De Liriburgse dialecten. Als wij Limburgers on dialect spreken, van wat voor Gen taal bedienen wij ons dan eigonlijk? Het antwoord op doze vraag not gegevon warden da vorra van eon geographische on taalkandigo plaatsbopaling van de Linburgse dialecton, livaarvoor wij oven an 17) 1:ap terug mooten doon in do geochio0.6nis4 De gezamenlijkc talon d61- we,rt.;1d gowoonlijk naar hun uitwencligo structuur :in orikele grotto groepon verdeolde De familio dor Indoc;orriaar., talon, wata:rboo bijna alle talon van Europa on con (3_031 k.7:7' Aziatiricho behoren, maakt doel uit 'yam dozor groor,cla. Dc Indogermaanse talon op han bsu.vt zljn :oor te el Idevcohoidon in onige min of moor vorvia...e;o 'oalong ,:oopcna, waarvan hot Dit Gonaa tomloti ,c :ord'o 17cer Germans or vordeeld in Noord-, Oost- on WostGornaano. Met dit laatste moot= wij CMS na oven nador bezighouden. Het omvat he Angekn,k1.3isch, hot Fries, hot Saksisch, het Reankisch, hot IT:nsisch on Th ,'irirgs, het Alomannisch en Boiers. Hot Alerannisch on hot Beiers ziin de voornaamzto dialocton van hot Opper-duits, dat Met het iTiss .7..:: ;61). on Thu rings plus con godeolte van het Frankisch het Hoog-duits tan.lgebiod vormt Daar tegonover staat con Noderduito tan.lgepied, dat wordt govorre door het andoro godoelto var. hot Frankic3ch plus hot Saks isch, Fr io on Angolsaks Wij zion dus, dat hot Frank 3:0h taalkundig in twoe godoolten uitoonvalt. Het Zuidel i.jk dool,, dat Hoogduits is, wordt middei- en Op por.:lra,nkisch genoernd; hot Noordolijk &lei., het Nedorduit so dus, hoot Nader-. frankich. De loop der gronslijn moot grdoendoels op de kaart van D o.itsio.nd word n gerolgd. (Borrather lib) Slochts in hot zuldoostelijk lioc::je var. Zuld-Lirabuaz loopt zij over eon kloino afotanl over Nodorlands Nederland (voor zover niet Frio:: of Soksisch) ii dus, op dat kleino hoekjo ala , goh6c3. Neder-frarkisoh. Fr.dos de provincies Frio S laud 0,:a Nocr dHoIiaaad (grot,onfze 3 I: ; Saksisch re ijn Groningen, Drontie, Over:1,1301, Gaidoripa 3 (godeoltolijk). Hot over:ige gcdooltc van ens Zeeland, Zuid-Holland, eon gedoolte van Noord.-Ho11a7A, -
-
.
-
.
-
-
-
-
-
.
-
-
-
Utrecht, eon gedeelto van Gelderland, Noord Brabant en Linburg (uitgezonderd do uitersto zuidoostelijke hook) is nederfrankisoh. Do taalku.ndigo verdeling van on land in Fries,, Saksisoh on Frankisch datoerb natuurlijk niet van vandaag of gistoron. Zij is zo oud als do Frionz,,,zi, Sa.ksers on Frankon bowoners van dezo stroken waren. Do imcun Frankon īs echter Imar oi verzamelnaarn voor versohilprooles Gender lendo StaIiOfl dlo xiot Bb do koff t a I . 7roog dialoeolsoh gowas al pralcen HUM sohakoord, Zo onderschoiden wij tegenwoordig og oon Ho13 ands „ Brabants on eon Linburgs ranidsoh Doze groopering stolt zioh dus op historisoh standpant, naav al de oeroudo Gernaanse dialooton zijn niettemin nog sprixiglovende ton, Dat in doze opzet hot Engels, het Duits, hot Nodorlandc onz. (taalnarnon dus waar non gcwoonlijk moo begint) ontbroken, is duidolijk. Dit zijn secundaire talon, vool jonger darn do levonskrachbigo -dialooton, die do grondstoffon hebben gel overd voor do opbouvv . van dozo talon, zond.or golf och0.r hun eigen bostaan on vordore ontwikkel'ing to hobbon prijsgegaven. In on land heoft zich in do 16o en 17o oeuw, ondor bijzondore onstandighoden, uit enkelo stads-dialooton van hot I'ollandA-Frankisoh, vornengd net Vlaarnso, Saks:Llohe on Frioso bestanddelon„ eon taal ontwikkold die aam,ankolijk als gosohrovon on later ook als gospokon taal hot Algomeon Nederlands is geworden. Al zijn do d_i_alocten, die in ons land wordon gosproken v oora.:d, vool oudor altharo clan hot Algoincon Ned.o:rlinds, non moot &it och 400r niet dozo dialeoten in do loop der zo verstaan, couwen ongowijz:l.gd zouden zijn goblevon. Tech wordt d vaak In het hoilige vo.ur van o on bctoog s dat do clialooten do oudsto ra,pieren ton on d.at zij voor do taalhictoricus van onschatbarc waarde zijn, zo voorgef3told,
Iedere levonde taal is als eon organisme, waarin zich ovoluties voltrekken, waarin iota afstorft on waarin lets nieuws groolt. Zo zijn ook, hoowol niot me rkbaar , van gono rat le tab gonoratio onz e dialecten voartdurend veranderd en veranderen nog steeds. Dit raoef, bij de dialecten dos to Germ der hot goval zijn, omdat daar het gesprokone niet gesteund on gefixeerd wordt door eon geschrevon taal. flit neon* echter niot wog, dat do taalku.ndige grorcnr,511:::7 ., bwiz. do eigenaardighod.on die karakteristiok zijn voor do ono groop van dialocton tegenovor do andero boy. voor Frankischo dialocten togenovor Saksischo), zijn gobievon en dat ook avowoorden, zegsvrijzon, rigens vool van hot oudo grammat ischo of syntactir ,72c) vormon, is blijven bestaan. .
-
Na doze historische boschcuwing, die nodig was juisto kijk to krijgen op wat de dialecton eigenlijk zijn on op do taaikundigo positio, dio do Limburgso dialecten lame:Ton, zullen we on nu gaan bezighouden met hot begrip Ti Limburgso dialocton", contemporain gezion. Natuurlijk kanon daarrace bedoolon: do dialooton die in Limburg (mar vorkiezing to boporkon tot ItT .7.1d.oIslatads Limburg of ult to treidon tot Nederland en Bolgisch Limburg tozamon) iroraen gesproken. Vorder hebben wij reeds vnien dat de taalkundigon, ook bij oen nadero beschouwing dor dialecten, werken met eon onderscheiding: Linburgs Frankisch. Deze onderschoiding is echtor vrij subjectiof au hot taalgebied, dat men Limburgs Prankisch wil nooraon, is niot bij alien die doze term gcbruf,kon oton groat, riaar hot valt in iedor goval niot amen ook niot op do kaart van Nederland - mot het grondgebiod van do provinc lo Limburg . Er is echtor nog eon derde begrip on dit bodoold non moestal, wannoor on sprookt van: hdc LInburgs. Vo or Limburgers is hot overbodig to eggon,,, dat hiormoo niet kan wordon bodoold: hot Limburgse vieten alien, dat can of do Limburgso taal, want, zfr Rigor:one Limburgeo taal niot bestant,, Mil 0 en
,
.
