25e JAARGANG NUMMER 7 SEPTEMBER 2015 UITGAVE VAN DE PROTESTANTSE GEMEENTE TE LEIDEN EN DE EVANGELISCH-LUTHERSE GEMEENTE TE LEIDEN E.O.
De vanzelfsprekendheid voorbij door Ries den Dekker
de helft van de inwoners van Dordrecht niet betrokken bij enige geloofsgemeenschap. Overigens, ook in dat dorp in het hoge Noorden is de vanzelfsprekendheid voorbij. Alles is totaal anders geworden.
De redactie vroeg ds. Ries den Dekker, sinds kort emeritus-predikant van de Grote Kerk van Dordrecht om terug te blikken met het oog op de toekomst Najaar 1973 was de bevestiging in mijn eerste gemeente. Het Friese dorp telde een handjevol doopsgezinden, enkele verstrooide katholieken, voor het overige was de helft van de inwoners hervormd, de andere helft gereformeerd. De laatsten leefden vanzelfsprekend mee en vulden op zondag met hele gezinnen de kerkbanken. De hervormden waren meer variabel betrokken. Ze hoorden wel allemaal bij de kerk. Iedereen kreeg elk jaar huisbezoek.
Deze zomer ging ik met emeritaat. Na bijna 22 jaar op mijn laatste standplaats, de Dordtse Grote Kerk. Ondanks de naam die de stad heeft, en de circa vijftig ‘soorten kerk’ die ze telt, is meer dan
Liturgie Tegenwoordig kent de eredienst een vast patroon: de liturgie. Dit woord betekent ‘publieke dienst’. Maar zo is de christelijke samenkomst niet begonnen. Recent (Leids) onderzoek heeft aangetoond dat religieuze clubs het voorbeeld waren voor de eerste christelijke gemeenschappen. Op de clubavond (zondag) kwamen christenen bij elkaar om hun eenheid met Christus te vieren. De avond begon met een diner en daarna was er een borrel, waarbij er gelegenheid was voor voordrachten van allerlei aard. Als we Paulus mogen geloven ging dat er soms behoorlijk extatisch aan toe (vrouwen die hun sluier afschudden en zo; schandalig). Ouder is niet per se beter, maar het kan geen kwaad bij ‘liturgische vernieuwing’ ook eens naar de vroegste fase van het christendom te kijken. Cor Hoogerwerf
Sommigen wanhopen daarom aan toekomst voor de kerk. Zoeken krampachtig naar middelen en mogelijkheden om haar in stand te houden. Hen wijs ik graag op paus Johannes XXIII. Die op een avond tegen God zei: “en nu wil ik er niet meer van wakker liggen; het is niet mijn kerk, maar Uw kerk!” Dit hoeft absoluut niet tot passiviteit te leiden. Maar zo’n overgave - want dat is het - kan je wel van veel onnutte kramp bevrijden. De kerk is sowieso geen doel in zichzelf. Daarmee zou je een organisatie omwille van de organisatie dreigen te worden. Een club ter bevordering van de onderlinge bewondering. Of een van de vele gezelligheidsverenigingen. Een kerk die zichzelf als einddoel ziet, is de dood in de pot. Met een beetje grote woorden: ze zal in haar zijn en spreken en doen moeten wijzen naar hèt doel, het Koninkrijk van God. In de Grote Kerk van Dordrecht zijn de afgelopen jaren veel jongvolwassenen binnen gelopen. Twintigers, dertigers. Sommigen kwamen uit ‘zware kerken’ op zoek naar ruimte. Anderen zomaar
Leids Kerkblad | 1
Vervolg van pagina 1
uit ‘het niets’. Vanuit ontmoetingen met hen noem ik een aantal punten. Om die grote woorden in kleingeld te wisselen. Het is geweldig, hoorde ik hen telkens zeggen, dat er een plek van rust is. In tijd en ruimte die vol zit met drukte, hectiek, carrière, vermaak, zakelijkheid en geschreeuw. Dat je hier aan een andere, grotere werkelijkheid raakt. Aan God. Je daardoor omvat mag weten. Belangrijk! - omdat anders het leven wel erg plat blijft. En: zou ‘ik’ echt de hoogste waarheid zijn?
Colofon Leids Kerkblad is een uitgave van de Protestantse gemeente te Leiden en de Evangelisch-Lutherse Gemeente te Leiden e.o. Dit blad verschijnt 8x per jaar; tussentijds wordt (wijk-)informatie verspreid. Redactieraad De redactieraad wordt gevormd door de scriba’s of andere vertegenwoordigers van de wijken en kerkelijke organen en is verantwoordelijk voor deze uitgave. Redactie ds. A. Alblas, hoofdredacteur mw. H. Eshuis-Boter, eindredactie H. Heins-Wunderle E. van der Plicht, algemeen mw. J.I. Schoonwater, jongerenredactie mw. E.E. Veenstra-Monteban, algemeen mw. S.G. Visscher, eindredactie en website e-mailadres van de redactie:
[email protected] Fotografen Voor gebruik van de in dit blad gepubliceerde foto’s door derden is voorafgaande schriftelijke toestemming vereist van de redactie. N. Bavelaar mw. H. van den Broek E. Elstak R. Pijpers mw. M. van Vliet
H.W. Bertram (hwb) J. van Duuren J.H. Labots (jhl) F. Voets
Advertentieredactie R. Favier, e-mail:
[email protected] Administratie, abonnementen en klachten over bezorging enz: Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, telefoon: 071-5764145
[email protected] Het volgende nummer verschijnt op 9 oktober De kopij moet uiterlijk op zaterdag 26 september om 09.00 uur zijn ingeleverd: wijkberichten bij de scriba. Vormgeving
[email protected] Druk Groen Media Leiden
2 | Leids Kerkblad
Het gaat er niet om, hoor ik hen zeggen, dat de kerk precies vertelt hoe ik moet leven. Maar hier ligt wel een boek vol verhalen en wijsheden en waarden. Ga die maar lezen, bestuderen, hertalen. Je zult versteld staan hoe actueel ze zijn. Hoe ze onze werkelijkheid tegen het licht houden. Het leven op niveau kunnen tillen. Ga er maar aan staan! Zo wordt die rustplek ook een plek van toerusting. Dat mag verdergaan in leerhuis of kring. Want in het gesprek slijp je je aan elkaar. Woorden en waarden aanreiken is één, maar mentaliteit verander je niet zo makkelijk. Dat vraagt een voortdurend proces. Daar heb je God én elkaar voor nodig. In kritische distantie én nabijheid. De kerk(mens), zeiden de jongvolwassenen, zal ook signalen mogen geven van die grotere werkelijkheid. Van andere waarden. In Leiden herinnert u zich de zaak Benno L. De kerk mag vaker vanuit de ontmoeting met Christus dwars tegen de leer zijn. Ook dat doe je niet zo makkelijk alleen. Mogelijk houdt God ook daarvoor zijn kerk in stand. Dit artikel pretendeert niet volledig te zijn. Of panklare recepten aan te bieden. Misschien zet deze ‘brief’ vanuit een
andere stad u wel aan het denken. Of de illustratie hierbij. Over de zeven brieven die Johannes in zijn Openbaring schrijft aan de kerk van overal en altijd. Nee, aan ‘de engelen van die kerk’. Het bemoedigende is dat elke gemeente z’n beschermengel heeft. Weet u wel? - niet onze kerk maar Zijn kerk. ds. Ries den Dekker is emeritus-predikant te Dordrecht
Pianist in beeld Op 10 mei ben ik begonnen met het begeleiden van de diensten van de Leidse Studenten Ekklesia en dat zal ik de komende tijd eens per maand voortzetten. Ik zal me nu kort voorstellen. Ik leg me toe op het geven van solo- en liedrecitals en het spelen van kamermuziek. Afgelopen juni heb ik mijn Master klassiek piano aan het Conservatorium van Amsterdam afgesloten. Al op jonge leeftijd ben ik begonnen met het begeleiden van zowel protestantse als katholieke vieringen en sinds vijf jaar neem ik de pianobegeleiding bij de Ekklesia van Breda op mij. De sfeer van de vieringen van de Leidse Studenten Ekklesia vind ik heel positief en gericht op het nu en de toekomst, wat me erg aanspreekt. Daarbij heeft muziek een centrale rol in de viering, wat ik ook belangrijk vind. De afgelopen diensten ben ik zeer hartelijk ontvangen, dus ik zie uit naar het komende jaar. Daan Boertien
Bezoek ook onze website: www.protestantsegemeenteleiden.nl
Jong!
Jacqueline Schoonwater
[email protected]
M25 Leiden in de startblokken
M25 Leiden Regio kijkt terug op een diaconaal bevlogen schooljaar, waaraan bijna 300 jongeren deelnamen! Naast enkele traditionele hits (boottocht voor dak- en thuislozen, uitje met de kinderen van cliënten van De Voedselbank, spelletjesmiddag in het Asielzoekerscentrum, NL doet, Vrouwendag) waren er ook verschillende noviteiten (Keukenhof met mindervaliden, theaterstuk rond ‘uit de kast komen’, EO programma Geloof & ’n Hoop Liefde, Disco Zonder Drempels, twee Leidse Jeugdlintjes). Zo aan het eind van de zomervakantie staan de projectmedewerkers weer te trappelen om aan de slag te gaan met hun ideetjes voor het nieuwe schooljaar. Acht middelbare scholen hebben inmiddels al weer gevraagd om invulling te
geven aan hun stagedagen rond thema’s als zorg, vluchtelingen, de naakten kleden en de hongerigen voeden. Disco Zonder Drempels is ook een blijvertje – een disco-avond voor jongeren van 16 tot 22 jaar met een lichamelijke beperking die onder het genot van een hapje en een drankje genieten van muziek van een DJ en ‘live cinema’ van een VJ. Wist u dat M25 Leiden ook samenwerkt met jeugdgroepen van wijkgemeenten en parochiekernen? Na een zeer succesvolle sponsorfietstocht in juni, heeft de jongerengroep van de Marewijkgemeente aangegeven op zoek te zijn naar een nieuwe diaconale activiteit. De projectmedewerkers willen daarnaast ook andere jongerengroepen uitdagen eens op een andere manier met de
Franka Werken van Barmhartigheid aan de slag te gaan. Doet uw kerk al mee? Meer informatie bij Tamara Breton (
[email protected] of 071 - 5144965).
Jongeren in de LSE
Cok Neven:
[email protected]
Terwijl de nieuwe lichting studenten in de El Cid week Leiden verkent en het studentenpastoraat van de LSE zich aan hen presenteert, schrijf ik een stukje voor het Leids Kerkblad over de jongeren van de LSE. Deze groep - niet te verwarren met de studenten - neemt binnen de LSE een belangrijke plaats in. Onze jongeren van
0 tot …(wanneer ben je geen jongere meer?) wil de LSE gemeenschap nadrukkelijk een plek aanbieden. Het afgelopen jaar zijn de 12+ jongeren op reis gegaan: ze hebben hun eerste kampweekend georganiseerd en beleefd. Het was een geslaagd weekend, we hebben veel leuke spelletjes gedaan: weerwolven, omgekeerd verstoppertje
en patat picknicken. Op zondag hebben we de jongerendienst voorbereid samen met onze pastor Christiane van den Berg-Seiffert. Aafke Breukel schrijft over het weekend: …..we ontbeten met wentelteefjes en daarna gingen we samen met Christiane de jongerendienst voorbereiden met het thema idealen. De rest van de middag hebben we de hele tijd gezeild met de mooie oude zeilboten die we mochten gebruiken. Daarna was jammer genoeg het kamp voorbij. Het was heel leuk en ik hoop dat we volgend jaar weer een kamp hebben!! Bedankt voor het leuke weekend!! In de jongerendienst, een week na het kamp, presenteerden de jongeren zich met hun idealen en hun geloof deze te bereiken. Onze pastor gaf woorden aan de zo herkenbare zoektocht. Het is fijn en bemoedigend om als gemeenschap zo onze jongeren te (h)erkennen als reisgenoot!
Leids Kerkblad | 3
Bijzonder Kerkenwerk Leiden Predikant: ds. A. Alblas, Jac.P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, tel. 071 - 5232488,
[email protected] Secretaris: E. van der Plicht, Raaphorst 35, 2352 KJ Leiderdorp,
[email protected] Penningmeester: F. van Dijk, Koninginnelaan 88, 2313 AT Leiden Bankrekeningnr.: IBAN: NL 15 INGB 0000 7839 95 t.n.v. penningmeester Bijzonder Kerkenwerk Website www.openkerkleiden.nl
Evensong 13 september Op de avond van deze feestelijke zondag vanwege 700 jaar Hooglandse Kerk zingt de Leidse Cantorij de Evensong. Om 19.00 uur klinkt vanuit het hoogkoor de bede ‘Let thy mercyful ears’ van Mudd, gevolgd door ‘Tu es Petrus’ van Widor. De gebeden worden gezongen in een verklanking van Ayleworth en de chant is Psalm 149 van Stanford. Het Magnificat en Nunc Dimittis klinken op de muziek van Bednall en ‘O pray for the peace of Jerusalem’ van Howells is de anthem.
Franciscus en Rumi rond het levensthema ‘vreugde’. Op zoek naar vreugde volgen we het gedicht ‘gast uit een onzichtbare wereld’.
Evensong 27 september Deze Evensong begint om 17.00 uur en staat eveneens in het kader van de festiviteiten rond 700 jaar Hooglandse Kerk. Dit keer zal de Evensong geheel in het Engels zijn, dus ook de gesproken teksten, en de voorganger is Ruan Crew, chaplain van de St. James in Voorschoten. Vanuit het hoogkoor wordt Psalm 91 van Sweelinck gezongen, gevolgd door ‘A new song’ van MacMillian. De chant is Psalm 118 in de zetting van Howells. De canticles zijn gekozen uit St. Johns Service van Howells, de hymn is van Stanford ‘For Io I raise up’ en de gebeden klinken op een compositie van Emma Brown.
de Pieterskerk en Hooglandse Kerk. De jubileumviering is op 25 oktober om 19.00 uur in de Pieterskerk. Het grootse Magnificat van J.S.Bach vormt het hart van deze viering van Woord en muziek.
Hooggetijden De serie Hooggetijden wordt afgesloten op zaterdag 5 september. De belangstelling voor dit initiatief is enthousiast en het bezoekersaantal gelijk aan voorgaande jaren.
Jubileum Cantatediensten Daarbij is er zoals gebruikelijk samenzang, Schriftlezingen en overweging. In de meditatie klinken gedachten van
Na de jubilerende Evensongs is het dit jaar het 25e jaar dat de Stichting Cantate Domino Cantatediensten organiseert in
Column Bed, Bad, Brood Begin 2013 diende de Protestantse Kerk Nederland een klacht in tegen de Staat. De uitspraak die het Europees Comité voor Sociale Rechten in november 2014 deed was helder: ‘ongedocumenteerde’ vreemdelingen hebben recht op voedsel, kleding en onderdak, ter bescherming van de menselijke waardigheid. Deze uitspraak is opvallend in lijn met Matteüs 25:35-36: ‘Want ik had honger en jullie gaven mij te eten, ik had dorst en jullie gaven mij te drinken. Ik was een vreemdeling, en jullie namen mij op, ik was naakt, en jullie kleedden mij.’ Kort daarna bleek de politieke werkelijkheid iets anders in elkaar te steken. Er volgde een kabinetscrisis. De uitkomst: we wachten nieuwe rechterlijke uitspraken af. De volgende uitspraak wordt dit najaar verwacht. Geesje Werkman, vluchtelingenspecialist van PKN en Kerk in Actie, zei een paar maanden geleden: ‘Als je geen zin hebt in het respecteren van de mensenrechten, kun je er van alles bij halen om te beargumenteren dat je je er niet aan hoeft te houden.’ Ondertussen blijven veel steden, waaronder Leiden, basale opvang bieden. Natuurlijk moet gewerkt worden aan perspectief voor ‘ongedocumenteerden’, in Nederland of in het land van herkomst. Maar veel mensen kunnen niet terug. Is het nu zo ingewikkeld of zelfs ongewenst om de menselijke waardigheid van hen te beschermen? Wouter Langendoen
4 | Leids Kerkblad
De nieuwe opstelling was een succes. Iedere zaterdag worden twee rijen stoelen verschoven en de houten lezenaar klaargezet. Dat maakt een meer intiem samenzijn mogelijk rond het kabinetorgel en het grote orgel, wat ook meer uitnodigt tot een meditatief moment. Mensen die de Hooggetijde bijwonen zitten nu niet meer verspreid in de kerk, maar wie toch wat meer op afstand wil zitten kan dit doen. Mensen die in de kerk blijven rondlopen zien dat er voorin de kerk ‘iets’ gebeurt en als vanzelf ook meer rust betrachten en/of aanschuiven. De voorgangers, medewerkers en organisten hebben weer bijgedragen aan sfeervolle momenten op de zaterdagmiddag. Bezoek wekelijks OPEN KERK LEIDEN: www.openkerkleiden.nl
Kerken in Leiden 50 jaar Vredeskerk door Ruud Ouwerkerk Het Leidsch Dagblad meldt op 3 september 1965 de opening van de Vredeskerk: ‘een grote feestdag in de geschiedenis van deze wijkgemeente, nu zulk een zeer fraai complex aan het bezit van Hervormd Leiden wordt toegevoegd’. In een halve eeuw is er veel gebeurd in en met het gebouw van architect George Hamerpagt. Gemeentelid Ruud Ouwerkerk heeft de hele periode meegemaakt en vertelt.
Begin jaren ’60 hield de hervormde wijkgemeente Burgemeesterswijk/Professorenwijk haar bijeenkomsten in de aula van de voormalige Oranje-Nassau Mavo aan de Asserstraat. Onder leiding van dominee Vossers werd een eigen ruimte gerealiseerd op de hoek van de Burggravenlaan en de Van Vollenhovenkade: de Vredeskerk.
Hemelvaartweekenden, die na 25 jaar voor velen nog steeds plezierige belevenissen zijn. Het pastorale team was intussen uitgebreid met dominee Sophie Bloemert, accuraat en een organisatorisch talent.
Na zijn emeritaat werd dominee Lamping beroepen. Hij trok veel mensen met zijn helder opgezette preken, die jong en oud aanspraken. Vanwege plaatsgebrek werd de kindernevendienst gehouden in de Prinses Ireneschool. Ondertussen werd de Jeugdkapel opgericht, die rond 1970 wekelijks zo’n 60 jongeren telde.
Na het afscheid van Nauta en Schouten werd Jos Wolthaus beroepen als wijkpredikant. Liturgie was voor hem teamwerk, de ouderling en diaken kregen een rol in de dienst. Speciale pastorale aandacht voor Meerburg en nieuwbouwwijk Roomburg kwam er door de aanstelling van kerkelijk werkers, Riet de Jong-Bol en Gwenn Prang.
Hierna volgde de eerste grote fusie, met Tuinstad/Staalwijk, en tegelijk de beroeping van een tweede predikant, Roelof Steenstra. Hij sprak vooral de oudere jeugd aan, die in wijkgebouw Staalwijk een honk vond. Zij vormden een hechte groep met eigen opvattingen over kerk-zijn en gepaste kleding. Er waren felle discussies of een ambtsdrager met lange haren en in spijkerpak wel ouderling kon zijn bij een huwelijksdienst. In deze periode werd ook het Emoenakoor opgericht, dat jarenlang de erediensten opluisterde.
Momenteel is René Venema de predikant van de Vredeskerk. Met zijn inzet op het gebied van het beleid en door het ontwikkelen van nieuwe initiatieven heeft hij de Vredeskerk prominent op de kaart gezet. Door de samenwerking met de Maranathawijkgemeente kwam dominee Frank Rooze het team versterken, opgevolgd door kerkelijk werker Mario Boelen. Recentelijk werd Elly Mulder projectmedewerker in de Mors. Vanaf 2016 zal de nieuwe samengevoegde gemeente van Maranathawijk en Vredeskerk de bewoner van het gebouw zijn.
Een warm hart voor Staalwijk had ook Suze de Meij, een energieke predikant die ons te vroeg ontvallen is. Inmiddels was Jan Nauta wijkpredikant geworden en samen met zijn gereformeerde collega Henk Schouten gaf hij richting aan het Samen op Weg-proces van de Vredeskerk/Staalwijk-gemeente met de Zuiderkerk. Nauta was ook mede-initiatiefnemer van de
Een kerkgebouw kan niet functioneren zonder goed beheer. In het recente verleden heeft het echtpaar Van As de kosterstaken verzorgd, momenteel is Henk Holswilder koster-beheerder, en vooral een uitmuntend gastheer. De Vredeskerk heeft diverse metamorfosen ondergaan. Al snel werd de wand achter de preekstoel dichtgemetseld, omdat het open metselwerk te veel afleidde. Na een spaaractie werd het elektronisch orgel vervangen door een kerkorgel en in de jaren ’90 werd het liturgisch centrum aangepast: de ‘bioscoopopstelling’ kreeg meer de vorm van een kring. De kansel, door sommigen liefdevol ‘de bunker’ genoemd, werd verwijderd. In 2005 werd het liturgisch centrum compleet vernieuwd met speciaal voor de kerk ontworpen en door gemeenteleden vervaardigd meubilair en een fraaie luchter. In 2009 volgde een enorme renovatie waarbij de kerk werd aangepast aan de eisen van deze tijd. Ook daarin is door gemeenteleden veel energie gestoken. Dankzij die verbouwing biedt de Vredeskerk nu nog meer faciliteiten, niet alleen aan de eigen gemeente, maar ook aan de Protestantse gemeente Leiden en derden, en is daarmee goed toegerust voor de komende tijd.
