MEDE BESTEMD VOOR HESSELET BIJEENKOMST VAIT 20 MEI 1978 " I
MEMORANDUM
Van: DIB ' Aan:
Irff ^' " M, R en T v i a »10, DGIS, DGES en S
n
r
^
Q
*? * e i 1978
cc. LGPZ DGIS P l v . LGIS
C
Onderwerp:
///7/ Mensenrechten inf Eome I I jT 1 1
I>GIS/SA FVüG-
aio
Sc. DIO DIO/JS HJ
I k moge U h i e r b i j een gezamenlijke p r o ^ï£/ d u k t i e doen toekomen van DIO en DIE m.b.t. boven- J r j j staand onderwerp. DAM/CZ Aan h e t o v e r l e g dat h e e f t g e r e s u l t e e r d i n de o p s t e l l i n g van d i t s t u k i s tevens deelgenomen door DGIS/SA, DK)/lB en DA^/CZ .
T,T
/
E A£-
De b e d o e l i n g b i j de v e r v a a r d i g i n g van deze n o t i t i e was e r zorg v o o r t e dragen dat de behandeling van d i t onderwerp i n de c o n t e x t van de Lomé I I conventie i n overeenstemming i s en b l i j f t met h e t mensenreentenb e l e i d zoals d a t door Nederland i n b r e d e r , VR-kader wordt gevolgd. I n deze n o t i t i e i s een e n i g s z i n s omstandige aanpak van h e t onderwerp beoefend. Het l i g t i n de bed o e l i n g i n h e t d e s b e t r e f f e n d e hoofdstuk van de Lomé I I n o t a welke b i n n e n k o r t v o o r de b e s p r e k i n g i n de Coördinatie Commissie van 31 mei z a l worden opgeleverd, een excerpt u i t deze a a n t e k e n i n g t e maken. A l s c o n c l u s i e s u i t deze a a n t e k e n i n g mogen gelden: Nederland wenst d a t i n Lomé I I de bevoegdheid wordt i n g e bouwd Voor de Gemeenschap t o t h e t aanbrengen van w i j z i g i n g e n o f o p s c h o r t i n g van haar h u l p v e r l e n i n g op d e z e l f d e w i j z e a l s haar goeddacht t . a . v . Oeganda i n 1977. Nederland h e e f t h i e r b i j h e t ( b e p e r k t e ) oogmerk m e d e p l i c h t i g h e i d v a n de Gemeenschap aan schending van mensenrechten t e voorkomen. Nederland wenst dat deze bevoegdheid a l d u s i n de Lomé c o n v e n t i e wordt i n g e bouwd dat de Gemeenschap i n deze autonoom kan o p t r e d e n . H i e r b i j wordt i n de e e r s t e p l a a t s gedacht aan w i j z i g i n g of o p s c h o r t i n g van de p r o j e c t e n h i p , d e r h a l v e n i e t aan de o n d e r s t e u n i n g u i t h e t Stabex-mechanisme. Vermeden d i e n t t e worden dat de m e n s e n r e c h t e n c l a u s u l e ( s ) dusdanig wordt i n g e r i c h t d a t z i j z i c h v o o r chicanes en r e t o r s i e s van de ACS-staten l e e n t ( e x c e p t i o non a d i m p l e t i c o n t r a c t u s ) waardoor de w e r k i n g van de gehele Lomé Conventie zou kunnen, worden a a n g e t a s t . Om t e v e r m i j d e n dat de mensnrechten-clausule a l s een algemeen en a l t e w i l l e k e u r i g t e h a n t e r e n voorbehoud z i j d e n s de Gemeenschap k a n worden beschouwd, z a l ook g e t r a c h t worden de bedoelde mensenrechten ( e n i g e r m a t e ) t e s p e c i f i c e r e n , ( a l s documentatie gaat h i e r b i j h e t R a a d s b e s l u i t inzake Oeganda, de Commissie-idee*én m.b.t• de mensenrechten en de door h e t VK b e p l e i t e t e k s t ) .