To+ch wordt juist door de tor zake kundigen heel vaak gosprohen van: het Limburgs . Wat bedo©ld men daar dan wel nee? Men hooft dan niot zo zeer eon bepaald dialect of bepaal.do dialeoton op het oog, a,ls wo l b epaald e taa leig enaardig hed nn, dio kent.nerken]. zijn voor L i ,burgso dia3.octono Met op2ot schrijvon wij hior niot ē de Limburgse dio,locten, want die bQdoeldfl taaleigenaardighQden ILoraen diet (3.l1omm1) in iedQr dialect :, dat in Limburg wo^.^dt gosproken, voor.. Aa.ngozion het vchtor een complex van taalvorschijnsolen, is, dat niot voorkort in dlalacten., gosprokon buiten Noderlands en B4lgisoh Limburg (globaal boz ion) s moot non dus van do dl.alocten in do prow in.c ies Limburg, die doze taala igcnaardighodon, althans do incest konmerkonde daa,rvan s niet boz it t+sn, z oggon, dat Z i j nict typisch Li.mburgs z De grens tussen het typisch en het niet-typisch Limburgs taalgc;b ied loopt tussen Venlo en Venray in de r icht ing Zu id-West naar No ord-Oost . Van onz e s pec if iek Limburg se taa le igenaardigheden wil ien wi j hier de meest sprekend.e ervan aanstippen. Vooreerst de karakteristioke lettergreep-intonat ie, waardoor twee klankverb ind ingen die ortho-grafisch precies eendcr moesten worden weergegeven, tot twee geheel verschillonde woorden worden. Indien men narnolijk een Zuid-- of Middon-Limburger zau vragen de k:.ankverbinding w + lange le + s to willon uitsprekc;n, zal hij ten antwoord geven dat hij dit zonder neer niet kan., omdat hij niet weet of men het Limburgsa woord badoelt dat in het Node-;rlands melodic, wijze betekent, of het Limburgso equivalent vt:.n het Nedc r:lands e b i jvocgel i jk naamoord wijs , vorstandig . In het eorste geval ?,a1 hij hot ';`.1 uitspreken met oen forso lange ie -klank, die v>>or do s abrupt wordt afgebroken, 6erwijl hij in :act tweede geval ook eon large icx:^ank zal laton horon, die hij colter cnigszins , ,; iepend zeg t on hclemaal laat uit-klinkon, vo or de. s word aangEz et . Spec iaal voowj eon. niet -Lirnburiar z h et voor vonedig bc g rip vtraarschi jnlij k noodsakol i jk z i jn, dat hij hUt klankTerschil -
..^...r..._ . _._,
._._. .,_
--
.
•• hoorde, mar eon ding moot in elk gm al duidelijk zijn: dat bier gccn prake is van homonier= (gc-
lijk klinkando woorden met verschillendc betekonis) zoals het Algameon Nederlands dic ook kent. 't Is juist eon cigcnaardig vorschil in do intonatic van de klinkers (boide zijn zc echter long, tcrwijl de omgcsvende klankon in bide gcvallon prccios dezclfde zijn), dat de twee klankvcibindingon tab twee gohoel verschillendowoordon maakt. Doze polytonic of mecrtonigheid, die het toch al zo rijko Limburgsc klinkersystoom van eon dubbel stol vocalon voorziot, boheerst de gehelo Limburgso vorm-
lecr on is voor eon zeer groot deel dobot aan
dat
typischc, in do Limburgse wijzo van sprdken dat men, vaak ten onrochte, zangerighoid plecgt to noamon. Ean teed e typisch Limburgse taaloigenaardigheid is to horon in dc vorlodon tijd van do zwakke workwoordon. Terwij1 in hot cagoincon Nederlands do vorledon tijd van do zwakke workwoordon met -to of not -do wordt gorvormd, al naar g olang do stam van hot werkwoord eindigt op eon schorpo medeklinkor (hot beroomde kofschip!) of nict, s het achtervoogsel in de Limburgso dialecton steeds -do, Imaarbij ecn scherpo slotmedoklinkor van do stam wader invlood van de volgendo zachte d ook zacht wordt. Voorboeldon: kabdo (kapto), sfc O"de (stootto), maagkdo (mEikte), suvdo (suftc), fiodzde (fictste), wagdc (wachtte). Vervolgons wIllon wij nog (or 2:ijn or ochter nog moor) al s specifick-Limburgcc eigcnaardighedon vermeldon do oh-7,:lara op hot oindc van de woordon: ouch (ook) on ich (ik), mich (mij) on dich (jai) en do sj-klank (nit to sprokon alt: do Daitri!c suh) aan het woordbegin voor do Oud-Gonaanco binding sk (in het A.N.sch), Vool:Loolach: cjorp (scherp)Tsjriovo (schrijvon), -
Nog alikcle &nacre belang:oijko (hodwel nic'c;ty pi31h-Linburgne) of.zonaard :747hedn zijn do volgon.
dc:
do meervoudsvorming van zelfstandige naamoorden zonder chtervoegsel (bank: bank-benk, stool: sjtool-sjtoul, woord: waord.-w ea. o. rd); b. het voehruldig optreden van de umlaut; behalve in de zojuist gonoetride vormingon ook in de vervocging van sterke werklAroorden (valle - doe Ire's hae velt), in vorkleinwoorden (appol eppoike) en in afleidingen (bakke bekker); c . de sjuitspraak aan het woordbegin, voor A.N. s in dc verbindingon sl, stri, sn, sp, st on zw Tvroeger sw): sjloch (sloch0, sjmaak (srnaak), sjnoof (sruif), sjpin. (spin), sjtool (stoel), s dwumrno (mermen) ; d. de sj-klank aan hot woordeinde voor de oudgermaanse klankverbindin sk (in het A.N. s): Geleens: flesj (fles), mos7mus), en osj(E7s); C. de vorn v klinkor + r voor do ondorworpsvorm van het porsoonlijk vo— ornaarnwoord van de eerste persoo.n rneervaid: year (Arij). a.
.
