de krekel jekino EDUCATIE

de krekel

jekino EDUCATIE

de krekel Film en educatie… ... in het vertoningscircuit van Lessen in het donker, in het kader van Filmfestival Open Doek, ter gelegenheid van een workshop verzorgd door Jekino of van een film in de klas... Het medium film kreeg een plaats in het lessenpakket van heel wat scholen, daarom zorgen wij graag voor een degelijke programmatie en pedagogische omkadering. We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films uit het afgelopen seizoen, organiseren op heel wat plaatsen vertoningen en zorgen voor kant-en-klare lesmappen voor een boeiende verwerking in de klas. Daarbij spelen we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen. In elke lesmap streven we naar een filmtechnische en inhoudelijke benadering van de film en focussen we op één filmterm.

Doelgroep DE KREKEL: vanaf 3 jaar P2

jekino EDUCATIE

www.jekino.be www.opendoek.be www.lesseninhetdonker.be

ONLINE FILMFICHE! Surf naar www.filmfiches.be en laat je (sterren)mening achter bij de film die je zag. De fiches zijn een digitale, meer visuele uitdieping van deze lesmap met trailers, foto’s en interessante achtergrondinformatie.

INHOUDSOPGAVE

Filmfiche _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 Synopsis Technische kaart Uit de pers Voor de film begin Zdenek Miler_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 7 De muziek van Vadim Petrov Een muziekschilderij maken Filmindrukken verzamelen_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 9 Kleurplaat Reconstructieopdracht De verhaaltjes _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 14 De gebroken viool Knutsel frutsel: je eigen viool Knutsel frutsel: vrolijke vogels De spin op het koord Media modus: stop-motion spin Het concert van de lieveheersbeestjes Taaltintel: hoe gaat het verder? Knutsel frutsel: het ei van de kip De dans van de cello Wiskunde wiebel: groot en klein De peer van de egel Muzikaal momentje: de krekel en de egel Knutsel Frutsel: alles zwart De zingende zaag Handige Harry: knipoefening Het slaapliedje Wiskunde wiebel: kersenspel Focus op kortfilmcompilaties voor jonge kinderen_ 31 Bijlagen_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 36

Filmfiche Kopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo zijn ze meteen goed voorbereid op de voorstelling. Ook voor je collega’s die de leerlingen vergezellen, kan het een handige leidraad zijn. P3

filmfiche Korte synopsis De krekels spelen op een viool, de mestkevers op een tuba en de bijen op een cello. Ook de lieveheersbeestjes doen mee aan het concert en de vraatzuchtige bladluizen weten niet eens dat hun zaagtandjes eigenlijk fantastische muziekinstrumenten zijn. DE KREKEL vertelt in zeven korte verhalen het wel en wee van een krekel en zijn magische viool. Oog in oog met een spin of kip, opgesloten in de klankkast van een cello of kuchend in de vuile uitlaatgassen van de tractor van de egel… voor elk probleem vindt Krekel een oplossing, met hulp van zijn charmante vioolmuziek.

Technische kaart DE KREKEL Originele titel: Cvrček Regie: Zdenĕk Miler Muziek: Vadim Petrov P4

Uit de pers “Het zijn bescheiden maar lieflij e verhaaltjes. Net als bij HET MOLLETJE vertedert de animatiestijl kleuters én hun ouders. De tekeningen zijn gestileerd, naïef en loepzuiver. Hoewel er niet echt veel beweging is, sprankelen de scènes. Dialoog komt er ook dit keer niet aan te pas, muziek uiteraard wel. De zachtaardigheid en rust zijn een verademing. Hier gaan nog veel generaties kleine kinderen plezier aan beleven.” (De Volkskrant)

Tsjechië, 21977-1979 40 minuten Animatiefilm, zonder dialoog Distributeur: Jekino

“De naïeve animatiestijl en vrolijke, instrumentale deuntjes vertederen jong en oud. Terwijl de kinderen genieten van de vrolijke filmpjes op hun tempo, glimlachen volwassen nostalgisch. Na al die jaren moet DE KREKEL nog niets

aan kijkplezier inboeten. Een absolute aanrader als allereerste bioscoopervaring voor uw kleuter.” (Generiek)

Voor de film begint Een (allereerste) bioscoopbezoek is voor vele kinderen best wel spannend. Je kan hen gerust stellen door vooraf al enkele zaken mee te geven: •

Wanneer de film begint, wordt het donker in de zaal. Wanneer de film gedaan is, gaan de lichten terug aan.

•

De film wordt vertoond op een heel groot scherm.

•

Ook het geluid komt uit grote boxen en is dus best wel luid.

•

Wij gaan een paar hele leuke filmpjes bekijken over een kleine krekel en zijn viool. P5

Zdenek Miler Zdenĕk Miler

Zdenĕk Miler begon in 1942 als tekenaar in de Bata tekenfilmstu dio’s in Zlin, Tsjechië. Later kwam hij aan het hoofd van zijn eigen animatiestudio. Miler maakte zo’n 70 films, maar werd vooral bekend als de maker van HET MOLLETJE (Krtek of Krteček). Het diertje werd geboren in 1956 toen Miler de opdracht kreeg voor een educatief filmpje met de titel ‘Zo wordt een broek gemaakt’. Ontevreden over het saaie script schoot hem een heel nieuw concept te binnen, toen hij tijdens een wandeling over een molshoop struikelde. Miler was een grote fan van Disney’s werk, “maar er is één dier dat nooit voorkomt in zijn films. Daarom heb ik het gekozen.” Een snoezig dier met een rood wipneusje kreeg de hoofdrol in ‘Hoe het molletje zijn broek kreeg’.

