&REELANCE PROFESSIONAL WWWJENRICKNL
SPECIALIST IN SPECIALISTEN 9
J U L I
2 0 0 8
•
N U M M E R
1 3 / 1 4
•
J A A R G A N G
2
•
W W W . I T - E X E C U T I V E . N L
cloud computing in opmars
IN HET NIEUWS oPgroenen loont Er is nog hoop voor oude datacentra. Door slimme aanpassingen kunnen ze dusdanig veel energie besparen dat ze nauwelijks nog onderdoen voor fonkelnieuwe ‘groene’ datacenta. p. 05
MANAGEMENT haaStIg getrouWD, lang BerouWD Succesvolle uitbesteding van backoffice-bedrijfsfuncties vereist grondig inzicht in de capaciteiten van de leverancier. Een dozijn tips om de bpo-leverancier de maat te nemen. p. 10
TECHNOLOGIE mIcroSoFt en oPen Source Er beweegt wat bij Microsoft. Open Source wordt niet meer als een besmettelijke ziekte voorgesteld. De aangetrokken openbroncode-goeroe Bill Hilf draagt nu deze visie uit: “los een probleem op met het beste middel. p. 28
In 2012 haalt één op de vij f zakelij ke e-mailgebruikers zij n mail niet meer van een bedrij fsserver maar uit de ‘cloud’, aldus gartner.
H
et gebruik van dit online-model komt volgens het adviesbureau in een stroomversnelling omdat grote bedrijven als Google, Yahoo, Dell en Microsoft zeer fors investeren in de ‘cloud’. Nieuwe samenwerkingsverbanden versterken de verschuiving naar dit type toepassingen. Tot voor kort waren online mailtoepassingen vooral gericht op de consumentenmarkt.
B+P =100%
Dat verandert in snel tempo doordat leveranciers zich agressief werpen op de zakelijke markt. Voor organisaties tot 1000 werknemers is internetgebaseerde e-mail nu al aanzienlijk goedkoper, maar Gartner ziet in de loop der tijd steeds grotere bedrijven overstappen. Samenwerkingsverbanden tussen aanbieders van internetapplicaties zoals tussen Salesforce en Google, waarbij Office-functionaliteit wordt toegevoegd aan crm versterkt deze omschakeling. Zo ontstaat niet alleen een wolk van rekenkracht maar ook van functionaliteit. p. 24
MENS & WERK geluk IS nIet ronD Zouden wij Nederlanders gelukkiger zijn geworden als ‘we’ op 29 juni Europees kampioen zouden zijn geworden? René Diekstra behandelt de belangrijkste misvattingen over gelukkig worden. Geluk blijkt niet rond. p. 37
maak kanS oP een unIeke helIkoPtervlucht
Projecten slagen 100%, zoals het hoort
Ga op zeker, ga voor B+P www.benp.nl
tIJ DenS De 16e etaPPe VAN De tour De France zie pagina 26
reDactIoneel
greening the enterprise 2.0
InhouD NIEUWS 4-9
Nieuwsoverzicht
5
Weekmakers
7
Wannahave
9
Column Dominique Deckmyn
MANAGEMENT 10
Maak kennis met het meest intelligente netwerk van interim IT professionals in Nederland
Jammer dat sommigen van u er niet bij waren op 25 juni in Media Plaza bij Greening the Enterprise 2.0. Hierbij een paar sfeerfoto’s. Ik vond het een nuttige en inspirerende bijeenkomst. Maar ik wil direct toegeven dat ik als mede-organisator nauwelijks voor een objectieve bron kan doorgaan. Gelukkig vindt mijn vooroordeel bevestiging in de evaluatieformulieren van de bezoekers. Ik wil alle sprekers, de programmacommissie, partners en sponsors ook nog eens vanaf deze plek hartelijk danken voor hun bijdragen. Vorig jaar hebben we het thema - het verduurzamen van en door de it-sector - voor het eerst op de kaart gezet. Een jaar later blijkt het onderwerp omhoog geschoten op de prioriteitenladder van bedrijven en overheidsorganisaties. Uit de wandelgangen begrijpen we bovendien dat er een innovatieplatform ‘ict en duurzaamheid’ in oprichting is. Dat is een ontwikkeling die op onze steun kan rekenen. IT Executive blijft het thema een warm hart toedragen. Er komt dan ook zeker volgend jaar een Greening the Enterprise 3.0. We zien u daar graag. Maar eerst, voorzover van toepassing: goede vakantie.
BPO-outsourcing: een dozijn tips
13
Column Charles Groenhuijsen
14
Management Kort
15
ICT Barometer
18
Management Kort 2
19
Ervaring is geen pre!
21
Management Kort 3
TECHNOLOGIE 22
De onvermijdelijke overname van Business Objects
24
Cloudcomputing geen luchtkasteel
25
Column Ron Tolido
28
Interview: de open-source goeroe van Microsoft
29
Column IT&Recht Peter van Schelven
FORUM 33
Lezersreacties
33
Agenda
MENS&WERK Fred van der Molen Hoofdredacteur
34
Nieuws arbeidsmarkt
35
Banencarrousel
36
Portret van een it-manager
37
Column René Diekstra
ESCAPE 38
Cartoon
Bent u op zoek naar echte interim IT specialisten voor uw organisatie? Neem dan snel contact op met onze consultants. Zij hebben een achtergrond passend bij de IT sector en hebben gedegen ervaring bij het bemiddelen van interim professionals.
38
Colofon
01
Afas
Binnen ons up to date netwerk van ruim 5000 beschikbare interim kandidaten vindt u de beste match voor uw organisatie. Onder andere voor Business Analisten, Programma Managers, Project Managers, IT Managers en IT Directors kunnen wij u snel en adequaat van dienst zijn. Ook voor langlopende opdrachten.
01
B+P
26-27
CSC
20
Holland House Cannes
30
Gartner
39
Gartner
Kennismaken met ons netwerk? Voor de regio’s Amsterdam en Amersfoort kunt u contact opnemen met Marinka de Groot 020-5789444, voor de regio’s Rotterdam, Eindhoven en Breda kunt u contact opnemen met Michel de Krieger 010-2176565.
01
Jenrick
16-17
Media Plaza
02
Michael Page
40
SAS
32
SLTN
ADVERTEERDERSINDEX
De volgende IT Executive verschijnt op 6 augustus.
Bijsluiter: Hartman Communicatie
Wereldwijd 149 kantoren in 25 landen www.michaelpage.nl
nr 13/14 • 9 juli 2008
3
In het nIeuWS
WeekmakerS
windowS Zonder windowS Na vijftien jaar ontwikkelen is versie 1.0 verschenen van de opensource emulatiesoftware Wine. Met Wine kunnen Windows-applicaties draaien op andere besturingssystemen, zoals op Linux, Unix en Mac OS X. Het is geen virtualisatieprogramma, want daarvoor is alsnog een Windows-versie nodig en dat is bij Wine niet zo. De lijst met Windows-applicaties die functioneren onder Wine, is beperkt.
inTerneT aan Boord Vliegtuigpassagiers krijgen deze zomer op sommige vluchten in Noord-Amerika met hun wifi-apparatuur toegang tot het internet. Zij kunnen alle functies uitvoeren die ze thuis ook gewend zijn, behalve via het internet bellen. De internetdienst aan boord heet Gogo en wordt geleverd door Aircell. Het kost 12,95 dollar voor vluchten van langer dan drie uur, en 9,95 dollar voor de kortere vluchten. Het vliegtuig staat middels een antenne aan de onderkant in verbinding met in totaal 92 basisstations die door heel Noord-Amerika zijn gepositioneerd.
PdF meT doCS Sinds kort is het mogelijk om met Google Docs pdf-bestanden te bekijken. Pdf-bestanden kunnen worden ge-upload naar Docs, en pdf’s die ergens op het internet staan kunnen er naar toe worden gekopieerd (maximaal 2 MB). In Docs gemaakte documenten kunnen worden opgeslagen als pdf-bestand.
4
google apps onder vuur google beschikt niet over de juiste organisatiecultuur om degelij ke bedrij fssoftware te ontwikkelen. met deze opmerkelij ke boodschap motiveerde ontwikkelaar Sergey Solyanik op 28 juni zij n terugkeer in de moederschoot van microsoft, na een jaartje bij google gewerkt te hebben.
hang naar coolness. “Het lijkt wel alsof iedere week 10 procent van de functionaliteit verstek laat gaan in hetzij de ene, hetzij de andere browser. En iedere week is er weer ergens anders met 10 procent iets mis. Terwijl deze bugs worden gefi xt, worden er weer nieuwe geïntroduceerd. En dat over de hele linie van Blogger, Gmail, Google Docs, Maps, enzovoort.” Dat is tot daar aan toe als het om gratis software gaat, stelt hij, maar niet acceptabel bij betaalde bedrijfsapplicaties. Zijn conclusie: de organisatiecultuur van Google is er niet op afgestemd om solide bedrijfsappli-
S
olyanik schrijft op zijn blog dat de inspanningen van de ontwikkelaars bij Google vooral gericht zijn op applicaties die cool zijn en niet op nuttige en echt belangrijke zaken. Ook vindt hij dat de kwaliteit van de software lijdt onder deze
‘opgroenen’ loont caties te ontwikkelen. Een statement dat zijn nieuwe/oude werkgever als muziek in de oren geklonken zal hebben. Erik de Muinck Keizer, territory manager van Google voor de zakelijke markt in de Benelux, reageert verbaasd. “Ik werk hier nu anderhalf jaar en heb sindsdien met Google Apps gewerkt, net zoals al mijn collega’s wereldwijd. Ik heb nooit iets gemerkt of gehoord van prestatieproblemen bij mij of mijn collega’s. Ik kan een stuk sneller werken met Google Apps; ik hoef geen e-mails meer weg te gooien en mijn systeem loopt nooit meer vast.”
•
SaS goed in risicomanagement cio’s van fi nanciële dienstverleners die software voor risicomanagement willen aanschaff en nemen veel risico als ze SaS niet op hun shortlist zetten. gartner zet SaS namelij k helemaal rechtsboven in een van zij n roemruchte magische kwadranten die de leveranciers van operationeel risicomanagement (orm) positioneert.
