Directie Control & Compliance - Financieel Beheer

Projectcode

Jaarverantwoording 2015

Versie

Goedgekeurd

Datum

26 mei 2016

Opsteller

Directie Control & Compliance

Beheerder

Directie Control & Compliance - Financieel Beheer

Opdrachtgever

Raad van Bestuur, Erasmus MC

Erasmus MC

Inhoudsopgave 8.1 8.1.1 8.1.2 8.1.3 8.1.4 8.1.5 8.1.6 8.1.7 8.1.8 8.1.9 8.1.10 8.1.11 8.1.12 8.1.13 8.1.14 8.1.15 8.1.16

Pagina

Jaarrekening 2015 Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december 2015 Geconsolideerde resultatenrekening over 2015 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2015 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling van de geconsolideerde jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2015 Mutatieoverzicht immateriële vaste activa Mutatieoverzicht materiële vaste activa Overzicht langlopende schulden Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening over 2015 Enkelvoudige jaarrekening Enkelvoudige balans per 31 december 2015 Enkelvoudige resultatenrekening over 2015 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling enkelvoudige jaarrekening Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 2015 Mutatieoverzicht materiële vaste activa Overzicht langlopende schulden Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening over 2015

8.2

Overige gegevens

8.2.1 8.2.2 8.2.3 8.2.4 8.2.5 8.2.6

Vaststelling en goedkeuring jaarrekening Resultaatbestemming Gebeurtenissen na balansdatum Nevenvestigingen Ondertekening door bestuurders en toezichthouders Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

8.3 8.3.1 8.3.2

Bijlagen Bijlagen Toelichting DHAZ Verantwoording DHAZ

7 8 9 10 21 42 43 44 45 67 68 69 70 87 88 89

97 97 97 98 99 101

Erasmus MC

8.1 Jaarrekening 2015

Erasmus MC - geconsolideerd

8.1 JAARREKENING 8.1.1

GECONSOLIDEERDE BALANS per 31 december 2015 (na resultaatbestemming)

Ref. ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden Onderhanden werk uit hoofde van DBC's-GGZ Vorderingen uit hoofde van financieringstekort Overige vorderingen en overlopende activa Liquide middelen Totaal vlottende activa

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

1 2 3

1.208 1.221.170 12.399 1.234.777

1.144 1.121.012 3.606 1.125.762

4 6 8 9 10

12.717 4.823 9.836 479.999 37.742 545.117

11.610 -36 -17.281 289.014 31.255 314.562

1.779.894

1.440.324

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Totaal activa

Ref. PASSIVA Groepsvermogen Kapitaal Bestemmingsreserves Algemene en overige reserves Eigen vermogen Aandeel derden in groepsvermogen Totaal groepsvermogen

11

Vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS

3.344 203.375 247.605 454.324 -88 454.236

3.344 193.201 195.610 392.155 -93 392.062

12

196.712

-

Voorzieningen

13

53.831

37.630

Langlopende schulden

14

661.323

630.151

5

9.709

-11.984

7 15

47.682 356.401

38.778 353.687

1.779.894

1.440.324

Kortlopende schulden Onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten Onderhanden werk/gefactureerde bedragen uit hoofde van EMF-projecten Overige kortlopende schulden en overlopende passiva Totaal passiva

7


8.1.2

GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING over 2015

Ref.

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

BEDRIJFSOPBRENGSTEN Opbrengsten zorgprestaties

18

956.010

920.102

Subsidies

19

243.265

231.849

Overige bedrijfsopbrengsten

20

194.751

160.632

1.394.026

1.312.583

Som der bedrijfsopbrengsten

BEDRIJFSLASTEN Personeelskosten

21

736.872

726.986

Honorariumkosten vrijgevestigd medisch specialisten die aan de instelling voor medisch specialistische zorg declareren

22

1.912

2.530

Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa

23

98.315

91.781

Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa

24

-

-11.300

Overige bedrijfskosten

25

483.840

454.059

Som der bedrijfslasten

1.320.939

1.264.056

BEDRIJFSRESULTAAT

73.087

48.527

-11.001

-14.870

62.086

33.657

Buitengewone baten en lasten Belastingen

88

41

RESULTAAT na belastingen

62.174

33.698

-5

17

62.169

33.715

26

Financiële baten en lasten RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING

Aandeel derden in groepsresultaat RESULTAAT BOEKJAAR

8


8.1.3 GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT Ref.

2015 x € 1.000

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat -

Aanpassingen voor: afschrijvingen vergoedingen voor afschrijvingskosten bijzondere waardeverminderingen/desinvesteringen effect van verkoop/aankoop deelnemingen overige waardeveranderingen deelnemingen mutaties voorzieningen vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS (latente) belastingen

x € 1.000

2014 x € 1.000

73.087 23 23 1, 2 2, 3 3 13 12

136.924 -38.609 616 4.883 -801 15.936 196.712 88

48.527 102.176 -10.394 -11.011 847 8.435 41

315.749 Veranderingen in vlottende middelen: - voorraden - onderhanden werk uit hoofde van DBC's/DBCzorgproducten - onderhanden werk DBC's-GGZ - onderhanden werk/gefactureerde bedragen uit hoofde van EMF-projecten - vorderingen/schulden uit hoofde van financieringstekort/financieringsoverschot - vorderingen en overlopende activa - kortlopende schulden

Ontvangen interest Betaalde interest

-831

5 6

21.693 -4.859

4.174 4.489

7

8.904

4.040

8 9 15

-27.117 -190.970 8.553

-1.986 29.055 -31.519 -184.903 203.933

26 26

15.560 -25.793

7.422 146.043 9.131 -22.614

-10.233 193.700

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen immateriële vaste activa Investeringen materiële vaste activa Kapitaalstortingen in deelnemingen Ontvangen dividenden uit deelnemingen Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten

1 2 3 3

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Verstrekte financieringen leningen u/g Aflossingen op leningen u/g Nieuw opgenomen leningen Aflossing langlopende schulden Vooruitontvangen investeringssubsidies Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten

3 3 14 14 2

-248 -205.291 -7.852 150

-13.483 132.560

-396 -164.027 -577 -213.241

-1.829 1.680 65.038 -39.668 807

Mutatie geldmiddelen

Aansluiting met mutatie geldmiddelen in de balans Saldo liquide middelen per 1 januari Saldo liquide middelen per 31 december

90.094

-1.107

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

10 10

-165.000

-102 999 80.000 -53.376 1.935 26.028

29.456

6.487

-2.984

31.255 37.742

34.239 31.255 6.487

9

x € 1.000

-2.984


8.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING 8.1.4.1 Algemeen Algemene informatie Naam verslagleggende instelling: Vestigingsplaats: Adres: Korte beschrijving hoofdactiviteiten:

Erasmus MC Rotterdam 's-Gravendijkwal 230, Rotterdam Leveren patiëntenzorg, uitvoeren onderzoek en bieden van onderwijs, opleiding en kennisvalorisatie

De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro's, wat ook de functionele valuta is. Alle financiële informatie in euro's is afgerond op het dichtstbijzijnde duizendtal. Groepsverhoudingen Het Erasmus MC vormt samen met Erasmus MC Holding BV, Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV (Havenziekenhuis) en Stichting Innovative Molecular Research Fund de Erasmus MC groep. Het Erasmus MC staat aan het hoofd van deze groep. De enkelvoudige jaarrekening van het Erasmus MC is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van de Erasmus MC groep te Rotterdam. Verslaggevingsperiode Deze jaarrekening heeft betrekking op het boekjaar 2015, dat is geëindigd op balansdatum 31 december 2015. Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi, de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving RJ655 en Titel 9 BW en de bepalingen van en krachtens de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). Voor de uitvoering van de Wet normering bezoldiging topfuctionarissen in de (semi)publieke sector (WNT) heeft de instelling zich gehouden aan de beleidsregel toepassing WNT en deze als normenkader bij het opmaken van deze jaarrekening gehanteerd. Continuïteitsveronderstelling Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling. Vergelijking met voorgaand jaar De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. Wel is sprake van schattingswijzigingen. Voor een toelichting hierop wordt verwezen naar paragraaf 8.1.4.2 Grondslagen van waardering van activa en passiva. Voorts is sprake van onderstaande presentatiewijzigingen: Presentatiewijzigingen Een presentatiewijziging heeft plaatsgevonden met betrekking tot de vooruitontvangen investeringssubsidies (voorheen: investeringssubsidies à fonds perdu). Teneinde een beter beeld van de boekwaarde van de materiële vaste activa te tonen, wordt met ingang van 2015 deze post gepresenteerd in mindering op de materiële vaste activa in plaats van als langlopende schuld. De stand ultimo 2015 bedraagt € 46,9 miljoen (2014: € 84,7 miljoen). Voorts heeft een presentatiewijziging plaatsgevonden van de post Reserve deelnemingen. Met ingang van 2015 vindt presentatie plaats onder de bestemmingsreserves in plaats van onder de overige reserves (stand ultimo 2014: € 0,3 miljoen negatief, stand ultimo 2015: circa nihil). De presentatie van de opbrengsten in de resultatenrekening met inbegrip van de vergelijkende cijfers (waar mogelijk) is aangepast aan de gewijzigde bekostiging van onze instelling (zoals toegelicht in paragraaf 8.1.4.3 Grondslagen van resultaatbepaling in deze jaarrekening. Dit wijkt af van het voorgeschreven model van Richtlijn 655 Gezondheidszorg (versie 2015), maar is in overeenstemming met Ontwerp Richtlijn 655 Gezondheidszorg (versie 2016). Naar onze mening geeft de nieuwe presentatie beter inzicht in de herkomst en aard van de opbrengsten. Vergelijkende cijfers De cijfers over 2014 zijn, waar nodig, geherrubriceerd om vergelijkbaarheid met 2015 mogelijk te maken. Verbonden partijen Als verbonden partij worden aangemerkt alle rechtspersonen, waarover overheersende zeggenschap, gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kan worden uitgeoefend. Ook natuurlijke personen die overwegende zeggenschap kunnen uitoefenen worden aangemerkt als verbonden partij. Transacties van betekenis met verbonden partijen worden toegelicht voor zover deze niet onder normale marktvoorwaarden zijn aangegaan. Hiervan wordt toegelicht de aard en de omvang van de transactie en andere informatie die nodig is voor het verschaffen van het inzicht.

10


Grondslagen voor consolidatie De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van het Erasmus MC en haar groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarover overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend dan wel waarover de centrale leiding bestaat. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen waarin het Erasmus MC een meerderheidsbelang heeft, of waarop op een andere wijze een beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. Bij de bepaling of beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend, worden financiële instrumenten, die potentiële stemrechten bevatten en direct kunnen worden uitgeoefend, betrokken. Participaties die zijn verworven uitsluitend met het doel om ze binnen afzienbare termijn weer te vervreemden, worden niet geconsolideerd. Acquisities en desinvesteringen van groepsmaatschappijen Vanaf de overnamedatum worden de resultaten en de identificeerbare activa en passiva van de overgenomen vennootschap opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Nieuw verworven deelnemingen worden in de consolidatie betrokken vanaf het tijdstip waarop beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. Afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie betrokken tot het tijdstip van beëindiging van deze invloed. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen en transacties geëlimineerd, evenals de binnen de groep gemaakte resultaten. De groepsmaatschappijen zijn integraal geconsolideerd, waarbij het minderheidsbelang van derden afzonderlijk tot uitdrukking is gebracht. Joint ventures worden proportioneel meegeconsolideerd. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de volgende rechtspersonen opgenomen: • Erasmus MC Holding BV met de volgende dochtermaatschappijen: - AgenD BV, Rotterdam (100%) - Erasmus Epidemiology Resources BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Ameland BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Diabetesstation BV, Rotterdam (78,4%) - Erasmus MC Schiermonnikoog BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Vlieland BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Zorg Holding BV, Rotterdam (100%) met de volgende dochtermaatschappijen: - Apotheek A15 Holding BV, Rotterdam (50%) met de volgende dochtermaatschappijen: - Apotheek A15 Vastgoed BV (100%) - Apotheek A15 BV, Rotterdam (100%); (voorheen: Erasmus MC Texel BV) - CBT Rijnmond BV (50%) - Geboortecentrum Sophia Holding BV, Rotterdam (50%) - Poliklinische Apotheek Erasmus MC BV, Rotterdam (100%) - Erasmus Pharma BV, Rotterdam (100%) - Eurza Arbo BV, Rotterdam (100%) - Medical Oncology Research BV, Rotterdam (100%) - MI&EUR BV, Rotterdam (100%) - Nano4Therapy BV, Rotterdam (64%) - Neurasmus BV, Rotterdam (100%) - Sophia Research BV, Rotterdam (100%) - Thoraxcentrum Research BV, Rotterdam (100%) - ViroNovative BV, Rotterdam (100%) • Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV (100%) met de volgende dochtermaatschappijen: - Stichting Zorgservices, Rotterdam (100%) - Travel Clinic Havenziekenhuis BV, Rotterdam (50%) • Stichting Innovative Molecular Research Fund (IMRF), Rotterdam met de volgende dochtermaatschappij: - Cyclotron Rotterdam BV (100%) Apotheek A15 Holding BV, Geboortecentrum Sophia Holding BV en CBT Rijnmond BV zijn proportioneel meegeconsolideerd. Erasmus MC Zorg Holding BV is 50% aandeelhouder van deze vennootschappen. De overige vennootschappen zijn volledig meegenomen in de consolidatie. Travel Clinic Havenziekenhuis BV is volledig opgenomen in de consolidatie daar het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV in 1997 heeft verklaard 100% van de exploitatie (verliezen) voor haar rekening te nemen. In de balans zijn de niet geconsolideerde deelnemingen opgenomen tegen de netto vermogenswaarde. Voor een overzicht van de niet geconsolideerde deelnemingen wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans.

11


8.1.4.2 Grondslagen van waardering van activa en passiva Activa en passiva Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs of nominale waarde. Een actief wordt op de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar Erasmus MC en/of de in de consolidatie betrokken dochtermaatschappijen zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt op de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een op de balans opgenomen actief of verplichting blijft op de balans, als een transactie (met betrekking tot het actief of de verplichting) niet leidt tot een belangrijke verandering in de economische realiteit met betrekking tot het actief of de verplichting. Indien een transactie ertoe leidt dat nagenoeg alle of alle toekomstige economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico's met betrekking tot een actief of verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer op de balans opgenomen. Verder worden activa en verplichtingen niet meer op de balans opgenomen vanaf het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en/of betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde. Schattingen De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. In de jaarrekening zijn onder andere schattingen opgenomen met betrekking tot omzet DBC's / DBC-zorgproducten, onderhanden werk DBC's / DBC-zorgproducten, onderhanden werk EMF-projecten, voorziening debiteuren en overige voorzieningen. Voor de omzet DBC's / DBC-zorgproducten wordt specifiek verwezen naar paragraaf 8.1.4.3 onder Zorgopbrengsten. Schattingswijzigingen Schattingswijzigingen hebben plaatsgevonden bij de waardering onderhanden werk DBC's / DBC zorgproducten. Met ingang van 1 januari 2015 wordt de huidige opbrengstwaarde gehanteerd in plaats van de verwachte opbrengstwaarde vermenigvuldigd met een percentage van gereedheid. Het toepassen van deze waardering leidt tot een verhoging van de waarde onderhanden werk DBC's/DBC-zorgproducten per 31 december 2015 met een bedrag van circa € 15 miljoen, hetgeen voorts leidt tot een éénmalige omzetverhoging in 2015 voor hetzelfde bedrag. Het Erasmus MC heeft een nieuwe inschatting gemaakt van de verwachte economische levensduur. Dit heeft ertoe geleid dat de economische levensduur van zowel de gebouwen ten behoeve van patiëntenzorg als de facultaire gebouwen is verlaagd van 50 jaar respectievelijk 60 jaar naar 40 jaar per 1 januari 2015. Tevens is de restwaarde op nihil gesteld. Overeenkomstig de richtlijnen van de jaarverslaggeving (RJ 145) worden de hieruit voortvloeiende effecten voor de afschrijvingen verwerkt in de verwachte resterende gebruiksperiode van de betreffende gebouwen. De facultaire gebouwen waren op 1 januari 2015 echter al voor 44 jaar afgeschreven, waardoor wel sprake is van inhaalafschrijvingen ter waarde van € 31,1 miljoen. Als gevolg van deze schattingswijziging zijn de afschrijvingen over 2015 met € 33,6 miljoen toegenomen. Deze afschrijvingskosten worden voor € 31,7 miljoen gecompenseerd in de resultatenrekening door de vrijval van de vooruitontvangen investeringssubsidies (waaronder ook de berekende inhaalafschrijving voor de facultaire gebouwen ter waarde van € 31,1 miljoen). Het netto effect op de afschrijvingskosten 2015 is derhalve € 1,9 miljoen. In 2016 nemen de afschrijvingskosten toe met circa € 1,0 miljoen. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Kasstromen in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de gemiddelde koers. Koersverschillen inzake geldmiddelen worden niet afzonderlijk in het kasstroomoverzicht getoond. Ontvangen en betaalde rente, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. Investeringen in groepsmaatschappijen worden verwerkt tegen de verkrijgingsprijs onder aftrek van, binnen de geacquireerde onderneming aanwezige geldmiddelen.

12


Financiële instrumenten In de jaarrekening zijn de volgende categorieën financiële instrumenten opgenomen: financiële vaste activa, vorderingen en overlopende activa, liquide middelen, langlopende schulden, kortlopende schulden en overlopende passiva. Ook is sprake van afgeleide financiële instrumenten. Deze financiële instrumenten worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde, waarbij (dis)agio en de direct toerekenbare transactiekosten in de eerste opname worden opgenomen. Reële waarde De reële waarde van de in de balans verantwoorde financiële instrumenten (leningen, vorderingen, effecten, liquide middelen en kortlopende schulden) en derivaten is het bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld of een passief kan worden afgewikkeld tussen ter zake goed geïnformeerde partijen, die tot een transactie bereid en van elkaar onafhankelijk zijn. De reële waarde van een lening is gelijk aan de contante waarde van toekomstige kasstromen gebaseerd op een rente die per balansdatum zou gelden voor gelijksoortige leningen vermeerderd met een risicopremie voor iedere individuele lening. De reële waarde van een rentederivaat wordt bepaald door het contant maken van de kasstromen aan de hand van de relevante swapcurve vermeerderd met krediet- en liquiditeitsopslagen. Voor de waardering van de hierboven benoemde financiële instrumenten voor de vervolgjaren na de eerste opname wordt verwezen naar de afzonderlijke toelichtingen. Afgeleide financiële instrumenten Financiële instrumenten omvatten tevens in contracten besloten afgeleide financiële instrumenten (derivaten). Deze worden door de instelling gescheiden van de basiscontracten en apart verantwoord indien: - de economische kenmerken en risico's van het basiscontract en het daarin besloten derivaat niet nauw verwant zijn; - een apart instrument met dezelfde voorwaardeals het in het contract besloten derivaat aan de definitie van een derivaat zou voldoen; en - het gecombineerde instrument niet wordt gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de resultatenrekening. In contracten besloten afgeleide instrumenten die niet worden gescheiden van het basiscontract omdat niet aan de hiervoor genoemde voorwaarden is voldaan, worden verwerkt in overeenstemming met het basiscontract. De afgeleide financiële instrumenten omvatten call opties en rentederivaten. Call-opties Call-opties worden gewaardeerd tegen reële waarde dan wel de (niet beursgenoteerde) kostprijs. Rentederivaten De rentederivaten zijn direct gekoppeld aan de onderliggende leningen. Het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV (Havenziekenhuis) maakt gebruik van renteswaps om de rentevariabiliteit van opgenomen leningen af te dekken. Voor deze instrumenten wordt kostprijshedge-accounting toegepast teneinde de resultaten van renteswaps en de afgedekte positie gelijktijdig in de resultatenrekening te verwerken. Na eerste waardering worden rentederivaten gewaardeerd op kostprijs of lagere marktwaarde, tenzij hedge-accounting onder het kostprijs hedgemodel wordt toegepast. Indien kostprijshedge-accounting wordt toegepast en het afgeleide instrument betrekking heeft op afdekking van het specifieke risico van een toekomstige transactie die naar verwachting zal plaatsvinden, vindt geen herwaardering van dit instrument plaats. Zodra de verwachte toekomstige transactie leidt tot verantwoording in de resultatenrekening, wordt de met het afgeleide instrument samenhangende winst of het met het afgeleide instrument samenhangende verlies verwerkt in de resultatenrekening. Indien rentederivaten aflopen, worden verkocht of niet langer voldoen aan de voorwaarden voor hedge accounting, dient de cumulatieve winst die, of het cumulatieve verlies dat, tot dat moment nog niet in de resultatenrekening was verwerkt, als overlopende post in de balans opgenomen te worden, totdat de afgedekte transacties plaatsvinden. Indien de transacties naar verwachting niet meer plaatsvinden, wordt de cumulatieve winst of het cumulatieve verlies overgeboekt naar de resultatenrekening. Indien rentederivaten niet langer voldoen aan de voorwaarden voor hedge-accounting, maar het financiële instrument niet wordt verkocht, wordt ook de hedge-accounting beëindigd. Dan wordt het financiële instrument tegen kostprijs of lagere marktwaarde verwerkt. Het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV documenteert de hedgerelaties en toetst periodiek de effectiviteit van de hedgerelaties door vast te stellen dat sprake is van een effectieve hedge respectievelijk dat geen sprake is van overhedges. De effectiviteitstest vindt plaats door vergelijking van de kritieke kenmerken zijnde omvang, looptijd, afgedekt risico, afdekkingsinstrument en afgedekte positie. Indien sprake is van een overhedge wordt de hiermee samenhangende waarde op basis van kostprijs of lagere marktwaarde direct in de resultatenrekening verwerkt.

13


Bijzondere waardeverminderingen financiële activa Een financieel actief dat niet tegen reële waarde wordt verantwoord met waardewijzigingen in de resultatenrekening wordt op iedere verslagdatum beoordeeld om te bepalen of er objectieve aanwijzingen bestaan dat het actief een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. Deze objectieve aanwijzingen bestaan als zich, na de eerste opname van het actief, een gebeurtenis heeft voorgedaan die een negatief effect heeft gehad op de verwachte toekomstige kasstromen van dat actief en waarvan een betrouwbare schatting kan worden gemaakt. Objectieve aanwijzingen dat financiële activa onderhevig zijn aan een bijzondere waardevermindering, omvatten het niet nakomen van betalingsverplichtingen en achterstallige betaling door een debiteur, of aanwijzingen dat een debiteur failliet zal gaan. Van alle individueel significante vorderingen wordt beoordeeld of deze specifiek onderhevig zijn aan bijzondere waardevermindering. Een bijzonder waardeverminderingsverlies met betrekking tot een tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd financieel actief wordt berekend als het verschil tussen de boekwaarde en de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen, gedisconteerd tegen de oorspronkelijke effectieve rente van het actief. Verliezen worden opgenomen in de resultatenrekening. Rente op het aan een bijzondere waardevermindering onderhevig actief blijft verantwoord worden via oprenting van het actief. Als in een latere periode het actief, onderhevig aan een bijzondere waardevermindering, stijgt en het herstel objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis die plaatsvond na de opname van het bijzondere waardeverminderingsverlies wordt het bedrag uit hoofde van het herstel opgenomen in de resultatenrekening. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs, onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. De immateriële vaste activa betreffen aan medisch specialisten betaalde goodwill en kosten voor onderzoek en overige kosten voor ontwikkeling. De kosten voor onderzoek en de overige kosten voor ontwikkeling worden ten laste van het resultaat gebracht in de periode waarin deze zijn gemaakt. Voor het niet afgeschreven deel van de geactiveerde ontwikkelingskosten wordt een wettelijke reserve gevormd. Het gehanteerde afschrijvingspercentage bedraagt 10%. Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen aanschaffings- of vervaardigingskosten minus cumulatieve bijzondere waardeverminderingen minus jaarlijkse afschrijvingen met vaste percentages van die kosten, danwel berekend over de geschatte (kortere) economische levensduur. Bij nieuwbouw- en langlopende renovatieprojecten worden de rentekosten opgenomen in de vervaardigingsprijs. De materiële vaste activa waarvan de tot de groep behorende rechtspersonen, krachtens een financiële leaseovereenkomst, de economische eigendom heeft, worden geactiveerd. De uit de financiële leaseovereenkomst voortkomende verplichting wordt als schuld verantwoord. De in de toekomstige leasetermijnen begrepen interest wordt gedurende de looptijd van de financiële leaseovereenkomst ten laste van het resultaat gebracht. Voor zover subsidies of daaraan gelijk te stellen vergoedingen zijn ontvangen als éénmalige bijdrage in de afschrijvingskosten, zijn deze als vooruitontvangen investeringssubsidies in mindering op de materiële vaste activa gepresenteerd. Deze subsidies worden conform de afschrijvingstermijn van de desbetreffende activa in mindering gebracht op de afschrijvingskosten (voor de toegepaste presentatiewijziging met ingang van 2015 wordt verwezen naar paragraaf 8.1.4.1). Onderhoudsuitgaven worden slechts geactiveerd indien zij de gebruiksduur van het object verlengen. Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid kan worden uitgeoefend, worden opgenomen op de enkelvoudige balans en gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode op basis van de nettovermogenswaarde. Deelnemingen waarin het Erasmus MC de zeggenschap gezamenlijk met andere deelnemers uitoefent (joint ventures) worden gewaardeerd volgens dezelfde methode. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening: voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffende deelneming. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Indien en voor zover het Erasmus MC in deze situatie geheel of gedeeltelijk garant staat voor de schulden van de deelneming, dan wel de feitelijke verplichting heeft de deelneming in staat te stellen tot betaling van haar schulden, wordt een voorziening getroffen ter grootte van de verwachte betalingen door de onderneming ten behoeve van de deelneming. De voorziening wordt primair ten laste van de vorderingen op de deelneming gevormd en voor het overige gepresenteerd onder de voorzieningen. De eerste waardering van gekochte deelnemingen is gebaseerd op de reële waarde van de identificeerbare activa en passiva op het moment van acquisitie. Voor de vervolgwaardering worden, uitgaande van de waarden bij eerste waardering, de grondslagen toegepast die gelden voor deze jaarrekening.