~~12*>*Ï^706068F
1
MEE5EIÏSBCH3SE - 1012 I I De wenselijkheid van een i n de nieuwe Lomé-conventie op te nemen mensenrechtenclausule v l o e i t voort u i t de volgende algemene overwegingen: ernstige schendingen van de rechten van de mens vormen een l e g i t i e m voorwerp van i n t e r n a t i o n a l e bemoeienis (Handvest der VIT, Slotakte van H e l s i n k i ) ; u i t een oogpunt van beleidsconsistentie- kan de d i s - . cussie over mensenrechten n i e t t o t de Oost-i7est r e l a t i e beperkt b l i j v e n ; de problemen die z i c h hebben voorgedaan t i j d e n s de l o o p t i j d van Lomé I m.b.t, Oeganda dienen verdiscont e e r d t e worden i n de komende onderhandelingen.
Voorts z i j n de terzake aan h e t Nederlandse ontwikkelingsb e l e i d t e n grondslag liggende uitgangspunten en de daaruit voortvloeiende b e l e i d s l i j n e n van belang (vide MvT 1978): v o l l e d i g e economische, s o c i a l e en c u l t u r e l e ontp l o o i i n g van a l l e bevolkingsgroepen dient t e worden nagestreefd; de r e a l i s e r i n g van deze o n t p l o o i n g mag n i e t t e n koste .-. gaan van de p o l i t i e k e v r i j h e i d s r e c h t e n ; i n geval van schending van mensenrechten i s een, aan de omstandigheden van h e t desbetreffende o n t wiklcelingsland aangepaste, s p e c i f i e k e vorm van ontwikkelingssamenwerking v e r e i s t (b.v. toepassing van stringente project c r i t e r i a ; kanalisering v i a n i e t goevernementele o r g a n i s a t i e s ) ; u i t s o l i d a r i t e i t met i n p o l i t i e k , s o c i a a l en economisch opzicht achtergestelde bevolkingsgroepen en i n d i v i d u e n kan v o o r t z e t t i n g van de hulpverlening geboden z i j n , m i t s zeker i s dat j u i s t d i e personen en groepen daarvan p r o f i t e r e n en deze hulp n i e t systeembevestigend werkt; s t o p z e t t i n g van a l l e ontwikkelingshulp i s een u i t e r s t e middel • waartoe a l l e e n dan z a l worden besloten, a l s a geen van de voorwaarden waaronder continuering ge-
r e c h t v a a r d i g d k a n worden g e a c h t ,
Bij
dit alles
d i e n t "bedacht
volksvertegenwoordiging
i s voldaan
d a t de p u b l i e k e o p i n i e en
(op n a t i o n a a l
en Europees
niveau)
i n toenemende mate z i j n geïnteresseerd i n de k w e s t i e mensenrechten Bij 1979
in relatie
gelegenheid van
de
t o t het buitenlands b e l e i d . b e h a n d e l i n g v a n de b e g r o t i n g
h e e f t M n a a r a a n l e i d i n g van v r a g e n van
Berkhouwer ( W D )
van
e n Van
EZ
de Kamerleden
der S t o e l (PvdA) gezegd dat
" w i j moeten pogen i n de tweede Lomé-overeenkomst een s u l e o v e r mensenrechten Ook
ingebouwd t e k r i j g e n " .
h e t E u r o p e s e P a r l e m e n t h e e f t o v e r deze
t e e r d (13
april
jl.)e
gedebat-
de h u l p v e r l e n i n g k r a c h t e n s Lomé I I
a f h a n k e l i j k t e s t e l l e n van n a l e v i n g door de artikelen 3-14
zaak
Naar a a n l e i d i n g van een v o o r s t e l v a n
c o n s e r v a t i e v e z i j d e om l a n d e n v a n m.n.
clau-
begunstigde
de r e c h t e n v a n de mens a l s v e r v a t i n de v a n de U n i v e r s e l e V e r k l a r i n g van de
Rechten
v a n de Mens ( 1 9 4 8 ) , h e e f t de Commissie b i j monde v a n de h e e r Cheysson
g e s t e l d een e x p l i c i e t e v e r w i j z i n g n a a r n a l e v i n g v a n
de r e c h t e n van de mens i n de nieuwe c o n v e n t i e n o o d z a k e l i j k t e a c h t e n , maar o n d e r s t r e e p t d a t de b e t r o k k e n
bevolkingen
n i e t h e t s l a c h t o f f e r mochten worden van h e t o p t r e d e n
van
de Gemeenschap t e r z a k e . De i n t r o d u k t i e van de m e n s e n r e c h t e n f a k t o r
i n de komende onder- "
h a n d e l i n g e n z a l o n g e t w i j f e l d grote problemen oproepen, d e e l s van t a k t i s c h e , d e e l s van i n h o u d e l i j k e a a r d . V e r z e t mag
worden
verwacht n i e t a l l e e n van ACS-landen maar ook van sommige EGl a n d e n . Ook
met
de "bij de v o o r b e r e i d i n g b e t r o k k e n v a k d e p a r t e -
menten i n Nederland Met
z a l o v e r l e g gepleegd moeten worden.