Aanvankelijk had Het Molletje een stem, maar omdat Miler wilde dat zijn creatie universeel begrepen werd, schakelde hij zijn dochters in als stemacteurs en reduceerde de dialogen tot onverstaanbaar gekir en geklets van twee peuters. Eind 2011 stierf Miler op 90-jarige leeftijd in een rustoord.

In 2011 ging Het Molletje zelfs de ruimte in! Een Amerikaans astronaut met Tsjechische roots koos ervoor een pluchen Molletje mee te nemen als persoonlijk item aan boord van de Endeavour Space Shuttle. Op deze manier wilde hij de aandacht en interesse van kinderen wekken voor ruimtevaart en astronomie.

Aan boord van de Endeavour Space Shuttle P7

De muziek van Vadim Petrov De muziek bij DE KREKEL werd gecomponeerd door Vadim Petrov, een Tsjechische componist die ook HET MOLLETJE van muziek voorzag. In de loop van zijn carrière schreef Petrov meer dan 1300 stukken, vooral voor theater, film en televisie

De filmpjes zijn een mooie aanleiding om met je kinderen rond een klassiek muziekstuk te werken. Dit is het kenwijsje van DE KREKEL. Leuk om na afloop nog eens te herhalen op je blokfluit, piano, klankstaven… Herkennen de kleuters het deuntje?

P9

Een muziekschilderij maken De kleuters luisteren naar muziek en maken een onderscheid tussen snelle en trage, luide en stille, melodieuze en ritmische... muziek. Daarna bewegen de kleuters op verschillende soorten muziek en schilderen volgens de ritmes en het gevoel die de muziek bij hen oproept.

Wat heb je nodig? • •

• • • •

Cd met klassieke muziek Cd-speler - verberg de cd-speler en zet hem aan voor je met de activiteit wil beginnen Potlood of stift Grote vellen papier (b.v. behangpapier, oude posters) Verf en penselen Plakband

Hoe doe je het? Opwarmertje: bewegen op muziek Je vertelt de kleuters dat je net wilde dansen, maar dat je de cd-speler ergens hebt neergezet en hem niet meer kan vinden. Je hoort de muziek wel zachtjes, maar je kan ze niet luid genoeg zetten om te dansen. Luister met de kleuters naar de muziek die uit de cd-speler komt. Laat hen raden waar de cd-speler zou zijn. Wanneer ze P 10

hem vinden, zet je de muziek een beetje luider. De kans is groot dat een aantal kleuters spontaan begint te bewegen. Maak de kleuters bewust van de verschillende ritmes in muziek. Vraag hen of ze vinden dat de muziek snel of traag gaat. Laat verschillende stukjes muziek horen. Vraag hen hoe ze kunnen bewegen op snelle muziek. Laat ze eerst zelf proberen en aan elkaar voordoen hoe ze dansen op snelle, trage, vrolijke, harde... muziek. Beweeg met hen zoals de muziek: traag, snel, robotachtig, ronddraaiend, met de armen zwierend.... Je kan de muziek koppelen aan gevoelens (blij, verdrietig, kwaad). Om gemakkelijk bewegingen te koppelen aan muziek, kan je de muziek vergelijken met dieren: b.v. dansen zoals een olifant op luide en zware muziek, dansen zoals een muisje op stille, lichte klanken, dansen zoals een vogeltje op vrolijke muziek, ... Wat voor muziek hoor je nu? Word je daar blij van? Gaat de muziek snel of traag? Nu gaat de muziek trager. Hoe zouden we nu moeten dansen? Kom, we gaan allemaal samen heel traag dansen. De muziek gaat nu snel… nu moeten we heel snel dansen! Maar hoe doe je dat?

Een spelletje op muziek Zet de muziek eventjes uit. Leg aan de kleuters uit dat je een spelletje op de muziek gaat spelen. Zeg hen dat ze heel goed naar de muziek moeten luisteren. Als ze snelle muziek horen, moeten ze snel door elkaar lopen. Als ze trage muziek horen, moeten ze heel traag stappen. Oefen dit samen met hen en laat het hen enkele keren doen. Dan leg je uit dat als de muziek luid staat, ze met harde passen moeten stappen (zoals olifanten). Als de muziek stil staat, moeten ze op hun tenen stappen (zoals muisjes). Oefen dit ook samen met hen en laat ze het een

aantal keren doen. Als de kleuters dit onder de knie hebben, maak je het nog moeilijker. Je combineert beide oefeningen: •

snelle muziek, luid = lopen met harde stappen

•

trage muziek, luid = traag stappen met harde passen

•

trage muziek, stil = traag op de tippen stappen

•

snelle muziek, stil = zachtjes lopen

Als je vermoedt dat de kleuters heel hevig gaan worden, kan je rustmomenten inbouwen: als je de muziek stilzet, gaat iedereen zitten. Of: wie een tik op zijn rug krijgt, gaat zitten... P 11

