Eindrapport. Thematraject participatie: Ridderkerk. In opdracht van Gemeente Ridderkerk en Agentschap NL

Eindrapport Thematraject participatie: Ridderkerk

In opdracht van Gemeente Ridderkerk en Agentschap NL

Inhoud 1. Inleiding

3

1.1 ACHTERGROND

3

1.2 DOELSTELLING

3

1.3 AANPAK

4

1.4 WERKPROCES

4

2. Identiteit gebied

6

2.1 ALGEMENE KARAKTERISTIEKEN VAN DE GEMEENTE 2.1.1 Ruimtelijke en fysieke identiteit 2.1.2 Bevolking 2.1.3 Economie 2.1.4 Wonen 2.1.5 Politiek 2.1.6 Leefbaarometer 2.2 BELANGRIJKE PARTIJEN 2.2.1 Gemeente Ridderkerk 2.2.2 Basisscholen 2.2.3 Ridder Slinger 2.2.4 Wijkvereniging

6 6 6 6 6 6 6 7 7 7 7 8

3. Opschoondag

9

3.1 DOELGROEP EN DOEL

9

3.2 INVULLING 3.2.1 Elementen 3.2.2 Communicatie en media 3.3 FACILITEITEN EN MIDDELEN

9 9 11 12

4. Toewerken naar een structurele aanpak

13

4.1 PERIODIEKE OPSCHOONACTIES

13

4.2 STRUCTURELE AANPAK MET (BASIS)SCHOLEN

13

4.3 DE SCHONE RIDDERS

FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.

Bijlagen

15

1.

BRIEF VOOR DE BASISSCHOLEN

15

2.

DRAAIBOEK VOOR DE OPSCHOONDAG

17

3.

DRAAIBOEK VOOR HET TOEWERKEN NAAR DE OPSCHOONDAG

21

2

1. 1.1

Inleiding

ACHTERGROND Op 1 januari 2010 is het Focusprogramma Zwerfafval van start gegaan. Dit ambitieuze actieprogramma wordt uitgevoerd in opdracht van de VNG en VNO-NCW en bestaat uit twee onderdelen: Gemeente Schoon en Nederland Schoon. Het onderdeel Gemeente Schoon wordt door Agentschap NL uitgevoerd in samenwerking met de Vereniging voor afval- en reinigingsmanagement (NVRD) en Nederland Schoon door de Stichting Nederland Schoon. Dit thematraject, waarbij gemeenten en intermediairen worden ondersteund bij het uitvoeren van een effectieve aanpak van zwerfafval, valt onder het onderdeel Gemeente Schoon. Thematrajecten hebben als doel om gemeenten kennis en ervaring op te laten doen met een specifiek aspect van zwerfafvalbestrijding. Te denken valt aan monitoring, reiniging, communicatie, handhaving en natuurlijk participatie. De ondersteuning vanuit Public Result dient gemeenten te helpen (nieuwe) kennis over bepaalde thema’s eigen te maken en in de praktijk toe te passen.

1.2

DOELSTELLING De gemeente Ridderkerk heeft met dit participatietraject het doel geformuleerd om de basisscholen te betrekken bij de Opschoondag 2012 en vervolgens tot een structurele aanpak van zwerfafval te komen. Door kinderen op de basisschool kennis te laten maken met afval in de gemeente, worden zij al op jonge leeftijd bewust van hun leefomgeving en de rol die zij daarin spelen. Ze krijgen oog voor zwerfafval en de gevolgen daarvan. Het project kent de volgende achterliggende doelstelling: Kinderen bewust maken van de verantwoordelijkheid die zij hebben voor de omgeving waarin zij wonen en verblijven en ze te leren hoe zij zelf kunnen bijdragen aan een schone leefomgeving. De rol van Public Result is gemeente en partners (scholen), te ondersteunen om te komen tot een gezamenlijke aanpak voor het betrekken van kinderen. Dit rapport dient ter ondersteuning daarvan.

3

1.3

AANPAK Om samen met het basisonderwijs te komen tot een structurele aanpak van zwerfafval, is besloten om de basisscholen allereerst te betrekken bij de Nationale Opschoondag van 10 maart. Wanneer een aantal basisscholen mee doet, kunnen deze scholen vervolgens worden benaderd voor participatie bij een structurele aanpak van zwerfafval. Deze basisscholen hebben namelijk laten zien dat zij de leerlingen graag bewustwording bijbrengen omtrent zwerfafval en zijn waarschijnlijk eerder bereid om het traject te vervolgen met een structurele aanpak. Om het aantrekkelijk voor het basisonderwijs te maken heeft Public Result een creatief concept bedacht, genaamd “ De Schone Ridders”. De Schone Ridders zijn jonge inwoners van Ridderkerk die gewapend met bezems, knijpers en vuilniszakken ten strijde trekken tégen zwerfafval en vóór een schonere schoolomgeving. Basisschoolleerlingen gaan meestal in hun eigen wijk naar school, dus een schone schoolomgeving betekent ook een schone woon- en leefomgeving. De naam Schone Ridders is geïnspireerd op de plaats Ridderkerk, maar daarnaast biedt dit ook de mogelijkheid om op een speelse manier om te gaan met het thema zwerfafval. In plaats van kinderen een contract te laten tekenen waarin ze beloven geen afval op straat te gooien en hun omgeving schoon te houden, zouden ze bijvoorbeeld een eed als ridder af kunnen leggen.