h e t oog h i e r o p i s h e t w e n s e l i j k d u i d e l i j k t e s t e l l e n , •
waar h e t b i j de i n t r o d u k t i e van de m e n s e n r e c h t e n f a k t o r Lomé I I overeenkomst e i g e n l i j k om g a a t . Het gaat e r om,
i n een dat
de u i t de overeenkomst v o o r t v l o e i e n d e c o n t r a c t u e l e v e r p l i c h t i n g e n van de EG hun g r e n s moeten hebben daar waar nakoming van deze v e r p l i c h t i n g e n zou l e i d e n t o t m e d e v e r a n t w o o r d e l i j k h e i d voor e r n s t i g e schendingen landen.
van de r e c h t e n van de mens i n ACS-
Anders gezegd: h e t gaat e r om i n h e t kader van de nieuwe overeenkomst
een b a s i s t e scheppen voor s o o r t g e l i j k e
a k t i e s a l s de EG v e r l e d e n zomer met b e t r e k k i n g t o t Oeganda h e e f t ondernomen. ( Z i e B i j l a g e I v o o r de t . a . v . Oeganda door de Raad u i t g e g e v e n v e r k l a r i n g alsmede de i n t e r n v a s t g e s t e l d e g e d r a g s l i j n . ) Het p r i m a i r e oogmerk i s , t e voorkomen d a t de EG v i a o n t w i k k e l i n g s s a m e n w e r k i n g m e d e s c h u l d i g w o r d t aan
onaan-
v a a r d b a r e p r a k t i j k e n van h u l p o n t v a n g e n d e r e g e r i n g e n . Het
pri-
m a i r e oogmerk i s d e r h a l v e n i e t , h u l p o n t v a n g e n d e l a n d e n t o t een b e p a a l d b i n n e n l a n d s b e l e i d t e dwingen door o p s c h o r t i n g o f beëindiging van h u l p a l s s a n c t i e t e h a n t e r e n . D i t l a a t s t e
zou
a a n l e i d i n g kunnen geven t o t b e s c h u l d i g i n g e n van chantage en van o n g e o o r l o o f d e i n m e n g i n g i n i n t e r n e aangelegenheden, g r o n d van de r e d e n e r i n g d a t de EG de samenwerking terrein
op
op
één
( o n t w i k k e l i n g ) wenst t e g e b r u i k e n a l s i n s t r u m e n t
om
de b e t r o k k e n r e g e r i n g e n t e m a n i p u l e r e n m.b.t. een ander terrein
(mensenrechten). Overigens i s het n a t u u r l i j k
d a t een o p s t e l l i n g van de EG
denkbaar,
c o n f o r m h e t h i e r b o v e n omschreven
p r i m a i r e oogmerk i n de p r a k t i j k i n v l o e d z a l hebben op h e t m e n s e n r e c h t e n b e l e i d van h u l p o n t v a n g e n d e l a n d e n . Ten a a n z i e n v a n de s u b s t a n t i e kunnen de v o l g e n d e met
elkaar
samenhangende k w e s t i e s w o r d e n o n d e r s c h e i d e n , ( i n de keuze de meest w e n s e l i j k e o p t i e s p e l e n u i t e r a a r d ook overwegingen
van
taktische
mee.)
a. H o o f d i n h o u d , v o r m en p l a a t s v a n de
mensenrechtencomuonent
i n h e t k a d e r v a n Lomé I I Op e n i g e r l e i w i j z e d i e n t i n h e t k a d e r van de nieuwe overeenkomst t e w o r d e n v a s t g e l e g d , d a t de Gemeenschap n i e t gehouden i s t o t ( o n g e w i j z i g d e v o o r t z e t t i n g van) de nakoming van h a a r v e r p l i c h t i n g e n i n d i e n d a t zou r e s u l t e r e n i n een o n d e r s t e u n i n g van schendingen
emsti
van mensenrechten* Het f e i t dat h e t i n wezen gaat
om
een e x c e p t i e - c l a u s u l e , s t r e k k e n d e t o t l i m i t e r i n g van de u i t de. c o n t r a c t u e l e verhouding v o o r t v l o e i e n d e v e r p l i c h t i n g e n , vormt een argument
om d i t op t e nemen i n . h e t d i s p o s i t i e v e g e d e e l t e
van de overeenkomst
zelf.