Leids Kerkblad | 5
Raad van Kerken in Leiden Voorzitter: ds. A. Alblas, Jac.P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, telefoon 071- 523 24 88; email:
[email protected] Secretaris: Truus de Haan, Goudsbloem 7, 2317 KZ Leiden email:
[email protected] Internet: www.raadvankerkenleiden.nl
Vredeswake De Raad van Kerken in Leiden is medeorganisator van de Vredeswake op maandag 21 september om 16.00 uur op het Stadhuisplein. Op pagina 7 van dit blad leest u hierover meer.
C4C Leiden Op woensdagmorgen 16 september komen de leden van dit platform bij elkaar. Op de agenda staat o.m. de voorbereiding voor de Dag van Respect op 12 november en de afstemming met soortgelijke initiatieven op andere dagen.
Freedom TALK Als vervolg op de Freedom WALK Leiden op de anti-racismedag eerder dit jaar is een werkgroep vanuit het Levensbeschouwelijk Platform actief met het vervolg. De inzet is om inzicht te krijgen in de (vele) initiatieven waarbij mensen met elkaar in gesprek zijn over grenzen heen, vooral die van cultuur en religie. In kerken en moskeeën is de folder te vinden met het overzicht van de initiatieven die begin dit jaar bekend waren. Er zijn inmiddels al weer nieuwe initiatieven ontstaan die voor vermelding in de volgende folder in aanmerking komen. Bij de vertegenwoordiger van de Raad van Kerken in de eigen gemeente/parochie kunt u meer informatie inwinnen. Dit is het moment om (veel) meer met elkaar in gesprek te komen over wat onze stad nodig heeft om de verworven vrijheid te verdiepen en te concretiseren.
6 | Leids Kerkblad
Levensbeschouwelijk Platform C4Cwereldwijd Van 13 juni tot 21 september is er vanuit de beweging rond het Charter for Compassion een ‘free online event’. Wie zich daarvoor aanmeldt treedt binnen in deze tijdelijke groep van meer dan 95 mensen die wereldwijd bouwen aan vrede, zich toewijden aan sociale veranderingen. Het zijn politieke en spirituele leiders, wetenschappers, maar ook bewust levende ouders in arme landen. Het doel is om inspiratie te delen en praktische ervaringen uit te wisselen om in je eigen dagelijks leven meer, en met meer vreugde, compassioneel bewust te handelen. Onder de gesprekspartners zijn o.m. Karen Armstrong, bisschop Desmond Tutu, Deepak Chopra, Ervin Laszio, grandmother Agnes Pilgrim. Er wordt op sommige dagen op één onderwerp gefocust. Van 8-10 september is dat ‘subtle activism’. De uitvoering wordt verzorgd door The Shift Network en je vindt de aanmeldingsmogelijkheid makkelijk via Google op: ‘Summer of Peace’.
islam wordt afgeschilderd als een irrationeel, barbaars, primitief, seksistisch, gewelddadig, bedreigend en terrorisme steunend geloof. In onze huidige maatschappij is er een duidelijke afkeer van alles wat met moslims te maken heeft.
Bed-Bad-Brood Hartje zomer werd een beroep gedaan op de compassie van Leidenaren. Het besluit van B&W om BBB vorm te geven in onze stad vraagt ook om inzet van compassionele burgers. Er is een kerngroep in oprichting om dit vorm te geven. Bij de totstandkoming zijn o.m. vertegenwoordigers van het Handvest voor Compassie, de Raad van Kerken en wijkbewoners betrokken.
Islamofobie Vanuit de samenwerkende moskeeën werd een publicatie doorgespeeld over islamofobische incidenten in 2014. Daaruit blijkt een stijging van aanvallen op moskeeën met 25%, een toename van haatmisdrijven ten opzichte van moslims met 86% en bij het Meldpunt Islamofobie en Discriminatie nam het aantal meldingen van discriminerende uitspraken toe met 460%. De haatuitingen zijn in drie hoofdlijnen te verdelen: gericht tegen moslima’s, tegen moskeeën, en dan gericht tegen alles in het algemeen via de social media. De
Initiatiefnemer Mustafa Kus stelde de vraag hoe wij als buurtbewoners iets kunnen betekenen voor de mensen die dit najaar BBB-opvang gaan krijgen. Hij formuleerde het zo: ‘Wat nou als we hen een warm welkom geven’. Activiteiten ter verwelkoming en structurele activiteiten na aankomst staan op de agenda.
Omalief Het ‘Omalief-gebeuren’ verspreidt zich als een lopend vuurtje. Inmiddels zijn presentaties van het project geweest in Deventer, vanuit het Turkse consulaat, en Lochem, vanuit de compassiebeweging. Om de groeiende organisatie goed te kunnen besturen wordt er gewerkt aan een Stichting ‘Omalief’, waarmee ook meer fondsen aangetrokken kunnen worden. Het concrete werk in Leiden breidt zich eveneens uit. Inmiddels zijn er ‘omaliefteams’ werkzaam in Haagwijk, Groenhoven en is er overleg met Robijnhof.
Kerken in Leiden preview uit
‘Zeven eeuwen Hooglandse Kerk’ Zevenhonderd jaar oud is ze: de Hooglandse Kerk in Leiden. Van een houten kapelletje groeide de kerk uit tot een van de unieke monumenten van de Leidse binnenstad. Een gebouw dat sinds 1315 niet alleen wordt gebruikt door gelovigen, maar voor heel Leiden van waarde is. Een bastaardzoon van Willem van Oranje ligt er begraven, Hoeken en Kabeljauwen sloegen er elkaar de schedels in, en naast een plek voor gebed en bezinning deed de kerk dienst als locatie voor concerten, conferenties en diners.
heden in de tweede helft van de twintigste eeuw hadden wind en neerslag geregeld vrij spel en was het er niet om uit te houden. Vroeger was het ’s winters nog koud. De winter van 1946-1947 sloeg wat dat betreft alles. Het waren de koudste wintermaanden van Nederland sinds honderdvijftig jaar. Wie op zondag 16 februari 1947 een dienst in de Hooglandse Kerk wilde bijwonen, kwam voor een dichte deur te staan. Wachten tot de deur openging zullen de mensen niet lang hebben gedaan, want volgens het KNMI daalde de gevoelstemperatuur die dag tot bijna dertien graden Celsius onder nul. Wachten hielp ook niet, want er was die dag geen dienst in de Hooglandse. ‘In verband met de strenge koude zal morgen geen godsdienstoefening in de Hooglandsche Kerk worden gehouden,’ viel de zaterdag ervoor in het Leidsch Dagblad te lezen. Men kon terecht in de Marekerk, die nog wel was warm te stoken. De kerkgangers moeten geregeld hebben geklaagd over de winterse kou tijdens de kerkdiensten in de Hooglandse Kerk. Predikant voor Bijzonder Kerkenwerk M.W.J. Geursen stak zijn gehoor graag een hart onder de riem. Op zondagmorgen 18 februari 1951 was dominee Koeno Gravemeyer te gast in een kerkdienst die onder de verantwoording van Bijzonder Kerkenwerk viel. Binnen de Nederlandse Hervormde Kerk vervulde Gravemeyer een aantal hoge functies, zodat Geursen hervormd Leiden erop attent maakte dat men er maar wat voor over moest hebben en de kou in de kerk diende te trotseren. ‘Als wij allen de kraag van onze jas wat opzetten, dan is het er best uit te houden. Wie het koud heeft, trooste zich met de gedachte, dat degene die op de preekstoel staat, voortdurend omgeven is door een stevige bries.’
En ja, er was zelfs een tijd dat het gebouw fungeerde als gevangenis voor soldaten. Het zevenhonderdjarig bestaan van de kerk was aanleiding om in de geschiedenis van het gebouw te duiken. Hans Karstens, Elias van der Plicht, Cor Smit en John Veerman schreven ‘De kathedraal van het licht. Zeven eeuwen Hooglandse Kerk’. Het ruim driehonderd pagina’s tellende boek bevat vele (kleuren)foto’s en is vanaf 5 september voor € 25,- verkrijgbaar.
Siberische omstandigheden Dat de Hooglandse Kerk een open kerk is, moest men soms letterlijk nemen. Door de grootschalige restauratiewerkzaam-
Ook in de winters van 1956 en 1957 vonden er geen kerkdiensten plaats in de Hooglandse Kerk. Er werd echter pas besloten om de diensten te verplaatsen nadat een kerkganger in de Nieuwe Leidsche Courant zijn ongenoegen had geuit over de Siberische omstandigheden waarin de zondagse erediensten werden gehouden. Tijdens de kerstnacht- en oudejaarsdienst was zijn vreugde over de restauratie ‘veranderd in ontstemming wegens het feit, dat de wind om mijn oren woei en bij het verlaten van de kerk de regen naar binnen kwam vallen. Zelfs moest ik tijdens de gemeentezang een waakzaam oog houden op mijn kerkboek, opdat de blaadjes niet door de wind zouden omslaan. Dit alles zou niet zo erg zijn, wanneer de mens een koudbloedig wezen was. Maar dit is niet het geval, tot nadeel van hen, die in de winter in de Hooglandse Kerk ter kerke willen gaan.’
Leids Kerkblad | 7
Met respect voor uw wensen In rust en stijl afscheid nemen
du Prie BOUW & ONTWIKKELING B.V. ADMIRAAL BANCKERTWEG 23
Ichthus
Boekhandel
LEIDEN - TELEFOON 071-5222919
BijBels, Boeken en muziek www.ichthusboekhandel.nl hooigracht 35 REDKEN 2312 kn leiden
e •Leiden AMBASSADOR korevaarstraat leiden •• Telefoon: 071-5147061 Nieuwstraat 27 2•164 postbus
2300 ad leiden telefoon 071 514 32 44 telefax 071 514 35 49 e-mail
[email protected]
Dat kan 24 uur per dag, Dat was pas een mooie uitvaart. 7 dagen per week in Maar hoe regel je zoiets? ons uitvaartcentrum.
Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s
email:
[email protected]
Rhijnhof - centrum voor begraven en cremeren dan eer
Van muziek tot rouwauto: in Monuta Uitvaartwens kunt u al uw wensen vastleggen. Kijk op monuta.nl of bel ons voor een afspraak.
*** r
Al m35 jaa
Bij Monuta in Leiden denken we graag met u mee.
Monuta Luit BelVan 071der - 521 32 31 WillemMonuta de Zwijgerlaan 179, Leiden Van der Luit Willem de Zwijgerlaan 179, Leiden 071-5213231 Bel’t071 - 573 08 30 Monuta Leidse Huys Monuta ‘t Leidse Huys & Soek Gitstraat 1, Leiden Gitstraat 1, Leiden www.monuta.nl 071-5730830 Monuta Soek Hoogmadeseweg 66, Leiderdorp 071-5730834
met recht van koop BARNING PIANO’S sinds 1921 Rijkstraatweg 2171 Sassenheim Al meer dan 100 jaar is22d, Rhijnhof eenAL bijzondere www.barning.com begraafplaats met een prachtige natuur.
De steun bij iedere uitvaart.8
ZAALBERG
***
makelaardij
Het nieuwe gedeelte met mooi aangelegde vijvers en hagen kwam in 2010 gereed. De begraafplaats biedt een ruime keuze aan Verhuur van zaalruimte mogelijkheden voor begraven en as-bestemmingen. voor vergaderingen, recepties, cursussen, bijeenkomsten e.d.
Lid LMV
Korevaarstraat 35 - Tel. 071-514 91 47
- snelle transactie - snelle taxaties - scherpe tarieven
“Rijks beëdigd makelaar”
Boekhandel
***
BijBels, Boeken en muziek www.ichthusboekhandel.nl
du Prie
korevaarstraat 2e • leiden • Telefoon: 071-5147061
BOUW & ONTWIKKELING B.V. ADMIRAAL BANCKERTWEG 23 LEIDEN - TELEFOON 071-5222919
. 8
8 |
hooigracht 35 2312 kn leiden postbus 164 2300 ad leiden telefoon 071 514 32 44 telefax www.baartbv.nl 071 514 35 49 e-mail Leids Kerkblad
[email protected]
n r dra e e Al m35 jaa REDKEN AMBASSADOR
Fournituren DMC splitzijden Babykleding
Openingstijden kantoor in het Poortgebouw op werkdagen van 09.00 tot 16.00 uur e-mail:
[email protected] website: www.rhijnhof.nl
Setterlady / Setterlaine damesmode Hollandia / Ten Cate ondermode
Dusters Ochtendjassen Ondergoed Badkleding
Ichthus
Rooseveltstraat 12 - 2321 BM Leiden Tel. (071) 579 75 00 - www.groenmedia.nl
Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s
web: www.zaalbergmakelaardij.nl email:
[email protected]
leidend in communicatie productie
Beheerder : R. van Heyningen Watermolen 1, 2317 ST Leiden Tel. 071 - 52 128 58
LAAN TE RHIJNHOF 2332 HZ LEIDEN TEL. 071 532 06 09 FAX 071 532 04 48
Leiden, Tel. (071) 5123578
Kerk en Theologie
Hoge Rijndijk 114, 2313 KM
HAARHUIS VA N TO N G E R E N Kappersbenodigdheden Pruiken - Toupets Breestraat 32 Leiden Telefoon 071-5125212
Spreken over God Dijkmanschans 198
ZoeTermeerJilles de Klerk Vorig jaar promoveerde Restauratie / Renovatie / Utiliteitsbouw / Woningbouw Telefoon 079-3312993 Onderbrekingen: het begrip metaforis
[email protected]
www.haarhuisvantongeren.nl
Eberhard Jüngel? Dat is niet echt een bekende naam.
Kerk en samenleving Vrede verbindt Vrede verbindt Dit thema is door Pax meegegeven aan de Vredesweek 2015, die van 19 t/m 27 september gehouden zal worden. De Vredesweek roept op tot ontmoeting en verbinding. We zoeken verbinding met mensen, die zich willen inzetten voor vrede. In Nederland, maar ook daarbuiten. Pax wil ons voorstellen aan moedige bruggenbouwers uit binnen- en buitenland, die ieder op hun eigen manier een tegenkracht in hun omgeving organiseren. Zij tonen de moed om elke dag onder moeilijke omstandigheden te gaan voor vrede. Zij verdienen onze steun. Hun namen?
programma genaamd ‘Wij zijn allemaal burgers’ (Kullina Muwatinin) stimuleert Irakese burgers om zich eerst inwoner van het land te voelen en dan pas yezidi, sjiiet, soenniet, christen of anderszins.
Bisschop Paride Taban in ZuidSoedan
Nawras uit Irak Het valt niet mee om je in Irak te midden van een heftige strijd tussen ISIS, Koerdische strijders, het Irakese leger en een Westers-Arabische coalitie uit te spreken voor vreedzaam samenleven. Toch is dit precies wat Nawras, een jonge vrouw van 30 jaar, iedere dag doet. Zij is een belangrijke spil in een netwerk van jongeren dat trainingen, uitwisselingen en evenementen organiseert om solidariteit en verzoening tussen gemeenschappen te versterken. Dit unieke dialoog-
Op maandag 21 september, de Internationale Dag van de Vrede, organiseren diverse Leidse samenwerkende organisaties om 16.00 uur weer de jaarlijkse Vredeswake op het Stadhuisplein in Leiden.
Kunnen verschillende etnische groepen in vrede samenleven in Zuid-Soedan? Het vredesdorp Kuron, dat in 2005 is gesticht door bisschop Paride Taban (1936), bewijst het! Het dorp is een baken van vrede in het door conflict geteisterde Zuid-Soedan. Er wonen verschillende bevolkingsgroepen vreedzaam samen, terwijl geweld in de rest van het land nog steeds de boventoon voert. Holy Trinity peace Village Kuron is een voorbeeld voor de omgeving van het dorp.
Olena Hantsyak-Kaskiv uit Oekraïne Als de mensen in Oekraïne vredig met elkaar willen samenleven, moeten ze met elkaar in gesprek gaan en blijven. Olena Hantsyak-Kaskiv gelooft hier heilig in en laat daarom mensen uit verschillende groepen met elkaar kennismaken en in gesprek gaan over gemeenschappelijke waarden. Van mensen uit verschillende protestbewegingen tot legerpriesters, van leden van de oproerpolitie, tot bezorgde burgers en van proRussisch tot pro-Europees. Dit is niet altijd gemakkelijk en zeker niet vanzelfsprekend, want elke keer dat er een bom explodeert of een raket wordt afgevuurd, worden de inwoners van Oekraïne verder uit elkaar gedreven.
Saïd Bouharrou uit Nijmegen Bruggenbouwer Saïd Bouharrou (1979), bestuurslid van de Nijmeegse Al-Moslimin Moskee, maakt zich hard voor verbroedering en verdraagzaamheid. In het dagelijks leven is Saïd ondernemer en vader. In zijn vrije tijd organiseert hij via debatten en ontmoetingen solidariteit en verdraagzaamheid. Hij werd gegrepen door de groeiende moslim- en Jodenhaat als gevolg van conflicten in Gaza, Syrië en Irak. Om te voorkomen dat deze haat overwaait naar Nederland, riep hij religieuze leiders in Nijmegen op om afstand te nemen van het geweld. Dit heeft geleid tot vele gesprekken en debatten in de stad waardoor mensen met verschillende culturele achtergronden elkaar nu nog beter weten te vinden. Het resulteerde ook in een breed ondertekende vredesverklaring. Voor meer informatie over de Vredesweek : www.paxvoorvrede.nl
Leids Kerkblad | 9
Diaconie Secretariaat: De Bakkerij, Oude Rijn 44b/c, 2312 HG Leiden, tel. 071 - 5144965,
[email protected] Coördinator: Ton Snepvangers,
[email protected] Diaconaal werker: Jacqueline Schoonwater,
[email protected] Redactie diaconie-pagina: Henriëtte van den Broek,
[email protected] Bankrekeningnrs: NL46INGB0000097065 t.n.v. Diaconie Protestantse gemeente Leiden; NL61INGB0007820129 t.n.v. Vrienden van De Bakkerij Website: www.debakkerijleiden.nl Stichting Hofjes Hervormde Diaconie:
[email protected]
VREDESWAKE LEIDEN 2015
Oude Rijn 44 b/c te Leiden waar u met vragen en klachten terecht kunt bij drie onafhankelijke vertrouwenspersonen van de landelijke organisatie Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg (AKJ). Like Simens, Paula Middelkoop en Jet Tielenius geven informatie en advies en zoeken samen met u naar een passende oplossing voor uw problemen. U kunt op werkdagen tussen 9.00 en 17.00 uur ook even bellen via het centrale telefoonnummer van het AKJ: 0800-5551000. U wordt dan binnen twee werkdagen door een vertrouwenspersoon teruggebeld.
Op maandag 21 september, de Internationale Dag van de Vrede, organiseren diverse Leidse samenwerkende organisaties om 16.00 uur weer de jaarlijkse Vredeswake op het Stadhuisplein in Leiden. Dit jaar onder het motto: “Vrede verbindt”.
Bruggenbouwers gezocht Om samen in vrede te geloven, heb je de ander nodig. Vertrouwde mensen, maar ook mensen van buiten de eigen kring. Dat is niet altijd makkelijk, want die ander maakt ons soms angstig. De terroristische aanslagen in Frankrijk hebben ook in ons land de spanningen doen oplopen. Vrede vraagt om bruggenbouwers: mensen die elkaar niet onverschillig de rug toekeren, maar een tegenkracht organiseren ten opzichte van angst en terreur. Met de ‘Freedomwalk Leiden’ in maart van dit jaar hebben diverse organisaties en religieuze groeperingen daar lokaal ook al een aanzet voor willen geven. Het motto van de Vredeswake van dit jaar: ‘Vrede verbindt’, sluit daarop aan.
Stilstaan bij slachtoffers en vredesactivisten Tijdens deze jaarlijkse Vredeswake staan we traditiegetrouw stil bij de talloze slachtoffers van oorlogsgeweld in onze wereld. Oorlogshandelingen eisen nog dagelijks nodeloos het leven van talloze onschuldige mensen. Maar dit jaar wordt er dus ook speciaal aandacht gevraagd voor de dagelijkse inzet van talloze mensen die in een haast uitzichtloze situatie van groeiende haat en geweld zich blijvend inzetten voor de vrede.
Organisatie De Vredeswake Leiden is een jaarlijks initiatief van de werkgroepen MOV
10 | Leids Kerkblad
SUN LEIDEN NEEMT INTREK IN DE BAKKERIJ
(Missie, Ontwikkeling en Vrede) en ZWO (Zending, Werelddiaconaat en Ontwikkelingssamenwerking) van de Rooms-Katholieke Parochie en Protestantse gemeente Leiden in samenwerking met de Raad van Kerken en het Levensbeschouwelijk Platform Leiden. De Vredeswake wordt ook dit jaar weer ondersteund vanuit Diaconaal Centrum De Bakkerij. Dit jaar wordt het initiatief mede mogelijk gemaakt door steun van de gemeente Leiden, Stichting Vluchtelingenwerk Zuid-Holland Noord, Stichting Vrouwennetwerk Leiden, en Amnesty International Leiden.
Per 1 september krijgt Stichting Urgente Noden Leiden (SUN Leiden) haar werkadres bij het Diaconaal Centrum De Bakkerij, Oude Rijn 44 b/c, 2312 HG Leiden.