Dansen met één arm Zet de muziek een beetje stiller en zeg de kleuters dat je nu toch wel een beetje moe bent. Laat hen in een cirkel gaan zitten en ga ertussen zitten. Neem de cdspeler mee in de kring. Omdat iedereen een beetje moe is, gaan jullie nu enkel met één arm dansen. Zet weer een stukje muziek op. Vraag aan de kleuters hoe ze met één arm kunnen dansen. Laat hen suggesties geven en probeer die gezamenlijk uit. Wissel regelmatig van soort muziek. Beweeg je arm snel of traag, met vloeiende of houterige bewegingen, met sierlijke krul- of botte klopbewegingen, met je arm boven je hoofd of bijna op de grond,... Terwijl alle kleuters met hun arm aan het dansen zijn, pak jij het potlood. Dans verder met je ene arm, maar nu met het potlood in je hand. Doe alsof je net ontdekt dat het lijkt alsof je met het potlood aan het tekenen bent op de muziek. Vraag aan de kleuters of zij ook eens willen proberen om in de lucht te tekenen op de muziek. Geef elke kleuter een penseel. Stimuleer hen om hun penseel te bewegen zoals de muziek: snel, traag, houterig, met krullen, maak puntjes in de lucht, grote strepen, kleine streepjes, van links naar P 12

rechts, van boven naar onder,... Zeg, kijk eens, nu is het net alsof ik in de lucht teken! Als we dat nu eens echt deden? Het schilderij maken Zet samen potjes verf en water klaar, leg plastic of kranten op de vloer, kleef grote stukken papier op de muur. Als de kleuters al rechtstaand schilderen, kunnen ze makkelijker meebewegen met de muziek. Laat elke kleuter een schortje aandoen. Ze nemen hun penseel en gaan op een plaatsje voor het papier staan. Vraag aan de kleuters hoe dat nu moet, zo’n muziekschilderij maken. Laat hen suggesties doen. Zorg ervoor dat het voor iedereen duidelijk is dat ze geen huis, auto, gitaar,... moeten tekenen, maar dat ze goed naar de muziek moeten luisteren, zoals ze net gedaan hebben. Laat de kleuters vrij schilderen. Bij het experimenteren met verf en bewegingen is het niet belangrijk wát ze schilderen. Stimuleer hen om op het ritme van de muziek te schilderen. Als je de muziek lelijk vindt, hoe kan je dan schilderen? Ja, zo, met grote, dikke strepen en hééél veel verf. Wat voor muziek hoor je? Blij? Kwaad? Snel? Hoe zou je die muziek kunnen schilderen? Beweeg

eens met je arm. Hoe kan je op de muziek bewegen? Ja! Probeer nu eens met wat verf. Voor de jongste kleuters is het makkelijker als ze zich iets bij de muziek kunnen voorstellen. Je gaat bijvoorbeeld de zee schilde-

ren: als de muziek luid is, zijn er hele hoge golven met veel verf. Als de muziek vrolijk en sierlijk is, zijn er krullende golfjes. Lijkt het alsof je de regen hoort, dan zijn er allemaal stipjes van de druppels,...

P 13

Filmindrukken verzamelen Kleurplaat Door gebruik te maken van een kleurplaat hou je jonge kinderen bij het onderwerp. Een leuke manier om kort na de film de eerste indrukken en reacties van kinderen op te vangen. In bijlage vind je een kleurplaat van DE KREKEL. Laat de kinderen zo snel mogelijk na de filmve toning de prent inkleuren. Stel tijdens het kleuren vragen over film. •

Kan je vertellen waar de film over ging?

•

Wie deed er allemaal mee in de film

•

Wat vond je leuk aan de film? Wat vond je niet zo leuk?

•

Moest je soms lachen? Wat vond je grappig? Was er een moment waarop je een beetje bang was of misschien verdrietig?

Reconstructieopdracht Gebruik hiervoor de afbeeldingen in bijlage ‘reconstructieopdracht’. Leg deze omgekeerd in de kring. Herinneren de kinderen zich de zeven verhaaltjes? Wanneer ze een concreet verhaaltje genoemd hebben, draai je de bijhorende prent om. Wanneer ze zich één of meerdere verhalen niet meer kunnen herinneren, draai je de prent om en laat je hen dan vertellen waar dit verhaaltje over ging. Nadien kan je een kimspel spelen met de prenten: Blinddoek één van de kinderen. Laat een ander kind een prent wegnemen. Schuif de prenten op zodat ze weer mooi aansluiten. Weet het geblinddoekte kind welke prent er is verdwenen en eventueel op welke plaats deze thuishoort? Verminder eventueel het aantal prenten naargelang de leeftijd van de kinderen. P 15

De verhaaltjes Zeven korte verhalen over het wel en wee van Krekel en zijn magische viool.

