DUIZEND EN ÉÉN STERREN

DUIZEND EN

ÉÉN STERREN 18 succesverhalen uit Duizend en één Kracht

Duizend en één Sterren is een uitgave van MOVISIE in het kader van het project Duizend en één Kracht. De publicatie is uitgebracht ter gelegenheid van het feestelijke slotevenement op 9 december 2011. Duizend en één Sterren is tot stand gekomen in samenwerking met Mira Media en Wereldjournalisten. De publicatie is mogelijk gemaakt door financiering van MOVISIE en het ministerie van OCW.

Auteurs Wereldjournalisten.nl: Suad Farah, Sahar Jahish, Seda Önce, Dominique Snip, Melissa Valk, Paulien van Winden Eindredactie en productie: Giovanni Massaro, Mira Media en Renate Martens en Lonneke Scheepmaker, MOVISIE Fotografie: Rajab Mohamadin Vormgeving: Suggestie en illusie Drukwerk: Libertas Overname van informatie uit deze publicatie is toegestaan onder voorwaarde van de bronvermelding: © MOVISIE, kennis en advies voor maatschappelijke ontwikkeling December 2011

Voorwoord “In het project Duizend en één Kracht staat niet het probleem, maar de kracht centraal. De kracht van diversiteit, van samenwerking, van duizend en één mogelijkheden en van ieder individu.”

Met deze uitspraak lanceerde toenmalig minister Plasterk in 2007 het programma Duizend en één Kracht. Hij sloeg de spijker op z’n kop, want het succes van Duizend en één Kracht schuilt in samenwerking, maatwerk en investeren in de eigen kracht van vrouwen. In de afgelopen vier jaar hebben organisaties in 26 gemeenten hun krachten gebundeld. En met elkaar hebben zij vernieuwende en inspirerende aanpakken ontwikkeld om maatschappelijke participatie van allochtone vrouwen tot een succes te maken. Een schat aan kennis en ervaring om in de toekomst op voort te bouwen. De 18 meest inspirerende aanpakken hebben we voor u gebundeld in dit boekje. Uit Duizend en één Kracht zijn - gelukkig - veel meer succesverhalen voortgekomen. We kiezen voor deze 18, omdat dit de genomineerden zijn voor de VSB Duizend en één Kracht

Sterren: aanmoedigingsprijzen voor de meest inspirerende aanpakken, methodieken en initiatieven vanuit de lokale praktijk van Duizend en één Kracht. De winnaars werden op vrijdag 9 december 2011 tijdens De Grote Finale bekend gemaakt. Formeel is 2011 het laatste jaar van Duizend en één Kracht. Maar in de praktijk bouwen we verder op de behaalde resultaten. Verschillende gemeenten gaan door met de Duizend en één Kracht-aanpak en in een aantal gemeenten is het onderdeel geworden van de reguliere dienstverlening. Laat u ook inspireren door de aanpakken in dit boekje en alle andere succesvolle voorbeelden uit Duizend en één Kracht. En help mee om nog meer vrouwen hun ambities in de samenleving te laten realiseren! Projectteam Duizend en één Kracht

1

Werving vrouwen en voorlichting Allochtone vrouwen bereiken en informeren over de mogelijkheden binnen Duizend en één Kracht en hen daarmee overtuigen om mee te doen. Daar draait het uiteindelijk om. Aansluiten bij bestaande netwerken, trajecten of het organiseren van een evenement. Hoe bereik je deze vrouwen?

Nermina: “Veel vrouwen zijn op zoek naar een betaalde baan. Dat begrijp ik, want ook ik wil dat. Maar ook activering door middel van vrijwilligerswerk biedt kansen. Het is niet alleen leuk, maar ook goed voor je zelfbeeld. Ik geloof in de kracht van vrouwen en het delen van ervaringen.”

2

Ismeta: “De vrouwen die ik sprak waren enthousiast. Veel van hen hebben contact opgenomen met de vrijwilligerscentrale voor meer informatie.”

Karima: “Ik wil vrouwen meegeven dat ze iets met hun leven moeten doen. Als ze de kans krijgen om zich te ontplooien, dan moeten ze die met beide handen grijpen.”

3

Meer zelfvertrouwen door vrijwilligerswerk

Nermina Brkic (Bosnië, 1973) omschrijft zichzelf als een vrouw met ambitie en doorzettingsvermogen. Koffie en thee inschenken in een bejaardentehuis zijn aan haar niet besteed, vrijwilligerswerk moet haar horizon verbreden. Daarom voelt zij zich als een vis in het water als ambassadeur voor het project Duizend en één Kracht bij HOF, Promotie Haags Vrijwilligerswerk. Op verschillende locaties in Den Haag geeft Nermina Brkic voorlichting over vrijwilligerswerk met als doel om niet westerse en laagopgeleide vrouwen ervoor te interesseren. Niet iedereen reageert even enthousiast. “Veel vrouwen zijn op zoek naar een betaalde baan. Dat begrijp ik, want ook ik wil dat.” Haar droom om te werken bij een bank in Nederland heeft zij tot nu toe niet kunnen verwezenlijken. Maar bij de pakken neerzitten, daar is zij het type niet voor. “Toen ik begon bij HOF, dacht ik: als ik die baan niet kan krijgen, ga ik mij op een andere manier inzetten.”

Meer zelfvertrouwen Haar man kwam naar Nederland om te werken. “We hadden niet het idee dat we zouden blijven. Nu wonen we elf jaar in Nederland met onze twee dochters.” Hoewel ze niet hoefde in te burgeren, vond ze het wel belangrijk om de Nederlandse taal te leren. “Zeker als je kinderen hebt.” Door haar werk heeft ze meer zelfvertrouwen gekregen en is haar kennis van de Nederlandse taal toegenomen. Vooral de interactie met vrouwen vindt zij leuk: “Vrouwen vertellen wat zij doen en willen, het is inspirerend om al die verhalen te horen. Maar het is niet altijd makkelijk. Sommige vrouwen zijn erg gesloten, ze luisteren wel naar je, maar je

We hadden niet het idee dat we zouden blijven

Duizend en één Kracht Den Haag

Bereik

Vrouwen zijn zelf de beste ambassadeurs om andere vrouwen te boeien, te binden en te behouden voor vrijwilligerswerk. Met deze gedachte in het achterhoofd stelde HOF, Promotie Haags Vrijwilligerswerk een promotieteam van tien niet-westerse vrouwen samen, met verschillende ervaringen in vrijwilligerswerk. In het project stond hun eigen kracht centraal. Hún ervaringen en verhalen dienden tijdens voorlichtingsbijeenkomsten als inspiratie voor andere vrouwen die vrijwilligerswerk wilden doen.

850 vrouwen.

4

Werkvormen Op maat gemaakte voorlichtingsbijeenkomsten.

Samenwerking Diverse zelforganisaties in Den Haag.

Website www.hofnet.nl

hebt het gevoel dat je niets bereikt.” Gelukkig gebeurt dat niet zo vaak. “Meestal is het gewoon gezellig.”

Perfect Pastry Nermina vindt het jammer dat de Nederlandse maatschappij allochtone vrouwen niet altijd de kans geeft om zichzelf te bewijzen. Haar diploma Commerciële Economie, behaald in Bosnië, ten spijt. Intussen is ze een eigen onderneming gestart: Perfect Pastry. “Ik maak taarten en gebak voor alle soorten gelegenheden.” Nermina vindt dat vrouwen, als zij de tijd ervoor hebben, zeker vrijwilligerswerk moeten doen. “Het is niet alleen leuk, maar ook goed voor je zelfbeeld. Ik geloof in de kracht van

vrouwen en het delen van ervaringen.” Door de ervaring die zij heeft opgedaan als vrijwilliger, heeft zij haar visie op de Nederlandse maatschappij enigszins kunnen bijstellen. “Vroeger had ik het gevoel een buitenstaander te zijn. Nu ik betrokken ben bij HOF, heb ik veel nieuwe contacten kunnen leggen. Ik ervaar dat men open staat voor andere mensen. Vooral voor vrouwen met een niet-Nederlandse achtergrond.” Treuren zal ze niet, als die droombaan nooit komt. “Succes heb je, als je dingen doet in het leven die je gelukkig maken. Ik ben tevreden als ik een baan heb die mij gelukkig maakt en als het goed gaat met mijn bedrijf.”

De ervaring van HOF is dat vrouwen zelf de beste ambassadeurs zijn

5

“Dat schept een band”

Ismeta Brigic deed mee aan het project ‘De markt op’ van Vrijwilligerscentrale Utrecht. Doel van het project is allochtone vrouwen te informeren over verschillende activiteiten in Utrecht en hen te activeren. Onder het motto ‘Zijn waar de doelgroep komt’, staat Duizend en een kracht op de markten in Utrecht.

Taalstage Ismeta vluchtte in 2007 naar Nederland. Ze komt uit Bosnië waar ze rechten studeerde. Eenmaal in Nederland moest ze helemaal opnieuw beginnen. Via Bureau Inburgering kwam ze bij het ROC terecht, daar leerde ze de Nederlandse taal en volgde ze een opleiding tot administratief medewerker. Via een taalstage kwam ze bij de vrijwilligerscentrale terecht. Daar werkte ze voor het project Duizend en een kracht. Ze vervulde administratieve taken en deed mee aan verschillende bijeenkomsten.

Duizend en één Kracht Utrecht Een aantal vrouwen uit de doelgroep van Duizend en één Kracht leeft in een geïsoleerde situatie en is moeilijk bereikbaar. De Vrijwilligerscentrale Utrecht zoekt ze op, op een plek waar ze wél komen: de markt. Ze krijgen daar bij een kraam informatie over de participatiemogelijkheden die er voor hen zijn, zoals taalen computercursussen en vrijwilligerswerk.

6

Ismeta: “In Bosnië heb ik ook in de administratie gewerkt. Daar deden we alles met pen en papier, hier gebruiken we de computer. Dat is wel een verschil, het gaat veel sneller.”

Lawaaierig Voor het project De markt op stond Ismeta in Overvecht op de markt achter een kraam waar ze boekjes, folders en gadgets zoals pennen en ballonnen uitdeelde. Ismeta: “In het begin was het best lastig om een gesprek aan te gaan. Op de markt is het lawaaierig en veel mensen hebben haast. Toch kreeg ik leuke reacties. De vrouwen die ik sprak waren enthousiast. Veel van hen

Ik blijf een dag in de week vrijwilligerswerk doen

Bereik Acht marktbezoeken (en vier gepland) met gemiddeld 200 bezoekers, waarvan er gemiddeld twintig een vervolgafspraak maken. Aan ongeveer 300 bezoekers per keer worden flyers uitgedeeld.

Werkvormen Marktkraam met kansengidsen, gadgets en kleine hapjes en/of snoepjes voor kinderen. Vertoning van filmpjes over vrijwilligerswerk en voorbeeldvacatures van vrijwilligersfuncties. Vervolgafspraak voor een individueel gesprek met een trajectbegeleidster. Samenwerking met activeringsteams (gemeente) uit vier wijken in Utrecht.

Website www.vwcutrecht.nl

hebben met de vrijwilligerscentrale contact opgenomen voor meer informatie.” Ismeta vindt dat het project vrouwen uit hun isolement haalt. “Voordat ik bij de vrijwilligerscentrale kwam, voelde ik me vreselijk ellendig. Ik was verdrietig want ik miste mijn zoontje die ik in Bosnië moest achterlaten. Ik zocht iets nuttigs te doen voor mijzelf, dat heb ik hier nu gevonden. En ik heb vrouwen ontmoet die net als ik gevlucht waren. Dat schept een band.”

