Diverse school, diverse kansen
• Stel je buur de volgende 3 vragen: 1. 2. 3.
Hoe kom jij in aanraking met diversiteit in onderwijs? Wat is het eerste gevoel dat jij hebt wanneer je denkt aan diversiteit? Voel je jezelf bekwaam in omgaan met diversiteit?
• Vat de antwoorden in max 3 woorden samen, schrijf op een etiket en plak dit elkaar op.
Kijk naar wat er op je etiket staat. Klopt dit met hoe je jezelf ziet?
Waarom diversiteit? Waarom is aandacht voor / goed omgaan met diversiteit in onderwijs belangrijk?
Waarom diversiteit? • Krachtige leeromgeving • Gelijke kansen geven • Ouders kennen leerlingen kennen • Aansluiten bij de leefwereld van de leerlingen • Eindtermen & Ontwikkelingsdoelen • School als positieve voorziening • Leerlingen voorbereiden op een diverse maatschappij
Wat is diversiteit? Wat roept diversiteit bij jou op?
Diversiteit in Brussel
Brussel als meertalige stad Hoeveel procent van de Brusselse jongeren groeit op in een meertalig gezin? • 23,4% • 38,6% • 53,2%
Brussel als meertalige stad • 53,2% jongeren groeit op in meertalig gezin • Steeds grotere diversiteit aan thuistalen: van 72 (2000) naar 104 (2011) • Thuistaal NL: 5,4% • Thuistaal NL-FR: 14,1% • FR noch NL: 32% • Taaldiversiteit neemt toe, maar taalkennis daalt
Brussels als cultureel diverse stad Hoeveel procent van de Brusselaars heeft niet de Belgische nationaliteit? • 18% • 27% • 33%
Brussels als cultureel diverse stad • 381.771 inwoners van BHG heeft niet de Belgische nationaliteit: 33% ( Vlaanderen: 7,3%) • Migratie belangrijkste demografische factor in bevolkingssamenstelling • Meer dan 50% van de BXL bevolking afkomstig uit het buitenland of geboren uit ouders die migreerden • Diversiteit landen van herkomst is enkel toegenomen
Brussels als sociaal diverse stad Waar staat Brussel in de lijst met rijkste en armste regio’s in Europa? • 3e plaats, na Luxemburg • 21e plaats, na Salzburg • Op 18 na laatste, voor Centru (Roemenië)
Brussels als sociaal diverse stad Brussel: 3de rijkste regio in Europa
Maar…
Brussels als sociaal diverse stad Hoeveel procent van de Brusselse bevolking leeft onder de armoederisicogrens? • 7,2% à 14,8% • 15,2% à 23,6% • 21,3% à 35,3%
Brussels als sociaal diverse stad
• 21,3% à 35,3% Brusselse bevolking onder armoederisicogrens (BE: 15,3%) • 37,7% van huishoudens grote moeilijkheden om rond te komen (VL: 14%) • Werkloosheid: 20,8% • Jongerenwerkloosheid (18j-24j): 29,8%
Brussels als sociaal diverse stad • 27,2% van Brusselaars tussen 25-34 jaar heeft een laag opleidingsniveau (BE: 18,1%) • 22,7% Brusselse kinderen groeit op in huishouden zonder inkomen uit werk
(VL: 6,4%)
• 23% Brusselaars zwak sociaal netwerk
(VL: 12%)
• 20,8% Brusselaars van 16+ neemt deel aan sportieve, recreatieve of artistieke activiteiten (VL: 39,7%)
• 19,2% van huishoudens met kinderen geen toegang tot internet (kostprijs)
Maatschappij in beweging DIVERSITEIT IN MENSEN
DIVERSITEIT TUSSEN MENSEN
Maatschappij in beweging • Jongeren en ‘lifestyle’ – Leven in medialand – Leren anders(?) – (Verbazingwekkend) mobiel of toch ook niet? – Mondigheid en respect
• Het gezin – Nieuwe gezinsvormen – Opvoeding: grenzen, gedrag?