SPREEKUUR VERTROUWENSPERSONEN IN DE BAKKERIJ Waar kun je terecht als er iets mis gaat in de contacten met de dienstverlening van bijvoorbeeld de Sociale Wijkteams, Jeugd en Gezinsteams en het Werkplein van de gemeente Leiden? Sinds 1 augustus is er elke maandag van 13.00 tot 15.00 uur een inloopspreekuur in Diaconaal Centrum De Bakkerij aan de
Dit adres is te gebruiken voor aanvragen per post of het persoonlijk bezorgen van aanvragen. Het mailadres en de telefonische bereikbaarheid blijven ongewijzigd: E:
[email protected] - T: 06-10884470 (ma t/m do 9-12u).
SUN Leiden kan financiële hulp bieden voor mensen die niet meer in aanmerking komen voor welke overheidssteun dan ook en tussen wal en schip dreigen te vallen. Aanvragen kunnen alleen worden gedaan door een maatschappelijke hulporganisatie. Voor meer informatie kunt u bellen, mailen of de website bekijken: www. sunleiden.nl
auto doen als de chauffeur bezet was. Een ritje naar de bank om duizenden Lei’s (Roemeens geld) op te halen voor het uitbetalen van de salarissen voor 35 man/vrouw personeel (ja, dat gaat nog contant), even naar de markt voor vers fruit, een ritje naar de supermarkt voor de wekelijkse boodschappen en een bezoekje aan de Leidse Straat.
ZINVOL KOKEN ATELIERS IN DE BAKKERIJ ‘Het is heel goed om je bewust te worden wat een maaltijd kost en dat planning en energie steken in een maaltijd voorbereiden zoveel op kan leveren!’ ‘Ik ben weer bewuster gaan inkopen en probeer creatiever om te gaan met voeding en met mijn geld!’ In de maand juni volgden twaalf mensen een Zinvol Koken atelier in Diaconaal Centrum De Bakkerij. Rond de thema’s voeding en gezondheid, voeding en budget en over voeding en zingeving werd er de nodige informatie gedeeld met de deelnemers.
Aandacht en bewustwording Bij voeding werd gesproken over de Schijf van Vijf, de rol van eiwitten en waar moet je op letten bij het kiezen van je eten. Rond budget werd er gesproken over slim kopen, slim koken en slim bewaren. Goed plannen van een maaltijd kan geld besparen. En rond zingeving werd onder anderen stilgestaan bij het voornemen om gezond te gaan koken, maar ook bij: hoe hou je het vol? De kookateliers gaan over ‘aandachtig leven’ en wat echt belangrijk is in je leven. Er is aandacht voor wat jou voedt!
Onderlinge contacten Naast al deze informatie is er ook veel met elkaar gedeeld. Er was een open sfeer waardoor er ook persoonlijke ervaringen werden uitgewisseld. Hoe is het bijvoorbeeld om te leven van een voedselpakket van De Voedselbank? De deelnemers waren heel blij met het aanbod en willen ook graag andere mensen enthousiast maken voor deze Zinvol Koken ateliers.
De volgende gelegenheid In september worden er weer twee Zinvol Koken ateliers gehouden op dinsdag 15, 22 en 29 september van 9.00 uur tot 12.00 uur of donderdag 17 en 24 september en 1 oktober van 16.00 uur
tot 19.00 uur. Beide ateliers worden georganiseerd in Diaconaal Centrum De Bakkerij, Oude Rijn 44 b/c te Leiden. Deelname aan Zinvol Koken ateliers is gratis! Voor vragen of aanmeldingen: Gerda Pieters - E:
[email protected] M: 06-20589063
ROEMENIË, EEN WEEKJE VAKANTIE! In juli ben ik er even een weekje tussenuit geweest om Ilona Fulop te bezoeken in Targu Mures. Tijdens het officiële bezoek in maart, met de opening van de nieuwe vleugel van het Casa Diaconala, was er amper tijd om even bij te kletsen en rustig te zien hoe de projecten draaien. Het was heerlijk om nu te kunnen logeren bij Ilona thuis en samen op pad te gaan. We hadden de beschikking over de dienstauto van het bejaardenhuis; zo was ik privé-chauffeur van Ilona en konden we overal naartoe. Tijdens mijn verblijf was er een groep jongeren uit Houten aan het werk om de tuin van het bejaardenhuis op te knappen en een huis van een groot arm gezin te renoveren. Daar waren ook enkele personeelsleden actief bij betrokken en zo konden Ilona en ik klusjes met de
Daar stond alles er prachtig bij; de twee kassen vol met bonen, paprika’s en tomaten; op het land de uien, aardappelen en diverse koolsoorten. Er zijn inmiddels ook drie bijenkasten; we proefden van de verse honing en in de schuur waren een geit, kippen en konijnen. Het was leuk om te zien hoe actief het nieuwe gezin dat er woont en werkt, aan de slag is gegaan. Er zijn plannen voor uitbreiding met varkens en wellicht koeien. Er is ruimte genoeg, maar er zal wel een kleine stal gebouwd moeten worden. De groente is voor eigen gebruik, verkoop op de markt en er gaat een deel naar het Casa Diaconala voor de bejaarden en de straatkinderen. Geitenmelk, de kippen en eieren mogen ze zelf houden. Tijdens mijn verblijf kwam er bericht uit Rhenen en Houten (samenwerkingsverband van kerken) dat er voldoende geld was ingezameld voor de aanschaf van een nieuwe CV-installatie die zowel op hout, gas als zonne-energie werkt. Een fantastische bijdrage! Naast het feit dat de oude CV-ketel ‘op’ was, zal de nieuwe in de maandelijkse stookkosten veel voordeliger zijn. Natuurlijk ben ik ook op bezoek gegaan in het Picihuis, heb terrasjes gepakt, andere bekenden bezocht, gelezen, in de tuin gezeten en heerlijk gegeten bij Ilona. Wat dat betreft was het echt vakantie! Jacqueline Schoonwater
Leids Kerkblad | 11
Leidse Binnenstadsgemeente Predikant: ds. A. Alblas, Jac.P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, mail:
[email protected] tel. 071 - 5232488, bij voorkeur tussen 08.00 en 09.00 uur, bij spoed: 06 - 54797098 Pastoraal medewerker: Henny van der Mark; mail:
[email protected] Secretariaat: Nieuwstraat 20, 2312 KC Leiden Scriba: M. Dijkstra, tel.: 06 - 25275203,
[email protected] Penningmeester: mw. G.G. Betgen-Vroomans, Nijmanhof 2, 2375 WD Rijpwetering Bankrekeningnr.: IBAN: NL30INGB0000111806 t.n.v. penningmeester Binnenstadsgemeente; doel s.v.p. vermelden Wijkkerk: Hooglandse Kerk, Nieuwstraat/Middelweg Wijkgebouw: Het Hooglandsche Huys, Moriaansteeg 7, 2312 KD Leiden Website wijkgemeente: www.leidsebinnenstadsgemeente.nl Website Hooglandse Kerk: www.hooglandsekerk.com Koster/beheerder: R. Hartsuiker, tel. 071 - 5149636,
[email protected]
GEMEENTELEVEN Geloofsbelijdenis De belijdenisdienst op zondag 5 juli was doordrongen van de gedachten van de deelnemers aan ‘bewust geloven’. Moeiteloos konden citaten uit geloofsteksten een plaats vinden in de kyriegebeden.
eredienst. De verkondiging ging over een super lastig Bijbelgedeelte waarin we verrast werden door het antwoord op de vraag ‘wanneer kun je eigenlijk belijdenis doen?’ We vonden dat in de opdracht van Jezus aan zijn er op uit gestuurde vrienden om ‘niets mee te nemen’. De geloofsbelijdenis werd afgelegd en biddend ontvingen de nieuwe lidmaten een persoonlijke zegen. Hun namen: Grietje de Boer, Stephanie Ciere, David Constantin Müller, Judith Spruijt, Simone Rijksen en Carijn Timmers. Een herinnering en een bevestiging van haar eerder afgelegde belijdenis werd gedaan door Sofia Mollers-Gerards. We hebben een geweldige gespreksserie beleefd.
Geboren De spirituele gesprekken vonden hun weerslag in een bijzonder doorleefde
Dankbaar en blij zijn Matthijs en Helene Klapwijk-Douma met de geboorte van
Jubileumviering: 12.00 uur Op zondag 13 september viert onze gemeente, samen met de Leidse Studenten Ekklesia, dat er 700 jaar gezongen, gebeden en gepreekt wordt in de Hooglandse Kerk! We maken in deze viering een gang door de geschiedenis. In het begin horen we vanuit het hoogkoor de oudste kerkzang, het Gregoriaans. Daarbij wordt in enkele zinnen de sfeer opgeroepen van de erediensten in de 14e eeuw. Vervolgens gaan we biddend en zingend over naar de sfeer van de Reformatie, waarbij de centrale plaats van de Bijbel benadrukt wordt en we liederen uit die periode horen. Van enkele karakteristieke voorgangers uit de laatste eeuw horen we een citaat met korte toelichting van de kerkelijke betekenis daarvan, afgewisseld met samenzang, koorzang en orgelspel. Dan volgt de preek met een vooruitblik op de toekomst. De afwijkende aanvangstijd is gekozen om zoveel mogelijk mensen in de gelegenheid te stellen om dit bijzondere gebeuren in de oudste nog voor de eredienst in gebruik zijnde kerk mee te maken. Vooraf wordt een kopje koffie aangeboden en na afloop ook een broodje. Voorgangers zijn ds. Ad Alblas en ds. Christiane van den Berg. Muzikale medewerking verlenen de Leidse Cantorij, de Schola Cantorum, en de organisten en pianist Theo Visser, Joop Brons en Ronald Meester.
12 | Leids Kerkblad
hun zoon Karel Rinze Jasper en het broertje van Cateau en Lucas op 16 juli.
Doopviering De eerstvolgende doopviering is op zondag 4 oktober, met een voorbereidingsavond op maandag 28 september van 20.00 - 22.00 uur in het Hooglandsche Huys. Informatie en aanmeldingen bij de wijkpredikant.
Ontmoetingsavonden Op donderdagavond 24 september is er een ontmoetingsavond voor leden van de LBG. Speciaal degenen die wonen in het stadsdeel Professorenwijk worden hiervoor uitgenodigd. Wie elders woont en al vast wil ‘inhaken’ is welkom. Informatie bij Jan Hulzinga en Ruurd Salverda (
[email protected]). Tijdens de eerder gehouden avonden was de onderlinge kennismaking en uitwisseling bijzonder inspirerend. Vervolgens kwamen aspecten aan de orde die mensen bezighouden. Terugkerend gespreksonderwerp is wat ons bindt en wat tegelijkertijd uitnodigt in onze gemeente. Het feit dat men zich vrij voelt, thuis voelt, dat de gemeente gekenmerkt wordt door diversiteit en dat het een open gemeenschap is waar standpunten niet vast liggen, wordt als waardevol ervaren”.
LEREN Verdiepingskring De eerste avond van deze ‘jaarkring’ onder leiding van de wijkpredikant is op 22 september om 20.00 uur in het Hooglandsche Huys. Deelnemers van vorige jaren dachten mee over de invulling ervan. Daar kwam uit dat we het boek De vijfde berg van Paulo Coelho als uitgangspunt nemen, een navertelling van een fragment uit het Bijbelse verhaal over Elia. Ter introductie bij dit boek: ‘Er zijn momenten in ons leven waarop de wereld tegen ons lijkt samen te zweren. De confrontatie met het onvermijdelijke
lokt uiteenlopende reacties uit. Sommigen raken buiten zinnen, anderen worden sterker, maar de verstandigsten leren ervan’. De kring komt dit seizoen 8 à 9 keer bij elkaar, de avonden worden zoveel mogelijk in overleg vastgesteld. Informatie en opgave bij Gerda Hamoen,
[email protected]
Bewust geloven Graag kom ik in contact met mensen die er over denken om geloofsbelijdenis te doen. Ook als je dat nog niet zo zeker weet maar het een goed idee vindt om je tien avonden samen met anderen bewust in je geloof te verdiepen ben je welkom op de groep ‘bewust geloven’. Ook je niet-gelovende vriend/in is welkom. We starten waarschijnlijk pas over enige maanden en plannen dan in overleg de avonden met de intentie die alle mee te maken. Wil je informatie? Bel/mail/ ontmoet mij, of zoek (via mij) contact met de deelnemers van het afgelopen seizoen die je graag over hun ervaringen zullen vertellen.
Bewust geloven ‘op herhaling’ ‘Kan dat nog een keer?’ Toen één van de deelnemers met een eenvoudige rite herinnerde aan haar eerder afgelegde belijdenis, bleek dat er méér mensen ‘zo iets’ wel zouden willen. Je - soms op jonge leeftijd - afgelegde geloofsbelijdenis nog eens opnieuw doorleven, en eigentijds invullen. Daarbij komt de vaker gehoorde vraag om aan deze geloofsgesprekken deel te mogen nemen vanwege zowel het lerende als het ontmoetende karakter ervan. Dit resulteert in een peiling of er voor een dergelijke groep, op dezelfde leest geschoeid, belangstelling bestaat, nadrukkelijk voor mensen van alle leeftijden. Informatie en aanmelding bij de wijkpredikant.
Leerhuis Gelukkig is de gezondheidssituatie van Elske zo veranderd dat Matthijs de mogelijkheid ziet om dit seizoen weer ‘zijn’ leerhuis aan te bieden. Het betreft dinsdagavonden van 20.00-22.00 uur in het Hooglandsche Huys, te beginnen op 22 september en 6 oktober. In dit leerhuis zal hij de Bijbel in Gewone Taal dit jaar als uitgangspunt nemen. Daarmee kan hij de kans aangrijpen om met behulp van deze vertaling een aantal prachtige teksten te bekijken die je anders niet zo snel zult lezen, en zeker niet in hun geheel. Matthijs: “Ik heb de stille hoop dat als de woorden en zinnen makkelijk leesbaar zijn, je meer oog krijgt voor de rode draad en de opbouw van verhalen. Zo kun je weer op een nieuwe manier genieten van de teksten.
Het lijkt me boeiend om de proef op de som te nemen”. Aanmelding van te voren kan via e-mail matthijsjdejong@ gmail.com.
Gesprekskring‘wat betekent de kerkgeschiedenis voor ons’ Ook dit jaar is oud diaken Jan den Boeft bereid om zijn kennis van de kerkgeschiedenis met belangstellenden te delen in het verband van een ochtendkring. De eerste bijeenkomsten zijn op 17 september en 8 oktober, telkens in het Hooglandsche Huys van 10.00 - 12.00 uur. De eerdere deelnemers krijgen persoonlijk bericht. Nieuwe deelnemers zijn welkom, ook voor één onderwerp als dat de belangstelling raakt. Informatie en aanmelding bij Jan den Boeft, telefoon 51326570.
CITYKERK Kerk en kunst Op 27 september staat de eredienst in het teken van Kerk en Kunst. We geven aandacht aan Vincent van Gogh, vanwege zijn 125e sterfjaar. Een paar van zijn werken worden getoond en toegelicht aan de hand van brieffragmenten aan zijn broer Theo. Een minder bekende maar heel belangrijke periode in zijn
leven was de tijd dat hij als predikant werkte in de Belgische mijnstreek. Dankzij de zorgvuldig bewaarde brieven aan zijn broer Theo is veel bekend van wat er aan zijn schilderijen vooraf ging en er in wordt uitgedrukt.
Groet
De vakantieperiode is voorbij. Langzamerhand gaat alles weer z’n gewone gang. Juist tijdens de periode van enige afstand dringt het besef door van de waarde van wat we ‘gewoon’ noemen, maar zó bijzonder is. We hopen en bidden dat in alles wat er gebeurt in en vanuit de kerk de Geest van God zal waaien. ds. Ad Alblas
VIEREN Op zondag 30 augustus lezen we volgens rooster het verhaal van de helende aanraking door Jezus van een blinde man, waardoor hem de ogen opengaan. Daarop sluit de heilzame aanraking bij de Doop mooi aan. Op 6 september is onze jaarlijkse ontmoeting met de liberaal joodse rabbijn Awraham S. Soetendorp. De wijkpredikant is de liturg. Als thema koos hij “Een plek in het visioen”. Op 13 september is er geen dienst om 10.00 uur. Om 12.00 uur begint de jubileumviering ter gelegenheid van 700 jaar Hooglandse Kerk. Op 20 september is ons oud-gemeentelid ds. Gea Smit-de Groot uit Zoeterwoude onze voorganger. Op 27 september lezen we volgens rooster over het verdrijven van kwade geesten. Dat sluit helaas aan bij de ervaring van Vincent van Gogh. Hij heeft prachtige meditatieve teksten geschreven, die we in deze dienst horen. De ‘schildering’ van zijn ambtsinvulling werpt een inspirerend licht op deze afsluitende zondag van de vredesweek. Op 4 oktober is er een doopviering. Dat sluit heel mooi aan bij de Bijbeltekst voor deze zondag over Jezus die kinderen de handen oplegt en zegent. Het thema is: ‘openstaan’. Op 11 oktober werkt de Leidse Cantorij mee aan de dienst. Het thema van deze dienst luidt ‘de last van de rijkdom’. Dit is ontleend aan de zondagslezing over de rijke man en de arme Lazarus.
Leids Kerkblad | 13
Leidse Studenten Ekklesia Secretariaat: Rapenburg 100, 2311 GA Leiden, 071 - 5134558,
[email protected], www.ekklesia.leidenuniv.nl, www.ekklesialeiden.nl, www.rapenburg100.nl Studentenpastores: ds. Rob van Waarde (PKN), 06 - 41935997,
[email protected] pastor Walther Burgering (RK), 06 - 2956 2865,
[email protected] Participantenpastor: ds. Christiane van den Berg-Seiffert (PKN), 071 - 5125137,
[email protected] Academiepredikant: ds. Christiane Berkvens-Stevelinck (Rem.), 010 - 2298774,
[email protected], www.moederoverste.nl Rekeningnummers: Voor lidmaatschap LSE en vrijwillige bijdragen: NL66 INGB 0004 8198 29 t.n.v. Vereniging LSE Voor diaconaat: NL42 INGB 0003 3133 66 t.n.v. Stichting Diac. Fonds LSE Vereniging LSE: Amos Kater,
[email protected], Marga Bakker, vicevoorzitter,
[email protected] Wim Schouten,
[email protected], Diederik van Essel,
[email protected]
HOOGLANDSE VIERINGEN Iedere zondag is er om 11.45 uur een oecumenische viering van de Leidse Studenten Ekklesia in de Hooglandse Kerk. Deze vieringen worden niet alleen door studenten bezocht, maar ook door anderen die aangesproken willen worden in een taal die niet dogmatisch is, maar ook niet vrijblijvend. De diensten zijn op internet rechtstreeks of later te beluisteren via www.kerkomroep.nl De teksten van de meditaties zijn na twee weken verkrijgbaar op de informatietafel. Meestal zijn ze ook te vinden op www.ekklesialeiden.nl onder ‘overwegingen’.
Nieuwe serie diensten De periode van zomerdiensten is afgesloten. Op zondag 6 september zal de Schola weer op volle sterkte aanwezig zijn. Het nieuwe academisch jaar wordt dan geopend door prof. dr. Ruard Ganzevoort, hoogleraar praktische theologie aan de Vrije Universiteit. Eerder was hij onder meer Nederlands-Gereformeerd predikant in Alkmaar en in Doorn. Sinds 2011 is hij Eerste Kamerlid voor GroenLinks. Binnen die partij is hij voorzitter van ‘De Linker Wang’, het platform voor religie en politiek. Hij is expert op het gebied van pastorale zorg en trauma. Zondag 13 september is er een bijzondere dienst samen met de Leidse Binnenstadsgemeente. We vieren dan het 700-jarig bestaan van de Hooglandse Kerk. Let op: deze jubileumdienst begint niet om 11.45 uur, maar om 12.00 uur. Ad Alblas en Christiane van den Berg zullen voorgaan in deze feestelijke dienst. Verderop leest u meer over deze dienst.
14 | Leids Kerkblad
In de daarop volgende zondag zal voor het eerst Walther Burgering, onze nieuwe rk-studentenpastor, voorgaan in onze dienst. De viering van zondag 27 september zal worden geleid door Karin van den Broeke, vroeger studentenpastor in Leiden, nu preses van de Generale Synode van de PKN. Op 4 oktober is er een doopdienst met Christiane van den Berg. Op 11 oktober 2015, de nationale coming-out-dag, vieren de Leidse Studenten Ekklesia en COC-Leiden samen Roze Zondag. Op dinsdag 15 september vindt om 20.00 uur op Rapenburg 100 de dienstvoorbereiding plaats. Als u daaraan wilt meedoen kunt u zich vóór 14 september opgeven bij Roosmarijn Goldbach (
[email protected]) of bij Christiane van den Berg (
[email protected]). Daarna zal er een serie diensten beginnen over Leidse heiligen. We beginnen op 18 oktober met St. Pancras, de beschermheilige van de Hooglandse Kerk. U ziet hem afgebeeld bovenaan de grote banieren boven de noordelijke en zuidelijke ingangsportalen. In het volgende kerkblad leest u meer daarover.
Cid voor 3.000 eerstejaarsstudenten gehouden. De opening van deze dagen was in de Hooglandse Kerk, waarin de El Cid-commissie in een oude Volkswagen de kerk binnenreed. Ook op Rapenburg 100 waren er activiteiten. Op woensdagavond 9 september zal het team studentenpastoraat op Rap 100 een presentatie houden van het aanbod aan activiteiten, workshops en trainingen dat voor de komende maanden voor de studenten is voorbereid.