14


Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de resultatenrekening. De overige financiële vaste activa worden gewaardeerd op nominale waarde, verminderd met een eventuele voorziening voor oninbaarheid. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa Voor materiële en immateriële vaste activa wordt op iedere balansdatum beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat deze activa onderhevig zijn aan bijzondere waardeverminderingen. Als dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief geschat. De realiseerbare waarde is de hoogste van de bedrijfswaarde en de opbrengstwaarde. Als het niet mogelijk is de realiseerbare waarde te bepalen voor een individueel actief, wordt de realiseerbare waarde bepaald van de kasstroom genererende eenheid waartoe het actief behoort. Wanneer de boekwaarde van een actief (of een kasstroom genererende eenheid) hoger is dan de realiseerbare waarde, wordt een bijzonder waardeverminderingsverlies verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde. Verder wordt op iedere balansdatum beoordeeld of er enige indicatie is dat een in eerdere jaren verantwoord bijzonder waardeverminderingsverlies is verminderd. Als een dergelijke indicatie aanwezig is, wordt de realiseerbare waarde van het betreffende actief (of kasstroom genererende eenheid) geschat. Terugneming van een eerder verantwoord bijzonder waardeverminderingsverlies vindt alleen plaats als sprake is van een wijziging van de gehanteerde schattingen bij het bepalen van de realiseerbare waarde sinds de verantwoording van het laatste bijzonder waardeverminderingsverlies. In dat geval wordt de boekwaarde van het actief (of kasstroom genererende eenheid) opgehoogd tot de geschatte realiseerbare waarde, maar niet hoger dan de boekwaarde die bepaald zou zijn (na afschrijvingen) als in voorgaande jaren geen bijzonder waardeverminderingsverlies voor het actief (of kasstroom genererende eenheid) zou zijn verantwoord. Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen verrekenprijzen, welke gebaseerd zijn op de actuele inkoopprijzen, rekening houdend met eventuele incourantheid, of tegen verkrijgingsprijzen respectievelijk lagere opbrengstwaarde. Bij de uitgifte van de goederen wordt het FIFO-stelsel (First In First Out) toegepast. Zelf geproduceerde geneesmiddelen en halffabricaten worden gewaardeerd tegen verrekenprijzen, welke gebaseerd zijn op de actuele inkoopprijzen, rekening houdend met eventuele incourantheid. Onderhanden werk DBC's/DBC-zorgproducten Onder onderhanden werk worden de in uitvoering zijnde DBC’s/DBC-zorgproducten verantwoord, die op de balansdatum nog niet waren voltooid. De waardering is op basis van de huidige opbrengstwaarde, ofwel de waarde die het traject zou krijgen als het per 31 december 2015 afgesloten zou worden. Van zorgverzekeraars ontvangen voorschotten worden hierop in mindering gebracht. Verliezen op onderhanden werk worden genomen zodra deze voorzienbaar zijn. Het onderhanden werk uit hoofde van DBC's/DBC-zorgproducten wordt in de balans gepresenteerd als een gesaldeerde post van de per werk gerealiseerde kosten en ontvangen voorschotten. Het saldo van het onderhandenwerk kan per balansdatum een debetstand of een creditstand zijn, afhankelijk van de mate van de gerealiseerde kosten en toegerekende winst, verwerkte verliezen en ontvangen voorschotten. Indien het saldo van de DBC's/DBC-zorgproducten per zorgverzekeraar een: a. debetstand vertoont, wordt het nettobedrag verwerkt als een actief; b. creditstand vertoont, wordt het nettobedrag verwerkt als een schuld. Er wordt een voorziening getroffen indien uit een interne controle of zelfonderzoek blijkt dat sprake is van een onjuiste of onrechtmatige DBC welke per jaareinde nog niet gecorrigeerd kon worden. Voorts wordt een voorziening getroffen voor de effecten van schadelastprognoses boven plafondafspraken met zorgverzekeraars. Deze waarderingsgrondslag geldt zowel voor de MSZ-productie als de GGZ-productie. Onderhanden werk uit hoofde van EMF-projecten Het onderhanden werk uit hoofde van EMF projecten wordt gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs, zijnde directe materiaal- en arbeidskosten, direct toerekenbaar uitbesteed werk en overige externe kosten, inclusief een opslag voor aan de projecten gerelateerde indirecte vaste en variabele kosten. Op de post onderhanden projecten zijn de gedeclareerde termijnen en vooruitontvangen betalingen in mindering gebracht. De resultaten op projecten of deelprojecten worden, indien betrouwbaar te schatten, verantwoord naar rato van de voortgang van het project. Indien de resultaten niet betrouwbaar te schatten zijn, worden de resultaten op projecten of deelprojecten verantwoord in het jaar van oplevering. Voorzieningen voor verwachte verliezen worden genomen in de periode waarin vast komt te staan dat sprake is van verliesgevende projecten en worden in mindering gebracht op de post onderhanden projecten.

15


Vorderingen Vorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn, wordt de reële waarde bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten. Ook worden op basis van de effectieve rente, renteinkomsten ten gunste gebracht van de resultatenrekening. De vorderingen hebben een looptijd korter dan één jaar, tenzij anders vermeld. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. Vorderingen en/of schulden uit hoofde van financieringstekort/-overschot Het saldo van het financieringstekort betrof in de oude regelgeving het verschil tussen het wettelijk budget aanvaardbare kosten en de gedeclareerde vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget. De vorderingen uit hoofde van medisch specialistische zorg betreffen de jaren tot en met 2011 vóór de implementatie prestatiebekostiging Zorg. Voor de GGZ zijn dit de jaren tot en met 2012. Gedurende 2015 zijn de definitieve formulieren ingediend om deze oude posities af te wikkelen. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kassaldi, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden, die direct of vervroegd opeisbaar zijn. Rekening-courant schulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Transacties in vreemde valuta Transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de wisselkoers die geldt op de transactiedatum. Monetaire activa en verplichtingen die op de balansdatum in vreemde valuta luiden, worden omgerekend naar de functionele valuta (Euro) tegen de op die datum geldende wisselkoers. Valutaomrekenverschillen worden verantwoord in de resultatenrekening. Niet-monetaire activa en verplichtingen die luiden in vreemde valuta en die tegen kostprijs zijn gewaardeerd, worden omgerekend naar de functionele valuta tegen de koers op transactiedatum. Eigen vermogen Conform Richtlijn 655 Zorginstellingen is met ingang van 2014 het vermogen ingedeeld in kapitaal, bestemmingsreserves, bestemmingsfondsen en algemene of overige reserves. Aandeel derden Het aandeel derden als onderdeel van het groepsvermogen wordt gewaardeerd tegen het bedrag van het netto belang in de netto-activa van de desbetreffende groepsmaatschappijen. Vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS Het totaal toegekende bedrag aan schadevergoeding van het Ministerie van VWS is gepassiveerd in 2015. Deze schadevergoeding valt lineair vrij in de resultatenrekening onder de overige bedrijfsopbrengsten in de jaren 2015 tot en met 2024, rekening houdend met het renteaandeel dat ook is opgenomen in het toegekende bedrag. De vooruitontvnagen schadevergoeding is verwerkt conform de bepalingen van RJ 274 Overheidssubsidies met betrekking tot de verwerking van exploitatiesubsidies. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is in te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen. Voor nadere toelichting van de specifieke berekeningsgrondslagen van de specifieke voorzieningen wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans. Wanneer verplichtingen naar verwachting door een derde worden vergoed, wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze vergoeding wordt ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting. Langlopende schulden Langlopende leningen waarvan de onderneming de intentie heeft deze tot het einde van de looptijd aan te houden, en hiertoe ook in staat is, worden na eerste opname gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieverentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de resultatenrekening wordt verwerkt. De aflossingsverplichtingen voor het komend jaar van de langlopende schulden worden opgenomen onder de kortlopende schulden.

16


Kortlopende schulden Kortlopende schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode. Schulden uit hoofde van transitieregeling De NZa vereist in de Regeling transitie bekostigingsstructuur medisch specialistische zorg dat een instelling voor medisch specialistische zorg de gerealiseerde omzet uit prestatiebekostiging en de omzet die zou zijn behaald onder de oude bekostigingssystematiek vaststelt. Het verschil tussen beide bedragen wordt aangeduid met de term transitiebedrag. De zorginstelling neemt een vordering respectievelijk een schuld uit hoofde van de Regeling Transitie bekostigingsstructuur medisch specialistische zorg op als afzonderlijke post in de balans. In 2014 is het transitiebedrag definitief vastgesteld en in 2015 afgerekend.

8.1.4.3 Grondslagen van resultaatbepaling Algemeen Baten worden in de resultatenrekening opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. De opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. Zorgopbrengsten Algemeen Met ingang van 2015 geldt het volledige model van prestatiebekostiging op basis van de DBC's Op weg naar Transparantie (DOT)-productstructuur, waarin zorgaanbieders per geleverde prestatie betaald worden op basis van integrale tarieven. Naast het vrije segment met volledig vrije prijzen resteert een gereguleerd segment met maximumtarieven voor zorg die niet geschikt is voor vrije prijsvorming. Daarnaast is er een vast segment voor zorg die met prestatiebekostiging onvoldoende geborgd zou zijn. Specifieke aandachtspunten medisch specialistische zorg Inleiding De landelijke onzekerheden voor instellingen voor medisch specialistische zorg (ziekenhuizen, UMC’s en ZBC’s) zijn de afgelopen jaren verder verminderd. De resterende in de jaarrekening 2015 van toepassing zijnde (landelijke) aandachtspunten voor het Erasmus MC hebben betrekking op: 1. Afwikkeling rechtmatigheidscontroles MSZ 2014; 2. Rechtmatigheidscontroles MSZ 2015; 3. Toerekening van de contractafspraken met de zorgverzekeraars op schadejaar aan het boekjaar; 4. De afwikkeling van het FB-systeem geldend tot en met 2011; Bij de omzetbepaling van de DBC zorgproducten en overige zorgproducten heeft het Erasmus MC de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling gehanteerd zoals opgenomen in paragrafen 8.1.4.2 en 8.1.4.3 van deze jaarrekening. Hierbij zijn de uitkomsten van het aanvullend omzetonderzoek 2014 meegenomen en is de “Handreiking Rechtmatigheidsonderzoek 2015 Medisch Specialistische Zorg” gevolgd. Toelichting (landelijke) onzekerheden jaarrekening 2015 De van toepassing zijnde (landelijke) aandachtspunten in de jaarrekening 2015 zijn (inclusief de status hiervan) hierna toegelicht voor het Erasmus MC: 1. Afwikkeling rechtmatigheidscontroles MSZ 2014 De onderhandelingen met de zorgverzekeraars over de finale verrekening van de uitkomsten van het zelfonderzoek 2014 zijn nog onderhanden. De verwachte uitkomsten van deze onderhandelingen zijn verwerkt in de jaarrekening 2015. Het Erasmus MC kent het maximale risico, zijnde de door de zorgverzekeraars vastgestelde uitkomst van het zelfonderzoek. Het Erasmus MC gaat er van uit dat de door de zorgverzekeraars vastgestelde uitkomst een goede basis is voor een betrouwbare schatting van de uiteindelijke uitkomst van de onderhandelingen met de zorgverzekeraars. 2. Rechtmatigheidscontroles MSZ 2015 De NFU, NVZ en ZN hebben in december 2015 een Handreiking Rechtmatigheidsonderzoek MSZ 2015 gepubliceerd. Door de NZa is niet bevestigd dat deze handreiking in overeenstemming is met publiekrechtelijke regelgeving, waarmee een inherent risico blijft bestaan.

17


Deze rechtmatigheidscontroles worden beoordeeld door de representerende zorgverzekeraars. Op basis van dit oordeel zullen alle verzekeraars gezamenlijk over de rechtmatigheid van de facturatie 2015 concluderen. De instelling heeft op basis van een risicoanalyse onderzoek verricht naar de risico’s die voor het Erasmus MC materieel zijn. In deze risicoanalyse zijn de uitkomsten van eerder uitgevoerde aanvullende omzetonderzoeken en beschikbare overige in- en externe controles betrokken. Ook is een inschatting gemaakt van de DCM-controles over 2015 op basis van eigen tooling door middel van schattingen. Daarnaast is het Erasmus MC bezig op basis van deze handreiking een onderzoek inzake 2015 uit te voeren. De voorlopige uitkomsten zijn betrokken bij het opstellen van deze jaarrekening en het inschatten van de risico’s die voortvloeien uit geconstateerde onjuiste registraties en/of declaraties, rekening houdende met de contractafspraken met zorgverzekeraars. Naar verwachting zal het Erasmus MC de definitieve rapportage vóór 1 september 2016 aan de representerende zorgverzekeraars aanleveren en volgt eind 2016 uitsluitsel over dit onderzoek. Dit kan naar verwachting van de raad van bestuur van het Erasmus MC leiden tot niet-materiële, nagekomen baten of lasten. Waar nodig heeft het Erasmus MC nuanceringen geboekt. Doelmatigheidscontroles over 2015 zullen door de zorgverzekeraars nog uitgevoerd worden. Het Erasmus MC gaat er van uit dat dit geen financieel effect met terugwerkende kracht heeft. De NZa heeft in het landelijk overleg echter niet bevestigd dat dit een terechte aanname is, dus deze onzekerheid blijft vooralsnog bestaan. Privaatrechtelijk heeft het Erasmus MC geen afspraken terzake gemaakt met verzekeraars, anders dan verwerking van de aandachtspunten zoals opgenomen in het landelijke omzetonderzoek en het bepalen van de toekomstige handelswijze op nieuwe doelmatigheidsaspecten. De uit de genoemde werkzaamheden en controles voortvloeiende beste inschatting van het financieel effect op de omzet en daarmee samenhangende posten is verwerkt in deze jaarrekening. 3. Toerekening van de contractafspraken met de zorgverzekeraars op schadejaar aan het boekjaar Het Erasmus MC heeft met de zorgverzekeraars voor 2015 schadelastafspraken op basis van plafondafspraken gemaakt. Toerekening van de schadelastafspraken aan het boekjaar 2015 heeft plaatsgevonden op basis van in 2015 toegerekende zorgprestaties en een beste schatting van het voortgangspercentage ultimo 2015 in lijn met de Handreiking omzetverantwoording, rekening houdend met de verwachte effecten van het rechtmatigheidsonderzoek. Deze correcties zijn conform de Handreiking omzetverantwoording op de omzet 2015 in mindering gebracht en waar nodig verwerkt in de waardering van het onderhanden werk ultimo 2015. De uiteindelijke uitkomsten, mede op basis van eventuele later geregistreerde zorgprestaties, zullen blijken uit de afrekeningen met zorgverzekeraars. In deze jaarrekening is de beste inschatting van het financieel effect op de omzet en daarmee samenhangende posten verwerkt. Dit is van toepassing voor zowel het schadejaar 2015 als de schadejaren 2013 en 2014. 4. Afwikkeling FB tot en met 2011 De NZa heeft met circulaire d.d. 4 juli 2014 de uitgangspunten voor finale afwikkeling FB kenbaar gemaakt zoals deze in overleg met de veldpartijen tot stand zijn gekomen. De koepels ZN, NVZ en NFU hebben een convenant gesloten over de procedure van afwikkeling. Het Erasmus MC heeft eind 2015 eindafrekeningen met betrekking tot de jaren tot en met 2011 ingediend. Ultimo 2015 is nog sprake van een balanspost nog in tarieven te verrekenen. Conclusie Raad van Bestuur De Raad van Bestuur heeft ten behoeve van de bepaling van het resultaat en de financiële positie de best mogelijke schattingen gemaakt op basis van de beschikbare informatie, onder andere met betrekking tot bovenstaande aspecten van de omzetverantwoording. De Raad van Bestuur is van mening dat, met voornoemde toelichting, de jaarrekening het vereiste inzicht geeft in het resultaat en de financiële positie van het Erasmus MC op basis van de ons nu bekende feiten en omstandigheden. Zorgcontractering Het Erasmus MC heeft uit hoofde van de zorgcontractering vanaf 2012 met zorgverzekeraars afspraken gemaakt over de zorgverlening op schadelastjaar. Daarbij is een inschatting gemaakt van de verwachte realisatie van deze contractafspraken. Met de uitkomsten van deze analyse is rekening gehouden bij de bepaling van de opbrengstverantwoording. De getekende contracten met de zorgverzekeraars zijn daarbij leidend. Gedurende 2015 is met de diverse verzekeraars het schadelastjaar 2012 finaal afgewikkeld. Hierbij zijn de uitkomsten van het voor schadelastjaar 2012 geldende declaratieonderzoek (ook wel selfassessment 12/13 genoemd) meegenomen. Een eventuele aanpassing van de omzet over schadelastjaar 2012 per verzekeraar is daarmee opgenomen in boekjaar 2015. Subsidies De verantwoorde subsidies betreffen de ontvangen Rijkssubsidies van het Ministerie van OCW en het Ministerie van VWS. Subsidies ter compensatie van door de groep gemaakte kosten worden systematisch als opbrengsten in de resultatenrekening opgenomen in dezelfde periode als de kosten worden gemaakt.

18


Overige bedrijfsopbrengsten De overige opbrengsten zijn gebaseerd op aan derden gefactureerde of doorberekende bedragen voor geleverde goederen en diensten, onder aftrek van eventuele omzetbelasting en kortingen. Tevens is hieronder opgenomen de mutatie in het onderhanden werk EMF-onderzoek en de jaarlijkse vrijval van de vooruitontvangen bijdrage van het Ministerie van VWS. Kosten De kosten worden bepaald op historische basis en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Personeelsbeloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de resultatenrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Pensioenlasten Niet alle groepsmaatschappijen hebben werknemers in dienst. De rechtspersonen waar dit wel het geval is, zijn aangesloten bij de Stichting Pensioenfonds ABP of Pensioenfonds Zorg & Welzijn. Deze pensioenregelingen betreffen een voorwaardelijk geïndexeerde middelloonregeling. Indexatie (aanpassing met prijsstijging) van de toegekende aanspraken en rechten vindt uitsluitend plaats indien en voor zover de middelen van het pensioenfonds daartoe ruimte laten en het pensioenfonds daartoe heeft besloten. Indien de omstandigheden bij het pensioenfonds daar aanleiding toe geven, kan het bestuur van het pensioenfonds besluiten tot het korten van aanspraken. De pensioenregeling wordt volgens de Pensioenwet gekarakteriseerd als uitkeringsovereenkomst. De belangrijkste afspraken die zijn opgenomen in deze uitvoeringsovereenkomst zijn de volgende: • Indexatie geeft geen aanleiding tot premieaanpassingen; • Er vindt geen premiereductie of -terugstorting plaats; • Bij onderdekking kan een extra premieopslag van maximaal 2,5% worden toegepast door het fonds (PFZW). Het ABP kent geen maximum premieopslag bij onderdekking. De aan het Stichting Pensioenfonds ABP en Pensioenfonds Zorg en Welzijn te betalen premie wordt als last in de resultatenrekening verantwoord en, voor zover de aan de Pensioenfondsen te betalen premie nog niet is voldaan, wordt deze als verplichting op de balans opgenomen. De dekkingsgraad van het Pensioenfonds ABP per balansdatum was 97,2% (bron: www.abp.nl) en van het Pensioenfonds Zorg & Welzijn 97% (bron: www.pfzw.nl). De minimaal vereiste dekkingsgraad volgens DNB is 104,2%. Het Erasmus MC heeft geen verplichting tot het doen van aanvullende bijdragen in het geval van een tekort bij de Pensioenfondsen, anders dan het voldoen van toekomstig hogere premiebijdragen. Om deze reden worden de op een periode betrekking hebbende premiebijdragen in die periode ten laste van het resultaat gebracht. Leaseverplichtingen Erasmus MC kan financiële en operationele leasecontacten afsluiten. Een leaseovereenkomst waarbij de lessee voor- en nadelen verbonden aan het eigendom van het leaseobject geheel of nagenoeg geheel draagt, wordt aangemerkt als een financiële lease. Alle andere leaseovereenkomsten classificeren als operationele leases. Bij de leaseclassificatie is de economische realiteit van de transactie bepalend en niet zozeer de juridische vorm. Financiële lease Als de rechtspersoon optreedt als lessee in een financiële lease, wordt het leaseobject (en de daarmee samenhangende verplichting) bij de aanvang van de leaseperiode in de balans verwerkt tegen de reële waarde van het leaseobject of, indien deze lager is, tegen de contante waarde van de minimale leasebetalingen. Beide waardes worden bepaald op het tijdstip van het aangaan van de leaseovereenkomst. De toegepaste rentevoet bij de berekening van de contante waarde is de impliciete rentevoet. Indien deze rentevoet praktisch niet te bepalen is, wordt de marginale rentevoet gehanteerd. De initiële directe kosten worden opgenomen in de eerste waardering van het leaseobject. De grondslagen voor de vervolgwaardering van het leaseobject zijn beschreven onder het hoofd Materiële vaste activa. Als geen redelijke zekerheid bestaat dat de rechtspersoon eigenaar van een leaseobject zal worden aan het einde van de leaseperiode, wordt het object afgeschreven over de kortste termijn van de leaseperiode of de gebruiksduur van het object. De minimale leasebetalingen worden gesplitst in rentelasten en aflossing van de uitstaande leaseverplichting. De rentelasten worden gedurende de leaseperiode zodanig toegerekend aan elke periode dat dit resulteert in een constante periodieke rentevoet over de resterende netto-verplichting met betrekking tot de financiële lease. Voorwaardelijke leasebetalingen worden als last verwerkt in de periode dat aan de voorwaarden tot betaling wordt voldaan. Operationele lease Als Erasmus MC optreedt als lessee in een operationele lease, wordt het leaseobject niet geactiveerd. Leasebetalingen inzake de operationele lease worden lineair over de leaseperiode ten laste van de resultatenrekening gebracht.

19


Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen. Resultaat deelnemingen Betreft het resultaat van de bedrijven waarin het Erasmus MC deelneemt. Belastingen Met uitzondering van Poliklinische Apotheek Erasmus MC BV, Erasmus MC Diabetesstation BV, Apotheek A15 Holding BV en Nano4Therapy BV maken de in de consolidatie opgenomen groepsmaatschappijen deel uit van een publiekrechtelijk lichaam, en zijn daarom vrijgesteld van de heffing van vennootschapsbelasting op grond van artikel 2, zevende lid, Wet op de Vennootschapsbelasting. Geboortecentrum Sophia Holding BV en CBT Rijnmond BV maken gebruik van de zorgvrijstelling. Belastingen omvatten de over de verslagperiode verschuldigde en verrekenbare winstbelastingen en latente belastingen. De belastingen worden in de resultatenrekening opgenomen, behalve voor zover deze betrekking hebben op posten die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen, in welk geval de belasting in het eigen vermogen wordt verwerkt. De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting is de naar verwachting te betalen belasting over de belastbare winst over het boekjaar, berekend aan de hand van belastingtarieven die zijn vastgesteld op verslagdatum, dan wel waartoe materieel al op verslagdatum is besloten, en eventuele correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde belasting. Indien de boekwaardes van activa en verplichtingen ten behoeve van de financiële verslaggeving afwijken van hun fiscale boekwaardes, is sprake van tijdelijke verschillen. Voor belastbare tijdelijke verschillen wordt een voorziening latente belastingverplichtingen getroffen. Voor verrekenbare tijdelijke verschillen, beschikbare voorwaartse verliescompensatie en nog niet gebruikte fiscale verrekeningsmogelijkheden wordt een latente belastingvordering opgenomen, maar uitsluitend voor zover het waarschijnlijk is dat er in de toekomst fiscale winsten beschikbaar zullen zijn voor verrekening respectievelijk compensatie. Latente belastingvorderingen worden per iedere verslagdatum herzien en verlaagd voor zover het niet langer waarschijnlijk is dat het daarmee samenhangende belastingvoordeel zal worden gerealiseerd. Voor belastbare tijdelijke verschillen inzake groepsmaatschappijen, buitenlandse niet-zelfstandige eenheden, deelnemingen en joint ventures wordt een latente belastingverplichting opgenomen tenzij de onderneming in staat is het tijdstip van afloop van het tijdelijke verschil te bepalen en het waarschijnlijk is dat het tijdelijke verschil in de voorzienbare toekomst niet zal aflopen. Voor verrekenbare tijdelijke verschillen inzake groepsmaatschappijen, buitenlandse niet-zelfstandige eenheden, deelnemingen en joint ventures wordt een latente belastingvordering opgenomen uitsluitend voor zover het waarschijnlijk is dat het tijdelijke verschil in de voorzienbare toekomst afloopt en er fiscale winst beschikbaar zal zijn ter compensatie van het tijdelijk verschil. De waardering van latente belastingverplichtingen en latente belastingvorderingen wordt gebaseerd op de fiscale gevolgen van de door de onderneming op balansdatum voorgenomen wijze van realisatie of afwikkeling van haar activa, voorzieningen, schulden en overlopende passiva. Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

8.1.4.4 Grondslagen van segmentering In de jaarrekening wordt overeenkomstig de Richtlijn Zorginstellingen een segmentatie van de resultatenrekening gemaakt in de volgende segmenten: Erasmus MC Zorg en Erasmus MC O&O. Bij de verdeling van de resultatenrekening per operationeel segment is aangesloten op de activiteiten van het bedrijfsproces. Directe kosten worden direct toegerekend aan betreffend segment. De indirecte kosten zijn verdeeld op basis van vaste verdeelsleutels.

20


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 1. Immateriële vaste activa 31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Kosten van Goodwill die van derden is verkregen

1.208

1.144

Totaal immateriële vaste activa

1.208

1.144

2015 €

2014 €

Boekwaarde per 1 januari Bij: investeringen Af: afschrijvingen Af: bijzondere waardeverminderingen

1.144 248 184 -

889 396 141 -

Boekwaarde per 31 december

1.208

1.144

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

5.538 4.330

5.290 4.146

De specificatie is als volgt:

Het verloop van de immateriële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven:

De post kosten van goodwill die van derden is verkregen heeft betrekking op betaalde goodwill aan specialisten van het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV. Voorts is sprake van in 2013 geactiveerde ontwikkelingskosten ter waarde van € 0,1 miljoen betreffende de ontwikkeling van de productielocatie apotheek A15 te Gorinchem. Ultimo 2015 is de boekwaarde nihil. Voor een nadere specificatie van het verloop van de immateriële vaste activa wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 8.1.6.

2. Materiële vaste activa De specificatie is als volgt: Bedrijfsgebouwen en terreinen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa Boekwaarde materiële vaste activa Vooruitontvangen investeringssubsidies Totaal materiële vaste activa Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven:

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

571.467 111.128 130.444 455.051

587.784 116.194 130.730 371.026

1.268.090

1.205.734

-46.920

-84.722

1.221.170

1.121.012

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Boekwaarde per 1 januari Effect van verkoop/aankoop deelnemingen Bij: investeringen Af: afschrijvingen Af: bijzondere waardeverminderingen Af: desinvesteringen

1.205.734 -5.579 205.291 136.740 616

1.132.731 164.027 102.035 -11.300 289


1.268.090

1.205.734


2.308.582 1.040.492

2.114.270 908.536

21


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA Verkorting economische levensduur Het vervallen van het stelsel van bekostiging waarbij een integrale vergoeding voor de werkelijke afschrijvingskosten van vaste activa was opgenomen, heeft ook gevolgen voor de waardering van de materiële vaste activa. De boekwaarde en de afschrijvingstermijnen van de totale materiële vaste activa dienen in overeenstemming te zijn met de economische levensduur en de feitelijke gebruiksduur. Het Erasmus MC heeft een nieuwe inschatting gemaakt van de verwachte economische levensduur. Dit heeft ertoe geleid dat de economische levensduur van zowel de gebouwen ten behoeve van patiëntenzorg als de facultaire gebouwen is verlaagd van 50 jaar respectievelijk 60 jaar naar 40 jaar per 1 januari 2015. Tevens is de restwaarde op nihil gesteld. Als gevolg hiervan zijn de afschrijvingen over 2015 met € 33,6 miljoen toegenomen. Deze afschrijvingskosten worden voor € 31,7 miljoen gecompenseerd in de resultatenrekening door de vrijval van de vooruitontvangen investeringssubsidies. Effect van verkoop/aankoop deelnemingen Dit betreft de mutatie in de beginstand van de materiële vaste activa als gevolg van het wijzigen van het deelnemingspercentage van 100% naar 50% in Apotheek A15 Holding BV en de in 2015 nieuw verworven deelneming CBT Rijnmond BV (50%). Investeringen Investeringen in het kader van nieuwbouw bedragen in 2015 € 136,7 miljoen (2014: € 88,5 miljoen). In het kader van verbouwingen en instandhouding is in 2015 € 32,2 miljoen (2014: € 38,4 miljoen) besteed. De investeringen met betrekking tot andere vaste bedrijfsmiddelen bedragen in 2015 € 36,4 miljoen (2014: € 37,2 miljoen). Vooruitontvangen investeringssubsidies (voorheen: investeringssubsidies à fonds perdu) Dit betreft een fonds in hoogte gelijk aan de boekwaarde van tot en met 1987 à fonds perdu-gefinancierde investeringen in gebouwen. Dezelfde systematiek geldt voor investeringen gefinancierd uit EMF, alsmede investeringen die uit eigen vermogen zijn gefinancierd. Teneinde een beter beeld van de boekwaarde van de materiële vaste activa te tonen, wordt met ingang van 2015 deze post gepresenteerd in mindering op de materiële vaste activa in plaats van als langlopende schuld (zie tevens paragraaf 8.1.4.1). De mutatie in 2015 betreft de vrijgevallen afschrijving € 38,6 miljoen (waarvan € 31,7 miljoen is veroorzaakt door de verkorting van de economische levensduur naar 40 jaar van de hieronder opgenomen gebouwen, zoals hiervoor toegelicht) en een dotatie van € 0,8 miljoen. In 2014 betrof de vrijval € 10,4 miljoen en de dotatie € 1,9 miljoen. Hieronder is ook opgenomen de tegenwaarde van de gebouwen en terreinen die per 1 januari 2003 zijn overgekomen in het kader van de integratie tussen academisch ziekenhuis en medische faculteit. 2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Stand per 1 januari Dotatie Onttrekking

84.722 807 38.609

93.181 1.935 10.394

Stand per 31 december

46.920

84.722

Het verloop van de vooruitontvangen investeringssubsidies is als volgt weer te geven:

Hypothecaire zekerheden en verpande materiële vaste activa De materiële vaste activa dienen voor een bedrag van € 73,0 miljoen (2014 € 73,0 miljoen) als onderpand voor een drietal leningen bij ABN-Amro NV van het Erasmus MC. Het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV heeft een hypothecaire zekerheid ter waarde van € 33,5 miljoen verstrekt. Voorts heeft Apotheek A15 Holding BV in 2015 een hypothecaire zekerheid verstrekt van € 10 miljoen. Door proportioneel consolideren zijn de desbetreffende activa maar voor 50% opgenomen. Juridisch eigendom Van alle materiële vaste activa heeft het Erasmus MC het juridisch eigendom. Actuele waarde Het Erasmus MC heeft vastgesteld dat de realiseerbare waarde van de materiële vaste activa hoger is dan de boekwaarde. Volgens de uitgevoerde calculaties bedraagt de bedrijfswaarde € 1.361,9 miljoen. Voor een nadere specificatie van het verloop van de materiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 8.1.7.