S
AS is een van de laatste grote zelfstandige leveranciers van ‘business intelligence’-soft‘Magic Quadrant for Operational Risk Management Software for ware. Gartner plaatst SAS hoog in zijn ‘Leaders Financial Services’ Quadrant’ van het ‘Magic quadrant for operational Uitdagers Leiders risk management software for fi nancial services. SAS scoort in de beoordeling het hoogst op zowel visie als op het vermogen om deze visie te realiseren. Gartner reserveert het leiderskwadrant SAS Institute voor leveranciers van softwaretoepassingen die een Algorithmics ‘holistische’ benadering Oracle Financial Service hebben en zowel de kwalitaChase Cooper eFront Mega International tieve als kwantitatieve asList S.p.A Methodware pecten van risicobeheer OpenPages adresseren. Deze onderneRiskmanagement Concepts Systems Ci3 mingen hebben een sterkere marktpositie en geven hun BWise Optial klanten - in tegenstelling tot leveranciers van losRimaOne staande toepassingen voor FRSGlobal risicoberekening, auditing Visionairs en rapportage - een breed Nichespelers en consistent beeld van de Compleetheid van de visie totale operationele risico’s binnen een organisatie. Bron: Gartner (juni 2008)
Uitvoeringsmogelijkheid
amSTerdam: wimaX Worldmax heeft in Amsterdam een ‘light’-versie van het eerste commerciële draadloze wimax-netwerk van Europa geactiveerd. Na de zomer is de ‘light’-periode over, zal het netwerk sneller worden, een betere dekking hebben en worden uitgebouwd naar een nationaal dekkend netwerk. Klanten kunnen kiezen uit een reeks van abonnementen, zowel pre-paid als postpaid. Voor consumenten is de dienst onder de naam Aerea beschikbaar. Een maand Aerea kost pre-paid 19,95 euro, en kent nu een snelheid van 1 Mbps.
•
nr 13/14 • 9 juli 2008
er is nog hoop voor oude datacentra. Door slimme aanpassingen kunnen ze dusdanig veel energie besparen dat ze nauwelij ks nog onderdoen voor fonkelnieuwe ‘groene’ datacenta. tot die conclusie komt adviesbureau accenture op basis van een reeks case-studies.
A
ccenture onderzocht het energieverbruik in zeventien datacenters van bedrijven, als Sun, Oracle, en US Postal Service. Nieuwe datacenters, die de nieuwste groene technieken toepassen, gebruiken 79 procent minder energie, stelden de onderzoekers vast. Oude centra, die dezelfde moderne technieken toepassen, besparen eveneens aanzienlijk, namelijk 74 procent op hun energieverbruik. Het loont dus de moeite om bestaande centra ‘op te groenen’. Deze uitkomsten zijn van belang gezien de verwachte verdubbeling van het energieverbruik van datacentra in 2011. Deze verdubbeling zal optreden als er in bestaande datacentra niet snel (extra) energiebesparende maatregelen worden getroffen.
•
Bea blij ft in tact oracle heeft bekend gemaakt wat de overname van Bea betekent voor zij n middleware-strategie. De databasegigant spaart kool en geit, en belooft bij na elk product minstens nog negen jaar in leven te houden.
O
racle verwierf in april BEA voor 8,5 miljard dollar na een bitse overnamestrijd. Tussen de productlijnen van beide bedrijven bestaat heel wat overlap. Vorige week maakte Oracles president Charles Phillips duidelijk hoe Oracle daar mee om zal gaan. Opvallende, maar niet onverwachte keuze: BEA Weblogic Application Server wordt de applicatieserver van het huis. Toch benadrukt Oracle dat klanten van zijn E-business Suite (die immers bovenop Oracle’s eigen applicatieserver draait) niet gedwongen zullen worden om over te schakelen. Voor de softwareontwikkeling gebeurt het omgekeerde: het eigen JDeveloper blijft de ontwikkelomgeving van Oracle. Voor Enterprise Service Bus is het verhaal complexer: Oracle ESB en BEA’s Aqualogic Service Bus worden samengesmolten tot één product. Hetzelfde zou gebeuren met BEA Weblogic Event Server en Oracle Complex Event Processor, en met Oracle BPA en BEA Aqualogic BPM Designer. Ook de portalen zouden met elkaar worden versmolten: BEA Weblogic Portal en Oracle Webcenter. Oracle maakte ook duidelijk dat de BEA Tuxedo-transactiemonitor een belangrijk product zal blijven. Oracle heeft alle BEA-software een waardering gegeven. Sommige zijn ‘strategic’, andere zijn voorbestemd voor ‘continue & converge’, wat betekent dat ze geleidelijk opgaan in Oracle’s eigen producten en nog minstens negen jaar ondersteund zullen worden, en een derde categorie gaat naar ‘maintenance’; die worden nog vijf jaar ondersteund. In die laatste categorieën zitten overigens alleen producten die BEA zelf al aan het uitfaseren was.
•
hoe maak Je een BeroeP onaantrekkelIJ k? …benoem Ernst Fuld tot directeur van je beroepsvereniging. Het IT Governance Institute bracht kort geleden een zorgelijk rapport uit over de arbeidsmarkt in de it-sector. Er is een tekort aan specifieke it-specialisten, bedrijven hebben veel moeite om personeel te houden en jonge mensen deinzen terug voor een carrière in de sector. Het vakgebied is niet cool, om het eufemistisch uit te drukken. Daarbij komt dat er flinke onzekerheid bestaat over het toekomstperspectief vooral vanwege outsourcing. En dan is daar NGN-directeur Fuld die - geïnspireerd door een China-reis - de laatste studenten van de informatica-opleidingen verjaagt met zijn constatering dat de salarissen hier omlaag moeten en de arbeidsproductiviteit flink omhoog. Anders gaat de Nederlandse ict-er het niet overleven in het ‘globaliserende ictlandschap’. Fuld wijst er op dat de salarissen in China flink lager liggen en de Chinezen “daarbij werken ook nog eens 120 uur in de week”. En tot besluit deze oproep: “Dus aandeelhouders grijp uw kans.” Bedankt Ernst, namens alle informatica-opleidingen in Nederland. kun Je Dan ook ZonDer ruZIe ISo-StanDaarD WorDen? …kennelijk want pdf van Adobe is zonder gekrakeel tot ISOstandaard 32000-1 verheven. De verhalen over kuiperijen en congsi’s rond Microsofts Office-bestandsformaat ooxml ten spijt, als regel gaat er bij het ratificeren van standaarden tamelijk saai aan toe. Het is begin juli dus weer business as usual als Adobe het pdf-formaat overdraagt aan de ISO. Anders dan veel organisaties dachten is pdf nu pas een echt ‘open’ formaat, waarvan het beheer en de verdere ontwikkeling voortaan in handen ligt van de ISO. Een flink aantal Nederlandse overheidsorganisaties was hierop al vooruit gelopen door intern verplicht te stellen elk document te archiveren in pdf. Met deze ISO-standaardisering slinken de kansen van het Microsoft-alternatief xps nog verder. nog altIJ D een BroWSeroorlog? …het blijft aantrekkelijk strijd te leveren om een gratis markt. De browser is ons venster op de wereld, al is het een virtuele. Dat moet de reden zijn waarom de browserstrijd nog altijd zoveel aandacht trekt. Die begon eind 1995 toen Microsoft de ‘vuile browseroorlog’ begon door Internet Explorer gratis in de markt te zetten én te integreren in Windows. Het was snel gedaan met marktleider Netscape dat in één jaar tijd zijn marktleiderschap in rook zag opgaan. Microsoft werd jaren later nog wel veroordeeld voor deze koppelverkoop, maar toen was het leed al geschied. Gelukkig blijven er alternatieven voor Explorer want het afgelopen decennium heeft nogmaals geleerd dat gebrek aan concurrentie de innovatie vertraagt. Microsoft deed jaren bijzonder weinig meer aan Explorer. Anno 2008 kan Microsoft zich dat niet meer veroorloven. Het marktaandeel van Firefox is na de recente introductie van versie 3.0 opgeklommen tot bijna 19 procent en ook Apple haalt met Safari 6,3 procent. Marktleider blijft natuurlijk Explorer met ruim 70 procent. Het is een markt zonder omzet, maar wel de deur naar onze immer uitdijende virtuele wereld. Je wilt toch niet dat één fabrikant daarvan de sleutel heeft? Fred van der Molen nr 13/14 • 9 juli 2008
5
Wannahave
In het nIeuWS domeinen ‘oPen’ Icann heeft plannen om op het internet veel meer ‘top-level domains’ (tld) toe te staan, inclusief ‘internationalized domain names’, bijvoorbeeld in het Arabisch, of in Chinese karakters. Het bestuur van Icann heeft daartoe unaniem een voorstel goedgekeurd dat de basis vormt voor richtlijnen voor het maken en beheren van nieuwe domeinen. Tot dusverre waren de tld’s een exclusieve zaak van Icann, maar het besluit kan betekenen dat bijna iedere willekeurige naam wordt toegestaan als tld. Bedrijven kunnen bijvoorbeeld hun eigen domain krijgen, maar ook tld’s op het niveau van steden kunnen ontstaan (bijvoorbeeld .paris of .berlin). Met name voor landen met andere schriftsoorten kan dit van groot belang zijn; het huidige systeem ondersteunt slechts 37 karakters.
te weinig ‘fl exwerk’
‘Beveilig thuiswerkers’
eindelij k de echte
uit onafhankelij k onderzoek in opdracht van avaya blij kt dat bij slechts 17 procent van de europese bedrij ven voor alle medewerkers de mogelij kheid bestaat om dagelij ks fl exibel te werken.
Draadloze privé-netwerken zij n vaak slecht beveiligd. Dat kan ook voor bedrij ven consequenties hebben, als personeel thuis werkt.
