Financieel jaarverslag 2006
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
april 2007
2
Inhoudsopgave
A
B
C
D
Bestuursverslag Voorwoord A.1 Algemene gang van zaken gedurende het verslagjaar A.2 Resultaatontwikkeling van de Vereniging A.3 Kerninformatie van de VNG A.4 Samenstelling bestuur VNG (per 31 december 2006)
7 8 17 21 23
Geconsolideerde jaarrekening 2006 B.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2006 B.2 Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2006 B.3 Kasstroomoverzicht B.4 Overzicht totaal resultaat over 2006 B.5 Toelichting algemeen B.6 Toelichting op de geconsolideerde balans B.7 Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten
26 28 29 30 31 34 40
Enkelvoudige jaarrekening 2006 C.1 Enkelvoudige balans per 31 december 2006 C.2 Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2006 C.3 Toelichting algemeen C.4 Toelichting op de enkelvoudige balans C.5 Toelichting op de enkelvoudige staat van baten en lasten C.6 Verbonden partijen
44 46 47 48 53 55
Overige gegevens D.1 Overige zaken betreffende de jaarrekening D.2 Accountantsverklaring
58 59
3
4
A
BESTUURSVERSLAG
5
6
Voorwoord
Het algemene beeld is dat 2006 een resultaat laat zien van € 1,3 miljoen, als gevolg van verschillende mee- en tegenvallers. Dit resultaat ligt enerzijds in lijn met de prognoses gedurende het jaar maar is anderzijds in werkelijkheid beter dan verwacht. Het financiële resultaat over 2006 van € 1,3 miljoen is vooral het gevolg van de verkoop van Gemnet BV en de opbrengst van de verkoop van het pand Sophialaan 9. Het normale bedrijfsresultaat is ca een half miljoen meegevallen maar toch nog altijd € 3,9 miljoen negatief. Dit wordt echter ruimschoots goedgemaakt door de resultaten uit deelnemingen van € 5,3 miljoen. Een verdere toelichting op de resultaatsontwikkeling van de Vereniging is te vinden in hoofdstuk A2. De verdere uitwerking van de in 2005 gekozen strategische heroriëntatie van de Vereniging heeft zijn beslag gekregen in 2006. Er is voortgegaan langs de lijn van het afstoten van bedrijven die vanwege de fluctuaties op het resultaat van de vereniging en te grote spanning geven op de stabiliteit en continuïteit van de exploitatie. Zoals reeds is aangegeven is Gemnet BV verkocht en zijn de aandelen van het CIB overgedragen aan het management. In 2006 heeft ook de reorganisatie zijn beslag gekregen. De besturingsfilosofie is gewijzigd. Het integrale management ligt op het niveau van de directieraad. De directieraad neemt periodiek en zonodig tussentijds besluiten over de inzet van menskracht en middelen in alle organisatieonderdelen van de VNG. Hij heeft directe aansturingslijnen met het middenmanagement en de projectleiders. In 2006 is gestart met de voorbereidingen op het aanpassen van de huisvesting en daarmee gepaard gaande grote verbouwingsoperatie van de Willemshof. Na ruim dertig jaar voldoet de huidige inrichting niet meer aan de eisen die aan moderne werkplekken worden gesteld. Het substantiële beslag op het eigen vermogen en de hogere afschrijvingskosten zullen worden ingepast in de begroting en de meerjarenraming van de komende jaren.
7
A.1 Algemene gang van zaken verslagjaar
Algemeen Het eerste kwartaal van 2006 stond in het teken van de gemeenteraadsverkiezingen. Om de band met de achterban te versterken en de (nieuwe) raadsleden, bestuurders en ambtenaren te informeren over het dienstverleningspakket van de VNG, bezochten de medewerkers van het VNG-bureau in het kader van de actie “VNG het land in” in het voorjaar nagenoeg alle leden. 2006 was ook het jaar van de implementatie van de nieuwe bestuursstructuur van de VNG op basis van een herziene benoemingsprocedure. Op de Algemene Ledenvergadering van 14 juni 2006 werd een geheel nieuwe afvaardiging van de leden voor het bestuur en de VNG-commissies gekozen, op voorstel van de plaatsingsadviescommissie. Het governance-project, dat tot doel had een slagvaardigere VNG governance te creëren, werd daarmee in 2006 afgerond. De evaluatie van het proces wordt benut voor verbeteringen rondom de procedure, ook bij toekomstige vacatures. Begin 2006 is besloten om de structuur van het VNG-bureau te herzien met als doel het realiseren van een meer flexibele en wendbare organisatie die aansluit op de nieuwe bestuursstructuur en past bij de pro-actieve, alerte rol die de VNG ten behoeve van haar leden wil innemen. Met de reorganisatie werd tevens beoogd om structureel ruim € 1 miljoen te bezuinigen. Per 1 januari 2007 is gestart met het werken in de nieuwe organisatiestructuur. De Algemene Ledenvergadering in juni 2006 stond vooral in het teken van presentatie van het rapport van de Commissie Toekomst lokaal bestuur, ‘Wil tot Verschil’. Na de presentatie van deze publicatie ging een uitgebreide ledenraadpleging van start, waarin leden zich konden uitspreken over het rapport en het op basis van ‘Wil tot verschil’ opgestelde ‘Manifest van de gemeenten’. In dit Manifest verwoordde de VNG haar inzet voor de Tweede Kamerverkiezingen en de formatie. Mijlpaal in dit traject was de Buitengewone Algemene Ledenvergadering op 9 november in de Ridderzaal, waar het Manifest met enige door de leden voorgestelde wijzigingen werd vastgesteld. Het Manifest speelde een belangrijke rol in de activiteiten van de VNG in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen, die vanwege de val van het kabinet al op 22 november plaatsvonden. Het inmiddels tot een jaarlijkse traditie uitgegroeide ‘Gemeenteontbijt’ op de dag na Prinsjesdag stond ook in dat teken. Na de verkiezingen heeft de VNG in de (in)formatieperiode met brieven aan de informateurs en de onderhandelaars de punten uit het Manifest en de bijbehorende claims van gemeenten onder de aandacht gebracht.
VNG Agenda 2006 Ook in 2006 hanteerde de VNG een eigen agenda, de VNG Agenda, die de strategische thema’s beschrijft waarop de VNG zich dat jaar profileerde in de belangenbehartiging en voor de leden zichtbare resultaten wilde bereiken. De thema’s zijn projectmatig opgezet en worden aangestuurd door het topmanagement van de VNG. Menskracht en middelen werden vrijgemaakt om de beoogde resultaten te realiseren. Aan het bestuur is gerapporteerd over de voortgang. Op de strategische thema’s van de VNG Agenda 2006 zijn de volgende resultaten geboekt: Gemeentefinanciën Voldoende financiële middelen en de vrijheid om deze naar eigen inzicht te besteden zijn onmisbaar voor de kracht en kwaliteit van het openbaar bestuur. Er zijn afspraken gemaakt over de voeding van het Gemeentefonds vanaf 2008. In samenwerking met de beheerders van het Gemeentefonds is een rapport opgesteld dat met het nieuwe kabinet zal worden besproken. De doelstelling ten aanzien van de financiële verhouding, om de gemeentelijke belastingen in hogere mate te laten bijdragen aan de bekostiging van het gemeentelijk takenpakket, is niet gerealiseerd. De pilot ‘geautomatiseerde kwijtschelding’ waardoor gemeenten benodigde informatie niet meer aan de burger vragen, maar bij andere overheidsinstanties (zoals rijksbelastingdienst en UWV) die reeds over die informatie beschikken, is succesvol afgerond en wetgeving zal volgen. Ook zijn de nieuwe modelverordeningen 212, 213 en 213a op basis van de Gemeentewet begin 2006 aan de leden gepresenteerd. De VNG werkte aan een grotere betrokkenheid van haar leden. Zo werd
8
bij onderwerpen die het beheer van de gemeentelijke financiën raken, (verordeningen, accountantscontrole, rechtmatigheid, single audit/single information) de VNG-reactie in samenwerking met gemeenteambtenaren opgesteld. In 2006 verscheen voor de tweede maal het Gemeentefinanciënbericht. Het werd op het VNG-congres door de BNG verspreid en is aan alle raadsleden gezonden. Bij twee provinciale afdelingen werden inleidingen verzorgd voor raadsleden en ambtenaren. Wet Maatschappelijke Ondersteuning De WMO is vanwege inhoud, reikwijdte en het financiële effect van grote betekenis voor de verantwoordelijkheid van gemeenten jegens kwetsbare inwoners. Het jaar 2006 stond in het teken van het creëren van optimale randvoorwaarden voor de uitvoering van de nieuwe zorgtaken per 1 januari 2007. Centraal daarin stond een naar de burger effectieve en voor gemeenten uitvoerbare Wmo. Geconstateerd kan worden dat het wettelijk kader, gebaseerd op de besturingsfilosofie van horizontalisering, in voldoende mate overeind gebleven is. Dit beeld werd bevestigd tijdens de consultatiebijeenkomst met leden in maart 2006. Wat de toereikendheid van de financiële middelen betreft bleek dat het startbudget, gegeven de onverwachte volumegroei in 2006, in een aantal gemeenten onvoldoende is. Daarvoor is door het kabinet compensatie toegezegd, het zogenaamde frictiebudget. Tijdens de Buitengewone Algemene Ledenvergadering is een amendement aangenomen dat leidt tot een heronderhandelingstraject met het nieuwe kabinet op onderdelen, om voor gemeenten betere voorwaarden te creëren om de Wmo uit te voeren. Gemeenten staan in het algemeen voldoende mogelijkheden en instrumenten ter beschikking om de ambities van de Wmo waar te maken. Ten aanzien van de administratieve lasten moet worden geconstateerd dat de Tweede Kamer deze verzwaard heeft. Een uitgebreid implementatietraject is ingezet om gemeenten voor te bereiden op de invoering van de Wmo. De evaluatie daarvan vindt plaats in 2007. Op verschillende momenten in het jaar werden de leden geconsulteerd dan wel geïnformeerd door middel van bijeenkomsten, e-mailnieuwsbrieven en VNG-net. Gemeentelijke dienstverlening Gemeentelijke dienstverlening richt zich op het in samenhang sturen, borgen en verbeteren van de kwaliteit van de gemeentelijke dienstverlening. Het inrichten van het project via werkmaatschappijen blijkt een succes; de combinatie van bestuurlijke en ambtelijke betrokkenheid van de achterban leidde tot resultaat. De VNG heeft samenhang tussen de verschillende projecten aangebracht. Daarmee is ook de vraag om concrete ondersteuning vanuit de VNG toegenomen. Op onderdelen zijn de volgende resultaten geboekt: • Wat betreft het realiseren van één multichannel loket voor publieksvoorlichting kunnen gemeenten inmiddels aansluiten op het 14+netnummer. De VNG participeerde in werkgroepen die ‘Antwoord’ (14+netnummer) hebben ontwikkeld en er is intensief samengewerkt tussen het BZK-project “Antwoord” en de VNG/VDP. In januari 2007 is het handboek ‘De gemeente antwoordt’ verschenen, waarin gemeenten de processtappen kunnen vinden om te komen tot één klantcontactcentrum. • Publicatie van ‘Gemeentelijke Kwaliteitshandvesten op maat: bouwstenen voor het opstellen van een handvest’, in samenwerking met het Ministerie BZK. • De visie ‘benchmarkhuis’ is ontwikkeld, waar samenhang wordt aangebracht en afstemming gestimuleerd wordt in het benchmarkaanbod. • Voorbereiding van de keurmerkuitreiking in maart 2007, waar de eerste ‘familie van benchmarks’ wordt benoemd. Dit is de opmaat naar een samenhangend basispakket van benchmarks die gezamenlijk de belangrijkste gemeentelijke terreinen afdekken. • Voor watdoetjegemeente.nl heeft een volledige tweede jaarlijkse dataverzamelingsslag plaatsgevonden bij de centrale dataleveranciers en de deelnemende gemeenten. Inburgering, integratie en asielbeleid De VNG was op verschillende terreinen in dit beleidsveld actief. Zo ontwikkelde de VNG een Visie op Integratie en de handreiking “Lokaal Kernbeleid Integratie” voor gemeenten. Verder ondersteunde zij gemeenten bij de invoering van de naturalisatieceremonies, onder meer door regionale bijeenkomsten. De VNG leverde een bijdrage aan de totstandkoming van een landelijk dekkend netwerk van anti-discriminatie bureaus en organiseerde Integratiedebatten.
