Stuk 1808 (2007-2008) – Nr. 1
Zitting 2007-2008 14 juli 2008
GEDACHTEWISSELING over de Europese Ministerraden Landbouw en Visserij van 19 mei en van 23 en 24 juni 2008 VERSLAG namens de Subcommissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid uitgebracht door de heer Karlos Callens
4575 LAN
Stuk 1808 (2007-2008) – Nr. 1 Samenstelling van de commissie: Voorzitter: de heer Jos De Meyer. Vaste leden: de heren Stefaan Sintobin, Frans Wymeersch; de heer Jos De Meyer, mevrouw Tinne Rombouts; de heren Karlos Callens, Jul Van Aperen; de heer Jacky Maes, mevrouw Els Robeyns. Toegevoegde leden: de heer Mark Demesmaeker; de heer Jef Tavernier.
______ Zie: 105 (2007-2008) – Nr. 1: Beleidsnota – Nr. 2 en 3: Met redenen o
2
3
DAMES EN HEREN, Op 1 juli 2008 hield de Subcommissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid een gedachtewisseling over de resultaten van de Europese Raad voor Landbouw en Visserij van 19 mei en van 23 en 24 juni 2008 met vertegenwoordigers van het kabinet van de heer Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Institutionele Hervormingen, Havens, Landbouw, Zeevisserij en Plattelandsbeleid. De toelichting werd verstrekt door mevrouw Loes Lysens, raadgever van het kabinet van de heer Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Institutionele Hervormingen, Havens, Landbouw, Zeevisserij en Plattelandsbeleid.
1.
Toelichting bij de Europese Raad voor Landbouw en Visserij van 19 mei 2008
1.1. Gewasbeschermingsmiddelen De vervanging van de richtlijn 91/414 betreffende het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen is het laatste voorstel in een reeks van vier. Het dossier is al meermaals besproken op de Europese Raad voor Landbouw en Visserij en door het Europees Parlement. Tijdens de raad van 19 mei werden nog twee punten besproken: gegevensbescherming en zonering. Gegevensbescherming slaat op de duur van het patent. Het zoneringsvoorstel verdeelt Europa in drie zones waarbinnen gewasbeschermingsmiddelen wederzijds erkend kunnen worden zonder bijkomende administratieve belasting.
Stuk 1808 (2007-2008) – Nr. 1
lidstaten, waaronder België, uitten hun bezorgdheid over het gebrek aan evenwicht in het voorstel en herinnerden de Europese Commissie aan haar mandaat van 2005. − Kleine landbouwbedrijven Roemenië vroeg de Europese Commissie om aandacht voor de rol die kleine landbouwbedrijven kunnen spelen in de toenemende mondiale voedselvraag. Roemenië is van oordeel dat kleine lokaal producerende landbouwbedrijven een belangrijke rol kunnen spelen in de lokale voedselvoorziening. Roemenië werd gesteund door zeven lidstaten. De Europese Commissie is niet ingegaan op dit verzoek. − Situatie op de landbouwmarkten Slovenië drong aan op een grondig debat over de verschillende factoren die invloed hebben op landbouwen voedselprijzen. De Europese Commissie kondigde een mededeling aan. De mededeling werd verspreid op 20 mei en bevat drie actiepunten. Op korte termijn zullen de gevolgen van de prijsstijgingen voor consument en producent verlicht worden. De Europese Commissie suggereert in haar mededeling prijsvorming te bestuderen en een aanpassing van het beleid gericht op de minst bedeelden. De Europese Commissie verwees eveneens naar de ‘Health Check’. Op lange termijn wordt gestreefd naar een verbeterd aanbod van landbouwproducten. De Europese Commissie verwees naar biobrandstoffen en naar een belangrijker rol voor landbouwonderzoek. Ten slotte zal de Europese Commissie in internationale fora zoals de WHO, de Food and Agricultural Organisation (FAO) en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) streven naar een grondige discussie over de situatie.