Netwerken Tijdens het vrijwilligerswerk leerde Ismeta veel mensen kennen. Ze heeft de toenmalige burgemeester van Utrecht ontmoet. En met minister Plasterk heeft ze uitgebreid gesproken tijdens een ontbijt in het kader van het starten van Duizend en één Kracht in 19 nieuwe gemeenten. Ismeta: “Hij was oprecht geïnteresseerd, vroeg waar ik vandaan kwam en wat ik deed.“

Bij haar naturalisatie tot Nederlander heeft ze de huidige burgemeester van Utrecht, Aleid Wolfsen gesproken. “Door veel te praten is mijn Nederlands enorm verbeterd. Ik durf mensen aan te spreken en kom zelfverzekerder over. Dat raad ik andere allochtone vrouwen ook aan. Ga cursussen volgen en praat veel met anderen om je Nederlands te verbeteren.” Het brede netwerk van Ismeta komt haar nog regelmatig van pas. “Laatst zocht ik een taalmaatje. Dat was zo geregeld.”

Solliciteren In de toekomst wil Ismeta een betaalde baan. Ze heeft zich ingeschreven bij een uitzendbureau en is druk met solliciteren. Intussen volgt ze nog een cursus Engels en Nederlandse grammatica. In de toekomst wil ze vrijwilligerswerk combineren met een betaalde baan. “Een dag ik de week wil ik vrijwilligerswerk blijven doen. Voor mij voelt het niet als werk. De sfeer is goed. De collega’s zijn behulpzaam. Kortom ik vind het ontzettende leuk om te doen.”

De vrijwilligerscentrale Utrecht zoekt de vrouwen op om hen te informeren

7

“Door dit project heb ik een heel positief toekomstbeeld” Ze is een doorgewinterde vrijwilliger, een netwerker en een duizendpoot. Karima El Melissen woont al 39 jaar in Nederland en heeft zich door de jaren heen ontpopt tot een aanspreekpunt in haar woonwijk in Breda. Breda-Actief, het servicepunt voor vrijwilligerswerk, benaderde haar om deel te nemen in de voorbereiding van de Duizend en één Kracht meeting vanuit haar actieve rol in de wijk.

Philips “Ik was net in Marokko getrouwd toen ik naar Nederland kwam. Toen ik hier kwamwaren er nog maar weinig allochtone vrouwen. In het begin voelde ik me erg verdrietig en eenzaam, daardoor ben ik ook ziek geweest. Na een paar maanden kreeg ik een baan in de productie bij Phillips, maar toen ik kinderen kreeg ben ik gestopt met werken om mij volledig op mijn gezin te richten. Daarna heb ik op nog een paar plekken gewerkt, totdat ik voor mezelf besloot te

stoppen met werken en als vrijwilliger activiteiten te organiseren voor de buurt waar ik woon.”

NAC Breda “De vrijwilligersgroep, kadergroep Vrouwen Doornbos-Linie, run ik alleen. Af en toe krijg ik hulp van collega Roos, samen organiseren we activiteiten voor vrouwen uit de buurt over thema’s als cultuur en opvoeden. Maar we organiseren ook modeshows, waarbij we kleren uit verschillende landen laten zien. “Door de samenwerking met Breda-Actief kunnen we een grotere en diverse groep bereiken en laten zien wat we doen in de wijk. We hebben meegewerkt aan de organisatie en uitvoering van de Duizend en één

Duizend en één Kracht Utrecht

Bereik

Met het organiseren van de Lady’s day out wilde Breda-Actief ontmoeting en uitwisseling tussen vrouwengroepen, vrouwennetwerken, zelforganisaties en het netwerk Duizend en één Kracht faciliteren. Daarbij werd duidelijk wat er aan vrijwilligerswerk in Breda te doen is voor vrouwen. De gelijktijdig georganiseerde krachtmeeting was een samenwerking van de Duizend en één Kracht partnerorganisaties, vrouwengroepen, activiteiten uit de wijken, vrijwilligersorganisaties, zelforganisaties en werkgevers. Tijdens deze krachtmeeting laten we zien wat Breda te bieden heeft op de gehele participatieladder voor anderstaligen vrouwen.

700 vrouwen.

8

Door middel van mijn kadergroep wil ik mensen helpen

Werkvormen Evenement met netwerkcafé en workshops, infostands en activiteiten.

Samenwerking Breda-Actief, IWMO, SNV Brabant Centraal, Humanitas, Gilde de Baronie, vrouwenstudio’s, Doespraak, zelforganisaties, Surplus welzijn, Pteam, vrijwilligers, vrouwen uit de wijk, Rode Kruis, Gemeente Breda.

Website www.breda-actief.nl

Kracht meeting in het stadion van NAC in Breda. Deze meeting was georganiseerd om vrouwen beter kennis te laten maken met de verschillende activiteiten en instanties in Breda.”

Inspiratiebron “Mijn grote inspiratiebron is mijn vader. Voor hem was het belangrijk om mensen te helpen. Hij stond altijd klaar voor mensen en mensen vertrouwden hem. Door middel van mijn kadergroep wil ik ook mensen helpen, hen de buurt laten zien en kennis met elkaar laten maken. En met mensen bedoel ik iedereen, niet alleen Marokkanen. Onze activiteiten worden door zowel allochtonen als autochtonen bezocht. We helpen ze met het zoeken naar werk, we stimuleren vrouwen om de taal goed te leren zodat ze onafhankelijk kunnen worden in de Nederlandse maatschappij.”

Nieuwe wereld “Een sterk punt van dit project is dat het vrouwen uit verschillende culturele achtergronden bij elkaar brengt. Ze maken kennis met elkaars cultuur en gewoonten, en komen meer over elkaar te weten. En omdat ik erg positief ingesteld ben, zie ik geen minpunten. Door dit project heb ik een heel positief toekomstbeeld. Ik hoop nog vele activiteiten te ontplooien om allochtone en autochtone vrouwen te helpen. Daarnaast wil ik allochtone vrouwen verder stimuleren om de Nederlandse taal te leren. Als ze eenmaal de taal beheersen dan zijn er zoveel mogelijkheden voor ze. Er gaat een nieuwe wereld voor ze open. Verder wil ik aan alle vrouwen meegeven dat ze iets met hun leven moeten doen. Als ze de kans krijgen om zich te ontplooien, dan moeten ze die met beide handen grijpen.”

Door samenwerking kan een grotere en een diversere groep bereikt worden

9

Eigen kracht van vrouwen Hoe laat je vrouwen hun talenten (her)ontdekken en versterken? Door de talenten van de vrouwen centraal te stellen kun je ze stimuleren en motiveren om mee te doen en zichzelf te ontwikkelen.

Najet: “Ik heb stap voor stap geleerd hoe ik mijn leven in Nederland weer moest oppakken. Ik leerde mezelf kennen en wat mijn kwaliteiten zijn. Wat mijn sterke en zwakke punten zijn. Nu weet ik dat ik goed zelfstandig kan werken en gemotiveerd ben.”

10

Milouda: “Door mee te werken aan dit project ben ik geïnspireerd geraakt. Daarom wil ik in de toekomst werken als zorgconsulente voor allochtonen.”

Warda: “Mijn Nederlands is door het vrijwilligerswerk enorm vooruit gegaan. En ik heb heel veel mensen leren kennen. Daar zijn ook echte vriendschappen uit ontstaan. Met vrouwen die, net als ik, uit een ander land komen, maar ook met Nederlanders.”

11

“Door te participeren weet ik nu wat ik wil”

Najet Manai is een bezige bij. Twee dagen in de week doet zij vrijwilligerswerk bij Hospice Delft, een instelling voor terminale en palliatieve zorg. Daar begeleidt zij bewoners in de laatste fase van hun leven. De rest van de week volgt zij een opleiding NT2 bij het ROC Mondriaan. Door het trainingstraject Zicht op nieuwe kansen van Coachingsbureau KOZA weet ze nu wat ze wil. “Verpleegkundige worden.”

Nu weet ik dat ik goed zelfstandig kan werken en gemotiveerd ben.” Ze pauzeert even en vervolgt: “Misschien te gemotiveerd. Ik ben altijd een bezige bij geweest. Ik was steeds op zoek naar iets om te doen en was soms overenthousiast.” Bij KOZA leerde ze hoe met die onrust om te gaan. “Nu heb ik een normaal ritme en rust in mijn leven.”

Inburgeren, en dan?

De training bestond uit twaalf bijeenkomsten. Haar zoon kon ze niet bij de kinderopvang achterlaten. “Hij is vroeg geboren en heeft speciale aandacht nodig.” Het opvangprobleem was gelukkig snel opgelost. “De hartverwarmende reacties en het begrip dat men bij KOZA

Najet Manai (Tunesië, 1976) is alleenstaand en moeder van één zoon. Ze verhuisden in 2006 naar Nederland. Najet kwam naar eigen zeggen in een groot gat terecht. Wat moest zij in de Nederlandse maatschappij? Inburgeren, oké, en dan? Najet wist het even niet meer. Het project Zicht op nieuwe kansen van KOZA bood uitkomst. “Ik leerde stap voor stap hoe ik mijn leven in Nederland weer moest oppakken. Ik leerde mezelf kennen en wat mijn kwaliteiten zijn. Wat mijn sterke en zwakke punten zijn.

Hartverwarmend en nuttig

Duizend en één Kracht Delft

Bereik

De gemeente Delft vroeg bureau KOZA, Advies, Coaching en Training een trainingstraject te ontwikkelen voor vrouwen om hun participatie in vrijwilligerswerk te vergroten. Na een proeftraject is de training één keer uitgevoerd. ‘Zicht op nieuwe kansen’ richt zich op het vergroten van de persoonlijke ontwikkeling en participatie van allochtone vrouwen, met als uiteindelijk doel uitstroom naar vrijwilligerswerk.

27 vrouwen.

12

Ik heb een normaal ritme en rust in mijn leven

Werkvormen Traject bestaande uit werving en selectie, intake, training, individuele coaching, persoonlijk verslag en eindgesprek, bemiddeling naar vrijwilligerswerk, nazorg, terugkombijeenkomst en evaluatie.

Samenwerking Onder andere Breed Welzijn Delft Vrijwilligerswerk Delft, gemeente Delft en woonzorgcentrum Delfthove van Pieter van Foreest.

toonde zal ik niet vergeten. Ik mocht mijn zoon gewoon meenemen naar het buurtcentrum waar de training georganiseerd werd. Hier was oppas geregeld.” De training ging volgens haar erg goed. “Ik kwam vrouwen met verschillende culturele achtergronden tegen met wie ik ervaringen en ideeën kon uitwisselen. Een van hen, Tonja, bracht me op het idee om te solliciteren als vrijwilligster bij een zorginstelling. Met Hospice Delft kwam ik tijdens een Kansenbeurs in contact. Nu werk ik in mijn vrije tijd met terminaal zieke mensen.” Najet helpt met het schoonhouden van hun kamer, met het aankleden en met eten. Ook ondersteunt ze verpleegkundigen in hun werk. Vrijwilligerswerk vindt ze zeker nuttig omdat ze ervaring kan opdoen en contacten kan

leggen. Uiteindelijk wil ze een betaalde baan. De Tunesische weet precies wat haar te doen staat. “Eerst mijn diploma NT2 halen en daarna de driejarige opleiding tot verpleegkundige volgen. Het liefst duaal, want dan kan ik werken en leren tegelijk.”

Dankbaar Najet zou andere vrouwen absoluut adviseren om mee te doen aan participatieprojecten. Vooral zij die hun weg in de Nederlandse maatschappij niet goed weten te vinden.“Vóór het traject wist ik niet meer wie ik was en wat ik kon. Ook niet dat ik verpleegkundige wilde worden.” Dankbaar is zij voor organisaties die zich inzetten voor vrouwen met een nietNederlandse achtergrond. “Zij krijgen hulp en tools aangeboden. Participatieprojecten moeten er altijd zijn.”

Door haar vrijwilligerswerk kan Najet ervaring opdoen en contacten leggen

13

“Leren sterk te zijn bij tegenslagen”

In Zeist-Noord staat de Marokkaanse Milouda el Yousfi bekend als een steunpunt voor allochtonen. Al jarenlang houdt ze zich bezig met de integratie van allochtonen in haar woonplaats. Haar actieve houding maakte dat de coördinator van het project Duizend en één Kracht in Zeist haar benaderde voor een mini-conferentie. Resultaat: een actieve stichting met en voor Marokkaanse vrouwen en intensieve samenwerking met andere vrouwenorganisaties.

