Energie voor nieuwbouw- en herstructureringslocaties Mogelijkheden voor energieneutraliteit Knibbelweg-Oost te Zevenhuizen en Kerkweg West Waddinxveen
Esther Roth, Erik Alsema, Jappe Goud, W/E adviseurs Masterclass 4 en 5, Nederland
Ochtendprogramma • 9.00 Presentatie en discussie: Ontwikkeling op het gebied van energiebesparing en nul op de meter, Ivo Opstelten (HU en Stroomversnelling). • 10.00 Pauze • 10.15 casus Knibbelweg-Oost, ZevenhuizenZuid – Introductie, Bob Braak (Zuidplas) – Gezamenlijke uitwerking
• 12.15 Lunch SUSREG masterclass #4 en 5
Doel van de ochtend • Laatste ontwikkelingen energieneutrale bouw en renovatie. • Gezamenlijk technische opties verkennen (bodemkaarten). • Criteria voor energievoorziening nieuwbouwlocatie. – Financieringsopties. – Randvoorwaarden voor warmtenet. – Mogelijkheden voor vergroening warmtenet SUSREG masterclass #4 en 5
Introductie Knibbelweg-Oost, Zevenhuizen • Glastuinbouw en logistiek, kantoren • Aangrenzend: Zevenhuizen-Zuid, woningbouw • Ambitie energieneutraal, plan warmtenet • … SUSREG masterclass #4 en 5
Introductie Knibbelweg-Oost, Zevenhuizen • Aantallen en m2 te realiseren W en Ubouw • Planning locatie • Ambities vanuit gemeentelijk of regionaal beleid • …
SUSREG masterclass #4 en 5
Ambitie Knibbelweg-Oost en Zevenhuizen-Zuid • Ambitie energieneutraal in 2020 • Warmtenet • Elektriciteit
Uit: Businesscase energieweb, PZH, 2011
Uit: Energiemonitor Glastuinbouw 2012, LEI, 2013
SUSREG masterclass #4 en 5
Mogelijkheden warmtenet • Warmtenet • Warmtebronnen – – – – –
WKO Geothermie (bio) WKK Zon Hulpketels
• Warmteopslag • Vergroenen SUSREG masterclass #4 en 5
Ontwikkeling woningbouw Zevenhuizen-Zuid (1) • Planning en zekerheid • Voorinvesteringen minimaliseren • Bouwdichtheid • Hoe duurzaam is de beschikbare warmte?
SUSREG masterclass #4 en 5
Ontwikkeling woningbouw Zevenhuizen-Zuid (2) • Energievraag i.r.t. financiële haalbaarheid: Energiezuinige woning drukt het rendement. • Warmtewet, NMDA • Koudebehoefte van de woningen? SUSREG masterclass #4 en 5
www.energiesprongmontferland.nl
Financieringsmogelijkheden • Beheer warmtebronnen en warmtenet • Diverse subsidies en fiscale opties • Exploitatie beter door aansluiting van woningen Zevenhuizen-Zuid?
SUSREG masterclass #4 en 5
Alternatieven voor warmtenet? Energievoorziening
Aantal woningen
Individuele warmtepompen
Aantal m2 utiliteit 1 200-3.000
Kleinschalige collectieve warmtepompen Grootschalige warmtepompen
20-30
2.000-3.000
Vanaf 100
10.000
Biomassa warmteproductie
Vanaf 100
80.000
Biomassa warmtekracht
Vanaf 1.200
25.000
Aardwarmte
Vanaf 2.500
500.000
SUSREG masterclass #4 en 5
Afweging energie woongebied Gevolgen
Warmtenet Knibbelweg Oost
Ruimtelijk
In de woningen Comfort, gezondheid Wet- en regelgeving Financieel (TCO) Toekomst/kansen voor verduurzamen Etc? SUSREG masterclass #4 en 5
Alternatief, individueel
Middagprogramma • 13.00 Casus Knibbelweg-Oost/ Zevenhuizen-Zuid in DPL • 13.30 Casus herontwikkeling Kerkweg West in Waddinxveen – Introductie door Woonparnters – Gezamenlijke uitwerking
• 15.30 Casus in GPR Stedenbouw • 16.00 Terugkoppeling en afronding SUSREG masterclass #4 en 5
Doel van de middag • Werken met tools voor duurzame gebiedsontwikkeling, DPL en GPR Stedenbouw. • Werken aan criteria en oplossingen voor energieneutrale renovatie.