Op de raad van 19 mei werd geen politiek akkoord bereikt omdat een aantal lidstaten zijn houding had gewijzigd. Het punt zou opnieuw worden besproken tijdens de raad van 23 en 24 juni.
Zeventien lidstaten benadrukten het belang van onderzoek om oplossingen te vinden. Ze wezen op de rol van de distributiesector in de prijsvorming. Ten slotte vestigden ze ook de aandacht op klimaatverandering. Er is geen gevolg gepland op dit debat.
1.2. Varia
− Zuivelmarkt
− Onderhandelingen Wereldhandelsorganisatie (WHO)
Litouwen vroeg – gesteund door Letland – de herinvoering van exportrestituties gezien de sterk gedaalde prijzen voor en export van zuivelproducten. De Europese Commissie antwoordde dat de zuivelsector moet leren omgaan met competitieve en mogelijks vola-
De Europese Commissie gaf een stand van zaken. Het blijft wachten op nieuwe documenten. Dertien
Stuk 1808 (2007-2008) – Nr. 1
4
tiele omstandigheden. Exportrestituties bieden geen oplossing. − Handelsnormen groenten en fruit Spanje en Italië gaven aan niet akkoord te gaan met het voorstel van de Europese Commissie om het aantal handelsnormen terug te schroeven van 36 tot 10. Andere lidstaten kregen wegens tijdsgebrek niet de kans hun steun te betuigen. De Europese Commissie antwoordde onmiddellijk dat het om een administratieve vereenvoudiging gaat. Ze verklaarde bij haar voorstel te blijven.
− Piraterij Somalische kust Spanje klaagde de aanvallen op Europese vaartuigen aan en vroeg de Europese Commissie actie te ondernemen. De Europese Commissie antwoordde dat dit punt besproken zou worden door de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen.
2.
Toelichting bij de Europese Raad voor Landbouw en Visserij van 23 en 24 juni 2008
2.1. Health Check − Groepsvrijstelling staatssteun Tsjechië klaagde over een vertaalfout in de nieuwe verordening over de groepsvrijstelling staatssteun, die tot praktische problemen aanleiding kan geven. De Europese Commissie antwoordde dat de fout zou worden rechtgezet, maar wees erop dat dergelijk item niet op raadsniveau behandeld wordt. − Antimicrobiële weerstand Duitsland vroeg de conclusies van de Epsco-raad (Werkgelegenheid, Sociale Politiek, Gezondheid en Consumentenzaken) voortaan ook door de landbouw- en visserijraad te laten goedkeuren. De Epscoconclusies bevatten immers aanbevelingen voor de veterinaire sector. De Europese Commissie drukte haar steun uit voor deze bezorgdheid. Voortaan zullen de Epsco-conclusies ter goedkeuring worden voorgelegd aan de landbouw- en visserijraad. − Chemische ontsmetting vlees Frankrijk klaagde nogmaals tegen het voornemen van de Europese Commissie om de invoer van met chloor ontsmette kippen (chloorkippen) te versoepelen. Achttien lidstaten hebben Frankrijk gesteund. De Europese Commissie heeft niet gereageerd. − Staatssteunmaatregelen Cyprus vroeg toestemming voor staatssteun om de gevolgen van de droogte aan te pakken. Noch de Europese Commissie noch een lidstaat heeft gereageerd. De Europese Commissie had tijdens een voorgaande raad Cyprus opgedragen binnen zijn programma voor plattelandsontwikkeling naar oplossingen te zoeken.