l e r e n
e n
riet
-.ar.
ce
E G ,
I'st
zrer.£l:
z c a l s
t e u r t
o e p a a l c e
veertel
Z C — l a n a e n
vari
v a nc
sciensen
re e
k l e i n e n vrcrden ö c c r c e cp het
e
v c c r - r v l c e i e ^ c e
n t e r .
v/enselijldieid
selfstanci^
o p grr:"c
v a r
h e -
Z'jjJk e e r r c r e " ï i - ' > -
richting
zca
inisechier
te teperker
cla'usvle
v a n h u l rrv e rl en in r
£ e c i e c
c m ö e Geneenschar» in ntaat
ce exceptie te hanteren vcnat
argiOTent c m a l t h a n s heid v a nce S G tct
de specifieke cp£Chcrtin£
in d e cvereenkcr.st
zelf,
maar
te
ancerzi^ds een
c * c * '^''t^z±£±r.£ v a r . d e n e e r te
daarc>-iten,
lef^en
m e t name
v c c r c e h c u d o f e e n eenzi,^<5iee v e r k l a r i n g z c a l s
£ e £ t e l d d e e r d e Ccinnissie# is
fcT^vle
aantrekkelijk
vereenvc-;.di£t
tekst)
zichzelf fcmeel
in vccr-
E e n dergeli^'ke
"uit e e n o o g p u n t
v a x presentatie
de cnderhancelingen ever ce verdrafs-
e n prt^cedure (bij
ei v e r k l a r i n £
s t e l l e
r - e ^ e l i n ^ v a n d e "fcevce^c-
nakcnine v a n haar verplichtingen niet
;ner_
e-
n i e r e n e e r s u t e)# Ie
een
h;;ai
or)
i^'^'^ster-ir. f
t e cr-tze££:er_
v a ntcepassinê in cmfekeerce verplichtir_£en
(zie
cri
c e v e r C r a ^ s v e i t i c i x d i r r
ECher.cinë'en
vccr>C2ien
tct
u i t
aar.
dat ccv ACl-landen
rcee,
(c-v. c p h e t £ e t a e c
er.
t e e c h e r o i r . ^ ) Tveeroe
h e t r i s i c c
v c o r E t e l .
z c u d e n viriller. c r t l e n e r .
e e n r e c h t
dej^TB^^
h e i a
i r , h e t ï r i t s e
ever.vrel
"tot v e r - n l i c h t i r n » -
t e cer;eï!':e:-
- a i t c r * > x k e l i : >
tercep o p e e n der^eli^k
is h e t d u i d e l i j k ,
gereserveerde
vccroehcud
dat de Gemeerschap een voor
t€vee£dheid uitoefent
g e e n v e r a n t r r c c r d i n g schiildig i s ;
en daarvoor
vergelijk
hier-
o n d e r Bxxb d ) . Aaj^raesende d a t e e n d e r g e l i j k juridische zc
g r o n Ö 6 l a £
voorbehoud
k a n opleveren
een vcldoende
voor het nenen v a n
v e r g a a n d e inaatr-egelen a l s o p s c h o r t i n g v a n
verlenir^g,
net in ieder geval nodi£
zc
over^cnkosast
zelf
e e n duidelij'ke
m e n e e n r e c h t e n o p t e neigen*
Alleen
a l c u f
dat h e t vcortehcud niet
in ctri;d
z i j r -
cvcreer^C2^t #
x^et
zi;;n in d e
norsizetting m . t . t . d e
zekergesteld, zcu
h u l p -
d e " c t j e c t s
inrüere
r e e c s
k a n w o r d er
bi;: v c c r t a e t
a n d ourpoe^fc"
v a n
Een passa£e i n de preambule zoals v o o r g e s t e l d t e e r ce C o m m i s s i e l i j k t daartoe een v r i j zwakke mcfelirkheiö. Het zou dan ock verreweg de v o o r k e u r v e r d i e n e n eerd e r g e l i j k e norm 2; e t t i n £ op t e nemer- i r j h e t d i s p o s i t i e v e d e e l van de overeenkomst, en w e l i s een van de e e r s t e a r t i k e l e n van de overeenkomst waarin de al^emer.e c e e l einden van de overeenkomst worden omschreven.. s
Eet
l i g t voor de hand, b i j de opneming van het b e g r i p
" r e c h t e n van de mens" i n de overeenkomst t e v e r w i j z e n n a a r bestaande
ook
door de ACS-landen o n d e r s c h r e v e n
teksten, i n het
b i j z o n d e r de U n i v e r s e l e V e r k l a r i n g v a n de Rechten van de Mens
(1948). b. N i v e a u van de
schendingen
Voor een a a n d u i d i n g van h e t n i v e a u van schendingen l e i d e n t o t b e p e r k i n g van E G - v e r p l i c h t i n g e n combineert
dat
zou
het B r i t s e