9
Met betrekking tot inburgering is er invloed uitgeoefend op de invulling van het wetsvoorstel Inburgering, met name voor wat betreft het aspect van de financiering. In samenwerking met het Front Office Inburgering van het Ministerie van Justitie is gesproken over de dienstverlening aan gemeenten om tot een goede uitvoering van de wet te komen. Verder is (mee)gewerkt aan de modelverordening en het Protocol Medisch Adviseurs die door gemeenten worden gebruikt. Vanwege het ontbreken van een sluitende aanpak door het Rijk rond uitgeprocedeerde asielzoekers, is er veel contact onderhouden met gemeenten, Tweede Kamerleden, de media en de ketenpartners. Ontwikkelingen op het gebied van terugkeer werden samen met gemeenten gevolgd. Er is opnieuw aandacht gevraagd voor het oplossen van deze problematiek. Door de nieuwe verhoudingen in de Tweede Kamer bestaat hier nu draagvlak voor. Dit zal leiden tot een nieuwe regeling in 2007 waar ook de gemeenten mee te maken hebben. Er is gekozen voor een preventieve benadering van radicalisme. VNG verleende ondersteuning aan de aanpak door gemeenten van de signalen van radicalisering, onder andere door de handreiking ‘Radicalisme Signaleren en Aanpakken’. Veiligheid Gemeenten hebben op verschillende manieren en in verschillen rollen met veiligheidsbeleid te maken. De VNG heeft zich in 2006 ten doel gesteld om een sterke positionering van gemeenten op het terrein van veiligheid te bewerkstelligen, met name waar het de regisserende rol van gemeenten en de positie binnen het politiebestel/openbare orde betreft. De VNG heeft gemeenten gefaciliteerd op het brede terrein van veiligheid, zich sterk gemaakt voor de lokale verankering en inbedding van de politie en het initiatief genomen in discussies over veiligheidsvraagstukken. Zo is het standpunt geformuleerd op het conceptwetsvoorstel voor een nieuwe Politiewet en is er een issuecampagne ontwikkeld. Wat betreft de veiligheidsregio’s is in 2006 aantal producten opgeleverd: de modelgemeenschappelijke regeling voor de veiligheidsregio, het model-convenant voor de samenwerking tussen het veiligheidsbestuur en het regionaal college en de handreiking ‘Secretaris van dienst: bruggenbouwer of commandant?. Verder zijn twee netwerken tot stand gekomen, een landelijk netwerk van coördinerend gemeentesecretarissen en het netwerk van de coördinatoren gemeentelijke processen. In beide gremia staan de ontwikkelingen in de veiligheidsregio ten aanzien van de gemeentelijke kolom centraal. Beide landelijke netwerken worden door het Programmabureau veiligheidsregio’s onderhouden. Dit Programmabureau veiligheidsregio’s is in 2006 opgericht in opdracht van het VNG-bestuur. Met betrekking tot overlast in het publieke domein is in 2006 een ledenpanel gehouden. Het visiedocument over dit thema volgt in 2007. Wat betreft ‘externe veiligheid; zijn regionale bijeenkomsten georganiseerd. De geplande handreikingen zijn niet opgesteld vanwege het grote aantal bestaande rapportages. Het slotcongres Slagen voor Veiligheid heeft plaatsgevonden en het ondersteuningprogramma Aanpak Huiselijk Geweld is conform de opdracht uitgevoerd. Afgesproken is om het ondersteuningsprogramma in 2007 voort te zetten. Er hebben kringbijeenkomsten plaatsgevonden, er zijn diverse adviestrajecten ingezet, de website wordt dagelijkse geraadpleegd en gemeenten maken gebruik van het diagnose-instrument. In 2006 zijn de kosten voor het Programmabureau Veiligheid (€ 0.271 miljoen) in het resultaat verwerkt. Voor 2007 bedraagt de begroting van het Programmabureau Veiligheid € 0,562 miljoen. Deze wordt gefinancierd uit de contributieverhoging. Woon- en leefomgeving Achterliggende doelen voor gemeenten waren het sneller laten verlopen van de woningproductie, de aanleg van infrastructuur en bedrijventerreinen en een schoner leefmilieu voor hun inwoners. Voor de VNG was het doel van dit project de versterking van de positie van gemeenten ten opzichte van woningcorporaties en in de discussie over de luchtkwaliteit. Het laatste is zonder meer gelukt. Door onze lobby en de aankondiging van onze handreiking over de gemeentelijke woonvisie is de positionering van de gemeente bij de minister en de Tweede Kamer duidelijk verbeterd. De begeleidingscommissie was gezaghebbend en heeft een uitstekende bijdrage geleverd aan de goede eindresultaten (publicatie en lobbyresultaat). Ook in de discussie rond de luchtkwaliteit kon de VNG succesvol opereren, zowel in Den Haag als in Brussel. De position papers ‘Samen bouwen aan schone lucht’ en ‘Europese aanpak luchtkwaliteit
10
gewenst’, in combinatie met tal van overleggen, hebben tot een bevredigend resultaat geleid. Wij hebben daarbij gebruik gemaakt van enkele externe juridische adviezen. De meest in het oog springende resultaten en activiteiten in 2006 waren: − Een gezaghebbend handboek (handreiking) over de gemeentelijke woonvisie voor de onderhandelingen met woningcorporaties − Een position paper die de minister en de Tweede Kamer ervan overtuigt dat het volgen van de handreiking door gemeenten een goede basis biedt om de minister om maatregelen te vragen. − Workshops voor gemeentebestuurders Aan de hand van de workshops kan worden bepaald waaraan het handboek aandacht moet besteden en welke praktijkvoorbeelden kunnen worden gebruikt. − Het initiatief is genomen tot het ontwikkelen van cursussen voor gemeenteambtenaren. Er wordt geprobeerd om de deskundigheid van gemeenteambtenaren te vergroten door met onderwijsinstellingen afspraken te maken over vergroting en verbetering van het cursusaanbod − Op basis van de bijeenkomsten wordt een uitgave over de gemeentelijke aanpak van de luchtkwaliteit voorbereid en uitgegeven. Hierin worden ook aanbevelingen gedaan voor de uitvoering van de wettelijke regels door gemeenten Versterking Lokale Democratie Het functioneren van de lokale democratie bepaalt in belangrijke mate de kracht en kwaliteit van het lokaal bestuur. De VNG heeft in 2006 door middel van 3 deelprojecten vorm gegeven aan de versterking van het lokaal bestuur. Deze deelprojecten waren: a. Het deelproject Vernieuwingsimpuls dualisme en lokale democratie b. Het deelproject Raadsverkiezingen 2006 c. Het deelproject Aanstellingswijze burgemeester Met betrekking tot de deelprojecten a en b werden gemeenten op maat geadviseerd door 14 regioconsulenten van de Vernieuwingsimpuls. Leden werden geïnformeerd via de publicaties ‘Culturen rond besturen’, ‘Lokale verhalen’ en ‘Grenzen overschrijden met dualisering’. Ook werden ten behoeve van VNG magazine aparte katernen geproduceerd en ontwikkelden regioconsulenten regionale nieuwsbrieven. Verschillende websites ondersteunden gemeenten, bijvoorbeeld rond de raadsverkiezingen. Ook voor raadsleden werd een aparte publicatielijn ontwikkeld, de ‘Raadgevers’. Ten behoeve van de nieuwe raadsleden werd een welkomstpakket samengesteld dat werd verspreid tijdens de actie “VNG het land in”. Ook werd een inwerkprogramma voor nieuwe raden ontwikkeld en werd gewerkt met informatiestands op diverse congressen. Uitwisseling van kennis en ervaring vond plaats via lokale en regionale bijeenkomsten, deels in afstemming en in samenwerking met de provinciale VNG-afdelingen, waarbij in veel gevallen het accent lag op de doelgroep raadsleden. Bijeenkomsten werden vaak op verzoek van gemeenten zelf georganiseerd. Ten behoeve van de standpuntbepaling Aanstellingswijze burgemeester zijn leden betrokken via ledenraadplegingen, brainstormsessies en verdiepingsonderzoek. Ook is gewerkt aan een vervolgproject in samenwerking met het ministerie van BZK met als resultaat het 4-jarig Actieprogramma Lokaal Bestuur dat per 2007 van start gaat. Positionering gemeenten Het project ‘positionering gemeenten’ bestond uit twee deelprojecten: Deelproject 1 betrof de imagocampagne ‘de gemeente leeft’, waarvan het doel is om samen met gemeenten meer kennis en begrip te kweken bij de burger voor de toegevoegde waarde van gemeenten voor haar inwoners. In deze campagne wordt zichtbaar gemaakt wat de gemeente doet voor haar inwoners in hun dagelijkse woon- en leefomgeving. Dit gebeurt onder andere door middel van een herkenbaar gemeentelogo (GeLo), dat steeds weer opduikt. In 2006 waren 107 gemeenten op enigerlei wijze actief met deze campagne. Deelproject 2 betrof de Commissie toekomst lokaal bestuur: een externe onafhankelijke commissie, die in opdracht van het VNG-bestuur een verkenning heeft uitgevoerd naar de toekomst van het lokaal bestuur. De commissie presenteerde haar rapport ‘Wil tot verschil’ tijdens het VNG-congres op 14 juni 2006.
11
Met de presentatie van deze publicatie ging een uitgebreide ledenraadpleging van start, onder andere in de vorm van ledenraadplegingen in samenwerking met de provinciale afdelingen, waarin leden zich konden uitspreken over ‘Wil tot verschil’ en het op basis hiervan opgestelde ‘Manifest van de gemeenten’. In dit Manifest verwoordde de VNG haar inzet voor de Tweede Kamerverkiezingen in het najaar van 2006. Ter voorbereiding van de vaststelling van de definitieve tekst van het Manifest, ontving het VNG-bureau een groot aantal reacties en concrete wijzigingsvoorstellen op het conceptManifest. De amendementen op de tekst zijn behandeld tijdens de Buitengewone Algemene Ledenvergadering op 9 november 2006 in de Ridderzaal in Den Haag, waar het (geamendeerde) Manifest van de gemeenten met grote steun van de leden is vastgesteld.
Communicatiebeleid VNG Magazine In 2006 is de vernieuwing van het Magazine afgerond. In maart 2006 verscheen het Magazine in de nieuwe bladformule. Een bladformule die er kort gezegd op gericht is om minder zendergericht en meer publieksgericht te zijn. De frequentie van het blad is teruggebracht van 44 naar 30 nummers per jaar inclusief zes themanummers. In het begrotingsjaar 2006 was geen geld gereserveerd voor de vernieuwing van het Magazine. Er zijn echter in 2006 nog wel uitgaven gedaan. Dit leverde een fors tekort op van rond € 20.000. Eind 2005 is de VNG Uitgeverij verkocht aan de SDU. Hierdoor kwam ook het VNG Magazine in handen van de SDU. Als gevolg hiervan is in november 2006 de redactie verhuisd naar het gebouw van de SDU. Bij de verkoop zijn afspraken gemaakt over de inhoud van het Magazine, die natuurlijk voor de VNG van groot belang is. Eén van de afspraken is het instellen van een redactieraad die binnenkort voor het eerst bij elkaar zal komen. Communicatiecampagne In 2006 is gestart met de communicatiecampagne ‘de gemeente leeft’. De achterliggende gedachte bij deze campagne is het beeld dat burgers hebben van hun gemeente te verhelderen en te verbeteren. Het doel van de campagne is om samen met de gemeenten meer kennis en begrip te kweken voor wat de gemeenten doen voor inwoners. Aanleiding voor deze campagne was de constatering dat de positie van het lokaal bestuur steeds meer onder druk kwam te staan door negatieve publiciteit rondom de gemeentelijke lasten en uitvoering van gemeentelijke taken waaronder de dienstverlening. Het bestuur heeft in 2005 een maximumbedrag van 2,1 miljoen beschikbaar gesteld waarbij rekening gehouden werd met een centrale massamediale campagne. Voorschrijdend inzicht heeft geleerd dat de campagne juist dichtbij de burger moest worden georganiseerd en door de eigen gemeente moet worden uitgevoerd. Daarmee droeg de VNG slechts de overheadkosten en droegen gemeenten zelf de kosten voor de ‘eigen campagne’. Deze werkwijze heeft ertoe geleid dat er veel minder geld is uitgegeven voor deze campagne dan was voorzien. Overig communicatiebeleid De huisstijl van de VNG is ingrijpend vernieuwd. Na de papieren huisstijl is nu ook de digitale huisstijl vernieuwd. Waar mogelijk zal bij het actualiseren van het intranet worden aangesloten bij de VNG huisstijl. Rondom de raadsverkiezingen in maart 2006 hebben allerlei activiteiten met name gericht op (nieuwe) raadsleden plaatsgevonden. VNG het land in, de map voor nieuwe Raden, een felicitatie aan de nieuwe Colleges en natuurlijk een groot aantal ‘raadgevers’.
Informatiemanagement Vraagbaakfunctie VNG In 2006 kregen Front- en backoffice ca. 40.000 vragen te verwerken. dit is ca. 3000 minder dan in 2005. De VNG heeft in 2006 gerichte actie gevoerd om de raadsleden te informeren dat de VNG er ook voor hun is. Gezien de ruime verdubbeling van het aantal gestelde vragen door raadsleden en raadsgriffiers is er wat dit onderdeel wel resultaat behaald. Echter het blijft een klein percentage, 5% van het totaal aantal vragen in 2006, want ruim 90% van de vragen is afkomstig van beleidsambtenaren.