1.4

WERKPROCES Gemeente Ridderkerk heeft bij het Agentschap NL aangegeven begeleiding te wensen in e het kader van de 1 tranche bij hun eigen gemeentelijke opgave in de zwerfafvalproblematiek. Public Result heeft dit samen met René Schut en Ruud Huisman vanaf eind augustus 2011 opgepakt. Na een verkenning van mogelijkheden voor het participatietraject bij zwerfafval, is uiteindelijk gekozen om gemeentebreed basisscholen structureel bij dit traject te betrekken. Tijdens de bijeenkomst op 2 november is besloten om het concept van de Schone Ridders te introduceren bij het basisonderwijs. Om de juiste partijen bij deze aanpak te betrekken heeft Public Result een krachtenveldanalyse uitgevoerd en een plan van aanpak op gesteld. Uiteindelijk is op 11 januari besloten om tijdens de landelijke Opschoondag van 10 maart het startsein te geven voor de structurele aanpak. Om de Opschoondag aantrekkelijk voor het basisonderwijs te maken, heeft Public Result ideeën ter invulling van de dag aangedragen. Daarnaast is het comité de Ridder Slinger benaderd om samen met de gemeente Ridderkerk basisscholen te activeren om te participeren bij de Opschoondag. Ter ondersteuning heeft Public Result een brief met de nodige informatie voor de basisscholen opgesteld. Tevens heeft Public Result, door middel van een draaiboek voor het toewerken naar de Opschoondag en een draaiboek voor de Opschoondag, ondersteuning geboden bij het toewerken naar

4

de opschoondag. Naar aanleiding van het overleg van 16 februari heeft Public Result de draaiboeken aangepast. Dit heeft geleid tot dit eindrapport.

5

2.

Identiteit gebied

2.1

ALGEMENE KARAKTERISTIEKEN VAN DE GEMEENTE

2.1.1

Ruimtelijke en fysieke identiteit De gemeente Ridderkerk ligt in de provincie Zuid-Holland. De gemeente bestaat uit de volgende wijken: Drievliet/Het Zand Ridderkerk Oost Ridderkerk West Centrum De komende jaren wil de gemeente Ridderkerk een kwalitatieve versterking van bestaande bebouwing doorvoeren in plaats van een focus op uitbreiding aan de rand. Volgens de Ruimtelijke Structuurvisie 2020-2030 wil Ridderkerk de slag van ‘kwantiteit naar kwaliteit’ gaan maken.

2.1.2

Bevolking De gemeente Ridderkerk telt 44.886 inwoners (CBS, 31 december 2010) en heeft een oppervlakte van 25,32 km². In het dorp Ridderkerk zelf wonen ongeveer 27.000 inwoners.

2.1.3

Economie Vijf procent van de huishoudens in Ridderkerk bevindt zich in de laagste inkomensgroep, die minder dan €11.700 per jaar te besteden heeft. Landelijk varieerde het aandeel van de laagste inkomensgroep in de gemeentebevolking in 2006 van 5% tot 23% (VerweyJonker 2010).

2.1.4

Wonen Van de in totaal 19.712 woningen in 2007 is de verdeling huur-koop gelijk (Gemeente Ridderkerk 2010). De gemiddelde woningwaarde in de gemeente Ridderkerk is €216.650 (WOZ).

2.1.5

Politiek De gemeenteraad in Ridderkerk bestaat uit Leefbaar Ridderkerk (10), SGP (5), PvdA (4), CDA (2), VVD (2), GL-D66 (2) en CU (2).

2.1.6

Leefbaarometer Aan de hand van de leefbaarometer kan gesteld worden dat de leefbaarheid van de

6

gemeente Ridderkerk goed is. De leefbaarheid wordt namelijk beoordeeld als positief tot zeer positief. In de leefbaarometer wordt de leefbaarheid onderzocht aan de hand van 6 verschillende dimensies: woningvoorraad, publieke ruimte, voorzieningen, bevolkingssamenstelling, sociale samenhang en veiligheid.

2.2

BELANGRIJKE PARTIJEN

2.2.1

Gemeente Ridderkerk Bij het bewerkstelligen van een succesvolle Opschoondag speelt de gemeente Ridderkerk een zeer belangrijke rol. De gemeente neemt namelijk de regie op zich, en wordt daarbij ondersteund door Public Result. Daarnaast heeft de gemeente ook een faciliterende rol in het beschikbaar stellen van de benodigde materialen voor de Opschoondag. Ook is het de taak van de gemeente dat de reinigingsdienst na afloop de vuilniszakken ophaalt. Als laatst speelt de gemeente een belangrijke rol in het benaderen van bewoners.