22


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 3. Financiële vaste activa De specificatie is als volgt: Deelnemingen Leningen groepsmaatschappijen Overige vorderingen Af: voorzieningen Totaal financiële vaste activa

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

9.829 1.844 1.241 -515

2.146 2.240 -780

12.399

3.606

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Boekwaarde per 1 januari - effect van verkoop/aankoop deelnemingen - kapitaalstortingen - resultaat deelnemingen - dividenduitkeringen - verstrekte leningen - aflossingen/afwaardering - mutatie voorzieningen

3.606 696 7.852 -19 -150 1.829 -1.411 265

4.293 577 -887 102 -999 520


12.668

3.606

269

-

12.399

3.606

Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt:

Aflossingsverplichtingen komend boekjaar Saldo per 31 december

Deelnemingen

Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Innovation Quarter BV (1,8%) abcdeSIM BV (41,9%) Arcarios BV (1,09%) Cavadis BV (1,52%) Harbour Antibodies BV (35,17%) HollandPTC BV (33,33%) Erasmus Biomedical Fund BV (32,62%) Quantib BV (45,0%) 2 Move Implants BV (5,0%)

Saldo per 01-jan-15

Kapitaalstortingen

Resultaat deelnemingen

Ontvangen dividend

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

491 5 3 1.647 -

7.800 52 -

-9 28 468 -1.360 854 -

-150 -

482 33 468 6.443 2.403 -

2.146

7.852

-19

-150

9.829

Kapitaalstortingen In 2015 zijn twee kapitaalstortingen gedaan in het eigen vermogen van HollandPTC BV van in totaal € 7,8 miljoen, zoals overeengekomen bij het aangaan van de financieringsvoorwaarden van de Europese Investeringsbank door de aandeelhouders van HollandPTC BV. Het betreffen leningen waarbij de aflossing afhankelijk is van toekomstige resultaten van HollandPTC BV en geen sprake is van te betalen rente. De reële waarde van deze leningen wijkt af van de nominale waarde, derhalve worden deze leningen gepresenteerd als informele kapitaalstorting. De kapitaalstorting in het Erasmus Biomedical Fund BV betreft het investeringsbedrag dat het Erasmus MC financiert.

23


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA Leningen groepsmaatschappijen

Apotheek A15 BV CBT Rijnmond BV

1)

Saldo per 01-jan-15

Verstrekte leningen

Aflossingen/ afwaardering

Saldo per 31-dec-15

Aflossing in 2016

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

696 -

1.476

59

696 1.417

174 95

696

1.476

59

2.113

269

 Apotheek A15 BV Het Erasmus MC heeft op 21 juli 2014 een lening van € 1.740 verstrekt aan Apotheek A15 BV ten behoeve van de productielocatie voor haar apotheek. Het rentepercentage bedraagt 3,633% per jaar. De lening heeft een looptijd van vijf jaar vanaf de datum inwerkingtreding van deze overeenkomst, derhalve tot uiterlijk 21 juli 2019. Aflossingen zijn gestart met ingang van 21 juli 2015 in vijf jaarlijkse termijnen van € 348. Vervroegde aflossing is toegestaan. In de geconsolideerde balans van Erasmus MC is deze lening voor de waarde van 50% zichtbaar. 1)

Ultimo 2014 was betreffende lening niet zichtbaar in de geconsolideerde balans, omdat sprake was van een 100% deelneming. Door de vervreemding van 50% van de aandelen per 1 januari 2015 ontstaat een mutatie van € 0,6 miljoen, zijnde het aandeel derden in leningen groepsmaatschappijen.

 CBT Rijnmond BV Het Erasmus MC heeft op 15 december 2015 een lening met een hoofdsom van maximaal € 2.953 verstrekt aan CBT Rijnmond BV. Optioneel kunnen huidige door CBT Rijnmond met externe financiers aangegane langlopende financieringsovereenkomsten en/of rekening-courantfaciliteiten worden ondergebracht in de te verstrekken geldlening. De hoofdsom kan daartoe worden gewijzigd. Het rentepercentage bedraagt 5% per jaar. De lening heeft een looptijd van vijftien jaar vanaf de datum inwerkingtreding van deze overeenkomst, derhalve tot 15 december 2030. Aflossing vindt plaats in jaarlijkse termijnen van € 191. Vervroegde aflossing is toegestaan tot maximaal 10% per jaar zonder dat daarvoor boeterente wordt berekend. Indien meer dan 10% per jaar vervroegd wordt afgelost is Erasmus MC gerechtigd om over het meerdere een extra rente in rekening te brengen. In de geconsolideerde balans van Erasmus MC is deze lening voor de waarde van 50% zichtbaar.

Overige vorderingen Saldo per 01-jan-15 x € 1.000

Harbour Antibodies BV Quantib BV Stichting ESOP Pre-seedleningen CardioGenX BV Overige vorderingen

Mutatie Verstrekte bonus, rente leningen en aflossingen x € 1.000

x € 1.000

Saldo per 31-dec-15 x € 1.000

950 100 13 767 197 213

353

950 265 49 88

100 13 502 148 478

2.240

353

1.352

1.241

 Lening Harbour Antibodies BV Het betreft een niet-achtergestelde lening. Het rentepercentage bedraagt 2,5%. Er zijn geen zekerheden gesteld. De lening heeft een looptijd tot 1 juli 2016. Aflossing heeft versneld plaatsgevonden in 2015.

 Lening Quantib BV Het betreft een niet-achtergestelde lening. Het rentepercentage bedraagt 4,209%. De lening heeft een looptijd van zeven jaar te rekenen vanaf de datum inwerkingtreding van de overeenkomst. Aflossing van de lening zal geschieden in termijnen. De volledige aflossing van de lening geschiedt uiterlijk op 31 oktober 2019 of direct nadat alle vorderingen in relatie tot het door het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie verstrekte innovatiekrediet zijn voldaan.

 Lening Stichting ESOP Erasmus MC Holding BV heeft een langlopende vordering op Stichting ESOP, die wordt terugbetaald op het moment dat deelnemingen waar ook Erasmus MC Holding BV aandeelhouder van is, worden verkocht. De termijn en de realisatie van verkoop is onzeker en om die reden is voor hetzelfde bedrag een voorziening gevormd.

24


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA

 Pre-seedleningen Lening vertrekt in jaar - looptijd einddatum

Rente

Hoofdsom Lening

Bonus (gehele looptijd)

x € 1.000

2009; 2009; 2009; 2010;

6 jaar; 01-08-2015 7 jaar; 01-08-2016 9 jaar; 01-08-2018 6 jaar; 01-12-2016

5,30% 4,90% 4,90% 4,90%

x € 1.000

Opgebouwde bonus + rente x € 1.000

Aflossing en/of kwijtschelding

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

100 100 100 100

40 200 40 40

57 221 60 49

-51 -121 -39 -74

106 200 121 75

400

320

387

-285

502

Erasmus MC Holding BV heeft pre-seedleningen aan wetenschappers verstrekt. Pre-seedleningen worden verstrekt in het kader van het project ‘Rotterdam Werkt’, dat Erasmus MC Holding BV uitvoert. De pre-seedleningen hebben tot doel de wetenschapper in staat te stellen een uitvinding te valideren of een onderneming te vestigen. De looptijd van deze leningen is in beginsel 6 jaar. Eventuele verzoeken tot uitstel van betaling worden behandeld door de SKE commissie, de (aangepaste) einddata zijn hierboven vermeld. De eerste 2 jaar zijn de leningen aflossingsvrij. Als voorwaarde is in deze leningovereenkomsten opgenomen dat na het aflossen van de lening, bij een succesvolle bedrijfsstart, een bonusbetaling wordt betaald. Het totaal van de in de leningovereenkomsten opgenomen bonussen bedraagt € 320. Aan deze vorderingen wordt jaarlijks 1/6e van de bonussen en de rente toegevoegd (€ 387). Aflossingen en kwijtscheldingen worden op dit saldo in mindering gebracht. Omdat er sprake is van leningen met een hoog risicoprofiel, is een volledige voorziening voor mogelijke oninbaarheid gevormd. Call-opties: dit betreft callopties op 60% van de door de uitvinder nog te verkrijgen aandelen in drie nog op te richten vennootschappen. Daarnaast betreft het callopties op 60% van de door de uitvinder gehouden aandelen in een in 2009 opgerichte vennootschap. De waarde van de callopties is gelijk aan de niet-beursgenoteerde kostprijs ofwel nihil. De verkregen opties hangen samen met de verstrekte pre-seedleningen.

 Lening CardioGenX BV Erasmus MC Holding BV heeft een langlopende vordering op CardioGenX BV. Het betreft een achtergestelde lening. Over de hoofdsom is geen rente verschuldigd. De hoofdsom wordt jaarlijks gecorrigeerd voor inflatie. De hoofdsom wordt afgelost in 16 kwartaaltermijnen voor het eerst per 31 maart 2015. Schuldenaar is verplicht tot algehele aflossing van de hoofdsom uiterlijk 31 december 2018 (einde looptijd). De lening is te allen tijde zowel geheel als gedeeltelijk vervroegd boetevrij aflosbaar.

 Overige vorderingen De overige langlopende vorderingen betreffen ultimo 2015 alleen nog het door het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV aangehouden ledenkapitaal van de Onderlinge Waarborgmaatschappij voor Instellingen in de Gezondheidszorg MediRisk. De waarde van dit ledenkapitaal bedraagt ultimo 2015 € 478 (2014: € 213).

Voorzieningen op overige vorderingen

Voorziening inzake Stichting ESOP Voorziening inzake pre-seedleningen

25

Saldo per 01-jan-15

Mutatie

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

-13 -767

265

-13 -502

-780

265

-515


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 4. Voorraden 31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

8.328 5.514 1.125

7.456 5.184 1.030

12.717

11.610

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Onderhanden werk DBC's / DBC-zorgproducten DBC's A-segment Onderhanden werk DBC's / DBC-zorgproducten DBC's B-segment Af: ontvangen voorschotten Af: voorziening onderhanden werk

13.842 50.065 72.216 1.400

23.032 65.165 76.213 -

Totaal onderhanden werk uit DBC's / DBC-zorgproducten

-9.709

11.984

Af: ontvangen voorschotten

Saldo per 31-dec-15

De specificatie is als volgt: Apotheek Medische en hulpmiddelen Af: voorziening voorraden Totaal voorraden

5. Onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten De specificatie is als volgt:

De specificatie per onderhanden project is als volgt weer te geven: Stroom DBC's en zorgverzekeraar

Gerealiseerde projectkosten en toegerekende winst x € 1.000

Zilveren Kruis VGZ CZ Multizorg Menzis DSW ASR Passanten Totaal (onderhanden projecten)

Af: verwerkte verliezen x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

21.311 14.595 14.474 2.189 2.647 6.062 164 1.065

-

23.900 20.477 12.464 6.703 8.672 -

-2.589 -5.882 2.010 2.189 -4.056 -2.610 164 1.065

62.507

-

72.216

-9.709

In 2015 is conform de regelgeving de doorlooptijd van het onderhanden werk DBC's / DBC zorgproducten verkort van maximaal 365 dagen naar maximaal 120 dagen. Hierdoor worden meer trajecten binnen het boekjaar afgesloten waardoor de onderhanden werk positie daalt. Nog niet alle zorgverzekeraars hebben dit effect aangepast in de bevoorschotting. Het gevolg hiervan is dat de onderhanden werk positie na aftrek van de ontvangen voorschotten negatief is. Voor wat betreft de toegepaste schattingswijziging bij de waardering van het onderhanden werk DBC's / DBC zorgproducten en het financiële effect hiervan wordt verwezen naar paragraaf 8.1.4.2 in de waarderingsgrondslagen.

26


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 6. Onderhanden werk uit hoofde van DBC's-GGZ De specificatie is als volgt: Onderhanden zorgproducten DBC's-GGZ A-segment Af: ontvangen voorschotten Totaal onderhanden werk DBC's-GGZ

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

10.091 5.268

4.029 4.065

4.823

-36

Als gevolg van de overgang van de psychiatrische zorg voor de jeugd naar de WMO per 1 januari 2015 dienden de betreffende openstaande DBC's afgesloten te worden ultimo 2014. Dit heeft geleid tot een verlaagde balanspositie per ultimo 2014. Het saldo van openstaande DBC's ultimo 2015 bestaat uit nog lopende trajecten met betrekking tot volwassenen en jeugd.

7. Onderhanden werk/gefactureerde bedragen uit hoofde van EMF-projecten De specificatie is als volgt:

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Kostprijs onderhanden projecten Af: gefactureerde bedragen Af: voorziening onderhanden projecten

393.457 433.132 8.007

380.400 413.760 5.418

Totaal onderhanden werk/gefactureerde bedragen uit hoofde van EMF-projecten

-47.682

-38.778

De balanspositie van het onderhanden werk uit hoofde van EMF-projecten is gestegen door een toename van het aantal lopende projecten, alsmede door de lange looptijd van een aantal projecten met een hoog financieel belang.

8. Vorderingen uit hoofde van financieringstekort en schulden uit hoofde van financieringsoverschot Specificatie vorderingen en schulden uit hoofde van financieringstekort respectievelijk financieringsoverschot t/m 20121 x € 1.000

Saldo per 1 januari Financieringsverschil boekjaar Correcties voorgaande jaren Betalingen/ontvangsten Subtotaal mutatie boekjaar Saldo per 31 december Stadium van vaststelling

2013

2014

2015

totaal

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

-17.234

-47

-

-

-17.281

27.072 -2 27.070

47 47

-

-

27.119 -2 27.117

9.836

-

-

-

9.836

a dt

a cr

cr

cr

a = interne berekening b = overeenstemming met zorgverzekeraars c = definitieve vaststelling NZa

Waarvan gepresenteerd als: - vorderingen uit hoofde van financieringstekort - schulden uit hoofde van financieringsoverschot

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

9.836 -

-17.281

9.836

-17.281

Het saldo van het financieringstekort betrof in de oude regelgeving het verschil tussen het wettelijk budget aanvaardbare kosten en de gedeclareerde vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget. De vorderingen uit hoofde van medisch specialistische zorg betreffen de jaren tot en met 2011 vóór de implementatie prestatiebekostiging Zorg. Voor de GGZ zijn dit de jaren tot en met 2012. Gedurende 2015 zijn de definitieve formulieren ingediend om deze oude posities af te wikkelen. De openstaande vordering tot en met 2012 komt overeen met de ingediende formulieren.

27


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 9. Overige vorderingen en overlopende activa De specificatie is als volgt:

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Vorderingen op debiteuren Nog te factureren omzet DBC's / DBC-zorgproducten Nog te factureren omzet GGZ Vorderingen uit hoofde van transitieregeling Overige vorderingen: Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen Overige overlopende activa

242.978 43.615 7.929 -

180.620 64.127 24.407 489

8.455 173.166 3.856

7.571 8.697 3.103

Totaal overige vorderingen en overlopende activa

479.999

289.014

Vorderingen op debiteuren en Nog te factureren omzet DBC's / DBC-zorgproducten Door de verkorting van de doorlooptijd van het onderhanden werk DBC's is een verschuiving te zien van Onderhanden werk DBC's naar gefactureerde omzet DBC's (debiteuren) en Nog te factureren omzet DBC's. Daarnaast is als gevolg van de landelijke discussies over de verwerking van de doorlooptijdverkorting in de prijslijsten relatief laat gefactureerd, waardoor een groot deel van de facturatie over schadelastjaar 2015 pas in december 2015 heeft plaatsgevonden. Hierdoor is het debiteurensaldo ultimo 2015 toegenomen. Op de post Nog te factureren omzet DBC's / DBC-zorgproducten is een voorziening ter waarde van € 11,9 miljoen in mindering gebracht in het kader van de effecten van schadelastprognoses boven plafondafspraken met zorgverzekeraars en zelfonderzoeken. Voorts is een bedrag van € 60,2 miljoen als voorschot ontvangen van een zorgverzekeraar die in mindering is gebracht op de debiteurenpositie. Voorziening dubieuze posten Aan het eind van het boekjaar is wegens geraamde oninbaarheid van debiteuren een voorziening gevormd van € 8,8 miljoen, waarvan € 7,0 miljoen betrekking heeft op debiteuren patiëntenzorg en € 1,8 miljoen op overige debiteuren. In 2014 waren deze bedragen als volgt: samengesteld € 19,5 miljoen in totaal, waarvan € 16,0 miljoen betrekking heeft op debiteuren patiëntenzorg en € 3,5 miljoen op overige debiteuren. De voorziening is bepaald op basis van de dynamische methode. De afname van de voorziening dubieuze posten wordt met name veroorzaakt door het opschonen van de debiteurenpositie met betrekking tot patiëntenzorg tot en met 2012 en het afboeken van oninbare vorderingen met betrekking tot overige vorderingen tot en met 2014. Nog te factureren omzet GGZ Ultimo 2014 was sprake van een achterstand in nog te factureren omzet GGZ over de productie 2014. Voorts leidde het versneld afsluiten van DBC's jeugdzorg, als gevolg van de overgang naar de WMO per 1 januari 2015, tot een éénmalig verhoogde positie ultimo 2014. De facturatie van hiervoor genoemde trajecten heeft in 2015 plaatsgevonden. Het balansbedrag ultimo 2015 bestaat uit in 2015 geopende en afgesloten trajecten. Facturatie hiervan vindt plaats in 2016. Nog te ontvangen bedragen De nog te ontvangen bedragen betreft voornamelijk het nog te ontvangen bedrag van het Ministerie van VWS ad € 166 miljoen met betrekking tot de overeengekomen schadevergoeding van € 251 miljoen op de nieuwbouw van het Erasmus MC. In 2015 is € 85 miljoen als voorschot ontvangen. Voor de achtergrond van deze post wordt verwezen naar paragraaf 8.1.5.12. Vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS. Onder de overige vorderingen zijn geringe bedragen opgenomen met een looptijd van langer dan een jaar met uitzondering van de vordering op het Ministerie van VWS, waarvan de uitbetalingen zullen plaatsvinden in 2016 en 2017.

28


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 10. Liquide middelen 31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Bankrekeningen Deposito's Kassen

37.732 10

31.205 50

Totaal liquide middelen

37.742

31.255


De liquide middelen staan ter vrije beschikking van het Erasmus MC.

29


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA 11. Groepsvermogen De specificatie is als volgt:

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Kapitaal Bestemmingsreserves Bestemmingsfondsen Algemene en overige reserves

3.344 203.375 247.605

3.344 193.201 195.610

Totaal eigen vermogen

454.324

392.155

Aandeel derden Totaal groepsvermogen

-88

-93

454.236

392.062

11.1. Kapitaal Het verloop is als volgt weer te geven:

Saldo per 01-jan-15

Resultaatbestemming

Overige mutaties

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

Kapitaal

3.344

-

-

3.344

Totaal kapitaal

3.344

-

-

3.344

Saldo per 01-jan-15

Resultaatbestemming

Overige mutaties

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

11.2. Bestemmingsreserves Het verloop is als volgt weer te geven: Instandhoudingsinvesteringen Vooruitontvangen kapitaallasten Afschrijving inventaris Erasmus MC - revolving fund Erasmus MC - fundamenteel onderzoek Deelnemingen

8.491 156.633 23.066 5.315 -304

31.357 16 4.201

-8.491 -23.066 59 10.000 -3.902

187.990 5.390 10.000 -5

Totaal bestemmingsreserves

193.201

35.574

-25.400

203.375

Instandhoudingsinvesteringen Door de invoering van het nieuwe bekostigingsstelsel is besloten om deze bestemmingsreserve instandhoudingsinvesteringen ultimo 2015 op te heffen. Het saldo is toegevoegd aan de reserve aanvaardbare kosten. Vooruitontvangen kapitaallasten Egalisatiereserves worden toegepast in situaties waarbij ten behoeve van investeringen bedragen worden ontvangen in een ander tempo en ritme dan het betreffende afschrijvingsregime. Ook komt het voor dat bedragen ten behoeve van het betreffende investeringskader op grond van planning vooruit worden ontvangen in relatie tot het moment van daadwerkelijk investeren en activeren (bijvoorbeeld bouwmiddelen). Afschrijving inventaris Door de invoering van het nieuwe bekostigingsstelsel is besloten om de bestemmingsreserve afschrijving inventaris ultimo 2015 op te heffen. Het saldo is toegevoegd aan de reserve aanvaardbare kosten. Erasmus MC - revolving fund Jaarlijks wordt een bedrag gereserveerd ter stimulering van patiëntgebonden onderzoek, onder meer ter voorbereiding op de aanvraag van extern gefinancierde ontwikkelingsgeneeskundeprojecten. Tevens wordt uit deze bestemmingsreserve het Erasmus MC-aandeel in doelmatigheidsonderzoeken bekostigd. Ook wordt via deze reserve zorgonderzoek bekostigd. Het gehele saldo van het revolving fund heeft via de Commissie Patiëntgebonden Onderzoek reeds volledig bestemming verkregen. Erasmus MC - fundamenteel onderzoek Er is besloten om een reserve voor fundamenteel onderzoek te vormen. Om zodoende deze onderzoeken een extra impuls te geven.

30


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA Deelnemingen Aan de reserve deelnemingen is toegevoegd het exploitatieresultaat dat in de deelnemingen is behaald, verminderd met het door deelnemingen uitgekeerd dividend. Het uitgekeerd dividend is toegevoegd aan de reserve aanvaardbare kosten. Ultimo 2014 stond deze reserve gepresenteerd onder de algemene en overige reserves. Doordat geen sprake is van een wettelijke reserve is besloten deze reserve te presenteren als bestemmingsreserve met ingang van 2015.

11.3. Bestemmingsfondsen Het verloop is als volgt weer te geven:

Saldo per 01-jan-15

Resultaatbestemming

Overige mutaties

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

Bestemmingsfondsen

-

-

-

-

Totaal bestemmingsfondsen

-

-

-

-

Saldo per 01-jan-15

Resultaatbestemming

Overige mutaties

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

11.4. Algemene en overige reserves Het verloop is als volgt weer te geven: Algemene reserve Reserve aanvaardbare kosten

4.442 191.168

3.259 23.336

25.400

7.701 239.904

Totaal algemene en overige reserves

195.610

26.595

25.400

247.605

11.5. Aandeel derden in groepsvermogen 2015

Het verloop van het aandeel is als volgt weer te geven:

x € 1.000

-93

Aandeel derden per 1 januari Erasmus MC Diabetesstation: aandeel derden in resultaat (21,6% van € 45) Nano4Therapy: aandeel derden in resultaat (36,0% van € -13)

10 -5 -88

Totaal aandeel derden per 31 december

11.6. Overzicht van het totaalresultaat van de instelling

Geconsolideerd netto-resultaat (na belastingen) toekomend aan de instelling Herwaardering materiële vaste activa Af: Gerealiseerde herwaardering ten laste van het eigen vermogen Totaal van de rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen van de instelling als onderdeel van het groepsvermogen Totaalresultaat van de instelling

31

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

62.169

33.715

-

-

-

-

62.169

33.715


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA 12. Vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS De specificatie is als volgt:

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000


196.712

-

Totaal vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS

196.712

-

Het verloop van de vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS is als volgt weer te geven:

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000


250.967 24.581

-


226.386

-

29.674

-

196.712

-

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Af: vrijval komend boekjaar Stand vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS per 31 december

Toelichting in welke mate (het totaal van) de vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS als langlopend moet worden beschouwd:

Kortlopend deel van de vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS (< 1 jaar) Langlopend deel van de vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS (> 1 jaar) Hiervan langlopend (> 5 jaar)

29.674 196.712 122.945

-

In oktober 2015 heeft het Erasmus MC een schadevergoeding van het Ministerie van VWS toegekend gekregen van € 251 miljoen ter compensatie van het niet nakomen door dit ministerie van een toezegde bijzondere kapitaallastenregeling in 2009. Deze schadevergoeding is bedoeld ter compensatie van toekomstige (afschrijvings)lasten van de nieuwbouw. In 2015 is hiervan € 24,6 miljoen vrijgevallen ten gunste van het resultaat over 2015. Het resterende bedrag valt vrij in de periode 2016 - 2024. Het kortlopende deel ter waarde van € 29,7 miljoen, inclusief toegekende rente 2016 ter waarde van € 5,1 miljoen, is opgenomen onder de overige kortlopende schulden en overlopende passiva.

32


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA 13. Voorzieningen 31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Sociaal beleid Overige voorzieningen

32.236 21.595

33.930 3.700

Totaal voorzieningen

53.831

37.630


Saldo per 01-jan-15

Dotatie en/of vrijval

Onttrekking

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

Sociaal beleid Overige voorzieningen

33.930 3.700

7.010 17.895

8.704 -

32.236 21.595


37.630

24.905

8.704

53.831

Het verloop is als volgt weer te geven:

Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moet worden beschouwd: 31-dec-15 x € 1.000

Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) Hiervan langlopend (> 5 jaar)

8.764 45.107 10.935

Onderverdeling voorziening voor sociaal beleid Saldo per 01-jan-15


Onttrekking

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

10.949 861 15 7.701 5.036 9.368

6.456 -139 13 -1.562 523 1.719

6.345 28 1.394 2 935

11.060 722 4.745 5.557 10.152

33.930

7.010

8.704

32.236

Wachtgelden Lifetimevariant VUT-60 Reorganisatievoorziening Jubileumvoorziening Arbeidsongeschiktheid en overige

Toelichting per categorie voorziening: Sociaal beleid Algemeen De voorziening voor sociaal beleid is bedoeld ter dekking van lopende verplichtingen in het kader van wachtgelden, reorganisatie, VUT-uitkeringen 60-jarigen, jubilea en arbeidsongeschiktheid. Wachtgelden Het Erasmus MC is eigenrisicodrager voor WW. De voorziening voor wachtgelden is bepaald volgens de statische methode, waarbij de omvang wordt bepaald door het berekenen van de verplichtingen inzake lopende wachtgelden op de balansdatum. Lifetimevariant Dit betreft een voorziening voor personeelsleden die gebruik maken van de lifetime regeling. De komende jaren is alleen sprake van uitstroom in verband met pensionering van de betreffende personen. VUT-60 De voorziening heeft als doel het financieren van het ouderenbeleid binnen het Erasmus MC.