SUSREG masterclass #4 en 5
DPL • Casus Knibbelweg-Oost / ZevenhuizenZuid.
SUSREG masterclass #4 en 5
Introductie Kerkweg West, Waddinxveen • 2 flatgebouwen van eind jaren ‘60 • Totaal 101 woningen • Deels dubbel glas, blokverwarming elektroboilers, koken op gas • Gasgebruik (alleen verwarming) 1.250-1.350 m³/jaar • Renovatie tenminste label B • …
SUSREG masterclass #4 en 5
Uitwerking Samen afpellen: • 3 varianten van renovatie • Per variant: – Belangrijkste afwegingen – Ruimtelijke consequenties – Globaal ontwerp
• GPR Stedenbouw
SUSREG masterclass #4 en 5
Variant 1, standaard renovatie • Wensen, randvoorwaarden? – – – –
Label B of A Voorkeuren bewoners Comfort …
• Trias Energetica – Schil – Ventilatie
• Individueel of collectief? – – – – –
In de woning In het gebouw Meten en afrekenen Duurzame energie inpasbaar … SUSREG masterclass #4 en 5
Variant 2, energieneutraal (1) • Energieneutraal: Gebouwgebonden, gebruikersdeel, materialen? • Warmte en elektriciteit • Trias Energetica
SUSREG masterclass #4 en 5
Variant 2, energieneutraal (2) • Energiebesparing • Duurzame energie: – – – – – –
Beschikbaarheid Schaal Ruimte Elektriciteit, warmte (,koude) Financieel …
• Opties duurzame energie: – – – –
Warmtepomp bodem Biomassa warmte (houtpelletketel) Zonneboiler Zonnepanelen (PV)
SUSREG masterclass #4 en 5
Variant 3, Energieneutraal haalbaar • Variant 2 Energieneutraal, optimalisatie: – Total cost of ownership (TCO): Investering en gebruikskosten. – Exploitatiemodel – Comfort –…
SUSREG masterclass #4 en 5
www.nul20.nl
European Green Cities Network (EGCN)
APEA Alberto Lopez
[email protected] T +34 920 206 230
Burgos José María Diez
[email protected] T +34 659 628 816
EAV Hana Zábranská
[email protected] T +420 567 303 322 M +420 731 045 964
European Green Cities Network (EGCN) Elsebeth Terkelsen
[email protected] M +45 275 719 55
Emilia Romagna region Guido Croce
[email protected] T +39 051 645 04 11
Gate21 Poul Erik Lauridsen
[email protected] T +45 436 834 02 M +45 315 325 65
ISOCARP Martin Dubbeling
[email protected] T +31 703 462 654 M +31 653 238 203
IURS Karel Bařinka
[email protected] M +420 603 494 648
Limassol Municipality Christina Constantinou Zanti
[email protected] T +357 25 340485 / 342330
Master of Urban & Area Development (MUAD) Sil Bruijsten
[email protected] T +31 884 818 931 M +31 626 230 365
ODMH Brenda Schuurkamp
[email protected] T +31 182 545 751
Province of Treviso Valentina Mattara
[email protected] T +39 042 265 69 05
Stadsregio Arnhem Nijjmegen Ron Josten
[email protected] T +31 243 297 973 M +31 613 046 684
Sogesca Federico De Filippi
[email protected] T +39 338 663 99 70 M +39 049 859 21 43
Stratagem Alexis Violaris
[email protected] T +35 725 248 938 M +35 799 900728
Tecnalia Patxi Hernandez
[email protected] T +34 902 760 005 M +34 647 406 314
W/E adviseurs Erik Alsema
[email protected] T +31 306 778 761 M +31 653 108 156