2.2.2

Basisscholen Om gemeente breed samen met het basisonderwijs zwerfafval aan te pakken, zullen zoveel mogelijk basisscholen benaderd moeten worden. De gemeente heeft een ruim aanbod van basisonderwijs bestaande uit 19 basisscholen, waarvan 1 basisschool voor speciaal onderwijs is. Voor de Opschoondag zou het handig zijn dat een aantal basisscholen mee doet die in de buurt van een winkelcentrum liggen. Winkelcentra zijn vaak hotspots voor zwerfafval. Basisscholen waar bijvoorbeeld aan gedacht kan worden zijn: basisschool de Bosweide, basisschool de Fontein en basisschool de Botter. In de omgeving van deze scholen bevinden zich 2 winkelcentra, een sportlocatie en een speelplaats.

2.2.3

Ridder Slinger In Ridderkerk is het comité de Ridder Slinger in 2004 opgericht om initiatieven van burgers te ondersteunen en zichtbaar te maken. Inmiddels houdt het comité zich actief bezig met een schoon Ridderkerk, dus een project als de Schone Ridders past prima in hun straatje. Op dit terrein beloont de Ridder Slinger nog altijd burgerinitiatieven. Zo krijgen initiatiefnemers een ‘opgeleukte bezem’ en wordt er mogelijk media-aandacht gegenereerd, daarnaast wordt er één keer per jaar de ‘bezem award’ uitgereikt voor het meest in het oog lopende initiatief. Comité Ridder Slinger verzorgt ook voorlichting op scholen en acties kunnen zij ondersteunen met het beschikbaar stellen van schoonmaakmateriaal. Tevens was de Ridder Slinger vorig jaar betrokken bij de Opschoondag 2011. Vanwege deze activiteiten is het verstandig om het comité bij zoveel mogelijk activiteiten te betrekken.

7

2.2.4

Wijkvereniging Ook samenwerking met de wijkverenigingen ligt voor de hand vanuit de gedachte om de inwoners meer bij hun woonomgeving te betrekken. Wijkverenigingen spelen een cruciale rol binnen het Wijkgericht Werken. Ze zijn de ogen en oren van de wijk en zijn de structurele gesprekspartner van de gemeente. Een wijkvereniging signaleert ontwikkelingen in een wijk, informeert de gemeente en bewoners, adviseert over voornemens en biedt bovenal een platform om leuke activiteiten te organiseren. Zij kennen vaak veel bewoners en daardoor zouden zij een grote rol kunnen spelen in het aantrekken van vrijwilligers voor het meehelpen bij het organiseren van de Opschoondag, maar ook zouden zij zelf kunnen helpen tijdens de opschoondag.

8

3. 3.1

Opschoondag

DOELGROEP EN DOEL Tijdens de Opschoondag wordt beoogd dat basisschoolleerlingen uit groep 7 en 8 actief in de omgeving van hun school zwerfafval zullen verzamelen. Het gaat hierbij niet alleen om de inzet van basisscholieren zodat de omgeving van de school schoon wordt, maar ook om het vergroten van bewustwording bij de scholieren, zodat zij in het vervolg minder snel hun afval op straat gooien. Juist het gedrag van kinderen van de basisschool is nog beïnvloedbaar. Cijfers wijzen uit dat de groep middelbare scholieren één van de grootste veroorzakers is van zwerfafval. Daarom is het belangrijk dat de bewustwording wordt gecreëerd voordat zij naar de middelbare school gaan. Uit veiligheidsoogpunt is specifiek gekozen voor leerlingen uit groep 7 en 8. Tijdens het zwerfafval prikken bestaat namelijk de kans dat leerlingen gevaarlijk afval tegen komen zoals drugsspuiten. Het is belangrijk dat de leerlingen begrijpen dat zij dit niet mogen oprapen. Hier wordt van te voren voor gewaarschuwd, maar bij jongere leerlingen bestaat de kans dat zij niet goed begrijpen wat bedoeld wordt en dat zij het alsnog oprapen. Tevens zijn leerlingen uit groep 7 en 8 meer bewust van veiligheid in het verkeer, wat van groot belang is tijdens het prikken.

3.2

INVULLING

3.2.1

Elementen Bewustwording creëeren Zoals hierboven wordt beschreven, wordt getracht om met de Opschoondag bewustwording bij de leerlingen te creëeren zodat zij in de toekomst hun afval eerder in de prullenbak zullen gooien. Om de bewustwording verder te vergroten kan de Opschoondag worden gekoppeld aan een project over zwerfafval. Via Stichting Nederland Schoon kunnen lespakketten worden besteld die betrekking hebben op zwerfafval, via deze lespakketten leren de kinderen wat het effect van zwerfafval op het milieu is. Om het allemaal realistischer voor de kinderen te maken kan de gemeente werknemers van de reinigingsdienst inzetten om voorlichting te geven op participerende basisscholen. Ook een uitstapje naar de afval centrale zou in het kader van het project kunnen plaatsvinden