Hardcore gadgetfreaks hebben hem al een jaar en nu is hij er ook voor gewone gebruikers. De iPhone 3G wordt 11 juli gelanceerd door T-Mobile. Sinds de eerste aankondiging houdt de iPhone de gemoederen bezig. Nederlanders vlogen zelfs naar de VS en bivakkeerden in slaapzakken voor Apple Stores. De simlock werd achteloos gekraakt en daardoor bellen inmiddels tienduizenden Nederlanders met de oudere 2Gversie. Nu is er dan een officieel Nederlands toestel: veel beter, goedkoper en bovenal 3G. Apple heeft met de iPhone een spoor van vernieuwing achter gelaten. Het grote heldere scherm en de stijlvolle vormgeving zijn een lust voor het oog. Een toetsenbord is niet meer nodig, mobiel surfen is een eitje en het schuiven met vingerbewegingen op het scherm werkt super. Andere merken hebben ook een aanraakscherm, maar die van Apples werkt beter, intuïtiever. De eenvoud, bediening en de kracht van de software zijn verwonderend simpel. Krijg je een sms van een bekende dan duikt zijn vcard op het scherm op. Vervolgens open je Google Maps met twee klikken en kun je de route berekenen van de huidige plek naar het adres van de afzender. Nooit eerder vertoond. En al die sensoren zoals een accelerometer, proximity sensor en een ambient light sensor. Bizar, maar het werkt. Het strakke design is inmiddels bekend en schrikt niet meer af. Sterker, het heeft geïnspireerd. Alles is een iPhone lookalike tegenwoordig. Maar anders dan Samsung, LG en anderen vinden we bij Apple geen enkel knopje. En deze versie is voorzien van de functies die een zakelijke gebruiker mag verwachten waaronder de belangrijkste: synchronisatie met e-mail platforms als Exchange. Belangrijkste minpunt is dat de wurggreep van Apple blijft: wat betreft de providerkeuze, wat betreft de distributie van iPhonesoftware via de online Apple-winkel. En een 2 megapixel camera kan toch echt niet meer vandaag de dag. T-Mobile mag het ding exclusief leveren in Nederland. Maar als Apple echt werk wil maken van de zakelijke markt dan is exclusieve distributie geen optie. Overigens blijft de vraag hoe lang (lees: kort) het duurt eer de nieuwe telefoon sim-lockvrij beschikbaar is. Kortom: ondanks de sterke concurrentie blijft de iPhone nog wel even de echte wannahave. T-Mobile biedt de iPhone aan in diverse prijsvarianten. De 8 Gb versie kost bijvoorbeeld 1 euro in combinatie met een tweejarig contract voor 44,95 euro per maand.
D
imension Data onderzocht privé-netwerken en kwam tot de conclusie dat maar liefst 18 procent van de draadloze privénetwerken helemaal niet is beveiligd en 28 procent de gemakkelijk te kraken wep-encryptie (wired equivalent privacy) gebruikt. Dimension Data deed voor de vijfde keer een ‘wardrive’, waarbij dit keer voor het eerst privé-netwerken werden betrokken. Maar 54 procent van de draadloze privé-netwerken blijkt beveiligd met een krachtige beveiliging op basis van een wpa- of wpa2-sleutel. Dimension Data geeft bedrijven het advies om bij thuiswerkers een veilig draadloos netwerk in te richten, of om duidelijke afspraken te maken over de gebruikte beveiliging. Eerder onderzoek van Dimension Data wees uit dat veel bedrijven thuiswerkers momenteel geen actieve technische ondersteuning bieden.
•
communicatieoverlast
D
it terwijl 94 procent van de Europeanen wel degelijk flexibel zou willen werken. Zo’n 31 procent van de ondervraagden zou zeker van baan wisselen als ze geen toegang hebben tot flexibele werkomstandigheden in hun huidige baan; 47 procent overweegt dit. Europese bedrijven missen dus een groot concurrentievoordeel wanneer ze geen flexibiliteit bieden. Het is niet alleen de jonge generatie die de voordelen van flexibel werken wil ervaren. Uit het onderzoek komt naar voren dat 78 procent van de respondenten bereid is te werken na hun pensioen als hun werkgever ze hiervoor flexibele opties zou bieden. Uit het onderzoek bleek tevens dat: · 30 procent van de senior managers denkt dat flexibele werkomstandigheden de daarbij be-
GeKraaKTe SerVerS weGGooien Aan de George Mason University is software ontwikkeld die virtuele servers regelmatig ‘ververst’. De virtuele server doet maar beperkt dienst - dat kan zelfs maar een paar seconden zijn - waarna deze wordt vervangen door een nieuwe virtuele server. Het voordeel is dat een server nooit lang onder controle kan staan van een hacker. Wanneer een server is gekraakt, wordt deze snel weer vervangen door een nieuwe, en kan een hacker nooit goed profiteren van zijn hack-werk. Het is de bedoeling dat er een commerciële versie van deze software verschijnt, die ‘self cleansing intrusion tolerance’ (scit) heet.
horende technologiebedrijven wereldwijd beter laat presteren; · mkb’ers minder snel flexibele werkomstandigheden zullen aanbieden (57 procent) dan grotere bedrijven (74 procent); · 44 procent van de respondenten vindt dat bedrijven die niet flexibel werken, achterlopen; · 35 procent van de respondenten die werken voor een niet-flexibel bedrijf, denkt dat de werkgever de technologie wel in huis heeft, maar ervoor kiest deze niet te gebruiken. In dit onderzoek werd flexibel werken als volgt omschreven: een situatie waarin medewerkers niet tijdens gezette uren op een vaste kantoorplek dienen te werken, maar zelf hun werktijden en locatie mogen bepalen.
•
Sla’s niet gehaald Zo’n 81 procent van de organisaties doet aan sla’s, maar die worden maar in 74 procent van de gevallen ook gehaald. De onderzoekers trekken de conclusie dat de andere afdelingen te hoge verwachtingen hebben van it.
ZonnePaneLen inTeL
C
ompuware nam het initiatief voor dit onderzoek en liet het Forrester Consulting uitvoeren. Belangrijkste reden voor het uiteenlopen van verwachtingen ten opzichte van wat it kan waarmaken, bleek dat de meetpunten voor de sla it-gericht zijn en niet overeenkomen met zakelijke doelstellingen. Van de respondenten zei 41 procent dat het inzicht in de serviceniveau’s inderdaad basaal was, en dat sla-informatie niet op regelmatige basis met leidinggevenden wordt
Intel heeft een techniek ontwikkeld voor zonnepanelen en brengt de mensen die daaraan hebben gewerkt nu in het nieuwe bedrijf ‘SpectraWatt Inc.’ onder. Het doel van het bedrijf zal zijn het verhogen van de efficiëntie van op silicium gebaseerde zonnecellen, en het verlagen van de kosten ervan.
6
nr 13/14 • 9 juli 2008
gedeeld. Zo’n 40 procent gaf toe dat in sla-rapporten informatie ontbreekt waar leidinggevenden om hebben gevraagd. Volgens Compuware mist de it-afdeling daarmee de gelegenheid om in een effectieve dialoog met de rest van de organisatie te treden, zodat men toe kan groeien naar proactief servicemanagement. En een oplossing zou kunnen liggen in ‘end-user experience’ (eue) monitoring. De resultaten van het onderzoek zijn te vinden op www.compuware.com/slmstudy.
•
De vele beschikbare communicatiemiddelen vergemakkelij ken weliswaar het communiceren aanzienlij k, maar zorgen ook voor een overvloed aan berichten. hierop wordt vaak pas na lange tij d - of zelfs helemaal niet - gereageerd.
D
at blijkt uit een onderzoek naar het gebruik van communicatiemiddelen tijdens het werk dat het marktonderzoeksbureau Heliview Research in opdracht van Microsoft heeft uitgevoerd. In totaal heeft bijna een half miljoen Nederlanders structureel te kampen met de grote hoeveelheid e-mail; 1,4 miljoen werknemers heeft er last van na drukke dagen en nog eens 1,7 miljoen werknemers wordt hiermee geconfronteerd na enkele dagen vrij. Dit zorgt vervolgens voor een trage reactie en onbeantwoorde e-mails; 3 procent of 6,3 miljoen emails per dag worden niet beantwoord. De belangrijkste oorzaak ligt volgens Heliview bij de explosieve stijging van e-mailgebruik: gemiddeld 39 procent in de afgelopen 24 maanden. Ruim de helft van de ondervraagden geeft aan dat het aantal telefoongesprekken de afgelopen twee jaar hetzelfde is gebleven, 36 procent constateert een toename van gemiddeld 31 procent en 13 procent juist een afname met hetzelfde percentage. Van alle binnenkomende telefoontjes belandt 10 procent in de voicemail, die gemiddeld 2,5 keer per dag wordt beluisterd. Gemiddeld duurt het bijna vijf en een half uur voordat er op het voicemailbericht wordt gereageerd. Microsoft laat uiteraard weten dat ‘unified communications’ volgens haar kan helpen.
•
Info > www.iphone.com en www.t-mobile.nl/iphone Apple iPhone 3G: quadband, wifi, bluetooth, Apple OSX, max. 32 GB geheugen, a-gps met Google Maps locatie informatie, ondersteuning Wireless Exchange, pop3 en imap, 3,5” lcd aanraakscherm, resolutie van 480 x 320 pixels, Safari browser, iTunes mediaplayer met synchronisatie iTunes op Windows en Mac, My TMobile, optionele docking station, 11,5 x 6,2 x 1,2 cm, 133 gram. nr 13/14 • 9 juli 2008
7
In het nIeuWS
column
nonSToP-BLade Voor het eerst heeft HP een bladeversie van haar NonStop-computer uitgebracht. HP wil het hiermee rechtstreeks opnemen tegen de (IBM) mainframes, en zet dat kracht bij door iedere klant die bereid is een mainframe-applicatie opzij te zetten, gratis een nieuwe Integrity NonStop NB50000c BladeSystem aan te bieden, met een jaar lang NonStop-platformsoftware. Met dit nieuwe NonStop-product zegt HP de prestaties te verdubbelen, in de helft van de ruimte.
waCHTwoord Via STem Siemens heeft een helpdesksysteem dat via stemherkenning gebruikers identificeert. Daardoor kan de gebruiker zonder tussenkomst van een helpdeskmedewerker een nieuw wachtwoord krijgen. Bij registratie analyseert het systeem de kenmerken van de stem (er moet iets worden voorgelezen) en slaat deze op. Omdat er geen mensen meer aan te pas komen voor het uitdelen van een nieuw wachtwoord, zijn kosten te besparen op de helpdesk.
Symbian wordt open-source
telecom op z’n Belgisch
Symbian, het bedrij f achter het gelij knamige en belangrij kste besturingssysteem van mobiele telefoons, staat op de nominatie om overgenomen te worden door nokia. Dat wil het als open-source uitbrengen en gratis weggeven.