Wij willen doze mnloidirig niot besluiten zon-
dor even ap,.ndacht iæ hobben gcsohonkon an con oprnerking, die men in allerlei bewoordingon zo vaak hoort, zelfs uit cc mend van Limburgers, en die hierop neerkomt, č.at de Linburgse dialecten nzo'n bootjo crbasterd DuitsY zouden zijn. Het is zokor waar dat het L ineibu rgs n oga 1 Du it s -ao ht ig klinkt on hot naar eons 20 populair uit tc drukken. 117ij bohooven bijvcorbcold maar to donkon aan hot veel.vuldig optrodon van do unlaut, aan do sj,ultspraak voor de Nodcrlandr o sch, aan hot persoonlijk voor na.arivroord doe vor,r de 2e persoon enkelvoud, aan vorrnon rnich on dioh, aan de in hot Lirnburgs, zeer gewonc uitga.ng --el'o het noelivoud van zolfstandige marlwoot-der, to 'vernon, aan do talrijke Lirnburgse woordor, die veal in het Duits naar nict in hot Nedcrlands voo:.:1- ono.n.„ Hot dcnip,irc:.-oirao z ro T rn r nr.i '1; (3 do goda -;1"- -.3 oorza9_17. van d. r) h-G e aak is hot oo,1r'Ge2.' naar als Jon or7 rd:rag Degonon (2.1e workolijk , :.1..r,-1.7.,1.1, aak is hot oo,1r'Ge2.' aak isnaar hot oo,1r'Ge2.' als Jon or7 naar als- 7 Jon or7 bedoold) de boworinc Bb do koffCtrc's7 ,
-
Limburgers zo'n beetje verbasterd Duits brabbolon zullen dit dan wel toeschrijven (indien men or althans over heeft nagodacht) aan het feit dat zij grensbewoners zijn en niet voldoend.o taalkundige ruggegraat hebben orn bun dialect van vreernde gmetten vrij be houden. En de dialectsprekors dan langs de Oostgrens van Gelderland, Overijsel, Drente en Groningen? Waaron. zouden juist de Limburgers zulke linguistische slappelingen zijn? Neon, de zaak ligt andors. Onze Linburgse dialecten vormen in daze haus goon uitzondcring. Ook in Groningen, Drente, Overijsel on Gelderland vertonen de Oostelijke dialecten grote avereenkornsten net do naburige Duitse streektalen. Dit kan trouwons niet an ders. Het is eon algenene taalkundige wet, dat taalverschijnselen zich vanuit eon of andcr centrurn kringsgowijzo vorbreiden. Schorpo dialectgrenzen kunnen worden govorrnd door natuurlijke vorkeersbelenrneringen zoals brode rivicron, uitgestrekte heidevelden of bossen, maar niet door staatkundige scheidingen, die altijd onigszins willekeurig on bovendien vaak vrissolend zijn. Do tegcnwoordigo (wij denken hierbij niet aan do recente n correcties"!) grans tussen Nederland on Duitsland geeft viol de scheiding aan tusson do Algoneen Noderlandse on de Algoneen Duitse cultuurtaal, mar zij kn de historische verwantschap van de ocroude dialecten aan wccrszijdon van die dcnkbecldige lijn niet te niet doen. Er rest nu echter nog de vraag, waarvoor do avereenkonst tussen do Linburgse dialecten on het Duits zovecl orivallender is dan de overeenkonst tussendo andore genomde Nederlandso rand.dialecten en het Duits. Wanneer non spreekt van het Duits, dan bedoelt men daarnede de tegenlAroordige Algonone Duitse cultuurbaal. Nu wil het felt, dat voor de opbouw van die Iligenene Duitse cultuurtaal de zogenaande Hoogduitso dialectcn veel near bouwstoffen hebbon geleverd dan do Nodorduitso dialecten, of andors
- gozegd, dat vole belangrijko klankvorschijnselen dun aan de Hoogduitse dialecton, in de AigeTnene Duitso cultuurtaal zijn overgega.an. De straks genoernde Benrathor linie is de norrialc grens tussen het Hoogduitse on het Nederduitse taalgebied, Enkele taalvcrschijnselen hobben zich echter noordolijk *Nrerder verbreid dan doze lirdc3. De uiterste grens van het gebiod waarin eigenaardighoden der Hoogduitse dialecton zijn doorgedrongen, is de bekende Ucrdinger linie, die Nederlands Litnburg op de hoogte van Parningen ongeveer in de richting Oost-West doorsnijdt. Dit is dus do vorklaring ton eorsto van het felt, dat wij tal van k1ankverschijnselen van do Linburgse dialecten ten Zuidon van de Uerdingcr linio, terugvinden in do Algernone Duitse cultuurtaal en ton twee-de van hot felt, dat dit zoer in het bijzonder geldt voor de Lirnburgse dialocten binnen het gcbiod van de Benrather linie (Eygolsheven, Kerkrade, Simpolvold, Bocholtz, Vaals). Zo beschouwd is hot da.aron nog niot zo kwaad indien men oprnerkingen, die do Linburgso dialocten als brabboltaa1tos qualificeron, pareort net de ropliek, dat hot Duits inderdaad nogal voe1 op hot Limburgs 1ijkt!
Kats. OPMERKINGEN. 1) Indien niot andors is aargegeven, zijn do voorbociden uit hot Roornonds genomen. 2) gk ult to sproken als de g in h©t Franse gargon.
-
-
V. E. L. D. E. K. E. Vereniging tot instandhouding on bovordering dor Lin-. burgso dialecten.
AANVTIJZINGEN VOOR DE SPELLING DE LIVIBURGSE DIALEC TEN. (In principe vastgesteld in de redactie-vergadoring van 29 Dec. 4 14.1) Inleidende opmerk tiger. Bij hot opstellen van spellin&egels diont non do vol.gendo averwegingon te latcn gelden. Is de spelling, zowel van cultuurtalen als van dialecton, bestemd voor zuiver wotenschappolijke doeleinden voor hot maken van taalkundige studies, dan dient zij zuiver fonetisch to zijn, d.w.z. dat consequent voor iedere klank :mar 4,;)n token nag worden gobrunt en dat iodere nuancoring in klank en accent moot worden aangogoven. Is do spelling van eon dialect bostemd voor het schrijvend en lezond publiok irl.a .1AT. voor hen die littoraire producton in do stroektaal willon schrijvon, lezen on .q. ten gohoro brongen, dan diont mon z ich af to vragon voor welko kring speciaal goschrevon wordt: zuiver locaal (dus voor de bowoners von con bopaalde pla.tats in hot dialect van die plav„ts) rogionaa 1 (d .w.z • voor con kloinere of grot ore strock waarin hot dor p of do stad van hot gobozigde dialect gclogon is) of voor eon willekourige loz ors kr ing . Immors do spelling z al in het oersto goval eenvoudigor kunnon zijn dan in hot tweode geval weer raindor ingowikkold dan in herb derdo. Wij gaan in ons goral ult van doze twee feiten: 1. dat wij niet schrijvon voor zuivor wetonsohappolijk gobruik; . dat wi ons g oz ion het dool onz or voreniging , in hoofdzaak richten tot Linburgors on pas in tweedo instantie tot onze ovorigo landgenoten. verband met hot bovensta.ande volgon hier tweo dingon ult: 1. onze spoiling behoeft zeker niot fonotisch to ziin; 2. zolfs vrij s terko schakeringon in klank on accent
-
10 -
behoeft zij niet alle aan to goven (eon goed verstaander lieeft inners mar eon Inif woord nodig), hoewei zij nauwkeuriger d lent to z ijn dan wanneer z ij louter 170 or vooaal gobruik was best end . Vanwege do ?peak aannerkelijke vorschillen door nuancering van klank en accent naar plaats on streek zouden sornigen onz e spelling rills so hien lets moor ondersc he 1dond wensen. Wij hobben everwel goneond terwillo van oon gonakkelijko lcosbaarheid pnzer dialecttokston en ter voorkoning van groto noeilijkheden voor het norendoel ouzer schrijvers on vooral onzor lczers, aan bovonsta.andc richtlijnon to noeten vasthoudon en onzo spelling zo oonvoudig nogolijic to nooton houden. Dit, aisnedo de betrokkelijko vrijhold s die wij zodoende aan onze schrijvers laten, :Doge 1ozors en nodewerkers ten good() kon..en. ALGEMENE REGEL. Voor klanken, die ook in hot Nederlands voorkonen, gobruiko non de Nodorlandse tokens. Aileen voor andoro klankon kieze men de spelling ()nor vreonde taal (Duits of Frans ) of nicuwe tokens. BIJZONDERE REGELS.