33


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA Reorganisatie In 2015 zijn diverse afdelingen geherstructureerd en heeft afvloeiing van personeel plaatsgevonden. Voorst is ultimo 2015 sprake van aanvullende plannen tot reorganisatie. Voor opmaak van de jaarrekening is de gerede verwachting dat deze plannen tot uitvoering worden gebracht. In deze voorziening zijn opgenomen de (verwachte) kosten van uitstroom van personeel, zoals doorbetalingsverplichtingen, afkoopsommen en kosten van outplacement. Jubileumvoorziening Dit betreft een voorziening voor toekomstig uit te keren jubileum-gratificaties aan het personeel op grond van de huidige personeelsregelingen. Bij de berekening is rekening gehouden met een blijfkans en de leeftijd van het personeel. Arbeidsongeschiktheid en overige Onder dit hoofd is ook opgenomen de voorziening voor arbeidsongeschiktheid voor bestaande verplichtingen. Dit is voor het in de toekomst doorbetalen van salaris aan personeelsleden die op de balansdatum arbeidsongeschikt zijn, voor zover deze kosten niet verzekerd zijn. Vanaf 1 juli 2004 is het Erasmus MC eigenrisicodrager WGA. De voorziening hiervoor is op de vereiste hoogte gebracht en bepaald volgens de statische methode. Vanaf 2007 is de periode voor het eigen risico 10 jaar. Dit betekent dat tot 2017 deze voorziening alleen instroom (toename in de verplichtingen) kent. Na 2017 zal ook uitstroom gaan plaatsvinden. Overige voorzieningen Hieronder is onder andere opgenomen de voorziening voor asbestsanering ter waarde van € 19,2 miljoen, die in 2015 getroffen is op basis van RJ 252. Op basis van ervaringscijfers heeft een inschatting van de saneringskosten plaatsgevonden per gebouw. Onttrekking van de voorziening vindt in de toekomst plaats op basis van de werkelijke uitgaven in de jaren waarin de saneringsprojecten worden uitgevoerd. Jaarlijks vindt een beoordeling plaats van de toereikendheid van de voorziening op basis van de actuele asbestgegevens en kengetallen voor de complexiteit van de saneringen.

14. Langlopende schulden De specificatie is als volgt:

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Schulden aan kredietinstellingen

661.323

630.151

Totaal langlopende schulden

661.323

630.151

Het verloop van de schulden aan kredietinstellingen is als volgt weer te geven:

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Stand per 1 januari Bij: nieuwe leningen Af: aflossingen

669.820 65.038 39.668

643.196 80.000 53.376


695.190

669.820

33.867

39.669

661.323

630.151

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Af: aflossingsverplichting komend boekjaar Stand langlopende schulden per 31 december

Toelichting in welke mate (het totaal van) de langlopende schulden als langlopend moet worden beschouwd: Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jaar), aflossingsverplichtingen Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jaar) (balanspost) Hiervan langlopend (> 5 jaar)

33.867 661.323 544.865

39.669 630.151 509.082

Leningen en rentevoet De rentevoet van de schulden aan kredietinstellingen is vast. In 2015 zijn de voorwaarden van de bestaande overeenkomst met de BNG Bank en de EIB gewijzigd. De BNG Bank en de EIB vonden dit noodzakelijk in verband met de nieuwe financiering voor nieuwbouw van het RG gebouw.

34


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA In 2015 zijn ook vier nieuwe financieringsovereenkomsten afgesloten voor het RG gebouw; met een totaal bedrag van € 120 miljoen. Hiervan zijn bij AG Insurance twee leningen opgenomen, een lening van € 20 miljoen en een lening van € 40 miljoen. Daarnaast zijn een lening van € 50 miljoen en een “groene“ lening van € 10 miljoen afgesloten bij de ING bank. Ultimo 2015 zijn deze leningen nog niet opgenomen. Apotheek A15 Holding BV heeft in 2015 een hypothecaire leningovereenkomst met Universitair Medisch Centrum Groningen afgesloten van € 10 miljoen. In de geconsolideerde balans van Erasmus MC is deze lening voor de waarde van 50% zichtbaar. Zekerheden inzake schulden aan kredietinstellingen Er is een intercreditor overeenkomst opgesteld en een Security Agent aangesteld. Als zekerheid voor de afgesloten leningen met betrekking tot de nieuwbouw Erasmus MC centrumlocatie en het RG gebouw zijn de volgende zekerheden/verplichtingen gesteld: - Pari-passu zekerheidsverstrekking; toestemming vooraf om een zekerheid te verstrekken. - Positieve en negatieve hypotheekverklaring ten aanzien van het vestigen van een hypotheek (eerste in rang). - Pandrecht, eerste in rang, op de roerende goederen die het Object van Zekerheid duurzaam dienen. De BNG, EIB, AG-Insurance en de ING hebben de mogelijkheid tot directe opeisbaarheid bij het Erasmus MC: - bij het geheel of gedeeltelijk niet aflossen van de hoofdsom of nalatigheid in de betaling van de rente. - ontbinding of liquidatie, dan wel een geheel of gedeeltelijk staken van een of meer van de kernactiviteiten. - verslechtering van de financiële situatie dat de betaling van de aflossing en rente in gevaar komt. - een ingrijpende wijziging in de regelgeving van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport of het Ministerie van Onderwijs met betrekking tot de financiering en exploitatie van de instelling. - een daling in het solvabiliteitspercentage in 2015 beneden de 15% tot 18% afhankelijk van de kredietinstelling. Dit solvabiliteitspercentage stijgt de komende jaren. Vanaf 2020 dient het solvabiliteitspercentage minimaal 20% te zijn. - een DSCR die lager is dan 1,2. - indien het Erasmus MC zich niet langer kwalificeert als een publiekrechtelijke rechtspersoon onder de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek. Ultimo 2015 voldoet het Erasmus MC aan de door kredietinstellingen gestelde eisen. De Security Agent heeft het recht tot vestigen van een hypotheek als het Erasmus MC niet meer aan zijn aflossingen rentebetaling verplichting kan voldoen of zijn rapportage verplichtingen niet nakomt die in de intercreditor overeenkomst zijn genoemd. Als zekerheden voor de kredietfaciliteiten en al hetgeen het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV de ING-bank, uit welke hoofde dan ook schuldig zal zijn, gelden: - bankhypotheek ad € 33,5 miljoen op de panden Haringvliet 2, 6 en 8, alsmede op het pand Achterharingvliet 10, allen gevestigd te Rotterdam; - pandakte bedrijfsuitrusting, voorraden, vorderingen (eerste pandrecht). In deze pandakte is een volmacht aan de bank verleend om de vorderingen aan zichzelf te verpanden; - negatieve pledge/pari-passu/crossdefaultverklaring. Dit houdt in dat aan derden geen bezittingen tot zekerheid zullen worden gegeven (negatieve pledge), dat verhoudingsgewijs in de (bestaande) verdeling van de zekerheden geen wijziging zal worden aangebracht (pari-passu), en dat de kredietfaciliteiten direct opeisbaar zijn als financiële verplichtingen jegens derden niet worden nagekomen en/of derden kredietfaciliteiten opzeggen (cross default). Het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV heeft een financiering bij de ING-Bank afgesloten voor de bouwactiviteiten van in totaal € 18,3 miljoen. In 2010 heeft het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV ten aanzien van deze bouwlening een renteswap afgesloten om hiermee eventuele renterisico's af te dekken. In 2014 is door het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV de Swaption bij deze lening verkocht met als resultaat een verlaging van het rentepercentage tot en met juni 2024. Dit betrof de combinatie van het verkopen van de Swaption met het oprekken/verlengen van de looptijd voor de rentevastperiode tot en met juni 2024. Dit wordt ook wel genoemd: "de afkoop van een Swaption in combinatie met een blend & extend”. Het rentepercentage van deze lening bedraagt ultimo 2015 5,07%. Dit totale rentepercentage bestaat uit een vast rentepercentage van 3,07% en een renteopslag van 2,00%. Het vaste rentepercentage geldt tot en met 1 juli 2024. Na 1 juli 2024 wordt er een variabele rente betaald door het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV. De renteopslag (ultimo 2015 bedraagt deze 2,00%) kan jaarlijks door de ING-Bank worden aangepast. De renteswap die het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV heeft afgesloten, wordt in de jaarrekening geclassificeerd als een financieel instrument waarop (kostprijs)hedge accounting wordt toepast. In de jaarrekening wordt de bouwfinanciering per ultimo 2015 gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs (tegen het opgenomen bedrag ad € 14,0 miljoen). De actuele waarde van het rente-instrument ("Mark to Market" Value) bedraagt per 31 december 2015 € -2.262.

35


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA In 2011 heeft het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV een financiering bij de ING afgesloten voor de bouwactiviteiten van in totaal € 10,3 miljoen. In 2011 heeft het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV ten aanzien van deze bouwlening een renteswap afgesloten om hiermee eventuele renterisico's af te dekken. In 2014 is door het Havenziekenhuis en instituut voor Tropische Ziekten BV de Swaption bij deze lening verkocht met als resultaat een verlaging van het rentepercentage tot en met juni 2024. Dit betrof de combinatie van het verkopen van de Swaption met het oprekken/verlengen van de looptijd voor de rentevastperiode tot en met juni 2024. Dit wordt ook wel genoemd: "de afkoop van een Swaption in combinatie met een blend & extend”. Het rentepercentage van deze lening bedraagt ultimo 2015 5,51%. Dit totale rentepercentage bestaat uit een vast rentepercentage van 3,51% en een renteopslag van 2,00%. Het vaste rentepercentage geldt tot en met 1 juli 2024. Na 1 juli 2024 wordt er een variabele rente betaald door het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV. De renteopslag (ultimo 2015 bedraagt deze 2,00%) kan jaarlijks door de ING-Bank worden aangepast. De renteswap die het Havenziekenhuis heeft afgesloten, wordt in de jaarrekening geclassificeerd als een financieel instrument waarop (kostprijs)hedge accounting wordt toepast. In de jaarrekening wordt de bouwfinanciering per ultimo 2015 gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs (tegen het opgenomen bedrag ad € 9,3 miljoen). De actuele waarde van het rente-instrument ("Mark to Market" Value) bedraagt per 31 december 2015 € -1.842. Ultimo 2015 voldoet het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV aan het bankconvenant. De ING-Bank heeft als eis gesteld dat de omzetratio van het Havenziekenhuis en instituut voor Tropische Ziekten BV vanaf 2015 minimaal 15,0% moet bedragen. Ultimo 2015 bedraagt deze ratio bij het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV 15,4%. Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden aan kredietinstellingen wordt verwezen naar bijlage 8.1.8 Overzicht langlopende schulden. De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden.

15. Overige kortlopende schulden en overlopende passiva De specificatie is als volgt: Schulden aan kredietinstellingen Crediteuren Aflossingsverplichtingen langlopende leningen Kortlopend deel vooruitontvangen bijdrage Ministerie van VWS Belastingen en sociale premies Schulden ter zake pensioenen Nog te betalen salarissen en overige personeelskosten Vakantiegeld Vakantiedagen Schulden uit hoofde van transitieregeling Overige schulden: Nog te betalen kosten Nog te betalen rente Vooruitontvangen bedragen Overige overlopende passiva Totaal overige kortlopende schulden en overlopende passiva

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

30.000 61.379 33.867 29.674 59.535 7.289 16.818 23.601 14.713 -

27.138 60.899 39.669 80.640 9.332 12.384 22.893 13.971 25.382

66.954 5.757 6.532 282

52.416 5.794 2.788 381

356.401

353.687

Schulden aan kredietinstellingen Dit betreft een in november 2015 afgesloten kasgeldlening bij de ABN-Amro bank. Deze lening heeft een looptijd tot januari 2016 met een rentepercentage van 0,16%. Belastingen en sociale premies Deze balanspost is gedaald van € 80,6 miljoen naar € 59,5 miljoen vanwege het in november uitbetalen van de eindejaarsuitkering conform CAO, waarbij de bijbehorende belasting en sociale premies in december zijn afgedragen. In 2014 heeft deze uitbetaling plaatsgevonden in december, waardoor per balansdatum sprake was van nog af te dragen belastingen en sociale premies over de eindejaarsuitkering.

36


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA Looptijd kortlopende schulden De kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan 1 jaar. Kredietlimieten en gestelde zekerheden De kredietlimiet bij bankinstellingen in rekeningcourant bedraagt in totaal € 284,6 miljoen. Hiervoor zijn er bij het Erasmus MC geen zekerheden gesteld. Wel is sprake van convenanten. Voor de financiële convenanten van de BNG en de ING wordt verwezen naar paragraaf 8.1.5.14. Langlopende schulden. Voor de overige kredietinstellingen geldt dat de solvabiliteitsratio en het garantievermogen ten minste 15% van het gecorrigeerde balanstotaal dient te bedragen en de interest coverage ratio ten minste 1,3 dient te zijn. Als niet-financiële convenanten gelden: cross default, material adverse change, no change of ownership, no change of structure, negative pledge en pari passu. Ultimo 2015 voldoet het Erasmus MC aan de door kredietinstellingen gestelde eisen.

16. Risico’s van financiële instrumenten Algemeen Het Erasmus MC maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die het Erasmus MC blootstelt aan kredietrisico, renterisico, kasstroomrisico en liquiditeitsrisico. Om deze risico’s te beheersen is een beleid inclusief een stelsel van limieten en procedures opgesteld om de risico’s van onvoorspelbare ongunstige ontwikkelingen op de financiële markten en daarmee de financiële prestaties te beperken.

-

-

Kredietrisico Het Erasmus MC loopt kredietrisico over leningen en vorderingen opgenomen onder financiële vaste activa, onderhanden werken, overige vorderingen, vorderingen uit hoofde van financieringstekort en liquide middelen. Het maximale kredietrisico bedraagt € 438,0 miljoen. Het kredietrisico is geconcentreerd bij een aantal tegenpartijen of economisch verbonden tegenpartijen en dit betreft het volgende: Financiële vaste activa: € 12,3 miljoen (deelnemingen € 9,8 miljoen, leningen groepsmaatschappijen €1,8 miljoen en overige langlopende vorderingen € 0,7 miljoen). Onderhanden werk uit hoofde van DBC's/DBC-zorgproducten € 72,6 miljoen. Vorderingen en overlopende activa: € 305,6 miljoen (bestaande uit: vorderingen op debiteuren en nog te factureren bedragen aan zorgverzekeraars, particulieren en derden (€ 294,5 miljoen) en nog te ontvangen bedragen en overige overlopende activa (€ 11,1 miljoen). In de post vorderingen op debiteuren is rekening gehouden met een mogelijke oninbaarheid van € 8,8 miljoen). Vorderingen uit hoofde van financieringstekort € 9,8 miljoen. Liquide middelen: € 37,7 miljoen bij diverse banken. De blootstelling aan kredietrisico van het Erasmus MC wordt hoofdzakelijk bepaald door de individuele kenmerken van de afzonderlijke afnemers. Rentekasstroomrisico Het beleid van het Erasmus MC is om al haar financieringen aan te trekken met leningen die een vaste looptijd, een vaste rente en geen renteherziening gedurende de looptijd hebben. Het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV loopt renterisico over de rentedragende vorderingen en schulden en bij herfinanciering van bestaande financieringen. Om de variabiliteit van de variabel rentende leningen te beperken, heeft het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV afgeleide rente-instrumenten afgesloten.

Ultimo boekjaar staan de volgende afgeleide instrumenten uit: Oorspronkelijke hoofdsom van de leningen

Te betalen rente

Te ontvangen rente

Marktwaarde Startdatum

Einddatum

x € 1.000

18.340 10.300

x € 1.000

5,07% 3m EURIBOR 5,51% 3m EURIBOR

03-05-2010 01-04-2011

30-06-2024 30-06-2024

-2.262 -1.842

Alle derivaten betreffen reguliere interest rate swaps waarbij het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV een vaste rente betaalt en een variabele rente ontvangt gebaseerd op Euribor.

37


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS Het renterisico kan worden weergegeven door de volgende rentetypische vervalkalender: Uitstaand bedrag per 31 dec 2015

≤ 1 jaar

x € 1.000

x € 1.000

Opgenomen vastrentende leningen Afgeleide instrument (intrest rate swaps) Per saldo rentepositie

671.936 23.254 695.190

787 787

> 1 en ≤ 5 jaar > 5 en ≤ 10 jaar x € 1.000

x € 1.000

8.856 8.856

61.525 61.525

> 10 jaar x € 1.000

614.752 9.270 624.022

Indien de rente per 31 december 2015 met 1% zou stijgen waarbij alle andere variabelen constant blijven, zal de rentelast van het Erasmus MC in het jaar 2016 met een bedrag van € nihil stijgen. Reden hiervan is dat het Erasmus MC alleen maar vastrentende langlopende financieringen heeft.

Liquiditeitsrisico Het Erasmus MC bewaakt de liquiditeitspositie dagelijks door middel van opvolgende liquiditeitsbegrotingen. Het management ziet er op toe dat steeds voldoende liquiditeiten beschikbaar zijn om aan de verplichtingen van het Erasmus MC te kunnen voldoen en dat tevens voldoende financiële ruimte onder de beschikbare faciliteiten beschikbaar blijft, zodat steeds wordt voldaan aan de gestelde leningconvenanten (zoals beschreven in de toelichting op de geconsolideerde balans in paragraaf 8.1.5.14). Per 31 december 2015 bedragen de contractuele aflossingssverplichtingen:

Langlopende leningen (regulier) Langlopende schulden (afgeleid instrument) Totaal per 31 december 2015

≤ 1 jaar

> 1 en ≤ 2 jaar

> 2 en ≤ 5 jaar

> 5 jaar

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

32.435 1.432 33.867

29.910 1.432 31.342

80.818 4.296 85.114

528.773 16.094 544.867

Toelichting van de reële waarde De reële waarde van in de balans opgenomen financiële instrumenten verantwoord onder kasmiddelen, kortlopende vorderingen en schulden en dergelijke benadert de boekwaarde daarvan. De reële waarde en boekwaarde (inclusief lopende rente) van de overige in de balans verantwoorde financiële instrumenten kan als volgt worden weergegeven: Boekwaarde ultimo dec 2015

Marktwaarde ultimo dec 2015

x € 1.000

x € 1.000

671.936 13.984 9.270 695.190

Langlopende schulden (regulier) Langlopende schulden (afgeleid instrument: intrest rate swaps) Langlopende schulden (afgeleid instrument: intrest rate swaps) Totaal

671.936 16.246 11.112 699.294

De reële waarde (marktwaarde) is als volgt bepaald: - langlopende schulden (regulier): het gemiddelde rentepercentage van deze leningen is 3,68%. Gewaardeerd tegen marktwaarde komen de leningen uit op een waarde van € 672 miljoen. - langlopende schulden (afgeleid instrument: intrest rate swaps): bij de lening met een boekwaarde van € 13.984 geldt dat de actuele waarde van het rente-instrument (mark to market value) per 31 december 2015 € -2.262 bedraagt. De marktwaarde van deze lening is aldus € 16.246 (€ 13.984 + € 2.262). bij de lening met een boekwaarde van € 9.270 geldt dat de actuele waarde van het rente-instrument (mark to market value) per 31 december 2015 € -1.842 bedraagt. De marktwaarde van deze lening is aldus € 11.112 (€ 9.270 + € 1.842). - verstrekte lening aan Holland PTC BV ter waarde van € 7,8 miljoen. Het verschil tussen de reële waarde en de nominale waarde is verwerkt in het eigen vermogen als informele kapitaalstorting.

38


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS 17. Niet in de balans opgenomen regelingen Garanties, langlopende contracten en fiscaal Ronald McDonald Huis. Het Erasmus MC heeft zich contractueel verplicht gesteld het Ronald McDonald Huis bij Erasmus MCSophia over te nemen tegen de dan geldende marktwaarde, indien de exploitatie door de Ronald McDonald Stichting niet meer kan worden uitgeoefend. Het moment waarop dit zich voordoet is niet te voorspellen en daarmee ook de marktwaarde niet. Verplichtingen inzake goodwill. De komende jaren zijn er geen plannen dat maatschappen het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV gaan verlaten. Bij en eventueel vertrek heeft het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV een verplichting tot betaling van goodwill. De maximale totale verplichting bedraagt € 1,0 miljoen. Materiële vaste activa. Met betrekking tot nieuwbouw- en instandhoudingsprojecten is op de balansdatum voor € 187,0 miljoen (2014: € 245,5 miljoen) opgedragen waarvoor nog werkzaamheden moeten worden gedaan en facturen moeten worden ontvangen. Fiscale eenheid. Erasmus MC is opgenomen in de fiscale eenheid voor de omzetbelasting samen met de volgende rechtspersonen: • Academisch Ziekenhuis behorende bij de openbare universiteit Rotterdam (Erasmus MC) • Erasmus MC Holding BV en de volgende dochters: - Thoraxcentrum Research BV - MI&EUR Implementation and Exploitation BV - Erasmus Pharma BV - Sophia Research BV - ViroNovative BV - Medical Oncology Research BV - Neurasmus BV - Poliklinische Apotheek Erasmus MC BV - Erasmus MC Zorg Holding BV - AgenD BV - Erasmus MC Diabetesstation BV - Erasmus MC Vlieland BV - Erasmus Epidemiology Resources BV • Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV - Stichting Zorgservices • Stichting Erasmus MC Vriendenfonds • Daniël den Hoed Stichting Op grond van de invorderingswet is Erasmus MC hoofdelijk aansprakelijk voor het totaal van de verschuldigde omzetbelasting van de fiscale eenheid. De totale positie van de fiscale eenheid bedraagt € 42,6 miljoen schuld. De fiscale eenheid voor de omzetbelasting Apotheek A15 Holding BV bestaat uit de volgende rechtspersonen: • Apotheek A15 Holding BV • Apotheek A15 Vastgoed BV • Apotheek A15 BV Op grond van de invorderingswet is Apotheek A15 Holding BV hoofdelijk aansprakelijk voor het totaal van de verschuldigde omzetbelasting van de fiscale eenheid. De totale positie van de fiscale eenheid bedraagt een vordering € 0,2 miljoen. Voor de volgende rechtspersonen bestaat vanaf 1 januari 2015 een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting: • Apotheek A15 Holding BV • Apotheek A15 Vastgoed BV • Apotheek A15 BV Op grond van de invorderingswet is Apotheek A15 Holding BV hoofdelijk aansprakelijk voor het totaal van de verschuldigde vennootschapsbelasting van de fiscale eenheid. De totale positie van de fiscale eenheid is nihil. Leaseauto's. Alle lopende leasecontracten zijn op basis van operational lease afgesloten. In het kader van personeelsbeloning is aan een beperkte groep personen binnen het Erasmus MC een leaseauto ter beschikking gesteld. Deze verplichting is te splitsen in een kortlopend deel van € 0,1 miljoen en een deel met een looptijd langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar van € 0,1 miljoen. Daarnaast heeft het Erasmus MC ten behoeve van logistiek een vrachtwagen en een reachtruck geleased. De kortlopende verplichting bedraagt € 0,02 miljoen. De verplichting langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar bedraagt € 0,02 miljoen. Huurverplichtingen. Uit hoofde van aangegane huurcontracten heeft het Erasmus MC langlopende verplichtingen uitstaan van € 39,1 miljoen. Het kortlopende deel van deze verplichtingen bedraagt € 6,0 miljoen. De verplichtingen langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar bedragen € 15,8 miljoen. De verplichtingen langer dan vijf jaar bedragen € 17,3 miljoen. De huurverplichtingen hebben betrekking op kantoorruimte, laboratoriumruimte, opslagruimte en parkeerruimte.

39


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS Het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV is voor de locatie Goudsesingel een huurovereenkomst aangegaan. Deze overeenkomst loopt tot augustus 2016. De verplichting bedraagt in totaal € 0,08 miljoen. Voor de locatie Haringvliet is op naam van het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV per 1 januari 2015 een huurovereenkomst afgesloten tot en met september 2027 van € 0,4 miljoen per jaar. Deze verplichting bedraagt in totaal € 4,8 miljoen (inclusief indexeringen). Onderhoudscontracten. Uit hoofde van aangegane onderhoudscontracten heeft het Erasmus MC langlopende verplichtingen uitstaan van € 11,4 miljoen. Het kortlopende deel van deze verplichtingen bedraagt € 7,8 miljoen. De verplichtingen langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar bedragen € 3,5 miljoen. De verplichtingen langer dan vijf jaar bedragen € 0,1 miljoen. De onderhoudscontracten hebben betrekking op terreinen, gebouwen en installaties. Apotheek A15 Holding BV heeft een aantal meerjarige contracten afgesloten met betrekking tot onderhoud, schoonmaak en kantoorautomatisering. De kortlopende termijnverplichting van deze contracten bedraagt € 0,2 miljoen. De verplichtingen langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar bedragen € 0,07 miljoen. Energiekosten. Het Erasmus MC heeft ten behoeve van de levering van elektriciteit en gas een vierjarig contract afgesloten. De kortlopende termijnverplichting is afhankelijk van het afgenomen volume in 2016. Royalty's. Erasmus MC Holding BV heeft op basis van een licentie recht op royalty's van een vennootschap. Van 1 september 2009 tot en met 31 december 2029 bedragen deze royalty's 4,25% van de jaarlijkse omzet die is gegenereerd op basis van de licentie, van 1 januari 2030 tot en met 31 december 2038 2,50% van die jaarlijkse omzet en vanaf 1 januari 2039 1% van die jaarlijkse omzet. UNIIQ. Erasmus MC heeft, samen met TU Delft en Universiteit Leiden, haar steun uitgesproken voor een EFRO aanvraag om te komen tot een regionaal Proof of Concept (PoC) fonds voor de provincie Zuid-Holland onder de naam UNIIQ. Dit fonds zal een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van het regionale investeringsklimaat. Erasmus MC heeft daarbij gecommitteerd aan de gevraagde bijdrage van € 2,0 miljoen. Dit bedrag zal worden ingezet voor de Proof of Concept cofinanciering van spin-offs vanuit of gelieerd aan Erasmus MC. Dit commitment wordt alleen ingevuld als de EFRO-commissie de aanvraag voor UNIIQ BV als Proof of Concept fonds goedkeurt, waarmee via EFRO er een additioneel bedrag van € 2,0 miljoen beschikbaar komt voor funding van spin-offs vanuit of gelieerd aan Erasmus MC. Garantie ten gunste van Ministerie van VWS. Op 30 november 2015 is door de Rabobank namens Erasmus MC een bankgarantie van € 0,4 miljoen gesteld aan het Ministerie van VWS. Het betreft een garantie voor de vooruitbetaling van de subsidie op het onderzoeksproject op Medicatieveiligheid, wat in opdracht van het ministerie door Erasmus MC wordt uitgevoerd. De garantie heeft een looptijd tot 1 juli 2016. Garantie op toezicht. Erasmus MC Holding BV heeft verklaard, om gedurende de looptijd van de subsidieverlening door het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie aan Quantib BV, toezicht te houden op deze vennootschap. Deze garantie kent geen financiële consequenties. Bankgaranties Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV In opdracht van het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV zijn ten behoeve van derden de volgende bankgaranties afgegeven: Garantienummer

Bedrag

Begunstigde

Betreft

Maatschappij Cornus BV NSI Kantoren BV Stichting Stadswonen

Huur locatie Goudsesingel 4 Huur locatie Haringvliet 72 Huur locatie Haringvliet 38 en 40

x € 1.000

K609427 K687008 K368630

29,1 103,0 4,7 136,8

Onderlinge Waarborgmaatschappij Centramed BA. Met ingang van 1 januari 2015 is het Erasmus MC lid van de Onderlinge Waarborgmaatschappij Centramed BA. Erasmus MC heeft een storting in het aandelenkapitaal en ledenkapitaal gedaan voor een gering bedrag. Garantstelling MediRisk. Tot en met 31 december 2015 was het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV lid van de Onderlinge Waarborgmaatschappij voor Instellingen in de Gezondheidszorg MediRisk. De Tier 2 garantstelling van het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV ten behoeve van MediRisk bedraagt ultimo 2015 € 0,3 miljoen. MediRisk voldoet hiermee per 1 januari 2016 aan de geldende Solvency-II eisen.