Ik woon en werk in België en wil de Nederlandse lezer eens bijpraten over een typisch Belgische kwestie: de positie van Belgacomtopman Didier Bellens. Belgacom is de KPN van België, met dit verschil dat Belgacom een semi-overheidsbedrijf is gebleven en daardoor zijn monopoliepositie op tal van terreinen beter heeft kunnen veilig stellen. De Belgische politiek kan nog altijd de topman naar huis sturen en juist dat speelt nu. Journalisten hier voorspellen al weken het einde van Didier Bellens. Althans, zij die zich off the record laten bijpraten door Vlaamse politici. Wie zijn oor te luister legt in het Waalse kamp hoort een heel ander geluid. Dat is voor de buitenstaander op zijn minst vreemd. Het oordeel over de kwaliteiten van een manager zou toch niet afhankelijk moeten zijn van iemands moedertaal. Zo niet in België en dat zal ik u uitleggen. Als politiek benoemde topambtenaar heeft Bellens namelijk betrouwbaar en deugdelijk werk verricht. Maar als ceo van een telecomoperator in een geliberaliseerde, internationale markt, heeft hij er een potje van gemaakt. Een heus ideologisch schisma kortom, maar in België loopt de scheidslijn precies bij de taalgrens.
H
et Finse bedrijf wil de 52,1 procent van de aandelen van Symbian die zij nog niet bezat kopen, het bedrijf samenvoegen met onderdelen van Nokia zelf, waarna dat alles zal worden ondergebracht in een open-source stichting. De software die daaruit komt
zal gratis ter beschikking komen aan concurrerende makers van mobiele telefoons. Tot dusverre was Symbian eigendom van een reeks van bedrijven, waaronder Nokia, Sony, Ericsson, Panasonic, Siemens en Samsung. De software van Symbian wordt in meer dan de helft van alle verkochte telefoons gebruikt. De nieuwe stichting, de Symbian Foundation krijgt een tienkoppig bestuur; vijf van fabrikanten van mobiele telefoons (Nokia, LG Electronics, Motorola, Samsung en Sony Ericsson) en vijf van mobiele netwerken en makers
8
van processors (AT&T, NTT DoCoMo, Vodafone, STMicroelectronics en Texas Instruments). Deze stap van Nokia is niet zo verwonderlijk. Niet alleen moet Nokia concurreren met Apple, Microsoft en Google, maar ook de Limo Foundation wil met Linux zijn deel van de markt, en is RIM met de BlackBerry nog altijd succesvol. Daarnaast betaalde Nokia tot dusverre per jaar 250 miljoen dollar aan royalty’s aan Symbian, dus dat maakt de investering van 410 miljoen dollar in Symbian ook fi nancieel verstandig.
•
google.nl grootste gemeten naar aantallen unieke bezoekers per maand is google.nl nog steeds de grootste website van nederland. Dat blij kt uit cij fers van multiscope over de eerste helft van 2008.
H
yves.nl is gestegen van een achtste naar een tweede plaats en Buienradar.nl is de hoogste nieuwe binnenkomer in de top-20. Daarnaast weten
ook Relatieplanet.nl en Schoolbank.nl een positie in de top-20 te verwerven. Andere groeiers zijn Live.com, 9292ov.nl en Rtl.nl. De websites Planet.nl (27), MSN.nl (28) en KPN.com (41) weten hun top-20 positie uit 2007, in de eerste helft van 2008 niet vast te houden. Meest opvallende daler in de absolute top van de ranglijst is Startpagina.nl. Die website daalt van een tweede naar een zesde plaats.
•
iT-weBSiTeS SCoren SLeCHT TheMarketingShop.nl heeft in het eerste kwartaal van 2008 gekeken naar de websites van de top-100 itbedrijven (uit de Computable Top100 van 2007). De websites scoren vooral slecht op techniek. Opvallend is dat er juist slecht wordt gescoord op de technische optimalisatie van de websites. Blijkbaar hebben de it-bedrijven de techniek onvoldoende op orde. Opvallend is tevens dat er wel goed wordt gescoord op de factoren betrouwbaarheid, ‘look-andfeel’ en gebruiksvriendelijkheid; dus de niet-technische factoren. De onderneming die het best scoort is Vodafone met een totaalscore van 9,6. Die matige technische optimalisatie van de websites heeft onder meer tot resultaat dat 45 van de honderd ondernemingen zelfs niet op nummer 1 staan in zoekmachines op hun eigen ondernemingsnaam. Het volledige onderzoeksrapport is te verkrijgen op http://www.themarketingshop.nl/ top100
DomInIQue DeckmYn
Server automatisch uit
P
nr 13/14 • 9 juli 2008
met de geplande aankoop van semantische zoekmachine Powerset wil microsoft de mislukte overname van Yahoo doen vergeten. Powerset claimt veel nauwkeuriger te zij n dan reguliere zoekmachines omdat de software zinnen en vragen van gebruikers echt ‘begrij pt’.
H
et bedrijf demonstreert zijn kunnen momenteel via de Engelstalige Wikipedia. De semantische zoekrobots leren bij terwijl ze artikelen doorzoeken. Een week geleden zei Microsoft-topman Steve Ballmer nog tegen Financial Times dat hij het gemis van Yahoo niet wilde opvullen met de aankoop van een reeks kleinere bedrijven. De Amerikaanse zoekmachine weigerde een overnameaanbod uit Redmond en koos voor een advertentiedeal met Google. “De belangrijkste applicatie in de nabije toekomst is ‘zoeken’,” benadrukte Ballmer wel tegenover de krant. De mogelijke overname is naar buiten gekomen via VentureBeat. Microsoft zou een slordige honderd miljoen dollar over hebben voor Powerset.
•
Servers die niets staan te doen, maar alleen ‘aan’ staan te wachten totdat hun capaciteit nodig is, kunnen in veel gevallen wel uit. een ‘holistisch’ product schakelt nu geheel automatisch servers dynamisch aan en uit. ower Assure, een jaar geleden opgericht door twee voormalig HP-medewerkers, heeft ‘holistic power management’ gemaakt. Dit product verzamelt iedere minuut de gegevens van het stroomverbruik van de servers, en bovendien de veranderingen in de belasting van de diverse servers en onverwachte veranderingen in internetverkeer van applicaties. Wanneer het verkeer toeneemt, dan worden dynamisch meer servers bijgeschakeld. Wanneer een server niets doet en zich dus in ‘idle mode’ bevindt, verbruikt hij nog altijd 60 tot 90 procent van de energie die hij bij een piekbelasting vraagt. Al die servers die maar gewoon onbelast ‘aan’ staan, zorgen dus voor een grote energieverspilling, aldus Power Assure. Gebruikers kunnen
mS zoekt slimmer
zelf bepalen hoeveel overcapaciteit ze willen inzetten; hoe minder hoe meer wordt bespaard. Een minimale buffer kan 80 procent van de energiekosten besparen, zegt Power Assure. Koeling kan ook worden betrokken bij het systeem.
•
mac bedrij fs-pc? Steeds meer bedrij ven hebben apple-computers en ook het aantal mac’s per bedrij f stij gt. Dat meldt automatiseringgids op basis van onderzoek van de Yankee group. het percentage mac’s onder de pc’s zou tussen de 8 en 10 procent liggen, tegenover 1 tot 2 procent enkele jaren terug.
D
e betrouwbaarheid van het Apple-platform zou een belangrijke rol spelen in de opmars. Maar ook de mogelijkheid om Windows-applicaties te kunnen draaien op de nieuwe generaties Mac’s blijkt van belang: 22 procent van de zakelijke Mac-gebruikers gebruikt de ‘dual-boot’-optie om Windows naast het Mac OS te draaien. Tenslotte maakt de verschuiving naar onlinetoepassingen gebruikers minder afhankelijk van Windows. De revival van de Mac als bedrijfscomputer heeft een vijftal (kleine) softwarebedrijven geïnspireerd tot de oprichting van een platform - de Enterprise Desktop Alliance - dat de integratie van Mac’s in bedrijfsomgevingen promoot. Het zijn Centrify, LANrev, Atempo, GroupLogic en Parallels.
•
Het staat iedereen vrij te menen dat telecom een overheidstaak is. Maar feit is dat België geen eiland is. De Europese telecommarkt is geliberaliseerd. In landen waar dat goed gelukt is, zien we (met enige uitzonderingen) lage prijzen en sterke operatoren met internationale allure. In België, waar de liberalisering grotendeels is mislukt, kampen we met hoge prijzen en een voormalig staatsmonopolie dat vooral bezig is zijn binnenlandse machtspositie veilig te stellen. Die Belgische situatie heeft een paar voordelen. Belgacom zorgt bijvoorbeeld voor veel werkgelegenheid; grote saneringen zijn ons bespaard gebleven. En als er een gat in de begroting moet worden gevuld, kan de minister van Financiën altijd Belgacom nog bellen. Twee handen op één buik dus. Belgacom kan daardoor bijvoorbeeld de breedbandmarkt verdelen met het al even gepolitiseerde Telenet; buitenlandse spelers wagen zich hier bijna niet meer. En als straks ook de geplande overname van Scarlet door Belgacom mag passeren, zal elke internationale speler België mijden. Uiteindelijk is dat slecht voor België. Want gebrek aan concurrentie leidt tot te hoge prijzen en tragere vernieuwing. Maar ja. Wat zal er gebeuren als de overheid zijn meerderheidsbelang afstoot? Belgacom is gewend geraakt aan kunstmatig hoge tarieven op zijn kleine, afgeschermde binnenlandse markt. De strategie was altijd om - geholpen door de overheid - de harde buitenwereld buiten te sluiten; de ruime cashreserves worden vooral ingezet voor het uitkopen van binnenlandse concurrentie. Recentelijk werd een even verbijsterend als schaamteloos bod gedaan op de tv-klanten van kabelaar Interkabel. Als de Belgische markt werkelijk wordt opengesteld is er weinig hoop voor Belgacom. Echt concurreren heeft het nooit geleerd, of is het al verleerd. Om een internationale positie uit te bouwen, is het te laat. Overgenomen worden door een grote buitenlandse speler, is het meest realistische scenario. De ervaring met Suez op de elektriciteitsmarkt leert ons, dat dit niet altijd een pretje is. Maar is er nog wel een alternatief? nr 13/14 • 9 juli 2008
9
management
Checklist van twaalf helpt bij verantwoorde leverancierskeuze
BPo: haastig getrouwd, lang berouwd Door Ed Kerkman
Succesvolle uitbesteding van backoffi ce-bedrij fsfuncties vereist dat het uitbestedende bedrij f inzicht heeft in zij n eigen behoeften én in de capaciteiten van de leverancier.