v o o r s t e l de c r i t e r i a van e r n s t en h a r d n e k k i g h e i d ( h e t s p r e e k t van " g r o s s and p e r s i s t e n t v i o l a t i o n s " ) . Teneinde nauwer aan t e bij
de V N - t e r m i n o l o g i e
sluiten
v e r d i e n t h e t w e l l i c h t de v o o r k e u r , h e t
c r i t e r i u m t e b e z i g e n v a n de a a n w e z i g h e i d van een samenhangend p a t r o o n van e r n s t i g e
schendingen
( " c o n s i s t e n t p a t t e r n of g r o s s
v i o l a t i o n s " ) , o n t l e e n d aan de r e g e l s w a a r i n de bevoegdheid
is
n e e r g e l e g d van de VN-Commissie v o o r de. R e c h t e n van de Mens om s c h e n d i n g e n v a n mensenrechten
te
onderzoeken.
c. Aard van de i n g e d i n g z i j n d e r e c h t e n E r v a n u i t g a a n d e dat e r n s t i g e s c h e n d i n g
van mensenrechten
een
b e p e r k i n g van E G - v e r p l i c h t i n g e n moet kunnen meebrengen, r i j s t v r a a g of v o l s t a a n kan worden met
een g l o b a l e v e r w i j z i n g n a a r
r e c h t e n v a n de mens z o a l s i n h e t B r i t s e v o o r s t e l . argumenten p l e i t e n voor e n i g e nadere
de de
Verschillende
specificatie.
Zo z i j n sommige b e p a l i n g e n v a n de V e r k l a r i n g van
1948
onvoldoende s t r a k g e d e f i n i e e r d , waardoor z i j z i c h m o e i l i j k l e n e n voor d i r e c t e t o e p a s s i n g i n de z i n van v a s t s t e l l i n g dat e r s p r a k e i s van schendingen.
Sommige andere b e p a l i n g e n (met name b e t r e f f e n d e
p o l i t i e k e r e c h t e n , z o a l s h e t k i e s r e c h t ) gaan zo v e r dat t . a . v . bepaalde ACS-landen (bv. één-partijstaten) t e n u i t v o e r l e g g i n g van de Lomé I I overeenkomst a l van b e g i n a f aan k w e s t i e u s zou worden.
Het i s denkbaar dat van de z i j d e van de ACG-staten behoeft» z a l bestaan aan een nadere c o n c r e t i s e r i n g van s i t u a t i e s die voor de Gemeenschap a a n l e i d i n g kunnen z i j n voor het opschorten van hulp. Een
d e r g e l i j k e wens van de ACS-staten sou n i e t o n r e d e l i j k z i j n Hoewel s e l e c t i e van een a a n t a l "basic human r i g h t s " het
gevaar van een a c o n t r a r i o r e d e n e r i n g meebrengt, l i j k t het n u t t i g aan t e geven om welke r e c h t e n het i n het b i j z o n d e r gaat. Daarbij v a l t t e bedenken dat b e p e r k i n g van E G - v e r p l i c h t i n g e n a f h a n k e l i j k zal
z i j n van e r n s t i g e en systematische
schendingen, die gewoonlijk
een p a t r o o n z u l l e n v e r t o n e n w a a r b i j v e r s c h i l l e n d e rechten worden geschonden. De s e l e c t i e zou voldoende r u i m moeten z i j n om
ook
f l a g r a n t e s i t u a t i e s van p o l i t i e k e o n d e r d r u k k i n g t e b e s t r i j k e n . De volgende r e c h t e n en v r i j h e d e n z i j n b i j w i j z e van
suggestie
op 27 a p r i l j l . van Nederlandse z i j d e i n h e t Coreper naar vor<-~\ gebracht
( t u s s e n haakjes
i s h i e r o n d e r verwezen naar de d e s b e t r e f -
fende a r t i k e l e n van de V e r k l a r i n g van
1948):
I
h e t r e c h t op l e v e n , v r i j h e i d en onschendbaarheid van persoon ( a r t . 3)»
II
h e t verbod van f o l t e r i n g ( a r t . 5)»
III
h e t verbod van w i l l e k e u r i g e a r r e s t a t i e , d e t e n t i e of verbanning ( a r t . 9)*
IV
v r i j h e i d van g o d s d i e n s t u i t o e f e n i n g ( a r t .