Anders dan mijn moeder Dertig jaar geleden kwam Milouda naar Nederland. Met twee kinderen, woont ze nu in Zeist. Ze vindt het belangrijk om actief te zijn in haar omgeving. “Toen ik jong was had je altijd overblijfmoeders, zwemmoeders en moeders die hielpen met Sinterklaas. Dat deed mijn moeder niet. Door gebrek aan tijd en weinig kennis van de Nederlandse taal was ze niet in staat om mee te helpen. Ik wilde het anders aanpakken dan mijn moeder.”

“Ik heb vanaf mijn zeventiende gewerkt en ben altijd zeer actief geweest in mijn omgeving. Daarom wilde ik na de geboorte van mijn eerste kind weer snel aan de slag.” Ze vond een baantje als schoonmaakster en dat doet ze nog steeds. Maar daarnaast is ze ook zeer actief als vrijwilligster en is ze lid van een bewonerscommissie. De afgelopen drie jaar hielp ze mee aan verschillende projecten, zoals Kleur bekend. Dat project richtte zich op informatievoorziening aan oudere allochtonen, zodat zij weten waar ze terecht kunnen met een hulpvraag. Daarnaast was ze op vrijwillig basis consulente bij Steunpunt Mantelzorg met als taak allochtonen te informeren over zorg. “Ik richt me vooral op Marokkanen die slecht Nederlands spreken. In het Arabisch en Berber informeer ik hen over de mogelijke voorzieningen,” legt ze uit.

Duizend en één Kracht Zeist

Bereik

Duizend en één Kracht heeft een aantal vrouwenbewegingen in Zeist nieuw leven ingeblazen. Deze organisaties trekken dankzij het project nu gezamenlijk op bij het organiseren van voorlichtingsbijeenkomsten en een conferentie over participatie. Daarnaast motiveren ze vrouwen om hun stem te laten horen in het publieke debat, of om als vrijwilliger actief te worden bij activiteiten in Zeist.

500 vrouwen.

14

Ik wilde het anders aanpakken dan mijn moeder

Werkvormen Voorlichtingsbijeenkomsten over gezondheid, onderwijs, opvoeding en vrijwilligerswerk; sportlessen; stimuleren van vrijwilligerswerk en van deelname aan gemeentelijke bijeenkomsten.

Samenwerking Stichting Fatima, Stichting De Kompas, Stichting Afghaanse vrouwen en Stichting Kulmiye (somalische vrouwen) en de vrouwengroep van de Turkse Moskee in Zeist.

Omgaan met tegenslagen Af en toe heeft ze tegenslagen ervaren. Zo’n tegenslag is bijvoorbeeld de geringe opkomst bij een informatieavond. “Om oudere mensen te informeren over hulp en mobiliteit organiseerden we een informatieavond voor vijftig vrouwen. Helaas kwamen er maar tien opdagen. Op zo’n moment ben ik erg teleurgesteld. Maar door deel te nemen aan Duizend één Kracht heb ik geleerd hoe ik moet omgaan met zulke gevoelens. Het is uiteindelijk een kwestie van lange adem”.

Mobilisatie van achterban De knop is vorige jaar omgegaan bij Milouda, tijdens een mini participatieconferentie.

Veel deelnemers aan de conferentie waren vrouwen afkomstig uit verschillende landen zoals Afghanistan, Somalië en Marokko. De bijeenkomst had als doel de achterban te mobiliseren en de vrouwen te helpen bij het integratieproces. Dat leidde ertoe dat veel van die vrouwen een eigen stichting zijn gestart, ter ondersteuning van hun eigen achterban. Een van die stichtingen is de stichting Kompas die opgericht is door Milouda. Kompas bestaat nu een half jaar. Met de stichting wil Milouda Marokkaanse vrouwen helpen bij het integratieproces. “Door mee te werken aan dit project ben ik geïnspireerd geraakt. Daarom wil ik in de toekomst werken als een zorgconsulent voor allochtonen, een dienst die momenteel hier nog niet bestaat,” aldus Milouda.

Milouda wil Marokkaanse vrouwen helpen bij het integratieproces

15

“Ik wil graag met kinderen werken”

In opdracht van de gemeente Groningen ontwikkelde Multicultureel Vrouwencentrum Jasmijn binnen de context van Duizend en één kracht de participatiemeter, een instrument waarmee de situatie van allochtone vrouwen op een aantal levensgebieden gemeten kan worden. Daardoor wordt inzichtelijk gemaakt op welke terreinen extra ondersteuning nodig is. Warda Naaij is een van de deelnemers aan vrijwilligersactiviteiten bij wie de participatiemeter werd ‘afgenomen’.

Alfabetisering Warda is 38 jaar, geboren in Somalië. Drie jaar geleden kwam ze als vluchtelinge naar Nederland. “Ik ben in Somalië nooit naar school geweest. Daardoor heb ik ook nooit leren lezen. In Nederland volgde ik vanaf 2009 een pré-inburgeringstraject, met veel aandacht voor alfabetisering. Het heeft een kleine twee jaar geduurd voor ik het Nederlands voldoende beheerste. Toen dat zo was, ben ik

Duizend en één Kracht Groningen Binnen een samenwerking rond Duizend en één Kracht Groningen ontwikkelde Multicultureel vrouwencentrum Jasmijn de participatiemeter. De meter werd regelmatig gehanteerd door daartoe opgeleide vrijwilligsters om de situatievaardigheden, ontwikkelingen en wensen van vrouwen met betrekking tot integratie in kaart te brengen.

16

als vrijwilliger aan de slag gegaan bij ‘Jasmijn Speelt’. Dat is activiteitgebonden kinderopvang voor kinderen tot 4 jaar. Ik heb daar met behulp van een vaste medewerker geleerd te lezen en voor te lezen.”

Niet achter de kassa “Mijn Nederlands is door het vrijwilligerswerk enorm vooruit gegaan. En ik heb heel veel mensen leren kennen. Daar zijn ook echte vriendschappen uit ontstaan. Met vrouwen die, net als ik, uit een ander land komen, maar ook met Nederlanders.” Dit jaar start Warda met het ‘echte’ inburgeringstraject. Maar het

Mijn Nederlands is door het vrijwilligerswerk vooruit gegaan

Bereik 45 vrouwen doen mee aan de meting.

Werkvormen Ontwikkelen en inzetten meter, training vrouwen in gebruiken van de meter.

Samenwerking Stiel, Multicultureel vrouwencentrum Jasmijn, MJD, Nederlandse Rode Kruis, Humanitas, ROC’s, Vluchtelingenwerk en de gemeente Groningen.

Website www.jasmijn.info

vrijwilligerswerk bij Jasmijn Speelt blijft ze doen. “Ik blijf vrijwilliger bij Jasmijn Speelt én ik sta twee dagen in de week achter de kassa bij kringloopwinkel Mammini. Dat laatste is wel heel leuk, maar ik zie mijn toekomst toch niet achter de kassa. Ik wil graag een kwalificatie halen om met kinderen te werken, het liefst in een ziekenhuis”

Ervaringsgegevens De participatiemeter heeft een rol gespeeld in de wijze waarop Warda in het vrijwilligerswerk staat en het experiment met de participatiemeter heeft veel ervaringsgegevens opgeleverd. Gegevens die nu worden ingezet om de toeleiding naar werk efficiënter te regelen.

Directeur van het vrouwencentrum Jasmijn Alice Thijs: “Omdat het afnemen van de participatiemeter veel tijd vraagt, bleek deze in de praktijk niet gemeentebreed te gebruiken. Nu kijken we hoe de participatiemeter gecombineerd kan worden met het maken van een portfolio. Uitgangspunt daarbij is de participatieladder. Maar in aanvulling daarop vragen we ook naar andere informatie die relevant kan zijn voor het soort vrijwilligerswerk dat vrouwen kunnen en willen uitvoeren: bijvoorbeeld met betrekking tot gezondheid en veiligheid.”

De participatiemeter brengt situatie allochtone vrouwen in beeld

17

Kennismaken en ontmoeten De eerste stap is om vrouwen en organisaties op een laagdrempelige en leuke manier, met elkaar laten kennis te laten maken en ontmoetingen tot stand brengen. Wat zijn laagdrempelige en leuke manieren, waarop contact blijvend tot stand wordt gebracht?

Cigdem: “Dit project is een eyeopener geweest voor mij. Naast het feit dat ik veel ervaringen rijker ben, heb ik me ook gerealiseerd dat je nooit te oud bent om te leren.”

18

Moreen: “Het P-team zorgt ervoor dat je als vrouw je eigen drempels durft weg te halen en je grenzen durft te verleggen. Het geeft mij een boost. Je komt erachter wat je allemaal in huis hebt.”

Sangim: “Ik had helemaal niemand hier. De taal sprak ik nauwelijks. Ik besloot om vrijwilligerswerk te gaan doen. Dat vond ik zo’n dankbaar werk, ik ben gewoon niet meer gestopt met vrijwilligerswerk.”

19

“Dankzij Proteion Thuiszorg is mijn droom gerealiseerd” Op haar zestiende kwam Cigdem Aygun vanuit Turkije naar Nederland. De eerste twee jaren bracht ze binnenshuis door. Verdriet en onwennigheid kenmerkten deze periode. Ze besloot te gaan werken als productiemedewerkster en draaide werkweken van wel zestig uur. Totdat Cigdem Aygun (30) Proteion Thuiszorg in Venlo tegenkwam. “Ik zag een eventueel ontslag bij het productiebedrijf waar ik indertijd werkte al aankomen. Ook waren de werkdagen erg lang. Daarom was ik volop aan het solliciteren, maar ik kreeg nooit een positief antwoord. Stiekem wilde ik in de zorg werken. Maar omdat ik niet gestudeerd heb, was de kans klein dat ik in deze sector zou kunnen werken. Wonder boven wonder kwam ik via een kennis terecht bij Proteion Thuiszorg en hun project Allochtone vrouwen in de zorg, waar ik een snuffelstage mocht lopen. Ondertussen had ik een baan gevonden bij een rozenkwekerij. Maar ook daar moest ik lange dagen maken.”

Echt iets geleerd “Op het moment dat ik stage mocht lopen heb ik tegen mijn baas gezegd dat ik minder wilde werken. Vanaf dat moment is er een wereld voor me open gegaan. Ik heb hier zoveel geleerd over de zorg, maar ook dat er in Nederland zoiets als een hospice bestaat. Dit heb ik aan mijn moeder verteld en zij keek er heel verbaasd bij. In Turkije kennen we zoiets als een verzorgingshuis of een hospice niet. Als je bij ons je ouders in een tehuis stopt, dan ben je een slecht kind. Maar ik heb aan mijn moeder de voordelen van een tehuis opgesomd. Ze keek me toen aan en zei: ‘Je hebt echt iets geleerd op je stage’.”

Ik heb hier veel geleerd over de zorg

Duizend en één Kracht Venlo

Werkvormen

Allochtone vrouwen kennen de mogelijkheden van de Nederlandse zorgsector vaak onvoldoende. Daarnaast worden door vergrijzing binnen afzienbare tijd grote personeelstekorten in de zorgsector voorzien. Vanuit die overweging ontwikkelde Proteion Thuiszorg een project om kennis te maken met de Nederlandse (ouderen)zorg. Een deel van de deelneemsters kan doorgroeien naar een carrière in de zorg.

Voorschakeltraject in de zorg, vervolgtraject intensievere kennismaking met zorg, mogelijkheden tot opleiding voor verzorgende C/D bij Proteion Thuiszorg of huishoudelijke hulp bij Proteion Schoon.

Bereik 38 vrouwen (en één man).