12
Informatieaanbod In 2006 is gestart met het opschonen van de collectie en het abonnementenbestand en waar mogelijk digitaliseren. In 2007 zal het informatieaanbod van de VNG verder aangescherpt worden. Kernbegrippen zijn actualiteit en toegankelijkheid. Corsa In 2006 is de VNG is het vraagafhandelingsproces in het documentmanagementsysteem (DMS) Corsa geïmplementeerd. Alle VNG-afdelingen werken er nu mee en het gebruik van Sevilla is beëindigd. Daarnaast is een onderzoek gestart naar mogelijke standaardisatie van de werkprocessen brief- en vraagafhandeling. Dit zal in 2007 leiden tot daadwerkelijke integratie. Door deze standaardisatie kan de VNG altijd inzicht kan geven in de status van een vraag of verzoek, ongeacht de vorm en kan er goed en direct getuurd worden op zowel adequate als tijdige behandeling. VNG net Kosten, beheer, onderhoud en inhoud zijn in 2006 besproken. Uitvoering en inhoud zijn in april 2006 overgaan naar de afdeling Communicatie. Onderhoud en beheer wordt in 2007 geregeld in samenwerking met de coördinator applicatiemanagement. CIM ontwikkelbudget Het CIM ontwikkelbudget voor software is in 2006 gebruikt t.b.v. het upgraden van applicaties als Orca (relatiebeheer) en Corsa (vraag- en documentregistratie). Het budgetrestant is verder als dekking benut om extra kosten van VNG-net op te vangen. De adviseur voor Applicatiemanagement gaat in 2007 alle activiteiten en kosten rondom softwareontwikkeling en onderhoud bijeen brengen, om zo het informatiebeleid voor de korte, middel en lange termijn beter te kunnen formuleren en vervolgens te plannen en te bekostigen. Dit is en wordt in overleg gedaan met FC en FB. Beheer leden- en relatiegegevens In 2006 is een grote inspanning geleverd, samen met de gemeenten, om ons leden- en relatiebestand weer actueel te krijgen. Daarnaast is ook het gehele abonnementenbestand van het VNG Magazine opgeschoond en aangevuld en zijn alle e-mailadressen van griffiers, secretarissen en burgemeesters verzameld. Dit laatste onder andere om de ledenbrieven digitaal te kunnen verzenden. In 2006 is er ca. € 75.000 ontvangen voor de verkoop van (geanonimiseerde) adresgegevens. ¾ wordt geleverd aan de SDU en een ¼ via losse verkoop.
Personeelsbeleid Reorganisatie VNG In 2006 is veel aandacht besteed aan de herstructurering van de VNG organisatie. Aanleiding voor deze reorganisatie was drieledig, namelijk: 1. de structuur van de VNG sloot onvoldoende aan bij de uitkomsten van het veranderprogramma Focus op Voorsprong, de daarin geformuleerde visie en strategie en de als gevolg daarvan doorgevoerde veranderingen in koers, werkwijze en instrumenten van de VNG 2. de VNG ambities voor de toekomst; een flexibele, wendbare en slagvaardige organisatie, vragen een organisatiemodel dat daarbij past 3. de financiële positie van de VNG noopt tot bezuinigen. Met het aanpassen van de organisatiestructuur diende een bezuiniging te worden gerealiseerd. De uitgangspunten voor de nieuwe organisatie waren: 1. Slagvaardige organisatie 2. Ledengerichte organisatie 3. Professionele organisatie 4. Resultaatgerichte organisatie 5. Een organisatie die aansluit op de VNG Governance (de bestuurlijke organisatie van de VNG)
13
Naast de uitgangspunten zijn een aantal ambities voor de vernieuwde VNG organisatie geformuleerd: -
-
-
Een flexibele, wendbare en slagvaardige organisatie. Een organisatie met korte lijnen waarin snel kan worden ingespeeld op actuele vraagstukken en wensen van de leden, waardoor de organisatie zich steeds zal moeten kunnen aanpassen. De agenda van de leden zal steeds nadrukkelijker de agenda en de activiteiten van de VNG bepalen. Het is van belang dat de VNG snel zichtbare resultaten voor de leden kan leveren. Daarbij hoort een structuur die dat faciliteert. De VNG-activiteiten zijn terug te voeren op drie gelijkwaardige pijlers: belangenbehartiging, dienstverlening en platformfunctie. Externe oriëntatie, gericht op leden, politiek-bestuurlijke omgeving en samenleving, is bij alle drie essentieel.
De reorganisatie verliep in drie fasen: 1. Vaststellen uitgangspunten en ambities: in deze fase die liep van januari 2006 tot maart 2006 zijn in een intensief traject, waarin de medewerkers een belangrijke rol vervulden, de uitgangspunten en ambities voor de nieuwe organisatie vastgesteld; 2. Ontwerp organisatiemodel: op basis van de vastgestelde ambities hebben een projectgroep en een klankbordgroep gewerkt aan het ontwerpen van een tweetal modellen voor de nieuwe organisatie. Uit die twee modellen heeft de directieraad op 2 mei 2006 een keuze gemaakt een organisatiemodel; 3. Implementatie van de nieuwe organisatie: in deze fase, welke werd afgerond in december stond in het teken van het het maken van een organisatie en formatierapport, een sociaal plan wat goedgekeurd werd door de vakbonden, het plaatsen van het management in de nieuwe organisatiestructuur en het plaatsen van de medewerkers in de nieuwe organisatiestructuur. Als deeltraject van de reorganisatie heeft een daartoe ingestelde ‘taskforce’ een aantal extra bezuinigingen benoemd, zodat de financiële doelstelling behaald werd. Deze bezuinigingen zijn voornamelijk te vinden in formatieve bezuinigingen bij de directie Staf en het Facilitair Bedrijf. De reorganisatie heeft het volgende opgeleverd: 1. Een platte organisatie met twee managementlagen, waarvan de Directieraad er één is; 2. Een organisatie bestaande uit een directieraad, drie expertisecentra en vijf beleidsafdelingen. Daarnaast een directie Staf, een Bestuursbureau, een directie Europa en Internationaal en een Facilitair Bedrijf 3. De besturingsfilosofie is gewijzigd, het integraal management berust nu bij de directieraad. De verschillende deelbudgetten zijn samengebracht, zodat het mogelijk is in de directieraad VNGbrede afwegingen te maken en prioriteiten te stellen, zodat de beschikbare middelen worden aangewend voor de meest belangrijke taken en activiteiten 4. Een structurele ombuiging/bezuiniging 5. Het beperken van personele lasten door: – inkrimping van het management in de beleidskolom met ca. 30%, van 19 leidinggevenden naar maximaal 12 (d.w.z. 3 leden DR en maximaal 9 leidinggevenden) − aanpassing van de overhead; Webredactie In 2006 is de webredactie gerealiseerd. Mede als gevolg van de ontwikkelingen van VNG net is besloten een webredactie te realiseren. Indien de taken van de webredactie al uitgevoerd werden, dan lagen deze bij de informatiespecialisten in de sectoren. In het voorjaar zijn deze taken bij de afdeling Communicatie gebracht. De medewerkers konden hierbij hun belangstelling kenbaar maken voor deze functie. Een plaatsingsadviescommissie heeft uiteindelijk de directieraad een advies gegeven voor een plaatsing. In mei zijn alle webredacteuren benoemd.
14
Aan deelnemingen gerelateerde ontwikkelingen In het afgelopen jaar is de redactie van VNG Magazine overgegaan naar de SDU. E.a. is het gevolg van de verkoop van VNG Uitgeverij BV aan SDU uitgevers BV in 2005. Tenslotte is in 2006 de formele verkoop middels een partiële management buy out van CIB verkoop en advies BV afgerond. Hierdoor heeft er concernbreed een verdere reductie in fte plaatsgevonden. Salarisadministratie Mede door omvang in het personeelsbestand bij de salarisadministratie van de VNG en haar bedrijven is onderzocht welke mogelijkheden de VNG heeft ten aanzien van de uitvoering van de salarisadministratie. Outsourcing blijkt een reële oplossing te zijn voor deskundige uitvoering van de salarisadministratietaken en na advies van de OR is de voorbereiding van de outsourcing gestart. Bewust vacature beleid In 2006 is het bewust vacaturebeleid verder uitgevoerd. Door het Managementoverleg wordt elke vacature beoordeeld op noodzaak tot vervullen. Deze vorm zal gehandhaafd worden in de nieuwe organisatie. Functioneringsgesprekken en 360 graden feedback In 2005 is zowel de nieuwe stijl functioneringsgesprekken als 360 graden Feedback ontwikkeld en geïmplementeerd. De 360 graden feedback dient hierbij o.a. als input voor de te voeren functioneringsgesprekken. In 2006 hebben alle VNG medewerkers middels deze systematiek feedback en een functioneringsgesprek gehad. Kinderopvang In 2006 is mede als gevolg van het faillissement van Kids Concern besloten de uitvoering van de Wet op de kinderopvang voor de werkgever in eigen beheer te doen. Deze uitvoering is bij de afdeling P&O komen te liggen en goed bevallen. Arbo, ziekteverzuim en reïntegratiebeleid Het arbo, verzuim en reïntegratiebeleid is in verband met gewijzigde wetgeving herzien. De ziektekostenregeling die de VNG voor haar medewerkers had afgesproken is in het najaar geëvalueerd. Het Rijk bleek een veel gunstiger regeling voor haar medewerkers te hebben afgesloten dan de VNG. De medewerkers van de VNG hebben hierdoor eenmalig een bedrag van de VNG ontvangen. Herziening introductiebeleid en incompany-aanbod e In het 3 kwartaal van 2005 het introductiebeleid en het incompany-opleidingsaanbod gerestyled en geactualiseerd voor 2006. Echter in 2006 ontstond de behoefte om het introductietraject weer te herzien. De herziening heeft plaatsgevonden en zal in 2007 tot uitvoering gebracht worden. De Battle (voormalige zomer(s)t(r)ijd is onderdeel van het introductieprogramma en zal voor alle nieuwe medewerkers verplicht worden gesteld. Verder zal een meer cafetariamodel geïmplementeerd worden. Ongewenste omgangsvormen In 2006 is het beleid ongewenste omgangsvormen vastgesteld. Verder is een in- en externe vertrouwenspersoon aangesteld en een klachtencommissie. Beide groepen van functionarissen zijn vervolgens getraind in het VNG beleid en de bijbehorende spelregels, zodat zij optimaal geoutilleerd zijn. Managementprogramma voor leidinggevenden Uit het Focus-programma is de behoefte gekomen om het zittende management een passend opleidingsprogramma aan te bieden met name toegespitst op de nieuwe VNG leiderschapsstijl. Door de herstructurering is er echter voor gekozen om dit opleidingsprogramma aan te passen aan de nieuwe organisatie.
15
Medewerkerstevredenheidsonderzoek Om de tevredenheid van medewerkers meer systematisch te meten is in 2006 een meting gehouden. Er is hierbij gebruik gemaakt van het medewerker tevredenheidonderzoek van & Samhout. De uitkomsten zijn besproken door de leidinggevenden met de medewerkers. Uit deze bijeenkomsten zijn voorstellen naar voren gekomen die bewaakt zullen worden door een regelmatige terugkoppeling. Levensloop Ook de VNG heeft in 2006 de levensloop geïmplementeerd. Er zijn echter vooralsnog niet veel medewerkers die gebruik maken van de regeling.
Financieel beheer en beleid Algemeen Na de vorming van de directie Staf is in 2006 begonnen met het streven naar een meer integrale advisering op het terrein van de bedrijfsvoering en de invulling van de controlfunctie. Naast een jaarlijkse begroting is in 2006 de noodzaak gebleken om ook meerjarig de bedrijfsvoeringskaders in beeld te krijgen. De discussie over de vernieuwing van de huisvesting en de verkoop van bedrijven hebben grotere meerjarige effecten. Bij de voorbereiding van de begroting 2008 zal tevens een meerjarenraming worden gepresenteerd teneinde ook op langere termijn de continuïteit van de organisatie inzichtelijk te maken. Treasury Door continue sturing op de liquiditeitenpositie is de ontwikkeling van een groei naar een structureel gezond niveau ook afgelopen verslagjaar voortgezet. In de afgelopen twee jaar is er een aantal financieel ingrijpende ontwikkelingen opgestart of hebben er plaats gevonden, die het liquiditeitenverloop in grote mate (gaan) beïnvloeden. Hierbij moet gedacht worden aan het afstoten van deelnemingen als het CIB verkoop en advies BV, verkoop Uitgeverij BV, de verkoop Gemnet BV, de verkoop van het pand aan de Nassaulaan 9, de verbouwing en het opnieuw inrichten van het pand aan de Nassaulaan 12 (en de hiermee samenhangende tijdelijke herhuisvesting) en de reorganisatie en ombuigingsoperatie. In 2004 is er een ‘ideale’ bandbreedte (maximale bandbreedte waarbinnen zich het liquiditeiten verloop mag begeven) bepaald. De ondergrens van deze bandbreedte is een debetstand van € 5,5 miljoen. De bovengenoemde ontwikkelingen zullen het streven boven de ondergrens te blijven onder druk zetten. Door scherp te sturen en het waarnodig inzetten van vermogen zal getracht worden binnen de ideale bandbreedte te blijven. Indien de bovengenoemde operaties achter de rug zijn of zodanig vergevorderd zijn dat de einduitkomsten voldoende nauwkeurig kunnen worden voorspeld, zal opnieuw bepaald worden wat dan de ideale bandbreedte moet zijn. Effectenportefeuille en overige beleggingen De effectenportefeuille heeft het afgelopen jaar een totaal rendement laten zien van 1,42%. Dit is inclusief de ongerealiseerde koerseffecten en gerealiseerde herwaardering op obligaties en op aandelen. Zonder het effect van het saldo ongerealiseerde koerseffecten/gerealiseerde herwaardering presteerde de portefeuille 4,45%. Ondanks de nieuwe regelgeving voor de jaarrekening voor ondernemingen (die de Vereniging in principe volgt), is besloten binnen de Vereniging een herwaarderingsreserve te blijven aanhouden om schommelingen in het resultaat als gevolg van ongerealiseerd beleggingsresultaat te voorkomen. Gevolg van het aanhouden van een herwaarderingserve is wel dat vanaf 2006 het verplicht is per categorie vermogen een aparte herwaarderingsreserve op te bouwen. Voor de portefeuille van de Vereniging betekent dit dat er herwaarderingsreserves zijn opgebouwd voor de effecten en voor aandelen. Door een sterk stijgende rente, vooral aan het eind van het jaar, zijn de waarden van de obligaties sterk afgenomen. Het hierdoor ontstane verlies heeft de herwaarderingsreserve uitgeput. Het meerdere aan verlies is (€ 0,520 miljoen) vervolgens ten laste van het resultaat gebracht. Als gevolg van een stelselaanpassing zijn er correcties in de historische kostprijs effecten aangebracht. Totaal resulteerde dit in een (ongerealiseerd) resultaat van € 0,693 miljoen negatief. Betreffende de overige beleggingen valt te melden dat er geen veranderingen zijn opgetreden ten opzichte van het vorige jaar.