9

Leerzaam én leuk Om een Opschoondag aantrekkelijk voor de scholieren te maken, zal er zorg moeten worden besteed aan de invulling van de dag. Een Opschoondag moet niet alleen nuttig, maar ook zeker leuk zijn. Om de ervaring met de Opschoondag leuk te maken, kunnen de leerlingen bijvoorbeeld gezamenlijk een draak van het verzamelde zwerfafval knutselen. De draak is een passend thema omdat de draak afgebeeld is in het logo van gemeente Ridderkerk en het goed past bij het thema de Schone Ridders. Om dit nog spannender te maken, zou er een competitie-element aan toe gevoegd kunnen worden. Zo kan de klas met de mooiste draak een mooie prijs winnen. Tevens kunnen de mooiste draken in het gemeentehuis worden tentoon gesteld. Een ander element wat de dag leuker voor de kinderen zou maken, is een wedstrijd tussen de verschillende participerende scholen. De school met de schoonste omgeving kan dan een prijs winnen. Hierbij moet echter wel rekening worden gehouden met het feit dat scholen het elkaar onderling zuur kunnen maken door bijvoorbeeld extra afval in de omgeving van de school te deponeren. Een goede oplossing hiervoor zou zijn dat de actie doorloopt tot twee weken na de Opschoondag. Daarnaast zal er niet alleen gelet moeten worden op het gewicht van het verzamelde afval, maar ook op het aantal kinderen die meewerken en de omvang van de schoongemaakte omgeving. Zo wordt de actie breder getrokken en geeft het een beter beeld van de inzet van de school. Andere mogelijke acties om de Opschoondag mee in te vullen zijn: Afvalthermometer, de gemeente zou al het ingezamelde afval bijvoorbeeld 2 dagen kunnen tentoonstellen in bijvoorbeeld een plastic koker langs de kant van de weg. Rondgang van de plaatselijke muziekvereniging langs de actieplekken Degene die het meeste/bijzonderste/grootste stuk zwerfafval opraapt wint een prijs Kinderen/jongeren prullenbakken laten plaatsen, ontwerpen en of beschilderen Enkele mensen in ‘witte pakken’, afzetlint, mondkapjes, bordjes met nummer en fotocamera de meest bevuilde plek laten inspecteren.

10

Opening en Afsluiting Om de dag speciaal te maken, zou het leuk zijn als de burgemeester of de wethouder de dag opent en ook weer afsluit. Hiermee toont de gemeente waardering voor alle inzet, waardoor de kans groter wordt dat de participerende partijen en bewoners volgend jaar ook mee willen doen. Tijdens de afsluiting kan als toon van dank een kleine beloning aan alle participanten worden gegeven. Tevens kan aangekondigd worden dat de participerende scholen benaderd zullen worden voor het bewerkstelligen van een structurele samenwerking in de aanpak van zwerfafval. Overige belangrijke aspecten Om de dag leuk te houden, zal het opruimen maximaal 2 uur duren. Daarnaast is het fijn als er tussendoor een kleine pauze wordt gehouden. Ook is het van belang dat leerlingen in groepjes van maximaal 6 leerlingen worden gedeeld en weten in welk gebied zij gaan opruimen. Tevens moeten alle groepjes voorzien zijn van een begeleider.

3.2.2

Communicatie en media De grote vraag is hoe gaan we zorgen dat zoveel mogelijk scholen en bewoners mee doen. Scholen en bewoners zullen eerder meedoen als ze persoonlijk gevraagd worden. Een grote rol voor communicatie kan hierdoor bij de Ridder Slinger komen te liggen en mogelijk bij de wijkverenigingen. De Ridder Slinger geniet bekendheid in Ridderkerk en kan langs de scholen gaan om hen te benaderen, ter begeleiding zal een brief met de nodige informatie nodig zijn (zie bijlage 1). Hierin zal benadrukt moeten worden dat de gemeente voor de gehele organisatie en de benodigde materialen zorgt en dat de scholen alleen voor de kinderen en begeleiding moeten zorgen. Op deze manier wordt het hen zo makkelijk mogelijk gemaakt. De wijkverenigingen kunnen andere bewoners activeren, want uiteindelijk is het de bedoeling dat zo veel mogelijk bewoners participeren tijdens de Opschoondag. Enkele belangrijke factoren bij communicatie zijn de doelgroep, de intensiteit en de periode van communicatie. Daarnaast werkt een heldere en positieve boodschap vaak het best. Begin bijvoorbeeld ruim op tijd met een artikel in de plaatselijke krant/nieuwsblad, enkele tijd later zal er een herhaling in de krant geplaatst worden en tegelijkertijd zal er begonnen worden met het ophangen van posters op verschillende plekken. Vervolgens kunnen bewoners ook via nieuwsbrieven van verenigingen en via scholen op de hoogte gesteld en benaderd worden. Verder kan er een Hyves/ Facebook site worden aangemaakt waarnaar verwezen wordt, zodat jongeren lid worden van de site en informatie via social media binnen krijgen.