40


8.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS Verplichtingen uit hoofde van het macrobeheersinstrument Het macrobeheersinstrument kan door de minister van VWS ingezet worden om overschrijdingen van het macrokader zorg terug te vorderen bij instellingen voor medisch specialistische zorg en bij instellingen voor curatieve geestelijke gezondheidszorg. Het macrobeheersinstrument is uitgewerkt in de Aanwijzing macrobeheersmodel instellingen voor medisch specialistische zorg, respectievelijk Aanwijzing Macrobeheersinstrument curatieve geestelijke gezondheidszorg. Jaarlijks wordt door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) ambtshalve een mbi-omzetplafond vastgesteld. Tevens wordt door de NZa jaarlijks een omzetplafond per instelling vastgesteld, welke afhankelijk is van de realisatie van het mbi-omzetplafond van alle instellingen gezamenlijk. Deze vaststelling vindt plaats nadat door de Minister van VWS de overschrijding van het mbiomzetplafond uiterlijk vóór 1 december van het opvolgend jaar is gecommuniceerd. Voor 2015 is het MBI-omzetplafond door de NZa vastgesteld op € 20.297,6 miljoen (prijsniveau 2014). Bij het opstellen van de jaarrekening 2015 bestaat nog geen inzicht in realisatie van het mbi-omzetplafond over 2015. Erasmus MC is niet in staat een betrouwbare inschatting te maken van de uit het macrobeheersinstrument voortkomende verplichting en deze te kwantificeren. Als gevolg daarvan is deze verplichting niet tot uitdrukking gebracht in de balans van het Erasmus MC per 31 december 2015. De heffingsgrondslag Macrobeersinstrument is als volgt opgebouwd: 2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Tariefopbrengst van DBC's, DBC-zorgproducten, overige zorgproducten in zowel het gereguleerde als het vrije segment

956.010

920.102

Totaal heffingsgrondslag

956.010

920.102

41


8.1.6 MUTATIEOVERZICHT IMMATERIELE VASTE ACTIVA

Kosten oprichting en uitgifte van aandelen

Kosten van onderzoek en ontwikkeling

Kosten van concessies, vergunningen en rechten van intellectueel eigendom

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

Kosten van goodwill die van derden is verkregen

Vooruitbetalingen op immateriële activa

x € 1.000

x € 1.000

Totaal x € 1.000

Stand per 1 januari 2015 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen

-

116 116

-

5.174 4.030

-

5.290 4.146

Boekwaarde per 1 januari 2015

-

-

-

1.144

-

1.144

Mutaties in het boekjaar - investeringen - afschrijvingen - bijzondere waardeverminderingen

-

-

-

248 184 -

-

248 184 -

- terugname geheel afgeschreven activa aanschafwaarde cumulatieve afschrijvingen

-

-

-

-

-

-

- desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve afschrijvingen per saldo

-

-

-

-

-

-

Mutaties in boekwaarde (per saldo)

-

-

-

64

-

64

Stand per 31 december 2015 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen

-

116 116

-

5.422 4.214

-

5.538 4.330

Boekwaarde per 31 december 2015

-

-

-

1.208

-

1.208

42


8.1.7 MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA

Stand per 1 januari 2015 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari 2015 Mutaties in het boekjaar - mutatie in beginstand verkrijging - mutatie in beginstand afschrijvingen - investeringen - afschrijvingen - bijzondere waardeverminderingen - terugname geheel afgeschreven activa aanschafwaarde cumulatieve afschrijvingen - desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve afschrijvingen per saldo Mutaties in boekwaarde (per saldo) Stand per 31 december 2015 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 2015

Bedrijfsgebouwen en terreinen

Machines en installaties

x € 1.000

x € 1.000

Andere vaste Materiële vaste bedrijfsbedrijfsactiva in middelen, uitvoering en technische en vooruitbetalingen administratieve op materiële uitrusting vaste activa x € 1.000

x € 1.000

Niet aan het bedrijfsproces dienstbare materiële activa x € 1.000

Totaal x € 1.000

1.071.354 483.570

212.772 96.578

459.118 328.388

371.026 -

-

2.114.270 908.536

587.784

116.194

130.730

371.026

-

1.205.734

-7.878 -3.089 78.517 89.429 -

-1.728 -916 8.235 12.489 -

120 98 34.511 34.819 -

84.028 3 -

-

-9.486 -3.907 205.291 136.740 -

-

-

-

-

-

-

1.493 877 616

-

-

-

-

1.493 877 616

-16.317

-5.066

-286

84.025

-

62.356

1.140.500 569.033

219.279 108.151

493.749 363.305

455.054 3

-

2.308.582 1.040.492

571.467

111.128

130.444

455.051

-

1.268.090

43


8.1.8 OVERZICHT LANGLOPENDE SCHULDEN per 31 december 2015

Leninggever

Datum

Hoofdsom

Totale looptijd

Soort lening

%

x € 1.000

NV BNG NV BNG ABN-Amro NV NV BNG NV BNG NV BNG EIB EIB EIB NV BNG EIB EIB NV BNG NV BNG AG Insurance NV AG Insurance NV ABN-Amro NV ASN Bank NV BV NEA ABN-Amro NV ABN-Amro NV ABN-Amro NV UMC Groningen Rabobank Rabobank NV BNG NV BNG ING ING

23-10-1995 25-01-1996 25-10-2007 02-05-2007 02-05-2007 03-06-2011 09-12-2009 07-10-2010 29-03-2012 06-11-2013 14-11-2013 31-03-2014 31-03-2014 29-03-2012 20-11-2015 20-11-2015 25-10-2007 02-05-2007 28-09-2012 20-12-2013 20-12-2013 30-12-2014 01-01-2015 16-12-2015 22-04-1994 16-06-2003 01-09-2003 01-12-2009 20-07-2011

16.336 11.798 20.000 18.000 17.000 110.000 80.000 123.000 70.000 35.000 35.000 30.000 30.000 70.000 40.000 20.000 14.000 21.000 10.000 20.000 20.000 20.000 5.000 64 4.415 862 1.080 18.340 10.300

Werke- Restschuld Nieuwe lijke 31 december leningen in rente 2014 2015

20 20 20 20 10 35 25 35 35 30 30 30 30 35 20 20 10 10 10 9 10 9,5 30 4 27 18 16 20 22

Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Lease Lease Lease Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands

2,470% 3,321% 4,645% 4,534% 4,418% 4,695% 4,028% 3,243% 3,711% 3,470% 3,112% 3,200% 3,585% 3,850% 2,370% 2,370% 4,510% 4,355% 3,200% 3,070% 3,230% 2,000% 3,500% 5,100% 3,030% 2,030% 1,820% 5,070% 5,510%

x € 1.000

Aflossing in 2015

Restschuld per 31 december 2015

x € 1.000

x € 1.000

5.990 1.573 13.000 11.250 4.250 99.000 64.000 108.943 66.000 33.833 33.833 30.000 30.000 66.000 4.200 5.250 10.000 17.874 18.132 20.000 1.262 363 381 14.901 9.785

40.000 20.000 5.000 38 -

5.990 786 1.000 900 1.700 3.143 3.200 3.514 2.000 1.167 1.167 1.000 1.000 2.000 1.400 2.100 2.026 1.784 2.093 158 45 63 917 515

787 12.000 10.350 2.550 95.857 60.800 105.429 64.000 32.666 32.666 29.000 29.000 64.000 40.000 20.000 2.800 3.150 10.000 15.848 16.348 17.907 5.000 38 1.104 318 318 13.984 9.270

7.000 5.850 80.143 44.800 87.857 54.000 26.834 26.834 24.000 24.000 54.000 40.000 20.000 10.000 4.733 6.513 7.634 4.167 315 91 9.399 6.695

669.820

65.038

39.668

695.190

544.865

44

x € 1.000

Restschuld over 5 jaar

Resterende looptijd in jaren eind 2015

Aflossingswijze

x € 1.000

Aflossing 2016

Gestelde zekerheden

x € 1.000

0 1 12 12 2 30 19 30 32 28 28 29 29 32 20 20 2 2 7 7 8 9 29 3 7 7 5 15 18

lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair einde looptijd annuïteit annuïteit annuïteit lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair

787 1.000 900 1.700 3.143 3.200 3.514 2.000 1.167 1.167 1.000 1.000 2.000 1.400 2.100 2.088 1.842 1.973 167 20 158 45 64 917 515 33.867

recht op hypotheek recht op hypotheek geen recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek geen geen geen pandrecht pandrecht pandrecht recht op hypotheek pandrecht borgstelling WFZ borgstelling WFZ borgstelling WFZ zekerheid ING zekerheid ING


8.1.9

TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING

8.1.9.1 Geconsolideerde gesegmenteerde resultatenrekening

SEGMENT - Erasmus MC Zorg Ref.

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000


18

956.010

920.102

Subsidies

19

133.742

125.473


20

71.071

49.044

1.160.823

1.094.619



21

586.560

573.979

Honorariumkosten vrijgevestigd medisch specialisten die aan de instelling voor medisch specialistische zorg declareren

22

1.912

2.530


23

84.503

76.285


24

-

-11.300


25

415.687

408.522


1.088.662

1.050.016

BEDRIJFSRESULTAAT

72.161

44.603

-14.757

-15.014

57.404

29.589


88

41


57.492

29.630

-

-

57.492

29.630

26

Financiële baten en lasten RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING


45


8.1.9

TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING

8.1.9.1 Geconsolideerde gesegmenteerde resultatenrekening

SEGMENT - Erasmus MC O&O Ref.

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

BEDRIJFSOPBRENGSTEN Subsidies

19

109.523

106.376


20

123.680

111.588

233.203

217.964


BEDRIJFSLASTEN: Personeelskosten

21

150.312

153.007


23

13.812

15.496


24

-

-


25

68.153

45.537


232.277

214.040

BEDRIJFSRESULTAAT

926

3.924

Financiële baten en lasten

26

3.756

144

4.682

4.068


-

-


4.682

4.068

-5

17

4.677

4.085

RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING


8.1.9.2 Aansluiting totaal resultaat met resultaten segmenten 2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

SEGMENT - Erasmus MC Zorg SEGMENT - Erasmus MC O&O

57.492 4.677

29.630 4.085

Resultaat volgens geconsolideerde resultatenrekening

62.169

33.715

46


8.1.9.3 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening BATEN 18. Opbrengsten zorgprestaties De specificatie is als volgt: Opbrengsten zorgverzekeringswet (exclusief subsidies) Beschikbaarheidsbijdragen Zorg Overige zorgprestaties

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

830.180 119.511 6.319

780.630 132.501 6.971

956.010

920.102

De opbrengsten zorgverzekeringswet zijn ten opzichte van 2014 gestegen als gevolg van toenemende omzet geneesmiddelen van circa € 20 miljoen. Voorts is sprake van een (éénmalig) geschat effect van € 15 miljoen uit hoofde van de schattingswijziging als gevolg van de andere waardering van het onderhanden werk DBC's ultimo 2015.

19. Subsidies De specificatie is als volgt:

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Rijksbijdrage werkplaatsfunctie en medische faculteit van UMC's Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van VWS Overige subsidies, waaronder loonkostensubsidies en EU-subsidies

170.214 72.047 1.004

167.381 63.872 596

Totaal

243.265

231.849

Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van VWS. Hieronder zijn opgenomen de subsidies ten behoeve van de medische vervolgopleidingen en het Fonds Zorgopleidingen (FZO). Met ingang van 2015 is hieronder ook de subsidie kwaliteitsimpuls opgenomen.

20. Overige bedrijfsopbrengsten De specificatie is als volgt: Overige dienstverlening (waaronder 2e-4e geldstroom UMC's voor onderzoek): opbrengsten uit EMF, projectmatig opbrengsten uit opleidingen, parkeren, restaurants en overige diensten Overige opbrengsten (waaronder vergoeding voor uitgeleend personeel en verhuur onroerend goed): doorberekende personeelskosten, niet-projectmatig andere opbrengsten, subsidies en bijdragen Totaal

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

89.920 11.853

82.908 12.065

14.358 78.620

12.274 53.385

194.751

160.632

Opbrengsten uit EMF, projectmatig. De toename in de opbrengsten met € 7,0 miljoen wordt veroorzaakt door het afsluiten van een groot aantal projecten met een positief resultaat. Andere opbrengsten, subsidies en bijdragen. De toename in deze opbrengsten betreft met name de vrijval uit de vooruitontvangen schadevergoeding van het Ministerie van VWS van € 24,6 miljoen. Een nadere toelichting op deze post is opgenomen in de toelichting bij de geconsolideerde balans.

47


8.1.9.3 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening LASTEN 21. Personeelskosten De specificatie is als volgt:

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenpremie Andere personeelskosten Subtotaal Personeel niet in loondienst

557.736 64.179 65.591 31.436 718.942 17.930

535.938 67.254 79.851 29.759 712.802 14.184

Totaal personeelskosten

736.872

726.986

Specificatie gemiddeld aantal personeelsleden (in fte's) per segment: - Zorg - O&O

7.684 2.032

7.623 2.126

Gemiddeld aantal personeelsleden op basis van fulltime-eenheden

9.716

9.749

De toename van de personeelskosten met € 9,8 miljoen is als volgt te verklaren: Afname van de bezetting met 33 fte's Stijging door schaaldoorloop en cao-maatregelen Stijging lonen en salarissen door pensioenmaatregel Totaal mutatie lonen en salarissen Hoger aandeel premies werknemersverzekeringen Mutaties voorziening sociaal beleid Lagere suppleties bij arbeidsongeschiktheid (zwangerschapsuitkeringen) Overige mutaties, per saldo Lagere pensioenpremie door afname van de bezetting met 33 fte's Lagere pensioenpremie door schaaldoorloop en cao-maatregelen en andere pensioenmaatregelen, zoals invoeren maximum pensioengrondslag Hogere andere personeelskosten door onder andere: - hogere kosten opleiding en vorming - overige, per saldo Hogere kosten personeel niet in loondienst

x € 1 mln. -1,8 16,6 7,0 21,8 0,1 -2,9 -0,5 0,2 -0,3 -14,0 0,3 1,4 3,7 9,8

De gemiddelde personeelssterkte over 2015, omgerekend naar volledige formatieplaatsen, bedraagt 9.716 fte (2014: 9.749 fte). Deze aantallen zijn inclusief uurloners en exclusief personeel niet in loondienst.

22. Honorariumkosten vrijgevestigd medisch specialisten die aan de instelling voor medisch specialistische zorg declareren

Honorariumkosten vrijgevestigd medisch specialisten

48

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

1.912

2.530

1.912

2.530


8.1.9.3 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening LASTEN 23. Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa De specificatie is als volgt:

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Afschrijvingen vaste activa: - immateriële vaste activa - materiële vaste activa

184 136.740

141 102.035

Subtotaal afschrijvingen

136.924

102.176

Vrijval uit vooruitontvangen investeringssubsidies

-38.609

-10.395

98.315

91.781

Totaal afschrijvingen in resultatenrekening

Afschrijving materiële vaste activa. Voor een toelichting op de afschrijvingen vaste activa wordt verwezen naar de toelichting op de materiële vaste activa bij de geconsolideerde balans. Vrijval uit vooruitontvangen investeringssubsidies. Voor een toelichting op de vooruitontvangen investeringssubsidies wordt verwezen naar de toelichting bij de geconsolideerde balans.

24. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa De specificatie is als volgt:

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Bijzondere waardeverminderingen van: - materiële vaste activa

-

-11.300

Totaal

-

-11.300

Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa. In 2014 betrof dit een bijzondere waardevermeerdering van de productielocatie apotheek A15.

49


8.1.9.3 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening LASTEN 25. Overige bedrijfskosten De specificatie is als volgt: Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten Algemene kosten Patiënt-, onderwijs- en onderzoekgebonden kosten

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

29.729 83.980 309.106

29.525 82.835 283.488

Onderhoud en energiekosten - Onderhoud - Energiekosten gas - Energiekosten stroom - Energie transport en overig Subtotaal

17.622 2.253 7.333 4.725 31.933

19.202 2.391 8.250 3.802 33.645

Huur en leasing Dotaties en vrijval voorzieningen

9.144 19.948

14.727 9.839

483.840

454.059

Totaal overige bedrijfskosten

Patiënt-, onderwijs- en onderzoekgebonden kosten. De stijging van deze kosten wordt voornamelijk veroorzaakt door hogere kosten onderzoeksfuncties (€ 2,3 miljoen), hogere kosten geneesmiddelen (€ 14,7 miljoen), hogere kosten implantaten en protheses (€ 3,0 miljoen), hogere kosten bloedproducten (€ 2,4 miljoen) en hogere kosten behandelingsmiddelen (€ 1,9 miljoen). Toenemende omzetten leiden tot deze hogere kosten. Onderhoud en energiekosten. De daling van onderhoud en energiekosten van € 33,6 miljoen naar € 31,9 miljoen wordt veroorzaakt door het afstoten van een aantal gebouwen. De kosten van energie zijn in 2015 iets lager dan in 2014 hetgeen het gevolg is van enerzijds de dalende tarieven voor gas en elektriciteit (gekoppeld aan de olieprijs) en anderzijds een iets koelere winter in 2015 dan in 2014 waardoor het verbruik van gas en stadsverwarming enigszins hoger is. Dotaties en vrijval voorzieningen. In 2015 bestaat deze post met name uit de dotaties aan de voorziening asbestsanering van € 19,2 miljoen (2014: nihil), aan de reorganisatievoorziening van € 4,2 miljoen (2014: € 2,7 miljoen), aan de voorziening voor dubieuze debiteuren € 2,0 miljoen (2014: 3,9 miljoen) en aan de voorziening voor EMF-projecten van € 1,6 miljoen (2014: € -0,3 miljoen). Voorts is sprake van een vrijval uit de overige voorzieningen van € -1,3 miljoen (2014: € 3,5 miljoen) en de reorganisatievoorziening van € -5,8 miljoen.

50


8.1.9.3 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening FINANCIËLE BATEN EN LASTEN 26. Financiële baten en lasten De specificatie is als volgt: Rentebaten Rentelasten Subtotaal rentebaten en -lasten Resultaat uit deelnemingen Totaal financiële baten en lasten

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

15.575 -25.756 -10.181

9.131 -23.961 -14.830

-820

-40

-11.001

-14.870

De rentebaten betreffen voornamelijk de in 2015 geactiveerde bouwrente op de onderhanden werkprojecten. De toename van de rentelasten wordt grotendeels veroorzaakt doordat in 2015 leningen (€ 60 miljoen) zijn opgenomen voor de financiering van de nieuwbouw. In 2014 zijn leningen voor een bedrag van € 80 miljoen opgenomen, waarvan de rentelasten in 2014 slechts voor een gedeelte van het boekjaar in de resultatenrekening waren opgenomen en in 2015 voor het volledige jaar.

Resultaat uit deelnemingen: Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Innovation Quarter BV (1,8%) abcdeSIM BV (41,9%) Arcarios BV (1,09%) Cavadis BV (1,52%) Harbour Antibodies BV (35,17%) HollandPTC BV (33,33%) Erasmus Biomedical Fund BV (32,62%) Quantib BV (45,0%) 2 Move Implants BV (5,0%) Overige waardeveranderingen (Apotheek 15 Holding BV, Geboortecentrum Sophia BV) Correctie resultaat 2013 Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV

51

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

-9 28 468 -1.360 854 -801 -

-9 -223 -655 847

-820

-40


8.1.9.3 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening 27.

Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) (in deze tabellen zijn alle bedragen in euro's vermeld) Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op Erasmus MC van toepassing zijnde regelgeving: het WNT-maximum voor de zorg, totaalscore 10 en klasse J. Het bezoldigingsmaximum in 2015 voor Erasmus MC is € 229.043. Het weergegeven toepasselijke WNTmaximum per persoon of functie is berekend naar rato van de omvang van het dienstverband, waarbij voor de berekening de omvang van het dienstverband nooit groter kan zijn dan 1,0 fte. Uitzondering hierop is het WNT-maximum voor de leden van de Raad van Bestuur; waarvoor een overgangsregeling van toepassing is. Voor de leden van de Raad van Toezicht geldt het voor de instelling geldende bezoldigingsmaximum (€ 229.043). Voor de voorzitter bedraagt het 15% en voor de overige leden 10% van het bezoldigingsmaximum .

27.1 Bezoldiging topfunctionarissen en gewezen topfunctionarissen

3)

Functie

Naam

Voorzitter Raad van Bestuur Vice-voorzitter / Decaan Lid Raad van Bestuur Hoogleraar

E.J. Kuipers J. Verweij D.W. Voetelink H.A. Büller

Ingangsdatum dienstverband

Einddatum dienstverband

Omvang dienstverband

01-12-2012 01-04-2013 01-10-2013 01-06-2013

Beloning

100% 100% 100% 100%

Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding

280.646 214.311 213.345 259.889

Voorzieningen en beloning betaalbaar op termijn

Uitkeringen Totaal wegens bezoldiging beëindiging 2015 van het dienstverband

19.189 17.594 18.560 18.642

299.835 231.905 231.905 278.531

1)

De overschrijding wordt veroorzaakt door het overgangsrecht wat van toepassing is op de bestuurders.

2)

In de totaal bezoldiging 2015 heeft een bedrag van € 1.431 betrekking op een nabetaling over 2014. De bezoldiging over 2014 blijft na deze correctie onder het WNT-maximum op basis van het overgangsrecht.

3)

De heer H.A. Büller is een gewezen lid van de Raad van Bestuur. Sinds 1 juni 2013 is hij aangesteld als hoogleraar, waarnaar hij per 1 januari 2015 navenant is ingeschaald.

Toepasselijk WNTmaximum

229.043 229.043 229.043

27.2 Bezoldiging toezichthoudende topfunctionarissen

4) 5) 6)

Functie

Naam

Voorzitter Raad van Toezicht Voorzitter Raad van Toezicht Vice-voorzitter Raad van Toezicht Vice-voorzitter Raad van Toezicht Lid Raad van Toezicht Lid Raad van Toezicht Lid Raad van Toezicht

C. Maas P.G. de Vries T.J. Heeren G.A. van Albada-Kuipers C.H. van Dalen A.C. Hendriks C.M. Hooymans

Ingangsdatum dienstverband

01-01-2008 01-01-2016 01-11-2007 01-12-2011 01-04-2014 01-12-2014 01-11-2015



Beloning

01-01-2016


Voorzieningen en beloning betaalbaar op termijn


26.700 14.833 17.800 15.575 18.633 -

01-11-2015 12-11-2015

4)

De heer C.H. van Dalen heeft zijn functie tijdelijk neergelegd per 12 november 2015 en heeft per 1 april 2016 zijn functie definitief beëindigd.

5)

De heer A.C. Hendriks is per 1 december 2014 aangesteld als lid van de Raad van Toezicht. In de WNT toelichting 2014 is A.C. Hendriks ten onrechte niet toegelicht. De vergoeding voor december 2014 is in 2015 uitbetaald. Er is geen sprake van een onverschuldigde betaling met betrekking tot de aanstelling.

6)

Mevrouw C.M. Hooymans is feitelijk gestart per 1 januari 2016.