Klinkers. aa = Ned. aa; op het elude van eon lettergroep sohrijven wij , evonals in het Nod., enkelo a: gape (goeuwen). 00 = Nod. oo; op hot ()Ind() van eon lettergreop schrijvon wij 'moor enkelo o: yore (voor goven). ee = Ned.00, op hot oinde van een lotbergreep schrijvon wij weer onkolo e: done (dionen). Cu = Nod .eu : vou le (voelen) le = Nod.io: gries (grijs) uu = Nod.uu; op hot einde von eon lettergreop schrijvon wij weer onkcie u: ruke (ruiken) oe = Nod.00: droef (druif). = kont ovoroen net de-kla.nk in het Frame woord mitre: Bear (Hubert). ao = kont overeon not de klank in hot Engelse woord law: paol (pal).
de . ncer gosloten klank bijv. in Hoerlens sjtoae (staan), Korkraads joao (gann), Valkenburgs loate (laten). ••.• ac komt ovorp. p.n met de klank in hot Frame woord bourre: paol (palen). •••• oa is weer do verwante noer gesloten klank bijv. Heorlens bioaske (blaasjo), Kerkraads h o arche (haartje). tas (drinkkopjo). a = Nod. = Ned. 0: kop (ho ofd). .= Ned. e: mots (nos). Ned. la: klunno (klinmon). u Ned. 1, dinke (denkon). •• = o km* overeen not de klank in hot Duitso woord Gator: br o gk (brug). • o kont overoon not con korto Nod. o: z;n. (z on). = kont ovoreen not do klank in hot Franso woord quol: As (H. MIS). oa =
.
. .
. .
In hct Octobornunraor van ti Voldoko" van 1949 hobbon wij goschrovon over cen karaktoristioko oigonaardighold der Linburgse klinkcrs: do polytonie of do nocrtonighoid. Dit intonatiovorschil wordt in do spoiling nict aangogeven, evennin als hot lengteversohil tusson do korto io, uu en oo onorzijds on do lango io, uu en oc andorz ijds Do zgn. stonnc 0, die wij in hc:6 Ned. bijv. horon an hot cindo van eon wo ord (kijkcn nons on, no ion) schrijvo on als a: you le (voclen); Korkmads (hij), woo (wio); Hocrlons Moore (heron). Do achtervocgsels dic in hot Nod. als -isch on -lijk gcschroven wordon, spollc non zoals non doze in zip. eigcn dialcct hoort. Aan hot woordoindc hoort men achtcr oen oo sons nog con w, sons nict. Men late zich hior loidcn door hct gohoor, bijv. Kcrkraads doo (jij) en doew (boon). .
12 Twooklanken. Hier kunnen alleo n de ou - au on dc 01 ij nooilijkhoden oplovoron. Wij spollen ou indien het eorsto oiemont oo-kleurig is on au als hot ocrste clement aa-klourig is bijv. Maastrichts vrouw (vrouw) en Kerkraads sjlauw (slin). Vgl. Ec hts b law (blauw, gaw (gauw). Eli do spelling van el ij richten wij ens naar de Nod. woorden; indion daar goon oi of co stud sobrijvon wij ij, dus Elaastrichts wo5. (woi), Vonlo's stein (steen), naar Maastrichts vrij (vrij), Hocrlens drij (drie). In verschillondo dialecten konon ook drioklankon voor bijv. Eysdons kowatcr (kator, Grondsvelds dowak (dak), Valiccnburgs browad (brood). Mon kan 10 zojuist gobru.ikto schrijfvvljzo volgon of spellon: koator, doa,broc.d.
Ovorgangsklanken. De ovorgangsklanken j on w schrijve men waar zij duidolijk wordcn wordcn gehoord bijv. Kerkraads 'no jouwo Poodo), Maastrichts mojor (no2dor), Roornonds blajor (bladeron), 'mar Hoerlens nioe (moor), Kerkraads knob (klavor) Me dek 1 inko rs Als algernono rocl richto men zich naar hot Ncdorlands. Als nicuwe tokens kiozen wij: do gk, die ovor ocitont not do klank in het Duitsc woord gut: brogke (bruggon); do sj, die overeenkont mot do klank in hot Duitsc woord soh:o n: sjorp (schorp); do zj, dic ovoroenkont not dc klank 5n hot Franse woord bijou : Roernonds do c z jond (duiz cad) ; do ti, die overoenkont not do kiank in hot Nod. woord tjalk: Roernonds runtj (runt), litrecrts loatj (gob. wijs laat .
.
dc dj, die overeenkont net de klank in de man Jogjakarta: Woorts zikdje (ziekte). de hj, die overoenkont :71 et de klank in het Nederlands woord franje: Roernonds nianj (nand), benj (banden) . Doze tekens-van-twee-lettors worden nooit dubbel geschreven, ovennin als hot ook in het Nod. voorkonende teken ch. In dezolfde govallon als bijv. de m, r, g, k, s, p enz. worden ook de j, v on z dubbol goschrovon Korkroads zivve (zevon), dizze (doze) , Roornonds wejjo (woolen). Voor ti kriigt do n hot knraktor van eon nj; non spello hier ochter n, dus Roernonds runtj (runt) on niot Trunjtj (vgl. de n in hot Nod woord bonk of in hot Togolso bank = band). Torwillo van do duidelijkheid gebruiko men eon scheidingsstroopjo bij vorkloinwoordon als in hot Korkroads Me-jo (boctjo) on in soortgolijko govallon. Aan hot woordoindo worde dc 1uo im!. 38on t of d, p of b, k of gk bopaald door dc noorv oud.svorn of oon ovont. vorbogon vorn: Rocrnonds bc1L-bcdde (bedbedden), rob-robbe (rib-ribbon), bro gk-br'o gkke (brug-bruggen), naar ITet-w;tto (wot-wetten), sjop•• S joppo (schop-schoppon) g ck-g okko (gok-gekken) In goy-alien al s Maastrichts hood-houj (hoed-hooden), good-gojo (good-good()) richtc 7.73n zich naar hot Noderlands • Is or goon neorvoudsvorn of vor"oogon vorn on komt het woord in het Nedorlo.nds niet voor, dan richto non zich naar do schrijfwijzo la eon vroonde toal bijv. Kerkraads jraad (Wits go code) z 0 juist. .