Er werd een politiek debat gevoerd op basis van twee vragen: (1) wat is de visie van de lidstaten op het voorstel om verder te ontkoppelen tegen 2013 en (2) wat is de visie van de lidstaten op de verruimingen van artikel 68. Artikel 68 stemt overeen met het vroegere artikel 69, dat vrijwillige modulatie inhoudt. De meeste lidstaten kunnen instemmen met verdere ontkoppeling, maar vragen een soepele overgangsperiode voor de premies voor kalveren, aardappelzetmeel, eiwithoudende gewassen en vlas. De Europese Commissie – tevreden over het geëvolueerde standpunt van de lidstaten – is van oordeel dat een overgangsperiode nodig is. Ze zal dat sectoraal aanpakken. 2013 blijft evenwel het eindpunt. De lidstaten vragen een flexibele toepassing van artikel 68, naast de mogelijkheid een jaarlijkse herziening door te voeren. Op dit ogenblik is bepaald dat de lidstaten op 1 augustus 2009 moeten aangeven welk deel van hun budget ze willen besteden aan artikel 68 onder de vorm van vrijwillige modulatie. Ze moeten op 1 augustus 2009 eveneens aangeven in welke maatregelen ze zullen investeren. Het belangrijkste element van artikel 68 is risicobeheer. Veel lidstaten drukten hun bereidheid uit van start te gaan met risicobeheer. Ze zien risicobeheer evenwel in de eerste plaats als een privaat initiatief. Omdat een en ander nog dient opgestart te worden, is 1 augustus 2009 te vroeg. De Europese Commissie wees in haar reactie op het belang van artikel 68 voor de lidstaten. Omdat een aantal lidstaten stelde dat een verhoging van de verplichte modulatie met acht percent en bijkomend tien percent vrijwillige modulatie te verregaand is, gaf de Europese Commissie aan dat de financiering herbekeken kan worden.
5
Tijdens de raden van juli, september en oktober 2008 volgen politieke debatten over de Health Check aan de hand van vragenlijsten. Bedoeling is op zijn laatst tegen eind november 2008 tot een politiek akkoord te komen. Het Franse voorzitterschap heeft een bijkomende raad gepland op 28 november.
Stuk 1808 (2007-2008) – Nr. 1
worden de TAC’s voor de Baltische Zee vastgelegd, in november 2008 de TAC’s voor de diepzee en voor Noorwegen. In december 2008 worden alle overige TAC’s vastgelegd.
2.6. Partnerschapsovereenkomst Mauritanië 2.2. ‘Illegal, unregulated and unreported fishing’ (IUU) Dit agendapunt is samen met de twee volgende punten voornamelijk van belang voor lidstaten die buiten de communautaire wateren vissen. IUU is een voorstel om illegale visserij te voorkomen en bestrijden door gerichte controleacties en door de handel in visserijproducten aan te pakken. Tijdens de raad is een politiek akkoord bereikt.
2.3. Visvergunningen Er is een politiek akkoord bereikt over het voorstel om de regelgeving te wijzigen over het afleveren van visvergunningen voor EU-vaartuigen die visserijactiviteiten uitoefenen buiten de communautaire wateren en voor vaartuigen van derde landen die binnen de communautaire wateren vissen.
2.4. Kwetsbare mariene ecosystemen Er is een politiek akkoord over het voorstel om destructieve visserijtechnieken in de hoge zeeën te verbieden. Hoge zeeën zijn zeeën dieper dan 1000 meter. Dit voorstel is van belang voor de mediterrane lidstaten.
2.5. Vangstmogelijkheden 2009 Met de beleidsverklaring van de Europese Commissie starten de onderhandelingen over de ‘total allowed catches’ (TAC) en quota voor 2009. Indien nodig zal de jaarlijkse TAC-variatie stijgen van 15 tot 20 percent. De brandstofproblematiek krijgt expliciet aandacht. Tegelijk wordt gestreefd naar betere wetenschappelijke gegevens, die de basis vormen voor de TAC’s. De lidstaten staan negatief tegen een jaarlijkse variatie van 20 percent. Ze verkiezen beleidsmaatregelen boven quotadaling. In de raad van oktober 2008
Deze partnerschapsovereenkomst is een overeenkomst tussen de EU en Mauritanië over het aantal visactiviteiten dat Europese vaartuigen mogen uitvoeren in de wateren rond Mauritanië. De Europese Commissie stelde de verordening voor waarin de overeenkomst juridisch wordt vertaald.