52

26.700 14.833 17.800 15.575 18.633 -


34.356 34.356 19.087 22.904 20.041 22.904 22.904

1) 1), 2) 1), 2)


8.1.9.3 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening

27.3 Bezoldiging of ontslaguitkeringen niet-topfunctionarissen Functie

Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Hoogleraar Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist

Ingangsdatum dienstverband *)

01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015


31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015


50% 100% 80% 100% 80% 100% 80% 100% 100% 100% 100% 100% 80% 100% 100% 100% 60% 40% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 97% 80% 100% 100% 100% 100% 90%

Beloning


87.685 201.186 131.747 175.307 146.916 175.341 145.561 251.065 175.307 219.605 162.181 213.962 145.516 184.269 232.393 187.839 104.160 60.532 179.012 176.490 183.274 180.598 194.373 177.460 246.011 177.275 162.061 175.403 162.020 156.402 131.019 320.265 241.004 178.402 162.235 168.580

Voorzieningen en beloning betaalbaar op termijn 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

53

8.164 17.363 12.946 16.710 13.368 16.710 13.368 18.744 16.710 17.881 16.328 17.761 13.368 16.710 18.460 17.045 9.796 12.756 16.645 16.769 17.021 16.710 16.710 16.587 18.460 16.710 16.328 16.710 16.328 15.773 12.946 20.598 18.460 16.787 16.328 15.039

Uitkeringen Totaal wegens bezoldiging beëindiging 2015 van het dienstverband 95.849 218.549 144.694 192.017 160.284 192.051 158.930 269.809 192.017 237.486 178.509 231.723 158.885 200.979 250.853 204.883 113.957 73.287 195.657 193.260 200.295 197.308 211.084 194.047 264.471 193.985 178.389 192.113 178.348 172.175 143.965 340.863 259.465 195.189 178.562 183.620


89.000 178.000 142.400 178.000 142.400 178.000 142.400 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 142.400 178.000 178.000 178.000 106.800 71.200 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 172.067 142.400 178.000 178.000 178.000 178.000 160.200

Motivatie overschrijding van de norm

Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1)

Totaal bezoldiging 2014

96.353 219.728 141.032 194.759 146.408 194.052 160.890 273.347 194.759 240.060 180.959 193.362 161.187 194.492 261.358 209.404 113.170 102.659 197.383 197.382 209.331 196.666 209.666 193.105 263.692 188.945 181.172 194.827 182.921 158.467 137.608 345.821 263.262 199.823 179.349 177.969



27.3 Bezoldiging of ontslaguitkeringen niet-topfunctionarissen (vervolg) Functie

Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar /medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist


01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015


31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015


80% 100% 80% 70% 43% 100% 80% 90% 100% 80% 80% 60% 100% 100% 80% 100% 90% 80% 100% 87% 100% 80% 100% 80% 100% 80% 100% 80% 100% 100% 100% 80% 100% 100% 90% 100%

Beloning


132.418 168.878 133.628 130.641 71.073 164.515 146.892 149.231 224.294 132.392 144.373 115.867 261.247 166.972 132.298 178.131 162.857 147.265 188.773 143.824 182.807 153.625 195.473 145.657 175.240 147.992 163.395 145.520 163.170 177.594 178.627 147.892 185.736 175.325 148.896 175.503


54

13.062 16.328 12.946 11.697 6.858 16.136 13.368 14.670 17.990 13.062 13.243 10.026 13.283 16.367 13.062 16.710 15.039 13.368 16.328 13.995 16.710 13.634 17.202 13.368 16.710 13.368 16.328 13.368 16.328 16.710 16.710 13.368 16.804 16.710 14.700 16.710



142.400 178.000 142.400 124.600 75.650 178.000 142.400 160.200 178.000 142.400 142.400 106.800 178.000 178.000 142.400 178.000 160.200 142.400 178.000 154.267 178.000 142.400 178.000 142.400 178.000 142.400 178.000 142.400 178.000 178.000 178.000 142.400 178.000 178.000 160.200 178.000




146.261 183.201 141.775 143.180 80.771 178.299 161.620 156.375 245.503 149.385 154.439 101.454 285.141 175.457 148.101 194.324 178.372 160.836 178.573 143.046 195.592 150.320 213.827 161.009 189.006 131.596 183.186 158.461 179.587 194.149 194.759 156.161 200.184 194.818 163.318 194.540




Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist


01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015


31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015


89% 100% 80% 100% 60% 100% 100% 95% 80% 100% 60% 100% 80% 100% 87% 100% 80% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 95% 100% 70% 100% 100% 80% 100% 100% 60% 80% 86% 80%

Beloning

158.061 174.079 145.426 228.635 117.261 164.038 258.070 169.265 146.974 174.013 97.412 170.368 146.957 176.346 157.068 175.307 149.454 182.741 218.604 175.280 190.537 181.519 165.657 161.933 171.927 208.942 129.893 173.642 175.390 150.973 163.184 174.546 103.499 145.623 140.189 129.603

Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding 0 0 0 1.855 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

55

Voorzieningen en beloning betaalbaar op termijn 14.836 16.662 13.368 18.142 10.026 16.334 19.020 15.875 13.368 16.662 9.685 16.367 13.368 16.710 14.518 16.714 13.368 16.948 17.724 16.710 17.045 17.084 16.328 16.373 15.875 17.519 11.697 16.554 16.710 13.443 16.328 16.710 9.796 13.373 14.074 12.946



157.975 178.000 142.400 178.000 106.800 178.000 178.000 169.100 142.400 178.000 106.800 178.000 142.400 178.000 154.267 178.000 142.400 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 169.100 178.000 124.600 178.000 178.000 142.400 178.000 178.000 106.800 142.400 153.070 142.400




160.319 190.934 156.721 251.581 128.119 148.565 284.533 185.337 161.794 193.059 108.128 178.632 143.809 194.791 185.257 155.634 160.452 204.045 228.851 193.968 210.171 205.297 179.236 133.467 200.457 221.706 143.875 185.295 196.025 162.556 179.601 194.645 112.802 155.581 145.569 138.322




Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Stafmedewerker Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Apotheker Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist


01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015


31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015


80% 100% 100% 100% 90% 100% 100% 100% 100% 100% 70% 80% 80% 80% 80% 100% 100% 100% 25% 78% 100% 84% 100% 63% 100% 100% 80% 100% 100% 100% 100% 100% 80% 100% 100% 100%

Beloning

132.223 178.893 183.731 169.558 172.900 178.560 172.873 181.111 175.307 185.110 130.662 145.544 146.284 145.544 148.751 201.952 184.995 169.865 41.576 127.671 175.436 156.637 184.064 103.140 177.840 176.619 144.816 166.362 176.590 174.592 174.163 163.497 129.833 175.307 174.614 190.421

Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding 0 0 0 0 0 0 8.245 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

56




142.400 178.000 178.000 178.000 160.200 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 124.600 142.400 142.400 142.400 142.400 178.000 178.000 178.000 44.500 137.950 178.000 149.921 178.000 111.674 178.000 178.000 142.400 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 142.400 178.000 178.000 178.000




146.212 197.769 197.871 186.213 189.563 196.214 181.680 199.298 194.719 197.578 143.956 161.054 160.839 160.836 160.836 216.469 203.408 181.586 38.588 142.129 198.152 172.579 209.968 139.277 197.042 196.300 76.057 172.254 198.538 192.347 195.074 173.971 141.682 194.759 186.792 210.118




Directeur Hoogleraar / afdelingshoofd Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Hoogleraar Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Hoogleraar / medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist


01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015


31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015


100% 100% 40% 50% 100% 100% 100% 84% 70% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 83% 60% 100% 100% 100% 100% 100% 73% 100% 100% 80% 100% 70% 74% 80% 100% 100% 93% 100% 100% 100%

Beloning


178.793 198.054 154.996 88.585 187.785 211.781 174.999 162.300 115.957 175.307 175.349 169.914 172.357 169.528 173.741 137.200 103.433 188.943 213.822 177.963 202.100 189.402 131.321 175.356 177.049 153.623 254.900 130.662 121.942 130.672 235.788 192.555 155.981 162.586 187.785 164.184


57

16.707 17.195 10.602 8.164 17.045 17.346 16.662 14.352 13.062 16.710 16.662 16.536 16.514 16.536 16.650 13.508 9.800 17.045 17.613 16.730 17.270 17.523 12.193 16.710 16.710 13.559 18.886 11.718 12.797 13.091 18.132 17.045 15.136 16.327 17.051 16.328



178.000 178.000 71.200 89.000 178.000 178.000 178.000 149.876 124.600 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 146.850 106.800 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 130.533 178.000 178.000 142.400 178.000 124.600 131.490 142.400 178.000 178.000 164.650 178.000 178.000 178.000




195.954 221.253 249.707 98.470 208.175 214.211 192.585 179.530 129.836 194.324 192.533 188.399 186.512 187.978 195.237 145.280 114.020 207.460 269.793 198.728 223.322 229.383 133.335 198.726 194.507 168.245 280.066 146.429 136.738 144.244 254.450 209.867 168.402 179.867 220.518 179.867




Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist


01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015


31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-10-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015


100% 20% 100% 80% 100% 80% 100% 100% 76% 100% 100% 100% 90% 80% 80% 100% 100% 90% 80% 80% 100% 100% 100% 90% 100% 100% 90% 100% 100% 100% 60% 100% 100% 90% 100% 100%

Beloning


176.453 33.563 164.148 141.371 175.350 147.981 242.912 175.530 129.950 188.815 162.061 162.716 160.773 142.636 147.261 252.838 193.921 160.974 139.785 145.378 240.335 162.259 175.177 164.749 180.847 190.229 162.219 175.307 176.419 164.678 102.168 170.164 174.638 152.596 162.686 178.585


58

16.710 3.256 16.328 13.243 16.710 14.774 18.460 16.710 12.454 17.045 16.328 16.328 15.039 13.342 13.368 18.795 17.054 15.039 13.094 13.368 18.460 16.328 16.710 15.029 16.710 17.108 15.039 16.710 16.734 16.367 8.389 16.554 16.662 14.731 16.328 16.715



178.000 35.600 178.000 142.400 178.000 142.400 178.000 178.000 135.725 178.000 178.000 178.000 160.200 142.400 142.400 178.000 178.000 160.200 142.400 142.400 178.000 178.000 178.000 160.200 178.000 178.000 160.200 178.000 178.000 178.000 106.800 178.000 178.000 160.200 178.000 178.000




194.302 35.596 179.312 150.736 194.759 139.121 264.052 190.774 146.449 208.382 180.045 179.867 177.486 155.020 161.680 275.897 206.337 178.887 142.187 157.014 262.425 180.166 194.820 178.760 200.431 211.694 182.589 194.149 195.248 174.912 113.645 177.442 192.872 163.419 178.985 196.395




Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Directeur Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist


01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015


31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015


100% 100% 90% 100% 20% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 20% 100% 100% 100% 100% 100% 60% 100% 100% 100% 90% 92% 100% 100% 90% 100% 100% 90% 100% 90% 100% 60% 100% 80% 100%

Beloning

174.579 175.078 161.329 411.762 36.386 170.912 176.560 175.243 162.356 173.857 161.979 33.457 188.245 162.077 320.645 198.959 188.424 115.680 183.877 172.043 190.631 147.973 164.784 164.152 175.423 166.106 161.947 175.558 156.746 193.814 160.597 244.002 103.170 170.726 148.068 187.788

Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 11.948 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

59




178.000 178.000 160.200 178.000 35.600 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 35.600 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 106.800 178.000 178.000 178.000 160.200 163.167 178.000 178.000 160.200 178.000 178.000 160.200 178.000 160.200 178.000 106.800 178.000 142.400 178.000




192.965 194.731 179.958 368.262 34.858 188.583 196.944 197.141 181.184 195.333 179.681 40.928 208.049 179.509 349.209 213.777 209.697 126.859 205.236 187.744 192.767 158.703 195.493 178.136 198.488 178.538 173.288 194.796 184.602 207.049 177.970 266.463 113.015 188.554 164.765 206.507




Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist


01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015


31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 09-10-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015


100% 100% 50% 87% 100% 100% 80% 100% 100% 90% 100% 100% 100% 83% 84% 99% 90% 87% 81% 70% 100% 20% 100% 84% 100% 100% 100% 60% 100% 60% 100% 80% 100% 100% 100% 100%

Beloning

188.835 162.458 97.488 143.521 173.484 184.345 145.684 163.041 164.238 167.064 188.636 175.307 162.987 148.765 150.750 172.284 163.617 157.079 144.226 131.948 191.128 43.068 161.978 147.049 175.428 188.835 203.498 120.393 164.881 121.517 240.353 131.799 175.307 175.888 175.319 167.998

Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 21.079 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

60

Voorzieningen en beloning betaalbaar op termijn 17.036 16.328 8.355 14.156 16.710 16.710 13.368 15.994 16.328 15.006 17.045 16.710 16.328 16.710 14.070 16.498 14.996 14.527 13.373 11.697 17.036 3.273 16.328 10.934 16.712 17.060 17.202 16.328 10.026 18.460 12.937 16.710 16.710 16.142 16.470



178.000 178.000 89.000 154.267 178.000 178.000 142.400 178.000 178.000 160.200 178.000 178.000 178.000 148.234 149.876 175.627 160.200 154.267 144.027 124.600 178.000 35.600 178.000 148.831 178.000 178.000 178.000 106.800 178.000 106.800 178.000 142.400 178.000 178.000 178.000 178.000




207.666 186.520 165.869 193.363 194.650 160.705 179.959 180.912 161.826 207.215 194.215 186.099 160.836 167.912 199.833 175.640 195.353 153.093 150.881 211.875 132.907 180.230 251.730 189.850 208.400 184.998 91.740 187.025 129.548 262.352 140.218 197.347 194.611 169.084 183.648




Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Directeur Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Afdelingshoofd Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist


01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015


31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015


100% 100% 100% 100% 20% 100% 80% 100% 100% 75% 90% 100% 100% 86% 80% 80% 80% 100% 80% 100% 100% 80% 100% 90% 90% 100% 55% 80% 100% 80% 100% 100% 60% 80% 100% 100%

Beloning


176.983 168.025 163.551 184.712 33.650 200.839 145.576 187.785 180.763 122.671 147.432 175.225 182.592 157.349 136.742 146.231 146.738 179.743 151.244 177.265 188.808 145.735 183.866 158.876 152.967 164.269 117.556 146.173 175.475 138.835 178.425 216.501 108.710 151.119 171.952 175.286


61

16.710 16.328 16.171 16.643 3.130 17.395 13.368 17.045 16.710 12.102 14.523 16.710 16.906 14.626 13.176 13.368 13.368 16.710 13.446 16.710 17.045 13.368 16.921 14.996 14.695 16.328 9.563 13.243 16.710 13.062 16.710 17.581 10.087 13.682 16.367 16.710



178.000 178.000 178.000 178.000 35.600 178.000 142.400 178.000 178.000 133.500 160.200 178.000 178.000 152.981 142.400 142.400 142.400 178.000 142.975 178.000 178.000 142.400 178.000 160.200 160.200 178.000 97.900 142.400 178.000 142.400 178.000 178.000 106.800 142.400 178.000 178.000




186.631 175.788 175.908 193.606 31.397 87.334 160.994 279.175 196.146 134.143 162.076 194.228 202.159 176.725 161.950 155.978 193.303 189.269 194.443 210.263 160.938 202.297 174.806 163.903 179.684 147.008 152.780 194.534 149.593 194.806 237.545 122.223 168.588 171.343 194.943




Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd


01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015


31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015


100% 80% 100% 80% 100% 100% 52% 100% 100% 100% 80% 90% 80% 80% 100% 80% 100% 100% 70% 100% 100% 80% 100% 80% 80% 80% 100% 100% 100% 100% 80% 100% 100% 100% 80% 100%

Beloning


177.703 146.304 218.024 133.736 175.368 175.225 95.686 174.510 175.273 172.496 132.465 159.674 132.958 135.893 177.096 132.298 201.814 259.408 126.369 189.598 182.181 132.707 171.501 169.218 141.228 146.883 219.953 173.050 168.767 175.428 141.971 207.581 175.307 200.926 144.420 235.004


62

16.710 13.368 17.596 13.062 16.710 16.710 7.649 16.710 16.710 15.613 13.062 15.039 13.062 13.062 16.710 13.062 17.386 16.804 11.457 16.963 16.710 13.062 16.554 13.849 13.243 13.368 17.769 16.554 16.505 16.710 13.243 17.524 16.710 17.238 13.368 18.276



178.000 142.400 178.000 142.400 178.000 178.000 92.772 178.000 178.000 178.000 142.400 160.200 142.400 142.400 178.000 142.400 178.000 178.000 124.600 178.000 178.000 142.400 178.000 142.400 142.400 142.400 178.000 178.000 178.000 178.000 142.400 178.000 178.000 178.000 142.400 178.000




194.769 160.357 234.776 146.408 190.748 194.362 161.219 194.819 188.696 176.336 146.408 181.380 146.152 146.435 194.494 146.293 222.345 199.672 134.076 202.172 191.831 145.915 181.553 125.426 148.643 161.214 253.196 181.572 187.185 190.597 153.184 229.054 194.759 215.126 160.880 259.293




Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Apotheker Universitair medisch specialist


01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-03-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015


31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 15-11-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015


100% 80% 78% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 90% 76% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 80% 74% 100% 100% 80% 50% 50% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

Beloning


171.764 134.232 142.861 160.992 175.820 176.454 177.109 175.781 175.256 145.385 135.322 175.307 189.785 195.070 188.339 163.966 166.122 182.840 175.953 145.674 136.909 161.806 162.614 145.544 105.010 103.729 191.743 227.651 171.672 215.364 197.456 211.091 223.078 175.307 166.672 177.318


63

16.845 13.062 12.975 17.221 16.710 16.710 16.710 16.710 16.710 16.328 11.008 16.710 13.397 17.241 17.045 16.328 16.328 16.710 16.710 13.368 12.330 16.328 16.332 13.368 8.355 8.355 16.939 18.114 16.550 17.395 17.098 17.649 17.262 16.710 16.546 16.714



178.000 142.400 138.692 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 160.248 135.927 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 142.400 131.203 178.000 178.000 142.400 89.000 89.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000 178.000




194.901 148.644 148.828 196.104 197.536 202.194 194.826 194.759 190.706 149.577 162.161 194.578 215.444 207.883 176.678 183.279 197.015 194.579 160.625 141.684 179.547 182.283 160.836 110.249 194.826 181.520 251.674 190.101 225.459 209.864 235.293 246.548 194.759 192.026 192.190




Hoogleraar / afdelingshoofd Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar / afdelingshoofd Hoogleraar / Medisch specialist Universitair medisch specialist Hoogleraar Hoogleraar / afdelingshoofd Universitair medisch specialist


01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015


31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015


100% 80% 100% 100% 100% 100% 90% 90% 60% 100% 87% 90% 100% 100% 100% 80% 80% 100% 80% 100% 100% 100% 80% 90% 80% 83% 100% 90% 100% 100% 80% 100% 60% 70% 100% 100%

Beloning


247.691 157.255 175.307 162.643 175.237 182.422 160.602 150.466 121.411 191.533 153.530 152.265 170.288 176.293 175.307 145.544 133.035 174.826 145.868 222.085 175.637 175.189 142.618 149.188 130.418 149.095 177.593 161.276 241.447 164.467 160.553 179.309 115.711 170.528 261.168 193.412


64

18.079 13.763 16.710 16.171 16.710 16.710 15.039 14.695 10.026 17.125 14.336 14.823 16.367 16.710 16.710 13.368 13.062 16.710 13.368 17.769 16.710 16.710 13.247 14.695 12.914 13.778 16.710 14.996 18.460 16.328 13.531 16.804 9.796 12.952 19.010 17.045



178.000 142.400 178.000 178.000 178.000 178.000 160.200 160.200 106.800 178.000 154.267 160.200 178.000 178.000 178.000 142.400 142.400 178.000 142.400 178.000 178.000 178.000 142.400 160.200 142.400 146.850 178.000 160.200 178.000 178.000 142.400 178.000 106.800 124.600 178.000 178.000




267.241 172.193 196.678 174.528 194.446 192.510 175.622 159.138 157.998 211.780 153.615 183.772 180.607 195.100 194.759 160.836 145.688 168.646 160.744 236.425 210.069 189.739 152.016 168.942 139.354 162.820 193.575 177.286 262.250 185.058 163.400 195.315 118.177 191.019 294.188 207.552




Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist


01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015 01-01-2015


31-12-2015 31-12-2015 31-12-2015 31-07-2015


Beloning

100% 80% 100% 75%


166.053 134.735 191.707 100.189

Voorzieningen en beloning betaalbaar op termijn 0 0 0 0

16.328 13.062 17.013 7.814


205.000

182.381 147.797 208.720 313.003


178.000 142.400 178.000 133.500

*) In de Beleidsregels inzake de toepassing van de WNT staat vermeld dat de duur van de functievervulling in het boekjaar toegelicht moet worden. Derhalve is hier niet de ingangsdatum van het

dienstverband vermeld, maar de ingangsdatum van de functievervulling in het boekjaar.

Motivatie overschrijdingen van het gemiddelde belastbare loon per jaar van ministers: 1) De salarissen van hoogleraren, medisch specialisten en overige stafleden wordt bepaald door de CAO-UMC. In uitzonderlijke gevallen wordt hiervan afgeweken. Dit kan veroorzaakt worden

doordat vergelijkbare functies elders hoger worden gewaardeerd; vanwege de individuele kwaliteiten van voor het Erasmus MC beeldbepalende medewerkers kan een hoger salaris worden verstrekt. Verder geldt dat vanwege de omzetting van maatschappen in 1999 naar een vast loondienstverband een compensatie is verwerkt in het salaris voor gemiste maatschapinkomsten. Hiernaast wordt bij uitzonderlijk goed functioneren een toelage verstrekt. Ook voor onregelmatige diensten en 24-uurs bereikbaarheid kunnen toelagen worden verstrekt.

65


Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1) Motivatie 1)


180.132 148.221 235.379 168.581



28. Honoraria accountant De honoraria van de accountant over 2015 zijn als volgt: 1 2 3 4

Controle van de jaarrekening Overige controlewerkzaamheden (w.o. Regeling AO/IC en nacalculatie) Fiscale advisering Niet-controlediensten

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

509 23 453

513 146 3 501

985

1.163

De niet-controlediensten betreffen advisering op het gebied van automatisering en haalbaarheidsonderzoeken.

29. Transacties met verbonden partijen Van transacties met verbonden partijen is sprake wanneer een relatie bestaat tussen de instelling, haar deelnemingen en hun bestuurders en leidinggevende functionarissen. Transacties met verbonden partijen hebben op zakelijke grondslag plaatsgevonden.

66

Erasmus MC - enkelvoudig

8.1.10 ENKELVOUDIGE BALANS per 31 december 2015 (na resultaatbestemming)

Ref. ACTIVA

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa

1 2

1.175.097 41.705 1.216.802

1.070.003 18.677 1.088.680

Vlottende activa Voorraden Onderhanden werk uit hoofde van DBC's-GGZ Vorderingen uit hoofde van financieringstekort Overige vorderingen en overlopende activa Liquide middelen Totaal vlottende activa

3 5 7 8 9

11.654 4.823 9.836 472.134 4.735 503.182

10.660 -36 -17.283 307.305 734 301.380

1.719.984

1.390.060

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Totaal activa

Ref. PASSIVA Eigen vermogen Kapitaal Bestemmingsreserves Algemene en overige reserves Totaal eigen vermogen

10

3.344 203.375 240.100 446.819

3.344 193.201 191.364 387.909


11

196.712

-

Voorzieningen

12

53.497

40.535

Langlopende schulden

13

633.177

605.158

4

9.515

-10.938

6 14

37.879 342.385

26.800 340.596

1.719.984

1.390.060

Kortlopende schulden Onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten Onderhanden werk/gefactureerde bedragen uit hoofde van EMF-projecten Overige kortlopende schulden en overlopende passiva Totaal passiva

67


8.1.11 ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING over 2015

Ref.

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000


17

897.588

859.419

Subsidies

18

240.978

230.629


19

182.076

154.318

1.320.642

1.244.366



20

700.060

691.669


21

93.056

86.964


22

-

-


23

464.311

428.080


1.257.427

1.206.713

BEDRIJFSRESULTAAT

63.215

37.653

-4.305

-6.284

58.910

31.369

-

-

58.910

31.369

24

Financiële baten en lasten RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING Buitengewone baten en lasten RESULTAAT BOEKJAAR

68


8.1.12 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING ENKELVOUDIGE JAARREKENING

Voor de grondslagen van de waardering en resultaatbepaling wordt verwezen naar hoofdstuk 8.1.4 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling van de geconsolideerde jaarrekening op pagina 10.

69


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS ACTIVA 1. Materiële vaste activa De specificatie is als volgt: Bedrijfsgebouwen en terreinen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa Boekwaarde materiële vaste activa Vooruitontvangen investeringssubsidies Totaal materiële vaste activa Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven:

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

541.007 109.942 119.326 451.742

551.624 114.109 119.106 369.886

1.222.017

1.154.725

-46.920

-84.722

1.175.097

1.070.003

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Boekwaarde per 1 januari Bij: investeringen Af: afschrijvingen Af: bijzondere waardeverminderingen Af: desinvesteringen

1.154.725 199.573 131.665 616

1.095.107 157.256 97.359 279


1.222.017

1.154.725


2.199.292 977.275

2.001.212 846.487

Voor het verloop van de materiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder paragraaf 8.1.14. Investeringen Investeringen in het kader van nieuwbouw bedragen in 2015 € 136,7 miljoen (2014: € 88,5 miljoen). In het kader van verbouwingen en instandhouding is in 2015 € 30,2 miljoen (2014: € 35,9 miljoen) besteed. De investeringen met betrekking tot andere vaste bedrijfsmiddelen bedragen in 2015 € 32,6 miljoen (2014: € 32,8 miljoen). Verkorting economische levensduur en effect op afschrijvingen Het Erasmus MC heeft een nieuwe inschatting gemaakt van de verwachte economische levensduur. Dit heeft ertoe geleid dat de economische levensduur van zowel de gebouwen ten behoeve van patiëntenzorg als de facultaire gebouwen is verlaagd van 50 jaar respectievelijk 60 jaar naar 40 jaar per 1 januari 2015. Tevens is de restwaarde op nihil gesteld. Als gevolg hiervan zijn de afschrijvingen over 2015 met € 33,6 miljoen toegenomen. Deze afschrijvingskosten worden voor € 31,7 miljoen gecompenseerd in de resultatenrekening door de vrijval van de vooruitontvangen investeringssubsidies. Vooruitontvangen investeringssubsidies (voorheen: investeringssubsidies à fonds perdu) Dit betreft een fonds in hoogte gelijk aan de boekwaarde van tot en met 1987 à fonds perdu-gefinancierde investeringen in gebouwen. Dezelfde systematiek geldt voor investeringen gefinancierd uit EMF, alsmede investeringen die uit eigen vermogen zijn gefinancierd. Teneinde een beter beeld van de boekwaarde van de materiële vaste activa te tonen, wordt met ingang van 2015 deze post gepresenteerd in mindering op de materiële vaste activa in plaats van als langlopende schuld (zie tevens paragraaf 8.1.4.1). De mutatie in 2015 betreft de vrijgevallen afschrijving € 38,6 miljoen (waarvan € 31,7 miljoen is veroorzaakt door de verkorting van de economische levensduur naar 40 jaar van de hieronder opgenomen gebouwen, zoals hiervoor toegelicht) en een dotatie van € 0,8 miljoen. In 2014 betrof de vrijval € 10,4 miljoen en de dotatie € 1,9 miljoen. Hieronder is ook opgenomen de tegenwaarde van de gebouwen en terreinen die per 1 januari 2003 zijn overgekomen in het kader van de integratie tussen academisch ziekenhuis en medische faculteit.

70


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS ACTIVA 2015

2014

x € 1.000

x € 1.000


84.722 807 38.609

93.181 1.935 10.394


46.920

84.722

Het verloop van de vooruitontvangen investeringssubsidies is als volgt weer te geven:

Voor een nadere toelichting op de materiële vaste activa en de vooruitontvangen investeringssubsidies wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans onder paragraaf 8.1.5.2. Verpande materiële vaste activa De materiële vaste activa dienen voor een bedrag van € 73,0 miljoen (2014 € 73,0 miljoen) als onderpand voor een drietal leningen bij ABN-Amro NV van het Erasmus MC. Juridisch eigendom Van alle materiële vaste activa heeft het Erasmus MC het juridisch eigendom.

2. Financiële vaste activa 31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Deelnemingen Leningen groepsmaatschappijen Overige vorderingen

33.509 8.096 100

10.618 7.009 1.050

Totaal financiële vaste activa

41.705

18.677


2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Boekwaarde per 1 januari - kapitaalstortingen - resultaat deelnemingen - dividenduitkeringen - verstrekte leningen - ontvangen aflossing leningen - mutatie voorziening deelnemingen

18.677 25.872 4.201 -3.903 3.000 -1.907 -3.279

18.425 78 5.842 -1.084 1.217 -1.490 -3.748


42.661

19.240

956

563

41.705

18.677

Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt:

- aflossingen in volgend boekjaar Saldo financiële vaste activa per 31 december

71


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS ACTIVA Deelnemingen Dit betreft het zichtbare intrinsieke vermogen conform de geconsolideerde balansen van Erasmus MC Holding BV en Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV. De specificatie is als volgt:

Saldo per 01-jan-15

Kapitaalstortingen en ov. waardeveranderingen

Resultaat deelnemingen

Ontvangen dividend

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

-3.279

25.872

4.806

-3.903

23.496

10.618

-

-605

-

10.013

7.339 3.279

25.872 -3.279

4.201 -

-3.903 -

33.509 -

10.618

22.593

4.201

-3.903

33.509

Erasmus MC Holding BV Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV Voorziening deelnemingen

Kapitaalstortingen Medio 2015 zijn twee kapitaalstortingen gedaan in het eigen vermogen van Erasmus MC Holding BV van respectievelijk € 2.800 en € 5.000 als financiering van door Erasmus MC Holding BV te verrichten kapitaalstortingen in HollandPTC BV, zoals overeengekomen bij het aangaan van de financieringsvoorwaarden van de Europese Investeringsbank (EIB) door de aandeelhouders van HollandPTC BV. Het betreffen leningen waarbij de aflossing afhankelijk is van toekomstige resultaten van HollandPTC BV en geen sprake is van te betalen rente. De reële waarde van deze leningen wijkt af van de nominale waarde, derhalve worden deze leningen gepresenteerd als informele kapitaalstorting. In december 2015 heeft het Erasmus MC een kapitaalstorting gedaan ter waarde van € 18 miljoen in het eigen vermogen van Erasmus MC Holding BV in het kader van de benodigde aanzuivering van het negatieve eigen vermogen van Erasmus MC A15 Holding BV als onderdeel van de aandelentransactie met de nieuw toegetreden aandeelhouder. Erasmus MC Holding BV heeft het bedrag betaald aan Erasmus MC A15 Holding BV als agiostorting. Voorziening deelnemingen De deelnemingswaarde van Erasmus MC Holding BV is ultimo 2015 positief, waardoor geen sprake meer is van de voorziening deelnemingen.