11

Daarnaast is het belangrijk dat de pers tijdens de Opschoondag aanwezig is. Ter promotie van de participerende basisscholen en de gemeente Ridderkerk, zou er een fotomoment kunnen plaatsvinden. Om dit voor elkaar te krijgen zal een perslijst moeten worden aangemaakt, met de partijen die uitgenodigd kunnen worden. Daarna zullen de geselecteerde partijen uitnodigingd worden. Vervolgens is het belangrijk dat de uitgenodigden na gebeld worden om te vragen of ze daadwerkelijk komen. Tijdens de Opschoondag zal de pers ontvangen moeten worden. Als iemand van de pers een specifiek persoon zou interviewen, zullen deze personen aan elkaar geïntroduceerd moeten worden. Na de Opschoondag is het belangrijk dat de aanwezige pers nagebeld wordt om na te vragen hoe zij de dag hebben ervaren en of zij alle benodigde informatie tot hun beschikking hebben. Tevens kan de gemeente ook een bericht over het succes van de Opschoondag opstellen en deze in de plaatstelijke krant laten publiceren.

3.3

FACILITEITEN EN MIDDELEN Om een geslaagde Opschoondag te bewerkstelligen, zijn faciliteiten en middelen nodig. Hierbij kan gedacht worden aan prikkers, bezems, knijpers, handschoenen, stoffers, vuilniszakken, kruiwagens en middelen om het afval af te voeren. Deze zullen door de gemeente verzorgd moeten worden. Als de activiteiten breder zijn dan alleen opruimen, zoals bijv. het maken van een kunstwerk van afval, moeten daarvoor ook de nodige materialen zijn. Wordt er bijvoorbeeld een wijkschouw georganiseerd, dan moet daar een formulier voor zijn en schrijfmateriaal.

12

4. 4.1

Toewerken naar een structurele aanpak

PERIODIEKE OPSCHOONACTIES De Opschoondag zal als startsignaal dienen voor een structurele aanpak van zwerfafval. Er zijn een aantal mogelijkheden om de aanpak van zwerfafval structureel te maken. Ten eerste zou de gemeente Ridderkerk samen met de participerende basisscholen kunnen toewerken naar het organiseren van meerdere Opschoondagen per jaar. Zo kan in de herfst gedacht worden aan een bladactie en in de winter aan een vuurwerkactie. Na de Opschoondag kan de gemeente in gesprek gaan met de basisscholen die hebben geparticipeerd, om te inventariseren of zij wellicht meerdere malen per jaar zouden willen participeren bij Opschoonacties. Zo kan zwerfafaval een vast onderdeel van het onderwijsprogramma worden. Ook kan tijdens de Opschoondag onder participerende bewoners geïnventariseerd hoe zij aankijken tegen participatie bij meerdere Opschoonacties per jaar. Daarnaast kan inzicht worden geworven in hoe de bewoners en scholen over de wijk denken, welke rol zwerfafval en bijplaatsingen daarbij spelen en welke oplossingen zij zien voor het probleem van zwerfaval en bijplaatsingen. Het gaat hierbij om de wensen en participatiemogelijkheden van zowel de bewoners als de participerende partijen.

4.2

STRUCTURELE AANPAK MET (BASIS)SCHOLEN Basisscholen en middelbare scholen kunnen ook structureel het schoolterrein onder handen nemen. Hiervoor kan de gemeente Ridderkerk samen met de scholen een plan ontwikkelen. Het makkelijkst zou zijn om de scholen die geparticipeerd hebben bij de Opschoondag te benaderen. Een mogelijke aanpak is om elke week een klas of deel van een klas aan te wijzen die na schooltijd of in de pauze op en rondom het schoolterrein zwerfafval gaat opruimen. Dit kan bijvoorbeeld gecombineerd worden met klassendienst. Ter ondersteuning van een dergelijk initiatief kan de gemeente Ridderkerk faciliteren in de nodige materialen. Zo zou elke school die mee doet een starterspakketje kunnen ontvangen met daarin een hoeveelheid prikkers, handschoenen en bezems. Om de bewustwording verder te vergroten zou daarnaast ingezet kunnen worden op voorlichting. Hierbij valt de denken aan lespakketen, themaweken of maatschappelijke stages. Nederland Schoon heeft hiervoor verschillende mogelijkheden (zie: deschoneschool.nl).