LSE-startfeest zondag 6 september Het startfeest van vorig jaar was een groot succes. Daarom wordt er nu opnieuw een startfeest georganiseerd. We hopen op hetzelfde mooie weer als vorig jaar. Het thema is ditmaal: ‘Ontmoeten’.
Overleden: Henny Segaar (74) Op zondag 28 juni is overleden ons Ekklesialid Henny Segaar-Olivier. Samen met haar man Joop bezocht Henny de diensten in de Ekklesia al bijna vanaf het begin. Op 3 juli heeft de afscheidsdienst in de Hooglandse Kerk plaatsgevonden. Wij gedenken haar met eerbied en genegenheid.
Studentenprogramma Half augustus is de introductieweek El
Het feest begint om 11.45 uur met een viering in de Hooglandse Kerk, waarin we het academisch jaar openen. Voorganger is prof. Ruard Ganzevoort (zie hiervoor). Na de viering gaan we met elkaar naar Jenaplan-basisschool De Dukdalf in de Merenwijk (Regenboogpad 7). We beginnen met een lunch die we voor elkaar hebben klaargemaakt. Iedereen kan wat meenemen. Daarna is er een programma voor kinderen van alle leeftijden én voor volwassenen. We gaan een half uur serieus met elkaar aan de slag met daarna schilderen, zingen, sporten, graffiti maken, haiku’s bedenken. Er
Agenda De vieringen zijn in de Hooglandse Kerk, Middelweg 2, Leiden Aanvang: 11.45 uur zondag 6 september: prof. dr. Ruard Ganzevoort: Opening Academisch Jaar; daarna startfeest in De Dukdalf (Merenwijk) zondag 13 september (aanvang 12.00 uur) Jubileumdienst 700 jaar Hooglandse Kerk Ad Alblas en Christiane van den Berg zondag 20 september Walther Burgering zondag 27 september Karin van den Broeke zondag 4 oktober - doopdienst Christiane van den Berg is een speurtocht en spelletjes voor de kleine kinderen. En natuurlijk is er tijd voor gezelligheid en ontmoeting in het Pop Up LSE-Café, dat door de jongeren wordt gerund. Rond 16.30 uur sluiten we de dag feestelijk af met een bio-frietje. Opgeven via www.ekklesialeiden.nl of op de lijst op de informatietafel in de kerk. Ook als je iets lekkers wilt meenemen voor de lunch, kun je dat daar opgeven.
Jubileumdienst zondag 13 september, 12.00 uur Op zondag 13 september vieren we samen met de Leidse Binnenstadsgemeente dat er 700 jaar gezongen, gebeden en gepreekt wordt in de Hooglandse Kerk! We maken in deze viering een gang door de geschiedenis. In het begin horen we de oudste kerkzang, het Gregoriaans, vanuit het hoogkoor. Daarbij wordt in enkele zinnen de sfeer opgeroepen van de erediensten in 14e eeuw. Vervolgens gaan we biddend en zingend over naar de sfeer van de Reformatie, waarbij de centrale plaats van de Bijbel benadrukt wordt en we liederen uit die periode horen. Van enkele karakteristieke voorgangers uit de laatste eeuw horen we een citaat met korte toelichting van de kerkelijke betekenis daarvan, afgewisseld met samenzang, koorzang en orgelspel. Dan volgt de preek met een vooruitblik op de toekomst. De afwijkende aanvangstijd is gekozen om zoveel mogelijk mensen in de gelegenheid te stellen om dit bijzondere gebeuren in de oudste nog voor de eredienst in gebruik zijnde kerk in Leiden mee te maken. Vooraf wordt een kopje koffie aangeboden en na afloop ook een broodje. Voorgangers zijn ds. Ad Alblas en ds. Christiane van den Berg. De dienst zal worden ondersteund door de Leidse Cantorij, de Schola Cantorum, en de organisten en pianist: Theo Visser, Joop Brons en Ronald Meester.
Leidse heiligen zondag 11 oktober Roze zondag (met COC-Leiden) zondag 18 oktober Christiane Berkvens - Sint Pancratius
Cluster Binnenstad Contactadres: dhr C. van Vliet - e-mail:
[email protected]
Musical David en Goliath Zaterdag 4 juli werd in de Hooglandse Kerk de kindermusical David en Goliath opgevoerd. Deze musical was binnen één dag ingestudeerd door kinderen uit de wijkgemeenten.
hwb
Musicalgezelschap De Vliegende Speeldoos en de kinderen lieten het publiek het bekende Bijbelverhaal op een hele andere manier ervaren: verrassend en leuk! De boodschap klonk: ‘God spreekt tot je hart, daar hoor je zijn stem’. Wat hebben ze genoten, de 63 kinderen en de 20 vrijwilligers: van alle voorbereidingen, het instuderen van de kindermusical, het knutselen en het gezellig samen bezig zijn. Wat hebben ze genoten, al de vaders en moeders, de oma’s en opa’s, andere familie, vrienden en gemeenteleden, van de uitvoering van de Musical David en Goliath. Van het verhaal, de liedjes, het toneelspel en de kinderen. Met het plan voor een musical wilden de Binnenstadsgemeente, de Leidse Studenten Ekklesia en de Marewijkgemeente de onderlinge samenwerking en die met de overige wijken versterken. Vandaar dat het project ondersteund werd door het Vitaliseringsfonds van de PgL. Samen bereidden gemeenteleden uit de wijken de dag voor. Vrijwilligers begeleidden de kinderen. Noodzakelijke ondersteuning werd ontvangen van de kosterbeheerders. Het publiek maakte het feestje compleet. Voor herhaling vatbaar!
Leids Kerkblad | 15
Hervormde Marewijkgemeente Predikant: ds. T. Jacobs, Edelkarper 28, 2318 NK Leiden, tel. 071 - 8870207,
[email protected] Scriba: Jan en Tineke Domburg, Loevestein 42, 2352 KP Leiderdorp, tel. 071 - 5897816, e-mail:
[email protected] Penningmeester: P. Jasperse, Postbus 62, 2300 AB Leiden, tel. 071 - 5610122,
[email protected] Bankrekeningnr.: NL62 INGB 0001 7202 66 t.n.v. Hervormde Marewijkgemeente Lange Mare 48, 2312 GS Leiden, tel. 071 - 5121208 Wijkkerk: Marekerk, Lange Mare 48, 2312 GS Leiden, tel. 071 - 5121208 Beheerder kerk en wijkgebouw: P. Breedijk, tel. 06 - 57721473 Website: www.marekerk.nl
In de startblokken Nu de zomer ongemerkt opschuift richting de herfst, willen we ook gaan beginnen met het winterwerk. Het startschot voor het nieuwe seizoen wordt gegeven met de gemeentedag. Deze wordt dit jaar op zaterdag 19 september gehouden in de Marekerk. Meer informatie vindt u hieronder en ik hoop dat (bijna) heel de gemeente erbij aanwezig kan zijn.
Catechese Na de gemeentedag willen we ook gaan beginnen met de catechese. Wij hebben de volgende groepen: Basiscatechese: vrijdag van 19.00 - 20.15 uur (om de 14 dagen) voor de kinderen van groep 6, 7 en 8 van de basisschool Tienercatechese: vrijdag van 19.00 - 20.30 uur (om de 14 dagen) voor jongeren van 12 t/m 15 jaar Jongerencatechese: maandagavond van 19.00 -20.00 uur (om de 14 dagen) voor jongeren vanaf 16 jaar Belijdeniscatechese: maandagavond van 20.30 - 22.00 uur (iedere week) voor iedereen die nog geen belijdenis heeft gedaan. Als je vragen hebt over de belijdeniscatechese, bel of mail mij gerust. Je hoeft aan het begin nog niet zeker te zijn van je plan om op Palmzondag belijdenis van het geloof af te leggen. Wel verwacht ik van de belijdeniscatechisanten dat ze hier serieus over willen nadenken.
Themadiensten Na de zomervakantie heb ik een frisse start gemaakt met de themadiensten. Zoals ik in het vorige kerkblad heb geschreven, ga ik daarbij gebruik maken van het boek Goed Gelovig. Op zondag 23 augustus hebben we stilgestaan bij ‘houvast vinden’. Het moderne levensgevoel, waarin autonomie en zelfbeschikking domineren, dringt door allerlei kieren (on)bewust ons leven binnen. Aan dit levensgevoel hangt een prijskaartje. Uit de praktijk blijkt dat veel mensen
16 | Leids Kerkblad
gebonden zijn door misleidende ideologieën of zelfs verslavende machten. Ze zijn innerlijk vermoeid en diep eenzaam want ze zijn overgeleverd aan zichzelf. Bovendien weet hij van geen bestemming waardoor hem de zin van zijn bestaan op aarde ontgaat. Wij zijn dus zowel schuldig als slachtoffer! In antwoord daarop zijn de meest uiteenlopende therapieën in het leven geroepen, die op de markt van welzijn en geluk worden aangeboden. Temidden daarvan komt Jezus Christus met de intrigerende uitnodiging : ‘Als dan de Zoon u vrijgemaakt heeft, zult u werkelijk vrij zijn’ (Johannes 8:36). Jezus belooft echte vrijheid, die hieruit bestaat dat wij dankzij Hem teruggeplaatst worden in de vertrouwelijke omgang met God als zijn kind. Alleen zo komt een mens tot zijn bestemming.
IZB-avonden In ons beleidsplan hebben we aangegeven dat we ons de komende jaren vooral willen richten op het missionaire werk en onze jongeren. Wat het eerste punt betreft zien we financieel mogelijkheden dankzij verschillende legaten die wij de afgelopen periode hebben ontvangen. Daarom is er contact gezocht met de IZB om te kijken wat mogelijk is binnen onze context. Met de IZB hebben we afgesproken dat we nu eerst twee avonden gaan houden om te onderzoeken wat voor soort gemeente we zijn in relatie tot het missionaire werk. Op grond van dit onderzoek kan dan beter vastgesteld worden hoe we verder moeten in onze bezinning. Waar moeten we ons op gaan focussen? Hebben we een missionair werker of predikant nodig? Enzovoorts. Graag de volgende data in uw agenda zetten: woensdag 7 oktober en 28 oktober. De avonden worden in de Marekerk gehouden. Om klokslag acht uur willen we van start gaan.
Geboren Op 24 juni is Joël de Wilde geboren. Hij is het zoontje van Jos en Suzanne en het broertje van Levi en Lente (Laan van
Ouderzorg 42, 2352 HW Leiderdorp). Op 29 juni is Wouter Willem Eduard (Wouter) Dronkers geboren. Hij is het zoontje van Gert en Geeske (Morsweg 123, 2332 EM Leiden). Op 15 juli is Suzanne Coralie Henrieke (Suze) van den Dorpel geboren. Zij is het dochtertje van Harmen en Marjonneke en het zusje van Jette (Voorstraat 34, 2315 JH Leiden). Alle drie de families willen wij van harte feliciteren met de geboorte van hun kind. ‘Als Gij het zelf niet vast blijft houden, - nu het in onze handen is, - dit kind voor ‘licht bestemd, hoe zouden wij ‘t hoeden voor de duisternis?’ (Gezang 333:2).
Huwelijken Op dinsdag 14 juli was het echtpaar Verhaar-Schot 50 jaar getrouwd (Zonnebloemlaan 1, 2343 GA Oegstgeest).
Wij feliciteren hen van harte met deze mijlpaal. Tegelijk beseffen we heel goed hoe ingewikkeld hun leven is geworden - al jaren. Zeker nu mw. Verhaar niet meer thuis kan wonen. Zij verblijft in De Wilbert in Katwijk. In dit alles wensen we hen de zegen van de Here toe in deze verdrietige omstandigheid. Op DV donderdag 10 september gaan Harro Damstra en Sifra Lagendijk trouwen. Op de linker binnenzijde van de trouwkaart staan de prachtige woorden: That the light of Christ might be seen today - in our acts of love and our deeds of faith. - Speak, O Lord, and fulfill in us
Agenda zondag 30 augustus voorbereiding Heilig Avondmaal; extra aandacht voor de zieken in de voorbede zondag 6 september viering en dankzegging Heilig Avondmaal donderdag 10 september 19.30 uur trouwdienst van Harro Damstra en Sifra Lagendijk zondag 13 september jeugddienst - all your purposes for Your glory (Keith and Kristyn Getty) De trouwdienst begint om 19.30 uur en wordt gehouden in de Marekerk. Ik hoop hierin zelf voor te gaan. Hun toekomstig adres is Marie Hoffmanlaan 9, 2273 HJ Voorburg. Wij wensen Harro en Sifra een gezegende dag toe voor de rest van hun samenzijn. ds. Ton Jacobs
Uitje Kindernevendienst Met 31 kinderen van de kindernevendienst en 13 begeleiders zijn we op zaterdag 11 juli naar de Linnaeushof in Heemstede geweest. Omdat de Linnaeushof bekend staat als de grootste speeltuin van Europa én omdat de weersvoorspelling positief was, beloofde het op voorhand al een geweldig begin van de zomervakantie te worden. Die verwachting kwam gelukkig uit. De glijbanen, de botsauto’s, de trampolines en alle andere attracties van de Linnaeushof hebben het dan ook een dag lang erg druk gehad. Maar uiteraard was het niet alleen voor de speeltoestellen een intensieve dag. Ook de kinderen smeten met hun energie, en de patat werd tijdens de lunch dus gretig naar binnen gewerkt. Nadat de laatste frietjes waren opgegeten stonden de kinderen al te popelen om naar het waterpark te gaan. Daar hebben ze zich een middag lang uitstekend vermaakt met alle waterspeeltoestellen. Om half vier hebben we weer verzameld bij het restaurant, en het was maar goed dat we het verzamelmoment ruim gepland hadden, want de meeste
zaterdag 19 september gemeentedag zondag 20 september ’s avonds (19:30 uur) alphadienst zondag 27 september ’s middags themadienst woensdag 7 oktober ’s avonds eerste IZB-avond (tweede IZB-avond: 28 oktober!) zondag 11 oktober ’s middags themadienst
kinderen waren nog lang niet uitgespeeld. Omdat het goed is om op het hoogtepunt te stoppen hebben we toch maar besloten om te vertrekken, maar natuurlijk niet zonder eerst nog een ijsje te eten. Na een groepsfoto bij de uitgang van het park zijn we de auto ingestapt terug naar Leiden. We kijken terug op een geslaagde dag, en dat is voor een belangrijk deel te danken aan de vele begeleiders en chauffeurs die hun hulp aanboden. Dank dus aan allen die ons geholpen hebben! Jaap en Jan-Pieter
Dit jaar vindt de gemeentedag plaats op DV zaterdag 19 september en de invulling van het programma zal in het teken staan van het thema ‘Sensatie’. Om 14.00 uur gaat de dag van start en kan na een hartelijk welkom en het genot van drinken en lekkers worden deelgenomen aan de vooraf opgegeven workshops.
Gemeentedag 19 september SENSATIE Elk jaar vindt op een zaterdag in september de gemeentedag van de Marekerk plaats. Deze dag biedt de ultieme gelegenheid om als gemeente elkaar in een ontspannen sfeer te ontmoeten. De gemeentedag wordt mede georganiseerd door de nieuw belijdende leden van het afgelopen jaar.
hwb
De diverse workshops worden gegeven door verschillende leden van de gemeente en dit jaar staat elke workshop in het teken van een zintuig, gerelateerd aan het thema. Zo is er onder andere een lezing, een boekenbal, kun je schilderen op muziek, genieten van zelfgemaakte en meegebrachte lekkernijen en vindt de jaarlijkse traditionele boekenverkoop plaats waarvan de opbrengst naar een goed doel gaat. Voor de kinderen en tieners is er een eigen programma. Eind van de middag komt iedereen weer bij elkaar in de kerk voor de gezamenlijke sing-in. Om 17:00 uur wordt de BBQ aangestoken en wordt de gemeentedag afgesloten met een gezellige en heerlijke maaltijd op het plein voor de Marekerk.
Leids Kerkblad | 17
Maranathawijk Kerkelijk werker: Mario Boelen, tel: 06-51903576, e-mail
[email protected] Kerkelijk medewerker: Elly Mulder, tel: 06-54640544, e-mail
[email protected] Consulent: dr. G.J. Venema (Vredeskerkgemeente, gegevens: zie aldaar) Scriba: Bas van Velzen, Coornhertstraat 7, tel. 5132551, e-mail
[email protected] Bankrekening (IBAN): NL43 INGB 0000 2407 76, t.n.v. Protestantse Maranathawijkgemeente Leiden Wijkkerk: Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden Internet: www.vredeskerk-leiden.nl Kerkdienst op internet: www.kerkomroep.nl Wijkcentrum: ‘De Wijkplaats’, Topaaslaan 23, 2332 JC Leiden, tel: 7851276 Beheerder: Jacintha Groen, tel. 06-31321779 e-mail
[email protected]
2 TIMOTEÜS 1:9 God heeft ons bevrijd en voor zijn heilig werk uitgekozen, niet omdat wij dat verdienen, maar omdat Hij dat vanaf het allereerste begin al van plan was.
heel veel enthousiaste vrijwilligers is de rommelmarkt uitstekend verlopen.
Als christenen mogen wij leven in een vreugdevolle verwachting van dingen die komen gaan. Maar dat betekent niet dat we met de armen over elkaar hoeven te zitten. Integendeel, we mogen de handen uit de mouwen steken – met elkaar én voor elkaar. En dat is precies wat er de afgelopen weken en maanden in De Wijkplaats is gebeurd.
Op zaterdag 27 juni werd in De Wijkplaats een rommelmarkt georganiseerd. Oudere gemeenteleden zullen zich wellicht nog de rommelmarkten in de Maranathakerk herinneren: een grootschalig evenement waarbij talloze gemeenteleden betrokken waren en waarin het winnen van een slagroomtaart bij het Rad van Fortuin een hoofdrol speelde. Het was dan ook heel erg fijn – en leerzaam – om bij de voorbereiding en tijdens de dag zelf te kunnen terugvallen op gemeenteleden die voorheen ook betrokken waren bij de rommelmarkten van de Maranathawijkgemeente. Noodgedwongen was de rommelmarkt in De Wijkplaats kleiner van opzet door de beperkingen van de ruimte. Maar de betrokkenheid en het enthousiasme waren er niet minder om! Onder dankzegging aan de sponsors – Wijnhandel Jan Toet, Drogisterij Etos, Decora Bloembinders en Bakkerij Raaphorst – maar vooral door de inzet van
18 | Leids Kerkblad
resultaat met de beschikbare middelen. Met veel creativiteit en slim inkopen is tot nu toe al veel bereikt. Het loont dan ook zeker de moeite om eens in De Wijkplaats binnen te lopen, bijvoorbeeld tijdens het inloopspreekuur ‘Twaalfuurtje’ of het ‘Wijkplaats-Café’ op de vrijdag. Voor de data verwijs ik u naar de agenda elders op deze pagina’s. Graag tot ziens en met een hartelijke groet Elly Mulder
KETI KOTI-HERDENKING
Zoals vanouds trok het Rad van Fortuin – dit keer onder de bezielende leiding van Martin Stapper – weer veel belangstelling. Begrijpelijk, want ook nu konden er weer overheerlijke slagroomtaarten van Raaphorst gewonnen worden. De spullen die niet verkocht waren, werden keurig op tijd opgehaald door de kringloopwinkel. We kijken dan ook terug op een vermoeiende maar uiterst geslaagde dag.
Op 1 juli herdenken wij in Nederland de afschaffing van de slavernij in 1863 in Suriname en op de Nederlandse Antillen. Deze ‘bevrijdingsdag’ wordt in het Surinaams Keti Koti genoemd, wat ‘Ketenen Gebroken’ betekent. Met een kleine groep gemeenteleden hebben we de herdenking in het Amsterdamse Oosterpark bezocht. Vervolgens zijn namens de Maranathawijk en de Vredeskerk bloemen neergelegd aan de voet van het Slavernij Monument. Tijdens een gebed ter plaatse hebben we troost gevraagd voor degenen die ook vandaag de dag nog de pijn van het slavernijverleden voelen, met name door de gebrekkige aandacht voor deze zwarte bladzijde in onze vaderlandse geschiedenis. Ook hebben we kort stilgestaan bij de afschuwelijke werkelijkheid van moderne vormen van slavernij en mensenhandel die ons dagelijks via het nieuws bereiken.
SAMEN LEVEN? SAMEN ETEN!
De opbrengst van de rommelmarkt was bestemd voor een opfrisbeurt van De Wijkplaats. En daar is dan ook al voortvarend mee begonnen! De muren zijn van een frisse, nieuwe kleur voorzien en een deel van het meubilair is vervangen. Daarbij streven we steeds naar het beste
Op vrijdag 24 juli schoof een bont gezelschap aan voor een maaltijd van de 071 Multi-Culti-kookgroep. Dit is een initiatief van het Vrouwennetwerk Leiden dat wordt gevormd door vertegenwoordigers van Stichting (Arabische vrouwen) Narcis, Diaconaal Centrum De Bakkerij en de politiek. Het streven is mensen uit verschillende culturen bijeen te brengen om samen te eten en zo elkaar beter te leren kennen en begrijpen. De Maranathawijk doet hier graag aan mee! En zo werd De Wijkplaats omgeto-
Agenda Iedere dinsdag - 13.30 uur tot 14.45 uur Vrouwenmiddag in De Wijkplaats
verd tot een gezellig restaurant waar deze keer de Indonesische keuken op het menu stond. Onderstaande foto’s geven een kleine impressie van deze zeer geslaagde bijeenkomst!