V
( v o o r t g a n g op weg n a a r ) v r i j h e i d van v e r e n i g i n g en vergaderin ( a r t . 2 0 ) , waaronder v r i j h e i d van v a k v e r e n i g i n g ( a r t . 23). * Y/il men
h e t v e r s c h i j n s e l van p o l i t i e k e
i n h e t b e e l d brengen, dan zou men, deze s e l e c t i e moeten a a n v u l l e n VI
de
18),
repressie zuidelijk
naast de c a t e g o r i e sub
III,
met:
v r i j h e i d van mening en m e n i n g s u i t i n g ( a r t , 19)* Ten behoeve van een b e s l i s s i n g o v e r de door Nederland voor
te
s t e l l e n s e l e c t i e z i j n de volgende overwegingen r e l e v a n t .
Naar a a n l e i d i n g van de sub V genoemde a r t i k e l e n z i j gewezen op de p o s i t i e van de vakbeweging (FNV/CNV), d i e i n p l a a t s van de materiële sociaal-economische I L O - c r i t e r i a waarop de Commissie l i j k t t e doelen v e e l e e r g e r i c h t i s op het f o r m e l e v r i j h e i d s - * r e c h t e n a s p e c t van bv. r e c h t op o r g a n i s a t i e en onderhandeling over arbeidsvoorwaarden. A f g e z i e n van eventuele opneming h i e r v a n i n de bovengenoemde opsomming v a l t t e denken aan de m o g e l i j k h e i d deze p r e o c c u p a t i e van de vakbeweging met name t e v e r d i s c o n t e r e n i n de t e s t e l l e n randvoorwaarden b i j de b e v o r d e r i n g van i n v e s t e r i n g e n i n o n t w i k k e l i n g s l a n d e n ( v g l . het daartoe strekkende algemene C o m m i s s i e v o o r s t e l ) .
I n een A a n t e l ACS-Ianden w o r d t inbreuk ^ r ^ t
i n c o o r d o r * o f e i n d e r e nate
ey r c t name do r e c h t e n {Wv.ci'r.d c r . ^ r V on VU
p
Y r & a g i s d e r h a l v e , o f opneming van des* r e c h t e n ( e l s n e d e van naw
d a a r b i j a a n s l u i t e n d e r e c h t gencead o n d e r I V ) i n de
a
het
selectie
n i e t t e v e r gaande e i s e n s t e l t . V o o r t s c a l de i n t r o d u k t i e van
een
m e n s e n r e c h t enconponent i n h e t k a d e r ven Loeé I I u i t e r a a r d op c e e r w e e r s t a n d v a n de k a n t van de AC5-landen s t u i t e n , naarmate daaro n d e r - e e r " v e r p l i c h t i n g e n " v o o r hen
sijn
gevat*
A n d e r z i j d s d i e n t fcttft "te "bedenken, d a t a k t i o
r.ijdeno
&|
Gezeerscha? e e r s t v o o r s i e n i s v a n n e e r e r s p r a k e i s van een van grove
schendingen,
en v o o r t s d a t z u l k e a k t i e n i e t
patroon
automatisch
z a l z i c h van g e v a l t o t g o r a l v.-.oet .•
i n t r e e d t . I e :-e~eer.eehar
beraden, w a a r b i j u i t e r a a r d h e t gewicht van
de geschonden r e o h t e n
een r o l z a l s p e l e n . In
i e d e r g e v a l i s h e t w e n s e l i j k , d a t ook wanneer e r
sprake
i s v a n e r n s t i g e en s y s t e m a t i s c h e p o l i t i e k e r e p r e s s i e zonder d a t d i t g e p a a r d g a a t met
s c h e n d i n g v a n de f y s i e k e
integriteit
en m a r t e l i n g ) , de Gemeenschap z i c h d a a r v a n d u i d e l i j k kan e i e r e n . Een
b e p e r k i n g van
de s e l e c t i e t o t de
distan-
sub I en I I genoemde
r e c h t e n , z o a l s de Commissie v o o r ogen s t a a t , moet daarom t e m i n i m a l i s t i s c h worden
(moord
bepaald
geacht.