20

Samenwerking Diverse diensten gemeente Venlo, Veelkleurige Participatie Venlo, onder andere Gilde Opleidingen, Wel.kom, Vluchtelingenwerk, Volksuniversiteit, P-team, Marokkaanse en Turkse vrouwengroep, Allochtone zorgconsulent GGD, Proteion Thuiszorg.

Nooit te oud om te leren

Van thuis zitten leer je niets

“Dit project is een eyeopener geweest voor mij. Naast het feit dat ik veel ervaringen rijker ben, heb ik me ook gerealiseerd dat je nooit te oud bent om te leren. Dankzij Proteion Thuiszorg kan ik mijn droom realiseren. Ik word ook erg gestimuleerd vanuit de leiding om mijn dromen na te jagen. Zoals ik al eerder zei, ik heb altijd al in de zorg willen werken, omdat ik het contact met mensen leuk vind. Ook vind ik het heel dankbaar werk om oudere mensen te helpen. Vaak hoor je in Turkse kringen mensen klagen over hun ouders of schoonouders. Ik vind het helemaal geen probleem om voor ouderen te zorgen. Bovendien, als ik zie hoe goed er in verzorgingscentra voor ouderen gezorgd word, kan ik later mijn ouders er met een gerust hart heen brengen.”

“Ik zou andere vrouwen willen adviseren om met een soortgelijk project in hun eigen gemeente mee te doen. Van thuis zitten leer je niets. Deze snuffelstage is niet alleen verrijking voor mijn persoonlijke ontwikkeling, maar ook voor mijn privéleven. Ik heb geleerd andere prioriteiten te stellen. Zo heb ik mijn werkweek gehalveerd naar twintig uur per week zodat ik meer tijd vrij kan maken voor mijn gezin, maar ook om de Nederlandse taal beter te leren.”

Dankzij Proteion Thuiszorg kunnen allochtone vrouwen kennis maken met de Nederlandse zorg

21

“Het geeft mij een boost”

Al sinds de oprichting van het P-team Amsterdam Zuidoost, is Moreen Waal, moeder van drie kinderen, nauw betrokken bij de organisatie. Het P-team organiseert iedere tweede vrijdag van de maand een Meet & Eat bijeenkomst met alleen maar vrouwen. De bijeenkomsten starten met een maaltijd in een informele en vooral veilige omgeving. “Vrouwen met verschillende achtergronden nemen deel aan het project. Opgeleid, niet opgeleid, werkend of zonder baan. Tijdens de bijeenkomsten kun je elkaar alles vertellen. Het kan zijn dat een vrouw alleen maar haar verhaal kwijt wil, maar ook dat zij advies wil van de groep. Tijdens de meetings laten we vooral onze vrouwelijke intuïtie spreken.” De Meet & Eat bijeenkomsten zijn voor Moreen een bron van kennis en energie. “Je hoort, leert en krijgt energie. Daarnaast geeft het ons vrouwen de gelegenheid voor quality time, los van kinderen, werk en huishouden.”

Duizend en één Kracht Amsterdam Zuid-Oost Het P-team Amsterdam Zuidoost stimuleert vrouwen activiteiten te organiseren voor de doelgroep. Ze ontmoeten elkaar in een informele huiskamersfeer en eten gezamenlijk, terwijl allerlei onderwerpen besproken worden.

Bereik Per bijeenkomst 15 vrouwen; op vrouwendag 101 vrouwen.

22

De Griekse crisis Dat de bijeenkomsten leiden tot succes, blijkt onder andere uit een gesprek over geldproblemen, waar het project Making money, Saving money uit voort kwam. Vrouwen van het P-team hebben workshops gegeven over omgaan met geld bij de gemeente Amsterdam. “We hebben allemaal wel eens last van ‘de Griekse crisis’, deurwaarders en blauwe enveloppen. Het is fijn dat je dat met elkaar kunt delen en er vervolgens over nadenkt hoe je hiermee kunt omgaan. In Brussel kunnen ze nog van ons leren.” Onlangs leidde het overlijden van een lid van het P-team tot een nieuwe casus. “Eerst hadden

We hebben allemaal wel eens last van ‘de Griekse crisis’

Werkvormen Bijeenkomsten met uitwisseling van ideeën en thema’s die vrouwen kunnen verwerken in activiteiten als discussies en voorlichtingsbijeenkomsten.

Samenwerking Verzorgingstehuis (accommodatie), stadsdeel (ondersteuning), vaderproject, maatschappelijk werk, E-quality, ROC, UWV, Jellinek, Vrijwilligerscentrale en jongerenorganisatie No Limit.

Website www.101vrouwenzo.nl

we het over rouwverwerking, maar we waren ook nieuwsgierig naar hoe alles geregeld was. En dus nodigden we iemand van een uitvaartorganisatie uit om een verhaal te komen vertellen. Ik hou die kennis niet alleen maar bij mezelf, maar hang meteen aan de telefoon om familie en vrienden te vragen of zij alles hebben geregeld rondom hun overlijden.”

Grenzen verleggen “Het P-team zorgt ervoor dat je als vrouw je eigen drempels durft weg te nemen en je grenzen durft te verleggen. Het geeft mij een boost. Je komt erachter wat je allemaal in huis hebt. Ik heb mijn drie kinderen helemaal alleen opgevoed en ik heb het allemaal zelf

gedaan. Dankzij het P-team realiseer ik me dit.” De directe invloed van het P-team blijkt ook uit Moreens initiatief om een eigen bedrijf op te starten. ‘Business flirting’ staat daarbij centraal: mensen uit dezelfde branche kunnen tijdens informele eet- en netwerkbijeenkomsten kennis delen. Ze geeft ook trainingen en coaching. “Ik ben niet de enige die gestart is met een bedrijf. Een andere vrouw is een bedrijf voor budgettering begonnen.” Over een paar weken wordt Moreen oma, het perfecte thema voor een volgende Meet & Eat. “Oma zijn betekende vroeger dat je altijd thuis was voor je kleinkind. De oma’s van nu werken en kunnen pas klaar staan wanneer het hen uitkomt. Hoe ga je daarmee om?”

Binnenkort wordt Moreen oma, het perfecte thema voor een volgende Meet & Eat

23

“Ik kan andere vrouwen nu wegwijs maken in de Nederlandse maatschappij” Ze is hierheen gekomen uit Thailand, omdat ze getrouwd was met een Nederlandse man. Al snel kreeg haar leven een vreemde wending. Haar man overleed, waardoor ze er alleen voor kwam te staan. De Nederlandse taal sprak ze nauwelijks. Om het Nederlands toch onder de knie te krijgen ging Sangim Baphee vrijwilligerswerk doen. Dankzij Breda Actief kreeg ze een cursus empowerment om haar vaardigheden verder te ontwikkelen.

Dankbaar werk “Drie jaar nadat ik getrouwd was overleed mijn man. Ik had helemaal niemand hier. De taal sprak ik nauwelijks. Ik besloot om vrijwilligerswerk te gaan doen. Ik deed boodschappen voor een oudere dame. Dat vond ik zo’n dankbaar werk, ik ben gewoon niet meer gestopt met vrijwilligerswerk. Nu ben ik een fulltime vrijwilliger. Als ik gebeld word om bijvoorbeeld mensen naar het ziekenhuis te rijden, en ik heb niets te doen, dan doe ik dat graag.”

“Op een dag zat ik de krant te lezen toen mijn oog viel op een advertentie van Breda Actief. Dat ze in het kader van Duizend en één Kracht vrouwen zochten om aan een cursus empowerment deel te nemen. Ik heb me meteen aangemeld. In tien lessen heb ik geleerd hoe ik mensen kan helpen, hoe ik goed naar mensen kan luisteren, maar ook hoe ik mezelf verder kan ontwikkelen. Het was voor mij belangrijk om hieraan deel te nemen, want ik wil mijn eigen ervaringen gebruiken om andere allochtone vrouwen te helpen. Ik kan ze wegwijs maken in de Nederlandse maatschappij.”

Ik wil vrouwen helpen om een normaal leven te leiden

Duizend en één Kracht Breda

Werkvormen

Anderstalige vrouwen hebben behoefte om eerst te gaan kijken bij vrijwilligersorganisaties of activiteiten in de wijk voor ze zich aanmelden. Breda-Actief gaat daarom in een groepje van vijf anderstalige vrouwen tweemaal (meestal in de ochtend onder schooltijden) helpen met een activiteit bij een vrijwilligersorganisatie. Op deze manier krijgen de vrouwen meer vertrouwen in de organisatie en raken ze bekend met de mensen die daar werken.

In kleine groepjes helpen anderstalige vrouwen twee keer bij diverse vrijwilligersprojecten.

Bereik

Website

375 vrouwen.

www.breda-actief.nl

24

Samenwerking Breda-Actief met deelnemende vrijwilligersorganisaties, waaronder Emmaus, Zorginsteling Stg. Elisabeth, For You, Hobbylclub de Heksenbezem, Meet & Great.

Persoonlijke ontwikkeling “Toen ik hier kwam wist ik niet welke kant ik op moest. Alles was voor mij vreemd en na het overlijden van mijn man was er ook niemand die mij kon helpen. Maar ik kon mezelf staande houden. Dat wil ik ook meegeven aan andere vrouwen. Ik wil ze stimuleren om de taal te leren, want dat is zo belangrijk bij de persoonlijke ontwikkeling van die vrouwen.” “Door Duizend en één Kracht heb ik mezelf verder kunnen ontwikkelen. Zo wist ik niet wat bepaalde organisaties in Breda doen. Via Breda-Actief heb ik deelgenomen aan de ‘Maak eens kennis activiteit’ Meet en Great. Ik heb vrouwen uit verschillende culturen ontmoeten we hebben gezellig met elkaar gekookt en elkaars eten geproefd. Voorheen had ik dit niet voor mogelijk gehouden,

omdat je niet zo snel met elkaar in contact komt. Op deze manier leren we dat we samen met elkaar moeten leven.” Sangim is nu ook zelf betrokken bij het voorbereiden en uitvoeren van ‘Maak eens Kennis met’ activiteiten van BredaActief zodat vrouwen verschillende organisaties en activiteiten in Breda leren kennen.

Toekomst in eigen hand “Ik heb veel plannen voor de toekomst. Sowieso wil ik verder met vrijwilligerswerk. Ik wil vrouwen helpen om een normaal leven te leiden. Er zijn heel veel vrouwen die trauma’s hebben opgelopen die ze nooit verwerkt hebben. Die vrouwen wil ik stimuleren om stap voor stap hun leven weer op te pakken. Vrouwen die de kans krijgen om mee te doen met het project Duizend en één Kracht zou ik adviseren om deze kans te benutten, want een goede toekomst heb je zelf in de hand.”

Breda Actief biedt een cursus empowerment om vaardigheden verder te ontwikkelen

25

Voldoende en geschikte (vrijwilligers)plekken Vrouwen maatschappelijk activeren is één, maar zijn er ook voldoende plekken waar ze terecht kunnen? Zijn vrijwilligersorganisaties toegankelijk voor allochtone vrouwen? En hoe vind je die beschikbare plekken?

Hanife: “Ik ben gegroeid in het vrijwilligerswerk en heb ervaring op verschillende gebieden. Ik weet wie ik ben en wat ik doe. En ik laat iets moois achter voor mijn drie kinderen.”

26

Ria: “Na mijn ziekte wilde ik wel werken, maar de maatschappij verwelkomde mij niet met open armen. Dat herken ik ook bij nieuwkomers: ze hebben de wil om actief te zijn, maar vele deuren blijven voor hen gesloten.”

Fartuun: “Nu ik dit werk doe voel ik me een stuk beter. Elke ochtend gaat mijn wekker. Met plezier ga ik naar mijn stage. De hele dag thuiszitten vind ik saai. Ik heb veel nieuwe mensen leren kennen. Ook na mijn stage spreek ik met ze af. Ze komen bij me op bezoek en soms koken we met elkaar.”