V
oor veel organisaties is business process outsourcing (bpo) een vervelende geschiedenis geworden van ‘haastig getrouwd, lang berouwd’. Outsourcingovereenkomsten worden op conceptniveau gesloten maar op detailniveau uitgevoerd en daar gaat het nu eenmaal vaak mis. Organisaties die willen uitbesteden, moeten zorgvuldig naar hun eigen doelen kijken én naar de competenties en capaciteiten van leveranciers. Dat zeggen David Feeny (Oxford University), Mary Lacity (University of Missouri) en Leslie P. Willcocks (Warwick Business School), die onderzoek deden naar bpo-leveranciers die met grote corporate clienten samenwerken. Zij bespreken welke leverancierscapaciteiten je moet evalueren voordat je een
van leverancier moeten wisselen). Een veelgemaakte fout is dat er een partner wordt gekozen via een aanbestedingsprocedure die tot een biedoorlog leidt. Dit resulteert vaak in een winner’s curse: de winnaar is vervloekt - want de offerte is te laag. De leverancier die het contract krijgt, staat dan vrijwel meteen onder druk om een niet-werkend businessmodel winstgevend te maken. Drie competenties van leveranciers zijn essentieel: - Leveringscompetentie. Hoe goed kan een leverancier reageren op de behoeften van het uitbestedende bedrijf aan de dagelijkse operationele diensten? Welke kosten-, kwaliteits-, robuustheids- en flexibiliteitsniveaus kan de leverancier realiseren? - Transformatiecompetentie. Zal de leverancier de uitbestede dienst(en) in de loop van de tijd verbeteren qua kosten, kwaliteit en functionaliteit? Er kunnen op dit terrein grote verschillen zijn tussen leveranciers.
organisaties moeten zorgVuldig naar eigen doelen Én de capaciteiten Van leVeranciers kijken
De kern
Succesvolle uitbesteding van backoffice-bedrijfsfuncties (bpo) vereist dat het uitbestedende bedrijf inzicht heeft in zijn eigen behoeften én in de capaciteiten van de leverancier. In dit artikel een checklist van twaalf punten waar leveranciers op moeten worden beoordeeld. 10
bpo-leverancier kiest. Hun leverancierscapaciteitenraamwerk kan uitbesteders helpen bij het beoordelen van mogelijke dienstverleners - en bpoleveranciers om te kijken wat hun sterke punten zijn in vergelijking met hun concurrenten.
- Relatiecompetentie. In welke mate is een leverancier bereid en in staat om een win-winrelatie te vormen waarin de doelen en incentives van uitbesteder en leverancier gedurende de looptijd van het contract op één lijn worden gehouden?
WInner’S curSe De eerste stap is dat de uitbesteder uitzoekt wat zijn eigen behoeften zijn. Moet het hoogste serviceniveau worden geboden of is een gemiddeld niveau voldoende? Moet de uit te besteden dienst radicaal worden veranderd? Of zoek je naar geleidelijke afstoting van een op zich goed functionerende interne dienst om meer managementtijd vrij te maken voor de kernactiviteiten? Wil je een dienstverlener die makkelijk kan worden vervangen als hij niet naar tevredenheid presteert? Of wil je een langetermijnpartner waaraan je sterk verbonden raakt (en waarbij je dus hogere overstapkosten hebt mocht je
De BekenDe Weg Uiteraard moet worden vastgesteld of leveranciers de juiste capaciteiten hebben in de relevante ‘behoeftegebieden’ van het uitbestedende bedrijf. Managers van uitbestedende bedrijven hebben daarbij vaak de neiging om te veel nadruk te leggen op de resources van leveranciers, zoals materiële faciliteiten, technologie en samenstelling van het personeelsbestand, en om niet te kijken naar de kritieke capaciteiten en resources die zullen worden ingezet voor de cliënt. Een executive van een bedrijf dat een it-proces uitbesteedt, vraagt een gegadigde bijvoorbeeld om bewijs dat hij eersteklas-
nr 13/14 • 9 juli 2008
mensen op technologiegebied heeft. Maar dat is naar de bekende weg vragen: je kunt er echt wel van uitgaan dat elke serieuze bpo-leverancier uitmuntende technologiemensen in dienst heeft. Kijk liever naar de culturele verschillen tussen leveranciers. Bijvoorbeeld: welke leveranciers hebben een cultuur van snelle en regelmatige levering van extra’s en verbeteringen aan cliënten via een componentgebaseerde platformarchitectuur en welke leveranciers bundelen systeembehoeften liever in grotere infrastructuurprojecten? Om leveranciers te kunnen evalueren moet er inzicht zijn in de infrastructuur, waarden en methodologieën die zij toepassen. Succesvolle evaluatie vereist ook dat je weet welke processen de leverancier gebruikt en welke vaardigheden hij heeft. Twaalf leverancierscapaciteiten onderbouwen de drie hierboven genoemde leverancierscompetenties. tWaalF leverancIerScaPacIteIten Al naar gelang hun specifieke behoeften en omstandigheden zoeken uitbesteders bpo-leveranciers met specifieke capaciteiten. Domeindeskundigheid. Wat is de capaciteit van de leverancier om de professionele kennis van het uit te besteden proces zodanig toe te passen en in stand te houden dat de behoeften van de gebruikers van dat proces worden vervuld? Veel leveranciersorganisaties verkrijgen domeindeskundigheid van cliënten via overplaatsing van personeel. Dat heeft twee mogelijke voordelen: de leverancier wordt er verantwoordelijk voor om de capaciteit aan te passen, slechte presteerders te ontslaan en ongebruikt potentieel van de beste mensen aan te boren, en beide partijen hebben zekerheid dat het personeel dat de dienst uitvoert bekend is met zowel het functionele domein (zoals financiën) als de specifieke eigenschappen en eigenaardigheden van de uit te besteden dienst. Businessmanagement. De leverancier moet de afgesproken dienstverleningsniveaus kunnen leveren en tegelijkertijd zijn businessplan kunnen waarmaken - lees: er voldoende geld mee verdienen. Uitbesteders moeten zich realiseren dat falen aan de ene kant onherroepelijk leidt tot falen aan de andere kant. In succesvolle relaties kunnen managers van beide kanten open met elkaar praten over het rendement van de leverancier en de geleverde serviceperformance. Gedragsmanagement. Wat is de staat van dienst van de leverancier is in het motiveren en managen van mensen om superieure diensten te verlenen? Zoek naar signalen waaruit blijkt dat de leverancier verstand heeft van het trainen, managen en motiveren van medewerkers - inclusief personeel dat is overplaatst van uitbesteder naar bpo-leveranciers. Sourcing. Kan de leverancier de resources aanspreken die nodig zijn om de betreffende servicedoelen te halen? Uiteraard verschillen de behoeften van uitbestedende bedrijven en instellingen. Sommige willen schaalvoordeel realiseren of de arbeidskos-
Twaalf leverancierscapaciteiten Om BPO-leveranciers te kunnen evalueren moet er inzicht zijn in de zakelijke ervaring en vaardigheden van een leverancier.
Relatiecompetentie Capaciteiten die bepalen hoe groot de bereidheid en het vermogen van de leverancier zijn om zijn behoeften en doelen, en die van de cliënt op één lijn te houden.
Organisatieontwerp
Plannen en contracteren
Governance
Leveringscompetentie Capaciteiten die bepalen hoe groot het vermogen van de leverancier is om te reageren op de cliëntenbehoefte aan dagelijkse operationele diensten.
Klantenontwikkeling Leiderschap
Businessmanagement
Domeindeskundigheid
Programmamanagement Gedragsmanagement
Process re-engineering
Sourcing Technologiebenutting
ten verlagen, andere hebben bijvoorbeeld behoefte aan gespecialiseerde professionele vaardigheden of een verbeterde infrastructuur. Technologiebenutting. Hoe snel en effectief kunnen leveranciers (de nieuwste) technologie inzetten om services te verbeteren? Kijk hierbij verder dan de puur technische vaardigheden waarover alle grotere leveranciers beschikken: evalueer vooral ook de aanpak van de leverancier. Wat zijn zijn waarden en gedrag op het gebied van technologieexploitatie? Welke processen worden gehanteerd? Welke bestaande infrastructuur wil de leverancier als basis gebruiken? De technologie moet de business dienen, niet andersom, en goede technologieleveranciers helpen bedrijven om kosteneffectieve bedrijfsoplossingen te vinden. Process re-engineering. In hoeverre kan een bpoleverancier veranderingen in serviceprocessen ontwerpen en implementeren om verbeteringsdoelen te realiseren? Let hierbij ook op zaken als wie ‘eigenaar’ wordt van het veranderingsproces, wie bepaalt wanneer iets een verbetering is, en wie profiteert van de gerealiseerde verbeteringen. Er zijn veel gevallen, vooral bij it-outsourcing, waarin procesverbeteringen meer lijken te zijn opgezet voor het gemak van de leverancier dan ten voordele van de cliënt en de eindgebruiker. Klantenontwikkeling. Dit is een fundamentele uitdaging voor leveranciers: zij moeten degenen die de intern geleverde diensten gebruiken niet concipiëren als ‘gebruikers’ maar als ‘klanten’ - dat wil zeggen mensen die geïnformeerde keuzes maken op het gebied van serviceniveau, functionaliteit en kosten. Het zijn meestal senior managers van cliëntorganisaties en bpo-leveranciers die de onderhandelingen doen en de outsourcingdeal sluiten, maar het zijn de businessunits en de eindgebruikers die met de dagelijkse gevolgen daarvan moeten leven. Leveranciers moeten in staat zijn om de ‘van gebruiker naar klant’-overstap te maken. Plannen en contracteren. Hoe capabel is de leverancier erin om businessplannen te ontwikkelen en nr 13/14 • 9 juli 2008
>> 11
Transformatiecompententie Capaciteiten die bepalen hoe groot het vermogen van de leverancier is om de behoefte van de cliënt aan serviceverbetering te vervullen.