Knutsel frutsel: je eigen viool Wat heb je nodig: •

1. De gebroken viool Krekel wil liever buiten met de bal spelen dan naar de vioolles gaan. Maar de bal belandt op zijn viool, die helemaal aan stukken gaat. De houthakker bemerkt zijn verdriet en maakt een spiksplinternieuwe viool voor hem. Wanneer Krekel een boom ziet waarin alle vogelnesten leeg zijn, kan hij meteen zijn viool testen: met een liedje lokt hij de wormen uit de boom en kunnen de vogels terugkeren.

• • • • •

Lege dozen van papieren zakdoekjes Kartonnen rollen van b.v. keukenrol Verf en borstels Wasknijpers Sterke lijm of lijmpistool Elastiekjes

Hoe maak je het: De kleuters beschilderen de doos en de rol. Wanneer alles droog is, kleef je twee wasknijpers op de doos, één boven en één onder het gat. Indien nodig kan je het gat wat groter snijden met een breekmes. Maak ook bovenaan in de

P 17

doos een gaatje waar de rol precies inpast. Laat de kleuters nu 5 à 6 elastiekjes over de doos spannen. Schuif de rol in de doos (= de hals van de viool) en lijm indien nodig vast.

Knutsel frutsel: vrolijke vogels Wat heb je nodig: Afbeelding boom met vogels (bijlage) Flessen in verschillende vormen en maten Oude kranten Behangerslijm Verf, gekleurd papier Pluimen, chenille draad…

P 18

Hoe maak je het: Toon de kleuters de prent van de boom met vogels uit het filmpje; die vind je in bijlage. Laat hen de vogels beschrijven: wat zien ze? Welke kleuren zien ze? Laat hen een ‘droomvogel’ omschrijven: stel dat zij een vogel waren, hoe zouden ze er dan willen uitzien? B.v. groene pluimen met roze stippen, hele lange staart, een punt op de kop… De kleuters kiezen elk een fles en beplakken die met papier-maché. Het handigste is om verschillende stroken krantenpapier over elkaar te lijmen. (Je kan samen met de kleuters vooraf de stroken scheuren.) De snavel komt vermoedelijk aan de kant van de dop. Laat de kleuters de hele fles met

verschillende lagen bedekken. Je kan reliëf bekomen door een bolletje te maken van een strook krantenpapier en dat bolletje te overplakken. Zo kan je b.v. ogen maken. Als de fles dik genoeg beplakt is (stevig aanvoelt), laat je de vogel drogen. Dit kan wel even duren. Zodra de vogels droog zijn, kunnen de kinderen er verder mee aan de slag: ze kunnen hen beschilderen in allerlei kleuren, beplakken met papier, pluimen en

andere attributen toevoegen. De poten kan je eventueel maken met chenille draad. Vleugels kan je vooraf ook met papier-maché maken of gewoon uit stevig gekleurd papier. Bevestig tot slot bovenaan een draadje om de vogel op te hangen.

P 19

2. De spin op het koord Tijdens een wandeling door het bos ontdekt Krekel een spinnenweb. De draden lijken wel snaren van een viool… even uitproberen! Door zijn onvoorzichtigheid maakt Krekel de spin wakker, die hem meteen vangt. Opnieuw wordt hij door zijn viool gered. De muziek wiegt de spin in slaap en Krekel kan er vandoor. Maar eerst bevrijdt hij alle andere dieren uit de klauwen van de spin.

P 20

Media modus: stop-motion spin Wat heb je nodig: • • • • • • •

Speeldeeg of plasticine Tandenstokers Fototoestel met kabeltje Statief Computer met Windows Movie Maker Papier en stift Schilderstape

Hoe doe je het: Maak eerst met de kleuters een storyboard: ‘hoe maken we een spin’. Teken de verschillende stapjes.

Belangrijk is de pijl die aanduidt waar ze beginnen en in welke richting ze werken. Laat voldoende ruimte voor initiatief van de kleuters, pas eventueel je eigen storyboard aan, of bouw het volledig op met de kleuters. Denken ze aan oogjes? Eerst de twee voorste poten of toch één per één? Zet je statief klaar voor een tafel en markeer met tape welk stuk van de tafel in beeld komt. De spin moet altijd binnen dit gebied blijven. Zet ook een kruisje waar het lijf van de spin telkens moet terug gelegd worden. Duid een fotograaf aan. Die maakt telkens de foto. Ook heb je een regisseur nodig die het storyboard opvolgt. De anderen passen de spin telkens aan. Begin met een foto van een leeg scherm. Bouw de eerste stap op (= bolletje speeldeeg) en leg deze op het kruisje. Laat de fotograaf een foto nemen. De regisseur verwoordt telkens de volgende stap (telkens één pootje = één tandenstoker erbij) en laat de kleuters aanpassen. Ga zo verder tot je op het einde van het storyboard bent gekomen. Nu kan je de spin ook

laten bewegen door ze telkens enkele millimeters op te schuiven (binnen de gemarkeerde zone) en een foto te nemen. Eens alle foto’s genomen zijn zet je ze over op computer. Laad alle foto’s in en zet ze in Windows Movie Maker. Dit doe je door Windows Movie Maker te openen en te klikken op ‘video of foto toevoegen’. Selecteer alle nodige foto’s en klik op openen. Je kan alles bekijken via Movie Maker door gewoon op de ‘Play’ knop te klikken. Aanvankelijk ga je traag van de ene foto naar de andere. Deze snelheid kan je aanpassen door naar ‘animaties’ te gaan en daar de weergaveduur te verkorten. Tips: •

Windows Movie Maker staat standaard op computers met een Windows besturingssysteem. Je kan ook het gratis stop-motion programma ‘Monkey Jam’ downloaden. Als je met een Apple computer werkt, kan je eventueel het programma I-stopmotion gebruiken.

