Een korte handleiding
Inleiding Je gaat deelnemen of bent in elk geval geïnteresseerd in deelname aan een kennisuitwisseling gefaciliteerd door E-motive. Zo’n uitwisseling kan bestaan uit het bijwonen van een training in een ontwikkelingsland of een workshop in Nederland. Leren van organisaties uit ontwikkelingslanden kan zeer inspirerend zijn. Zo staan maatschappelijk-, opbouw- en welzijnswerkers in het Zuiden voor dezelfde uitdagingen als hun collega’s in Nederland. Ook in Brazilië of Zuid-Afrika zijn organisaties dagelijks bezig burgers te activeren in hun wijken verbeteringen aan te brengen of buitengesloten groepen een plek in de gemeenschap te geven. Vaak gebeurt dat op een innovatieve en kostenvriendelijke manier, juist ook omdat organisaties in het Zuiden het doorgaans zonder ondersteuning van de overheid moeten doen. Van professionals in het Zuiden valt dus veel te leren. En E-motive ondersteunt dit graag. Bijvoorbeeld met deze handleiding, waarin je kunt lezen hoe je van een kennisuitwisseling ook een succesvolle uitwisseling maakt.
E-motive in het kort E-Motive is een programma waarbij professionals uit ontwikkelingslanden professionals uit Nederland trainen in hun methodes om een zogenaamde ‘Civic Driven Change’ te realiseren. Daarbij gaat het om veranderingen die komen vanuit en bewerkstelligd worden door burgers zelf om maatschappelijke vraagstukken op te lossen en hun eigen leefomgeving te verbeteren. Deze methodes zijn in het land van herkomst succesvol gebleken, maar nog nieuw voor de Nederlandse praktijk. Na een eerste uitwisseling maken de partners de methode samen geschikt voor de Nederlandse situatie en brengen die vervolgens hier in de praktijk. De daarbij opgedane ervaringen worden gecommuniceerd naar een breder publiek.
E-motive streeft twee gelijkwaardige doelen na: 1. Het vergroten van Civic Driven Change in Nederland met succesvolle innovatieve methodes uit ontwikkelingslanden. 2. Het bevorderen van een positieve houding in Nederland over internationale samenwerking met ontwikkelingslanden, door succesvolle aanpakken en oplossingen uit die landen te laten zien.
E-motive staat voor Equality & Movement; het creëren van een wisselwerking tussen vakgenoten en culturen op basis van gelijkwaardigheid. E-motive brengt professionals samen die ieder met hun specifieke kennis en ervaring de ander kunnen inspireren, motiveren en verder helpen. Daarmee ontstaat een netwerk dat bruist en wereldwijd kansen op ontwikkeling biedt, zowel daar als hier. Tegelijkertijd wil E-motive meer mensen in Nederland bekend maken met de passie en de kracht waarmee ontwikkelingslanden hun problemen aanpakken. Met het neerzetten van een genuanceerd beeld over ontwikkelingslanden wil E-motive de eenzijdige beeldvorming (‘arm – rijk’ en ‘goed – slecht’) over ontwikkelingslanden doorbreken.
E-motive is nadrukkelijk geen liefdadigheid. Het programma wil internationale samenwerking stimuleren door kennis uit ontwikkelingslanden te gebruiken voor de verbetering van de maatschappelijke vraagstukken in Nederland. Voor het overdragen van hun kennis en expertise ontvangen zuidelijke partners een salaris. Sinds de start van E-motive in 2006 zijn er meer dan zestig uitwisselingen geweest. Die hebben niet alleen tal van inzichten opgeleverd over hoe je diverse maatschappelijke vraagstukken kunt aanpakken en oplossen. Ook zijn er inmiddels tal van ervaringen hoe je van een uitwisseling een succesvolle uitwisseling kunt maken en wat daarvoor de randvoorwaarden zijn. We zetten ze hiernaast voor je op een rijtje.
Randvoorwaarden De Nederlandse en de zuidelijke partners ontwikkelen een project samen. De samenwerking is gebaseerd op gelijkwaardigheid, onderling vertrouwen en betrokkenheid. Het onderwerp van de kennisuitwisseling heeft zich in het Zuiden aantoonbaar bewezen en kan ook in Nederland een maatschappelijk vraagstuk succesvol aanpakken. Het onderwerp van de uitwisseling is voor de Nederlandse partner - of voor de organisaties waarmee hij in Nederland samenwerkt - een kernactiviteit. Binnen de organisatie - of het netwerk - is voldoende capaciteit aanwezig om aan het E-motive traject deel te nemen. De Nederlandse professionals die door de partner uit het Zuiden zijn getraind om hun kennis en ervaring in Nederland in de praktijk te brengen, geven - als ambassadeurs - de opgedane kennis en inspiratie weer door binnen hun organisatie en/of daarbuiten. De samenwerking tussen de Nederlandse en zuidelijke partner blijft idealiter niet beperkt tot één project. De partners ontwikkelen dan ook een visie voor de lange termijn en een gezamenlijk beleid voor de voortgang en inbedding in Nederland, en het samen verder ontwikkelen van de methode. De Nederlandse partner investeert in de eerste uitwisseling met het beschikbaar stellen van de tijd van zijn professionals. E-motive betaalt de reis- en verblijfskosten. Verder draagt de Nederlandse partner financieel bij aan de activiteiten voor de uitwisseling in Nederland. Bij vervolguitwisselingen is er sprake van co-financiering. E-motive levert een bijdrage aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Uitwisselingen op het vlak van bijvoorbeeld muziek-, kunst-, of theatervoorstellingen vallen daar niet onder.
