening – Uitzetten creditsaldi – Termijndeposito´s – Aan- en verkoop vreemde valuta

Rollen DNB

Oversight • Betaalsystemen • Betaalproducten

Catalysator

Rollen DNB

Oversight rol • ‘a public policy activity focused on the safety and efficiency of systems, in particular to reduce systemic risk’.

Rollen DNB

Oversight rol Het belang van betaalsystemen • … faciliteren de levering van goederen en diensten • … zijn noodzakelijk voor het uitvoeren van monetair beleid • … kunnen een transmissie kanaal zijn van ‘verstoringen’ (financial crises)

Rollen DNB

Prudentieel toezicht • • • •

Operationele en IT risico´s Financiële risico´s Strategische en governance risico´s Juridische en compliance risico´s

Van onder toezicht staande ondernemingen

Rollen DNB

Prudentieel toezicht Retailbetaalsysteem

Betaalinstrument

Transactie syst.

Betaal-

Distributie-

Transactie-

product

kanaal / medium

verwerking

debitcard

BEA

debitcard

GEA (interbank)

creditcard

GTV IAN (Interpay)

CMS / CPMS (Interpay)

creditcard

salesslip

creditcard

BEA

creditcard

Internet

Chipknip (e-purse)

BEA

TVS (Interpay)

Diverse media: - Papier, - fax, - telefoon, - internet, - mobiele telefoons

MFC (Interpay)

Telefoon / fax

Telegiro (Interpay)

Diverse soorten betalingen: - periodiek - zakelijk - cons. incasso acceptgiro Betaalopdracht

Clearing & Settlement syst.

Clearing

CSS (Interpay)

Settlement

TOP (DNB)

systemen van deelnemers (in CSS en TOP)

Rollen DNB

Prudentieel toezicht • Beheerste en integere bedrijfsvoering • Inclusief het betalingsverkeer binnen de onder toezicht staande onderneming • Vooral operationele en IT risico´s, soms integriteits- of financiële risico´s

Rollen DNB

Oversight en prudentieel toezicht Oversight • goede werking betalingsverkeer • tegengaan systeemrisico, inbreuk vertrouwen consument • gericht op (onderdelen van) infrastructuur • service-providers • veiligheid, betrouwbaarheid & efficiency systemen/producten

Toezicht • crediteurenbescherming • soliditeit instelling • gericht op individuele fin. ondernemingen • financiële instellingen • solvabiliteit, liquiditeit, operationele betrouwbaarheid instelling

Financiële stabiliteit

Rollen DNB

Standaarden en normenkaders • • • • • • • • • • •

WFT PSD BIS, Core Principles for SIPS ESCB, EMSSO: Electronic Money Scheme Security Objectives Deelnemingsvoorwaarden betaalsystemen BIS, bv: ESCB, bv: E-banking Telecommunication standards ISO, bv: ISO 9564 PIN protection principles ... standards: EMV, CEPS

Rollen DNB

Toezicht Bijvoorbeeld: • (intraday) exposures en hoe worden deze risico´s gemanaged? • Relatie met risico´s FX transacties? • Relatie met risico´s correspondent banking • Betalingsverkeerdata: gebruik voor toezichthouders – Liquiditeitsproblemen? – Bankrun – integriteitsissues

Swiftberichten; vullen van velden

MT103 verzender

Bank A

MT103

MT103

Bank C

Bank D

Clearing voor bank A

Correspondent voor bank B

Bank B

Inhoud MT103: Niet of onvolledig vullen van velden met info over begunstigde Gebruik van IBAN of codes

begunstigde

Swiftberichten; cover payments Het MT202 bevat geen info over verzender of begunstigde MT202 verzender

Bank A

MT202

MT202

Bank C

Bank D

Clearing voor bank A

Correspondent voor bank B

MT103

Het MT103 bevat wel info over verzender en begunstigde

Bank B

begunstigde

Relevante Europese ontwikkelingen

Wat is SEPA? • Visie Europese Commissie en de ECB: • • • • •

De Single Euro Payments Area (SEPA) is een geïntegreerde markt voor betalingsdiensten die onderhevig is aan effectieve concurrentie en waar geen verschil bestaat tussen grensoverschrijdende en nationale betalingen binnen het eurogebied.

• Joint Statement 2006

Relevante Europese ontwikkelingen

Visie DNB op SEPA • •

•

• • • •

Migratie naar SEPA onderdeel brede ontwikkeling van Europese integratie Einddoel is een goed werkende, geïntegreerde Europese betaalmarkt met grote schaalvoordelen, meer concurrentie en Europees-brede innovaties Hoge efficiencyniveau Nederland vereist extra behoedzaamheid en zorgvuldigheid bij overgang naar Europese betaalmiddelen Efficiënte implementatie: - duale periode zo kort als mogelijk en zo lang als nodig - bevorderen door einddatum - overheden en grote bedrijven motor migratie

Relevante Europese ontwikkelingen

Hoe SEPA te realiseren? • Zelfregulering:interbancaire productstandaarden (European Payments Council, EPC) • Richtlijn Betaaldiensten: juridische harmonisatie betaalmarkt • Migratie binnen Europees kader wordt nationaal aangepakt: implementatie door banken, bedrijven, overheid, winkeliers en consumenten

Relevante Europese ontwikkelingen

Europese afspraken banken (EPC) •

Overschrijving en incasso – Europese schemes op basis waarvan in heel SEPA producten worden ingevoerd – Overschrijving vanaf 28 januari 2008 in de markt – Europese start incasso vanaf 1 november 2009

•

Cards – Europees raamwerk (SEPA Cards Framework) – Vanaf eind 2010 alleen nog ‘SEPA-cards’ in omloop – Clearing & Settlement raamwerk – Interoperabiliteit

Relevante Europese ontwikkelingen

Richtlijn Betaaldiensten (PSD) • Europese harmonisatie rechten & plichten aanbieders en gebruikers betalingsverkeer • Focus: consumentenbescherming en bevordering concurrentie • Meer transparantie en informatie voor gebruikers • Regulering toegang aanbieders tot interne markt (ook niet-bancaire spelers) • Toezicht op de betaalmarkt