P 21

•

Doe deze activiteit met een klein groepje kleuters en begeleid hen waar nodig.

•

Plak met tape kruisjes op de grond waar de poten van het statief staan zodat je het na een eventuele botsing op exact dezelfde plaats kunt terugzetten.

•

Taaltintel: Hoe gaat het verder? ! Voor deze activiteit mogen de kleuters het filmpje nog niet helemaal gezien hebben! Wat heb je nodig: •

Maak duidelijke afspraken met de kleuters over het materiaal. »» »»

•

Niet aan de lens komen Zorgen dat je niet tegen het statief schopt

De regisseur moet ervoor zorgen dat er geen handen op de foto staan. Spreek goed af dat alle handen weg zijn voor de fotograaf een foto mag nemen.

3. Het concert van de lieve heersbeestjes



De lieveheersbeestjes vragen Krekel om het vioolconcert van zijn leven te spelen. Tot Krekel wordt opgeslokt door een grote kip. In de buik van de kip speelt Krekel vrolijk verder. De kip voelt zich niet zo lekker dus dokter muis wordt erbij gehaald. Die haalt Krekel weer naar buiten.

P 22

• •

Dvd DE KREKEL (Als je de dvd niet hebt, dan vind je het filmpje op YouTube h tt p : / / w w w. y o u t u b e . c o m / watch?v=rmTOv-bvf9M)Dvdspeler en tv of computer Papier Stiften

Hoe doe je het: Bekijk samen het stukje film tot wanneer Krekel wegloopt van de kip of tot op het moment dat de kip Krekel opeet. Vraag aan de kleuters wat ze gezien hebben: wie, wat, waar, wanneer? Wat zou er nu kunnen gebeuren in het filmpje? Hoe zou het verhaal verder gaan? Bespreek hun ideeën voor het vervolg en laat hun fantasie de vrije loop. Wie een tof idee heeft en zeker is over zijn/haar verhaal, krijgt papier en stiften om het vervolg van het verhaal te tekenen. Wanneer iedereen klaar is, bekijk je het volledige filmpje. Wie komt er het dichtste bij het werkelijke einde? Vinden ze dit een leuke afloop of hadden ze het liever anders gezien?

Knutsel frutsel: Het ei van de kip • • • • • • • •

Wat heb je nodig: Stevig karton Gips Eierschalen Kommen Water Stokje om te roeren en stokje om te tekenen Deegrol

eieren met een stokje in het natte gips. Deze eivorm(en) duw je vol met de verkruimelde eierschalen. Het resultaat is sober mooi van kleur.

Hoe maak je het: Verkruimel de eierschalen met de deegrol. Maak het gips klaar. (verhouding gips/water is 2/1) Smeer het vloeibare gips uit over het karton. Teken één of meerdere

P 23

Wiskunde wiebel: Groot en klein Wat heb je nodig: • •

•

Afbeelding viool en cello (bijlage) Allerlei voorwerpen waarvan je een grote en een kleine versie vindt in je klas Twee hoepels

Hoe doe je het:

Tips: •

Je kunt zelf eierschalen uitblazen of breken. De eieren kan je verwerken in een kookactiviteit (omelet, wentelteefjes…).

•

Wanneer je het materiaal kuist, giet je het water best niet door de afvoer, die erdoor verstopt zou kunnen geraken.

•

Gips droogt snel, dus zorg dat je tijd genoeg hebt om de kleuters het werk te laten afmaken. Je kunt het formaat van karton hier aan aanpassen.

P 24

4. De dans van de cello Buiten stormt het. Krekel gaat schuilen in een huis, maar verliest er zijn kleine viool in de buik van een grote cello. Hij gaat de viool achterna en komt zo zelf vast te zitten in de cello. Wanneer het instrument omvalt, kan Krekel weer naar buiten. Dan kan er gedanst worden!

Toon de afbeelding van de viool en de cello. (Wie makkelijk aan de echte instrumenten kan komen, gebruikt uiteraard deze - dan kan je ook de klank vergelijken!) Wie weet er welke de viool en welke de cello is? Hoe lijken ze op elkaar? Wat zijn verschillen? Het duidelijkste verschil is de grootte: een viool is klein, een cello groot. Zijn er in de klas nog voorwerpen waarvan we een grote en een kleine versie hebben? Leg twee hoepels in de kring. In de ene leg je de afbeelding van de viool, in de andere de cello. Laat de kleuters op zoek gaan naar duo’s van voorwerpen, b.v. een pingpongballetje en een voetbal, hun eigen schoen en een poppenschoentje, een duploblok en een grote bouwblok, een klein flesje en een grote fles,… Laat ze de voorwerpen sorteren in de juiste hoepel (klein en groot).