13

4.3

DE SCHONE RIDDERS Een derde methode, die wat speelser is dan de hiervoor genoemde methode, om kinderen bij de wijk te betrekken is het recept ‘ De Schone Ridders’. Kinderen kunnen lid worden van de Schone Ridders en op die manier bijdragen aan een schonere leefomgeving. Leden van de Schone Ridders ruimen op regelmatige basis in de wijk op, waarna de gemeente het verzamelde afval ophaalt. De kinderen die lid zijn krijgen een nieuwsbrief, uitjes aangeboden en een speciaal tenue. Het idee is dat dit andere kinderen aanspoort ook lid te worden en er wordt verondersteld dat wanneer kinderen betrokken zijn, ouders zullen volgen. De stappen zijn Het enthousiasmeren van een school om het project uit te voeren. Specificeer in welke klassen het project uitgevoerd wordt. Zoek partners die een bijdrage kunnen leveren aan het project: wijkideeteams, De Slinger, reinigingsdienst en ouders. Stel een beloningssysteem in, waarmee kinderen kunnen sparen voor bijvoorbeeld een uitje (naar het zwembad of de dierentuin) of een nieuw speeltoestel. Voor iedere opruimbeurt krijgen de kinderen een spaarpunt. Maak afspraken over de frequentie waarop er opgeruimd wordt. Er moet wel iets op te ruimen zijn en het ingezamelde afval moet opgehaald worden. Het eenvoudigst is het wanneer een ouder of leerkracht zich over een groepje ontfermt en als aanspreekpuntdient. Het begeleiden en faciliteren van de school die het project gaat uitvoeren. Dit betekent het maken van afspraken met de reinigingsdienst en het informeren van de lokale pers om aandacht te genereren. Daarbij is er één aanspreekpunt vanuit de gemeente.

14

Bijlagen 1.

BRIEF VOOR DE BASISSCHOLEN Ridderkerk schoon, met de Schone Ridders! Op 10 maart 2012 doet de Gemeente Ridderkerk mee aan de landelijke Opschoondag. Dit is een initiatief van Nederland Schoon. De bedoeling is dat bewoners, scholieren, leden van sportverenigingen, enz. op die dag zullen helpen met het opruimen van zwerfafval om Ridderkerk zo schoon mogelijk te maken. Ook in het verleden zijn dergelijke opschoondagen met succes in Ridderkerk gehouden. Dit jaar wil de gemeente de basisscholen in Ridderkerk hier nauw bij betrekken. Het gaat hierbij niet alleen om de inzet van basisscholieren om de omgeving van de school schoon te houden, maar ook om het vergroten van de bewustwording bij de scholieren, zodat zij in het vervolg minder snel hun afval op straat gooien. Juist kinderen van de basisschool zijn nog beïnvloedbaar. Cijfers wijzen uit dat middelbare scholieren één van de grootste groep veroorzakers van zwerfafval zijn. Daarom is het belangrijk dat de bewustwording wordt gecreëerd voordat zij naar de middelbare school gaan. Om deze bewustwording te creëren introduceren wij aan u het concept: De Schone Ridders. De Schone Ridders zijn scholieren uit groep 7 en 8 die gewapend met bezems, prikkers en vuilniszakken ten strijde trekken tegen zwerfafval. De deelnemende basisscholen strijden tegen elkaar om de schoonste leefomgeving en aan het eind van de dag zal de schoonste school een prijs ontvangen. Tijdens de dag staat opruimen natuurlijk centraal, maar er is ook ruimte voor creativiteit. Zo zal er voor de kinderen een workshop ‘creatief met zwerfafval’ zijn. Tijdens deze workshop kunnen de kinderen een draak van zwerfafval maken. De mooiste draken worden na de Opschoondag tentoongesteld in het gemeentehuis. De school met het mooiste kunstwerk ontvangt een prijs. De dag zal zowel feestelijk geopend als afgesloten worden. Om deze Opschoondag succesvol te laten verlopen, zal de gemeente het initiatief nemen voor de organisatie van de dag. De gemeente zorgt dat benodigde materialen beschikbaar zijn en dat al het ingezamelde afval opgeruimd zal worden. Om de bewustwording verder te vergroten kan de Opschoondag worden gekoppeld aan een project over zwerfafval. Via Stichting Nederland Schoon kunnen lespakketten worden besteld die betrekking hebben op zwerfafval. Via deze lespakketten leren de kinderen wat de invloed van zwerfafval op het milieu is. Ook is de gemeente bereid om

15

werknemers van de reinigingsdienst in te zetten om voorlichting te geven op participerende basisscholen. Tot slot zal de gemeente, bij voldoende belangstelling, een uitstapje naar de afvalcentrale van AVR organiseren. Bij gebleken succes is het goed denkbaar dat de Schone Ridders een meer permanente bijdrage aan het opruimen van zwerfafval kunnen leveren. De gemeente wil hier ook graag met de scholen over van gedachten wisselen. Aan de basisschool vragen wij kenbaar te maken of ze willen meedoen aan de opschoondag. Een vertegenwoordiger van de Ridder Slinger zal hierover binnenkort contact opnemen met uw basisschool. Het gaat daarbij om het peilen van de bereidheid van de school om deel te nemen, het aantal kinderen dat naar verwachting mee zal doen en de begeleiding van de kinderen door ouders of leerkrachten. Ook zou het leuk zijn als de ouders via de kinderen benaderd worden om zelf mee te doen. Als u als basisschool besluit mee te doen, is het belangrijk dat we van te voren even gaan zitten om alles door te spreken. Dit zal na schooltijd of in de avond gebeuren, de dag en tijd kan in overleg worden bepaald. Mocht uw basisschool niet op 10 maart kunnen, dan kan de dag eventueel opgeschoven worden naar een andere dag. Wij hopen dat wij samen de strijd tegen zwerfafval kunnen aangaan! Namens de gemeente Ridderkerk, Mevr. A. Attema, burgemeester

16

2.