Iedere dinsdag - 14.30 uur tot 17.00 uur Buurtinloop in De Wijkplaats Iedere vrijdag - 12.00 uur tot 14.00 uur ‘Twaalfuurtje’ in De Wijkplaats of telefonisch 071 - 7851276 Iedere donderdag - 19.00 uur tot 21.00 uur Fietsenwerkplaats in De Wijkplaats vrijdag 4 september - vanaf 17.00 uur Inloop Wijkplaats-Café woensdag 16 september - 14.30 uur Kerkdienst in Schouwenhove - voorganger Mario Boelen (kerkelijk werker Maranathawijkgemeente) donderdag 17 september - vanaf 14.30 uur Inloopmiddag in De Wijkplaats vrijdag 18 september - vanaf 17.00 uur Inloop Wijkplaats-Café
De kookploeg ziet dat het goed is.
vrijdag 2 oktober (onder voorbehoud) - vanaf 17.00 uur Inloop Wijkplaats-Café
SAMENGAAN VREDESKERK EN MARANATHAWIJK Naam nieuwe geloofsgemeenschap
In een prachtige aangeklede Wijkplaats
In juni konden alle gemeenteleden een naam voor de nieuwe geloofsgemeenschap voorstellen. Er zijn tientallen reacties binnengekomen, dus er valt iets te kiezen. Dat gebeurt in twee stappen. Begin september kiezen de kerkenraden drie namen uit de ontvangen reacties, waarna alle gemeenteleden een keus uit deze selectie kunnen maken. Waarschijnlijk gebeurt dit rond de erediensten van 27 september en 11 oktober.
Besluitvorming
… wordt aandachtig geluisterd…
… naar de toelichting bij het menu.
Op 13 oktober hopen beide kerkenraden (afzonderlijk) het formele besluit tot samengaan te nemen en vast te stellen welke naam onze gemeenteleden hebben gekozen voor de nieuwe geloofsgemeenschap. Dit besluit en de naam van de nieuwe geloofsgemeenschap worden daarna voorgelegd aan de Algemene Kerkenraad en het breed moderamen van de Classis Leiden. Als zij instemmen met het samengaan van onze wijkgemeenten, is de besluitvorming afgerond.
plan wordt besproken tijdens de kerkenraadsvergadering van begin september. Natuurlijk houden wij u op de hoogte van de ontwikkelingen. Roelien Smit (scriba Vredeskerk) en Bas van Velzen (scriba Maranathawijk)
KERKDIENSTEN IN SCHOUWENHOVE Op 16 september houden we onze volgende kerkdienst in Schouwenhove. Voorganger is kerkelijk werker Mario Boelen. De dienst begint om 14.30 uur. Allemaal hartelijk welkom, ook als u niet in Schouwenhove woont! Elly Venekamp-van Hal
INLOOPMIDDAG IN DE WIJKPLAATS We hopen op donderdag 17 september weer bij elkaar te komen, zoals gebruikelijk de 3e donderdag van de maand. U bent vanaf 14.30 uur van harte welkom in De Wijkplaats voor ontmoeting, een praatje en koffie of thee. Elly Venekamp-van Hal
GIFTEN
En verder
Ontvangen giften voor de Istihazacommissie: mevr. O-T € 75,00, mevr. F-A € 50,00 Hartelijk dank hiervoor.
Samengaan is meer dan het kiezen van een naam en het nemen van een besluit. Enkele kerkenraadsleden hebben een stappenplan gemaakt voor de voorbereiding van de fusie, waarin allerlei praktische zaken aan bod komen. Dit stappen-
Wilt u onze zustergemeente in Istihaza, Roemenië steunen? Het banknummer is: NL68 INGB 0000 063592 t.n.v. Istihazacommissie, Leiden. Willy van Hal, penningmeester
Leids Kerkblad | 19
Vredeskerk Predikant: dr. G.J. Venema, Voltastraat 22, 2316 DN Leiden, tel. 071 - 5137919,
[email protected] Scriba: mw. R. Smit, p/a Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden,
[email protected] Penningmeesters: R. Boter, Zeemanlaan 41, 2313 SW Leiden en A.G. Leeuwis, Veilingkade 42, 2321 GW Leiden Bankrekeningnr.: NL32 INGB 0008 28 55 72 t.n.v. Protestantse wijkgemeente Vredeskerk Wijkkerk: Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5142317 Koster/beheerder: H. Holswilder,
[email protected] Website: www.vredeskerk-leiden.nl
Jubileumweek 50 jaar Vredeskerk Elders in dit kerkblad vindt u een artikel over ‘50 jaar Vredeskerk’. Het plan voor een nieuwe kerk ontstond in de hongerwinter van 1944, de bouw startte in 1963 en op zondag 5 september 1965 was het zover: de eerste dienst werd gevierd in de Vredeskerk, met als voorganger de bouwdominee, D. J. Vossers. Eind september vieren we feest, een week lang! In dankbaarheid kijken we terug en halen herinneringen op, maar we kijken eveneens vooruit: hoe we geïnspireerd kerk kunnen zijn in een samenleving die snel verandert. Elke dag zijn er activiteiten. De kinderen geven de aftrap op zaterdag 19 september en we sluiten af met een bijzondere dienst op zondag 27 september. Een volledig overzicht van het programma vinden gemeenteleden van Maranathawijk en Vredeskerk in de bijlage bij dit kerkblad. U vindt dit overzicht ook op de website.
wordt een familieconcert gehouden: ‘L’histoire de Babar, le petit éléphant’, van Francis Poulenc. Met medewerking van Carolien van Ooijen en Maarten Boonstra. Zondag 20 september Tijd: 11.45-12.30 uur; toegang vrij. 3 Het voorprogramma - over de kunst van wachten Een theatrale avond waarop u in beeld, zang en voordracht kunt beleven dat wachten werkelijk een kunst is. Met medewerking van o.a. Wilco Maas, Merlijn Runia en Tessa de Swart. Dinsdag 22 september Tijd: 20.00-22.00 uur; toegang vrij. 4 ‘Praise!’ - concert Gospelkoor Dawwagiem Het aan de Vredeskerk verbonden gospelkoor Dawwagiem bezorgt u een inspirerende avond. Donderdag 24 september Tijd: 20.00-22.00 uur; toegang vrij.
Gedachtenis
Een aantal activiteiten is gericht op een breder publiek: 1 Ochtendgebed Van maandag 21 tot en met vrijdag 25 september is er een ochtendgebed in de benedictijnse traditie. We zingen psalmen in beurtzang, lezen uit de Schrift, zijn stil, en spreken een gebed. Tijd: 7.00-7.30 uur. 2 Familieconcert In samenwerking met de wijkvereniging
20 | Leids Kerkblad
Op 15 juli is overleden Sara Maria Eigenbrood-van Leeuwen, 93 jaar oud. Zij was vanaf 1967 weduwe van Hendrik Arend Eigenbrood. De laatste tijd van haar leven woonde ze in een aanleunwoning in de Hof van Roomburgh. Rie Eigenbrood is actief betrokken geweest bij de Vredeskerkgemeente en was jarenlang diaken. In die hoedanigheid was zij lid van het bestuur van de Lorentzhof en later van de Vrienden van de Lorentzhof. Met veel plezier nam zij deel aan de Vrouwendienst en de Staalwijksoos en wist in de vakanties als toneelspeelster veel lachers op haar hand te krijgen. Ook bemiddelde zij bij het verblijf van gehandicapten in het Roosevelthuis in de zomer. In een dienst van woord en gebed op dinsdag 21 juli hebben we in de Vredeskerk afscheid van haar genomen. Moge de gedachtenis van Sara Maria Eigenbrood-van Leeuwen ons allen tot zegen zijn.
Samengaan Vredeskerk en Maranathawijk In een vorig nummer van het kerkblad hebt u een bericht van de voorzitters kunnen lezen. Zij gaven een toelichting op het voornemen onze beide wijkgemeenten samen te voegen tot één wijkgemeente. De scribae van de wijkgemeenten doen hieronder verslag van de voortgang en de planning. Naam nieuwe geloofsgemeenschap In juni konden alle gemeenteleden een naam voor de nieuwe geloofsgemeenschap voorstellen. Er zijn tientallen reacties binnengekomen, dus we kunnen kiezen. Dat gebeurt in twee stappen. Begin september kiezen de kerkenraden drie namen uit de reacties, waarna alle gemeenteleden een keuze uit deze selectie kunnen maken. Waarschijnlijk gebeurt dit rond de erediensten van 27 september en 11 oktober 2015. Besluitvorming Op 13 oktober hopen beide kerkenraden (afzonderlijk) het formele besluit tot samengaan te nemen en vast te stellen welke naam onze gemeenteleden hebben gekozen voor de nieuwe geloofsgemeenschap. Dit besluit en de naam van de nieuwe geloofsgemeenschap worden daarna voorgelegd aan de Algemene Kerkenraad en het breed moderamen van de Classis Leiden. Als zij instemmen met het samengaan, is de besluitvorming afgerond. En verder Samengaan is meer dan het kiezen van een naam en het nemen van een besluit. Enkele kerkenraadsleden hebben een stappenplan gemaakt voor de voorbereiding van de fusie, waarin allerlei praktische zaken aan bod komen. Dit stappenplan wordt besproken tijdens de kerkenraadsvergadering van begin september. Natuurlijk houden wij u op de hoogte van de ontwikkelingen. Roelien Smit (scriba Vredeskerk) en Bas van Velzen (scriba Maranathawijk)
Bijbelkring De Bijbelkring onder leiding van dominee Venema komt maandelijks bijeen op een woensdagochtend. We starten op woensdag 2 september, om 10.00 uur in de Vredeskerk. De kring kent een open karakter; verhalen uit de Bijbel staan centraal, maar elke deelnemer kan ook zijn of haar eigen verhaal doen. De komende maanden liggen er telkens twee verhalen op tafel: een tekst uit het Nieuwe Testament, en een uit het Oude Testament. Het zal blijken dat de verhalen pas echt opengaan wanneer je beide met elkaar in gesprek laat gaan.
Basiscatechisatie We staan aan het begin van een nieuwe cursus. Kinderen uit groep 6, 7 of 8 van de basisschool worden van harte uitgenodigd om wekelijks een uurtje mee te doen. De catechisaties in de Vredeskerk zijn populair en het enthousiasme is groot. Spelenderwijs steken kinderen veel op over kerk, geloof, religies, traditie en Bijbel en regelmatig zijn er excursies in Leiden en omgeving. Er is een voorlichtingsbijeenkomst voor ouders op woensdag 16 september, om 19.30 uur in de Vredeskerk. Op woensdag 23 september om 19.00 uur gaan we van start. Kinderen van de Maranathawijk- en Vredeskerkgemeente hebben inmiddels een uitnodiging ontvangen. Mocht dat niet zo zijn en zou u toch graag willen dat uw zoon of dochter mee doet, stuurt u dan een e-mail (
[email protected]).
Theologische leeskring In de theologische leeskring staat dit jaar een recent boek van een goede bekende op het programma: ‘God en geloof in evolutie’, door Frank Rooze, emeritus
predikant van de Maranathawijkgemeente. In deze studie gaat het over de ‘goddelijke dimensie’ in ons bestaan, en de rol van Israël en de kerk ten opzichte van die dimensie. We zijn blij dat Frank Rooze bereid is leiding te geven aan de leeskring. De eerste bijeenkomst is op donderdag 17 september, om 20.00 uur in de Vredeskerk. Voor meer informatie en voor aanschaf van het boek kunt u een e-mail sturen naar Frank Rooze:
[email protected].
Scheiden in de kerk? Oecumenische dienst en gespreksavond Zondag 4 oktober houden we in de Vredeskerk weer een gezamenlijke dienst met de Oud-Katholieke Parochie
en de Evangelisch Lutherse Gemeente. In deze dienst zal de Lutherse liturgie worden gevolgd en het Heilig Avondmaal worden gevierd. De liturgie in deze dienst wordt verzorgd door Barbara Heckel, de preek door René Venema en de voorbeden door Paul Brommet. In de week volgend op deze dienst, op woensdag 7 oktober, vindt een gespreksavond plaats, met als thema: ‘Scheiden in de Kerk?’, naar aanleiding van de evangelielezing van zondag 4 oktober, over echtscheiding uit Marcus 10. De gespreksavond begint om 20.00 uur en vindt plaats in de Oud-Katholieke Kerk, hoek Zoeterwoudsesingel / Cronesteinkade.
Rondom de eredienst In de komende tijd lezen we de verhalen over de grote profeet, Elia, die we vinden in het boek Koningen. Daarmee is veel, zo niet alles gezegd over Elia en de profeten van Israël die na hem komen. Zij verkondigen het woord Gods in wat ze zeggen en doen, om zo de koningen de weg te wijzen. Geloof en politiek gaan volgens de Bijbel niet hand in hand, maar zijn wel onlosmakelijk en op kritische wijze met elkaar verbonden. 30 augustus 1 Koningen 17, Elia en de weduwe van Sarefat dienst van Schrift en Tafel, voorganger: René Venema 6 september 1 Koningen 18:20-46, Elia op de Karmel, voorganger: René Venema 13 september 1 Koningen 19:1-21, de openbaring op de Horeb, voorganger: Mario Boelen 20 september 1 Koningen 21, de wijngaard van Nabot, voorganger: René Venema Familieconcert ‘Olifantje Babar’ - zie hiernaast 27 september 2 Koningen 2:1-18, de Hemelvaart 50 jaar Vredeskerk, m.m.v. de nieuwe cantorij Vredeskerk, o.l.v. Maarten Boonstra, voorganger: René Venema 4 oktober Marcus 10:1-16, scheiden, oecumenische dienst - zie hiernaast 11 oktober Marcus 10:17-31, de rijke jongeling neerleggen ambt / bevestiging in het ambt , voorganger: René Venema Voor actuele informatie: zie www.vredeskerk-leiden.nl Met een hartelijke groet en tot ziens in en rondom de eredienst, René Venema
Leids Kerkblad | 21
Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest Predikant: mw. ds. E. M Ezinga, Pieter Bedijnstraat 32, 2202 VK Noordwijk, tel. 06 - 81118017,
[email protected] Ouderenpastor: drs. E. den Herder-Michielsen,
[email protected], tel. 071 - 5615094 Scriba: H. van der Vlist, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 - 5790677 Penningmeester: mw. E.T. van der Vlist-Zandstra, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 - 5790677 Bankrekeningnr.: NL51 INGB 0000 5349 30 t.n.v. penningmeester Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest Wijkkerk: Antoniuskerk, Boshuizerlaan 11, 2321 TS Leiden (vieringen: zie pagina 35 en 36) Wijkcentrum: ‘De Verdieping’, Stevensbloem 269, 2331 JD Leiden, tel. 071 - 8882393 Website: http://leidenzuidwest.protestantsekerk.net
TER OVERWEGING: BRUGGEN BOUWEN IN DE KERK Onze wijkgemeente Leiden Zuidwest bestaat eigenlijk uit twee stadsdelen: Bevrijdingswijk en Stevenshof. Zij zijn gescheiden door water, maar verbonden door bruggen. Met name de Waddingerbrug bindt beide Leidse wijken. Als kerk zien we het als opdracht ook figuurlijk bruggen te bouwen.
heeft, die verlangen naar kennismaking. Kortom: we willen bruggen bouwen of verstevigen, binnen de gemeente, tussen jong en oud, betrokken en niet zo betrokken. Zoals wij de brug over willen komen naar de ander, nodigen wij ook graag de ander uit, de brug over te komen naar onze gemeente voor ontmoeting en gesprek. ds. Ellis Ezinga
STARTZONDAG 20 SEPTEMBER
Vanaf september is de start van een nieuw kerkelijk seizoen. Dit luiden we dan ook in met een jaarthema: Bruggen Bouwen. Dit in navolging van de bruggenbouwer bij uitstek: Jezus. Hij maakte een brug tussen hemel en aarde. En nodigt ons uit, bruggen te bouwen en verbinding te zoeken, met God, met de mensen om ons heen, en met onszelf. Er zijn ongeveer 1600 mensen ingeschreven in onze wijkgemeente (zo’n 1200 adressen). Een klein deel zien we terug in de zondagse kerkdiensten en de doordeweekse activiteiten. Over het algemeen hebben deze mensen een wat hogere gemiddelde leeftijd. Hoe goed kent deze groep elkaar eigenlijk, en zouden we wat meer zicht kunnen krijgen op alle andere - nu nog wat onzichtbare - gemeenteleden? Verder kerken we al jaren in de Antoniuskerk, de kerk van de katholieke Parochie Lam Gods. Tussen beide kerken is al een mooie brug van ontmoeting, maar hoe bouwen we verder? Al deze vragen zijn natuurlijk ook ingegeven door het feit dat onze gemeente in korte tijd zowel een nieuwe dominee als een nieuwe ouderenpastor
22 | Leids Kerkblad
Aan de hand van ons nieuwe jaarthema ‘Bruggen Bouwen’ vindt op 20 september de startzondag plaats. Dit doen we samen met de parochie Lam Gods, een al jaren mooi oecumenisch gebruik. Op deze zondag worden ook alle vrijwilligers in het zonnetje gezet, en we hopen op een mooie, gevulde opkomst. Als u mee eet, wordt u gevraagd zelf een lunch mee te nemen, al het eten wordt bij elkaar gelegd en gedeeld (een zogenaamde potluck). ’s Middags is er o.l.v. de voorgangers een sprankelende activiteit, u merkt wel wat dat is. Hieronder het programma:
plaats 18 oktober en is een kerkdienst met nagesprek over het thema in de pastorie van de Antoniuskerk. Andere data van brugdiensten: 8 november, 22 november, 25 december, 13 december, 25 december, 14 februari, 20 maart, 27 maart, 15 mei.
HET GELOOF IN DE SCHEPPER De vakantie die bijna voorbij is, is goed voor de rust, ontspanning. Je geniet van de natuur en laadt de batterij weer op voor het nieuwe seizoen. De een gaat naar een Europees land, de ander naar een verre exotische bestemming. Tijdens de vakantie ben je in een heel andere omgeving, maakt kennis met andere mensen, andere culturen en geloven. Hierin kun je de grootsheid van Gods schepping ontdekken. Het goede van de vakantie zorgt er voor dat je thuis de dingen die dagelijks op je afkomen weer aan kan. Dit geldt ook voor het werk als vrijwilliger voor de kerk. In het ledenbestand blijkt dat wij een grote gemeente zijn, maar slechts een kleine kern neemt actief deel aan het gemeenteleven.
10.00 - 11.00 uur: oecumenische viering, voorgangers ds. Ellis Ezinga en pastoraal werker Marlène Falke-de Hoogh. 11.00 - 11.45 uur: koffie, thee, ontmoeting 11.45 - 12.45 uur: activiteit o.l.v. ds. Ezinga en mw. Falke-de Hoogh 13.00 - 14.00 uur: eten (in de vorm van een potluck) + glaasje 14.00 - 14.30 (of uiterlijk 15.00 uur): onze vrijwilligers worden (als groep) in het zonnetje gezet
BRUGDIENSTEN EN DATA Om alvast in de agenda te zetten: Verspreid over het jaar houden we zogenaamde “brugdiensten”. Dat zijn kerkdiensten waarin het jaarthema ‘bruggen bouwen’ op allerlei manieren terugkomt en de aanvangstijd is altijd 10.00 uur. De eerste is de startzondag, de tweede vindt
Waar zijn de anderen? Wat betekent het geloof nog voor je? Als ouderling kom ik soms vragen tegen, waarop ik de antwoorden niet weet. Dan gaan mijn gedachten twee generaties terug, naar de tijd van mijn opa en oma op het Molukse eiland Serua. Zij en andere eilandbewoners kenden God en de Here Jezus niet. Zij aanbaden Upu Lera, de god van de zon. Want zeggen zij, er
Agenda Raadpleeg voor actuele informatie altijd onze Wijkinfo of website.
moet een god zijn die de zon heeft geschapen, want als er geen zon is, is er ook geen leven. Toen zijn uit Holland zendelingen gekomen en zijn opa, oma en mijn ouders en later ook ik in deze mooie kerk van het eiland Serua tot christen gedoopt. Het geloofsleven groeit en bloeit daarna en neemt nu een belangrijke plaats in het leven van de eilandbewoners. Moses Workala.