-
-
-
-
.
-
In de workwoordsvorvooging blipe de d1-spelling aohterwoge; non richto zich in het enkolvoud naar de persoonsvorn van het rneonrowl: Roornonds hae wed 4- zio wodde (hij wedt zij woddon), Maastrichts heer vind zo vinde (hij vindt zij vindon), hoer vont ze vonto (hij vond zij -v-ondon).
Do zgn. ta.ssimilatie (gelijimaking) van rnedeklinkers geve men aan: le. bij werivroordsvorrien die onniddellijk wordon gevolgd door persoonlijke voornaarnwoorden: Kerkraads vcr^.tst© = wits doe (weet je) , Maastrichts geiste gels doe (ga je). wader evekes waoh geer evokes (wo.chten jullie even), Vonlo's haete het hae (baeft hii), dao isse = dao is ze (daar is zij); 2e . in de verleden tijd van zwakko werkaroorden: Maastrichts iech danzdo (ik dansto), Roorrnonds hae fiedsde (hij fietste); 3e. bij woorden die als hot ware aan elkaar zlin gegroeid: Korkmads waffer luuj wat vuur luuj (wat voor mensen, wenste = wens doe (va.nneer je), deeste bis = dec. 's doe bis (die je bent), Maastriohts op ins- (op cons). obbins Overigens ga men net de schriftelijke weergave van dit verschijnsel ter wille van het vlug herkennen van hot woordbeeld niet verder dan hot Ncd.orlands. De LLrnburger is tromrens met daze as simi lat le z o vertrouwd, dat z ij bij het lezen tooh tot haar rocht kort. Men schrijve du s Hover niet: Kerkraads „wat saat ter Ho6boit toe" maar ,,wat z aat der Hoobeit doe" (wat ze i Huberb toen), niet Maastrichts n es tat soe is izaav dat zee is" (al dat zo is) Staat een korte klinAer op het einde van eon woord, dan voego men or nog een h achtor: bah, doh (daar), jeh (tja) enz • De nrak betoonde vornen van lidwoorden on vo ornaarriwoorden schridve men evenals in het Nederle.nds net een apostrophe: ?t (het), n (con), trn (hem), t Ie (haar), Maastrichts m'n vrou'Ar (mijn vrouw), di nne maan (jouw rnan) • !I is
VI, 3 ende wo orden Vreende woordon die 7oldoonde in het Limburgs zijn ingeburgerd, schrijve men op zin Linburgs: Man,strichts boezjie (kmrs), sjeloes (jaloors), Roermonds Komunic (Connunie), sikkertaros (sc,cretaris). 1942 Dr. Win. Roukens 1953 Dr. J.C.P. Kats.
15
MIEN LMEURG. Wat halp mich datze% nge van Lixnburg mien lanjd, It Lanjd wo ich ben gebaore,, Es ich bie mich zelf not bekenne, tot sjanj, Mien Limburgse sjpraok hub ich verlaore. Wat hull) mich dat sjtuute van Limburg is sjoian. Al sjilder ich doezende kleū re, Mae gqit mich de monjd cape, hers be 'n toian, Dao kens to gein Limburg aan huere. 'n D10.1 an dat Limburg is min dialek, Es kenjd hub ich dat maoge Es Limburger haut ich mit 'n heilig resjp;* PC sjpraok van mien helm mach in b o re. .
-0-0-0-0-
Bewerkt naar eon godicht van KIEL STIENSTRA.
- 16 WIE DE BOER DE NAKM TE WEITE KAOM . Op 'no g ooe daag kaom eine boor langs ē groiat sjtuk lanjd en zaog doa d'n duuvel, dae druk aan de gang waor mit .. it benjs en kroewe van plante die de boor nog noiats ieodsr geZvn hauw. Hae b le ef e t ic d j e kieko, mae koosj op 't la st e wat bes to aan z ic h neat mi ee inhautc en vr oog : it poate?" Do duuvcl kook, lachdc on zag: ,rDat moos j to ' ns weito tr . .. ills it your it vicQ of do luuj n , ,Yroog de boor. ,: t t Is your dc luuj on os z e't ens g eprcuf d hubbe zeen ze gok d' rop" It Wocscrour zaes it dan noEt? Mao alla , ich kom it toch waal t o wC3lt o " . , „Dat da.chs te n , zag do duuvel, , r ich iQd mit dich van met. Kam ouvcr drie daag wool- hie truk. t c do naa'm, dan is 't sjuk lanjd mit alles wa.t d' .. rop s jtc it your dich. Wets 'tt c^m neet, dan is dicn ziocl veur ^nich. Aafges jpraoko?" Do boor dach effe noa. Zion z iEel verkoupo aan det n duuvol, dat is al z oia gct a Mac z oia e sjtuk lanjd mit Cod wet wie veu l kosbaar plant e . . . . . . . V' ruit, hac zouw in drie daag da c na am waa 1 k omm e to wo it e o , P Aang Qnornrnc" , z act t : . En doo g ing hae huives j . Aan z i en vrouw vc rt c ldo hap. nog n iks , rime s jnac hs k o os j hew ncot s jlaopc en loog mr tc prakkczeero ouvor do naam van die vra oin plant c . Hao d_ , ioodc z oia, dat zien vrouw anc h nQOt koosj s j loapo. „Wat hubs te toch' t , yroog z ' n vrouw. H liTo liks to euvcr to prakkez c,c re?" . „Htn" , bromd© do boor, dac noet doosj zekkc dat ' r cin weddings jap nit din duuvol haul/ . aangega.ngo. ^ s^Zak it mer t ^, zag z' n vrouti*^r, ,^angesj liks to murrigo vreug nog to woulo an ich zou nog gaQr get s jloape veurdat ich do keu not mclkc" . wcite miee es eino. 't Is rtAll^i i ', dach do boor, maugelik dat do vrouw ra.od Wie do boor do za,a,k in, geure on kl^rc he.uw vertold, zag do vrou^c^r: ^, Is dat allc s ? Laot dat .. mor aan m ich euvor, dao woit ich waal raod nit." 2e dricode zich nog ins lokker in do d o kkos en,s j lccp . Do boor waor b lie en s j lCep auch in. Din angorc :āurrogc wie de boor nao it vcljd waor, doog do vfouw zich c gaps aut kloid aa ,n, kroop it ic c s jte in 'n
tar,-ton .en drieede z.ieh doe, in de veLare van, ein. . . ; ; bed, taaterdzer. Mae ze tarok zioh tiktLe nibs *wile Ze zo, og - d:e. ^^^^^, . .: ^ wJa^ van aan en gire roigelrech noa rt ^^d ^ we: t aan do^a^ ^^ en ^e^n p^^e.. ^e ^rr^w k^p .g^^^ ^ kern dtr tus je, heel de kop gans deep: en kroop mow tu.s je pla.nto door. De duuvel zaog dot en nit efrm en bein ajlinge-rend reel) *'r: wHoi don, gels te oek nisne toebak. Doe hanks n mioh Dales . kepet. ziph bio Zola.- ^ i^ hoorde: de boor fleet to vreite.. Ze- kazen. Ze irees j zich good oin en maakde do..^ z e wce r bie en wa:gde tet heuro man haires j !mom. Wie heeura man . b:^^e bian. kaon vertelde zo volt za gedoan hatitw ^ e^ ^o. ^.or ^:tu^^:r j^ bl zo: dat t r do weddingsjap hauw gewacno .. dri.o 1at - or waor de boor weer acn t t s ituk- l:arz j d- woo do duuvol "Tour rnicb_ san woer aan rt work wtor. Do boor daoh: tr Dae It work." rt Ent t ,, zag. de: duuvel a ttwdbs to ca. w la do: plo.rtto hei. js . jIt" hogpos j t:,e: laeho . frNou on of", zo,g de beer on la,obric evc ho 1.. tt Dat kon Že& mich derffro n , rag do (larva, Tt ioat . :nor "ma k;oramo n '. „lbebak" : zag do boer. ic h w o i dat t r dc.t g :^ oz o^.. ^^^^ .g .ez ich van d€^ da^^ei roop tr: ttWqcsvan wets to dat?' ,Nike- mit to mako% laclide do boor, ^^^ , t is good hZ' on d^..:t is do boufaank"., . S j ei-0entn.ore ging en duuvel dt r tus a j en oat.En r. tItirdd w9a:or van do bo^r on de boorin 3 nit tale plante dio d''rrop : s jt+ong - o, tt; IeesAo walla ze de plarte acttrekko en getanges poate . , maro cerrdat do dtrertrel acif z x^.^ - oui neutc ge-. da on hunt , SAM: do. plartc , da.chte zo dat tt, toch g;^ . mo os j. z eon loete cleat s acul ^^F more. Zo ivex;zurgdri- do plante good on ban matte woord Want gauw vonjee do hm j oet wat zo° =it toebck k.eos d En do boor en do boQrin ging It good. G. SALDEN. .