16
Overige zaken Herhuisvesting In 2006 is gestart met de voorbereidingen voor de grote verbouwingsoperatie van de Willemshof. Na ruim 30 jaar voldoet de huidige inrichting niet meer aan de eisen die aan moderne werkplekken worden gesteld. Na diverse onderzoeken zal nog dit jaar een besluit vallen over de uit te voeren huisvestingsoperatie. Als uitvloeisel hiervan wordt een programma van eisen opgesteld waarmee een nog nader aan te stellen architect aan de slag zal gaan. De start van de daadwerkelijke verbouwing is gepland rond de jaarwisseling 2007-2008. Omdat het hele pand verbouwd wordt is er voor ca 1 jaar behoefte aan vervangende huisvesting. Deelnemingen In 2005 heeft het bureau Berenschot onderzoek gedaan om de positie van de Vereniging als aandeelhouder van de bedrijven te herpositioneren. Onder andere in dit kader is in 2005 gestart met de afstoting van twee bedrijven, CIB Verkoop en advies BV en VNG Uitgeverij BV. CIB Verkoop en advies BV was een 100% dochter en is afgelopen verslagjaar verkocht middels een partiële management buy out aan CIB Holding BV. De levering van de aandelen van CIB Verkoop en advies BV heeft in 2005 plaatsgevonden. De Vereniging houdt indirect 50% van de aandelen van Gemnet Holding BV. In het afgelopen verslagjaar is de 100% Gemnet Holding BV dochter, Gemnet BV verkocht aan KPN Telecom BV. Een andere Gemnet dochter, Gement CSP BV, welke voor 50% door Gemnet Holding BV gehouden wordt zal in 2007 aan KPN Telecom BV verkocht worden. Na de verkoop van Gemnet CSP BV zal de 100% dochter Gemnet Zorg BV tezamen met Gemnet Holding BV in 2007 worden geliquideerd.
Vooruitblik 2007 De VNG werkt met een eigen agenda, waarin thema’s zijn opgenomen waarop binnen een vastgestelde periode zichtbare resultaten voor de leden bereikt worden. Het zijn deze thema’s waarop de VNG zich in 2007 vooral wil profileren in de belangenbehartiging. Zoals de visie van de VNG aangeeft, gaat het er om dat de VNG Agenda bijdraagt aan kracht en kwaliteit van het openbaar bestuur. De VNG is op de gekozen thema’s trendsettend en levert zichtbare resultaten voor raad, college en ambtenaren. Een eigen agenda is nodig, om duidelijk te maken wat nodig is om de positie van gemeenten te behouden en te versterken, maar ook uit te bouwen, zeker in een jaar dat er een nieuw kabinet aantreedt en belangrijke afspraken gemaakt worden. De VNG verwoordde in haar ‘Manifest van de gemeenten’ haar inzet voor de Kamerverkiezingen en de formatie. In de Uitvoeringsagenda zijn de ambities uit het Manifest geconcretiseerd en uitgewerkt. De Uitvoeringsagenda van het Manifest vertoont logischerwijze enige overlap met de prioriteiten uit de VNG Agenda 2007. De agenda’s zijn daarom gebundeld aan de leden ter informatie toegestuurd. De VNG Agenda 2007 bestaat uit de volgende 8 thema’s: 1. Sterk lokaal bestuur 2. Vermindering regelgeving en toezicht 3. Dienstverlening en informatievoorziening 4. Financiële ruimte voor gemeenten 5. Veiligheid 6. Stedelijke vernieuwing 7. Wet maatschappelijke ondersteuning 8. Milieu
17
A.2 Resultaatontwikkeling van de Vereniging
De jaarrekening omvat twee jaarrekeningen, de enkelvoudige (vennootschappelijke) jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening. De enkelvoudige cijfers worden aangeduid als de Vereniging, de geconsolideerde gegevens als de VNG. De geconsolideerde jaarrekening bevat de gegevens van: • SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten BV, Den Haag, 100% belang; • VNG International BV, Den Haag, 100% belang; • VNG Verzekeringen BV, Den Haag, 100% belang; • BV Congres- en Studiecentrum VNG, Den Haag, 100% belang; • Gemnet Holding BV, Den Haag, 50% belang; • Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten, Amersfoort, 51% belang; • VNG Diensten BV, Den Haag, 100% belang. Op hoofdlijnen is de ontwikkeling van het resultaat van de Vereniging als volgt: Bedragen x € 1.000 Bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financieel resultaat Resultaat deelnemingen Verkoopresultaat deelnemingen Buitengewoon resultaat Resultaat van de Vereniging
Realisatie 2005 28.674 32.454 (3.780) 2.206 3.626 9.729 11.781
Begroting 2006 25.260 29.634 (4.374) 1.112 3.263 (2.180) (2.180)
Realisatie 2006 Begroting 2007 32.627 36.891 (4.264) 251 5.295 1.282
25.429 29.174 (3.745) 2.189 1.556 0
Het positieve resultaat van € 1,282 miljoen is opgebouwd uit verschillende mee- en tegenvallers. De belangrijkste zijn: •
• • • •
•
Communicatiecampagne: begroot € 2,180 miljoen, uiteindelijk is er slechts € 0,147 miljoen daadwerkelijk uitgegeven aan het campagne. Daarnaast is uit dit bedrag € 0,271 miljoen gefinancierd voor het Programmabureau Veiligheid. Beide bedragen zijn in het resultaat verwerkt. Er heeft daarom geen directe mutatie op het eigen vermogen plaats gevonden. Verkoop Sophialaan 9: was niet begroot, maar heeft een positief effect gehad op het resultaat van € 1,9 miljoen. Deelnemingen: begroot € 3.263 miljoen, met name door de verkoop van Gemnet is het resultaat deelnemingen € 2.032 miljoen hoger dan begroot. Dotatie egalisatievoorziening: begroot € 0,168 miljoen; als gevolg van de reorganisatie is een extra dotatie van € 2,8 miljoen nodig gebleken. Resultaat effecten: begroot € 1,200 miljoen; met name door een negatieve mutatie op de herwaarderingsreserve van € 0,520 miljoen, is de realisatie uitgekomen op € 0,308 miljoen. In dit resultaat is ook een correctie van 0,693 miljoen verwerkt als gevolg van een stelselaanpassing. Salarislasten: begroot € 16,9 miljoen; ondanks de hoge uitgaven voor inhuur derden (€ 0,836 miljoen), blijft de realisatie € 0,969 miljoen achter bij de begroting.
Vergelijking realisatie 2006 met realisatie 2005 Het resultaat van de Vereniging komt in 2006 uit op € 1,3 miljoen. Dit uitzonderlijke hoge resultaat is met name het gevolg van de winstmutatie van Gemnet. Gemnet Holding BV (een indirect gehouden 50% dochter die tezamen met de NV Bank Nederlandse Gemeenten wordt gehouden), heeft haar 100% dochter Gemnet BV verkocht. Deze verkoop zorgt voor een eenmalige bate van € 3,4 miljoen. De andere deelnemingen hebben wisselend gepresteerd. Zo hebben SGBO en VNG International een hoger resultaat dan in 2005, CS en Verzekeringen daarentegen blijven achter ten opzichte van het resultaat van vorig jaar.
18
Ondanks het feit dat de bedrijfsopbrengsten € 3,95 miljoen hoger zijn dan in 2005, ligt het bedrijfsresultaat op hetzelfde niveau als 2005. Deze € 3,95 miljoen wordt voor € 1 miljoen door de contributieverhoging van 6,19% verklaard. Verder heeft de verkoop van de Sophialaan 9 bijna € 2 miljoen opgebracht. De overige € 1,5 miljoen komt van de bijdragen projecten. De bedrijfslasten zijn per saldo € 4,4 miljoen hoger dan vorig jaar. Dit verschil wordt met name verklaard door de hogere overige personeelskosten (€ 2,7 miljoen). De dotatie aan de egalisatievoorziening maakt hier onderdeel van uit. Conform de begroting is 1% van de loonsom aan de egalisatievoorziening toegevoegd. Op basis van een actuele berekening is ultimo het jaar een extra dotatie gedaan ten laste van het resultaat. De extra dotatie aan de egalisatievoorziening is te onderscheiden in twee onderdelen. Enerzijds is een dotatie als gevolg van de reorganisatie van ruim € 2,8 miljoen noodzakelijk geacht. Daartegenover staat dat voor de langlopende uitkeringsrechten die jaarlijks door uitdiensttredingen wordt bepaald een lager bedrag dan vorig jaar nodig is. Daarnaast zijn de overige kosten en kosten voor projecten en secretariaten aanzienlijk hoger dan in 2005. Het financiële resultaat ligt € 1,95 miljoen lager dan vorig jaar. Vorig jaar was het netto rendement op de effectenportefeuille 6,2%, dit jaar was dit slechts 1,4%. Veroorzaker van het lagere portefeuilleresultaat zijn de obligaties, die vanwege een aan het eind van het jaar sterk gestegen rente, in waarde gedaald zijn. Het hierdoor ontstane verlies heeft de herwaarderingsreserve uitgeput. Het meerdere aan verlies (0,520 miljoen) is vervolgens ten laste van het resultaat gebracht. Voorts dient nog vermeld te worden dat door verdere kostprijsaanpassingen er een extra correctie (ongerealiseerd resultaat) heeft plaatsgevonden van € 0,693 miljoen. Dit heeft het totale financiële resultaat verder onder druk gezet. Vergelijking realisatie 2006 met begroting 2006 De begroting van 2006 laat een fors negatief resultaat zien. Dit is het gevolg van het bestuursbesluit om de landelijke communicatiecampagne voor onze leden ten laste van het eigen vermogen van de Vereniging te brengen. Uiteindelijk is slechts € 0,142 miljoen hieraan besteed en € 0,271 miljoen voor het Programmabureau Veiligheid. Dit is niet als direct beslag op het eigen vermogen verwerkt. Zowel de bedrijfslasten als de bedrijfsopbrengsten zijn hoger dan begroot met name als gevolg van nieuwe extern gefinancierde projecten. In de begroting wordt alleen rekening gehouden met de projectopdrachten die op dat moment al goedgekeurd zijn. Dit alles heeft slechts een gering effect op het totale bedrijfsresultaat omdat tegenover de hogere projectbaten een toename van de uitbestedingsbudgetten voor projecten staat. Het resultaat deelnemingen ligt, met uitzondering van Gemnet en de Uitgeverij, iets hoger dan begroot. Positieve uitschieters zijn CS en VNG Verzekeringen.