Kerkdiensten De kerkdiensten in de Antoniuskerk beginnen afwisselend om 9.15 uur en 10.00 uur. Het rooster vindt u op pagina 35 van dit kerkblad. Op 5, 12 en 19 september wil ds. Piet Warmenhoven weer starten met een cursus Hebreeuws. Interesse? Bel naar 071-310007 of 06-38506533 of mail naar
[email protected] voor meer informatie. Bijbelgespreksgroepen: woensdag 2 september - 15.30 uur: De Statenhof, woensdag 9 september - 10.15 uur: De Verdieping woensdag 16 september - 10.15 uur: De Parelvissers
CHRISTELIJKE MEDITATIE In een onrustige tijd die veel van mensen vraagt, ontstaat als vanzelf de behoefte om tot rust en verstilling te komen. Christelijke meditatie wil hierin voorzien: centraal staat een tekst of lied van christelijke origine; daarnaast is aandacht voor lichaamshouding, lichamelijke ontspanning en ademhaling. We zitten in een halve kring, we lopen geconcentreerd door de ruimte, we zingen of luisteren naar muziek. Locatie: De Verdieping, Stevensbloem 269 Data: woensdagen 23 september, 14 oktober, 4 november en 25 november Tijdstip: 20.00 uur tot 21.30 uur Info en opgave: Ellis Ezinga, tel. 06-81118017, e-mail:
[email protected]
Gesprekskring mantelzorg en rouwverwerking woensdag 2 september - 10.15 uur: pastorie van de Antoniuskerk. Wie mantelzorger is, heeft het niet gemakkelijk. Het is belangrijk om je eigen grenzen te weten, niet alleen voor de ander maar ook voor jezelf te zorgen. Wie een geliefde moet missen raakt ook een stukje van zichzelf kwijt. Soms lijkt het alsof het leven zinloos is geworden. Het kan heilzaam zijn om ervaringen uit te wisselen, inspiratie te vinden in de Bijbel en onze zorgen in gebed te brengen. Voor alle groepen geldt: nieuwe deelnemers zijn van harte welkom!
ds. Ellis Ezinga en ouderenpastor Elly den Herder
De brug van mens naar gemeente…. Interviews met gemeenteleden ‘De kerk, dat is de ziel’ - interview door Elly den Herder Hanny Wiersinga is afkomstig uit een familie van dominees en onderwijsmensen. Zij was scriba, kerkrentmeester, lid van de Algemene Kerkenraad, van de classis en van de synode. Ook was ze voorzitter van het pastorale team in verpleeghuis Zuydtwijck. Bovendien was ze de eerste vrouwelijke schooldirecteur in Leiden. ‘Als ik erover nadenk hoe ik ben geworden die ik ben, dan kan ik niet om de oorlogsjaren heen’, vertelt zij. ‘Op de leeftijd van 12 tot 14 jaar had ik verschillende, soms riskante verantwoordelijkheden…. maar na de oorlog moest ik ineens weer een schoolkind zijn dat haar mond hield. Dat kan niet. Ik ben altijd iemand gebleven die haar mond wél roert. Ik laat van me horen als ik onrecht zie.’ Hoe ziet u onze kerk, wijkgemeente Zuidwest?
‘Dit is een gemeente waar je op kunt terugvallen. Mensen bellen elkaar en zien naar elkaar om. Er wordt niet gezanikt. Als er iets moet gebeuren, dan doen we dat. Deze gemeente staat open voor anderen.’ Kunt u daar een voorbeeld van geven? ‘Voorbeelden genoeg. Wij werkten als gereformeerde kerk al samen met de hervormden. Maar ook met de vrijzinnigen. Toen de predikant van de Vereniging van Vrijzinnig Hervormden, tegenwoordig Vrijzinnig Protestanten, samenwerking zocht, wilde niemand dat. Onze gemeente zei toen: ‘kom maar bij ons.’ Dat had wel wat hobbels maar die werden opgelost. Toen het kerkelijk bureau onderdak zocht, stonden wij een etage van ons kerkgebouw af. En onze samenwerking met de katholieken dateert al van dertig jaar geleden, de begintijd van ons vrijwilligerswerk in verpleeghuis Zuydtwijck. Zo zijn de contacten ontstaan waardoor wij gastvrij onderdak vonden in de rooms katholieke
Antoniuskerk toen we in 2006 uit de Bevrijdingskerk werden geschopt.’ Over de pijn van het verleden wil ze niet veel kwijt. ‘We moeten verder. Door alles wat er gebeurd is, hebben wij een hechte band. Doe maar gewoon en doe niet zo gewichtig, dat is ons motto.’ Hoe ziet u de toekomst van de kerk? ‘Ik vertrouw dat het niet zomaar verdwijnt… de kerk bestaat al zo lang… Maar misschien zullen we in de toekomst een ander onderkomen moeten vinden om een kerkelijke gemeenschap te kunnen blijven. Misschien wordt het wel een gebouw met een wijkfunctie, dus ook voor doordeweekse activiteiten en niet alleen voor kerkmensen… Maar de kerk moet wél het centrum blijven. Want de kerk, dat is de ziel, ook in deze wijk.’
Leids Kerkblad | 23
Oecumenische geloofsgemeenschap Merenwijk Pastores: mw. M. Hoogervorst, tel. 06 - 20551458, e-mail:
[email protected] mw. ds. E.S. Smidt, p/a Watermolen 1, 2317 ST Leiden, tel. 071 - 5284909,
[email protected] Scriba: mevr. J. Langeveld, Stadzicht 105, 2317 RV Leiden,
[email protected] Wijkkerkenraad: voorzitter P.J. van den Broek,
[email protected] Algemene Kerkelijke Merenwijkraad: voorzitter: mw. I.J.A.M. Weitenberg, tel. 071 - 5211963, e-mail:
[email protected] secretaris: mw. E.M. Korbee-van Hille,
[email protected] Bankrekeningnr: NL70 INGB 0002 5811 91t.n.v. Algemene Kerkelijke Merenwijkraad Wijkkerk: Kerkelijk Centrum de Regenboog, Watermolen 1, 2317 ST Leiden, tel. 071 - 5212858 Koster-beheerder: R. van Heijningen,
[email protected] Website: www.deregenboogmerenwijk.nl
Bij de vieringen Zondag 6 september gaat het over winnen of verliezen. We lezen uit 1 Koningen 18 het verhaal van de wedstrijd tussen de profeet Elia en de Baälpriesters op de berg Karmel. Wie zal er winnen: Baäl met zijn honderd priesters, gesteund door koningin Izebel of Elia in zijn eentje met zijn God? In het evangelie naar Marcus vraagt Jezus aan zijn leerlingen: ‘wie denken de mensen dat ik ben?’ En hij krijgt als antwoord: Elia of één van de profeten. Wie is Jezus? En als hij de Messias is, zoals Petrus denkt, wat houdt dat dan in? Is hij een winnaar of een verliezer of toch weer anders? En wat betekent dat voor de mensen die Hem na willen volgen? Heel veel vragen om met elkaar over na te denken als we na de vakantie onze bezigheden als geloofsgemeenschap rondom Christus weer oppakken. ds. Inge Smidt Zondag13 september Tijdens onze vakantie hadden we de gelegenheid om in Nice en Monaco twee tentoonstellingen met werk van Marc Chagall te bezoeken. In het Chagallmuseum in Nice is een aantal van zijn
bekende Bijbelse voorstellingen te zien. Het is indrukwekkend om te zien hoe Chagall geïnspireerd is door die oeroude Bijbelse verhalen, maar zich bij de vertolking op het doek niet laat leiden door de bekende voorstellingen, maar zijn geest en hart de vrije loop laat en zo komt tot de meest verrassende beelden. Ik moest daaraan denken bij de voorbereiding van de viering op 13 september. In 1Koningen 19 zit Elia er even helemaal doorheen en in Marcus 9:14-29 klaagt iemand bijzonder teleurgesteld te zijn in het grondpersoneel (de kerk?) omdat het een aantal nietsnutten lijken. Als we vervolgens de reactie van God op de moedeloosheid van Elia en de reactie van Jezus op de teleurgestelde man zien, dan worden we ontroerd door de liefde en warmte waarmee zij de klagers tegemoet treden. De moedeloosheid en teleurstelling komen ons niet onbekend voor. Maar wat ontneemt ons de moed en wat stelt ons teleur. Is dat de werkelijkheid zoals die zich aan ons voordoet of zijn dat onze verwachtingen die niet beantwoord worden. Welk beeld hebben wij van God en van Jezus en welke ruimte geven we de Eeuwige om (zichzelf) te zijn? Het belooft een boeiende zoektocht te worden.
Werk in uitvoering: nieuwe bestuursstructuur De laatste jaren is er veel veranderd in onze geloofsgemeenschap. Aanpassingen van de vieringen, minder pastorale beroepskrachten en een geloofsgemeenschap die kleiner aan het worden is. Hoe kunnen wij als Oecumenische geloofsgemeenschap vitaal blijven en inspelen op al deze nieuwe ontwikkelingen? Eind 2014 is na een uitgebreide interviewronde het beleidsplan ‘vitale oecumene’ opgesteld met als doel de
24 | Leids Kerkblad
richting en plannen voor de komende jaren vast te stellen. Eén van de aanbevelingen van dit beleidsplan is om de bestuursstructuur van onze geloofsgemeenschap aan te passen aan de nieuwe situatie. De huidige bestuursstructuur is ingewikkeld en niet altijd even efficiënt. Het is niet altijd duidelijk wie wat doet en soms is er overlap van activiteiten. De belasting binnen de AKM wordt als zwaar ervaren waardoor het soms lastig is om nieuwe vrijwilligers te vinden. Daarnaast komt de AKM te weinig toe aan het aansturen en ondersteunen van de vrijwilligers in werkgroepen, commissies en bij andere activiteiten. Ook ontbreekt momenteel een bestuurlijk jaarplan waar concrete doelen in staan die wij als geloofsgemeenschap de komende jaren willen realiseren. Kortom, dit alles vraagt om de huidige bestuursstructuur tegen het licht te houden en waar nodig aan te passen. De AKM heeft Ingrid Weitenberg namens de AKM, Peterhans van de Broek namens de wijkkerkenraad en Wilbert Bots namens het vicariaat gevraagd de nieuwe bestuursstructuur nader vorm te geven. Als eerste activiteit zijn wij begonnen om de taken van de AKM en doelstellingen van de verschillende werkgroepen in kaart te brengen. De bedoeling is om in 2016 met een nieuw bestuurlijk jaarplan aan de gang te gaan en vanaf september 2016 met een AKM nieuwe stijl. Wij houden u op de hoogte over de verdere ontwikkelingen. Wilbert Bots
Poëziemiddag ‘de seizoenen’ Dichters zijn misschien door niets zó geïnspireerd als door de wisseling van de seizoenen. Vooral de lente en de herfst
Agenda zijn als voor- en naspel van de grote zomer en de strenge winter populair. Seizoenen wekken herinneringen en nodigen uit tot dromen. Wij lezen deze woensdagmiddag 2 september vanaf 13.30 uur o.a. gedichten van de dichters Bloem, Vasalis, Enquist en van Wissen. Leiding: ds. Ronald da Costa, graag opgeven bij Anja Rijken, tel. 071-521 66 06.
Bijeenkomsten jongerengroepen De data voor de jongerengroepen worden de komende maanden afgesproken. Als je graag eens wilt komen kijken bij de jong-volwassenen, neem dan contact op met Wander Gubler (wander_gubler@ hotmal.com) en als je je aangetrokken voelt tot de groep jonge mensen onder de 50 (voorheen jonge gezinnen, we zinnen op een mooiere naam) kun je voor verdere gegevens contact opnemen met Jan-Pascal van Best (janpascal@ vanbest.org). Beide groepen vinden het altijd leuk als er mensen geïnteresseerd zijn, dus voel je niet verlegen. Van harte welkom! Inge Smidt, pred.
‘Ons orgel’ In het Bulletin mijmert Frank Resseler over zijn belevenissen als organist. Uit deze column wat weetjes over ons orgel: het orgel is een Engels orgel dat primair is gemaakt voor het begeleiden van koor- en samenzang.
Woensdagmiddag 2 september - vanaf 13.30 uur: Poëziemiddag Onder leiding van Ronald da Costa genieten van poëzie. Dinsdag 6 oktober - 20.00 uur: De taal van muziek Begin van een nieuwe serie geloofsgesprekken. Dit keer naar aanleiding van reflectie op muziek. Geleid door ds. Inge Smidt. Donderdag 15 oktober - 19.30 uur: film My old lady De mislukte schrijver Mathias Gold erft in Parijs een groot huis, maar moet ook de oude bewoonster en haar vrijgezelle dochter overnemen. Dat leidt niet alleen tot hilarische toestanden, maar ook tot de onthulling van een familiegeheim.. Regenboog open: elke werkdag van 10.00 tot 12.00 uur; Stiltecentrum open: elke werkdag van 10.00 tot 12.00 uur; Inloop koffieochtend: elke woensdag van 10.00 tot 12.00 uur; Inzamelen oud papier, metaal en kleding: elke eerste donderdag van de maand van 09.00 tot 21.00 uur Eucharistieviering Stiltecentrum: elke tweede donderdag van de maand, aanvang 19.00 uur Regenboogdis: elke laatste vrijdag van de maand van 18.00 tot 20.00 uur;
daar ook nog eens aan bijgedragen. ‘U hoort het orgel beter dan ik. Op mijn plek op de orgelbank gaat het geluid over mij heen, waardoor ik als bespeler (hoe gek dat ook klinkt) het orgel minder goed hoor dan u! Het waarnemen van met name de bastonen is in onze kerk een aparte gewaarwording. Sommige zware bastonen (de zogenoemde Bourdon 16’) klinken op de plek waar het koor staat fors, terwijl verderop in de kerkzaal het geluid veel minder waarneembaar is. Dit kan zelfs per toon verschillen. Het orgel heeft 690 klinkende orgelpijpen. U ziet er maar ruim 30. Niet elke orgelpijp klinkt even hard, eigenlijk zijn dat maar een paar van de 13 registers (elk register is een eigen klankkleur). Het meeste geluid komt uit de pijpen die u wel ziet: dat zijn de beschilderde goudkleurige frontpijpen van het register Open Diapason 8’. Dit register geeft een warme, zeer stevige laag aan het geluid. Toch kan het orgel ook fluisteren, het heeft een aantal zachte strijkend klinkende registers. Twee daarvan, de Viole d’Amore 8’ en Voix Celeste 8’ staan in een zwelkast: dat is een kast met beweegbare jaloezieën, waardoor het klankvolume kan worden gevarieerd.
De orgelpijpen zijn wat groter dan het gemiddelde Nederlandse orgel, waardoor het echt een goede draagkracht heeft. De nieuwe inrichting van de kerkzaal en de verbeterde akoestiek hebben
Ik maak veel gebruik van deze zwelkast, zowel tijdens meditatieve muziek als tijdens de gemeentezang. U kunt dat goed horen bij ‘komt ademt ons open’,
bij elke regel sluit ik de zwelkast om die vervolgens steeds te openen, waardoor het geluid als het ware aanzwelt. Nu we het toch over geluid hebben, het orgel heeft ook ‘bijgeluiden’: piepjes, kraakjes, rammeltjes en storinkjes. Vanwege de klankschoonheid van ons instrument vallen die bijgeluiden onder ‘de charme van het instrument’. Dankzij deze ‘charme van het orgel’ klinken er van de 690 op dit moment nog maar 689...’ Frank Resseler (de volledige tekst vind u op www.deregenboogmerenwijk.nl)
Activiteiten najaar 2015 In het eerste kerkblad na de zomervakantie verwacht je als kerkganger inzicht te krijgen in al het moois dat in het nieuwe seizoen wordt aangeboden en waar we als geloofsgemeenschap samen met elkaar van mogen genieten om elkaar te bemoedigen en op te bouwen in ons geloof. Door velen wordt dan ook hard gewerkt aan het samenstellen van het najaarprogramma. Maar dat is te laat om in deze editie van het Leids kerkblad opgenomen te worden. In het Bulletin (medio september) worden alle activiteiten vermeld. Natuurlijk worden alle komende activiteiten ook aangekondigd op de website www.deregenboogmerenwijk.nl .
Leids Kerkblad | 25
Evangelisch-Lutherse Gemeente Kerkelijk werker: Barbara Heckel MA, Kortenaerstraat 21, 2014 RR Haarlem, tel. 023 - 5444525 Consulent: drs. S. van Kammen, Abraham Mensstraat 26, 2015 JR Haarlem Voorzitter kerkenraad: mw. G. Graner-Bijma, Westerdreef 145, 2161 GR Lisse, tel. 0252 - 414887,
[email protected] Secretaris kerkenraad: mw. C.C. Pet-Vonk, Muiderkring 217, 2332 BP Leiden, tel. 071 - 5762782,
[email protected] Bankrekeningnrs: NL14 INGB 0000 1039 46 en NL63 ABNA 0451 0243 03 t.n.v. ELG Leiden te Lisse Kerk en consistorie: Hooglandse Kerkgracht 26 en 28, 2312 HV Leiden, tel. 071 - 5140783,
[email protected] Kosterij: mw. H.J. Schotsman, Middelweg 36, 2312 KL Leiden, tel. 071 - 5140783,
[email protected] Website: www.luthersekerkleiden.nl
Pastoraat ‘Misschien is het wel het kostbaarste wat de kerk te bieden heeft: tijd en ruimte voor mensen om elkaar te ontmoeten. Met daarbij op de achtergrond de gedachte dat een Derde zich bij deze ontmoeting voegt. Verbinding, echt contact, aandacht voor het verhaal van de ander. Gezien en gehoord worden. Elk mens heeft daar behoefte aan.’ Zo begint een boekje over pastoraat van de
Agenda Barbara Heckel(evluthkw@ xs4all.nl), kerkelijk werker, is op dinsdag en verder wisselend op woensdag of vrijdag werkzaam in onze gemeente. Voor dringende zaken op andere dagen kunt u contact opnemen met de voorzitter of secretaris van de kerkenraad. Erediensten 30 augustus - geen dienst 6 september - geen dienst 13 september - mw. B. Heckel 20 september - geen dienst 27 september - dr. M. Barnard 4 oktober - zie stukje oecumenische dienst 11 oktober - mw. B. Heckel Kerkenraad 8 september om 20.00 uur in de consistorie Vakantie Barbara Heckel is tot 7 september met vakantie. Redactiecommissie contactpersoon Lenie de Jongh (0348 419778). Periode van het volgende Leids Kerkblad is van 11 oktober t/m 29 november. Inleverdatum kopij: uiterlijk 23 september per mail bij m.g.graner@ hetnet.nl
26 | Leids Kerkblad
PKN dat ik onlangs heb gelezen. Kerkleden ontmoeten elkaar in de kerk of bij kerkelijke activiteiten. De koffie na de dienst is een belangrijk en geliefd ontmoetingsmoment. Soms hebben mensen behoefte aan een intensievere vorm van ontmoeting. Pastoraat klinkt gewichtig, maar het kan van alles zijn, van een gezellig koffie-uurtje tot het doornemen van grote levensproblemen. Vaak is het allebei. Dan begint het met een kennismaking en komen de serieuze vragen op tafel als ik mensen beter heb leren kennen. In de afgelopen jaren ben ik bij de meeste vaste kerkgangers op huisbezoek geweest en ook bij mensen die vroeger naar de kerk kwamen en er nu niet meer toe in staat zijn. Graag zou ik ook met gemeenteleden in contact komen die niet of zelden de weg naar de kerk vinden. Kerkdiensten zijn nu eenmaal niet naar de smaak van iedereen. Vaak spelen ook andere dingen een rol. Het pastoraat is een aanbod en geen verplichting. U hebt toch nog iets met de kerk, u leest het kerkblad, en toont daarmee aan dat u toch ergens geïnteresseerd bent in wat er in de gemeente gebeurt. Misschien vindt u het wel prettig dat iemand van de kerk naar u toe komt.
de huwelijkszegen geven. Het was een feestelijke dienst, met mooie kerkliederen gezongen en op de gitaar begeleid door vrienden van Renata uit Polen. Op zondag heeft het echtpaar ons na de dienst getrakteerd op heerlijk gebak. Nogmaals van harte gefeliciteerd en Gods zegen voor jullie huwelijk!
Startzondag De startzondag zal niet op de tweede zondag van september zijn, maar op de vierde, 27 september dus. Dit in verband met de herdenkingsdienst van het 700-jarig bestaan van de Hooglandse Kerk, die deze zondag om 12.00 uur plaatsvindt en waarin de kerkenraad vertegenwoordigd zal zijn.
Oecumenische dienst Zondag 4 oktober houden we een gezamenlijke dienst met de Oud Katholieke parochie, de protestantse wijkgemeente Vredeskerk en Maranathawijk. De dienst vindt plaats in de Vredeskerk, aanvang 10.00 uur. In deze dienst zal de Lutherse liturgie, verzorgd door Barbara Heckel, worden gevolgd en het Heilig Avondmaal worden gevierd. René Venema verzorgt de preek en Paul Brommet de voorbeden.
Als wij elkaar nog niet persoonlijk hebben leren kennen, dan kan ik moeilijk inschatten of u het fijn zou vinden als ik een keer een afspraak met u maak voor een bezoek. Daarom mijn uitnodiging: neem contact op met mij! Dat kan via de telefoon, per e-mail of een brief. Mijn contactgegevens vindt u bovenaan deze pagina. Barbara Heckel
Huwelijk Arjan en Renata Op 11 juli zijn Arjan Waasdorp en Renata Kmiecik getrouwd. Het kerkelijk huwelijk vond plaats in de kapel van H. Johannes Paulus II bij de Lodewijkkerk. Pastor Smith was de voorganger, en ik mocht
Naar aanleiding van de evangelielezing van deze zondag wordt er op woensdag 7 oktober een gespreksavond gehouden in de Oud-Katholieke Kerk, Zoeterwoudse Singel 50. Aanvang 20.00 uur. Het thema van deze avond is: ‘Scheiden in de Kerk?’ (Marcus 10: 1 – 12)
Vereniging van Vrijzinnige Protestanten Pastoraal werker: mw. G. Kooijman-van Andel, Prinses Irenelaan 19, 2341 TP Oegstgeest, tel. 06 - 18392604 e-mail:
[email protected] Voorzitter: dr. L. Leertouwer, Rijnsburgerweg 36, 2333 AB Leiden, tel. 071 - 5190227 Secretaris: G. Eegdeman, Laan van Arenstein 23, 2341 LS Oegstgeest tel. 071 - 5153865,
[email protected] Bankrekeningnr.: NL56 INGB 0000175067 t.n.v. 2e penningmeester VVP Leiden-Oegstgeest Kerkdiensten: Dorpscentrum, Lijtweg 9, 2341 HA Oegstgeest Website: www.vvpleidenoegstgeest.nl
Startzondag 13 september wordt het jaarprogramma 2015-2016 gepresenteerd. Persoonlijk vind ik het toch bijzonder, dat wij er ook dit jaar weer in geslaagd zijn een volwaardig programma samen te stellen. In het programmaboekje zijn ook activiteiten opgenomen, die door de DoRegemeente Leiden worden georganiseerd. Een mooi voorbeeld van samenwerking.