.
.
-
:
^.
.
,
^-
:
:
.
'
„t
-
..
-
:
:
^^
- 18 WEELDE. Voer zeen ITarl de It sjrnaal ganoindo n Wart Os husko lik vlak atin de sjtraot. Veer Iloerdo gain fion noncero, Nog vi] minder deft ig gopro.ot. In ant htvsko s, nit twoi sjtoine ibropkos, mt zen dourke, woo noiats woord gebeld, Want belle zoon dingor van weelde wecide kost buulc vol geljd. Zo 1icde do hendjes Os vauwe Es do raurrogos zon sjeon door 't raan, En oaves noosj coder op zin kneekos Mit vaader on no odor tes,q.an. Veer krecgo op os kupke c krutsko In Os bedje or mae worn Zajaen kratskes zocn clinger van wooldo Zo naako en mooder neet orn. .• Wie os vloortioondo konjd woord gobaoro In dat buske dao ackiter aan de sjtraot, =odor: ovocr notte vorhoozo, Noe en hoos van get grter formaat." Doe huurdc 6s vaa.dor oin boordorie Hit a krutsk c aan 't io e'sjto sjtuk Zaiaen krutskes zoen dingor van weeldo In et alauwe Linburgse la.njd. .1.
-
t
Veer singe doa dclk same bae e Voural in de sjoiane naonjd e yoi Hit vaador on mooder on vieertieen Doorein of as 't not, auch op rie. Veer kocke onhoiag noa 't kruuts, Dat in do bleuendo linjobaum hing. En et mar of 'n hemolse weelde Door et naagore Christusboold ging. ..
Voer allonci zeon auwor gcwoore En de tied roet Os org oetrcin krutsko in de kop Os godroovc :the Bleef, heel poe.1 nit et lief woar et ein. Veor drage et nit door et lo.evo, Dot krutske dot nooder Os goof. Zoiain krutskos zocn dingor van wooldc, Die do waereld your gcljd as nolats goof. NONK PIE. ,
- 0 0- 0-
19 46.1,
Aan et Zjvcreikosor peodjo, hauvorwregs tosje Pot on Danike, doa hubbo sveer el paar zinc lanjd. Dat sjtok }mot on zoia to zekko u gesjiechtc" genaakt hie Os in do itnieje. Ich welt nog wie d.' n daag va vandaag, wio Vt op,d.e neugondo Mai van 't j oar vioo- rtig, op dat sjt .o.k eorpol hauwe gozat en wie, s angorendaags do Pruuse koame drouvor aanze% tto on conplio .riat ()Inc nuujo weog aanlachte novon et poed.je, wipt dat peodjo woar zoia sjacch, dat de Pruuco neat gain' genog koosjto avanc core . 117o z ,euvor t s jt (3k hauwo govare koarno natuurlik . gein eorpel oot. Al jr s op do noug,onde on dc tiedo Mel hob ioh dat toenge Barb vormaand. It Vourig joar hauw Ye r op datzolfdo cjtok torf gozice- d on wie ich die op oino gooc d...ag La d.'n ougs aan 't zichte woar t doe koan doa. opens (lino groato doftigo s auto pooqo opgebraggeld. 1Nao It kes or peodjo kent, wot waat dat zekka wilt; Qr. -1s gait It nogalle limo nit toorc is et veur kar on pcord nog neat to doon. Mao% r ood, dat voer altiod borgaaf motto es veer zjwoar gelo.(3 zoen. Die van Pot on Zjwolkoso motton ochorn unner borgop nit do vrach. Mao wie /eh zag: doa koam nich dat kovaak van omen auto aangosjtokt. Dc kook doe drin zoat sj .o.ddelde on sjokkoldo, dat ich neot wos wio r do hon,1 aan et sjtuur koosj lanjd koan, hauto. Wio 'r dan zoia ongeviocr aan woort 'in do rnoarizori2 toch zolf auch to nochicig. Hao sjtopde on kook ens on zioh hoen. Do hoalde hao ein g ŗ oiato lanjdkaart oot on kook doa cm n tiodjon op. Sons drioodo ha® do kaart ft ungQsjt3boavo an sons drieo- do hao zelf auch noa alle kenj. Mich tochs, dat ciao manne zich noot op de richtige plao#, voolt on ich )an got korterhie. Wie 'r :joh zoag, wonkden hae op ich on your dat 'r nich got govroag hauw zag ich: Dat is mich hio o in braggolorio, wear hlooc r. Goer ;oot zokor auch neat van does kone, 'oh dach, dat 'r mich versjtango hauw; hae lachde tonninsto. Mac 'vv13 hae doo got zag versjtong ich vino 'veaan devanno dach dot, er get Guyer knien zag onloh vroog: jao zclk der? Korn der uch hie got voor Your do 'mien zeuke? Je, ich dach auch , 91le: INaat naag dcon hicorkb tooh kOmario doon?" De keel lachde wear (3n ich ha,7_ta nog niks in de gate ich vonj i waal braaf gok, dat ich goine vets versjtong.