2.7. TAC kabeljauw Keltische Zee In december 2007 was afgesproken de TAC voor kabeljauw te herzien in de loop van 2008 mits de lidstaten over voldoende wetenschappelijke gegevens zouden beschikken. Frankrijk en Ierland hebben in april voor de nodige informatie gezorgd. De Europese Commissie vroeg vervolgens Europees wetenschappelijk advies. Het Europese wetenschappelijke advies spreekt de informatie van Frankrijk en Ierland tegen. Een nieuw advies was pas beschikbaar na de raad, namelijk op 27 juni. Het dossier wordt daarom opnieuw behandeld in de raad van 15 juli.
2.8. Blauwvintonijn Begin juni zette de Europese Commissie de vangst op tonijn stop omdat het jaarlijkse quotum bereikt was. Frankrijk, Italië, Spanje, Cyprus en Malta zijn het daarmee niet eens. Ze vroegen de beslissing te herzien omdat zij twijfelen over de informatie waarop de Europese Commissie zich baseert. Omdat de Europese Commissie van oordeel is dat dit fenomeen jaarlijks opduikt, gaf ze aan haar beslissing niet te herzien. De beslissing wel herzien zou bovendien invloed kunnen hebben op het imago van Europa.
2.9. Varia − Onderhandelingen WHO De Europese Commissie informeerde de lidstaten over de stand van zaken, en gaf aan dat in juli 2008
Stuk 1808 (2007-2008) – Nr. 1
6
een ministeriële conferentie zou kunnen plaatsvinden. De raad heeft daar nota van genomen.
stellen in de tweede helft van 2008 samen te behandelen.
− Blauwtong
− Brandstofprijzen visserij
België vroeg een afwijking van het de-minimisplafond gedurende twaalf maanden om te kunnen tegemoetkomen aan de financiële problemen waarmee schapenhouders kampen. België werd gesteund door Nederland, Luxemburg en Frankrijk. De reactie van de Europese Commissie was negatief.
Op 24 juni is grondig gedebatteerd over mogelijke tegemoetkomingen voor de gestegen brandstofprijzen in de visserijsector. De Europese Commissie stelde een aantal maatregelen voor waaruit de lidstaten kunnen kiezen. Bovenaan de lijst staan verduurzaming en daling van de overcapaciteit.
− Kosten en prijzen dierlijke sectoren
De mogelijke maatregelen laten zich als volgt samenvatten: meer investeringssteun bij omschakeling op duurzame vistechnieken, financiële compensatie voor tijdelijke stillegging van de vaartuigen wegens ombouw, verhoging van het de-minimisplafond voor rederijen met meerdere vaartuigen in gebruik en financiering van promotieprojecten met nieuwe Europese middelen.
België vroeg een debat over de hoge kosten van veevoerders en dierlijke producten. Daarnaast wou België meer aandacht voor het belang van producentenorganisaties binnen de Health Check. De Europese Commissie en de raad hebben daar nota van genomen. − BSE-testen (boviene spongiforme encephalopathie of gekkekoeienziekte) België vroeg het aantal BSE-testen te verminderen. Op dit ogenblik worden kalveren verplicht getest op de leeftijd van 30 maanden. België wil die leeftijd op 48 maanden brengen. Elf lidstaten steunden deze vraag. De Europese Commissie antwoordde dat een Europees wetenschappelijk rapport wordt voorbereid. In de tweede helft van 2008 wordt het toezichtstelsel herzien. − Import voedsel, dierlijke en plantaardige producten Frankrijk vroeg een nieuw strategisch plan voor een versterkte importcontrole, en kondigde aan dit dossier als prioritair te beschouwen tijdens zijn voorzitterschap. Veertien lidstaten drukten hun steun uit. Enkele daarvan willen niet dat het Franse initiatief een voorafname wordt van eventuele WHO-beslissingen. De Europese Commissie verwelkomde het initiatief. − Veterinaire controles Letland vroeg de oprichting van één controleagentschap dat toeziet op de bioveiligheid van voedingsproducten aan de EU-grenzen, en geeft er de voorkeur aan dat agentschap in eigen land te vestigen. Letland ondervindt immers problemen aan de grens met Rusland. De Europese Commissie verwees naar het Franse initiatief en suggereerde beide voor-
De lidstaten verwelkomden het pakket maar vroegen bijkomende middelen voor promotieprojecten. De Europese Commissie drukte haar voornemen uit het project zo snel mogelijk te vertalen om het eventueel tijdens de raad van 15 juli ter goedkeuring voor te leggen.