Maatschappij in beweging • Migratiesamenleving – Superdiversiteit – Uiteenlopende vormen van migratie, met andere behoeften – Vlottende bevolking (‘komen en gaan’)
• Het ‘outen van (deel)identiteiten’ – – – –
Vanuit ontworteling, sociale uitsluiting, … Gender, holebi, Armoede Peergroepen en subculturen
Wat is diversiteit? • Groepsgerichte visie vs. individugerichte visie • Diversiteit tussen mensen en groepen gaat altijd samen met diversiteit in mensen en groepen • Diversiteit een plaats geven in (o.a.) de school gaat dus om veel meer dan rekening houden met de aanwezigheid van allochtonen en toenemende etnische verschillen… 20
Wat bedoelen wij met CULTUUR? • Vaak slechts gelinkt aan nationaliteit of etniciteit. • Minstens evenzeer te linken aan sociale systemen, die ook elk hun eigen cultuur hebben. • Die ≠ sociale systemen interageren en beïnvloeden elkaar. • Mensen staan onder invloed van ≠ culturen. • Binnen één cultuur ook tegenstrijdigheden en meningsverschillen. • Statische visie vs. dynamische visie 21
Wat bedoelen wij met IDENTITEIT? • De vragen naar het ‘zelf’ (Wie ben ik? Wie zijn wij?) in relatie tot de anderen. • Zowel bij individuen als bij groepen. • Dynamisch, meervoudig (en ‘meerlagig’) en complex. • Manifesteert zich verschillend o.a. afhankelijk van de context. • >< ID in termen van vast en onveranderlijk wordt uitsluitingsmechanisme. 22
De uitdaging voor de school? • Diversiteit is de norm! • Een traject gaan – Meer dan werken aan ‘respect’ en ‘verdraagzaamheid’ – Met diversiteit als uitgangspunt – Een proces op gang zetten • De bestaande diversiteit (h)erkennen en aanvaarden • Interactie aangaan (ontmoeting, dialoog, samenwerking,…) • Toewerken naar gezamenlijke resultaten (groot of klein)
– Diversiteit vereist ook grenzen. 23
Wat bedoelen wij met grenzen? • Worden aangegeven door geschriften met grote maatschappelijke draagkracht (wet- en regelgeving) • Opvoedingsproject • Bieden referentiekader: – Verplichting voor elke burger om minimum aan diversiteit te aanvaarden. – Bepaalde vormen/uitingen van diversiteit door niemand te aanvaarden. – Vrijheid om niet of minimaal met diversiteit om te gaan. – Dat het zelf veranderlijk en veranderbaar is. 24
Jezelf en elkaar kennen • Welke informatie heb je nodig over gezinnen? • Welke informatie hebben de gezinnen nodig over de school? • Hoe ga je in de school om met deze info? • Wat verwacht je dat ouders doen met de info die jij geeft?
Jezelf en elkaar kennen
7 dimensies van ouderbetrokkenheid als hulpmiddel
Hoe ga je in dialoog? Je gaat op schoolreis met 1e graad secundair onderwijs. Je krijgt de boodschap van heel wat leerlingen dat ze niet meegaan. Wat doe je? Bespreek in groep.
Hoe kan je leerlingen hierbij betrekken?
Hoe ga je in dialoog?
• Invoegen Toevoegen • Kleur bekennen: duidelijk maken waarvoor je staat, welke waarden je aanhangt, welke doelen je hebt • Denken niet laten ondersneeuwen door emoties (maar de emoties wel een plaats geven) • Duidelijk grenzen stellen en ook bereid zijn grenzen te verleggen
Partnerschap Hoe erkent jouw school ouders en leerling als partner? Maak het concreet.
Partnerschap
+ Familie, omgeving, …
Partnerschap
Partnerschap • Op maat van school en ouders
• Wat kan de school aan? Wat kunnen de ouders aan? – Draagkracht: tijd – attitudes – vaardigheden
• Gemeenschappelijk engagement i.f.v. jongere
HOE? Krachtenbenadering • diversiteit positief benaderen • vanuit het positieve vertrekken, kijken naar kansen in moeilijke en diverse situaties • los komen van het ‘deficitdenken’, vertrekken vanuit de sterktes van de leefwereld van de kinderen/ouders
Brede School: netwerk uitbouwen
33
Aandachtspunten • Geen schuld – Wel: gedeelde verantwoordelijkheid
• Ouders = 1ste opvoeder van het kind • versterken van de ouder in zijn rol als opvoeder, niet in de plaats treden • evenwicht tussen zorg en empowerment • afstappen van eigen referentiekader: zich kunnen ‘inleven’ ‘iedere situatie is complex en vraagt
een aanpak op maat’ 34
Intervisie
Diversiteitsbeleid: hoe? • Tip: www.samenmetouders.be