Tip: Wanneer er voorwerpen zijn waarvan je zelfs drie of meerdere ‘maten’ hebt (b.v. poppenschoen, kinderschoen, volwassenenschoen) kan je ze rangschikken van klein naar groot en omgekeerd.

5. De peer van de egel Krekel kruist het pad van Egel, die een grote peer vervoert in zijn wagentje. Het lawaaierige karretje maakt heel het bos vuil maar dat lijkt Egel niet te deren. Krekel leidt de aandacht van Egel af en mikt enkele besjes in de uitlaatpijp. Het wagentje ontploft en de egel ontdekt een groener alternatief om zijn peer te vervoeren.

Muzikaal momentje: Krekel en Egel Wat heb je nodig: Dvd DE KREKEL (Als je de dvd niet hebt, dan vind je het filmpje op YouTube http://www.youtube. com/watch?v=ez0Umd7-CgA) Afbeelding Krekel en Egel (bijlage) Dvd-speler en tv of computer Voor elke kleuter een instrument

P 25

Neem tekenpapier en waskrijtjes. Kleur het hele vel in, met zoveel mogelijk verschillende kleuren. Het hoeft niet netjes: maak vlakken, cirkels, strepen,… het maakt niet uit! Wanneer er geen wit meer te zien is, ben je klaar. Neem nu zwarte verf, doe er een paar druppeltjes afwasmiddel bij (hecht beter) en verf het blad helemaal zwart, over de wasco heen. Laat de zwarte verf goed drogen. Wanneer ze droog is, kan je een tekening maken door met een puntig voorwerp in de zwarte verf te krassen. De gekleurde wasco komt weer tevoorschijn!

Hoe doe je het: Gebruik de prenten van Krekel en Egel in bijlage. De helft van de kinderen zijn krekels, de andere helft zijn egels. Welke instrumenten passen het best bij welk dier? Laat de kinderen reageren op de afbeeldingen: de krekels spelen wanneer je de afbeelding van krekel in de lucht steekt, de egels wanneer je de egel opsteekt. Varieer in duur en snelheid waarmee je de prenten omhoog houdt. Bekijk nu het filmpje tot het moment dat Krekel ‘stop’ roept (ongeveer 1’30”). De krekels spelen mee wanneer Krekel in beeld is, de egels wanneer Egel in beeld is. Wanneer de bij in beeld komt, kan je allemaal samen zoemen. P 26

Knutsel frutsel: Alles zwart Wat heb je nodig: • • • • • •

Afbeelding alles zwart (bijlage) Tekenpapier Waskrijt in verschillende kleuren Zwarte verf Afwasmiddel Puntig voorwerp om te krassen

6. De zingende zaag Twee grote luizen verwoesten het bos door alles op hun weg op te eten. Met hun zaagtanden verscheuren ze takken en peuzelen

alle blaadjes op. Samen met Meneer Bij tracht Krekel hen te stoppen. De klanken van zijn viool doen hun zaag op hol slaan en jagen de luizen de struiken in.

Handige Harry: knipoefening Wat heb je nodig: • •

Kopieën van de tekening van de zaag (bijlage) Scharen

Hoe doe je het: Doel van de oefening is een kartelrand knippen. Maak eerst een knipplan: de zaag grof uitknippen, dan beginnen met de kartelrand te knippen en daarna de overige lijnen. Zo heb je meer houvast bij het knippen van de kartelrand. Prik eventueel het oog in het handvat van de zaag.

Hoe doe je het: Toon de prent. In het filmpje zie je dat wanneer Egel langsrijdt met zijn auto, alle planten en dieren zwart worden. Als Krekel met zijn vinger over een blad wrijft, komt de groene kleur van het blad terug tevoorschijn. De kleuters kunnen dat ook! P 27

belsteen. De kleuter die gegooid heeft, neemt het geworpen aantal kersen uit het mandje. De kleuter hangt de kersen bij zichzelf op (aan de oren, vinger…) Regels en afspraken :

7. Het slaapliedje Met zachte melodietjes wiegt Krekel het bos in slaap. Muizen, vogels en mieren doen hun oogjes toe. Tot een dikke mestkever op zijn tuba blaast! Boos gooien de vogels een kers in de klankbeker. Krekel heeft medelijden met zijn collega muzikant. Na een korte muziekles spelen Krekel en Kever samen een vrolijk liedje. Al de dieren dansen mee!

P 28

Wiskunde wiebel: Kersenspel Wat heb je nodig: Kersen: mono’s, duo’s en trio’s Dobbelsteen met een enkele kers op (mono), een duo en een trio of een getallendobbelsteen tot 3 Mandje Hoe doe je het: Midden op de tafel staat het mandje kersen. Elke kleuter mag om de beurt gooien met de dob-

•

De kersen mogen niet uit elkaar gehaald worden.

•

De ‘monokersen’ worden per twee omgeruild voor een duo.

•

De kersen die vallen, worden terug in het mandje gelegd.

•

Het spel is afgelopen wanneer het mandje leeg is.