Toelichting op belangen in andere rechtspersonen of vennootschappen: Naam en rechtsvorm

Kernactiviteit

Kapitaalbelang (in %)

Verschaft kapitaal x € 1.000

Rechtstreekse kapitaalbelangen >= 20%: Erasmus MC Holding BV Onderzoek Havenziekenhuis BV Ziekenhuis Zeggenschapsbelangen: Stichting Innovative Molecular Research Fund

Onderzoek

Eigen vermogen

Resultaat

(per 31 dec-15)

over 2015

x € 1.000

x € 1.000

18 18

100,0% 100,0%

23.496 10.013

4.806 -605

-

100,0%

7.505

3.259


Eigen vermogen

Resultaat

(per 31 dec-14)

over 2014

x € 1.000

x € 1.000

Belangen samen met dochtermaatschappijen: Naam en rechtsvorm

Kernactiviteit

Verschaft kapitaal x € 1.000

AgenD BV Erasmus Epidemiology Resources BV Erasmus MC Ameland BV Erasmus MC Diabetesstation BV

Onderzoek Onderzoek Geen Onderzoek

18 18 14

72

100,0% 100,0% 100,0% 78,4%

-32 n.v.t. 18 -60

-6 n.v.t. -45


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS ACTIVA Belangen samen met dochtermaatschappijen: Naam en rechtsvorm

Kernactiviteit

Verschaft kapitaal


x € 1.000

Erasmus MC Schiermonnikoog BV Erasmus MC Vlieland BV Erasmus MC Zorg Holding BV Apotheek A15 Holding BV CBT Rijnmond BV Geboortecentrum Sophia Holding BV Poliklinische Apotheek Erasmus MC BV Erasmus Pharma BV Eurza Arbo BV Medical Oncology Research BV MI&EUR BV Nano4Therapy BV Neurasmus BV Sophia Research BV Thoraxcentrum Research BV ViroNovative BV abcdeSIM BV Harbour Antibodies BV HollandPTC BV Erasmus Biomedical Fund BV Quantib BV

Geen Onderzoek Zorg Zorg Zorg Zorg Zorg Onderzoek Geen Onderzoek Onderzoek Onderzoek Onderzoek Onderzoek Onderzoek Onderzoek Onderzoek Onderzoek Zorg Onderzoek Onderzoek

Eigen vermogen

Resultaat

(per 31 dec-14)

over 2014

x € 1.000

x € 1.000

18 18 18 47 9 18 18 18 18 18 12 18 20 18 18 8 32 3 50 8

100,0% 100,0% 100,0% 50,0% 50,0% 50,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 64,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 41,9% 35,2% 33,3% 32,6% 45,0%

18 -17 377 -17.884 n.v.t. 676 10 555 18 3.518 961 -224 50 4.523 1.431 1.674 11 -37 9 5.530 -282

-35 413 3.438 n.v.t. 126 348 59 272 107 -22 4 38 469 779 -2 -597 -1.520 -129

Saldo per 01-jan-15

Verstrekte leningen


Saldo per 31-dec-15

Aflossing in 2016

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

Leningen groepsmaatschappijen

Erasmus MC Holding BV Erasmus MC Zorg Holding BV AgenD BV Poliklinische Apotheek Erasmus MC BV Apotheek A15 BV CBT Rijnmond BV Stichting Innovative Molecular Research Fund

766 59

47 -

-

766 47 59

-

439 1.392 -

2.953

439 118

1.392 2.835

348 190

4.353

-

400

3.953

418

7.009

3.000

957

9.052

956

Leningen groepsmaatschappijen Dit betreft leningen aan de volgende groepsmaatschappijen:

 Erasmus MC Holding BV Hieronder zijn opgenomen de niet-rentedragende achtergestelde leningen die aan Erasmus MC Holding BV zijn verstrekt voor de oprichting van deelnemingen. Erasmus MC Holding BV zal deze leningen aflossen indien en zover vanuit de opgerichte vennootschappen winstuitkeringen worden gedaan.

 Erasmus MC Zorg Holding BV Hieronder zijn opgenomen de niet-rentedragende achtergestelde leningen die aan Erasmus MC Zorg Holding BV zijn verstrekt voor de oprichting van deelnemingen. Erasmus MC Zorg Holding BV zal deze leningen aflossen indien en zover vanuit de opgerichte vennootschappen winstuitkeringen worden gedaan.

73


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS ACTIVA

 AgenD BV Het Erasmus MC heeft aan de deelneming AgenD BV te Rotterdam een lening verstrekt van € 180. In 2012 is hiervan € 59 opgenomen. Het rentepercentage is 4,0%. De lening heeft een looptijd van vier jaar tot 15 december 2016. Aflossingen hebben nog niet plaatsgevonden.

 Poliklinische Apotheek Erasmus MC BV Het Erasmus MC heeft in 2012 aan de deelneming Poliklinische Apotheek Erasmus MC BV te Rotterdam een lening van € 1.850 ter financiering van het werkkapitaal en noodzakelijke investeringen toegezegd. Hiervan is € 950 opgenomen. Vanwege uitstel van de bouwplannen is het restant van de hoofdsom niet opgenomen. In 2015 is deze lening geheel afgelost. Het rentepercentage bedroeg 4,89% per jaar.

 Apotheek A15 BV Het Erasmus MC heeft op 21 juli 2014 een lening van € 1.740 verstrekt aan Apotheek A15 BV ten behoeve van de productielocatie voor haar apotheek. Het rentepercentage bedraagt 3,633% per jaar. De lening heeft een looptijd van vijf jaar vanaf de datum inwerkingtreding van deze overeenkomst, derhalve tot uiterlijk 21 juli 2019. Aflossingen zijn gestart met ingang van 21 juli 2015 in vijf jaarlijkse termijnen van € 348. Vervroegde aflossing is toegestaan.

 CBT Rijnmond BV Het Erasmus MC heeft op 15 december 2015 een lening met een hoofdsom van maximaal € 2.953 verstrekt aan CBT Rijnmond BV. Optioneel kunnen huidige door CBT Rijnmond met externe financiers aangegane langlopende financieringsovereenkomsten en/of rekening-courantfaciliteiten worden ondergebracht in de te verstrekken geldlening. De hoofdsom kan daartoe worden gewijzigd. Het rentepercentage bedraagt 5% per jaar. De lening heeft een looptijd van vijftien jaar vanaf de datum inwerkingtreding van deze overeenkomst, derhalve tot 15 december 2030. Aflossing vindt plaats in jaarlijkse termijnen van € 191. Vervroegde aflossing is toegestaan tot maximaal 10% per jaar zonder dat daarvoor boeterente wordt berekend. Indien meer dan 10% per jaar vervroegd wordt afgelost is Erasmus MC gerechtigd om over het meerdere een extra rente in rekening te brengen.

 Stichting Innovative Molecular Research Fund Erasmus MC heeft op 27 november 2013 aan de Stichting IMRF, gevestigd te Rotterdam, een lening verstrekt ten behoeve van de financiering van de activiteiten van de besloten vennootschap Cyclotron Rotterdam BV. Stichting IMRF heeft op haar beurt kapitaal verstrekt aan Cyclotron BV. De lening heeft een looptijd van 10 jaar en kent een rentepercentage van 5% op jaarbasis. Aflossing en rentebetaling worden jaarlijks voldaan op basis van een tienjarige annuïteit.

Overige vorderingen

Harbour Antibodies BV Quantib BV

Saldo per 01-jan-15

Verstrekte leningen


Saldo per 31-dec-15

Aflossing in 2016

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

950 100

-

950 -

100

-

1.050

-

950

100

-

 Lening Harbour Antibodies BV Het betreft een niet-achtergestelde lening. Het rentepercentage bedraagt 2,5%. Er zijn geen zekerheden gesteld. De lening heeft een looptijd tot 1 juli 2016. Aflossing heeft versneld plaatsgevonden in 2015.

 Lening Quantib BV Het betreft een niet-achtergestelde lening. Het rentepercentage bedraagt 4,209%. De lening heeft een looptijd van zeven jaar te rekenen vanaf de datum inwerkingtreding van de overeenkomst. Aflossing van de lening zal geschieden in termijnen. De volledige aflossing van de lening geschiedt uiterlijk op 31 oktober 2019 of direct nadat alle vorderingen in relatie tot het door het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie verstrekte innovatiekrediet zijn voldaan.

74


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS ACTIVA 3. Voorraden 31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

7.403 5.376 1.125

6.664 5.026 1.030

11.654

10.660

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Onderhanden werk DBC's / DBC-zorgproducten gereguleerd segment Onderhanden werk DBC's / DBC-zorgproducten vrij segment Af: ontvangen voorschotten Af: voorziening onderhanden werk

12.958 41.108 62.181 1.400

22.119 54.599 65.780 -

Totaal onderhanden werk uit DBC's / DBC-zorgproducten

-9.515

10.938


Saldo per 31-dec-15

De specificatie is als volgt: Apotheek Medische en hulpmiddelen Af: voorziening voorraden Totaal voorraden

4. Onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten De specificatie is als volgt:

De specificatie per categorie DBC's / DBC-zorgproducten is als volgt weer te geven: Stroom DBC's en zorgverzekeraar

Gerealiseerde projectkosten en toegerekende winst x € 1.000

Zilveren Kruis VGZ CZ Multizorg Menzis DSW Passanten Totaal (onderhanden projecten)

Af: verwerkte verliezen x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

15.752 12.432 13.413 2.036 2.523 5.445 1.065

-

19.120 17.706 11.046 6.187 8.122 -

-3.368 -5.274 2.367 2.036 -3.664 -2.677 1.065

52.666

-

62.181

-9.515

In 2015 is conform de regelgeving de doorlooptijd van het onderhanden werk DBC's / DBC zorgproducten verkort van maximaal 365 dagen naar maximaal 120 dagen. Hierdoor worden meer trajecten binnen het boekjaar afgesloten waardoor de onderhanden werk positie daalt. Nog niet alle zorgverzekeraars hebben dit effect aangepast in de bevoorschotting. Het gevolg hiervan is dat de onderhanden werk positie na aftrek van de ontvangen voorschotten negatief is. Voor wat betreft de toegepaste schattingswijziging bij de waardering van het onderhanden werk DBC's / DBC zorgproducten en het financiële effect hiervan wordt verwezen naar paragraaf 8.1.4.2 in de waarderingsgrondslagen.

75


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS ACTIVA 5. Onderhanden werk uit hoofde van DBC's-GGZ De specificatie is als volgt: Onderhanden zorgproducten DBC's-GGZ gereguleerd-segment Af: ontvangen voorschotten Totaal onderhanden werk DBC's-GGZ De specificatie per categorie DBC's-GGZ is als volgt weer te geven: Stroom DBC's en zorgverzekeraar

Gerealiseerde projectkosten en toegerekende winst

Af: verwerkte verliezen

x € 1.000

Zilveren Kruis VGZ CZ Multizorg Menzis DSW Gemeenten (WMO = jeugdzorg) Passanten Totaal (onderhanden projecten)

x € 1.000

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

10.091 5.268

4.029 4.065

4.823

-36


Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

1.995 1.151 945 257 257 513 4.734 239

-

1.173 703 620 196 2.576 -

822 448 325 257 61 513 2.158 239

10.091

-

5.268

4.823

Als gevolg van de overgang van de psychiatrische zorg voor de jeugd naar de WMO per 1 januari 2015 dienden de betreffende openstaande DBC's afgesloten te worden ultimo 2014. Dit heeft geleid tot een verlaagde balanspositie per ultimo 2014. Het saldo van openstaande DBC's ultimo 2015 bestaat uit nog lopende trajecten met betrekking tot volwassenen en jeugd.

6. Onderhanden werk/gefactureerde bedragen uit hoofde van EMF-projecten De specificatie is als volgt:

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Kostprijs onderhanden projecten Af: gefactureerde bedragen Af: voorziening onderhanden projecten

365.140 396.629 6.390

348.752 370.816 4.736

Totaal onderhanden werk/gefactureerde bedragen uit hoofde van EMF-projecten

-37.879

-26.800

De balanspositie van het onderhanden werk uit hoofde van EMF-projecten is gestegen door een toename van het aantal lopende projecten, alsmede door de lange looptijd van een aantal projecten met een hoog financieel belang.

76


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS ACTIVA 7. Vorderingen uit hoofde van financieringstekort en schulden uit hoofde van financieringsoverschot t/m 20121 x € 1.000

Saldo per 1 januari Financieringsverschil boekjaar Correcties voorgaande jaren Betalingen/ontvangsten Subtotaal mutatie boekjaar

2013

2014

2015

totaal

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

-17.236

-47

-

-

-17.283

27.072 27.072

47 47

-

-

27.119 27.119

9.836

-

-

-

9.836

a dt

a cr

cr

cr

Saldo per 31 december Stadium van vaststelling a= interne berekening b= overeenstemming met zorgverzekeraars c= definitieve vaststelling NZa

Waarvan gepresenteerd als: - vorderingen uit hoofde van financieringstekort - schulden uit hoofde van financieringsoverschot

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

9.836 -

-17.283

9.836

-17.283

Het saldo van het financieringstekort betrof in de oude regelgeving het verschil tussen het wettelijk budget aanvaardbare kosten en de gedeclareerde vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget. De vorderingen uit hoofde van medisch specialistische zorg betreffen de jaren tot en met 2011 vóór de implementatie prestatiebekostiging Zorg. Voor de GGZ zijn dit de jaren tot en met 2012. Gedurende 2015 zijn de definitieve formulieren ingediend om deze oude posities af te wikkelen. De openstaande vordering tot en met 2012 komt overeen met de ingediende formulieren.

8. Overige vorderingen en overlopende activa De specificatie is als volgt:

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Vorderingen op debiteuren Nog te factureren omzet DBC's / DBC-zorgproducten Nog te factureren omzet GGZ Vorderingen uit hoofde van transitieregeling Overige vorderingen: Vorderingen op groepsmaatschappijen Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen Overige overlopende activa

221.660 53.118 7.929 -

171.218 61.436 24.407 197

9.170 7.620 170.248 2.389

34.824 6.337 6.782 2.104

Totaal overige vorderingen en overlopende activa

472.134

307.305

Vorderingen op debiteuren en Nog te factureren omzet DBC's / DBC-zorgproducten Door de verkorting van de doorlooptijd van het onderhanden werk DBC's is een verschuiving te zien van Onderhanden werk DBC's naar gefactureerde omzet DBC's (debiteuren) en Nog te factureren omzet DBC's. Daarnaast is als gevolg van de landelijke discussies over de verwerking van de doorlooptijdverkorting in de prijslijsten relatief laat gefactureerd, waardoor een groot deel van de facturatie over schadelastjaar 2015 pas in december 2015 heeft plaatsgevonden. Hierdoor is het debiteurensaldo ultimo 2015 toegenomen. Op de post Nog te factureren omzet DBC's / DBC-zorgproducten is een voorziening ter waarde van € 11,9 miljoen in mindering gebracht in het kader van de effecten van schadelastprognoses boven plafondafspraken met zorgverzekeraars en zelfonderzoeken. Voorts is een bedrag van € 60,2 miljoen als voorschot ontvangen van een zorgverzekeraar die in mindering is gebracht op de debiteurenpositie.

77


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS ACTIVA Voorziening dubieuze posten Aan het eind van het boekjaar is wegens geraamde oninbaarheid van debiteuren een voorziening gevormd van € 8,4 miljoen, waarvan € 6,9 miljoen betrekking heeft op debiteuren patiëntenzorg en € 1,5 miljoen op overige debiteuren. In 2014 waren deze bedragen als volgt samengesteld: € 19,0 miljoen in totaal, waarvan € 15,8 miljoen betrekking had op debiteuren patiëntenzorg en € 3,2 miljoen op overige debiteuren. De voorziening is bepaald op basis van de dynamische methode. De afname van de voorziening dubieuze posten wordt met name veroorzaakt door het opschonen van de debiteurenpositie met betrekking tot patiëntenzorg tot en met 2012 en het afboeken van oninbare vorderingen met betrekking tot overige vorderingen tot en met 2014. Nog te factureren omzet GGZ Ultimo 2014 was sprake van een achterstand in nog te factureren omzet GGZ over de productie 2014. Voorts leidde het versneld afsluiten van DBC's jeugdzorg, als gevolg van de overgang naar de WMO per 1 januari 2015, tot een éénmalig verhoogde positie ultimo 2014. De facturatie van hiervoor genoemde trajecten heeft in 2015 plaatsgevonden. Het balansbedrag ultimo 2015 bestaat uit in 2015 geopende en afgesloten trajecten. Facturatie hiervan vindt plaats in 2016. Nog te ontvangen bedragen De nog te ontvangen bedragen betreft voornamelijk het nog te ontvangen bedrag van het Ministerie van VWS ad € 166 miljoen met betrekking tot de overeengekomen schadevergoeding van € 251 miljoen op de nieuwbouw van het Erasmus MC. In 2015 is € 85 miljoen als voorschot ontvangen. Onder de overige vorderingen zijn geringe bedragen opgenomen met een looptijd van langer dan een jaar met uitzondering van de vordering op het Ministerie van VWS, waarvan de uitbetalingen zullen plaatsvinden in 2016 en 2017.

9. Liquide middelen De specificatie is als volgt:

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Bankrekeningen Deposito's Kassen

4.728 7

689 45

Totaal liquide middelen

4.735

734

De liquide middelen zijn vrij beschikbaar.

78


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS PASSIVA 10. Eigen vermogen De specificatie is als volgt:

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Kapitaal Bestemmingsreserves Bestemmingsfondsen Algemene en overige reserves

3.344 203.375 240.100

3.344 193.201 191.364

Totaal eigen vermogen

446.819

387.909

10.1 Kapitaal Het verloop is als volgt weer te geven:

Saldo per 01-jan-15

Resultaatbestemming

Overige mutaties

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

Kapitaal

3.344

-

-

3.344

Totaal kapitaal

3.344

-

-

3.344

Saldo per 01-jan-15

Resultaatbestemming

Overige mutaties

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

10.2 Bestemmingsreserves Het verloop is als volgt weer te geven: Instandhoudingsinvesteringen Vooruitontvangen kapitaallasten Afschrijving inventaris Erasmus MC - revolving fund Erasmus MC - fundamenteel onderzoek Deelnemingen

8.491 156.633 23.066 5.315 -304

31.357 16 4.201

-8.491 -23.066 59 10.000 -3.902

187.990 5.390 10.000 -5

Totaal bestemmingsreserves

193.201

35.574

-25.400

203.375

Saldo per 01-jan-15

Resultaatbestemming

Overige mutaties

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

10.3 Bestemmingsfondsen Het verloop is als volgt weer te geven: Bestemmingsfondsen

-

-

-

-

Totaal bestemmingsfondsen

-

-

-

-

Saldo per 01-jan-15

Resultaatbestemming

Overige mutaties

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

10.4 Algemene en overige reserves Het verloop is als volgt weer te geven: Algemene reserve Reserve aanvaardbare kosten

196 191.168

23.336

25.400

196 239.904

Totaal algemene en overige reserves

191.364

23.336

25.400

240.100

Voor de toelichting wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans.

79


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS PASSIVA 10.5 Specificatie aansluiting geconsolideerd vermogen met enkelvoudig vermogen per 31 december 2015 en resultaat over 2015 Eigen De specificatie is als volgt : vermogen x € 1.000

Enkelvoudig eigen vermogen en resultaat Stichting Innovative Molecular Research Fund Totaal geconsolideerd eigen vermogen en resultaat

Resultaat x € 1.000

446.819

58.910

7.505

3.259

454.324

62.169

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

11. Vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS De specificatie is als volgt: Vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS

196.712

-

Totaal vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS

196.712

-

Het verloop van de vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS is als volgt weer te geven:

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000


250.967 24.581

-


226.386

-

Af: vrijval komend boekjaar

29.674

Stand vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS per 31 december

196.712

-

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Toelichting in welke mate (het totaal van) de vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS als langlopend moet worden beschouwd:

Kortlopend deel van de vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS (< 1 jaar) Langlopend deel van de vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS (> 1 jaar) Hiervan langlopend (> 5 jaar)

29.674 196.712 122.945

-

In oktober 2015 heeft het Erasmus MC een schadevergoeding van het Ministerie van VWS toegekend gekregen van € 251 miljoen ter compensatie van het niet nakomen door dit ministerie van een toezegde bijzondere kapitaallastenregeling in 2009. Deze schadevergoeding is bedoeld ter compensatie van toekomstige (afschrijvings)lasten van de nieuwbouw. In 2015 is hiervan € 24,6 miljoen vrijgevallen ten gunste van het resultaat over 2015. Het resterende bedrag valt vrij in de periode 2016 - 2024. Het kortlopende deel ter waarde van € 29,7 miljoen, inclusief toegekende rente 2016 ter waarde van € 5,1 miljoen, is opgenomen onder de overige kortlopende schulden en overlopende passiva.

80


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS PASSIVA 12. Voorzieningen 31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Sociaal beleid Deelnemingen Overige voorzieningen

31.902 21.595

33.556 3.279 3.700


53.497

40.535


Saldo per 01-jan-15


Onttrekking

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

Sociaal beleid Deelnemingen Overige voorzieningen

33.556 3.279 3.700

7.010 -3.279 17.895

8.664 -

31.902 21.595


40.535

21.626

8.664

53.497

Het verloop is als volgt weer te geven:

Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moeten worden beschouwd: 31-dec-15 x € 1.000

Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) Hiervan langlopend (> 5 jaar) Toelichting voorzieningen sociaal beleid

8.581 44.916 10.763 Saldo per 01-jan-15


Onttrekking

Saldo per 31-dec-15

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

10.949 861 15 7.701 4.840 9.190

6.456 -139 13 -1.562 523 1.719

6.345 28 1.394 897

11.060 722 4.745 5.363 10.012

33.556

7.010

8.664

31.902

Wachtgelden Lifetimevariant VUT-60 Reorganisatievoorziening Jubileumvoorziening Arbeidsongeschiktheid en overige

Sociaal beleid De toelichting op de voorzieningen sociaal beleid is beschreven bij de toelichting op de geconsolideerde balans. Deelnemingen De voorziening deelnemingen had betrekking op de negatieve nettovermogenswaarde van Erasmus MC Holding BV ultimo 2014. In verband met de positieve vermogenswaarde per ultimo 2015 is deze voorziening vervallen. Overige voorzieningen De toelichting op de overige voorzieningen is beschreven bij de toelichting op de geconsolideerde balans.

81


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS PASSIVA 13. Langlopende schulden De specificatie is als volgt:

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Schulden aan kredietinstellingen

633.177

605.158

Totaal langlopende schulden

633.177

605.158

Het verloop van de schulden aan kredietinstellingen is als volgt weer te geven:

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Stand per 1 januari Bij: nieuwe leningen Af: aflossingen

643.128 60.000 37.970

602.449 80.000 39.321


665.158

643.128

31.981

37.970

633.177

605.158

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

Af: aflossingsverplichting komend boekjaar Stand langlopende schulden per 31 december

Toelichting in welke mate (het totaal van) de langlopende schulden als langlopend moet worden beschouwd:

Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jaar), aflossingsverplichtingen Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jaar) Hiervan langlopend (> 5 jaar)

31.981 633.177 524.198

37.970 605.158 490.883

Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden aan kredietinstellingen wordt verwezen naar de toelichting bij de geconsolideerde balans. Voor het verloopoverzicht van deze langlopende schulden wordt verwezen naar bijlage 8.1.15 Overzicht langlopende schulden. De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden.

82


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS PASSIVA 14. Overige kortlopende schulden en overlopende passiva De specificatie is als volgt: Schulden aan kredietinstellingen Crediteuren Schulden aan groepsmaatschappijen Aflossingsverplichtingen langlopende leningen Kortlopend deel vooruitontvangen schadevergoeding Ministerie van VWS Belastingen en sociale premies Schulden ter zake pensioenen Nog te betalen salarissen en overige personeelskosten Vakantiegeld Vakantiedagen Schulden uit hoofde van transitieregeling Overige schulden: Nog te betalen kosten Nog te betalen rente Vooruitontvangen bedragen Overige overlopende passiva Totaal overige kortlopende schulden en overlopende passiva

31-dec-15

31-dec-14

x € 1.000

x € 1.000

30.000 58.419 1.998 31.981 29.674 58.013 7.089 16.740 22.405 12.600 -

24.837 56.731 2.275 37.970 80.432 8.922 12.336 21.726 12.110 25.382

62.563 5.376 5.245 282

50.351 5.416 1.843 265

342.385

340.596

Schulden aan kredietinstellingen Dit betreft een in november 2015 afgesloten kasgeldlening bij de ABN-Amro bank. Deze lening heeft een looptijd tot januari 2016 met een rentepercentage van 0,16%. Belastingen en sociale premies Deze balanspost is gedaald van € 80,4 miljoen naar € 58,0 miljoen vanwege het in november uitbetalen van de eindejaarsuitkering conform CAO, waarbij de bijbehorende belasting en sociale premies in december zijn afgedragen. In 2014 heeft deze uitbetaling plaatsgevonden in december, waardoor per balansdatum sprake was van nog af te dragen belastingen en sociale premies over de eindejaarsuitkering. Looptijd kortlopende schulden De kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan 1 jaar. Kredietlimiet De kredietlimiet bij bankinstellingen in rekeningcourant bedraagt in totaal € 276 miljoen. Voor een nadere toelichting op de gestelde zekerheden en/of convenanten wordt verwezen naar de toelichting bij de geconsolideerde balans.