27

“Ik ben gegroeid door het vrijwilligerswerk”

Hanife Özer woont 21 jaar in de Amsterdamse wijk Bos en Lommer. Zo lang als zij daar woont, zet zij zich in voor de wijk en haar bewoners. Hanife bereikt met de vrouwenvereniging Hilal Bas˛ak wekelijks 300 vrouwen, van jong tot oud, die geïsoleerd leven, geconfronteerd worden met taalproblemen en weinig zelfvertrouwen hebben. De vereniging Hilal Bas˛ak biedt de vrouwen laagdrempelige cursussen, bijvoorbeeld een kook-, kappers- of computercursus. Voor jonge meiden zijn er discussiegroepen, gekoppeld aan identiteitsvraagstukken. Daarbij richt Hilal Bas˛ak zich op zelfredzaamheid, vrouwenemancipatie en identiteitsvorming. Vrouwen die een cursus volgen, worden uiteindelijk vaak ook vrijwilliger bij de vereniging.

vervolgopleiding te volgen. “Mijn ouders kenden Nederland niet en ze waren bang dat ik teveel van het Nederlandse zou meekrijgen en mijn Turkse identiteit zou verliezen. Toen ik uiteindelijk vijf jaar later terugkeerde, had ik het idee dat het wel degelijk mogelijk is om hier in Nederland een opleiding te volgen, met behoud van eigen identiteit. Omdat er in die tijd weinig vrijwilligerswerk was gericht op nieuwe Nederlanders, zag ik daarin mijn kans.” Hanife heeft inmiddels veel ervaring opgedaan. “Ik ben gegroeid door het vrijwilligerswerk en ik heb ervaring op verschillende gebieden. Mijn ouders heb ik laten zien dat ik mezelf ben

Trots

Ik zie dat vrouwen zich meer en meer ontwikkelen

Na de basisschool, stuurden de ouders van Hanife haar terug naar Turkije om een

Duizend en één Kracht in Amsterdam West De kracht van sociale netwerken staat centraal bij Duizend en één Kracht in Amsterdam West. Vrijwilligersorganisaties worden getraind, waardoor geschikte vrijwilligersplekken worden georganiseerd, waar vrijwilligers onder goede begeleiding werken aan de eigen ontwikkeling.

Bereik De aanpak richt zich op bewoners die zich via vrijwilligerswerk willen ontwikkelen. Meer dan 150 vrijwilligers werkten bij de deelnemende organisaties aan de eigen ontwikkeling. De eerste vrijwilligersorganisaties hebben inmiddels de training afgerond en zijn gecertificeerd als Duizend en één Kracht organisatie.

28

Werkvormen Training voor vrijwilligersorganisaties gebaseerd op de EVC-procedure, inzet van ambassadeurs en portfoliotraject voor individuele vrijwilligers gebaseerd op de EVC-procedure.

Samenwerking De kernsamenwerking vindt plaats tussen Dienst Wonen, Zorg en Samenleving Gemeente Amsterdam, Stadsdeel West en Stichting Buurtparticipatie. De training voor de vrijwilligersorganisaties werd door Stichting Blik op Talent uitgevoerd.

Website www.vipwest.nl

gebleven, ik weet wie ik ben en wat ik doe. En ik laat iets moois achter voor mijn drie kinderen.” De man en kinderen van Hanife zijn trots op wat zij doet. Het succes maakt haar een soort buurtmoeder. “Op straat herkennen mensen mij en een simpele wandeling wordt al snel een wandeling vol gesprekken met bekenden. Mijn man en kinderen willen al niet meer met mij op stap. Ze moeten overal stoppen en wachten.”

Eerste Kamer Door Duizend en één Kracht heeft Hanife een EVC-certificaat kunnen halen. En de vrouwenvereniging Hilal Bas˛ak heeft in de loop der jaren een stevig portfolio opgebouwd met veel verschillende projecten. Op de vraag welke projecten uit dat portfolio het meest zijn bijgebleven, antwoord Hanife als eerste het project actualiteit. “Sinds de Turkse mediakanalen in Nederland beschikbaar zijn, worden de

Nederlandse actualiteiten niet bijgehouden. Wij hebben vrouwen gestimuleerd zich daar wél in te verdiepen. Ook zijn we met de vrouwen naar de Eerste Kamer geweest, een hele ervaring. Heel anders dan Turkije.” Een ander project is huiselijk geweld. Tijdens dit project kregen 114 jonge koppels preventieve voorlichting over huiselijk geweld. Het project was een samenwerkingsverband met meerdere instellingen, waaronder de moskee.

De toekomst Hilal Bas˛ak is als vereniging geworteld in Bos en Lommer en plukt daar de vruchten van. Hanife: “Ik zie dat de deelnemende vrouwen zich meer en meer ontwikkelen als goede moeder, echtgenote en ook als burger. Ze ontwikkelen zichzelf tot zelfstandige individuen die een bijdrage leveren aan de samenleving.” De vrouwen spelen volgens Hanife een uitzonderlijke rol. “Vrijwilligers doen meer dan ‘gewoon’ hun werk. Ze doen iets zonder dat zij er iets van terug verwachten. En dat is van onschatbare waarde.”

Vrouwenvereniging Hilal Bas˛ak biedt laagdrempelige cursussen en discussiegroepen

29

“Een persoon uit het isolement halen, is het ware doel”

Ria Stam wil het verschil maken in de levens van nieuwkomers. Daarom werkt ze bij Ravelijn mee aan het project Duizend en een Kracht; kracht en talent van vrouwen. Het project richt zich op de integratie, activering en taalverbetering van allochtone vrouwen die nieuw in Nederland zijn. Nu het project bijna op haar einde loopt, kijkt Ria terug naar hoe het begon.

Deuren blijven gesloten Tot Ria in 2001 voor de eerste maal kanker kreeg, werkte ze als personeelsadviseur. Na haar genezing ging ze weer aan de slag, maar in 2007 werd ze opnieuw ziek. “Op mijn leeftijd is het dan moeilijk om weer werk te vinden.” Om haar leven een zinvolle betekenis te geven, meldde ze zich als vrijwilliger bij Ravelijn. Misschien kan ze zich door haar ervaring goed inleven in de problemen van nieuwe Nederlanders. “Na mijn ziekte wilde ik werken, maar de maatschappij verwelkomde mij niet

Duizend en één Kracht Amersfoort Door het doen van vrijwilligerswerk kunnen allochtone vrouwen in inburgeringstrajecten zelfvertrouwen winnen, hun talenten aanwenden en zich oriënteren op mogelijkheden voor werk. Ravelijn in Amersfoort ontwikkelt daar begeleidingstrajecten op maat voor.

Vrouwen begeleiden bij integratie Ravelijn wil allochtone vrouwen met het project helpen (vrijwilligers)werk te vinden. “We luisteren aandachtig naar de wensen en behoeften van de vrouwen die zich aanmelden. Aan de hand daarvan starten we een passend traject”, legt Stam uit. Inburgeringsorganisatie NVA-Amersfoort verzorgt de aanmeldingen. De vrouwen komen overal vandaan; van Brazilië, Kongo en Soedan tot Afghanistan, Irak en Iran. Aanvankelijk kampte het project met problemen

We luisteren aandachtig naar de wensen en behoeften van de vrouwen

Werkvormen Traject op maat, bestaande uit onder andere een intakegesprek, begeleiding bij het zoeken naar een passende activiteit of werkplek, aanwezigheid bij het sollicitatiegesprek, begeleiding bij de activiteiten of het werk, cursussen of trainingen, evaluatie, overdracht in verband met mogelijk vervolgtraject.

Samenwerking Gemeente Amersfoort (opdrachtgever), NVA, het Centrum voor Duurzame inburgering in Amersfoort (verwijzer) en een groot aantal instellingen in Amersfoort (samenwerking).

Bereik

Website

75 vrouwen (streefcijfer).

www.ravelijn.nl

30

met open armen. Dat herken ik ook bij nieuwkomers: ze hebben de wil om actief te zijn, maar vele deuren blijven voor hen gesloten.”

omdat ook vrouwen met ernstige privé- en soms ook psychische problemen werden aangemeld. Hen kon niet altijd de juiste hulp bij integratie geboden worden, waardoor een deel van de trajecten voortijdig ingetrokken werd. Inmiddels ontvangt Ravelijn weer passende aanmeldingen.

Bijdrage aan maatschappij Het is niet overal gebruikelijk dat gehuwde vrouwen met kinderen werken. Een Afghaanse vrouw ziet haar vrijwilligerswerk in een museum daarom als een geschenk. In haar geboorteland was ze gewend om thuis te blijven om te zorgen voor het huishouden, haar kinderen en haar man. Ria: “Een persoon uit het isolement halen is voor mij het ware doel. Daarnaast is het voor mij belangrijk om niet alleen materiële dingen te verwerven, maar ook een bijdrage te leveren aan de

maatschappij. Daarom vind ik het belangrijk dat de zichtbaarheid van dit project vergroot wordt.”

Passend werk vinden Met het project heeft Ravelijn nu bijna 75 vrouwen bereikt. Analfabete vrouwen, maar soms ook zeer hoog opgeleide vrouwen. Ook voor hen is het moeilijk om werk te vinden. “Je zou verwachten dat het makkelijker zou zijn, omdat ze hoog opgeleid zijn. Maar ook voor hen is het moeilijk om de Nederlandse taal te begrijpen en passend (vrijwilligers)werk te vinden.” Stam is trots dat ze samen met andere vrijwilligers zoveel vrouwen heeft kunnen helpen. “Dit project kost relatief weinig, maar bereikt wel veel vrouwen”, aldus Stam. Ze hoopt dan ook dat het project voortgezet kan worden. Ravellijn Amsersfoort heeft in ieder geval een groot netwerk van vrijwilligersorganisaties opgebouwd. Ze zullen dan ook blijven zoeken naar geschikte plekken voor vrouwen die zich bij hen melden.

Ravelijn helpt allochtone vrouwen bij het vinden van passend vrijwilligerswerk

31

“Met plezier ga ik naar mijn stage”

Ruim drie jaar geleden kwam Fartuun Mahamuud als asielzoeker uit Somalie, ze is nu 27 jaar en woont op zichzelf. Onlangs heeft ze haar diploma inburgering gehaald. Drie dagen in de week doet ze vrijwilligerswerk en loopt ze stage via Galant vrijwilligersnetwerk. Ze kwam in contact met Galant via een voorlichting over Duizend en één Kracht voor ex cliënten van Vluchtelingenwerk en via haar taalaanbieder die Galant had benaderd te helpen met het zoeken naar een passende stage. Ze is nu actief bij ‘Meer! met elkaar’, een onderdeel van welzijnsonderneming Divers in Den Bosch. Meer! met elkaar helpt geïsoleerde vrouwen op weg in de Nederlandse maatschappij. Dat doen ze onder andere door een passend aanbod aan (vrijwilligers)werkplekken samen te stellen. Fartuun assisteert bij Nederlandse les en helpt bij creatieve cursussen zoals bloemschikken en sieraden maken.

Duizend en één Kracht Den Bosch Galant vrijwilligersnetwerk (onderdeel van Divers welzijnsonderneming) in Den Bosch ondersteunt vrijwilligersorganisaties bij het ontwikkelen en uitvoeren van diversiteitsbeleid en begeleidt allochtone vrouwen (én mannen) naar vrijwilligerswerk als vervolg op inburgering en/of educatie.

Bereik Meer dan 126 vrouwen en 43 organisaties.