- 20 -
Doe woes ir O zichzolf on zag: It Anarika". Ich zeN k: n litraatbleef? Mot. goer noa Amerika? Mae dan zeet gir gans verkiee- rd. llorloot, dan hob der uch vies vorvattre. Es gir ŗoohdoor zot varo - waat ich uch nect aanrao - dan kom di r in ZjiAreikesen oet, doa Ilk Pot en doa Danike. En goad cli r truk, dan korn der in Yu.nstergclaen of Gol.aen oet. Zoet der dat kloiaster doadoa zola, goer mot iarig d1 kacronlet doorkieke dat is Abshaovo. Mae Aricrika miene leoven hic .ei r,dat lik Gino gansen angere kanjt. o©t oo en dat is wed Me vandan. Dat lik nog wior os Ansterdam, dan not dir it water euver".En ich hej Tm vanaaf it Zjweikeser %N poedje de weeg noaA.Ynerik6, gerweze, os tr nich neet gesjtop hej. Hao woes weor op zichzelf on zag nogons: * .3 laar aan en.....doe..... Iskierika". Ich keek 'ra ez) begoosj......ich opens got in de gate te kriege. Dee minsj kaon zelf oet Ancrika. ich zek: n Oa , nurzt mich neet koalik. Es ich uch good versjtoan., dan kom der zelf oet Anerika en dan zeet clir hie zoia get aan it toeristo, WIGno zaet. Oa, dan hub ich dat van die knien natuurlik auch verkiocrd. versjtange. Nunt neck koalik". Ja, noc woar it ,natuurlik do kuns oin do ninsj aan 't versjtanjd to brange woo 'r hie woR.r. Dae hauw natuurlik nog naiats van Zjwel.kcso gehuerd rich nar ens verIch ze% k:,,Ja. hiei3r, clan ;pot Och je, dais woar dutsje wo di r eigelik hoer ouch, goer versjtoat natuuKlik gel plat. En Holies• natuurlik ouch neot. Ich kca waal ci bitsjke Duitsj, vorsjtoat dire dat r,,,lesjien?" t Sjiont, dat fr ouch goin Duitsj vorsjtong. Hao ag tenninsto niks . Hae wear waal vrundjolik, cloavelr noet, mac WIG ir doo kigte, begooqj ich weer op Zion kaart bogoosj nich tech aaf to vroage of ich moor root betor wocr flan mix work gong. Mae doe zoen ichdoa open3 13.3rb koranon aantaper2,mit koff noa hour en zag teongo do kOrf in din orm,Bb 13h do Bb do koff. e brenge• Die din Arnorikaan: Bb do koff waal II1t uch vcerclig weve. Z:10 kont ouch nw get Frans , want ze is in it Deljs int pcsjnaat gFees." Ļj f āac rdr'j t noc versjtong on of it woar ondat woar ioh wccn, nac hac keck houro kantj oct. 11-1Coi sjo zola kort bic gokorme, dat ich hour k000j vcrsjtoan on ze rocp: fi lVaat i doa Pic, bectc do
-- 21 -t erf al aan t t verkoupc vourdat z o zo aaf h .o.b s? " „Nci Bork, d ia tv:f z al ic h waal aafkr ieg e isor Ich /Ate doze hieor ' t oavond is. Moak dich near g©in hie, dac ktiimp oct .Arnsri.ka 014.. 1. wo 'r heor mot welt ich neot Ich ken neet 1oi.as oot 'm wore. Waat ich waal welt is,dat 'r z ich vies verzraren hč^ot': Wie Berb hoort dat de ēn h.ieer oet .Amerika ko^:n, ^:oort 't, nog , nect nieo mat ich zag. et Begint r.nie h dr ek teeng e doe vrenc ruins i to kallo van: n 0a, a.angc3naa.m, dat dolt s rnich plez©er, hicer, dat goor i;ss hie vanoet knorika ens kor:at opz euko . Ic h win s j uch oino ric ht ig c ,t Good bye' t arca, © ouch nog „How do you do" on ich houp, da.t t uch hie bevilt .tt En doe bog3.nt it mich tech teenge doon hie^r to kZa.s jeneero an to ba1 joonc in 't plat, in 't Holies en welt ich in wa.at vour s j proakQn al lcno j on et hoof z ie h got droct, dat ich * noet wos wo zio 't ^ randan hoalde on nog veul minder wio doe mins j hour vers jtong . En g l ^if rn ich, ha,e vors jt ong hour, dat kavccr ich uch. War.^t opens zat Borb de korf noor , s jta.pde in do wage en gong move do •• . • keel zitto. En leer ich good cņ waa.l wos wie ich 't hate, doa voorta z e truk-opposj t t poodjon aaf. Ongonop do woog zoag ich zQ dri©o. Borb - zola. groutsj wia cin keuningin .. sjtook oinen ern ^ oot cn. . . . . .. edoa zoag ich. z e do Potter. . 110.0 ich niks rnioc koos j zeon, zat ich mich je berg aafl^oets op ein bossel terf, tupdon oin eio toenv- cinc klarnp, s jot rajah ein tas koffen inna an bog o os j te etc. ^
%
.-
were,hauw ich 't sjt^k 't a.l zoia got duustor bogoosj gans aaf en ouch al gehu ipt . En ich tra:~npe lde lang za.€un .. huives j , do zich euvor de s jouwer on in ein hanjd do korf. Den .Avorikaan woar ich al zoia good es vcrgaote. Hao sjtong rnich vvel opens woor kloar veurde {:cis, wie ich doa al van poart zoag sjtoan. wiods dac s jiekc waagc bie Os your „Waat ma.ag dac floe van z in 2: icn? tt zn,Q žch,bie mien o iga, „Qn waat rioag Barb mankoro om dac vx2omc kcol int hoes to d' n oavend kump hoalo . Ich hoap toch neet , dat dac vor -, b o dorvo . Waat kan me nit z o ia' nc mins j b cg inno ? s'toit '^n joa noct. tt ,tOch trncs t '9 dach ich doe J J 'ien ht ^^L era Barb waal ci viQOde1 cior vorkoch of hegt 'r zich eina knoa botcr vaur ongor vcraeg inges jlagc.' s Ich hauw 't good your dat ' r zich got woar aant d'rin s jloan, mac ncct ^nrie ich mich gQp,ch hauw; want wio ich kcuko inkoam g zoen ich mich doe sinjour achter do toafol zitto mit eke