19
Toelichting op de bijzondere bedrijfsrisico’s De in de begroting 2006 van de Vereniging onderkende bijzondere bedrijfsrisico’s die de ontwikkeling van het resultaat onder druk kunnen zetten zijn de ontwikkeling van het vermogen, de (her)huisvestingsoperatie, de ontwikkelingen terzake projecten en externe dienstverlening en de ontwikkelingen binnen het rente en saldocompensabel stelsel. Vermogen Afgelopen jaren is er een aantal VNG bedrijven afgestoten. De verkoopopbrengsten hiervan zijn grotendeels geïnvesteerd in effectenportefeuille. Uit het rendement op de effectenportefeuille wordt evenals uit het rendement op de deelnemingen een deel van de exploitatie van de Vereniging gedekt. Door verkoopopbrengsten van de verkochte deelnemingen te investeren in de effectenportefeuille vindt er een uitruil van vermogen plaats tussen de post resultaat deelnemingen en de post financiële baten en lasten. Deze uitruil is echter niet rendementneutraal. Op de effectenportefeuille wordt vanwege een lager risicoprofiel een lager rendement behaald. Tegenover een afnemend rendement dienen, bij een gelijkblijvend kosten niveau, alternatieven te staan. Deze kunnen bestaan uit het ophogen van andere inkomstenbronnen dan rendement getrokken uit het vermogen en/of het verlagen van de kosten. Medio 2006 is er een bezuinigingsdoelstelling geformuleerd van € 1,6 miljoen. Met deze doelstelling zou de Vereniging haar exploitatie langjarig op peil weten te houden. Veranderende omstandigheden kunnen echter leiden tot nieuwe inzichten en nieuwe ingrepen. Bij veranderende omstandigheden ondermeer kan gedacht worden aan substantiële kostenoverschrijdingen of tegenvallende resultaten op het vermogen. De ontwikkeling van het vermogen wordt daarom met extra veel aandacht gevolgd. Mocht het nodig zijn dan zal ook tijdig ingegrepen kunnen worden. Huisvestingsoperatie In 2006 is gestart met de voorbereidingen voor de grote verbouwingsoperatie van de Willemshof. De totale operatie (ontwerp, verbouwen, tijdelijke herhuisvesting en het op nieuw inrichten) loopt vanaf medio 2006 tot het eerste kwartaal van 2009. De huisvesting zal op basis van de kostenraming geheel uit het eigen vermogen worden bekostigd. Hierdoor zal het vermogen afnemen wat vervolgens resulteert in lagere opbrengsten getrokken uit het vermogen. Door de substantiële omvang van de investeringen van deze operatie zal tevens rekening gehouden moeten worden met significant stijgende afschrijvingskosten vanaf 2008. De hiervoor genoemde ontwikkeling is onderkend. Een structurele ombuiging van € 1,6 miljoen dient ondermeer de terugval in opbrengsten en de oplopende kosten op te vangen. Het niet tijdig onderkennen (en hier naar handelen) van (financiële) risico’s die met het project samenhangen kan in de verdere toekomst leiden tot ingrijpende maatregelen. De ontwikkelingen hieromtrent zullen hieromtrent scherp worden gevolgd op zowel projectniveau (hoe ontwikkeld het project zich ten opzichte van het door de directieraad goedgekeurde budget) als op totaalniveau (wat doet het project binnen de totale exploitatie van de Vereniging). Projecten en externe dienstverlening De VNG voert namens derden diverse projecten uit. Hiervoor ontvangt zij bijdragen van deze derden. Uit de ontvangen bijdragen worden projectmedewerkers gefinancierd. Het betreft hier niet alleen medewerkers met een tijdelijke aanstelling maar ook medewerkers met een vaste aanstelling. Gezien de omvang van het aantal projecten is een vaste kern bemensing noodzakelijk. Het laatste betekent echter wel dat vaste kosten gefinancierd wordt met variabele inkomsten. Risico is dus het wegvallen van projecten. Ten einde de risico’s te beheersen worden alleen die projecten begroot die zeker gerealiseerd zullen worden. Voorts wordt bij aanvraag zo veel mogelijk tijdelijk personeel aangenomen. Deze maatregelen dammen de risico’s van de gevolgen van het wegvallen van projecten wel enigszins in. Door het wegvallen van gelieerde instellingen en de verkoop van bedrijven daalt het volume aan afgenomen dienstverlening. Ook uit deze dekking wordt eigen personeel bekostigd. In dit kader moet worden opgemerkt dat voor de gelieerde instelling Stichting Habitat Platform (SHP) de subsidie vanuit het ministerie van VROM is komen te vervallen. De kosten (€ 0,23 miljoen) van het personeel dat in dienst is van de Vereniging, wordt momenteel nog met Stichting Habitat Platform verrekend. Mocht dit laatste niet meer mogelijk zijn kunnen betreffende kosten nog maximaal een half jaar ten laste van een hiertoe gevormde voorziening komen. Na uitputting van deze voorziening drukken betreffende lasten op de exploitatie van de Vereniging. Dit betekent dat de exploitatie van de Vereniging verder onder druk komt te staan.
20
Gezien het bovenstaande is het dus van belang de volumes aan projecten en dienstverlening op peil te houden. Voor de dekking die hoe dan ook wegvalt dienen aanvullende bezuinigingsmaatregelen te worden getroffen. Ontwikkelingen binnen het rente en saldocompensabel stelsel De Vereniging en de door haar (indirect) gehouden dochters bankieren tezamen in het rente en saldocompensabel stelsel. In dit stelsel ziet de bank alleen het saldo van de deelnemende rekeningen. Doordat de belangrijkste inkomsten (de jaarlijkse contributie) één keer per jaar vooruit wordt ontvangen loopt het saldo van de Vereniging van hoog naar laag (lees eindigt in een debet stand). Door de werking van het rente en saldocompensabel stelsel (waarbij de bank alleen het saldo van de deelnemende rekeningen ziet), fungeren de plussaldo’s van de bedrijven als dekking voor een eventuele debetstand bij de Vereniging. Hierdoor wordt er minder snel een debetstand minder bereikt. Voorts zal een eventueel bereikte debetstand minder hoog zijn, wat kosten besparend werkt. Door de verkoop van CIB verkoop en advies BV is deze deelneming uit het rente en saldo compensabel stelsel getreden. Afname van het aantal deelnemers en of deelnemers die een lager saldo aanhouden veroorzaken een lagere dekking. Door gerichte bijstellingen en door de uitgavenstructuur zoveel mogelijk parallel te laten lopen met de kostenstructuur, wordt getracht het dekkingsgat op te vangen. Volledige deelname (voorzover mogelijk) van de overige deelnemers is noodzakelijk om de kosten zoveel mogelijk te beperken.
21
A.3 Kerninformatie van de VNG De samenstelling van de baten en lasten van de VNG De samenstelling van de baten van de VNG geeft het volgende beeld:
contributie, 29% (2005: 21%) resultaat deelnemingen, 6% (2005: 2%) 3% 1% 29%
25%
6%
netto verkopen deelnemingen, 36% (2005: 57%) reguliere overige bedrijfsopbrengsten, 25% (2005: 17%) incidentele baten, 3%
36%
financiële baten, 1% (2005: 3%)
De samenstelling van de lasten van de VNG geeft het volgende beeld:
Inkopen goederen en diensten, 23% (2005: 40%)
24%
0%
Personeelskosten, 51% (2005: 39%) 23%
Afschrijvingen, 2% (2005: 2%)
2%
Overige bedrijfskosten, 24% (2005: 19%) 51%
Belastingen, 0% (2005: 0%)
22
Balans van de VNG per ultimo Vaste activa Vlottende activa Groepsvermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden
Staat van baten en lasten van de VNG Contributie Bedrijfsresultaat Aandeel in resultaat deelnemingen Resultaat boekjaar
2006 64.214 16.520 (52.239) (3.840) (37) (24.618)
2005 50.252 29.467 (50.668) (1.945) (35) (27.071)
0
0
2006 16.613 (2.640) 3.439 1.282
2005 15.860 (2.006) 1.682 11.781
2006 5 594 0 3.439 267 298 729 0 (37)
2005 8 731 129 495 6 274 923 1.187 (127)
Kerninformatie van de Vereniging (bedragen x € 1.000) Het aandeel in het resultaat van de VNG-bedrijven in het resultaat van de Vereniging is als volgt opgebouwd: Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten BV BV Congres- en Studiecentrum VNG CIB verkoop en advies BV Gemnet BV SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG VNG International BV VNG Verzekeringen BV VNG Uitgeverij BV Diensten BV
5.295
Personeelsgegevens van de Vereniging Bezetting in fte’s per 31 december Uitstroompercentage bij de Vereniging Ziekteverzuimpercentage (incl. zwangerschappen) Ziekteverzuimpercentage excl. zwangerschappen Salarislasten in procenten van de bedrijfslasten
2006 270,22 fte 17,7 % 7,27 % 5,99 % 43 %
Vraagbaakfunctie van de Vereniging Aantal binnengekomen vragen via de Frontoffice
2006 40.000
23
3.626
2005 286,23 fte 9,75 % 6,07 % 4,65 % 49 %
2005 32.000
A.4 Samenstelling bestuur en directie VNG (per 31 december 2006)
Bestuur drs. W.J. Deetman, burgemeester van Den Haag, voorzitter mevrouw mr. A.H. Brouwer-Korf, burgemeester van Utrecht, vice-voorzitter C.H.J. Lamers, burgemeester van Houten, penningmeester drs. J. Lutterop, raadslid van Veendam mevrouw L.M.B.C. Wagenaar-Kroon, wethouder van Drechterland Ir. R.W. Bleker, wethouder van Enschede mr. dr. G.D. Dales, burgemeester van Leeuwarden mevrouw J.N. de Zwart-Bloch, raadslid van Zutphen mevrouw A. Jorritsma-Lebbink, burgemeester van Almere J.W. Spigt, wethouder van Dordrecht mevrouw C.G. Gehrels, wethouder van Amsterdam drs. P.J. Buytels, secretaris van Amersfoort mevrouw drs. K.R. Schraagen, raadsgriffier van Ooststellingwerf drs. F.H. Buddenberg, burgemeester van Pijnacker-Nootdorp W. Nuis, burgemeester van Tholen drs. B.S. Eigeman, wethouder van ’s-Hertogenbosch mr. drs. G.A.A. Verkerk, burgemeester van Delft mevrouw M.F.A. de Wit-Romans, wethouder van Heerlen T.J.P. van Swol, raadslid van Apeldoorn mr. J.C. Westmaas, burgemeester van Meppel
Adviseurs drs. Y.C.T.H.J. Kortmann, burgemeester van Oisterwijk, adviseur
Directieraad mr. R.J.J.M. Pans, voorzitter dr. W. Kuiper, lid mevrouw mr. S.E. Korthuis, lid W. Hoogendoorn, secretaris
24
25
B
GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 2006
26
B.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2006 Voor bestemming van het resultaat (bedragen x € 1.000)
ACTIVA 2006
2005
Vaste activa
Materiële vaste activa (1) Bedrijfsgebouwen en terreinen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen
Financiële vaste activa (2) Andere deelnemingen Leningen Overige effecten
7.465 174 1.288
9.806 254 1.342
8.927
11.402
5.971 272 49.044
2.873 272 35.705
55.287
38.850
Totaal vaste activa
64.214
50.252
Vlottende activa Voorraden (3) Vorderingen (4) Handelsdebiteuren Overige vorderingen Overlopende activa
Liquide middelen
766
894
6.895 6.608 1.394
6.615 14.004 1.127
14.897
21.746
857
6.827
Totaal vlottende activa
16.520
29.467
Totaal activa
80.734
79.719
27
PASSIVA 2006
Eigen vermogen Groepsvermogen Aandeel van derden in groepsvermogen
2005
52.191 48
Eigen vermogen
50.636 32
52.239
Voorzieningen (5) Wachtgeld, reorganisatie en egalisatievoorziening Overige voorzieningen
3.390 450
Langlopende schulden (6) Kortlopende schulden Handelscrediteuren Belastingen en premie sociale verzekeringen Overige schulden Overlopende passiva (7)
Totaal passiva
28
50.668
1.511 434 3.840
1.945
37
35
2.727
3.854
4.175 1.287 16.429
3.152 1.363 18.702 24.618
27.071
80.734
79.719
B.2 Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2006
Bedragen x € 1.000 Realisatie 2006
Realisatie 2005
Bedrijfsopbrengsten Netto-omzet (8) Wijziging in onderhanden werk
36.719 1.870
59.599 (4.647)
Totaal netto-omzet
38.589
54.952
Overige bedrijfsopbrengsten
15.842
13.027
Som der bedrijfsopbrengsten
54.431
67.979
Bedrijfslasten Inkopen goederen en diensten Personeelskosten (9) Afschrijvingen Overige bedrijfskosten
13.395 29.138 1.038 13.501
28.201 27.114 1.146 13.524
Som der bedrijfslasten
57.072
69.985
Bedrijfsresultaat
(2.640)
(2.006)
Financiële baten en lasten (10)
418
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
Belastingen Aandeel in resultaat van deelnemingen (11) Resultaat financiële vaste activa Resultaat verkoop deelnemingen
Aandeel van derden in het groepsresultaat
(2.222)
70 1.682 9.729
1.284
11.786
1.282
29
305
3.439 67 -
(2)
Resultaat na belastingen
2.311
(5)
11.781
B.3 Kasstroomoverzicht
Bedragen x € 1.000
2006
2005
Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Afschrijvingen en waardeverminderingen
(2.640) 1.038
(2.006) 1.146
Cashflow
(1.602)
(860)
Veranderingen werkkapitaal Afname voorraden 127 Toename vorderingen 6.848 Mutatie voorzieningen 1.895 Toename respectievelijk afname kortlopende schulden (2.453)
Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Ontvangen dividend Betaalde interest Resultaat effectentransacties Toevoeging herwaarderingsreserve Resultaat aandelen transacties deelnemingen Aandeel in resultaat van deelnemingen Aandeel van derden in resultaat van deelnemingen Betaalde vennootschapbelasting over de winst
6.417
(8.347)
4.815
(9.207)
1.752 259 (218) (1.375) 67 3.439 (2) -
Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten (Des)investeringen in materiële vaste activa Investeringen en herwaardering in financiële vaste activa Mutatie aandeel derden in eigen vermogen
335 (11.466) (1.270) 4.054
1.296 230 (280) 1.065 1.273 9.729 1.682 (5) 70 3.922
13.787
8.737
4.580
1.436
(226)
(16.163) 16
(1.138) 5 (14.711)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Opgenomen lening
2
(1.359)
25 2
25
Netto kasstroom
(5.972)
3.246
Mutatie liquide middelen
(5.972)
3.246
30
B.4 Overzicht totaalresultaat over 2006
Vermelding van het totaalresultaat is volgens de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) een verplicht onderdeel van de jaarrekening. Daarom is met ingang van het verslag 2004 onderstaand overzicht opgenomen. Bedragen x € 1.000 2006
2005
Totaalresultaat Geconsolideerd nettoresultaat na belastingen toekomend aan de rechtspersoon Mutatie herwaarderingsreserve
1.282 274
11.781 1.273
Totaalresultaat
1.556
13.054
31
B.5 Toelichting algemeen
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten is statutair en feitelijk gevestigd in Den Haag, Nassaulaan 12. De jaarrekening van de VNG is opgesteld op 5 april 2007.