32

Meer! met elkaar Het project Meer! met elkaar vindt plaats op twee locaties in de stad Den Bosch. Vrouwen van verschillende nationaliteiten ontmoeten elkaar. Ze volgen taalcursussen, computer- en kookles. Tijdens de cursus zijn ze verplicht om Nederlands te praten. De ochtend begint met een koffie inloop. Daarna gaan de vrouwen naar de cursus taalontmoeting. Fartuun helpt de vrouwen bij het vertalen. Ze spreekt Arabisch, Engels en Nederlands. Elke week bespreken ze een ander onderwerp. Deze week is het thema: vrouwen die je inspireren. Fartuun ziet Fanny Blankers-Koen als een vrouw waar zij een voorbeeld aan neemt: “Een stoere vrouw die veel bereikt heeft omdat ze zo hard kon lopen.” Veel bezoekers van het project nemen deel aan cursussen of gaan later zelf vrijwilligerswerk doen. De ontmoetingen met andere vrouwen inspireren. Ze ontdekken waar ze goed in

Werkvormen Kansenmarkten met voorafgaand workshops over diversiteitsbeleid, cursussen en workshops diversiteit voor vrijwilligersorganisaties, voorlichtingen en excursies bij aanbieders “Bossche stages” en/of vrijwilligerswerk, contact met de taalaanbieders, gebruik vrijwilligersvacaturebank.

Samenwerking Galant is onderdeel van de samenwerkingsketen voor educatie en inburgeringstrajecten. (Dienst Inburgering & Educatie van gemeente ’s-Hertogenbosch, Taalaanbieders, ROC School, Vluchtelingenwerk, MEER met elkaar).

Website www.galant.nl / www.divers.nl

zijn en op welk gebied ze zich verder willen ontwikkelen.

Zelfvertrouwen Divers werkt vraaggericht, de vrouwen komen zelf met ideeën. Ze zetten een cursus op en zoeken er een docent bij. Gaandeweg leren ze samen te werken, leggen ze contacten en ontdekken ze waar ze goed in zijn. Sommige initiatieven lukken, voor anderen is weinig animo. Zo bezochten weinig mensen de cursus ‘samen sporten’. Ook daar leren de vrouwen van. De cursus voor gastvrouwen is wel succesvol. De vrouwen willen weten hoe ze zichzelf moeten presenteren, hoe ze kennismaken met anderen en hoe ze de telefoon moeten opnemen. Ook de cursus vergaderen loopt goed. De deelnemers leren vaardigheden die ze in hun toekomstige werk kunnen gebruiken. In het begin ging het er chaotisch aan toe, iedereen praatte door elkaar heen. Nu zit er meer structuur in het vergaderen.

Aan bod komen het bespreken van de post, huishoudelijke mededelingen en organiseren van activiteiten. De deelneemsters krijgen meer zelfvertrouwen. Daar ontbreekt het nog wel eens aan omdat ze veel ellende hebben meegemaakt.

Naailes Fartuun zet binnenkort een naailes op. Ze houdt van kleding maken. Samen met haar begeleider gaat ze op zoek naar naaimachines en scharen. Via het netwerk kent ze vrouwen die de naailes willen geven. De stage bij Meer! met elkaar betekent veel voor Fartuun: “Nu ik dit werk doe voel ik me een stuk beter. Elke ochtend gaat mijn wekker. Met plezier ga ik naar mijn stage. De hele dag thuiszitten vind ik saai. Ik heb veel nieuwe mensen leren kennen. Ook na mijn stage spreek ik met ze af. Ze komen bij me op bezoek en soms koken we met elkaar.” Haar volgende cursus is een sollicitatietraining. Ze wil in de zorg gaan werken, met ouderen of kinderen. In Somalië deed ze de high school. Ze wil later naar de universiteit.

Veel deelnemers aan het project gaan later zelf vrijwilligerswerk doen

33

Begeleiding van vrouwen Er zijn verschillende stappen die vrouwen kunnen doorlopen binnen Duizend en één Kracht. Het zoeken of beginnen aan vrijwilligerswerk, het volgen van een EVCprocedure en het oefenen van de Nederlandse taal. Op welke manier zorg je ervoor dat vrouwen niet alleen staan bij het nemen van deze stappen?

Osazee: “Mijn motto is dat als je iets wil bereiken, je daar hard voor moet werken. Dan lukt het ook. Ik vond het best pittig maar heb toch doorgezet.”

34

Semra: ”Ik ben gelukkig als ik mensen help, als ze verder komen en gelukkig worden. Ik wil mensen bewust maken van het leven dat ze nu leiden en dat ze in de toekomst kunnen leiden. En hen begeleiden op de weg daar naartoe.”

Fatima: “De eerste drie jaar kon ik geen woord Nederlands spreken, ik wist niet eens hoe ik ‘brood’ moest zeggen. Mijn buurvrouw kwam wel eens met mij kletsen, maar ik verstond er niets van. Dat frustreerde mij heel erg.”

De vrouwen op de foto zijn een willekeurig taalkoppel binnen het project Taalmaatjes van de vrijwilligerscentrale Nijmegen.

35

“Ik vond het best pittig maar heb toch doorgezet”

Osazee Osagie nam deel aan Kleurrijk Zorgen, het EVC-project in de zorg in de gemeente Breda. Het project is er voor anderstalige vrouwen en mannen die in de zorg willen werken maar niet de juiste vooropleiding hebben.

Mensen helpen Osazee is een vluchtelinge uit Afrika en woont nu vier jaar in Nederland. Op de Taalschool waar ze Nederlandse les volgt, hoorde ze voor het eerst over het project Kleurrijk Zorgen. Ze was meteen enthousiast, in de zorg werken leek haar leuk. In Nigeria verzorgde Osazee haar opa en oma, ze vindt het fijn om mensen te helpen die dat nodig hebben. Toen ze geslaagd was voor haar inburgeringsexamen meldde ze zich aan bij Breda Actief, het servicepunt voor vrijwilligerswerk. Ze kwam in aanmerking voor een traject Beroeps Begeleidend Leren en loopt nu vier dagen per week stage. Een dag in de week gaat ze naar school. Haar eerste stage volgde ze bij

de dagbehandeling van zorginstelling Thebe. Daar ging Osazee in gesprek met de mensen en dronken ze samen koffie. Samen met hen deed ze ook verschillende activiteiten, zoals sjoelen en rummikub. Nu werkt Osazee op een gesloten afdeling met demente ouderen. Ze houdt zich bezig met de dagelijkse verzorging zoals wassen, aankleden en eten geven. Vrienden van Osazee willen ook wel een baan in de zorg. Ze zeggen vaak: “Ik spreek nauwelijks Nederlands, hoe kan ik dan een opleiding volgen?” Osazee spoort ze aan om contact op te nemen met Breda Actief, de organisatie het project uitvoert. “Als je de Nederlandse taal nog niet goed genoeg beheerst dan helpt Breda Actief met extra taallessen. Met de ondersteuning van dit project krijg je de kans om te studeren en een baan te vinden.”

Doorzettingsvermogen In september is Osazee begonnen met het project Kleurrijk Zorgen. Ze verwacht in juni haar

Duizend en één Kracht Breda

Werkvormen

Vrouwen willen méér dan alleen maar vrijwilligerswerk. Zij willen doorgroeien naar een betaalde baan. Breda Actief zette daarom een project op dat een groep vrouwen de kans bood op een startkwalificatie om in de zorg te kunnen gaan werken.

Voorbereidende cursus, stage, begeleiding op de werkvloer, trajectbegeleiding, taal op de werkvloer, EVC op mbo niveau 1, verkorte opleiding op mbo niveau 2.

Bereik 31 vrouwen (en twee mannen) hebben tot nu toe deelgenomen.

36

Samenwerking Gemeente, drie zorginstellingen, een taalaanbieder en een EVC-aanbieder.

Website www.breda-actief.nl

mbo niveau 1 te halen, daarna kan ze doorstromen naar het mbo niveau 2. Osazee vond de eerste weken van het traject zwaar. Werken en studeren tegelijkertijd viel niet mee. De studieboeken waren in het Nederlands en dat maakte het extra moeilijk. Osazee: “Mijn motto is dat als je iets wil bereiken, je daar hard voor moet werken. Dan lukt het ook. Ik vond het best pittig maar heb toch doorgezet.” Osazee had veel steun aan een vriendin uit Afrika die samen met haar het traject volgde. Samen maakten ze huiswerk. Daarnaast kreeg ze veel steun van Breda-Actief. Extra begeleiding op persoonlijk vlak, bij het leren omgaan met de werkcultuur in een verzorgingshuis en op het gebied van taal. Dat heeft Osazee geholpen bij het halen van haar startkwalificatie. Zonder dit traject

was dat haar waarschijnlijk niet gelukt. Voor haar betekent dit dat ze kan meedoen op een hoger niveau en de kans heeft om een beroep uit te kunnen oefenen wat ze heel leuk vindt.

Nigeriaanse droom In de toekomst wil Osazee doorleren naar mbo niveau 4. Dat duurt nog zo’n vier jaar. Ze droomt ervan een verzorgingstehuis in Nigeria te beginnen. “In Afrika zijn geen verzorgingstehuizen voor ouderen. Toen ik klein was woonden mijn opa en oma bij mij in huis. Kinderen zorgden voor ouders en grootouders. Maar dat is aan het veranderen. Kinderen moeten werken en zijn dan hele dagen van huis. De ouderen zijn dan alleen thuis, zonder hulp. Problemen treden op wanneer opa of oma ziek of dement wordt. Niemand weet hoe je deze ouderen moet verzorgen. De kennis ontbreekt daar gewoon. Dankzij dit project heb ik die kennis wel”.

Dankzij dit project heb ik die kennis wel

37

“Tegelijkertijd had ik een enorme drang om te laten zien wat ik kan” Twintig jaar geleden begon Semra Karahan haar loopbaan als vrijwilliger. Inmiddels is zij in dienst bij welzijnsorganisatie DOCK in Haarlem en begeleidt ze zelf vrijwilligers. Zij vond haar plek omdat zij de juiste mensen om zich heen had die haar op pad hielpen. Semra wil die kans ook aan anderen geven. Nu is zij betrokken bij het project Met Hart en Handen voor Zorg (HHZ) in Haarlem. Door dit project leren welzijns- en zorgorganisaties zich open te stellen voor allochtone vrijwilligers en hen zo te begeleiden naar betaald werk en/of scholing. Volgens Semra is de kracht van HHZ dat vrijwilligers niet alleen benaderd en behandeld worden als werkkracht, maar ook als mens. “Iemand binnenhalen is één, iemand binnen houden is twee. Vrijwilligers moet je niet alleen begeleiden in het werk, je moet ze ook persoonlijke coaching bieden. Van het geven van zelfvertrouwen tot het vastleggen van gedeelde doelen.” Semra merkt op dat in het verleden vaak een gat zat tussen de verwachtingspatronen van vrijwilligers en die van professionals.

De methodische aanpak van het project gaf Semra de handvatten om dat gat te dichten.

De kracht van interculturele communicatie De groep deelneemsters aan het project bestaat uit vrouwen met verschillende culturele achtergronden: Surinaamse, Marokkaanse en Turske vrouwen, maar ook een Mexicaanse. In sommige deelneemsters herkent Semra de onzekerheden die zij zelf vroeger ook had. “Ik had angst, omdat ik dacht dat mijn Nederlands niet goed genoeg was en dat mensen mij niet zouden begrijpen. Tegelijkertijd had ik een enorme drang om te laten zien wat ik kan.” Haar Turkse achtergrond ziet Semra als een succesfactor. Niet alleen omdat ze de taalproblematiek herkent, maar ook

Ik ben gelukkig als ik mensen help

Duizend en één Kracht Haarlem

Werkvormen

Dock Haarlem en Vrijwilligerscentrale Haarlem werkten in Met Hart en Handen voor Zorg aan het vergroten van de bindingskansen van allochtone vrijwilligers op de werkvloer in organisaties voor zorg en welzijn in Haarlem. Dit gebeurde door de inzet van (allochtone) coaches (professionals en/of vrijwilligers) binnen de arbeidsorganisatie tijdens de inwerkperiode in het vrijwilligerswerk.

Training Coaching van allochtone vrijwilligsters van vijf dagdelen. Tijdens/na afloop van de training coachte elke deelnemer minimaal twee vrijwilligsters.

Bereik 12 coaches en 24 vrijwilligers.