DRAAIBOEK VOOR DE OPSCHOONDAG

Tijd

Actie

Verantwoordelijk

Benodigdheden

09:00

Klaarzetten van eerste locatie

Vrijwilligers eerste locatie

-begeleiders -Iets lekkers en wat te drinken -Microfoon -Geluidsinstallatie -Handschoenen -Grijpers -Prikkers -Vuilniszakken -Veiligheidshesjes -Presentjes -Posters -Lijst van leerlingen en bewoners -Workshop materiaal en vrijwilliger -Stoelen -Tafels -Markeren schoonmaakgebieden -Muziek

Gemeente Ridderkerk en basisschool

09:45

Klaarzetten van tweede locatie

Vrijwilligers tweede locatie Gemeente Ridderkerk en basisschool

10:30

Inloop participanten eerste locatie

Vrijwilligers ter ontvangst


-Koffie/ thee/ chocolademelk -Koekjes -Lijst van aanmeldingen

17

-Pen -Muziek 11:00

e

Klaarzetten 3 locatie

Vrijwilligers 3 locatie

e

Gemeente Ridderkerk en basisschool


11:0011:30

Start eerste locatie

Gemeente Ridderkerk en verantwoordelijke voor specifieke locatie

Burgemeester/ wethouder, die de dag opent. -Muziek -Alle materialen -Hapjes en drankjes -Microfoon

11:15

Inloop participanten tweede locatie


-Koffie/ thee/ chocolademelk -Koekjes -Lijst van aanmeldingen -Pen -Muziek

11:3013:30

schoonmaken 1 locatie

Begeleiders locatie 1

-Begeleiders -Alle opruimspullen -Indeling groepjes -Elk groepje loopt naar eigen gebiedje

11:45

Start workshop locatie 1, elk half uur komen 2 groepjes (afhankelijk van aantal groepjes)

Vrijwilligers / leraar(es) handarbeid

-Materiaal om te knutselen: -scharen -Lijmpotjes -Papier -Verf -Kwasten -Schortjes

e

18

-“schoon” Afval -Muziek -Wat te drinken en eventueel te eten 11:4512:15

Start locatie 2


Burgemeester/ wethouder, die de dag opent. -Muziek -Alle materialen -Hapjes en drankjes -Microfoon

12:00

Inloop participanten 3 locatie


-Koffie/ thee/ chocolademelk -Koekjes -Lijst van aanmeldingen -Pen -Muziek

12:1514:15

Schoonmaken 2 locatie


-Begeleiders -Alle opruimspullen -Indeling groepjes

12:30

Start workshop locatie 2, elk half uur komen 2 groepjes (afhankelijk van aantal groepjes)

Vrijwilligers / leraar(es) handarbeid

-Materiaal om te knutselen: -scharen -Lijmpotjes -Papier -Verf -Kwasten -Schortjes -“schoon” Afval -Muziek -Wat te drinken en eventueel te eten

12:3013:00

Start locatie 3


Burgemeester/ wethouder, die de dag opent. -Muziek -Iemand die de bewoners registreert -Alle materialen -Hapjes en drankjes -Microfoon

13:0015:00

Schoonmaken 3 locatie


-Begeleiders -Alle opruimspullen -Indeling groepjes

13:15

Start workshop 3 locatie elk half uur komen 2 groepjes (afhankelijk van aantal groepjes)

Vrijwilligers / leraar(es)

-Materiaal om te knutselen: -scharen -Lijmpotjes -Papier -Verf

e

e

e

e

19

-Kwasten -Schortjes -“schoon” Afval -Muziek -Wat te drinken en eventueel te eten 13:3014:00

Afsluiting locatie 1


Burgemeester/ wethouder, die de dag afsluit. -Muziek -Hapjes en drankjes -Microfoon -Presentjes -Persmomentje

13:30

Start vuilnis ophalen 1 locatie

reinigingsdienst

Ophalen vuilniszakken

14:1514:45




14:15

Start vuilnis ophalen 2 locatie

reinigingsdienst


15:0015:30




15:00

Start vuilnis ophalen locatie 3

reinigingsdienst


e

e

20

3.

DRAAIBOEK VOOR HET TOEWERKEN NAAR DE OPSCHOONDAG

Week

Actie

Verantwoordelijk

Uiterste datum

Invulling

5

A-4tje voor de scholen

Public Result

30 januari

-Informatie voor de basisscholen

5

Persbericht

Gemeente Ridderkerk

2 februari

Aankondiging Opschoondag

7,8

Bezoeken van de basisscholen

RidderSlinger

3 februari

-Brief overhandigen -Vragen naar participatie van de scholen -Groep 7 en 8 -Ouders

7

Overleg

Gemeente Ridderkerk en Public Result

16 februari

-Bespreken welke scholen willen participeren -Bespreken van organisatie van de workshops (begeleiders etc.) -Bespreken van de actiepunten die ondernomen zijn -Vervolg bepalen