Doelstelling De doelstellingen van de VNG zijn: 1. De leden collectief en individueel bijstaan bij de vervulling van hun bestuurszaken. 2. Voor de leden of groepen van leden afspraken maken met andere overheden over het arbeidsvoorwaardenbeleid in de overheidssector en overeenkomsten inzake de arbeidsvoorwaarden van personeel in de sector gemeenten aan te gaan met werknemersorganisaties.
Toepassing verslaggevingstelsel Het toegepaste verslaggevingstelsel voor de geconsolideerde jaarrekening is gebaseerd op de wettelijke voorschriften weergegeven in titel 9 Boek 2 BW.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Herwaardering Effecten worden gewaardeerd tegen beurswaarde per balansdatum. Ongerealiseerde waardeveranderingen worden verwerkt in de herwaarderingsreserve per categorie belegd vermogen. De herwaarderingsreserve is ingesteld, om bij de begroting rekening te kunnen houden met de lange termijn effecten van de effectenportefeuille. Indien de herwaarderingsreserve voor een bepaalde categorie belegd vermogen negatief is, wordt deze herwaarderingsreserve ten laste van het resultaat aangevuld tot € 0. Dit ten laste van het resultaat gebrachte verlies, wordt in latere jaren bij een positieve ontwikkeling weer ingelopen ten gunste van de staat van baten en lasten. Waardeveranderingen bij het verkopen van effecten worden via het eigen vermogen worden verwerkt. Consolidatie In de consolidatie zijn de financiële gegevens van de VNG en haar groepsmaatschappijen opgenomen. De joint ventures VNG Uitgeverij BV en Gemnet BV zijn niet meegeconsolideerd en opgenomen als (resultaat) deelnemingen. VNG Diensten heeft geen overwegende invloed op Gemnet BV en bij de oprichting van de joint venture VNG Uitgeverij is afgesproken dat de Sdu consolideert en niet de VNG. Overigens is VNG Uitgeverij per ultimo 2005 geheel eigendom geworden van de Sdu. De rechtstreeks of indirect gehouden deelnemingen in groepsmaatschappijen zijn: • SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten BV, Den Haag, 100% belang; • VNG International BV, Den Haag, 100% belang; • VNG Verzekeringen BV, Den Haag, 100% belang; • BV Congres- en Studiecentrum VNG, Den Haag, 100% belang; • Gemnet Holding BV, Den Haag, 50% belang; • Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten, Amersfoort, 51% belang; • VNG Diensten BV, Den Haag, 100% belang. Nevenvestigingen: VNG International heeft twee dochterondernemingen te weten Mepco s.r.o Tsjechië 51% en CMRA, Zuid Afrika 100%. Valutaomrekening Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de valutakoers per balansdatum. In de staat van baten en lasten zijn omzet, kosten en resultaten omgerekend in euro’s tegen de op het moment van de transacties geldende koers. Het hierbij ontstane koersverschil wordt direct in het resultaat verwerkt.
32
Materiële vaste activa Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs, verminderd met een lineaire afschrijving gebaseerd op de verwachte economische levensduur, of tegen lagere bedrijfswaarde. De afschrijving bedraagt voor bedrijfsgebouwen en -terreinen vijftig jaar (verbouwingen tien jaar), voor machines en installaties vijf tot twintig jaar en voor andere bedrijfsmiddelen drie tot vijf jaar. Bij wijziging van de economische of technische levensduur wordt de restant afschrijvingsduur aangepast, waarbij de aangepaste afschrijvingsduur wordt herberekend. Financiële vaste activa Andere deelnemingen De niet-geconsolideerde deelnemingen waarop vanuit de VNG invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen het aandeel in de nettovermogenswaarde conform de eigendomsverhouding, bepaald volgens de grondslagen die vermeld zijn in deze jaarrekening. Leningen u/g De niet-geconsolideerde deelneming (100%) Onderlinge Verzekeringen Overheid (OVO) u.a. wordt gewaardeerd tegen verkrijgingprijs, onder aftrek van eventueel noodzakelijke waardeverminderingen, aangezien er geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend. Dit betreft 100% van het gestorte aandelenvermogen in de risicoreserve van OVO. De AOG is per 1 januari 2004 gefuseerd met de Fraude-Onderlinge van Gemeenten. Zij opereren samen verder onder de naam Onderlinge Verzekeringen Overheid (OVO). Vorderingen op deelnemingen De vorderingen op deelnemingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Overige effecten Effecten worden gewaardeerd tegen beurswaarde per balansdatum. Ongerealiseerde waardeveranderingen worden direct verwerkt in de herwaarderingsreserve. Indien de herwaarderingsreserve negatief is, wordt de herwaarderingsreserve ten laste van het resultaat aangevuld tot € 0. Dit ten laste van het resultaat gebrachte verlies, wordt in latere jaren, bij een positieve ontwikkeling, weer ingelopen ten gunste van de staat van baten en lasten. Voorraden Onderhanden werk wordt gewaardeerd tegen de aanschaffingskosten en gehanteerde uurtarieven van werknemers, waarbij de uurtarieven gebaseerd zijn op kostprijzen cq verkoopprijzen. Vooruit gefactureerde termijnen zijn in mindering gebracht op het onderhanden werk. Waar nodig wordt rekening gehouden met afwaarderingen wegens mogelijke verliezen op lopende projecten. De onderhanden projecten in opdracht van derden worden bij VNG International gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs (de bestede uren en overige directe aan projecten toe te rekenen kosten) vermeerderd met de winst die aan dat deel van het project waarvoor prestaties zijn verricht is toe te rekenen, indien deze winst op verantwoorde wijze bepaald kan worden. Als dit niet mogelijk is, worden de onderhanden projecten tegen de vervaardigingprijs gewaardeerd en wordt de winst geheel verantwoord in het boekjaar waarin het project wordt opgeleverd. SGBO zal de methode van winstneming op basis van percentage of completion nastreven vanaf 2007. Een voorziening voor verwachte verliezen voor een project wordt in mindering gebracht op de post onderhanden project voor zover deze niet groter is dan de actiefpost onderhanden projecten. De mate waarin prestaties zijn verricht bij de uitvoering van de projecten wordt bepaald door het opsplitsen van projecten in kleinere deelprojecten. Handelsvoorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs of lagere marktwaarde. Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, voorzover nodig rekening houdend met een voorziening voor oninbaarheid. Voorzieningen De voorzieningen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
33
Overige activa en passiva Alle overige posten in de balans worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
34
Opbrengsten Algemeen Onder netto-omzet wordt verstaan: de contributieontvangsten, de opbrengst uit levering van goederen en diensten aan derden, onder aftrek van kortingen en dergelijke en van over de omzet geheven belastingen. Bijdragen en subsidies Bijdragen en subsidies terzake van projecten worden verantwoord onder de overige bedrijfsopbrengsten. De terzake gemaakte kosten worden verantwoord onder de overige bedrijfskosten. Resultaat deelnemingen De resultaten van de niet-geconsolideerde deelnemingen worden verantwoord overeenkomstig de nettovermogenswaardemethode.
Kosten Algemeen De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde grondslagen voor waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. Intercompany-transacties Resultaten uit transacties met en tussen groepsmaatschappijen worden volledig geëlimineerd. Pensioenen Bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten is sprake van een bij het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) ondergebrachte pensioenregeling. Deze pensioenregeling wordt als toegezegd pensioenregeling gekwalificeerd. Verwerking in de jaarrekening van de VNG vindt plaats als toegezegde bijdrageregeling, omdat de VNG geen verplichting heeft om aanvullende bijdragen te voldoen, anders dan hogere toekomstige premies indien sprake is van een tekort bij het ABP. Uit het kwartaalbericht over het 4e kwartaal 2006 van het ABP blijkt dat sprake is van een dekkingsgraad van 133%. De gevolgen hiervan voor de rechtspersoon zijn op dit moment niet bekend. Belastingen Voor de vennootschapsbelasting is sprake van een zelfstandige belastingplicht van het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten. De belastingen worden berekend op basis van het verantwoorde resultaat, rekening houdend met fiscaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk niet-aftrekbare kosten. Voor verrekenbare tijdelijke verschillen en voor beschikbare voorwaartse verliescompensatie wordt een latente belastingvordering opgenomen voorzover het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor verrekening. Algemene grondslagen kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de post liquide middelen. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
35
B.6 Toelichting op de geconsolideerde balans
Bedragen x € 1.000
Materiële vaste activa (1) Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt. Bedrijfsgebouwen en -terreinen
Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen
Machines en installaties
17.340
1.140
Andere vaste bedrijfsmiddelen
Totaal 2006
Totaal 2005
5.759
24.239
26.008
(7.534)
(886)
(4.417)
(12.837)
(13.686)
9.806
254
1.342
11.402
12.322
– (2.336) 459 (464)
– (256) 256 (79)
527 (3.091) 1.171 (1.081)
424 (2.140) 2.140 (1.346)
Boekwaarde 31 december
7.465
174
1.288
8.927
11.402
Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen
15.004
884
5.121
21.009
24.239
(7.539)
(710)
(3.834)
(12.083)
(12.837)
Boekwaarde 31 december
7.465
174
1.288
8.927
11.402
2-10%
5-20%
20-33%
Boekwaarde 1 januari Investeringen Desinvesteringen aanschafwaarde Desinvesteringen afschrijvingen Afschrijvingen
Afschrijvingspercentages
36
857 (499) 456 (538)
2006
2005
Financiële vaste activa (2)
Andere deelnemingen Dit betreft de deelneming in Gemnet Holding B.V. (100%) te Den Haag Het verloop is als volgt: Stand per 1 januari Bij: aandeel in resultaat Af: dividenduitkering
2.873 3.439 (341)
3.299 495 (921)
Stand per 31 december
5.971
2.873
Gemnet Holding BV (een indirect gehouden 50% dochter die tezamen met de NV Bank Nederlandse Gemeenten wordt gehouden), heeft haar 100% dochter Gemnet BV verkocht. De 50% dochter van Gemnet Holding BV, Gemnet CSP BV (welke met Getronics Pinckroccade wordt gehouden) wordt in 2007 verkocht aan KPN Telecom BV. De derde dochter van Gemnet Holding BV, Gemnet Zorg BV (welke wordt gehouden voor 100%) is niet actief. Het voornemen bestaat de laatst genoemde vennootschap tezamen met haar moeder Gemnet Holding BV in 2007 te liquideren. Door de verkoop van Gemnet BV ontstaat er een eenmalige bate uit aandelentransacties.
2006
Leningen u/g Stand per 31 december
2005
272
272
Dit betreft 100% van het gestorte aandelenvermogen in de risicoreserve van OVO. De AOG is per 1 januari 2004 gefuseerd met de Fraude-Onderlinge van Gemeenten. Zij opereren samen verder onder de naam Onderlinge Verzekeringen Overheid (OVO).