38

Samenwerking MOVISIE (training van de coaches, methodiekbeschrijving), Dock Haarlem (coördinatie, support van de coaches), Vrijwilligerscentrale Haarlem (projectleiding en bemiddeling van de vrijwilligsters).

op het gebied van interculturele communicatie. “Ik kom uit een wij-cultuur, waarin het toelaten van emoties en erover praten juist erg belangrijk is. Waar een ander misschien dichtklapt, ga ik juist in gesprek met mensen. Dat schept een vertrouwensband en geeft mensen meer zelfvertrouwen.” Juist dat zelfvertrouwen kan doorslaggevend zijn in het leven. “Soms heeft iemand net even dat ene zetje nodig. Een andere keer is het belangrijk iemand bewust een bepaalde richting op te sturen.” Dat die stimulans effect sorteert, blijkt uit de initiatieven van vrijwilligers. Zo heeft een vrouw een mbo-diploma Sociale Dienstverlening gehaald en is een andere kinderleidster geworden.

Ervaringsmogelijkheden creëren HHZ focust op vrijwillige inzet bij projecten voor ouderen. “Het Open eettafel project

bijvoorbeeld, is gericht op bestrijding van eenzaamheid van ouderen. We zorgen voor gezamenlijke maaltijden. Vrijwilligers worden ingezet voor de inschrijvingen, het serveren van eten en het ophalen en thuisbrengen van de ouderen.” “Het belangrijkste bij het begeleiden van vrijwilligsters is het creëren van positieve ervaringsmogelijkheden. Door positieve ervaringen krijgen mensen meer zelfvertrouwen. Een koffiejuffrouw kan misschien ook inschrijvingen verzorgen. En als ze dat heeft ervaren, is er negentig procent kans, dat zij er gelukkiger van wordt.”

Toekomst Semra wil haar werk voortzetten. ”Ik ben gelukkig als ik mensen help, als ze verder komen en gelukkig worden. Ik wil mensen bewust maken van het leven dat ze nu leiden en dat ze in de toekomst kunnen leiden. En hen begeleiden op de weg daar naartoe.”

Het project Met Hart en Handen voor Zorg leert organisaties zich open te stellen voor allochtone vrijwilligers

39

“In Marokko mochten meisjes niet naar school, hier kan dat wel”

Ze is ambitieus en leergierig. Tien jaar geleden kwam Fatima Kalmoua bij de vrijwilligerscentrale Nijmegen terecht en sindsdien is ze daar niet meer weg te denken. Tot haar tevredenheid doet ze mee aan het project Taalmaatjes, dat door een samenwerkingsverband met het Intercultureel Centrum voor Participatie en Emancipatie tot stand kwam.

Frustrerend “Al zo’n 34 jaar woon ik in Nederland. De eerste drie jaar kon ik geen woord Nederlands spreken, ik wist niet eens hoe ik ‘brood’ moest zeggen. Mijn buurvrouw kwam wel eens met mij kletsen, maar ik verstond er niets van. Dat frustreerde mij heel erg. Op een gegeven moment ben ik naar een buurthuis gegaan om daar taallessen te volgen. Omdat ik voor mijn gezin moest zorgen ging ik daar niet op een

Duizend en één Kracht Nijmegen Vrijwilligerscentrale Nijmegen organiseerde een project met taalkoppels waarbij de nadruk werd gelegd op het oefenen van de taal, in combinatie met deelname aan de samenleving. Dit als opstap naar vrijwilligerswerk. Allochtone vrouwen doen vrijwilligerswerk, daarbij worden ze zo lang dat nodig is bijgestaan door de taalcoach.

regelmatige basis heen. Ook was het niet goed geregeld, zo werd de leraar niet vervangen als hij ziek was.”

Taalles “Via een welzijnsorganisatie kwam ik tien jaar geleden terecht bij de vrijwilligerscentrale Nijmegen. Ik heb verschillende trajecten doorlopen en nu krijg ik op vaste dagen taalles. Daarnaast krijg ik hulp van mijn taalmaatje, ze helpt me heel goed. Zo geeft ze mij regelmatig huiswerk mee. En als ik iets uit de lesstof niet begrijp, dan legt zij mij dat uit. Daarnaast krijg ik van haar rekensommen die ik moet oplossen en ik krijg boeken mee om thuis te lezen.” “Voor mij is het heel belangrijk om de taal te leren. Vroeger ben ik in Marokko nooit naar school geweest, meisjes mochten dat niet.

Werkvormen Werving van de taalmaatjes, kennismakings-/ selectiegesprek, matching taalcoach en allochtone deelnemer, monitoring, informatie/ trainingsbijeenkomsten voor beide doelgroepen, dagje uit voor de taalkoppels, tweemaandelijkse nieuwsbrief voor taalcoaches, faciliteren bemiddeling naar een geschikte vrijwilligersplek.

Samenwerking Gemeentebureau Inburgering, inburgeringsinstanties en alle organisaties die met vrijwilligers werken zoals zorgcentra, scholen en kinderopvang.

Bereik

Website

330 taalkoppels.

www.vwc-nijmegen.nl

40

Hier in Nederland kan ik dat wel doen. Ik krijg regelmatig brieven binnen van verschillende instanties en die begrijp ik niet. Als ik naar de dokter ga versta ik ze slecht, laatst zat ik bij een specialist en ik begreep hem maar niet. Toen heb ik hem gevraagd of hij alles wil opschrijven zodat iemand voor mij het daarna kon vertalen. Mijn kinderen zijn volwassen en leiden hun eigen leven. Ik kan ze niet altijd mee vragen naar de dokter. Maar brieven vertalen ze wel voor me.”

Ik wil graag zonder hulp van anderen mijn brieven lezen en begrijpen. Het behalen van mijn rijbewijs in 2003 was een stap in de goede richting. Mijn taal is zodanig verbeterd dat ik mijn theorie-examen in het Nederlands heb afgelegd.” Via de Vrijwilligerscentrale Nijmegen is Fatima ook in contact gekomen met het Internationaal Vrouwencentrum. Daar doet ze mee aan verschillende activiteiten. Haar taalcoach steunt haar daarbij en is ook regelmatig aanwezig.

Zelfstandig worden

“Het positieve aan dit project is dat ik mijn taalles in de praktijk kan brengen met mijn taalmaatje. Het heeft mij enorm geholpen. Daarom zou ik andere vrouwen ook adviseren om zo’n soort project te volgen als ze de kans krijgen. Op deze manier kun je er voor zorgen dat je zelfredzaam wordt, want uiteindelijk moet je het zelf doen.”

“Dankzij mijn taalmaatje gaat mijn taal vooruit. Nu praat ik zelfs beter Nederlands dan mijn man. Mijn wens is om zelfstandig te worden.

Bij het project Taalmaatjes leren vrouwen de taal, in combinatie met deelname aan de samenleving De vrouwen op de foto zijn een willekeurig taalkoppel binnen het project Taalmaatjes van de vrijwilligerscentrale Nijmegen.

41

Ketensamenwerking Duizend en één Kracht staat voor lokaal samenwerken aan een compleet aanbod voor vrouwen. Hiermee wordt het voor de vrouwen makkelijker om vervolgstappen te zetten die hen perspectief bieden, bijvoorbeeld op een betaalde baan. In zo’n ketensamenwerking staat de doorstroom van vrouwen centraal.

Sahar: “Tijdens mijn eerste jaren in Nederland, heb ik mijzelf vaak afgevraagd: wie ben ik, wat wil ik, wil ik zo verder leven...? Sindsdien is er enorm veel veranderd. Na het behalen van mijn staatsexamen Nederlandse taal wil ik graag als schoonheidsspecialiste aan de slag.” De vrouw op de foto is niet Sahar, maar een willekeurige andere vrouw, betrokken bij een van de vele projecten binnen Duizend en één Kracht.

42

Milouschka: “Voorheen opereerden de organisaties op aparte eilanden. Dit zorgde voor de vrouwen ook voor een heleboel rompslomp, zoals verschillende inschrijfformulieren. Nu is er één gezamenlijk inschrijfformulier, waar alle organisaties gebruik van maken.”

Perihan: “Nu ik de cursus heb gevolgd is mijn toekomstbeeld erg veranderd. Voorheen wilde ik werken en maakte het me niet uit waar. Nu heb ik een duidelijk doel voor ogen. Ik wil graag als verzorgende werken. En ik wil vooruit.”

43

“Ik praat de vrouwen soms letterlijk uit hun huizen”

Gevlucht voor het regime van Saddam Hoessein, kwam Sahar in 1994 met man en zoon aan in Nijmegen. Haar geïsoleerde bestaan, ver van haar familie en land, deed haar in een depressie belanden: “Ik ging liever terug met het risico te sterven achter slot en grendel, dan hier een doelloos bestaan te leiden.”

Rolmodel Zeventien jaar later en nog vier kinderen verder, is Sahar een rolmodel voor veel vrouwen in Leeuwarden. Als actief intermediair bij Multifunctioneel Centrum Zuidvliet, lukt het haar om grote groepen vrouwen te trekken naar allerlei activiteiten: een gezellig etentje, een modeshow of een voorlichtingsbijeenkomst over opvoeding. Maar ook naar voorlichtingsbijeenkomsten over meer ingewikkelde onderwerpen als seksueel overdraagbare aandoeningen of empowermenttrainingen, komen de vrouwen.

Duizend en één Kracht Leeuwarden Leeuwarden heeft een actief beleid op het terrein van participatie, emancipatie en integratie, met een sleutelpositie voor de allochtone vrouw. Doordat de vele activiteiten niet op elkaar werden afgestemd was het effect echter beperkt. Organisaties in Leeuwarden brachten hierin gezamenlijk verbetering door bundeling en coördinatie in de keten waardoor de vrouwen daadwerkelijk stappen vooruit konden maken.

Ervaring Uit eigen ervaring weet Sahar dat het voor veel vrouwen niet vanzelfsprekend is om zelf initiatief te nemen, zomaar op iemand af te stappen of eens een buurthuis te bezoeken. Hoewel ze gemotiveerd zijn om de taal te leren of te werken, ontbreekt het hen aan de kennis over de mogelijkheden. Sahar motiveert en maakt vrouwen wegwijs: “Soms praat ik ze zelfs letterlijk uit hun huizen. Veel vrouwen spreken de taal niet. De maatschappij, met hele andere omgangsvormen dan in hun thuisland, is hen vreemd. Ze worden hierdoor onzeker, sluiten zichzelf op in huizen en raken in een isolement. Ik moedig ze aan om aan onze activiteiten deel te nemen.” Sahar begrijpt de vrouwen goed: ”Doordat ik de taal niet beheerste durfde ik niet te spreken in het openbaar of antwoord te geven als mij iets gevraagd werd. En hoewel ik in mijn land afgestudeerd

Werkvormen Zichtbaar maken keten door trajecten/ projecten met elkaar te verbinden, zorgen voor afstemming, intake deelnemers, inzet coach, scholing coaches, organiseren van bijeenkomsten met oog op empowerment.

Samenwerking Kernteam: Welzijn Centraal (nu Welzijn Leeuwarden, Sinne Welzijn) en de gemeente Leeuwarden. Verder het Vrijwilligersservicepunt, zorginstelling Palet en diverse (zelf)organisaties en instellingen.

Bereik

Website

Ruim 800 vrouwen.

www.projectmcc.nl

44

elektricien was, werd mijn diploma hier niet gewaardeerd. Daardoor kon ik geen betaald werk vinden. Mijn zelfvertrouwen wankelde. Dat geldt ook voor de vrouwen die ik probeer te helpen. Zij hebben de potentie en zijn gemotiveerd, maar weten de weg niet te vinden naar een cursus of een baan. Zonder hulp lukt het hen maar moeilijk om uit hun isolement te raken.”