Do’s van E-motive Voldoet je organisatie eenmaal aan de randvoorwaarden van E-motive, dan kun je beginnen met het voorbereiden en daarna het uitvoeren van een uitwisselingsproject. Ook daarbij kunnen we je bedienen met een aantal tips: Geloof in het principe van E-motive en in het belang van jouw bijdrage aan de hoofddoelstellingen van E-motive. Onderzoek en bepaal of het mogelijk is om in Nederland maatschappelijke vraagstukken het hoofd te bieden met nieuwe methodieken uit het Zuiden. Investeer in een goede (en goed onderbouwde) relatie met de zuidelijke partner. Bezoek elkaar, neem de tijd om elkaar te leren kennen en te leren begrijpen. Dat bevordert niet alleen de samenwerking op de korte, maar ook op de lange termijn. Bedenk vooraf hoe je na de uitwisseling verder wilt gaan en welke partijen daarbij kunnen worden betrokken. Nodig relevante partijen uit voor de uitwisseling zodat ze zich zelf kunnen overtuigen van de mogelijkheden van de methodiek uit het Zuiden. Dat vergroot niet alleen de betrokkenheid bij elkaar en het project, ook kunnen zo kosten worden gedeeld. Bewaak je doelen. Ontwikkel het project, inclusief de projectaanvraag, samen met de zuidelijke partner. Kijk hoe zijn kennis kan worden ingezet voor de aanpak van een probleem in Nederland. Houd daarbij echter nadrukkelijk rekening met de belangen van de zuidelijke partner. Geef hem de kans om in Nederland een netwerk op te bouwen en partners/financiers te vinden. Dat kan tijdens, maar ook voor en na de uitwisseling.
Betaal de zuidelijke partners een salaris voor de uitwisselingsactiviteiten die ze voor jouw organisatie in hun land organiseren en een redelijke vergoeding voor de trainingen en workshops die ze in Nederland geven. Plan het omzetten van een methodiek uit het Zuiden naar de Nederlandse context zorgvuldig en reserveer daar voldoende tijd voor. Test de methodiek eerst in een beperkte en gerichte pilot en stel waar nodig bij. Genereer aandacht voor het project in Nederland. Leg het proces vast in woord en beeld. Filmpjes en foto’s, maar ook geschreven stukjes kunnen in interne en externe media de kracht van en de situatie in het Zuiden zichtbaar maken en de betrokkenheid bij internationale samenwerking vergroten. Gebruik social media (LinkedIn, blogs, etc.) als je op uitwisseling bent, zodat geïnteresseerden in Nederland mee kunnen leven met jouw ervaringen daar en zelf ook weer meer betrokken raken met het betreffende land. Wees eerlijk en realistisch over de doelen en resultaten. Maak het niet mooier dan het is. Het overdrijven van resultaten en effecten kan schadelijk zijn voor het gehele E-motive-programma. Blijf met de partners in het Zuiden en in Nederland ook na de uitwisseling nieuwe projecten ontwikkelen. Gebruik elkaar als klankbord en zoek continuïteit met elkaar bij het ontwikkelen van projecten.
Dont’s van E-motive Natuurlijk zijn er bij het voorbereiden en het uitvoeren van een E-motive-project ook een aantal zaken die je beter niet kunt doen: Start niet met een uitwisseling zonder overtuigd te zijn van de werking van de methodiek van de zuidelijke partner. Vergeet nooit op welke achterliggende doelstelling de samenwerking met de zuidelijke partner is gebaseerd. ‘Misbruik’ de zuidelijke partner/methodiek niet slechts voor jouw eigen doelen. In de samenwerking moet altijd sprake zijn van wederzijds respect en gezamenlijke belangen. Stop de samenwerking niet na één uitwisseling met de gedachte dit was een ‘leuk’ project voor ons en de zuidelijke partner. Denk na over gezamenlijke projecten in de toekomst. Onderschat niet hoeveel werk en tijd het opbouwen van een relatie en het uitvoeren van een uitwisseling kost. Organiseer geen uitwisselingen in Nederland in de winter. Je partner komt veelal uit een warm land en kan last hebben van het temperatuurverschil. Trek je niets aan van sceptici die jouw project geen kans van slagen geven, omdat zij niet geloven dat Nederland iets kan leren van een ontwikkelingsland. Vraag geen E-motive-financiering aan voor andere doelen dan de uitwisseling met het Zuiden.
Praktische tips Vraag de zuidelijke partner om voor de uitwisseling op tijd visapapieren aan te vragen. Dit proces vergt veel tijd. Vraag aan Oxfam Novib een officiële uitnodigingsbrief. Deze brief is nodig voor het toewijzen van visa. Neem bij overboekingen naar het buitenland contact op met je bank, afdeling buitenlandse betalingen. Vermeld bij overboekingen altijd de IBAN-code en de BIC/SWIFT-code van de begunstigde. Vermeld verder in de beschrijving, in de taal van het betreffende land, dat het om een donatie gaat. Dit minimaliseert de kans op misbruik.
Deelnemen aan E-motive biedt je de unieke kans om wereldwijd met anderen kennis te delen en te ontwikkelen voor een betere samenleving, hier en daar. Wij beweren niet dat het opbouwen van een goede ‘lange afstandsrelatie’ met een partner uit het Zuiden eenvoudig is. Wel weten we dat je met volle teugen gaat genieten van de inspiratie en de passie uit het Zuiden en dat je straks met een andere bril tegen jouw maatschappelijke uitdaging zult aankijken.
Wij wensen je alvast veel plezier en succes met je E-motive-project! E-motive is een samenwerking van Oxfam Novib, Movisie, Mano en Hogeschool van Amsterdam
Meer weten of meedoen? Voor vragen en meer informatie kun je terecht bij: Carin Boersma
[email protected] Tel: 070 – 3421664 www.oxfamnovib.nl/e-motive