management
charleS groenhuIJ Sen
weBadreS oF direCTeur? Bemoedigend nieuws voor ceo’s: 82 procent van de Britse bedrijven denkt dat het schadelijker is om je internetadres kwijt te raken dan om je ceo te verliezen. Dat blijkt uit een enquête van Sedo. Volgens 72 procent is het belangrijker om het juiste internetadres te hebben dan het juiste kantoor of zelfs het juiste personeel.
diK iS duur Ziekteverzuim door te zware werknemers kost jaarlijks 600 miljoen euro. Het grootste deel daarvan 400 miljoen - komt voor rekening van mensen die lijden aan ernstig overgewicht. Te zware mensen zijn vaker ziek en kosten hun werkgever meer aan verzuimde uren. Door de toename van overgewicht en obesitas zullen de ziekteverzuimkosten van bedrijven stijgen. Het Rivm berekende eerder al dat overgewicht jaarlijks 1,2 miljard euro aan medische kosten oplevert. Bron: ESB
amBtenaar trotS 89 procent van de ambtenaren is trots op zijn werk. 79 procent is er trots op om bij de overheid te werken, en 72 procent is trots op de eigen organisatie. Wat vooral voldoening geeft, is het leveren van een bijdrage aan de samenleving en het dienen van de publieke zaak. Dat blijkt uit onderzoek van InOverheid. nl. 87 procent van de respondenten vindt dat zij belangrijk werk doen voor de maatschappij: hun werk draagt volgens hen bij aan ‘een betere toekomst’ of aan verbetering van de leefbaarheid in Nederland. Slechts 12 procent vertelt in het openbaar niet dat hij ambtenaar is.
management 2.0 We werken met antieke managementmethoden, vindt Gary Hamel, mede-uitvinder van het kerncompetentieconcept. Daar wordt een hoge prijs betaald: het menselijk verbeeldingsvermogen en initiatief worden in de kiem gesmoord, het aanpassingsvermogen van organisaties wordt belemmerd en werknemers verworden tot moderne slaven. Volgens Hamel zitten we te springen om management dat het initiatief, de creativiteit en de passie van mensen eer aan doet en koestert.
12
uit te voeren die op langere termijn win-winresultaten kunnen opleveren voor zowel hun cliënten als henzelf? Als de leverancier bereid is om de client te vertellen wat zijn inkomstendoel is voor de betreffende overeenkomst - er zijn leveranciers die dat doen (al dan niet na enig aandringen) - is dat meestal zeer goed voor het onderling vertrouwen. Als het realisatieplan (inclusief het win-winresultaat waarop wordt gemikt) vooraf wordt gepresenteerd, verheldert dat de verwachtingen voor alle partijen. Leveranciers moeten ook bedreven zijn in de kunst van het contracteren. Dit vereist onder meer dat zij weten wat voor opties er zijn om de win-winresultaten met hun cliënten te delen. Bpoleverancier Xchanging bijvoorbeeld structureert zijn grote bpo-overeenkomsten als winstdelingsregeling met openboekaccounting. Organisatieontwerp. Beschikken leveranciers over het vermogen om de resources in te zetten die nodig zijn om het vastgestelde businessplan te realiseren? Een kritiek punt in het organisationele ontwerp van leveranciers is de toewijzing van middelen. Een potentiële leverancier kan op zich over indrukwekkende capaciteiten beschikken op het gebied van bijvoorbeeld sourcing, technologie en process reengineering, maar de behoefte aan veel van deze capaciteiten zal gedurende de looptijd van het contract sterk fluctueren. Daarom wil je leveranciers hebben die ontvankelijk zijn voor de behoeften van hun cliënten (en de behoeften van het gezamenlijke businessplan) terwijl die behoeften door de tijd heen veranderen. Governance. Elke zichzelf respecterende bpo-leve-
rancier werkt met een of andere commissie of board voor service-evaluatie, die definieert, trackt en beoordeelt hoe goed de leverancier presteert. Bij grote relatiegerichte overeenkomsten wordt meestal gewerkt met een gezamenlijke board of directors, wat de verwachting onderstreept dat de cliënt een actieve partner in de onderneming zal zijn. Belangrijke vragen aan leveranciers: Wat voor rapportageprocessen voorzien ze om ervoor te zorgen dat elk deel van de governancestructuur goed geïnformeerd blijft? Wat voor procedures willen ze instellen voor het omgaan met escalerende problemen? Wat voor machtsmiddelen en sancties zullen beschikbaar zijn via de governancestructuur? Programmamanagement. Een bpo-leverancier moet niet alleen zeer goed zijn in project- en veranderingsmanagement maar ook in programmamanagement: het prioriteren, coördineren en mobiliseren van de organisatie en het in gang zetten van een reeks onderling gerelateerde veranderingsprojecten. Leiderschap. De governance biedt weliswaar een structurele en procedurele leiderschapscontext, maar effectieve leveranciers oefenen op een directere wijze leiderschap uit. Bij samenwerkingsrelaties op het gebied van it-outsourcing blijken de individuele managers van de leverancier aanzienlijke invloed te hebben op het succes van de relatie. De belangrijkste succesfactor, blijkt uit het onderzoek, is de leider van het leveranciers(account)team. Zijn relatie met - en toegang tot - het topmanagement van de leverancier is van kritiek belang. Bron: MIT Sloan Management Review
•
Binnen bang It-managers liggen vooral wakker van mogelij ke dreigingen van binnenuit. Interne beveiliging heeft topprioriteit. e-mail is de achilleshiel.
A
merikaanse it-managers maken zich meer en meer zorgen over dreigingen van binnenuit, waarmee wordt gedoeld op zowel onbedoeld (weg)lekken van data als welbewuste diefstal van data. Slechts 17 procent van de respondenten maakt zich de meeste zorgen over aanvallen van buitenaf. Wel heerst er een algemeen besef niet (goed) te zijn voorbereid op aanvallen via internet. Dat blijkt uit een enquête van Secure Computing Corporation. Ruim een derde van de respondenten heeft het afgelopen jaar te maken gehad met het uitlekken van gevoelige informatie. E-mail wordt beschouwd als de belangrijkste achilleshiel, gevolgd door ‘voice over IP’. Pas op de derde plaats komen webbrowser-gebaseerde beveiligingsrisico’s. Qua externe dreigingen nr 13/14 • 9 juli 2008
maken it-managers zich vooral zorgen over malware (dit is de belangrijkste dreiging voor 56 procent van de respondenten), op afstand gevolgd door hackers (22 procent). Bron: CNNMoney
•
column
Zou u mccain of obama als manager aannemen? Waarom zijn Barack Obama en John McCain overgebleven in de race om het Amerikaanse presidentschap? Ik vraag het want ze hebben grote talenten maar zouden bij een gewone sollicitatie in uw bedrijf amper een kans maken. Kijk even naar leidinggevenden in uw bedrijf. Hoe kwamen die daar terecht? Via lagere chefsbaantjes. Toch? Ze klommen gestaag omhoog in de hiërarchie. Ervaring telt niet bij race om presidentschap Hoe gaat dat in de race naar het Witte Huis? Hoger kom je niet in de wereld. Dan ben je de baas der bazen. Maar noch Obama noch McCain heeft serieuze leidinggevende ervaring. Beiden zijn senator (McCain al meer dan 20 jaar; Obama pas 3 jaar) maar ze zijn nooit politiek manager geweest. Bill Clinton en George Bush oefenden tenminste nog als gouverneur in Arkansas en Texas, net als eerder Ronald Reagan (Californië) en Jimmy Carter (Georgia). Andere presidenten liepen warm als vice-president. Richard Nixon was tweede man onder Dwight Eisenhower (1952-1960) en George Bush Sr. onder Ronald Reagan (1980-1988). Maar Obama en McCain? Het zijn slimme mannen met scherp politiek instinct en torenhoge ambitie. Maar manager? Niet dus. Zouden ze in een bedrijf hoge ogen gooien in het topmanagement? Waarschijnlijk dus niet. Je neemt toch niet het risico van een onervaren man/ vrouw? Zoals je ook geen onervaren chirurg, loodgieter, heggenknipper of financial controller inhuurt. Toch? reagan WaS natuurlIJ ke leIDer Als je de machtigste politicus ter wereld wilt worden, ligt dat ineens helemaal anders. Is dat gek? Misschien niet. Want ervaring als politiek manager is ook weer geen garantie voor een geslaagd presidentschap. Neem Richard Nixon: ongeneeslijke oplichter. Jimmy Carter: erg aardig en verder, tsja, wat verder nog? Bill Clinton: roekeloze schuinsmarcheerder. George Bush-senior: gaap, gaap. En Bush-junior? Dat mag u zelf zeggen. Maar Ronald Reagan dan? Is hij de uitzondering? Hij was oud, vergeetachtig en had een bloedhekel aan lange werkdagen. “Van hard werken is nog nooit iemand dood gegaan”, zei Reagan breed grijnzend. “Maar ach, waarom zou je het risico nemen?” Van de meeste politieke dossiers wist hij amper wat af. Hij was de eerste president met plenty atv-dagen. Maar hij was wel ongekend populair. Vanwege zijn ervaring als gouverneur of leider van de vakbond van acteurs? Welnee, vanwege zijn immer opgewekte uitstraling, aanstekelijke humor en onvoorwaardelijke trots op Amerika. Mensen vertrouwden hem gewoon. Hij was een natuurlijke leider. Is ervaring dus onbelangrijk? Het is inderdaad van ondergeschikt belang. In een eerdere column kwam ik al tot de slotsom dat eerlijkheid en leiderschap belangrijker zijn dan competentie en intelligentie. Nu we volop in de
race naar 4 november zitten, zou ik daar imago aan willen toevoegen. En – leuk of niet – daarbij is een kandidaat nogal afhankelijk van de omstanders. Politieke vijanden proberen het imago van kandidaten systematisch te slopen. naam Barack oBama: Wel Érg on-amerIkaanS Dit is het vijandige imago van Barack Obama: Om te beginnen die naam, hè? Wel érg on-Amerikaans. Hij wil ‘change’ maar dat klinkt wel erg vaag. Hij is ook te jong, onervaren, veel te links, ‘soft on defense’, een knecht van de linkse vakbonden, naïef (kijk maar naar al de idiote dominees waarbij hij ter kerke ging). Vertrouw je iemand met zo’n verleden de toekomst van het land toe? John McCain krijgt er van zijn tegenstanders ook fiks van langs: Te oud, een Bush-kloon, ontzettend rechts, ietsje te ‘trigger happy’ (als je effe niet oplet bombardeert hij Iran), loopt aan de leiband van wapenfabrikanten en ‘Big Oil’en hij is er opvliegend. Hij heeft een we erg lang verleden in Washington, maar willen we niet juist een president met een visie op de toekomst? Hier in de VS gaan we boeiende maanden tegemoet. Reken maar dat er kwistig met politieke modder wordt gegooid (mudslinging). Dat is niet netjes. Toch gaat het door want in beide campagnes weten ze ook dat vuilspuiterij onbeschaafd is maar tegelijk dodelijk effectief. Van een tegenvallende voorverkiezing kun je herstellen. Van een rake aanval op je imago niet. Op 4 november gaat het in de wedloop van Obama en McCain om het presidentschap. Daarvóór gaat de strijd vooral om hun imago. Dát bepaalt voor een groot deel het succes van de nieuwe politieke president-directeur van de wereld.