Wilt u in het bezit komen van het jaarprogrammaboekje 2015-2016? Gé Eegdeman, 071-5153865. 11 oktober - theaterconcert ‘de Mariamonologen’ Maria, het meisje uit Nazareth, moeder van Jezus, is een fascinerende vrouw. Geschilderd op prachtige schilderijen. Gebeeldhouwd door beroemde beeldhouwers. Beschreven in de mooiste gedichten. Bezongen in wereldmuziek. Idool voor kleine meisjes waaraan ze steeds opnieuw verschijnt. Weggemoffeld en aanbeden. Verheven in kathedralen, maar ook ontkend. In ‘De Mariamonologen’ vertellen we nieuwe, modernere verhalen over haar en relativeren we onze herinneringen. Onze eigen liedjes schrijven en zingen. En ons aan haar spiegelen: wie is Maria voor ons? De hoogzwangere Maria, een asielzoekster. De liefdevolle Maria, die haar zoon inspireert. Maria, inspiratiebron voor alle Malala’s. De bij de wereld betrokken Maria. De zwarte Madonna uit Afrika. Maria, de Dwaze Moeder, die samen met de Argentijnse dwaze moeders zoekt naar haar zoon. Een Maria voor alle vrouwen, een lied op het prachtige Ave
Maria van Gounod. Theaterconcert ‘De Mariamonologen’ is een voorstelling vol prachtige verhalen, gedichten en nieuwe liedjes, speciaal geschreven en gecomponeerd voor deze voorstelling. Maar ook het prachtige Salve Reginan en wereldmuziek van o.a. Youssou N’Dour, Beyoncé en de Beatles. Met hart en ziel gezongen en met overgave verteld door Elly Zuiderveld, Ineke ter Heege en Elise Mannah, begeleid op de piano door Henk Doest of Jan Borger. (Uit Vrijzinnige Perspectief, activiteitenprogramma VVP-Nederland) 6 oktober - De God van Rembrandt dr. Gerda Hoekveld-Meijer, geografe en theologe. ‘Abraham ontvangt drie mannen’, ets van Rembrandt uit 1656. Het is een verbazingwekkende ets, want de drie mannen zijn door Rembrandt afgebeeld als een boeddhistische oude wijze, een gevleugelde Chinees en een Indiaan. Boven de vleugel hangt de kleine Ismaël over een muurtje. Toen Gerda Hoekveld deze ets zag, was ze zo verbaasd, dat zij besloot zich erin
te verdiepen. Het bleef niet bij die ene ets. Zij schreef het boek ‘De God van Rembrandt’, waarin zij Bijbelse werken van de schilder onderzoekt en becommentarieert. Na bestudering van Rembrandts Bijbel stukken komt Gerda Hoekveld tot de ontdekking dat Rembrandt die beeldtaal veelvuldig heeft gebruikt om zijn kritiek op de strenge Calvijnse leer en op de intolerante politiek van de Oranjes te uiten. Dat leidt ze af uit tal van zijn werken. ‘De steniging van Stefanus’ uit 1625 valt volgens haar te interpreteren als kritiek op de moord op van Oldenbarnevelt. Deze en nog veel meer feiten wijzen volgens Gerda Hoekveld in de richting van een tolerante Rembrandt. ‘Er wordt wel gezegd dat Rembrandt een doodgewone man was, maar ik denk dat hij zeer goed onderlegd was’. Waarom is hij zo fascinerend? Omdat hij veel te vertellen heeft. Hij had veel kennis van de filosofen en uitte dat heel nauwkeurig. Hij had bovendien veel humor. Harm Bosscher
Agenda Het Dorpscentrum staat aan de Lijtweg 9 te Oegstgeest. 13 september - 10.30 uur Dorpscentrum Startzondag. Presentatie jaarprogramma 2015-2016 16 september - 14.30 uur Dorpscentrum (verzamelen) Vrijzinnig Protestantse Vrouwengroep. Bezoek aan het museum in Rijnsburg 29 september - 10.00 uur Dorpscentrum Kring ‘Geloofsbeleving’ 6 oktober - 20.00 uur Dorpscentrum Lezing dr. Gerda Hoekveld-Meijer 11 oktober - 14.30 uur Dorpscentrum Theaterconcert ‘De Mariamonologen’ 12 oktober - 20.00 uur Dorpscentrum Kring ‘Literatuur en Religie’ 13 oktober - 14.30 uur Dorpscentrum Kring ‘Literatuur en Religie’
Leids Kerkblad | 27
Eglise wallonne
Pasteur consulent: ds. H. Out (Église wallonne de La Haye), tél. 06-44948059,
[email protected] Président du consistoire: A. Vletter, Valkenburgerweg 96, 2231 AP Rijnsburg,
[email protected] Diaconie: Kumi Tempels,
[email protected] Temple: Breestraat 62, 2311 CS Leiden, tél. 071-5134139 Salle Loeber: Breestraat 62, 2311 CS Leiden Compte de l’Eglise: NL72 INGB 0005 3700 99 Compte de la diaconie: NL67 ABNA 0578 6724 48 au nom de Diaconie Waalse Kerk Leiden. Marguillier et organiste: Erik van Bruggen, Breestraat 64, 2311 CS Leiden, tél. 071-5134139,
[email protected] Secrétariat: Breestraat 64, 2311 CS Leiden,
[email protected] Site web: https://sites.google.com/site/eglisewallonnedeleyde Facebook: eglise wallonne leiden
Repas paroissial À l’occasion de la rentrée, après les grandes vacances, où l’ensemble des activités reprennent, la diaconie organisera comme d’habitude un repas paroissial pour tous les membres et ami(e)s de notre paroisse. Ce repas aura lieu le 6 septembre après le culte du dimanche. Ceux et celles qui veulent contribuer à ce repas en apportant des plats, sont invités à prendre contact avec Mme Kumi Tempels (coordonnées ci-dessus).
fois on étudiera (sous réserve) le Psaume 104, dans lequel l’auteur décrit la splendeur et la majesté de la création (et dans lequel l’homme sort le matin de chez lui pour aller au travail et peiner jusqu’au soir; les grandes vacances sont passées n’est-ce pas?). Langues véhiculaires - le français et le néerlandais.
Collectes diaconales
Journée de Patrimoine / Open Monumentendag Op 12 september is het weer Open Monumentendag. Ook de Waalse kerk opent op deze zaterdag haar deuren. Zoals bekend, is de Waalse kerk sinds ruim twee eeuwen gevestigd in de kapel van het middeleeuwse St. Catharinagasthuis, een van de oudste bakstenen
La seconde collecte du 6 septembre sera pour la banque alimentaire (voir www. voedselbankleiden.nl), celle du 20 septembre pour Oudezijds100 (voir www.oudezijds100.nl), et celle du 4 octobre pour Buffalo City (voir www.leidenbuffalocity.nl et www.keysforkids.nl). Les autres dimanches la seconde collecte sera destinée aux oeuvres de notre propre diaconie.
Visites pastorales Étude biblique Ce même après-midi, le 6 septembre donc, à 15h00 le groupe d’etude biblique reprendra la lecture des Psaumes. Cette
Pour un entretien pastoral (entre quatre yeux ou par téléphone) n’hésitez pas à contacter soit le pasteur (coordonnées ci-dessus) soit l’un des autres membres du consistoire.
Programme des prédications Culte en français, le dimanche à 10h30 le 30 août - Pr D. Ribs le 6 septembre - Pr D. Ribs le 13 septembre - pas encore connu le 20 septembre - Pr D. Ribs le 27 septembre - Pr D. Ribs le 4 octobre - Pr K. Blei le 11 octobre - M J.B. la Grouw Autre dates à retenir le 6 septembre après le culte - repas paroissial le 6 septembre à 15h00 - étude biblique le 7 septembre à 19h30 - réunion du consistoire le 12 septembre - Journée du Patrimoine, portes ouvertes et à 16h30 concert d’orgue le 3 octobre - Réunion wallonne à Utrecht le 10 (ou 17) octobre - portes ouvertes à partir de 12h00 et après, à 16h30 concert d’orgue
28 | Leids Kerkblad
gebouwen in de Breestraat en de oudste sociale instelling van Leiden. Daarnaast vertegenwoordigt de Waalse kerk ook het Franstalige protestantse erfgoed van de Waalse calvinistische vluchtelingen en van de Hugenoten, waaronder de Geneefse psalmen zoals wij die, herberijmd in het Nederlands, nog steeds kennen uit het Liedboek. In aansluiting bij het thema van de Open Monumentendag, Kunst & Ambacht, Art & Artisanat, zal tijdens de Open Monumentendag het Steevens-Assendelftorgel te beluisteren zijn, dat de Waalse gemeente in 1748 heeft laten bouwen, in de eerste plaats ten behoeve van de begeleiding van die Geneefse psalmen. Het orgel zal worden bespeeld door leerlingen van de cantor-organist van de Waalse kerk, Erik van Bruggen. Zij zullen ter afsluiting een concert geven om 16.30 uur. Toegang gratis, collecte na afloop. Het volgende concert, dat aanvankelijk gepland was op 10 oktober, wordt waarschijnlijk verschoven naar 17 oktober, ook weer om 16.30 uur. Dan speelt Tjalling Roosjen. Volg Twitter @waalsekerk.
Mens in beeld Jan den Boeft Gesprek met emeritus hoogleraar Jan den Boeft, oud-diaken Leidse Binnenstadsgemeente en oud-secretaris Centrale Diaconie Protestantse Gemeente Leiden
door redactielid Hessel Heins-Wunderle
In zijn studeerkamer ontvangt Jan den Boeft mij en vertelt over gemeenschapszin, ontwikkeling van de kerk en rituelen. Een prent van Desiderius Erasmus verwijst naar zijn achtergrond als geboren Rotterdammer. Als classicus gericht op vroegchristelijke religies is Den Boeft al jarenlang geïnteresseerd in de rol en ontwikkeling van de kerk. ‘De kerk beïnvloedt en wordt beïnvloed. De kerk heeft een geweldige impact op de literatuur, beeldende kunst etc. Neem Genesis, Shakespeare en de Griekse tragediën en je hebt alle literatuur die er toe doet’. Het tekent de visie van Den Boeft, die na een studie Klassieke Talen in Leiden in 1970 promoveert, waarna een loopbaan in de wetenschap volgt. In 1976 als hoofddocent Latijn aan de Universiteit Utrecht en vanaf 1993 – 2003 als hoogleraar Latijnse taal- en letterkunde aan de VU en bijzonder hoogleraar Antieke religies in Utrecht. Den Boeft maakte deel uit van diverse wetenschappelijke redacties, waaronder Vigiliae Christianae, een internationaal leidend tijdschrift over vroegchristelijke studies. Zijn wetenschappelijke kennis zet hij ook al negen jaar met veel plezier in voor de Leidse Binnenstadsgemeente. ‘Als diaken begon ik de kring “Wat betekent kerkgeschiedenis voor ons?”.
Tot mijn verbazing is het nog steeds een enorm succes. Met een groep van 18-20 mensen discussiëren we over kerkgeschiedenis. Ook leden van andere kerkgenootschappen komen op bezoek. Dan ontdek je dat deze veel dichter bij ons staan dan je op voorhand denkt.’ Voor zijn imposante wetenschappelijke, maatschappelijke en politieke staat van dienst is Jan den Boeft onlangs gedecoreerd als Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Voor hem is zijn inzet vanzelfsprekend. ‘Ik ben van gereformeerde huize, waar het adagium gold: “je doet wat voor kerk, staat en maatschappij”. Ik heb voor alle drie wat kunnen doen. Als docent en hoogleraar, als diaken en als raadslid en wethouder.’ Bescheiden laat hij achterwege dat hij jarenlang commissaris was van de Protestants-Christelijke Woningbouwvereniging Leiden en voorzitter van de door de staatssecretaris van Onderwijs ingestelde Werkgroep Heroverweging Eindexamens Klassieke Talen. ‘De politiek vond ik buitengewoon interessant en leerzaam. Het openbaar bestuur is een wonderlijke mengeling van emotie en ratio. Ik heb geleerd hoe belangrijk het is aan je eigen principes vast te houden, mislukkingen te accepteren en te weten wat je wilt. Als diaken (van 2005 tot 2014) moet je ook weten wat je wilt en oplossingen bedenken. Na 12 jaar in de politiek sprak dat me aan. Maar vooral voor het contact met mensen werd ik diaken’. De waarde van samenzijn blijkt ook uit hoe Den Boeft naar de ontwikkeling van de kerk in de samenleving kijkt. ‘De kerk is een hele mooie uitvinding; het brengt mensen samen vanuit een gevoel van gemeenschapszin en besef dat er een werkelijkheid is die je niet met hoofd en handen kunt tasten, maar er wel is. Met het idee dat het leven verder reikt dan “het is hier gezellig”. ‘Gemeenschapszin en rituelen zijn heel belangrijk voor de kerk. Ze geven voeding aan het gevoel van saamhorigheid en verbinden mensen. Een ritueel is iets moois, omdat je het samen doet, maar ieder met zijn eigen gedachten. Helaas zijn rituelen binnen de protestantse kerk erg gaan atrofiëren. De zegening van de Koptische icoon onlangs is een uitstekend initiatief om het belang van rituelen te erkennen. Voor de kerk geldt daarnaast dat je dingen moet veranderen om ze hetzelfde te laten blijven. Mensen troost bieden, daarvoor is de kerk. Dat is niet eenvoudig, zelfs heel moeilijk. Ik hoop dat het 700-jarig bestaan van de Hooglandse Kerk veel inspiratie biedt om samen kerkzijn vorm te blijven geven.’
Leids Kerkblad | 29
BMS Netwerk Notarissen
persoonlijk, betrokken en altijd dichtbij
> Alle rechtsgebieden
Notarissen mr. R.H. Breedveld
> Combinatievoordeel bij gelijktijdig passeren van verschillende akten
mr. E.J. Moolenaar mr. M. Schwarze
Nico Soek begeleidt en verzorgt de uitvaart, ook als u elders verzekerd bent.
> Gratis abonnement op onze elektronische nieuwsbrief
Plantsoen 25 2311 KG Leiden T (071) 516 29 30 F (071) 516 29 35 E
[email protected]
> Eigen parkeerterrein 16458
www.bmsnotarissen.nl
in online Schrijf u
voor d
ieuw tis n e gr a
e sbri
071 - 57 20 076 dag en nacht www.arumuitvaartzorg.nl
BOUW & AANNEMERSBEDRIJF
van BEUKERING MAKELAARS
H. de Bolster BV
Ons actuele woningaanbod vindt u ook op: nieuwbouw - verbouw - renovatie Rooseveltstraat 14-K, 2321 BM Leiden Tel. 071-5213733 - Fax 071-5217070 E-mail:
[email protected] 90x62mm
Professionele Ondersteuning Events Van organisatie tot decor inrichting
Voor een regelrechte sfeerverademing!
Ontwerp Meubilair verhuur Realisatie Decor verhuur Business Bloemist
Greenstyling
Energieweg 16 Zoeterwoude
30 | Leids Kerkblad
Workshops
071-512 08 29
Eventdecoratie www.nieuwenburg.nl
f
Algemene Kerkenraad Algemene Kerkenraad Protestantse Gemeente te Leiden preases: F. van Oosten, Akkerhoornbloem 36, Leiden scriba: M.P.H.J. Korbee, Zandzegge 11, 2318 ZK Leiden, tel. 071 - 5126574 postadres: Kerkelijk Bureau, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden telefoon: 071 - 5764145 e-mail:
[email protected]
De Algemene Kerkenraad kwam op dinsdag 23 juni bijeen voor zijn laatste vergadering voor de zomervakantie. Na de opening door ds. Venema, werd de Jaarrekening 2014 van de PgL in eerste lezing vastgesteld. Elders in het Leids Kerkblad kunt u hiervan een samenvatting vinden. De jaarrekening laat een overschot zien van ruim 100.000 euro. Op zich positief, maar het merendeel komt door incidentele meevallers. Zo is in 2014 slechts in beperkte mate een beroep gedaan op de Overgangsmaatregel en leverde de commerciële verhuur van met name de Hooglandse Kerk fors meer op dan begroot.
De jaarrekening ligt vanaf zondag 30 augustus op de voor u bekende plaats in uw vierplek en vanaf maandag 31 augustus ook ter inzage op het Kerkelijk Bureau. Het bureau aan de Van Vollenhovenkade 22, is geopend van maandag tot en met donderdag tussen 9.00 en 12.00 uur. Tot slot is deze van de website van de PgL te downloaden. De jaarrekening wordt definitief vastgesteld op de AK van 22 september. Eventuele reacties kunt u tot uiterlijk woensdag 16 septem-
ber richten aan: Kerkelijk Bureau, t.a.v. scriba PgL, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden. Verder heeft de AK besloten om maximaal 12.000 euro te reserveren voor het maken van filmpjes van de verschillende wijkgemeenten. Deze korte filmpjes worden op de site van de PgL geplaatst bij de desbetreffende gemeente. Zo ontstaat een levendig en aansprekend beeld van de gemeenten dat toegankelijk is voor iedereen die in contact komt met de PgL. Uiteraard kunnen de wijken de filmpjes ook gebruiken voor hun eigen (missionaire) activiteiten.
Vervolgens werd de Perspectiefnota vastgesteld. Deze nota heeft tot doel via een inventarisatieronde langs de wijkgemeenten en een discussie in de AK, inzicht te krijgen in de inkomsten en de noodzakelijke en/of gewenste uitgaven voor het jaar 2016. Hierna werden de ‘Gesprekshandleiding zelfscan’ en ‘Vragen voor het gesprek over de zelfscan’ vastgesteld. Met het vaststellen van het beleidsplan 20142017 van de PgL is namelijk ook het
besluit genomen om een tweejaarlijks overleg te hebben tussen iedere wijkgemeente en de AK, aan de hand van de ‘zelfscan’. Centraal staat hierin de vitaliteit van de geloofsgemeenschap. In het proces dat leidde tot het beleidsplan 2014-2017 bleek het begrip ‘vitaliteit’ steeds naar voren te komen. Gezien de veelkleurigheid binnen de PgL, was dit niet eenduidig in te vullen. Een gesprek aan de hand van de ‘zelfscan’ moet veel meer inzicht en verbinding geven. De doelstelling is dat de geloofsgemeenschap haar visie geeft op haar eigen vitaliteit en deze in perspectief zet (omgeving, ontwikkelingen). Hierbij moet nadrukkelijk vermeld worden dat de zelfscan bedoeld is als vorm van intervisie en geen supervisie. Het is geen evaluatie-moment, maar het moet een gedachtewisseling zijn. Gesproken is over de onlangs buiten de PgL opgerichte Stichting Stadspastoraat Leiden, netwerk voor levensvragen. De stichting heeft als doel ‘het financieren en realiseren van extramurale zorg voor burgers van de stad Leiden die geestelijke nood kennen. Geestelijke nood is de behoefte aan hulp die optreedt in situaties of crises die te maken hebben met ziekte en gezondheid, verlies en eenzaamheid, dood en leven’. Er zijn vragen hoe deze stichting zich verhoudt tot het werkterrein van de PgL, ook al omdat leden van de PgL nauw bij deze stichting betrokken zijn. Afgesproken is, dat het moderamen het bestuur van de stichting uitnodigt voor een gesprek. Een hamerstuk was het in tweede lezing vaststellen van de Jaarrekening 2014 van de Diaconie. Vanuit de gemeente waren hierover geen vragen of opmerkingen gekomen. Tot slot werd het vergaderrooster najaar 2015-2016 vastgesteld. Ook in 2016 vergadert de AK tenminste zes keer. Michael Korbee
Leids Kerkblad | 31
Jaarrekening 2014 Protestantse gemeente te Leiden Positief resultaat. Na toevoeging aan enkele bestemmingsreserves bedraagt het positieve saldo € 112.000,-. Daarbij moet wel bedacht worden dat in dit jaar nog niet alle vacatures van predikanten en kerke-
lijk werkers vervuld waren. Per onderdeel geven wij hierna een korte toelichting op de posten.
INKOMSTEN
UITGAVEN
Vrijwillige bijdragen
Pastoraat
Aan vrijwillige bijdragen ontvingen wij € 593.000. Dat is nauwelijks minder dan in 2013. Maar het aantal leden dat een bijdrage verleent is teruggelopen van 2352 naar 2268. Voor de komende jaren moet met een verdere daling rekening worden gehouden.
Collecten etc.
In het kader van het Beleidsplan is besloten de vaste formatie voor onze gemeente terug te brengen naar 4 voltijdse plaatsen. Daarnaast is er ruimte voor tijdelijke aanvulling van 1 voltijdse formatieplaats. (Predikant of kerkelijk werker). Niet alle vacatures konden dit jaar al ingevuld worden, waardoor er minder is besteed dan waarmee in de begroting rekening was gehouden.
Uit collecten en speciale acties voor Solidariteitskas, Kerkblad, Paas- en Eindejaarscollecte ontvingen wij € 150.000.