Overige effecten Effectenportefeuille Overige beleggingen Effectenrekening Van Lanschot
37
48.943 4 98
35.478 13 215
49.044
35.705
Het verloop van de effectenportefeuille is als volgt. Obligaties
Balanswaarde per 1 januari Aankopen Verkopen Gerealiseerde waardedalingen of -stijgingen Ongerealiseerde waardedalingen of -stijgingen Balanswaarde per 31 december Cumulatieve ongerealiseerde waardestijging
Aandelen
Totaal 2006
Totaal 2005
25.726 28.669 (16.318) (201) (1.386)
9.752 5.407 (3.974) 84 1.183
35.478 34.076 (20.292) (117) (203)
31.873 11.823 (10.557) 85 2.253
36.490
12.452
48.942
35.478
1.636
1.116
1.273
2006
2005
762 4
557 337
766
894
(520)
Voorraden (3) Onderhanden werk Handelsgoederen
Onderhanden werk Gefactureerde termijnen Bestede kosten -/- reeds verantwoorde verliezen
19.520 (16.077) 3.433
De projecten waarvan de kosten de gedeclareerde termijnen overtreffen zijn verwerkt onder de voorraden, de andere projecten zijn verwerkt onder de overlopende passiva als volgt: Verantwoord onder de overlopende passiva Verantwoord onder de voorraden
4.205 (762) 3.433
Vorderingen (4) Onder de ‘Overige vorderingen’ is een vordering opgenomen van € 3,733 miljoen in verband met de verkoop van de Sophialaan 9. In 2005 was onder deze post een vordering van € 11,067miljoen inzake de verkoop van de aandelen van de Uitgeverij aan de SDU opgenomen.
38
Voorzieningen (5) Voorziening wachtgeld, reorganisatie en pensioenverplichting Voorziening Groot Onderhoud
3.390 450
1.511 434
3.840
1.945
Stand per 1 januari Bij: dotaties Af: onttrekkingen Af: vrijval
1.474 3.087 (607) (564)
1.063 732 (269) -
Stand per 31 december
3.390
1.511
Voorziening wachtgeld, reorganisatie en pensioenverplichting
De voorziening heeft in overwegende mate een langlopend karakter. Voor € 3,2 miljoen (in 2005 € 1,4 miljoen) heeft de voorziening alleen betrekking op de Vereniging. Op basis van een actuele berekening is ultimo het jaar een extra dotatie gedaan ten laste van het resultaat. Deze extra dotatie aan de egalisatievoorziening is te onderscheiden in twee onderdelen. Enerzijds is een dotatie als gevolg van de reorganisatie van ruim € 2,8 miljoen noodzakelijk geacht. Daartegenover staat dat voor de langlopende uitkeringsrechten die jaarlijks door uitdiensttredingen wordt bepaald een lager bedrag dan vorig jaar nodig is. Onder deze voorziening zijn tevens de verplichtingen uit hoofde van wachtgeldregelingen opgenomen. Verder omvat de voorziening een in 2004 gevormde WW/WAO-voorziening bij VNG International. De omvang van deze voorziening is ultimo 2006 € 108.000.
2006
2005
434 120 (103)
793 (359)
450
434
Voorziening Groot Onderhoud Stand per 1 januari Bij: dotatie Af: onttrekkingen Stand per 31 december
De voorziening heeft het karakter van een voorziening voor kostenegalisatie. Gedurende het jaar worden de uitgaven in het kader van groot onderhoud in de vorm van een onttrekking in de voorziening verwerkt.
39
Langlopende schulden (6) Stand per 1 januari Af: aflossingen Bij: verstrekte lening
35 2
10 25
Stand per 31 december
37
35
Dit betreft een langlopende lening verstrekt door SMO (Tsjechische vereniging van gemeenten) aan Mepco, een 51% dochteronderneming van VNG International. De looptijd van de lening is nog niet bepaald. Over de lening moet 3,5% rente op jaarbasis worden betaald.
Overlopende passiva (7) Onder de post overlopende passiva worden de vooruit gefactureerde bedragen (stand ultimo 2006 € 4,2 miljoen), vooruit ontvangen subsidies (stand ultimo 2006 € 4,1 miljoen) en vooruit gefactureerde contributie (stand ultimo 2006 € 1,2 miljoen) verantwoord. Daarnaast bevat deze post diverse reserveringen van de Vereniging voor nog te betalen vakantiedagentoelage, kosten met betrekking tot onderzoek en publicaties en het WSW-fonds. Tevens is de reservering van gemeenten in verband met mogelijke kosten als gevolg van actieschade, de zogenoemde solidariteitsheffing hieronder opgenomen. Tot op heden er geen noodzaak geweest om deze reservering die € 0,114 miljoen bedraagt, aan te spreken.
40
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Huurcontracten OG (2007: € 0,124 miljoen) Het betreft een aantal contracten voor huurpanden. BING huurt een pand en diverse panden worden gehuurd door de Vereniging. De huurcontracten lopen door tot en met 2012. De totale omvang van deze verplichting is € 0,381 miljoen. Deelnemingen De VNG heeft, als gevolg van het verstrekken van een waarborgkapitaal in AOG u.a. bij de oprichting van deze onderlinge, een latente volstortverplichting tot het maximum van het waarborgkapitaal. De volstortverplichting is overgegaan op OVO u.a. na de fusie in 2004. De vereniging is enig aandeelhouder van dit waarborgkapitaal. De latente volstortverplichting bedraagt € 816.804. Operational lease verplichtingen (2007: € 0,039 miljoen) De totale verplichting voor leasecontracten is € 0,106 miljoen (BING). Het laatste contract loopt af in 2010. Overige (2007: € 21,270 miljoen) VNG International BV heeft diverse verplichtingen aangegaan voor projectactiviteiten voor een totaalbedrag van € 42 miljoen. De categorie overige omvat diverse verplichtingen inzake schoonmaak-, onderhouds- en overige contracten. De totale verplichting voor onderhoud hardware is € 1,418 miljoen. De totale verplichting voor onderhoud software is € 0,186 miljoen. De totale verplichting voor diverse activa is € 0,997 miljoen.
Overige informatie Bankgaranties Per 31 december 2005 is één bankgarantie opgenomen als off balance post en bedraagt € 39.421. Deze garantieverplichting is gesteld voor CIB Verkoop en Advies BV. Door de verkoop van de aandelen zou de VNG op 1 januari 2006 niet meer gebonden zijn aan deze garantieverplichting. Echter door de met het CIB afgesloten contract is de garantieverplichting per 1 april 2006 komen te vervallen. Per deze is de rekening van CIB uit het zogenaamde rente en saldo compensabel stelsel verwijderd. VNG International BV heeft afgelopen verslagjaar een obligo overeenkomst gesloten met de ABN AMRO bank. De overeenkomst geeft VNG International een bankgarantie faciliteit tot een bedrag van € 3.000.000,-. Als zekerheid zijn de vorderingen en zaken binnen VNG International BV verpand. Voorts heeft VNG International drie bankgaranties ter waarde van € 917.539 afgesloten. Het betreft een bankgarantie aan the European Agency for Reconstruction, Skopje Macedonië (€ 599.188), een bankgarantie aan the Commission of the European Communities, Kyiv, Ukraïne (€ 82.215) en aan te European Agency for reconstruction, Pristina Kosovo (€ 236.136). Alle bankgaranties lopen via de ABN AMRO.
41
B.7 Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten
Bedragen x € 1.000
Realisatie 2006
Realisatie 2005
Netto-omzet (8) Contributies Nettoverkopen Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten BV Congres- en Studiecentrum VNG CIB verkoop en advies BV SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG VNG International BV
16.613
15.860
915 4.854 2.863 11.473
715 5.225 9.184 3.998 24.617
Totaal nettoverkopen
20.106
43.739
Totaal netto-omzet
36.719
59.599
De nettoverkopen worden in hoofdzaak in Nederland gerealiseerd. De netto-omzet bevat de contributies van leden en de nettoverkopen van de VNG-bedrijven. De aandelen van het CIB zijn middels een partiel management buy out verkocht aan CIB Holding BV. Levering van de aandelen vond reeds plaatst in 2005, de verkoop in 2006. De mutaties in de netto verkopen worden onder andere veroorzaakt doordat VNG International in 2005 – ten gevolge van stelselwijziging – ook de tot balansdatum gerealiseerde omzetten van niet afgeronde projecten heeft meegenomen. Hierdoor ontstond in 2005 een eenmalig hogere omzet.
Personeelskosten (9) Salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Overige personeelskosten Reorganisatievoorziening
42
19.434 1.826 2.317 3.017 2.544
19.388 2.116 2.988 2.622 -
29.138
27.114
De totale bezetting van de VNG is per ultimo 2006 als volgt onderverdeeld naar de verschillende onderdelen (in fte’s): 2006 2005 VNG, de Vereniging Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten BV Congres- en Studiecentrum VNG CIB verkoop en advies BV SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG VNG International BV VNG Uitgeverij BV VNG Verzekeringen BV
270,2 6,3 15,8 48,8 38,3 1,0 380,4
286,2 7,3 16,8 22,2 41,5 38,4 22,4 11,0 446,6
Financiële baten en lasten (10) Opbrengst van effecten Rentebaten (Rente)lasten
308 223 (113)
2.225 222 (136)
418
2.311
1.508 259 (365) 203 21 (520) (105) (693)
1.066 230 245 9 820 (141) (4) -
308
2.225
Uitsplitsing opbrengst effecten Rente obligaties Dividendopbrengsten Gerealiseerd koersresultaat Gerealiseerd koersresultaat obligaties Gerealiseerd koersresultaat aandelen Rente bank effectenrekening Ongerealiseerd koersverlies, mutatie herwaardering Ongerealiseerd koersverlies, mutatie herwaardering obligaties Beheerprovisie Overige kosten effectenportefeuille Ongerealiseerd resultaat kostprijsaanpassingen
Het totaal portefeuilleresultaat (gerealiseerd en ongerealiseerd) bedroeg 1,42%. Het gerealiseerde rendement is in 2006 uitgekomen op 4,45%. Het totale verlies op obligaties bedroeg 0,89%. Het resultaat op aandelen bedroeg 5,89% en het resultaat op liquide middelen in de portefeuille bedroeg 4,71%. Door de relatief zware weging van obligaties in de portefeuille (75%) nam het overall resultaat af tot 1,42 %. De herwaarderingsreserve voor obligaties is het afgelopen jaar negatief uitgekomen. Dit negatieve saldo van € 0,520 miljoen is ten laste van de staat van baten en lasten aangevuld. Door een stelselwijziging, waardoor de historische kostprijseffecten is aangepast, is er € 0,693 miljoen (ongerealiseerd resultaat) ten laste van de het resultaat gebracht.
43
Aandeel in resultaat van niet geconsolideerde deelnemingen (11) De resultaten van de niet-geconsolideerde deelnemingen worden verantwoord overeenkomstig de nettovermogenswaardemethode. Het aandeel in het resultaat van Gemnet Holding BV bedroeg afgelopen verslagjaar € 3.439 miljoen tegenover € 0,495 miljoen in 2005. Het aandeel in het resultaat van Gemnet Holding BV wordt in sterke mate beïnvloed door de verkoop van de 100% Gemnet Holding dochter, Gemnet BV. In 2005 werd naast Gemnet BV ook VNG Uitgeverij BV niet in de consolidatie betrokken. In 2005 bedroeg het aandeel in het resultaat van VNG Uitgeverij BV € 1.187 miljoen. Het aandeel in VNG Uitgeverij BV is in 2005 verkocht.
Overige informatie Rente- en kredietrisico’s De invloed van veranderingen in rentetarieven op de resultaten van de VNG worden zo veel mogelijk beperkt. Hierbij stelt de VNG zich ten doel de totale rentebaten te optimaliseren en de totale rentelasten te beperken. Om dit te bereiken bankiert de Vereniging in een zogenaamd rente en saldocompensabel stelsel. Hierbij bankiert zij met de door de haar (indirect) gehouden dochters. Doordat de bank in dit stelsel alleen het saldo van de verschillende rekeningen ziet, fungeren de plusstanden van de deelnemingen als dekking tegen eventuele roodstanden van de Vereniging.
44
C
ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2006
45
C.1 Enkelvoudige balans per 31 december 2006
Voor bestemming van het resultaat (bedragen x € 1.000)
ACTIVA 2006
2005
Vaste activa Materiële vaste activa (13) Bedrijfsgebouwen en -terreinen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen
Financiële vaste activa (14) Deelnemingen Overige effecten
7.465 174 1.151
9.806 254 827
8.791
10.887
11.628 49.044
21.482 35.705
60.672
57.187
Totaal vaste activa
69.463
68.074
Vlottende activa Vorderingen Handelsdebiteuren Groepsmaatschappijen Overige vorderingen Overlopende activa
Liquide middelen
3.785 0 5.537 1.346
3.401 366 1.481 1.041
10.667
6.289
16
17
Totaal vlottende activa
10.683
6.306
Totaal activa
80.147
74.380
46
PASSIVA 2006
Eigen vermogen (15) Herwaarderingsreserves Wettelijke reserves Overige reserves Resultaat boekjaar
2005
1.547 4.576 44.786 1.282
1.273 1.227 36.354 11.781 52.191
Voorzieningen (16) Wachtgeld en egalisatievoorziening Voorziening groot onderhoud
3.282 450
50.635
1.406 433 3.732
Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Handelscrediteuren Belastingen en premie sociale verzekeringen Overige schulden Overlopende passiva
Totaal passiva
47
1.839
6.502 2.207
4.593 2.480
3.776 478 11.261
3.181 324 11.329 24.224
21.907
80.147
74.380
C.2 Enkelvoudige staat van baten en lasten 2006
Bedragen x € 1.000 Realisatie 2006
Begroot 2006
Realisatie 2005
Bedrijfsopbrengsten Contributie Bijdrage projecten/gelieerde instellingen Overige bedrijfsopbrengsten
16.613 9.575 6.439
16.581 3.572 5.107
15.860 8.199 4.614
Som der bedrijfsopbrengsten
32.627
25.260
28.674
Bedrijfslasten Salarissen (17) Sociale lasten en pensioenlasten (17) Overige personeelskosten (18) Afschrijvingen Overige bedrijfskosten (19) Inkopen en budgetten projecten/gelieerde instellingen
13.020 2.911 4.712 939 7.142 8.166
16.900 0 1.709 831 6.849 3.346
12.624 3.385 1.973 870 6.967 6.635
Som der bedrijfslasten
36.890
29.634
32.454
Bedrijfsresultaat
(4.263)
(4.374)
(3.780)
251
1.112
2.206
Aandeel in resultaat van deelnemingen (21) Resultaat verkoop deelnemingen
5.295 -
3.263 -
3.626 9.729
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
1.282
-
11.781
Financiële baten en lasten (20)
Buitengewone baten en lasten
(2.180)
Resultaat
1.282
48
(2.180)
11.781
C.3 Toelichting algemeen
Toelichting De grondslagen van waardering en resultaatbepaling voor de enkelvoudige jaarrekening zijn gelijk aan de grondslagen die zijn vermeld in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. De deelnemingen zijn gewaardeerd op nettovermogenswaarde. Het resultaat van de deelnemingen komt overeen met het aandeel in het resultaat over het boekjaar van de betreffende deelneming.