83


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS 15. Risico’s van financiële instrumenten Algemeen Het Erasmus MC maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die het Erasmus MC blootstelt aan kredietrisico, renterisico, kasstroomrisico en liquiditeitsrisico. Om deze risico’s te beheersen is een beleid inclusief een stelsel van limieten en procedures opgesteld om de risico’s van onvoorspelbare ongunstige ontwikkelingen op de financiële markten en daarmee de financiële prestaties te beperken. Kredietrisico Het Erasmus MC loopt kredietrisico over leningen en vorderingen opgenomen onder financiële vaste activa, onderhanden werken, overige vorderingen, vorderingen uit hoofde van financieringstekort en liquide middelen. Het maximale kredietrisico bedraagt € 417,4 miljoen. Het kredietrisico is geconcentreerd bij een aantal tegenpartijen of economisch verbonden tegenpartijen en dit betreft het volgende: - Financiële vaste activa: € 41,7 miljoen (deelnemingen € 33,5 miljoen, leningen u/g € 8,1 miljoen en overige langlopende vorderingen € 0,1 miljoen). - Onderhanden werk uit hoofde van DBC's/DBC-zorgproducten: € 62,8 miljoen. Vorderingen en overlopende activa: € 298,4 miljoen (bestaande uit: vorderingen op debiteuren en nog te factureren bedragen aan zorgverzekeraars, particulieren en derden (€ 291,8 miljoen) en nog te ontvangen bedragen en overige overlopende activa (€ 6,6 miljoen). In de post vorderingen op debiteuren is rekening gehouden met een mogelijke oninbaarheid van € 8,4 miljoen.) - Vorderingen uit hoofde van financieringstekort: € 9,8 miljoen. - Liquide middelen: € 4,7 miljoen bij diverse banken. De blootstelling aan kredietrisico van het Erasmus MC wordt hoofdzakelijk bepaald door de individuele kenmerken van de afzonderlijke afnemers. Rentekasstroomrisico Het beleid van het Erasmus MC is om al haar financieringen aan te trekken met leningen die een vaste looptijd, een vaste rente en geen renteherziening gedurende de looptijd hebben. Het Erasmus MC loopt renterisico over de rentedragende vorderingen en schulden, maar niet over leningen. Het renterisico kan worden weergegeven door de volgende rentetypische vervalkalender:

Opgenomen vastrentende leningen

Uitstaand bedrag per 31 dec 2015

≤ 1 jaar

x € 1.000

x € 1.000

665.158

787

> 1 en ≤ 5 jaar > 5 en ≤ 10 jaar

> 10 jaar

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

8.500

60.103

595.768

Indien de rente per 31 december 2015 met 1% zou stijgen waarbij alle andere variabelen constant blijven, zal de rentelast van het Erasmus MC in het jaar 2016 met een bedrag van € nihil stijgen. Reden hiervan is dat het Erasmus MC alleen maar vastrentende langlopende financieringen heeft. Liquiditeitsrisico Het Erasmus MC bewaakt de liquiditeitspositie dagelijks door middel van opvolgende liquiditeitsbegrotingen. Het management ziet er op toe dat steeds voldoende liquiditeiten beschikbaar zijn om aan de verplichtingen van het Erasmus MC te kunnen voldoen en dat tevens voldoende financiële ruimte onder de beschikbare faciliteiten beschikbaar blijft, zodat steeds wordt voldaan aan de gestelde leningconvenanten (zoals beschreven in de toelichting op de geconsolideerde balans in paragraaf 8.1.5.14). Per 31 december 2015 bedragen de contractuele aflossingsverplichtingen:

Langlopende leningen (regulier) Totaal per 31 december 2015

84

≤ 1 jaar

> 1 en ≤ 2 jaar

> 2 en ≤ 5 jaar

> 5 jaar

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

x € 1.000

31.981 31.981

29.458 29.458

79.518 79.518

524.201 524.201


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS Toelichting van de reële waarde De reële waarde van in de balans opgenomen financiële instrumenten verantwoord onder kasmiddelen, kortlopende vorderingen en schulden en dergelijke benadert de boekwaarde daarvan. De reële waarde en boekwaarde (inclusief lopende rente) van de overige in de balans verantwoorde financiële instrumenten kan als volgt worden weergegeven: Boekwaarde ultimo dec 2015

Marktwaarde ultimo dec 2015

x € 1.000

x € 1.000

665.158 665.158

Langlopende schulden (regulier) Langlopende schulden (afgeleid instrument: intrest rate swaps) Totaal

665.158 665.158

De reële waarde (marktwaarde) is als volgt bepaald: langlopende schulden (regulier): het gemiddelde rentepercentage van deze leningen is 3,68%. Gewaardeerd tegen marktwaarde komen de leningen uit op een waarde van € 665 miljoen.

16. Niet in de balans opgenomen regelingen Ronald McDonald Huis. Het Erasmus MC heeft zich contractueel verplicht gesteld het Ronald McDonald Huis bij Erasmus MCSophia over te nemen tegen de dan geldende marktwaarde, indien de exploitatie door de Ronald McDonald Stichting niet meer kan worden uitgeoefend. Het moment waarop dit zich voordoet is niet te voorspellen en daarmee ook de marktwaarde niet. Materiële vaste activa. Met betrekking tot nieuwbouw- en instandhoudingsprojecten is op de balansdatum voor € 187,0 miljoen (2014: € 245,5 miljoen) opgedragen waarvoor nog werkzaamheden moeten worden gedaan en facturen moeten worden ontvangen. Fiscale eenheid. De fiscale eenheid voor de omzetbelasting Erasmus MC, Erasmus MC Holding BV, c.s. omvat de volgende rechtspersonen: • Academisch Ziekenhuis behorende bij de openbare universiteit Rotterdam (Erasmus MC) • Erasmus MC Holding BV en de volgende dochters: - Thoraxcentrum Research BV - MI&EUR Implementation and Exploitation BV - Erasmus Pharma BV - Sophia Research BV - ViroNovative BV - Medical Oncology Research BV - Neurasmus BV - Poliklinische Apotheek Erasmus MC BV - Erasmus MC Zorg Holding BV - AgenD BV - Erasmus MC Diabetesstation BV - Erasmus MC Vlieland BV - Erasmus Epidemiology Resources BV • Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV - Stichting Zorgservices • Stichting Erasmus MC Vriendenfonds • Daniël den Hoed Stichting Op grond van de invorderingswet is Erasmus MC hoofdelijk aansprakelijk voor het totaal van de verschuldigde omzetbelasting van de fiscale eenheid. De totale positie van de fiscale eenheid bedraagt € 42,6 miljoen schuld. Leaseauto's. Alle lopende leasecontracten zijn op basis van operational lease afgesloten. In het kader van personeelsbeloning is aan een beperkte groep personen binnen het Erasmus MC een leaseauto ter beschikking gesteld. Deze verplichting is te splitsen in een kortlopend deel van € 0,1 miljoen en een deel met een looptijd langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar van € 0,1 miljoen. Daarnaast heeft het Erasmus MC ten behoeve van logistiek een vrachtwagen en een reachtruck geleased. De kortlopende verplichting bedraagt € 0,02 miljoen. De verplichting langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar bedraagt € 0,02 miljoen.

85


8.1.13 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS Huurverplichtingen. Uit hoofde van aangegane huurcontracten heeft het Erasmus MC langlopende verplichtingen uitstaan van € 39,1 miljoen. Het kortlopende deel van deze verplichtingen bedraagt € 6,0 miljoen. De verplichtingen langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar bedragen € 15,8 miljoen. De verplichtingen langer dan vijf jaar bedragen € 17,3 miljoen. De huurverplichtingen hebben betrekking op kantoorruimte, laboratoriumruimte, opslagruimte en parkeerruimte. Onderhoudscontracten. Uit hoofde van aangegane onderhoudscontracten heeft het Erasmus MC langlopende verplichtingen uitstaan van € 11,4 miljoen. Het kortlopende deel van deze verplichtingen bedraagt € 7,8 miljoen. De verplichtingen langer dan één jaar en niet langer dan vijf jaar bedragen € 3,5 miljoen. De verplichtingen langer dan vijf jaar bedragen € 0,1 miljoen. De onderhoudscontracten hebben betrekking op terreinen, gebouwen en installaties. Energiekosten. Het Erasmus MC heeft ten behoeve van de levering van elektriciteit en gas een vierjarig contract afgesloten. De kortlopende termijnverplichting is afhankelijk van het afgenomen volume in 2016. Garantie ten gunste van Ministerie van VWS. Op 30 november 2015 is door de Rabobank namens Erasmus MC een bankgarantie van € 0,4 miljoen gesteld aan het Ministerie van VWS. Het betreft een garantie voor de vooruitbetaling van de subsidie op het onderzoeksproject op Medicatieveiligheid, wat in opdracht van het ministerie door Erasmus MC wordt uitgevoerd. De garantie heeft een looptijd tot 1 juli 2016.

86


8.1.14 MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA

Stand per 1 januari 2015 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari 2015 Mutaties in het boekjaar - investeringen - afschrijvingen - bijzondere waardeverminderingen - terugname geheel afgeschreven activa .aanschafwaarde .cumulatieve afschrijvingen - desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve afschrijvingen per saldo Mutaties in boekwaarde (per saldo) Stand per 31 december 2015 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 2015

Bedrijfsgebouwen en terreinen

Machines en installaties

x € 1.000

x € 1.000

Andere vaste Materiële vaste bedrijfsbedrijfsactiva in middelen, uitvoering en technische en vooruitbetalingen administratieve op materiële uitrusting vaste activa x € 1.000

x € 1.000

Niet aan het bedrijfsproces dienstbare materiële activa x € 1.000

Totaal x € 1.000

1.000.970 449.346

205.752 91.643

424.604 305.498

369.886 -

-

2.001.212 846.487

551.624

114.109

119.106

369.886

-

1.154.725

76.998 86.999 -

8.235 12.402 -

32.484 32.264 -

81.856 -

-

199.573 131.665 -

-

-

-

-

-

-

1.493 877 616

-

-

-

-

1.493 877 616

-10.617

-4.167

220

81.856

-

67.292

1.076.475 535.468

213.987 104.045

457.088 337.762

451.742 -

-

2.199.292 977.275

541.007

109.942

119.326

451.742

-

1.222.017

87


8.1.15 OVERZICHT LANGLOPENDE SCHULDEN per 31 december 2015 (enkelvoudig)

Leninggever

Datum

Hoofdsom

Totale looptijd

Soort lening

%

x € 1.000

NV BNG NV BNG ABN-Amro NV NV BNG NV BNG NV BNG EIB EIB EIB NV BNG EIB EIB NV BNG NV BNG AG Insurance NV AG Insurance NV ABN-Amro NV ASN Bank NV BV NEA ABN-Amro NV ABN-Amro NV ABN-Amro NV

23-10-1995 25-01-1996 25-10-2007 02-05-2007 02-05-2007 03-06-2011 09-12-2009 07-10-2010 29-03-2012 06-11-2013 14-11-2013 31-03-2014 31-03-2014 29-03-2012 20-11-2015 20-11-2015 25-10-2007 02-05-2007 28-09-2012 20-12-2013 20-12-2013 30-12-2014

16.336 11.798 20.000 18.000 17.000 110.000 80.000 123.000 70.000 35.000 35.000 30.000 30.000 70.000 40.000 20.000 14.000 21.000 10.000 20.000 20.000 20.000

Werke- Restschuld Nieuwe lijke 31 december leningen in rente 2014 2015

20 20 20 20 10 35 25 35 35 30 30 30 30 35 20 20 10 10 10 9 10 9,5

Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Onderhands Lease Lease Lease

2,470% 3,321% 4,645% 4,534% 4,418% 4,695% 4,028% 3,243% 3,711% 3,470% 3,112% 3,200% 3,585% 3,850% 2,370% 2,370% 4,510% 4,355% 3,200% 3,070% 3,230% 2,000%

x € 1.000

Aflossing in 2015

Restschuld per 31 december 2015

x € 1.000

x € 1.000

5.990 1.573 13.000 11.250 4.250 99.000 64.000 108.943 66.000 33.833 33.833 30.000 30.000 66.000 4.200 5.250 10.000 17.874 18.132 20.000

40.000 20.000 -

5.990 786 1.000 900 1.700 3.143 3.200 3.514 2.000 1.167 1.167 1.000 1.000 2.000 1.400 2.100 2.026 1.784 2.093

787 12.000 10.350 2.550 95.857 60.800 105.429 64.000 32.666 32.666 29.000 29.000 64.000 40.000 20.000 2.800 3.150 10.000 15.848 16.348 17.907

7.000 5.850 80.143 44.800 87.857 54.000 26.834 26.834 24.000 24.000 54.000 40.000 20.000 10.000 4.733 6.513 7.634

643.128

60.000

37.970

665.158

524.198

88

x € 1.000

Restschuld over 5 jaar

Resterende looptijd in jaren eind 2015

Aflossingswijze

x € 1.000

Aflossing 2016

Gestelde zekerheden

x € 1.000

0 1 12 12 2 30 19 30 32 28 28 29 29 32 20 20 2 2 7 7 8 9

lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair lineair einde looptijd annuïteit annuïteit annuïteit

787 1.000 900 1.700 3.143 3.200 3.514 2.000 1.167 1.167 1.000 1.000 2.000 1.400 2.100 2.088 1.842 1.973 31.981

recht op hypotheek recht op hypotheek geen recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek recht op hypotheek geen geen geen pandrecht pandrecht pandrecht


8.1.16 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING 8.1.16.1 Gesegmenteerde enkelvoudige resultatenrekening

SEGMENT - Erasmus MC Zorg Ref.

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

BEDRIJFSOPBRENGSTEN Opbrengsten uit gebudgetteerde zorgprestaties

17

897.588

859.419

Subsidies

18

131.455

124.253


19

66.035

39.774

1.095.078

1.023.446



20

549.720

536.301


21

79.258

71.487


22

-

-


23

398.000

380.394


1.026.978

988.182

BEDRIJFSRESULTAAT

68.100

35.264

-13.867

-7.980

54.233

27.284

-

-

54.233

27.284

24

Financiële baten en lasten RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING Buitengewone baten en lasten RESULTAAT BOEKJAAR

89


8.1.16 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING 8.1.16.1 Gesegmenteerde enkelvoudige resultatenrekening

SEGMENT - Erasmus MC O&O Ref.

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

BEDRIJFSOPBRENGSTEN Subsidies

18

109.523

106.376


19

116.041

114.544

225.564

220.920


BEDRIJFSLASTEN: Personeelskosten

20

150.340

155.367


21

13.798

15.478


22

-

-


23

66.311

47.686


230.449

218.531

BEDRIJFSRESULTAAT

-4.885

2.389

Financiële baten en lasten

24

RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING Buitengewone baten en lasten RESULTAAT BOEKJAAR

9.562

1.696

4.677

4.085

-

-

4.677

4.085

8.1.16.2 Aansluiting totaal resultaat met resultaten segmenten 2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

SEGMENT - Erasmus MC Zorg SEGMENT - Erasmus MC O&O

54.233 4.677

27.284 4.085

Resultaat volgens enkelvoudige resultatenrekening

58.910

31.369

90


8.1.16.3 Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening BATEN 17. Opbrengsten zorgprestaties De specificatie is als volgt: Opbrengsten zorgverzekeringswet (exclusief subsidies) Beschikbaarheidsbijdragen Zorg Overige zorgprestaties

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

771.982 119.511 6.095

720.324 132.501 6.594

897.588

859.419

De opbrengsten zorgverzekeringswet zijn ten opzichte van 2014 gestegen als gevolg van toenemende omzet geneesmiddelen van circa € 20 miljoen. Voorts is sprake van een (éénmalig) geschat effect van € 15 miljoen uit hoofde van de schattingswijziging als gevolg van de andere waardering van het onderhanden werk DBC's ultimo 2015.

18. Subsidies De specificatie is als volgt:

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Rijksbijdrage werkplaatsfunctie en medische faculteit van UMC's Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van VWS Overige subsidies, waaronder loonkostensubsidies en EU-subsidies

170.214 69.760 1.004

167.381 62.652 596

Totaal

240.978

230.629

Rijkssubsidies Ministerie van VWS. Hieronder zijn opgenomen de subsidies ten behoeve van de medische vervolgopleidingen en het Fonds Zorgopleidingen (FZO). Met ingang van 2015 is hieronder ook de subsidies kwaliteitsimpuls opgenomen.

19. Overige bedrijfsopbrengsten De specificatie is als volgt: Overige dienstverlening (waaronder 2e-4e geldstroom UMC's voor onderzoek): - opbrengsten uit EMF, projectmatig - opbrengsten uit opleidingen, parkeren, restaurants en overige diensten Overige opbrengsten (waaronder vergoeding voor uitgeleend personeel en verhuur onroerend goed): - doorberekende personeelskosten, niet-projectmatig - andere opbrengsten, subsidies en bijdragen Totaal

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

72.913 11.852

72.054 12.065

32.681 64.630

28.156 42.043

182.076

154.318

Andere opbrengsten, subsidies en bijdragen. De toename in deze opbrengsten betreft met name de vrijval uit de vooruitontvangen schadevergoeding van het Ministerie van VWS van € 24,6 miljoen. Een nadere toelichting op deze post is opgenomen in de toelichting bij de geconsolideerde balans.

91


8.1.16.3 Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening LASTEN 20. Personeelskosten De specificatie is als volgt:

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenpremie Andere personeelskosten Subtotaal Personeel niet in loondienst

528.814 59.823 63.112 28.891 680.640 19.420

508.612 62.985 77.289 27.203 676.089 15.580

Totaal personeelskosten

700.060

691.669

Specificatie gemiddeld aantal personeelsleden (in fte's) per segment: - Zorg - O&O

7.150 2.031

7.096 2.125

Gemiddeld aantal personeelsleden op basis van fulltime-eenheden

9.181

9.221

De toename van de personeelskosten met € 8,3 miljoen is als volgt te verklaren: Afname van de bezetting met 40 fte's Stijging door schaaldoorloop en cao-maatregelen Stijging lonen en salarissen door pensioenmaatregel Totaal mutatie lonen en salarissen Hoger aandeel premies werknemersverzekeringen Mutaties voorziening sociaal beleid Lagere suppleties bij arbeidsongeschiktheid (zwangerschapsuitkeringen) Overige mutaties, per saldo Lagere pensioenpremie door afname van de bezetting met 40 fte's Lagere pensioenpremie door schaaldoorloop en cao-maatregelen en andere pensioenmaatregelen, zoals invoeren maximum pensioengrondslag Hogere andere personeelskosten door onder andere: - hogere kosten opleiding en vorming - overige, per saldo Hogere kosten personeel niet in loondienst

x € 1 mln. -2,2 15,4 7,0 20,2 0,1 -2,9 -0,5 0,1 -0,5 -13,7 0,3 1,4 3,8 8,3

De gemiddelde personeelssterkte over 2015, omgerekend naar volledige formatieplaatsen, bedraagt 9.181 fte (2014: 9.221 fte). Deze aantallen zijn inclusief uurloners en exclusief personeel niet in loondienst.

21. Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa De specificatie is als volgt:

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Afschrijvingen vaste activa: - materiële vaste activa

131.665

Subtotaal afschrijvingen

131.665

97.359

Vrijval uit vooruitontvangen investeringssubsidies

-38.609

-10.395

93.056

86.964

Totaal afschrijvingen in resultatenrekening

97.359

Afschrijving materiële vaste activa. Voor een toelichting op de afschrijvingen vaste activa wordt verwezen naar de toelichting op de materiële vaste activa bij de enkelvoudige balans. Vrijval uit vooruitontvangen investeringssubsidies. Voor een toelichting op de vooruitontvangen investeringssubsidies wordt verwezen naar de toelichting bij de enkelvoudige balans.

92


8.1.16.3 Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening LASTEN 22. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa De specificatie is als volgt:

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

Bijzondere waardeverminderingen van: - materiële vaste activa

-

-

Totaal

-

-

23. Overige bedrijfskosten De specificatie is als volgt: Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten Algemene kosten Patiënt-, onderwijs- en onderzoekgebonden kosten

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

27.711 81.138 296.743

27.404 78.825 271.337

Onderhoud en energiekosten - Onderhoud - Energiekosten gas - Energiekosten stroom - Energie transport en overig Subtotaal

17.306 2.019 7.058 4.654 31.037

18.279 2.391 8.250 3.802 32.722

Huur en leasing Dotaties en vrijval voorzieningen

7.871 19.811

8.102 9.690

464.311

428.080

Totaal overige bedrijfskosten

Patiënt-, onderwijs- en onderzoekgebonden kosten. De stijging van deze kosten wordt voornamelijk veroorzaakt door hogere kosten onderzoeksfuncties (€ 2,3 miljoen), hogere kosten geneesmiddelen (€ 14,7 miljoen), hogere kosten implantaten en protheses (€ 3,0 miljoen), hogere kosten bloedproducten (€ 2,4 miljoen) en hogere kosten behandelingsmiddelen (€ 1,9 miljoen). Toenemende omzetten leiden tot deze hogere kosten. Onderhoud en energiekosten. De daling van onderhoud en energiekosten van € 32,7 miljoen naar € 31,0 miljoen wordt veroorzaakt door het afstoten van een aantal gebouwen. De kosten van energie zijn in 2015 iets lager dan in 2014 hetgeen het gevolg is van enerzijds de dalende tarieven voor gas en elektriciteit (gekoppeld aan de olieprijs) en anderzijds een iets koelere winter in 2015 dan in 2014 waardoor het verbruik van gas en stadsverwarming enigszins hoger is. Dotaties en vrijval voorzieningen. In 2015 bestaat deze post met name uit de dotaties aan de voorziening asbestsanering van € 19,2 miljoen (2014: nihil), aan de reorganisatievoorziening van € 4,2 miljoen (2014: € 2,7 miljoen), aan de voorziening dubieuze debiteuren van € 1,8 miljoen (2014: 3,8 miljoen) en aan de voorziening voor EMF-projecten van € 1,6 miljoen (2014: € 0,3 miljoen). Voorts is sprake van een vrijval uit de overige voorzieningen van € -1,2 miljoen (2014: € 3,5 miljoen) en de reorganisatievoorziening van € -5,8 miljoen.

93


8.1.16.3 Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening FINANCIËLE BATEN EN LASTEN 24. Financiële baten en lasten De specificatie is als volgt: Rentebaten Rentelasten Subtotaal rentebaten en -lasten Resultaat uit deelnemingen Totaal financiële baten en lasten

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

15.099 -23.605 -8.506

9.632 -21.758 -12.126

4.201

5.842

-4.305

-6.284

De rentebaten betreffen voornamelijk de in 2015 geactiveerde bouwrente op de onderhanden werkprojecten. De toename van de rentelasten wordt grotendeels veroorzaakt doordat in 2015 leningen (€ 60 miljoen) zijn opgenomen voor de financiering van de nieuwbouw. In 2014 zijn leningen voor een bedrag van € 80 miljoen opgenomen, waarvan de rentelasten in 2014 slechts voor een gedeelte van het boekjaar in de resultatenrekening waren opgenomen en in 2015 voor het volledige jaar.

Resultaat uit deelnemingen: Erasmus MC Holding BV (100%) Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV (100%) Correctie resultaat 2013 Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV

94

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

4.806 -605 -

4.755 240 847

4.201

5.842

Erasmus MC

8.2 Overige gegevens

Erasmus MC

8.2 OVERIGE GEGEVENS 8.2.1 Vaststelling en goedkeuring jaarrekening De Raad van Bestuur heeft de jaarrekening 2015 vastgesteld in de vergadering van 2 mei 2016.

De Raad van Toezicht heeft de jaarrekening 2015 goedgekeurd en bekrachtigd in de vergadering van 26 mei 2016.

8.2.2 Resultaatbestemming

RESULTAAT BOEKJAAR

2015

2014

x € 1.000

x € 1.000

62.169

33.715

31.357 16 4.201

-223 5.710 -28 5.842

3.259 23.336 -

2.346 20.608 -540

62.169

33.715

Het resultaat is als volgt verdeeld: Toevoeging/onttrekking aan: Bestemmingsreserves Bestemmingsreserve instandhoudingsinvesteringen Bestemmingsreserve vooruitontvangen kapitaalslasten Bestemmingsreserve afschrijving inventaris Bestemmingsreserve revolving fund Bestemmingsreserve fundamenteel onderzoek Bestemmingsreserve deelnemingen Algemene en overige reserves Algemene reserve Reserve aanvaardbare kosten Reserves O&O

8.2.3 Gebeurtenissen na balansdatum Per 1 januari 2016 is de heer G.P. de Vries benoemd tot voorzitter van de Raad van Toezicht van het Erasmus MC. Mevrouw C.M. Hooymans is per 1 november 2015 benoemd tot Lid van de Raad van Toezicht van het Erasmus MC en feitelijk gestart per 1 januari 2016. De heer C.H. van Dalen treedt definitief af als lid Raad van Toezicht van het Erasmus MC per 1 april 2016. Samenwerkingsverbanden. Het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis te Vlissingen (ADRZ) en Erasmus MC werken al geruime tijd toe naar een nauwe samenwerking. De exacte wijze waarop de inbedding wordt vormgegeven moet de komende periode in overleg tussen het Erasmus MC en het ADRZ nader worden bepaald. De adviesorganen van beide ziekenhuizen en de externe toezichthouders NZa en ACM moeten zich er ook nog over uitspreken. De voorkeur gaat uit naar een model waarbij het ADRZ als een BV en dus als zelfstandig ziekenhuis deel gaat uitmaken van de holding van het Erasmus MC. Tot 26 mei 2016 hebben zich, met uitzondering van het bovengenoemde, geen materiële gebeurtenissen na balansdatum voorgedaan.

97

Erasmus MC

8.2.4 Nevenvestigingen Rotterdam Science Tower (RST): De Erasmus MC Incubator is gevestigd op de 18e verdieping van de Rotterdam Science Tower. De RST is een multifunctioneel bedrijfsverzamelgebouw: een unieke mix van laboratoriumruimte, kantoorruimte en faciliteiten voor laboratorium onderwijs. RST is één van de initiatieven binnen Rotterdam, waarmee de stad innovatie op het gebied van Life & Health Sciences stimuleert. Als centrum voor deze activiteiten is RST optimaal uitgerust om een belangrijke rol te spelen in deze sector. In RST zijn onder meer bedrijven gehuisvest die actief zijn in life sciences: medische start-ups en spin-offs van het Erasmus MC. Verder is de opleiding laboratoriumtechniek (onderdeel van ROC Zadkine) in RST gevestigd. KinderHaven: KinderHaven is een polikliniek voor kinderen van 0 tot 18 jaar met astma, allergie/eczeem of neurologische problemen, zoals gedragsproblemen of hoofdpijn. Dit poliklinische centrum is opgezet door het Erasmus MC-Sophia in samenwerking met het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV en is gevestigd in het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV te Rotterdam. Pallieterburght: Pallieterburght biedt opvang aan kinderen van 0 tot 16 jaar die ernstig en/of chronisch ziek zijn en die verpleegkundige zorg nodig hebben. Terminale zorg behoort ook tot de mogelijkheden. In Pallieterburght is een verblijfsafdeling gevestigd van Intensive Care Kinderen, Erasmus MC-Sophia. Voor veel kinderen zal Pallieterburght een tussenstap zijn tussen een verblijf in het Erasmus MC-Sophia en het naar huis gaan. De Pallieterburght is gevestigd in Capelle aan den IJssel. De afdeling Epidemiologie heeft tevens een vestiging op de Briandplaats 15 te Rotterdam. De afdeling Radiotherapie heeft tevens een vestiging naast het Albert Schweitzer Ziekenhuis, locatie Dordwijk te Dordrecht.

98

Erasmus MC

8.2.5 Ondertekening door bestuurders en toezichthouders

prof. dr. E.J. Kuipers Voorzitter Raad van Bestuur

mr. P.G. de Vries Voorzitter Raad van Toezicht

prof. dr. J. Verweij Vice-voorzitter Raad van Bestuur/Decaan

drs. G.A. van Albada-Kuipers Vice-voorzitter Raad van Toezicht

drs. D.W. Voetelink RA Lid Raad van Bestuur

prof. mr. A.C. Hendriks Lid Raad van Toezicht

dr. C.M. Hooymans Lid Raad van Toezicht

Origineel getekend door Raad van Bestuur en Raad van Toezicht op 26 mei 2016.

8.2.6 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant De controleverklaring is opgenomen op de volgende pagina.

99

100

8.2.6 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Raad van Bestuur van het Erasmus Medisch Centrum

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening over 2015 van Erasmus Medisch Centrum te Rotterdam gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2015 en de geconsolideerde en enkelvoudige resultatenrekening over 2015 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur De Raad van Bestuur van het Erasmus Medisch Centrum is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi en de bepaling van en krachtens de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 655 ‘Zorginstellingen’. De Raad van Bestuur is voorts verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als hij noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risicoinschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van het Erasmus Medisch Centrum. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de Raad van Bestuur van het Erasmus Medisch Centrum gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Erasmus Medisch Centrum per 31 december 2015 en van het resultaat over 2015 in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi en de bepalingen van en krachtens WNT.

101

Geen controlewerkzaamheden verricht ten aanzien van de klassenindeling bezoldigingsmaximum In overeenstemming met het Controleprotocol WNT en de brief van VWS van 20 februari 2015 hebben wij het bezoldigingsmaximum WNT zoals bepaald en verantwoord door de instelling als uitgangspunt gehanteerd voor onze controle en hebben wij geen werkzaamheden verricht op de totstandkoming van dit bezoldigingsmaximum.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2 Regeling verslaggeving WTZi juncto artikel 2:393 lid 5 onder e BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd.

Verklaring betreffende het jaarverslag Wij vermelden dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 655 ‘Zorginstellingen’ is opgesteld. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening

Amstelveen, 26 mei 2016 KPMG Accountants N.V. M.W.J. van de Luur RA

102

Directie Control & Compliance - Financieel Beheer

Recommend Documents