Personeel
Verhuur gebouwen De verhuur van woonhuizen en terreinen (Rhijnhof) leverde dit jaar € 168.000 op. Vanwege de verbouwing stond het complex woningen aan de Hooglandse Kerkgracht dit jaar leeg en leverde geen huur op.
Commercieel gebruik kerkgebouwen Na aftrek van alle kosten (huur materialen, catering, etc. en de toegerekende personeelskosten) leverde het commercieel gebruik van de kerkgebouwen netto € 160.000 op. Wij constateren dat er voor wat betreft met name de Hooglandse Kerk en de Marekerk sprake is van een toenemende verhuur. Met dank aan de beheerders en de vele vrijwilligers!
Opbrengst vermogen Onze gemeente beschikt over een groot vermogen. De opbrengst van het vermogen is nodig om alle uitgaven van de gemeente te kunnen bekostigen. Rente en dividenden leverden ons € 260.000 op. Daarnaast is overeenkomstig de in het Beleidsplan gemaakte afspraak van de gerealiseerde koerswinsten € 125.000 beschikbaar voor de financiering van lopende uitgaven.
32 | Leids Kerkblad
De salariskosten voor de kosters, de organisten en de medewerkers van het kerkelijk bureau bedroegen € 223.000. De kosten van de beheerders voor de verhuur van de kerkgebouwen zijn rechtstreeks toegerekend aan de kosten van de verhuur en drukken niet meer op deze post.
Gebouwen De kosten van onze kerkelijke gebouwen bedroegen € 404.000. In dit bedrag zijn begrepen de exploitatielasten van onze eigen gebouwen (energielasten, verzekeringen en onderhoud) en ook de huren voor de Antoniuskerk, De Verdieping en De Wijkplaats alsmede ons aandeel in de exploitatielasten van De Regenboog.
Beheers- en overige kosten Hierin zijn verwerkt de kosten van drukwerk (o.a. Kerkblad) en de verplichte afdrachten voor de landelijke kerk. College van Kerkrentmeesters.
College van Kerkrentmeesters Secretaris: J.P. Karstens, tel. 071 - 5212087 Adres: Kerkelijk Bureau, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5764145,
[email protected] Bankrekeningnrs: NL78INGB0000041878 t.n.v. Protestantse Gemeente te Leiden (voor giften) NL92INGB0000121554 t.n.v. Actie Kerkbalans Leiden (voor vrijwillige bijdragen) Kerkelijk Bureau: Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden Geopend: maandag t/m donderdag van 09.00-12.00 uur, tel. 071 - 5764145 Mutaties: in verband met verhuizing, huwelijk, geboorte of overlijden gaarne melden bij het Kerkelijk Bureau ten behoeve van de verwerking in de ledenadministratie. Collectebonnen: bonnen van € 0,75 van € 15,00 per vel, bonnen van € 1,20 van € 24,00 per vel, en bonnen van € 2,00 van € 40,00 per vel. Betaling op rekening nr. NL78INGB0000041878 t.n.v. Protestantse Gemeente te Leiden o.v.v. aantal bonnen en prijs.
Jubileum Henk Gijzen In de dienst op zondag 28 juni werd stilgestaan bij het feit dat cantororganist Henk Gijzen 12½ jaar geleden in dienst trad van de Hervormde gemeente om organist te worden van de Marekerk. In die periode heeft Henk Gijzen zich zeer verdienstelijk gemaakt voor de kerkmuziek in de Marekerk. Onder zijn leiding kwam Mare Vocale tot stand.
hwb
Intensief was hij ook betrokken bij de grote renovatie van het Garrelsorgel. Bas van der Hoeven, voorzitter van de wijkkerkenraad, sprak in de dienst woorden van dank en waardering uit en Egbert Moolenaar, voorzitter van het College van Kerkrentmeesters, overhandigde een boeket bloemen
Nog een jubilerende kerk: 50 jaar Vredeskerk In onze gemeente staan we niet alleen stil bij het 700-jarig bestaan van de Hooglandse Kerk maar vieren we ook het 50-jarig bestaan van de Vredeskerk. Een maand voor zijn emeritaat kon ds. D.J. Vossers, die zich jarenlang beijverd had voor de totstandkoming van een kerkgebouw in de Professoren- en Burgemeesterswijk, in september 1965 de Vredeskerk in gebruik nemen. Het gebouw was - evenals de Koningskerk aan de Willem de Zwijgerlaan - een ontwerp van architect George Hamerpagt in samenwerking met architect J. de
Gruyter. Kort na de ingebruikneming van de Vredeskerk overleed Hamerpagt. Op zondag 20 september houden de ‘bewoners’ van de Vredeskerk, de wijkgemeenten Maranathawijk en Vredeskerkwijk van 15.00 - 17.00 uur een receptie. In de week erna volgen nog diverse feestelijke activiteiten.
Epitaaf P.A. van der Werf als nieuw Ter nagedachtenis aan hun grootvader lieten de kleinzonen van Leidens roemruchte burgemeester Pieter Adriaenszoon van der Werf in 1661 een epitaaf vervaardigen door de vermaarde beeldhouwer Rombout Verhulst. Het epitaaf werd bevestigd aan de vieringpilaar schuin achter het graf van Van der Werf in de Hooglandse Kerk. In de loop der tijden was het epitaaf zeer vervuild geraakt en was het opschrift nog maar nauwelijks leesbaar. Dankzij een zeer royale gift van het Sleu-
telgenootschap en de Geuzen van Boisot kon het epitaaf worden gerestaureerd. Leidenaar Pier Terwen, beeldhouwwerkrestaurator en kunsthistoricus, hield belangeloos toezicht op de restauratiewerkzaamheden die ruim € 20.000 kostten. Op 14 juli werd het epitaaf onthuld door wethouder Robert Strijk. De voorzitter van het College van Kerkrentmeesters, Egbert Moolenaar, bedankte allen die hadden bijgedragen aan de restauratie van dit bijzondere kunstwerk.
Nalatenschappen De afgelopen maanden werden wij zeer verblijd door een tweetal nalatenschappen. Uit de nalatenschap van mevrouw C.T. Botermans-van den Akker ontvingen wij ruim € 30.000. In haar testament had zij bepaald dat dit bedrag zou moeten worden aangewend ten behoeve van wijkgemeente Vredeskerk. Uit de nalatenschap van de heer A.K. Groenewegen ontvingen wij een bedrag van ruim € 50.000. Hij had testamentair bepaald dat dit bedrag zou moeten worden aangewend voor de Marewijkgemeente. Het vervult ons steeds weer opnieuw met dankbaarheid als wij constateren dat mensen ook na hun overlijden de Protestantse gemeente willen gedenken. Iets om te overwegen? Hans Karstens
Uw bijdrage gevraagd voor de Solidariteitskas Bij dit kerkblad treft u een acceptgiro aan waarbij u verzocht wordt € 10,00 over te maken ten behoeve van de Solidariteitskas van de Protestantse Kerk in Nederland. Uit deze kas worden onder anderen gefinancierd de kosten van het dovenpastoraat, het koopvaardijwerk en het studentenpastoraat. Daarnaast wordt hulp verleend aan gemeenten die in grote zorgen terecht zijn gekomen. Onze gemeente is verplicht per lid een bijdrage aan deze kas te schenken. Vorig jaar bracht u met elkaar € 14.000 bijeen. Nagenoeg voldoende om deze verplichte bijdrage te voldoen. Doet u dit jaar weer mee? Alvast heel hartelijk bedankt!
Leids Kerkblad | 33
700 jaar Hooglandse Kerk Jubileumfeestelijkheden: Licht, ruimte, orgel en koper Dit dubbelinterview werpt licht op enkele feestelijkheden rondom 700 jaar Hooglandse Kerk.
‘De Hooglandse Kerk is het meest bijzondere gebouw in Leiden. Al vanaf het begin van mijn studententijd was ik gefascineerd door zoveel ruimtelijke decadentie. Het is ongelofelijk dat er midden in een drukbevolkte stad een enorme, prachtige ruimte is gereserveerd voor licht. Ik vind het geweldig om in de herfst langs het gebouw te lopen en het licht door de grote ramen te zien vallen’. Aan het woord is Leonard Evers werkzaam als componist/arrangeur en als dirigent. Hij heeft het arrangement verzorgd voor de feestelijke jubileumavond op zaterdag 12 september om 20.00 uur in de Hooglandse Kerk. Toegang is gratis. ‘Als componist werk ik veel in het theater. Ik maak voorstellingen waar muziek een zeer belangrijke rol speelt. Het leuke van schrijven in deze context is dat je als componist niet eenzaam opgesloten zit, maar op de vloer werkt. Als dirigent ben ik verbonden aan het Ricciotti Ensemble, een straat-symfonieorkest dat overal en voor iedereen speelt, behalve in concertzalen’. Op mijn vraag of hij een relatie ziet tussen muziek en een monumentaal gebouw, antwoordt Leonard: ‘Ik denk dat gebouwen en muziek voor elkaar
34 | Leids Kerkblad
gemaakt zijn. Het gebouw is niet alleen de klankkast van de muziek, maar draagt ook bij in sfeer. Elk hoekje en elke verhoging klinkt weer anders. Dit maakt de Hooglandse Kerk ontzettend bijzonder. De akoestiek is heel divers. Hier hoop ik 12 september gebruik van te maken!’. Wat is de rode draad in het jubileumprogramma? ‘Met koperensemble en diverse solisten wil ik belangrijke facetten van het nieuwe orgel onder de loep nemen. Ook theatraal zal er het een en ander gebeuren, maar dit is nog een verrassing. Voor het programma putten we vanwege de herkomst van het orgel uit de traditie van de Engelse muziek door de eeuwen heen. De combinatie orgel en koper is ronduit spectaculair, en leent zich voor bewerkingen van onder andere Elgar, Strauß en Händel’. Desgevraagd zegt Leonard dat ‘het opvallend is dat het programma vloeiend in elkaar overloopt. Je valt als publiek van het een in het ander. Je zit voordat je het weet via Händel zomaar in een tango. Ook verheug ik mij ontzettend op de medewerking van danser Kenzo Kusuda en stadsdichter Wouter Ydema’.
Blauwe Uur zet de Hooglandse Kerk in het licht Voor de viering van 700 jaar Hooglandse Kerk zet het kunstenaarscollectief Blauwe Uur (Andrea Dröes, Jurjen Alkema en Jos Agasi) de kerk 11 avonden (3 t/m 13 september) in bijzonder licht. De zuidgevel wordt met videoprojecties getransformeerd en in beweging gezet. Het project is een eer en een uitdaging voor Blauwe Uur. ‘Het is een prachtige kerk die een historisch moment viert. Toen we gevraagd werden om dit kracht bij te zetten met onze videoprojecties waren we vereerd. Het is een uitdaging voor ons, niet alleen omdat het een monumentaal gebouw is, maar ook omdat we alle beelden specifiek voor dit moment maken. Uit een grote hoeveelheid bronmateriaal halen we de elementen die goed werken op dit bijzondere
‘canvas’. We maken animaties, zetten beelden in beweging op de muziek en smeden dit samen tot een kloppend geheel.’ Eerder projecteerde Blauwe Uur op de Peperbus in Zwolle (zie foto). Ook projecteerden ze op de Meelfabriek tijdens een voorstelling die ze maakten voor Schemerstad Festival. Andrea, Jurjen en Jos zijn enthousiast over de voorbereidingen voor de eerste avond. ‘Op donderdag 3 september om 21.00 uur wordt de aftrap gegeven met een feestelijk spektakel van projecties, licht, muziek en zang. In deze eenmalige show, die ongeveer een half uur duurt, tonen we verschillende aspecten van de kerk. De geschiedenis van het gebouw, de architectuur en ook de kerk als plek van religieuze en culturele samenkomst komen aan bod. De projecties zijn afgestemd op de muziek, die varieert van Gesualdo tot Händel. Vocale bijdragen worden geleverd door mezzosopraan Emma Brown en het Pancras Consort. Voor het slot hebben we iets speciaals bedacht, dat wordt indrukwekkend. Daar moet je gewoon bij zijn, om zóveel tegelijkertijd te horen en te zien...’ Cent van Vliet, voorzitter programmacommissie
Kerkdiensten ■■ Zondag 30 augustus
Deurcollecte: G.O.O.S.
De Regenboog
10.00 u. mw. ds. E.S. Smidt, Maaltijd van de Heer
10.00 u. ds. A. Alblas, doopviering 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. ds. J. van Malde Marekerk
10.00 u. ds. T. Jacobs, Heilig Avondmaal 17.00 u. ds. W.J. Gorissen, Voorthuizen Maranathawijk
10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk
10.00 u. ds. G.J. Venema Antoniuskerk
10.00 u. ds. O. Elseman, Den Haag De Regenboog
10.00 u. mw. pastor M. Hoogervorst Evangelisch-Lutherse Kerk
10.15 u. geen dienst
Dorpscentrum Oegstgeest
10.30 u. drs. J.W. Douwes, Gouda Waalse Kerk
10.30 u. ds. D. Ribs
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest LUMC
10.00 u. ds. A.J. Hammer
Alrijne Ziekenhuis Leiden
10.15 u. pastor H. van Breukelen ■■ Zaterdag 5 september
10.30 u. ds. A.J. Noord, Haarlem
10.30 u. niet bekend
Dorpscentrum Oegstgeest Waalse Kerk
10.30 u. ds. D. Ribs
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. geen dienst Overrhyn
10.30 u. pastor H. van Breukelen LUMC
10.00 u. pastor J.H.S. Evers
Alrijne Ziekenhuis Leiden
10.15 u. mw. B. Heubeck.
Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal) dienst voor doven
10.00 u. A.K. van Dalen
■■ Zondag 6 september
Deurcollecte: huur en onderhoud kerkelijke gebouwen Hooglandse Kerk
10.00 u. ds. Alblas en rabbijn A. Soetendorp 11.45 u. oecumenische studentendienst, prof. dr. R. Ganzevoort, opening academisch jaar Marekerk
10.00 u. ds. T. Jacobs, Heilig Avondmaal 17.00 u. ds. T. Jacobs, dankzegging Heilig Avondmaal Maranathawijk
10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk
10.00 u. ds. G.J. Venema Antoniuskerk
9.15 u. ds. J.C. van Dongen
Waalse Kerk
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. R. Rus, Oegstgeest Overrhyn
10.30 u. mw. E. Kruyt. LUMC
10.00 u. pastor H. van Breukelen Alrijne Ziekenhuis Leiden
10.15 u. ds. A.C. Kooijman, dienst van Woord en Tafel
Dorpskerk Leiderdorp: dienst voor mensen met een verstandelijke beperking
15.00 u. pastor R. van Dijk
■■ Zaterdag 19 september ■■ Maandag 7 september
Zuydtwijck Haagwijk
15.00 u. pastor H. v. Breukelen
10.30 u. mw. ds. M. Wassenaar ■■ Zondag 20 september
■■ Donderdag 10 september
Deurcollecte: vredeswerk De Regenboog
19.00 u. pastor A. van der Helm, eucharistieviering ■■ Zondag 13 september
Deurcollecte: Jeugdwerk PKN: ‘16 jaar en dan?’, Marekerk: IZB
Zuydtwijck
10.30 u. pastor H. van Breukelen
Dorpscentrum Oegstgeest
10.30 u. mw. ds. I. Hasselbach-Jongsma, Leiderdorp, presentatie jaarprogramma
Overrhyn
10.30 u. mw. J.K. Borreman-la Fleur, Leiderdorp
10.15 u. mw. B. Heckel
10.15 u. geen dienst
Evangelisch-Lutherse Kerk Hooglandse Kerk
Evangelisch-Lutherse Kerk
Hooglandse Kerk
12.00 u. ds. A. Alblas en mw. ds. C. van den Berg-Seiffert, herdenkingsdienst 700 jaar Hooglandse Kerk, m.m.v. Leidse Cantorij en Schola Cantorum (gezamenlijke dienst LBG en LSE) 19.00 u. ds. Alblas, Evensong, m.m.v. Leidse Cantorij Marekerk
10.00 u. ds. T. Jacobs, jeugddienst 17.00 u. ds. F.A.J. Heikoop, Harmelen
Hooglandse Kerk
10.00 u. mw. ds. G.K.M. Smit-de Groot, Zoeterwoude 11.45 u. oecumenische studentendienst, pastor W. Burgering Marekerk
10.00 u. ds. H. de Leede, Amersfoort 17.00 u. ds. K.F.W. Borsje, Katwijk aan Zee 19.30 u. ds. T. Jacobs, alphadienst Maranathawijk
10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk
10.00 u. ds. G.J. Venema Antoniuskerk
10.00 u. mw. ds. E.M. Ezinga, oecumenische viering met de parochie Lam Gods De Regenboog
10.00 u. werkgroep vieringen Evangelisch-Lutherse Kerk
10.15 u. geen dienst
Dorpscentrum Oegstgeest
10.00 u. zie Vredeskerk
10.30 u. mw. ds. C.A. Schoonenberg-Lems, ‘s-Gravenzande
10.00 u. ds. G.J. Venema
10.30 u. ds. D. Ribs
Maranathawijk Vredeskerk
Antoniuskerk
10.00 u. mw. pastor E. den Herder-Michielsen De Regenboog
10.00 u. ds. J.F. Boon, m.m.v. het Regenboogkoor
Waalse Kerk
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. geen dienst Overrhyn
10.30 u. ds. P.F. Warmenhoven
Leids Kerkblad | 35
LUMC
10.00 u. pastor J.H.S. Evers
■■ Zondag 4 oktober
Alrijne Ziekenhuis Leiden
Deurcollecte: Kerk en Israël
Duinzigt College Oegstgeest dienst voor doven
Hooglandse Kerk
10.15 u. concert
10.00 u. ds. F. van Dijke
■■ Maandag 21 september
Haagwijk
15.00 u. mw. ds. M. Wassenaar ■■ Zondag 27 september
Deurcollecte: jeugdwerk Leiden
10.00 u. ds. A. Alblas 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. ds. K. van den Broeke 17.00 u. ds. R. Crew, Evensong, m.m.v. Leidse Cantorij Marekerk
10.00 u. ds. R.H.M. de Jonge 17.00 u. ds. T. Jacobs Maranathawijk
10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk
10.00 u. M. Boelen Antoniuskerk
10.00 u. mw. W.J. Bettenhaussen-Baak, Zoetermeer De Regenboog
10.00 u. mw. pastor M. Hoogervorst Evangelisch-Lutherse Kerk
10.15 u. ds. M. Barnard, startzondag Dorpscentrum Oegstgeest
10.30 u. ds. E.P. Meijering Waalse Kerk
10.30 u. ds. D. Ribs
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. mw. J.K. Borreman-la Fleur, Leiderdorp Overrhyn
10.30 u. mw. L. Kromhout
Hooglandse Kerk
10.00 u. ds. T. Jacobs 17.00 u. ds. A. Christ, Katwijk aan Zee
Marekerk
Marekerk
Maranathawijk
10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk
10.00 u. oecumenische dienst, Heilig Avondmaal 9.15 u. ds. B.J.W. Schelhaas De Regenboog
10.00 u. mw. ds. E.S. Smidt, Maaltijd van de Heer, m.m.v. het Regenboogkoor Evangelisch-Lutherse Kerk
10.00 u. oecumenische viering in de Vredeskerk Dorpscentrum Oegstgeest
10.30 u. pastor H. van Breukelen Waalse Kerk
10.30 u. ds. K. Blei
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. ds. A. Vuijst, Noordwijkerhout Overrhyn
10.30 u M. v.d. Linden LUMC
10.00 u. pastor J.H.S. Evers
Alrijne Ziekenhuis Leiden
10.15 u pastor H. van Breukelen.
36 | Leids Kerkblad
10.00 u. ds. A. Alblas, m.m.v. Leidse Cantorij 11.45 u. oecumenische studentendienst, P. van der Geest 10.00 u. ds. A.F. Troost, Ermelo 17.00 u. ds. T. Jacobs Maranathawijk
10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk
10.00 u. ds. G.J. Venema Antoniuskerk
10.00 u. mw. pastor E. den Herder-Michielsen De Regenboog
10.00 u. ds. E. Meijering
Evangelisch-Lutherse Kerk
10.15 u. mw. B. Heckel
Dorpscentrum Oegstgeest
10.30 u. mw. E. Kromhout Waalse Kerk
10.30 u. J.B. la Grouw
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. geen dienst Overrhyn
10.30 u. ds. H.J. Hemstede, Leiderdorp LUMC
10.00 u. mw. ds. M.A. de Vries Alrijne Ziekenhuis Leiden
10.15 u. ds. A.C. Kooijman, Woord en Tafel
10.15 u. mw. R. Schultheiss, Sassenheim m.m.v. Cappella pro Cantibus
10.00 u. mw. ds. Dibbets - Roest
15.00 u. mw. ds. E. de Paauw, Heilig Avondmaal
Alrijne Ziekenhuis Leiden
Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal) dienst voor doven ■■ Maandag 5 oktober
Haagwijk
15.00 u. pastor H. van Breukelen ■■ Donderdag 8 oktober
LUMC
10.00 u. ds. A.J. Hammer
Deurcollecte: kosten predikanten en kerkelijk werkers
10.00 u. ds. A. Alblas, Heilige Doop 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. ds. Chr. van den Berg-Seiffert
Antoniuskerk Hooglandse Kerk
■■ Zondag 11 oktober
De Regenboog
19.00 u. pastor A. van der Helm, eucharistieviering
Dorpskerk Leiderdorp: dienst voor mensen met een verstandelijke beperking ■■ Zaterdag 17 oktober
Zuydtwijck
10.30 u. mw. ds. M. Wassenaar