8

Overleg met de wijkregisseurs

Gemeente Ridderkerk

20 februari

8

Overleg met Waterschap

Gemeente Ridderkerk

22 februari

-Bespreken participatie tijdens de Opschoondag

8

Nabellen benaderde basisscholen

Gemeente Ridderkerk

23 februari

-Navraag over participatie aan de Opschoondag

8

2 persbericht

Gemeente Ridderkerk

23 februari

-Benadrukken dat alle scholen zijn benaderd

8

Handschoenen bestellen

Gemeente Ridderkerk

24 februari

-Bij Nederland Schoon

8

E-mail versturen naar wijkverenigingen over participatie aan de Opschoondag

Gemeente Ridderkerk

23 februari

-Aankondiging Opschoondag -Of wijkverenigingen bereid zijn om mee te doen aan de Opschoondag -Of ze willen helpen als begeleiders -Taken van de gemeente beschrijven (zoals openen van de dag, afsluiting van de dag, ophalen afval en faciliteren in de materialen)

e

21

7-8-910

Werven van bewoners

Gemeente Ridderkerk en de RidderSlinger

-Bewoners overtuigen om mee te doen aan de Opschoondag

8

Ophangen en verspreiden van promotiemateriaal

Gemeente Ridderkerk of de RidderSlinger

24 februari

-Ophangen van posters in basisscholen, winkelcentra, in de wijken, gemeentehuis, café’s, restaurants, clubhuizen, sportverenigingen. -Participanten mogen de posters ook op hun raam hangen

8

Persuitnodigingen versturen

Gemeente Ridderkerk

24 februari

-Pers uitnodigen voor de Opschoondag -Lokale kranten -Radio/ tv

8

Fotograaf regelen

Gemeente Ridderkerk

24 februari

-Fotograaf regelen zodat hij foto’s kan maken tijdens de opschoondag. -Kan professioneel iemand zijn, maar ook een hobbyist.

9

Nabellen van pers

Gemeenten Ridderkerk

2 maart

-Nogmaals uitnodigen -Vragen wie er van de pers komt

9

Bestellen van hapjes en drankjes en presentjes

Gemeente Ridderkerk

2 maart

-Afhankelijk van de tot dan toe gegenereerde aanmeldingen

10

Herhaling persbericht

Gemeente Ridderkerk

5 maart

-Reminder voor de Opschoondag -Welke partijen en wijken allemaal mee doen -Welke wijken opgeruimd worden -Locaties en tijden

10

Overleg

Gemeente Ridderkerk

5 maart

-Bespreken welke scholen mee willen doen -Bepalen van locaties

10

Ophangen Billboards

Gemeente Ridderkerk

5 maart

10

Begeleiders introduceren

Basisscholen, Wijkverenigingen, sportverenigingen RidderSlinger

6 maart

-Alle partijen geven aan hoeveel mensen willen begeleiden tijdens de dag -Gegevens van begeleiders uitwisselen -Aangeven wie waarbij helpt

22

10

Instrueren van begeleiders

Gemeente Ridderkerk en de RidderSlinger

6 maart

-Materialen uitdelen -Motiveren en voorbereiden -Programma van de dag meegeven -Aangeven dat ze duidelijk herkenbaar moeten zijn -Telefoonnummers uitwisselen

10

Programma + toesturen

Public Result

6 maart

-Programma van de dag opstellen inclusief alle locaties -Toesturen naar alle begeleiders

10

Instrueren van reinigingsdienst

Gemeente Ridderkerk

6 ,maart

-Waar en hoe laat er vuilnis moet worden opgehaald

10

Materialen afleveren bij de basisscholen

Gemeente Ridderkerk

8 maart

-Opstartpakket

10

Opschoondag

Gemeente Ridderkerk

10 maart

-Zie draaiboek specifiek voor de Opschoondag van 10 maart

11

Evaluatie

Gemeente Ridderkerk en Public Result

12 maart

11

Pers nabellen

Gemeente Ridderkerk

14 maart

-Vragen naar hoe zij de dag ervaard hebben -Vragen of ze over alle benodigde informatie beschikken

11.12

Aan de draak werken

Participerende basisscholen

21 maart

-Bijvoorbeeld tijdens handarbeid

12

Billboards verwijderen

Gemeente Ridderkerk

19 maart

12

Beoordeling mooiste draak

RidderSlinger

21 maart

-Burgemeester -Prijs

12,13

Expositie van de draken

Gemeente Ridderkerk

21 t/m 28 maart

-Mooiste kunstwerken

11,12, 13

Beoordelen schoonste school omgeving

Gemeente Ridderkerk

10 t/m 29 maart

-Beoordelingssysteem

13

Prijsuitreiking schoonste

Gemeente

30 maart

-Prijsuitreiking

23

14

school

Ridderkerk

Persbericht opstellen

Gemeente Ridderkerk

2 april

-Persbericht over de Opschoondag, de prijsuitreiking van de draak en over de prijsuitreiking voor de schoonste school

24

Eindrapport. Thematraject participatie: Ridderkerk. In opdracht van Gemeente Ridderkerk en Agentschap NL

Recommend Documents