PS. Ik zal af en toe aandacht aan de verkiezingen blijven besteden. Tips? Verzoeken? Mail naar: chgroenhuijsen@aol. com
nr 13/14 • 9 juli 2008
13
management
Ict Barometer
online zakendoen ineffi ciënt
It-consultants begroten te krap
neerLandS BeSTe Management Team vraagt elk jaar aan een stuk of duizend managers wat volgens hen de beste it-bedrijven in Nederland zijn. IBM, dat in 2006 en 2007 de ranglijst aanvoerde, is van de troon gestoten. Het nieuwe beste it-bedrijf van Nederland is... Atos Origin. Dat wil zeggen dat dit bedrijf in de meeste sectoren is genoemd en de meeste sterren heeft gehaald. De nieuwe nummer 2 is Capgemini. IBM deelt de derde plaats met Getronics PinkRoccade en Logica. De ranglijst is gebaseerd op de reputatie van bedrijven in negen sectoren: beheer & onderhoud, consultancy, hardware, internet, detachering, standaardsoftware, maatsoftware, outsourcing en communicatie. Per sector kan een bedrijf maximaal drie sterren krijgen toebedeeld. Bedrijven die hoog eindigen, hebben in de meeste sectoren twee sterren. Drie sterren zijn alleen gehaald door Kpmg (in de sector consultancy) en Atos Origin (in de sector standaardsoftware). Bron: Management Team
De meeste professionals in de it-consulting schatten opdrachten te krap in qua aantal benodigde uren. van de onvoorziene uren komt een kwart voor eigen rekening.
I
n de it-consulting begroten vijf van de zes professionals opdrachten te krap. Dat blijkt uit onderzoek van NetPanel en Maconomy onder professionals in de marketing en communicatie, reclame, it-consulting en de interactieve sector. Onvoorziene uren komen in deze sectoren in bijna de helft van de gevallen voor eigen rekening; in it-consulting wordt bijna een kwart van de onvoorziene uren voor eigen rekening genomen. De oplossing ligt voor de hand: goede urenregistra-
tie, zodat je tijdig kunt anticiperen op het aantal benodigde uren en medewerkers. In de it-consultingbranche komt de gemiddelde uurprijs bij een vijfde van de projecten lager uit dan van tevoren is berekend. Te krap begrote projecten leiden in 46 procent van de gevallen tot efficiëntere planning van een volgend project. In bedrijven met tien of meer medewerkers weet bijna een kwart van de werknemers niet hoe de organisatie omgaat met te veel geschreven uren. Bij de helft van de respondenten hebben te krap begrote projecten invloed op het bedrijfsresultaat. Als een project echter te ruim wordt begroot, prijst het bedrijf zich volgens 41 procent van de it-professionals uit de markt. Mede vandaar dus die te krappe begrotingen.
•
Waarom faalde de ceo?
ConTroLe ConTaCT GeGeVenS Bijna een kwart van de bedrijven gebruikt dagelijks zijn database met contactgegevens bij strategische beslissingen. Negen van de tien bedrijven controleren echter niet de gegevens die ze ontvangen. Dat is opmerkelijk, gezien het feit dat 97 procent van de organisaties aangeeft dat analyses van hun klanten prospectdatabase de basis vormen voor de strategische planning(en) en beslissingen. Dit blijkt uit onderzoek van QAS. Iets meer dan de helft van de organisaties gebruikt analyses uit de database met contactgegevens minstens één keer per maand voor beleidsplannen.
H
et gebeurt steeds vaker: een nieuw aangestelde ceo wordt na een paar jaar wegens teleurstellende resultaten weggestuurd (wel met een grote zak geld natuurlijk). Wat gaat er dan mis, vroeg Douglas Ready (London Business School) zich af: schieten leiders tekort tegenover hun organisatie of schieten organisaties tekort tegenover hun leider? Ready heeft onderzoek gedaan in 32 ondernemingen, en de waarheid blijkt genuanceerd te zijn. Ja, leiders schieten soms tekort tegenover hun organisatie. Ready vond zeven redenen: • slecht stakeholdermanagement (collega-executives, het team, leveranciers, klanten, overheid, media, alliantiepartners enzovoort); • geen evenwicht kunnen brengen in het topteam, wat betreft diversiteit en afstemming; • gebrekkige strategie-uitvoering; • onvoldoende draagvlak van de leider onder de medewerkers; • onvermogen om naar mensen te luisteren; 14
nr 13/14 • 9 juli 2008
Ronduit schokkend vind ik de uitkomsten van de laatste ICT Barometer. Maar liefst een kwart van de Nederlandse bedrijven lukt het nog steeds niet op een goede en efficiënte manier online zaken te doen. En dat in een kenniseconomie als Nederland met een breedbanddekking die ons bij de koplopers in Europa doet behoren.
kloof nekt projecten talrij ke it- en andere projecten in het nederlandse bedrij fsleven lopen op niets uit als gevolg van een kloof tussen projectmanagement en lij nmanagement. Successen blij ven uit zolang deze twee partij en niet gezamenlij k optrekken om projecten tot een goed einde te brengen.
I
n de Benchmark Projectmanagement onderzoekt het Atos Consulting Trends Institute jaarlijks de trends en ontwikkelingen in de Nederlandse markt voor projectmanagement. Een probleem dat vorig jaar ook al werd geconstateerd, speelt nog steeds: alle aandacht gaat uit naar de start van projecten, direct daarna verslapt deze aandacht. Ter indicatie: bij de start van projecten toetst 80 procent van de organisaties de business case, tijdens projecten doet nog maar 40 procent dat, en na afloop slechts 36 procent. Daarnaast is er onvoldoende aandacht voor risicomanagement. Weliswaar start driekwart van de organisaties een verandertraject na een risicoanalyse te hebben gedaan, maar van deze organisaties stelt 43 procent deze analyse gedurende het project niet of nauwelijks bij. De grootste faalfactor voor projecten is ‘wijzigingsverzoeken tijdens het projectverloop’, bleek uit de Benchmark 2007. De Benchmark 2008 toont aan dat dit voornamelijk komt doordat de eisen waaraan het project moet voldoen bij de start niet duidelijk zijn en doordat specificaties tijdens projecten wijzigen. Als gevolg hiervan is 20 procent van de organisaties onvoldoende in staat om na afloop de kwaliteit te beoordelen.
• onvermogen om de leiderschapsstijl aan te passen tijdens grootschalige veranderingen; • de leiderschapsstijl past niet bij de kernwaarden van het bedrijf. Máár: organisaties schieten soms ook tekort tegenover hun leider. Het kan op drie manieren misgaan: • De organisatie zit vast in een cultuur van silo’s (bijvoorbeeld businessunits, geografische units, functies of productlijnen), waardoor de organisatie geen ondernemingsbreed denkend executivetalent voortbrengt. • Er wordt gewerkt met achterhaalde systemen en processen voor het identificeren en ontwikkelen van executives. Als de opvolgingsprocessen niet geweldig zijn, kan het dat daar opvolgers uitkomen die evenmin geweldig zijn. • Leiderschapsontwikkeling wordt gezien als kostenpost (dus wordt erop bezuinigd), en niet als strategische investering in de toekomst.
relatIe mInDer IntenSIeF Het vakgebied projectmanagement is de afgelopen jaren verder geprofessionaliseerd. Zo is het aantal projectmanagementcertificeringen substantieel gestegen. Vooral het gebruik van de Prince2methode onder projectmanagers laat een sterke stijging zien. Ook het gebruik van geavanceerdere projectmanagementtooling, zoals SAP xRPM, Clarity en Oracle, groeit. Het probleem is echter dat deze ontwikkeling zich primair aan de kant van de projectmanagers voltrekt en niet aan de kant van de lijnmanagers die hier in zouden moeten meegaan vanuit hun rol als opdrachtgever. Met andere woorden: projectmanagers professionaliseren, maar werken nog te vaak op een eiland. “De opdrachtgevers op het ‘vaste land’ - de lijnmanagers – lopen achter in deze ontwikkeling en lijken er tegelijkertijd blindelings op te vertrouwen dat projecten vanzelf de gewenste resultaten opleveren,” Hans Vis van Atos Consulting. “Veel bedrijven beginnen enthousiast aan allerlei projecten. Gaandeweg neemt dat enthousiasme af en wordt de relatie tussen project- en lijnmanager minder intensief. Hierdoor raken projecten uit de koers, met als gevolg dat deadlines niet worden gehaald, projecten veel geld kosten of zelfs volledig mislukken. De uitdaging is deze kloof te slechten, zodat projecten resultaten opleveren die daadwerkelijk bijdragen aan het verwezenlijken van strategische doelstellingen.” Volgens Atos Consulting kan de kloof worden overbrugd via projectportfoliomanagement (ppm).
Bron: Business Strategy Review
Bron: Atos Consulting Trends Institute - Benchmark Projectmanagement 2008
als een ceo faalt in zij n organisatie, is dat dan de schuld van de ceo of van de organisatie? De realiteit is gecompliceerd.