Lingo Door problemen met de taal, kon Sahar ook haar kinderen niet helpen zoals ze dat zou willen: “Mijn kinderen kon ik niet veel bieden, ik wist niet hoe ze het op school deden en kon ze niet helpen met hun huiswerk. Ik wilde graag laten zien dat ik betrokken was, maar tijdens 10-minutengesprekken kwam ik niet verder dan op alles wat de leerkracht vertelde, ‘ja’ te

knikken. Ik schaamde me zo erg dat ik maar niet meer ging.” Door regelmatig naar tv-programma’s als Lingo te kijken, lukte het Sahar toch om iets van de taal te begrijpen. Doordat ze uiteindelijk de Nederlandse taal beter sprak en begreep, kon Sahar als vrijwilliger aan de slag op de basisschool van haar kinderen. Hier kwam zij in aanraking met Multifunctioneel Centrum Zuidvliet, waar ze andere vrouwen wegwijs maakt en helpt bij het vinden van een cursus, opleiding, werk of vrijwilligerswerk. Sahar: “Tijdens mijn eerste jaren in Nederland, heb ik mijzelf vaak afgevraagd: wie ben ik, wat wil ik, wil ik zo verder leven...?” Sindsdien is enorm veel veranderd. “Na het behalen van mijn staatsexamen Nederlandse taal, wil ik graag als schoonheidsspecialiste aan de slag. Mijn kinderen en man zijn trots op me, iedere dag vragen ze weer wat ik geleerd heb. Maar zij zijn niet de enige motivatie geweest om weer middenin het leven te staan: ik heb deze maatschappij iets te bieden.”

Het is voor veel vrouwen niet vanzelfsprekend initiatief te nemen, op iemand af te stappen of een buurthuis te bezoeken

De vrouw op de foto is niet Sahar, maar een willekeurige andere vrouw, betrokken bij een van de vele projecten binnen Duizend en één Kracht.

45

“In drie jaar tijd hebben we een goede basis gelegd voor samenwerking en afstemming”

Margaret Ariëns is projectleider Duizend en één Kracht bij Contour Tilburg, een organisatie voor vrijwilligerswerk en informele zorg. Milouschka Lourens is trajectbegeleider bij Stichting Experimenten Werkgelegenheid (SEW). In overleg met gemeente Tilburg hebben ze een plan opgesteld om organisaties beter met elkaar te laten samenwerken. Een fietstocht langs de organisaties was een van de resultaten. Op het kantoor van SEW vertellen ze wat Duizend en één Kracht betekend heeft voor de samenwerking.

Overlap “Dankzij de activiteiten in het project weten we nu precies wat de organisaties te bieden hebben aan activiteiten voor vrijwilligers. Voorheen was dit anders. Zo kwam het wel eens voor dat de activiteiten van de verschillende organisaties elkaar overlapten. Door onze samenwerking proberen we efficiënter om te gaan met de behoefte van de vrouwen”, zegt Ariëns. Om te laten zien wat de verschillende

Duizend en één Kracht Tilburg Om elkaar te informeren over hun activiteitenaanbod en het gevoel van gezamenlijk verantwoordelijkheid voor het project Duizend en één Kracht op te frissen hielden Tilburgse organisaties een fietstocht langs alle deelnemende instellingen, gekoppeld aan presentaties.

Bereik Vertegenwoordigers van veertien organisaties.

46

instanties in Tilburg te bieden hebben, is een fietstocht georganiseerd. In Tilburg-Noord zijn ze begonnen en zo zijn ze, al fietsend door Tilburg, alle samenwerkende organisaties afgegaan. Bij elke instelling kregen ze een presentatie van de activiteiten, georganiseerd door de vrouwen en hun begeleiders. Om zicht te krijgen op het scala van activiteiten, hebben de organisaties tijdens de fietstocht een soort organisatieportfolio opgesteld. “Een minivorm van de Kansengids, maar dan voor de organisaties zelf”, verduidelijkt de projectleider.

Intensieve samenwerking Voorheen opereerden de organisaties op aparte eilanden. Dit zorgde voor de vrouwen ook voor

We hebben een goede basis gelegd voor samenwerking en afstemming

Werkvormen Jaarlijkse fietstocht langs deelnemende organisaties, presentaties van activiteiten en plannen, portfolio’s van de organisaties.

Samenwerking Deelnemende vrouwen, ROC Tilburg, Contour, Centrum Buitenlandse Vrouwen, Missionair Servicecentrum, St. Nieuwkomers en Vluchtelingen Brabant Centraal, Feniks, de Twern, Dorbitha, de Bloesem, Moedercentrum de Ketting, St. Experimenten Werkgelegenheid, KANT, Capabel Taal, Nederland Centrum buitenlanders en de gemeente Tilburg.

een heleboel rompslomp, zoals verschillende inschrijfformulieren. Nu is er één gezamenlijk inschrijfformulier, waar alle organisaties gebruik van maken. Uit deze intensieve samenwerking is het idee voor het Tilburgs Portfolio ontstaan. Vrouwen die zich aanmelden bij een organisatie worden in de gelegenheid gesteld een portfolio te maken. Dit portfolio bevat het gezamenlijke inschrijfformulier, een biografie en een soort van een curriculum. Als een participant een activiteit heeft afgerond, dan wordt dat via ‘bewijzen’ vermeld in het portfolio. “Op deze manier kan er in een oogopslag gezien worden wat de vrouw kan, en wat ze tot nu toe heeft gedaan”, vertelt Lourens. “De kracht zit er in dat er een aparte bijlage is waarin de overdracht naar een andere organisatie is opgenomen. Met elkaar zorgen we er voor dat

de vrouwen zich in een opwaartse lijn kunnen ontwikkelen.”

Hectiek De samenwerking is van grote betekenis in het begeleiden van allochtone vrouwen. Vraag en aanbod worden beter op elkaar afgestemd en vrouwen worden op een efficiënte manier geholpen. Zo kan een vrouw in haar portfolio aangeven waar haar interesses liggen. Dan kan ze bij SEW werkervaring opdoen en Contour kan haar helpen bij het vinden van vrijwilligerswerk. Voor de deelnemende organisaties liggen veel kansen in het verschiet. “In drie jaar tijd hebben we een goede basis gelegd voor samenwerking en afstemming. Dat moet verder uitgediept worden. In de hectiek van het dagelijks werk denk je daar niet altijd aan. Je moet geprikkeld worden en daarom is zo’n fietstocht erg effectief”, aldus de beide dames.

Uit de praktijk blijkt dat samenwerking van grote betekenis is bij begeleiding van allochtone vrouwen

47 Margaret

“Nu heb ik een duidelijk doel voor ogen”

In haar thuisland Turkije heeft ze geologie gestudeerd, maar diep van binnen voelt Perihan Kaynak zich geen geoloog. Ze wil graag de zorg in. Via haar vriendin, die tevens één van de trainers is, maakte ze kennis met vrijwilligerscentrale Helmond waar ze de cursus empowerment heeft gevolgd. “Het heeft me uit mijn sociale isolement geraakt.”

Spannend “Mijn voornaamste reden om aan deze cursus mee te doen, was om het huis uit te komen. Drie jaar geleden ben ik naar Nederland verhuisd vanwege mijn huwelijk met een Nederlandse man. Ik heb hem op vakantie leren kennen en de vonk sloeg meteen over. Mijn ouders waren er niet zo blij mee, maar ik heb voet bij stuk gehouden en zij zijn er mee akkoord gegaan, want ík moet uiteindelijk mijn

Duizend en één Kracht Helmond Onafhankelijkheid en een eigen inkomen bleken belangrijke drijfveren voor deelneemsters aan de empowermenttraining van vrijwilligerscentrale Helmond. Daarom breidde de centrale de doelen uit tot doorstroom naar betaald werk en/of opleiding.

Bereik 48 vrouwen (empowermenttraining), 118 aanmeldingen als potentiële vrijwilliger.

48

leven met hem delen. In het begin vond ik het heel spannend om naar Nederland te komen. Alles was nieuw en anders, maar naarmate de tijd vorderde besefte ik het gemis van mijn familie, het ontbreken van werk en sociale contacten. De cursus kwam op dat moment als een geschenk uit de hemel. Ik ben eraan begonnen, niet wetend wat mij te wachten stond. Maar dat vond ik niet erg. Het is in Nederland erg moeilijk om contacten te leggen met mensen, want ze zijn afstandelijk. Op deze manier kon ik op een vrijblijvende manier kennismaken met andere vrouwen.”

Je krijgt het gevoel dat je heter niet alleen hoeft te doen

Werkvormen Training met als vaste onderdelen: excursies, schrijven cv en/of sollicitatiebrief, informatieochtend Werk & Inkomen. Individuele aanvullende activiteiten: afspraken met opleidingsinstituut, vrijwilligersorganisatie of organisatie als opstap naar betaald werk.

Samenwerking Onder andere Werk & Inkomen gemeente Helmond, Re-integratiebureaus, UWV Werkbedrijf, bedrijfsleven, zorginstellingen, inburgeringsinstituut, projecten Taalcoaches en Samenspraak, Humanitas, LEVgroep, Wijkcentra en activiteitencentra.

Website www.vrijwilligerscentralehelmond.nl

Isolement

Doel voor ogen

“Op de cursus heb ik verschillende allochtone vrouwen leren kennen. Ik raakte uit mijn isolement, ik hoorde de verhalen van andere vrouwen en dat was heel erg interessant. De cursus zelf was ook erg ingrijpend. Je gaat echt nadenken over wie je bent en wat je wilt. Je gaat zelfs terug naar je jeugd en gaat kijken wat je toen wilde worden en waarom dat niet gelukt is. Als kind wilde ik zangeres worden, maar dat mocht niet van mijn vader. Op de universiteit werd ik ingeloot in geologie. Na een tijdje vond ik het niets. Ik wilde ermee stoppen, maar van mijn ouders moest ik mijn studie afmaken.”

“Nu ik de cursus heb gevolgd is mijn toekomstbeeld erg veranderd. Voorheen wilde ik werken en maakte het me niet uit waar. Nu heb ik een duidelijk doel voor ogen. Ik wil graag als verzorgende werken. En ik wil vooruit. Ik houd er niet van om zielig thuis te zitten en afhankelijk te zijn van mijn man. Een groot voordeel van deze cursus is dat ik een breed netwerk heb opgebouwd. En uiteindelijk heb ik aan de cursus een baan overgehouden, want ik studeer en werk tegelijk. Als andere vrouwen de kans krijgen om aan zo’n soortgelijk project mee te doen, dan zou ik ze adviseren dat vooral te doen. Er wordt heel goed naar je geluisterd en je wordt geholpen. Daarnaast geven ze je het gevoel dat je er niet alleen voorstaat”.

Onafhankelijkheid en een eigen inkomen zijn belangrijke drijfveren voor deelneemsters aan de training

49

De doelstelling van Duizend en één Kracht is het maatschappelijk activeren van allochtone vrouwen door middel van vrijwilligerswerk. Het landelijke programma liep van 2007 tot en met 2011, maar in de praktijk bouwen gemeenten verder op de behaalde resultaten. Het succes van Duizend en één Kracht schuilt in samenwerking, maatwerk en investeren in de eigen kracht van vrouwen. In de afgelopen vier jaar hebben organisaties in 26 gemeenten hun krachten gebundeld. En met elkaar hebben zij vernieuwende en inspirerende aanpakken ontwikkeld om maatschappelijke participatie van allochtone vrouwen tot een succes te maken. In Duizend en één Sterren presenteren we 18 van de vele, inspirerende aanpakken die voortkomen uit Duizend en één Kracht. Uit Duizend en één Kracht zijn - gelukkig - veel meer succesverhalen voortgekomen. We kiezen voor deze 18, omdat dit de genomineerden zijn voor de VSB Duizend en één Kracht Sterren: aanmoedigingsprijzen voor de meest inspirerende aanpakken, methodieken en initiatieven vanuit de lokale praktijk van Duizend en één Kracht. De winnaars werden op vrijdag 9 december 2011 tijdens De Grote Finale bekend gemaakt.