d. P r o c e d u r e v o o r h e t i n r o e p e n v a n de e x c e p t i e - c l a u s u l e T h e o r e t i s c h zou men
k u n n e n s t e l l e n , dat h e t aangewezen o r g a a n
v o o r de t o e p a s s i n g v a n
de e x c e p t i e - c l a u s u l e i n l a a t s t e i n s t a n t i e
de g e z a m e n l i j k e ACS-EG Raad van M i n i s t e r s zou
zijn
( v g l . a r t . 69
lomé-verdrag). T o e k e n n i n g van e c h t e r - g e z i e n de
beslissingsbevoegdheid samenstelling
aan d i t orgaan
zou
- het nemen van ( e f f e c t i e v e )
b e s l i s s i n g e n w a a r s c h i j n l i j k i n de weg
staan. In elk geval
zouden
sommige A C S - r e g e r i n g e n , d i e z e l f e r n s t i g bezwaar hebben tegen schendingen van mensenrechten i n een mede—ACS-land, z i c h voor h e t dilemma g e p l a a t s t z i e n om
h e t z i j dat
l a n d o p e n l i j k a f te
v a l l e n en daarmee de g r o e p s s o l i d a r i t e i t t e v e r b r e k e n h e t z i j l a n d o p e n l i j k t e s t e u n e n t e r w i l l e van maar tegen hun
dat
de g r o e p s s o l i d a r i t e i t
i n n e r l i j k e o v e r t u i g i n g . W a a r s c h i j n l i j k zouden
z u l k e landen e r de v o o r k e u r §an
geven, v a n deze p i j n l i j k e keuze
verschoond Het
te blijven.
lijkt
dan o o k ; u w u i « t , du h o 1 u i t vorming voor te 4
behouden aan de E G - M i n i a t e r r a a d
t
zonder d u t deze daarvoor
f o r m e e l v e r a n t w o o r d i n g v e r s o h u l d i g d i a aan de g e z a o i a n l i j k * Raad. Wel d i e n t de EG n a t u u r l i j k een
d i s c u s s i e achteraf
altijd
bereid te z i j n t o t
i n de g e z a m e n l i j k e Raad over da door
h a a r u i t h o o f d e van de e x o e p t i e - o l a u a u l e genomen maatregelen, e. Aard van de t e nemen
maatregelen
De a a r d v a n de door de Gemeenachap t e nemen m a a t r e g e l e n
zal \
n
de e e r a t e p l a a t s a f h a n g e n v a n de r e l a t i e t u s s e n speoifiekê vormen van o n d e r s t e u n i n g z i j d e n s de EG e n e r z i j d a en de b e s t e n d i g i n g van bepaalde p a t r o n e n van schendingen
van mensenrechten i n AO.'J
luudun
a n d e r z i j d s . De v r a a g i s o f men d i t moet b e t r e k k e n op h e t gehej door de overeenkomst b e s t r e k e n t e r r e i n dan w e l b e p e r k t houd* tot
het terrein
van de h u l p v e r l e n i n g i n e n g e r e z i n .
Voor h e t eerete
pleit
d a t j u i s t h e t Q&f edi f f eren t l e e r d e
k a r a k t e r van u i t k e r i n g e n u i t S t a b e x - s y s t e e m i n de nrni-.ti p kan
r e s u l t e r e n i n s t e u n aan een b e l e i d o f systeem van
s c h e n d i n g v a n m e n s e n r e c h t e n . L a a r s t a a t t e g e n o v e r , dat zulk
een algemene o p z e t e e r d e r een a a n k n o p l u s p u n t zou
kunnen b i e d e n voor r e t a l i a t i e bofen
z i j d e n s ACS-landen ( v g l . h i e r -
onder a ) . D i t afwegende l i j k t b e p e r k i n g t o t maat-
regelen
op h e t t e r r e i n van de h u l p v e r l e n i n g in
e n g e r e z i n de v o o r k e u r t e
verdienen.