•

De winnaar is diegene die het meeste kersen bij zichzelf heeft opgehangen.

het mandje leggen. De winnaar is de kleuter die het eerst al z’n kersen in het mandje heeft gelegd. ! Let op: Kersen maken vlekken die je er moeilijk kunt uitwassen. Bescherm de kleren van de kleuters met een schortje, oud hemd,…

Variatie voor oudere kleuters: Elke kleuter krijgt evenveel mono’s, duo’s en trio’s. Hou een aantal mono’s in reserve (losse kersen). Het mandje wordt midden op de tafel gezet. Elke kleuter mag om de beurt gooien met de dobbelsteen. De kleuter die gegooid heeft, legt het aantal kersen in het mandje. Ook hier mogen de kersen niet van elkaar gehaald worden. Er kan wel bij de juf ingeruild worden om het juiste aantal te kunnen vormen. B.v. een kleuter gooit 4 en hij heeft nog maar 1 duo en 1 trio, wat samen 5 maakt. Hij kan nu duo inruilen bij de juf voor 2 losse kersen en kan dan zo het juiste aantal in

P 29

Focus op kortfilmcompilaties voor jonge kinderen

deren daar wel toe in staat, maar in regel is hun vermogen om zich zo lang te concentreren nog niet voldoende ontwikkeld. Ze kijken thuis vaak naar tv-programma’s en zijn gewend aan het half aandachtig consumeren van audiovisuele media. Maar door hen de mogelijkheid te bieden om met volle aandacht op het grote witte doek Waarom zou je als leerkracht kieeen film te zien die qua inhoud én zen voor kortfilms ter vervanging / aanvulling van het gewone film - lengte voor hen geschikt is, kunnen ook zij de betovering van ciprogramma? nema ontdekken. Film, de meest Omdat het voor kinderen van 3 tot ontwikkelde vorm van narratieve 6 jaar simpelweg een marteling is mediacultuur, kan hen leren dat om 90 minuten lang stil te zitten je de media ook op een actieve en op een stoel of in een bioscoopzecreatieve manier kunt gebruiken. tel. Natuurlijk zijn steeds meer kinMet DE KREKEL wordt opnieuw een compilatie van korte filmpjes voor het allerjongste publiek aangeboden. Een formule op maat van kleuters. Hoewel het concept zijn degelijkheid heeft bewezen, vinden kortfilms zelden een plaats in het filmaanbod oor kinderen.

P 31

Hieronder een greep uit het aanbod kwalitatieve kortfilms voor jonge kinderen die op de markt verkrijgbaar zijn. Hopelijk kunnen we je inspireren! Al deze films zijn op dvd te huur voor schoolvoorstellingen via Jekino Distributie. Neem telefonisch (02/242.54.09) contact op of mail naar [email protected]. Ook Lessen in het Donker en Open Doek hebben elk jaar één of meerdere (kortfilm)compilaties op hun programma staan.

Vier reeksen kortfilms werden al uitgebracht over het voor kleuters zo herkenbare Spookje Laban. Deze dvd’s zijn te huur via Jekino en worden te koop aangeboden via Jekino’s webwinkel: www.jekino.be/winkel/

DE AVONTUREN VAN HET MOLLETJE

HET KLEINE SPOOKJE LABAN - SPOOKTIJD MET LABAN – LABAN HET ALLERLIEFSTE SPOOKJE – LABAN MAAKT ER EEN POTJE VAN M i d d e rnacht en de maan schijnt boven het kasteel. Tijd voor de spoken om aan het werk te gaan. Maar voor het kleine spookje Laban is dat niet eenvoudig. Mensen bang maken... hij weet niet hoe dat moet. Supercharmante verhaaltjes over een schattig spook en zijn zusje Labolina, de deugniet van de familie. P 32

TOOTLETUBS & JYRO

Van dezelfde maker als DE KREKEL. Een compilatie van de gekende Tsjechische korte animatiefilms ver Het Molletje en zijn vriendjes. Deze klassiekers werden opgepoetst en opnieuw samengebracht om een nieuwe generatie kinderen te betoveren! Verschillende reeksen van Het Molletje zijn te koop op dvd bij de betere boek- en dvd-handel en via de meeste webwinkels.

TOOTLETUBS & JYRO zijn 2 koddige insecten. Op de vuilnisbelt toveren ze oude rotzooi om tot handige spulletjes. Rondkarrend in hun autootje bedenken ze voor elk probleem een pasklare oplossing: een bromvlieg speelt voor televisie, motorpech wordt vlot verholpen, de honingoogst van de bijen wordt ‘verfijnd , enz. Enkele afleveringen van de tv-serie TOOTLETUBS & JYRO werden samengebracht in deze compilatie. De handigheid van de hoofdfigu ren werkt heel aanstekelijk op jonge uitvinders en knutselaars. Afvalrecyclage zoals u ze nog nooit zag. Een film zonder woorden, toegankelijk voor het allerjongste publiek.