3.
Vragen van de leden
De heer Jef Tavernier wil vernemen of de voorstellen in het kader van de WTO-onderhandelingen inmiddels evenwichtiger zijn. Voorts vraagt hij of de Europese Commissie haar mandaat niet te ruim interpreteert. Mevrouw Loes Lysens antwoordt dat de Europese commissaris bevoegd voor landbouw niet van nabij betrokken is bij de WHO-onderhandelingen. Zij geeft telkens aan de bezorgdheden van de lidstaten te delen. Bijkomende probleem is dat een aantal lidstaten in andere Europese ministerraden een ander standpunt inneemt. De Europese commissaris heeft al opgemerkt dat de lidstaten eerst intern moeten overleggen om tot een gezamenlijk nationaal standpunt te komen. Vanuit haar bevoegdheid over Landbouw geeft ze telkens aan dat de Europese Commissie het mandaat zal respecteren. De spreekster beaamt dat het mandaat ruim of eng geïnterpreteerd kan worden. Een van de voorgestelde maatregelen om tegemoet te komen aan de gevolgen van de gestegen brandstof-
Stuk 1808 (2007-2008) – Nr. 1
7
prijzen is de financiering van promotieprojecten met nieuwe Europese middelen. De lidstaten vroegen bijkomende middelen. De heer Karlos Callens vraagt of dat is toegezegd. Mevrouw Loes Lysens antwoordt dat er geen bijkomende budgettaire ruimte wordt gecreëerd, maar wel voorzien in een versoepeling van het structuurprogramma voor visserij. De structuurprogramma’s gelden voor de periode 2007-2013. Elke lidstaat heeft een financiële planning per jaar en verdeeld over de verschillende prioritaire assen opgemaakt. De Europese Commissie heeft aangegeven dat de lidstaten hun programma’s op een eenvoudige manier zullen mogen herzien. Ze besluit dat er niet in bijkomende middelen zou worden voorzien, behalve voor promotiefondsen. De heer Jos De Meyer vraagt op welke manier het dossier van de chloorkippen voort behandeld zal worden. Mevrouw Loes Lysens antwoordt dat het dossier van de chloorkippen normalerwijze ter stemming wordt voorgelegd aan de raad van 15 juli. De spreekster heeft geen goed oog in het voorstel. De Europese Commissie is van plan andere verordeningen te wijzigen om de regels te kunnen invoeren. Ze verwacht een beslissing ook al hebben vrijwel alle lidstaten aangegeven niet akkoord te kunnen gaan met het voorstel. De heer Karlos Callens stelt dat de invoer van chloorkippen toestaan, betekent dat men binnen de EU ook gebruik mag maken van deze ontsmettingstechniek. Mevrouw Loes Lysens zegt dat de sector afspraken heeft gemaakt over de behandeling van dieren. De heer Jef Tavernier wijst op eventuele gevolgen voor etikettering.
Mevrouw Loes Lysens stelt dat van zodra een beslissing is gevallen alle lidstaten samen moeten nagaan welke stappen ze kunnen ondernemen. De Europese Commissie staat met de rug tegen de muur vanwege het Amerikaanse dreigement van een klacht bij de WHO.
De verslaggever, Karlos CALLENS
De voorzitter, Jos DE MEYER
––––––––––––––––––––