T h e o r e t i s c h zouden deze m a a t r e g e l e n
kunnen variëren van
een w a a r s c h u w i n g v i a b e p e r k i n g , w i j z i g i n g b e p a a l d e vormen van h u l p t o t t o t a l e
o f o p s c h o r t i n g ven
o p s c h o r t i n g van a l l e h u l p -
v e r l e n i n g . W i j z i g i n g i s denkbaar t . a . v . de a a r d van de h u l p , t . a . v . de b e g u n s t i g d e n
( b v . l a g e r e overheden i n p l a a t s van de
c e n t r a l e o v e r h e i d ) en t . a . v . h e t k a n a a l
(bv. k a n a l i s e r i n g v i a
n i e t - g o e v e r n e r a e n t e l e o r g a n i s a t i e s ) . Het l i j k t
niet nodig, i n
het
k a d e r van de overeenkomst a l l e m o g e l i j k h e d e n
uit
t e spellen.
i n detail
voorstel Een exacte naar
de
en expliciete
plicht
voor ondertekenaren
damentele mensenrechten 3 en bij
5 van de
waarin zal met
eerbiediging
voering
van
uitsluitend
behoeve
1.
committed
principles Universal
2•
or
relating such
of
to
the
Raad
(juni
dat
aan
geval
i n de
de b e t r o k k e n (
uitACP-
projecten
de b a s i c n e e d s
van
de
for
of
and
all
observe human
in accordance
rights
and
with
the
of the United Nations
and
Human
the
Rights.
clause
suspend provided
community
charter
'77)
van
charter
or
of
the
of H u m a n inzake
aid
any
of
for in
financial
the
respect
violations United
all
in
other measures
persistent
Declaration „gemene
the
measures
and
voorbehoudt
overeenkomst
aangebracht
respect
Declaration
transfers
gross to
to
community may other
recht
een
clause
freedoms
Operative
The
artt
bevolking)
fundamental (~
ten
Preambular
Being
de
de h m l p v e r l e n i n g worden
fun-
verklaring,
te v e r o o r d e l e n . I n
van
staat wijziging
o m de m e e s t
eenzijdige
zich het
publiekelijk
preambule
verklaring),alsmede
voegen
de g e m e e n s c h a p
betrokken VK-voorstel
te
i n de
te w a a r b o r g e n ( b . v . de
de U n i v e r s e l e
akkoorden
schending
verwijzing
convention of
might
and
any State
where
be used to
of human
Nations
transfers
rights
and the
sustain
contrary
Universal
Rights.
Oeganda-mensenrechten
|
i
1 -
.-
Door de £aad werden de volgende richtlijnen aanvaard: te Kampala blijft h e t EEG-bureau werkzaam, echter w e l onder reductie van het personeelsbestand, d e a u t o m a t i s c h e m e c h a n i s m e n v a n d e L o m e - c o n v e n t i e (Stabex) b l i j v e n v a n toepassing, de hulp aan Oeganda zal verder c p een nunimum p e i l worden gehouden o n d e r v e r m i j d i n g v a n i e d e r e a k t i e d i e a a n p r e s i d e n t Man en de strijdkrachten ten goede zal k c m s n , voedselhulp zal doorgaan doch o p d e distributie zal de EEG sterke c o n trole moeten uitoefenen, hulp uit het EOF: uitstel van alle projekten die door Oeganda*s machthebbers zouden kunnen worden m i s b r u i k t , verlening v a n beurzen aan Oegandezen voor studie in het buitenland zal voortaaan, in Oeganda zelf zullen projekten zoveel mogelijk worden gericht op studies, niet op concrete akties, w o r d e n toch akties ondernomen, d a n zal er o p worden toegezien dat d e z e z o l o k a a l e n zo s p e c i f i e k m o g e l i j k v a n ' a a r d z u l l e n z i j n .
:
(i
\ h ij \
,| | j i ! jj
ft -' i i