DE POETSPRINS Een jongetje dat de zon wil poetsen. Een s ch e e p s kapitein die het aan de stok krijgt met zijn eigen kogels. Een huiskat op wandel door de drukke stad. Een jongetje met een sneeuwman als beste vriend. Een klein muisje dat zijn heerlijk pindanootje beschermt. En Kleine Sientje die zo verschrikkelijk boos kan worden... Je ontmoet hen allemaal in DE POETSPRINS, een reeks spetterende, levendige en charmante korte tekenfilms ‘zonder woorden’ uit alle uithoeken van Europa. DE POETSPRINS is een project van het Internationaal Kortfilmfes tival Leuven. Meer info op www.depoetsprins.be. Deze dvd is te huur via Jekino en wordt te koop aangeboden via de webshop van ‘Selected Shorts’ onder de titel “Kortfilms voor Kids”: www.selectedshorts.com.

Deze dvd is te huur via Jekino.

P 33

KLEINE HELDEN, RARE KWASTEN Een compilatie vrolijke korte Europese animatiefilms zonder dialogen: veertien kleurrijk e pareltjes die de afgelopen jaren te zien waren op filmfest vals over de hele wereld. Heel wat onder hen vielen meermaals in de prijzen! De compilatie bestaat uit originele, fantasierijke, verrassende en leuke verhaaltjes die kinderen ook een frisse kijk geven op het animatiefilmgenre: de verschillende technieken en vertelstijlen getuigen van de onuitputtelijke creatieve mogelijkheden van het medium. KLEINE HELDEN, RARE KWASTEN is een project van het Internationaal Kortfilmfest val Leuven. Meer info op www.kleinehelden.be. Deze dvd is te huur via Jekino en wordt te koop aangeboden via de webwinkel van Jekino: www.jekino.be/winkel Een lesmap bij dit pakket is beschikbaar via www.lesseninhetdonker.be. P 34

DE VERHALEN VAN

WILLIE EN HET WILDE KONIJN Willie is een tam konijn. Op een dag kan hij ontsnappen. In het bos proeft hij voor het eerst van de vrijheid. Hij ontmoet Wild Konijn en samen hebben ze het goed naar hun zin. Tot Willie heimwee krijgt. Maar onderweg naar de oude, vertrouwde boerderij, lopen de dingen anders dan verwacht. Het filmpje WILLIE EN HET WILDE KONIJN duurt 29 minuten en wordt voorafgegaan door enkele korte animatiefilms voor kleuters: HOOGTEVREES (over een adelaar die niet durft vliegen) en BIGGETJE VLIEGT (over een varkentje met hoge ambities). Regie

lennARt & YlvA-li guStAfSSon

Met in het voorProgramma

HAMid nAviM & lARS Klinting

liSbet

gAbRielSSon

filM

biggetje vliegt

SCHAAK

HoogtevReeS

Regie

PRoduCtie

Regie

Ab

PeRnillA HindSefelt & MARCuS gezeliuS

KAnAlfilM

w w w. t w i n f i l M . n l

PennfilM

Studio

Regie

Ab

AliCjA jAwoRSKi

zweedS

filM

inStituut

w w w. j e K i n o . b e

Deze dvd is te huur via Jekino en wordt te koop aangeboden via de webwinkel van Jekino: www.jekino.be/winkel/.

INgeBEELD 1

MOEDER KLOEK Deze drie originele animatiefilmpjes vol tederheid en emotie behandelen t h e m a ’s zoals solidariteit en verdraagzaamheid. De animatie oogt telkens anders: in de eerste twee filmpjes zijn de figuu tjes gemaakt van textiel, in het derde van papier. In de kortfilms wordt niet gesproken, maar je hoort wel tot de verbeelding sprekende expressieve geluiden en oosterse muziek. Geschikt vanaf heel jonge leeftijd. De dvd is te huur via Jekino en enkel online te koop via www.amazon.fr onder de titel ‘Les contes de la mere poule’.

INgeBEELD 1 is een mediamethode voor kleuters en eerste graad onderwijs. Deze methode voor 4 8 jarigen is de eerste in een reeks van drie. Wat is film? Hoe belangrijk is een klankband? Hoe leer je beelden lezen? Hoe kan je met kleuters in creatieve opdrachten aan de slag met audiovisuele media? Bekijk je enkel de film of ga je al een stap verder? INgeBEELD is een didactische reeks die je een heel eind op weg helpt. Het pakket vertrekt vanuit 5 kortfilms voor kleuters. Naast een dvd is er bij elk filmpje een praktische handleiding voor de leerkracht en een heleboel gekleurd prentmateriaal. Boordevol interessante ideeën om audiovisueel te werken én om beeld te koppelen aan andere domeinen van de muzische verbeelding! INgeBEELD is een initiatief van CANON, de Cultuurcel van het Departement Onderwijs, in partnership met o.a. Jekino Educatie. Meer info op www.ingebeeld.be. De dozen van INgeBEELD zijn niet te koop in de winkel, maar worden verdeeld door Jekino. Dit educatief pakket kost €35, exclusief verzendingskosten. Voor een bestelling: mail naar [email protected]. P 35

bijlage viool

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Viool en cello Kleurplaat Reconstructieopdracht Boom met vogels Krekel en egel Alles zwart Kopieerblad zaag

cello

Reconstructieopdracht

Reconstructieopdracht

Reconstructieopdracht

Reconstructieopdracht

Reconstructieopdracht

Reconstructieopdracht

Reconstructieopdracht

Boom met vogels

Krekel en egel

alles zwart

kopieerblad zaag