49
C.4 Toelichting op de enkelvoudige balans
Materiële vaste activa (13)
Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt:
Bedragen x € 1.000
Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen
Bedrijfsgebouwen en -terreinen
Machines en installaties
17.340
1.140
Andere vaste bedrijfsmiddelen
Totaal 2006
Totaal 2005
4.327
22.806
24.657
(3.500)
(11.919)
(13.189)
(7.533)
(886)
9.806
254
827
10.887
11.468
(2.336) 459 (464)
(256) 256 (79)
732 (431) 418 (396)
732 (3.022) 1.133 (939)
289 (2.140) 2.140 (870)
Boekwaarde 31 december
7.465
174
1.151
8.791
10.887
Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen en waardeverminderingen
15.004
884
4.628
20.516
22.806
(7.539)
(710)
(3.477)
(11.725)
(11.919)
Boekwaarde 31 december
7.465
174
1.151
8.791
10.887
2-10%
5-20%
20-33%
Boekwaarde 1 januari Investeringen Desinvesteringen aanschafwaarde Desinvesteringen afschrijvingen Afschrijvingen
Afschrijvingspercentages
50
2006
2005
Financiële vaste activa (14) Deelnemingen VNG Diensten BV, Den Haag Onderlinge Verzekeringen Overheid (OVO) u.a., Den Haag
VNG Diensten BV, Den Haag Stand per 1 januari Bij: aandeel in resultaat Af: dividenduitkering Stand per 31 december
11.356 272
21.210 272
11.628
21.482
21.210 5.296 (15.150)
10.706 13.355 (2.850)
11.356
21.210
Op 1 januari 2001 is VNG Diensten BV opgericht. De Vereniging is 100% aandeelhouder van VNG Diensten BV. De Vereniging houdt via deze vennootschap 100% van de aandelen in de verzelfstandigde bedrijven. VNG Diensten BV heeft op 22 december 2003 een 50% belang verworven in Gemnet BV. Op 10 november 2005 zijn de aandelen van VNG Diensten BV in Gemnet BV overgedragen aan Gemnet Holding BV, een besloten vennootschap waar VNG Diensten BV voor 50% participeert in het aandelenkapitaal. De overige 50% zijn in handen van NV Bank Nederlandse Gemeenten. De certificaten van de aandelen van Gemnet CSP BV zijn overgedragen aan Gemnet Holding BV door Gemnet BV. Tenslotte is Gemnet Zorg BV opgericht waarbij het aandeelhouderschap volledig in handen is van Gemnet Holding BV. Per 1 oktober 2006 is Gemnet BV verkocht aan KPN Telecom BV. Gemnet CSP BV zal medio 2007 worden verkocht aan KPN Telecom BV. Momenteel bestaat het voornemen om na verkoop van Gemnet CSP BV , Gemnet zorg BV tezamen met Gemnet Holding BV te liquideren.
51
2006
2005
Overige effecten Effectenportefeuille Overige beleggingen Effectenrekening Van Lanschot
48.943 4 98
35.478 13 215
49.044
35.705
Het verloop van de effectenportefeuille is als volgt. Obligaties
Balanswaarde per 1 januari Aankopen Verkopen Gerealiseerde waardedalingen of -stijgingen Ongerealiseerde waardedalingen of -stijgingen Balanswaarde per 31 december Cumulatieve ongerealiseerde waardestijging
Totaal 2006
Totaal 2005
25.726 28.669 (16.318) (201) (1.386)
9.752 5.407 (3.974) 84 1.183
35.478 34.076 (20.292) (117) (203)
31.873 11.823 (10.557) 85 2.253
36.490
12.452
48.942
35.478
1.636
1.116
1.273
(520)
52
Aandelen
Eigen vermogen (15) Herwaarderingsreserve Obligaties
Balanswaarde per 1 januari Ongerealiseerd resultaat
Aandelen
Totaal 2006
Totaal 2005
702 (1.206)
571 266
1.273 (940)
1.273
(505) (15) 520
838 709 -
333 693 520
1.273 -
1.547
1.547
1.273
Wettelijke reserve deelnemingen Stand per 1 januari Bij: resultaat GemNet Holding
1.227 3.349
1.227
Stand per 31 december
4.576
1.227
Aanpassing kostprijs Aanpassing herwaardering Stand per 31 december
-
Deze wettelijke reserve is getroffen vanwege het niet afdwingbaar zijn van dividenduitkering als gevolg van de 50% aandeelhoudersrelatie. Overige reserves Stand per 1 januari Bij: Uit resultaatbestemming vorig boekjaar Af: treffen wettelijke reserve
45.527 11.781 (3.349)
36.723 858 (1.227)
Stand per 31 december
35.613
36.354
11.781 1.282 (11.781)
858 11.781 (858)
1.282
11.781
Resultaat boekjaar Stand per 1 januari Bij: resultaat boekjaar Af: resultaatverdeling Stand per 31 december
53
Voorzieningen (16) Voorziening wachtgeld, reorganisatie en pensioenverplichting Voorziening groot onderhoud
3.282 450
1.406 433
3.732
1.839
Voorziening wachtgeld, reorganisatie en pensioenverplichting Stand per 1 januari Bij: dotaties Af: onttrekkingen Af: vrijval
1.406 3.047 (607) (564)
Stand per 31 december
3.282
916 669 (179) 1.406
De voorziening heeft in overwegende mate een langlopend karakter. Op basis van een actuele berekening is ultimo het jaar een extra dotatie gedaan ten laste van het resultaat. Deze extra dotatie aan de egalisatievoorziening is te onderscheiden in twee onderdelen. Enerzijds is een dotatie als gevolg van de reorganisatie van ruim € 2,8 miljoen noodzakelijk geacht. Daartegenover staat dat voor de langlopende uitkeringsrechten die jaarlijks door uitdiensttredingen wordt bepaald een lager bedrag dan vorig jaar nodig is. Onder deze voorziening zijn tevens de verplichtingen uit hoofde van wachtgeldregelingen opgenomen.
Voorziening Groot Onderhoud Stand per 1 januari Bij: dotatie Af: onttrekkingen Stand per 31 december
434 120 (103)
793 (359)
450
434
De voorziening Groot Onderhoud heeft het karakter van een voorziening voor kostenegalisatie. Gedurende het jaar worden de uitgaven in het kader van groot onderhoud in de vorm van een onttrekking in de voorziening verwerkt.
54
C.5 Toelichting op de enkelvoudige staat van baten en lasten
Bedragen x € 1.000 Realisatie 2006
Begroting 2006
Realisatie 2005
Salarissen, sociale lasten en pensioenlasten (17) Salarissen Sociale lasten Pensioenlasten
13.020 1.244 1.667
16.894 0 0
12.624 1.354 2.031
15.931
16.894
16.009
836 290 279 2.952 355
29 351 279 723 333
4.712
1.715
Overige personeelskosten (18) Uitzendkrachten/pers. derden Ziektekosten Vrijval voorziening IZA-premie gepensioneerden Studiekosten Overige personeelskosten Reis- en verblijfkosten
644 265 (1.245) 274 1.717 318 1.973
In de realisatie van de overige personeelskosten is een extra dotatie aan de egalisatievoorziening opgenomen van € 2,8 miljoen in verband met verwachte verplichtingen die voortvloeien uit de reorganisatie. De ontwikkeling van de formatieve bezetting van de Vereniging geeft het volgende beeld (in fte’s): 2006 Bezetting per 31 december
2005 270
Het uitstroompercentage is 17,7%. Dit is een zeer hoog uitstroompercentage in vergelijking tot 2005. Een deel wordt verklaard doordat de medewerkers van het VNG magazine als organisatieonderdeel uitgestroomd zijn. Een berekening van het uitstroompercentage zonder de medewerkers van het VNG magazine levert een percentage van 15.4 % op. Dit is in vergelijking tot het percentage van 2005 nog steeds een verhoging van 5,65%. Uit nadere analyse blijkt dat een groot deel van de vertrekkende medewerkers de herstructurering als aanleiding zien voor het heroverwegen van hun loopbaan en vervolgens besluiten te vertrekken. Verder is bij een beperkt aantal medewerkers mede als gevolg van de herstructurering het contract beëindigd.
55
286
Bezoldiging van bestuurders en commissarissen De beloning (inclusief pensioenlasten) van de directieraad bedroeg in 2006 in totaal € 0,324 miljoen. In 2005 was dit € 0,314 miljoen. In oktober 2006 is er een derde directieraadslid bijgekomen. Het bestuur heeft evenals voorgaande jaren geen vergoeding ontvangen. Realisatie 2006
Begroting 2006
Realisatie 2005
Overige bedrijfskosten (19) Huisvestingskosten Onderhoud en inventaris Automatiseringskosten Drukwerkkosten Bibliotheekkosten Restauratieve kosten Overige kosten Kantoorkosten Overige reis- en verblijfkosten
1.046 415 1.349 281 188 343 2.889 553 78
1.005 443 1.649 265 154 321 2.317 615 80
1.011 660 1.757 289 186 344 2.085 561 74
7.142
6.849
6.967
308 71 (129)
1.200 96 (184)
2.225 113 (132)
251
1.112
2.206
Financiële baten en lasten (20) Opbrengst van effecten Rentebaten (Rente)lasten
De opbrengst effecten bevat tevens de verrekening van de kosten van het vermogensbeheer.
Resultaat deelnemingen (21) VNG Diensten BV
56
5.295
3.265
3.626
5.295
3.265
3.626
C.6 Verbonden partijen
Hieronder volgt een overzicht van de transacties van de Vereniging met verbonden partijen:
Bedragen € 1 Meerderheidsdeelneming Aard activiteiten: dienstverlening Naam
Juridische vorm
Netto omzet (deelnemingen)
Consolidatie ja/nee
Deelname percentage
Congres- en Studiecentrum
BV
565.069
Ja
SGBO
BV
659.675
Ja
100 %
VNG Verzekeringen
BV
102.822
Ja
100 %
BV
470.043
Ja
100 %
Diensten B.V.
BV
218.100
Ja
100 %
BING
BV
692
Ja
51 %
Consolidatie ja/nee
Deelname percentage
Nee
Geen
VNG International
100 %
Overige verbonden partijen Aard activiteiten: dienstverlening Naam
St. Regres
Juridische vorm
Netto omzet (dienstverlening)
Stichting
32.482
De netto omzet dienstverlening aan de VNG-bedrijven bestaat uit de door de afdelingen P&O en FC verrichtte diensten De aan de overige verbonden partijen verrichtte dienstverlening is gerealiseerd door de sector FEI en de afdeling FC.
57
58
D
OVERIGE GEGEVENS
59
D.1 Overige zaken betreffende de jaarrekening
Vaststelling jaarrekening Conform artikel 8 lid 5 legt het algemeen bestuur de jaarrekening ter vaststelling voor aan de algemene ledenvergadering. Opgave nevenvestigingen VNG International heeft twee dochterondernemingen te weten Mepco S.R.O, statutair gevestigd te Praag, Tsjechië 51% en CMRA, statutair gevestigd te Pretoria, Zuid Afrika 100%.
60
D.2 Accountantsverklaring
Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de jaarrekening 2006 van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten te Den Haag bestaande uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2006 en de geconsolideerde en enkelvoudige staat van baten en lasten over 2006 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vereniging is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het bestuursverslag. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vereniging. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de vereniging heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten per 31 december 2006 en van het resultaat over 2006 in overeenstemming met de in de toelichting op de jaarrekening uiteengezette grondslagen voor financiële verslaggeving.
Rotterdam, 5 april 2007
61