- 22 tejjer beerpap your zich en cin sjreiapbotram in de voos. De man woar toch zoia vrundjelik, dat ich ouch moosj lacho wie 'r mich aansjprook. Ich versjtong /m dat r 't good bodoelde waal neet, mac ,ich zoag Ich wos noot boter tc zckkon os: r Ouch do goojon oavend en boat 't uch m.e2r sjnake." Doe rcpdon ich mich do achterkeuke irin ornnich do honj be wcsjo aan de pomp on voural on nit Borb to kallc. Borb laam mich al achtcrop on bogoojs drok t'explikere:,,Deen hioer• Mai' doze nach hie sjloo.pe." Do monad Yee' mich oape onjklicn auge woortc groiat2r. Ich zck: n Wo.dbleef?" "Doe blif hie sjloape", zoct Berb woer, !t hee runjd 't hic nog 't sjoanste van Bb do koff Och,Pic-, veer hubbo eine sjoiane toer germak, gams wied rondjon. Ich hob fn de koel bate zeon on 't sjporbpark on do 'doesenno Sint Jans Golaen en de kirk mane n En ouch zeker /t woonwa.gokang", z ek ich pa.af drop. "Noi, doa Zion y'r neet goncos. Mac g luifste nich, dat Ir nog lover de kloos zoa2: os do koel en nog lover cin ouw Linburgse boerderie os die villa's aan 't sjportpark. Hae zag: fabrioke on mine hauwe z c bie hun gonog en auch Uoian ru..uj hrK:.zer, doa hoofdc hae gaar noel; your hiehcer te komno, nae zoia'n sjoicez out goboo wio do kloos koanste in gans Ilnerika mot teengo. Hae noosj vcmall os weite ouvQr dc hie .o. romicte van vrouger on 't aut d'orp on iioh tochs, dat 'r nog mioe vorstanjd . van die auw-zakes haucw es mennigon ambtenaar. En wie lob /n doo ci paar hotols opneundo, wo 'r koosj sjloape, zag /14 dat r voul lover in ein.auw Limburgso boordorio kos wol oto. En ich dach, dabs sjloop on dat fr Pie." Ich zok: Il Good•Ye doe 1 l Waal good zos Bb do koff •• % njo, good venje, os 'r 't zelf moor good vinjdo Vocr hobbo joa gel sjtrounond vz.l.tor on goin badkoep on dat zion zoia/n iuu toch govvo:ld. Mao es 1 r noo porfoasj in emn boerderio w.Ut sjloaao $ , lok In dan in do vrio Me do poerd, dan w 'r owh ęņs mat dat is." ,‚Hello, vertel zoet Bqrb. „En noo zal 1011 dich noo aim) donne nog ons get vorbelle; Hilo hoot gezag, dat veer ens rjoa Atnerika n.00sjte konno." n Joa, it de fits zoker," zdic ich, Aoi, nit dtn troin on dan nit de boat en in Arnorika dan weer nit d troin," zaot Berb. Ich dach, dal; Borb konnc vocr Waal oino murgo maer got g2kdc on zag: your oettrokk- e. Mae es veer dan toch do goo kleier
- 23 aanh .o.bbe, waat do on veer dan sjra.d.des?" !Jilt die auw mop kan ich gaar neet lache n , zoot Berb ricer, „'t is richtig geneind.." ,,Mao Berb, waat is mich dat noe opens allenej, doe zos elne Bb do koff appetiet bedorve. Waab hobs dich apenej nit de% e vrene ninsj bedisseld? Datste•oine tejjer pap goufs on emn sjnauer mit sirolap, dat is nich allang good on ouch dat ir sjlieep. Mae wie kumste mich noe op zoia gedach on Guyer em reis noa Anerika to kalle. En dat nidd.en in d' ii ougs. Dat is niks your luu wio veer, dat is got your luu, die gewend Zion te reizo of die gosaudeord hoebbe. Mae das niks your Os." fi lgoveur fleet, zeet Berb doe, veer zion toch zeker sjus zoia good bode anger luu. En veer hobben as toch ouch nolats got gepernitteerd. Veer hobben altied he gdwirk. Veer.: ho'bbe your names mice to zorgeü Allawiel bo% sto niks oteld es to net enigreers on es veer ouch nog truk komme, dan ho"bbe veer nog niee gepresteerd es al die onigrgnte. Wie IT' ŗ s vriede Zion r noiats onger do klokkoklank oetgovrees. Me vr getrouwd woare noosjto veer helm bliove en nich *bunks Veer hobbo noe ein sjoian kans." ich sjoide nooraet nit klasjenere„ want es Berb zich get in de kop hoot gezat, dan kristo tt nog mit ge .ln kooke'tting inioo droet. En zoia woar 't ouch. En leer It sjpeel ein enj hauw woare veer 't al sane Gins. Veer zoue noa Amerika. goan. NONK PIE. -0 --a 0- 0
- 24 DE VOGELVERSJRIKKER. Ioh sjtaon hie midden op It Yeljd, Alloin en gans verla.oto En not, wan-b dat is jao mio Yak, Do yougel MG weg haute. ich ken 1 r tlAricoe. , die ho-bbe zich gaor. Ich gluif dat dic gaon trouwe, Want in nion heudjo,op de kop Zion die zich em n noske aan tt boowo.
',done l ānker ern dao bon ich kwiot. Dao hubbo zo aaf gcsjaoio, Omdat ze nich tris op cin Vour 'no sjnokkelaor hubbo gohaute. Zo rcepc got van talekij antique ? , Mao ich waor nect gauw gonoQ En your dat ich got zolikc koosj Knalde 't al door do loch. Eien % joske dat hingt ran dooroin. Do ruk is gans gosjpleete. Zelfs do knuip dio hubbe zo mich Nog van mien lief goreetc. Mjn brook die hub ich gaar noet Bb do koff Die hubbo ze nich gesjtaole. Die haot zich ap 'no goowo kie©r Eine zworvor konme haolo. Dae hauw dezolfdo n4ot wio ich Dat waor mien ongoluk. He sjtruipde zich mien boks gauw aan, Zione foddel kreog ich -bruk. Mao toch bliof ich tevroeje sjtaon. Alloin on gans verlaote, En zal, want dat is joa mien vak, De veugel hie wog hauto. -0-0-0-
Beworkt mar WIEL STIENSTRA.
- 25 KANJER POMMEL Za,k Imam, de moister van ooze klas De mandae acid mich bad. Hae licert ās get in de sjoial Ich g lull' no lets dat dat be jteit .
Ich 1;3k hie op d(.3 bank ein ei, Zoia zaed lac taege mich EQ, auch cant op die anger bank. Zak mnrn, floe vraog ich dicht 4
,
.
Die eior-lēkkerie van daene, Zou dat noe woarheid Zen? Dan waor ich es ich dat toch koosj, Lang goine moister rnieo . .e
En dan die lonjdkaart aan de /moor Och man, dat is gein kaart. Doa sjtaon veer go.ar en gans neet op, Nog met tns ooze gaard. En Sjongske naove rnich, ocherm, Dae kroeg ze op zien daak, endat hae met dr;k zekke koosj 1rTao de waoreld hauw gemaakb. En doe your sjtraof rnoosj hae auch nog Drek in din hook goan sjtaon. Mo ein dink avvieit ich zoker man, Dat Sjengske dat neet haet godaon. Dat 1ioro lfle2fl dat ben ich moug. Nci, dat is gein sjport, Mao wat ich uch nog zekke wol, Hie is auch• • • • • • • • • • ••rnien rapport. ,
-0-0-0-
Bewerkt mar: 1NIEL STIENSTRA.