•
JacoB verSchuur
•
Hoewel online zakendoen een steeds groter deel van de omzet bepaalt, slagen veel bedrijven er niet in elektronische toepassingen die het zakendoen ondersteunen, te verbeteren. Ten opzichte van afgelopen jaar zijn de cijfers niet of nauwelijks veranderd. Zo wist een kwart van de bedrijven de dienstverlening niet te verbeteren met behulp van internet. Een even groot deel, zo’n 215.000 bedrijven, lukt het niet een tijdsbesparing te realiseren terwijl een derde van de Nederlandse bedrijven niet eens kosten weet te besparen. Gek, want volgens mij zijn dit nou juist dé beweegredenen die de opkomst van online zakendoen stimuleerden: een betere dienstverlening tegen minder kosten. Volgens het onderzoek zijn de belangrijkste belemmeringen een gebrekkige website en een slechte afstemming op interne processen. Dat de interne bedrijfsvoering niet goed is afgestemd op online zakendoen, vind ik op zich nog niet zo verwonderlijk. Veel bedrijven werken nog met ‘oude’ systemen uit een pre-internet tijdperk. Pas als deze systemen worden vervangen door nieuwe, kunnen zij zich ten volle online ontplooien. Maar dat meer dan de helft van de ruim 600 ondervraagde managers en leidinggevenden stelt dat hun gebrekkige websites het online zakendoen belemmeren, vind ik niet kunnen. Een goede website kost relatief weinig in vergelijking met andere investeringen. En zeker in de huidige tijd vormt de website toch een belangrijk, zo niet het belangrijkste, visitekaartje. Het is een bepalende factor voor de omzet. Misschien moeten deze ‘klagers’ wel de hand in eigen boezem steken. Want het (top)management zou zich toch verantwoordelijk moeten voelen voor de online strategie van het bedrijf? Vooral jonge bedrijven zorgen voor een omslag. De systemen van deze bedrijven worden vanaf het begin geschikt gemaakt voor (voornamelijk) online zaken doen. De denkwijze van deze ondernemers is totaal anders. Zij zijn opgegroeid met internet en online communities. Deze ontwikkeling zou gevestigde bedrijven wakker moeten schudden. Zij kunnen niet veel langer blijven wachten met het op orde brengen van hun online-toepassingen. Anders zullen zij op een gegeven moment voorbijgestreefd worden door de jonge ondernemers. Jacob Verschuur is directeur ICT Leadership bij Ernst & Young. Hij staat aan het hoofd van de tweemaandelijkse ICT-Barometer.
nr 13/14 • 9 juli 2008
15
management mKB onTdeKT Bi Business-intelligence (bi) is niet meer alleen een interessante toepassing voor grote bedrijven met diepe terabytezakken. Ook binnen het mkb is er steeds meer behoefte aan analytische oplossingen voor het nemen van doordachte bedrijfsbeslissingen. Dat blijkt uit onderzoek van MarketCap naar het gebruik van bi-oplossingen in de Nederlandse markt. Middelgrote en kleine bedrijven betrekken steeds meer data en informatie in hun bedrijfsprocessen, iets wat mogelijk wordt gemaakt door de sterk verbeterde informatiesystemen en communicatie-infrastructuur. Uit eerder onderzoek bleek dat BI en ‘corporate performance management’ (cpm) in de perceptie van eindgebruikers veel overlap hebben. Voor leveranciers zal het daarom belangrijk zijn om het mkb zowel bi- als cpm-oplossingen te kunnen aanbieden.
BeTere KenniSuiTwiSSeLinG Anke Brockmöller (Gitp) heeft een protocol ontwikkeld voor het installeren en besturen van meester/gezel-relaties in organisaties. Het doel van die relaties is het delen van kennis tussen een ‘meester’ en een ‘gezel’ in een situatie van individuele kennisoverdracht. De meester-gezelrelatie staat centraal in haar proefschrift Knowledge sharing in expert-apprentice relations. Brockmöller introduceert daarbij de term ‘expert/gezel-relatie’ voor de kennisdeling tussen een expert en zijn gezel. Het gaat om een oude methode van kennisdeling, die bijvoorbeeld al in de middeleeuwen binnen gilden werd toegepast. Volgens Brockmöllers zogeheten C4-protocol bestaan expert/gezel-relaties uit vier fasen: componeren, contact maken, culmineren en completeren. Bron: Anke Brockmöller Knowledge sharing in expertapprentice relations: design of a protocol (proefschrift Rijksuniversiteit Groningen)
18
mondialisering minder in trek
Projectmanagers zitten vast in denkmodellen
managers in de it-sector hebben minder fi ducie in de voordelen van globalisering dan collega’s in andere sectoren.
T
opmanagers in de IT staan gereserveerd tegenover mondialisering. Dat is op zich wel opmerkelijk, want juist de itsector profiteert voortdurend van aanzienlijke investeringen als gevolg van diezelfde ‘globalisering’. Uit onderzoek door The Economist Intelligence Unit in opdracht van EquaTerra en World 50 onder topmanagers uit Noorden Zuid-Amerika, West-Europa en Zuidoost-Azië blijkt dat 90 procent van de respondenten globalisering ziet als een onvermijdelijke en positieve ontwik-
keling. Bij respondenten uit de it-sector ligt dat percentage echter beduidend lager: slechts 76 procent staat positief tegenover globalisering. 72 procent van alle respondenten verwacht dat globalisering een positief effect heeft op het bedrijf, maar binnen de it-sector is dit slechts 55 procent. Qua globalisering zijn managers in de it-sector meer gericht op kostenverlaging dan in andere sectoren. Zij investeren vooral in IT als reactie op de gevolgen van globalisering. Men is veel minder
gericht op andere mogelijkheden, zoals het benutten van mondialisering om nieuwe markten aan te boren, bedrijfsprocessen efficiënter te laten verlopen en buitenlands talent te rekruteren. De sector maakt zich er vooral zorgen over dat mondialisering leidt tot uitval van it-processen, verlies van controle (door wereldwijde uitbesteding), de teloorgang van het traditionele it-carrièremodel en verlies van de leidende (markt- of bedrijfstak)positie.
•
vluchtgedrag topmanagers leidinggevenden vertonen systematisch vluchtgedrag. Zij ontlopen lastige verantwoordelij kheden en maken doelstellingen van de organisatie ondergeschikt aan hun eigen doelstellingen. vooral minder ervaren managers vertonen vluchtgedrag.
V
eel topmanagers durven niet diep genoeg in de eigen organisatie te kijken. Ook negeren veel managers geregeld periodieke rapportages en
zijn ze onvoldoende geïnteresseerd in klantrelaties. Bij één op de vijf managers leidt dit tot systematisch vermijdingsgedrag. Er is, met andere woorden, vaak sprake van managerial no-go areas. Dat blijkt uit onderzoek van adviesbureau Berenschot en het Nederlands Centrum van Directeuren en Commissarissen (NCD) onder ruim 700 NCD-leden. Van de managers met een hoog vluchtgedrag delegeert 20 tot 25 procent regelmatig zaken waar hij zelf tegenop ziet. Managers die leiding
geven aan meer dan tweehonderd medewerkers vertonen gemiddeld minder vluchtgedrag dan collega’s die kleinere organisaties aansturen. Managers met een tot tien jaar ervaring als leidinggevende hebben in 25 procent van de gevallen een hoog vluchtgedrag; bij managers met méér dan tien jaar ervaring is dat ‘slechts’ 12 procent. Om vluchtgedrag te voorkomen is het nodig dat organisaties leidinggevenden mede selecteren op hun vermogen om de dialoog met medewerkers en stakeholders aan te gaan. Verder wordt er volgens de onderzoekers vaak veel te sterk gestuurd op resultaat, al dan niet gekoppeld aan individuele prestatiebeloningen. Er moet een sterker accent worden gelegd op leiderschap - waarbinnen normen en waarden een belangrijke plaats innemen.
•
Bron: Theo Camps, Janka Stoker & Bert Jurgens - Managers zijn struisvogels (Reed Business Information, 2008) nr 13/14 • 9 juli 2008
ervaring geen pre vaak worden complexe projecten ondergebracht bij ervaren managers. maar ervaring biedt geen garantie op een betere afl oop: managers zitten vast in denkmodellen die alleen eff ectief zij n in ongecompliceerde situaties.
A
ls bedrijven belangrijke projecten opstarten, zetten ze daar vaak doorgewinterde managers op. Dat lijkt logisch: zo verklein je het risico op gemiste deadlines, budgetoverschrijdingen en allerhande dingen die misgaan. Die vlieger gaat echter niet op. Dat blijkt uit onderzoek van Kishore Singupta, Luk Van Wassenhove (beiden Insead) en Tarek Abdel-Hamid (Naval Postgraduate School, Monterey) waarin zij ervaren projectmanagers een simulatiespel van een softwareontwikkelingsproject lieten doen.
Vaak wordt het als zwaktebod gezien als je je doelen herziet In normale situaties zien mensen hoe hun beslissingen uitpakken – anders gezegd: wat de relaties tussen oorzaken en gevolgen (de effecten van die oorzaken) zijn - en leren zij daarvan. Zij leren van hun ervaringen – al doende. Maar in complexe omgevingen stort dit op ervaring gebaseerd leerproces in. Bij latere beslissingen blijken managers geen rekening te houden met de consequenties van hun eerdere beslissingen, zij veranderen hun aanpak niet als hun handelwijze slechte resultaten oplevert, en zij leren niets van hun ervaringen (en maken dus de volgende keer weer dezelfde fouten). Projecten raken dan in moeilijkheden - óók bij managers met veel projectervaring. Dat heeft drie oorzaken: - Er gaapt een tijdskloof tussen oorzaken en gevolgen, waardoor het moeilijk is om verbanden te zien. - Vooraf worden er bepaalde inschattingen gemaakt (bijvoorbeeld over de productiviteit van de teamleden) op basis waarvan allerlei beslissingen worden genomen (bijvoorbeeld over de vereiste teamgrootte, en daarmee over de uiteindelijke teamoutput) die bepalend zijn voor het eindresultaat. Die inschattingen blijken meestal niet te kloppen.
- Managers houden tijdens projecten vaak ten onrechte vast aan hun oorspronkelijke doelen (kosten, benodigde tijd enzovoort). De meeste projecten veranderen onderweg van reikwijdte, waardoor je vaak tegen onverwachte dingen aanloopt. Dat maakt herziening van de oorspronkelijke targets (tijdpad, budget) nodig. Wat vervolgens dus niet gebeurt. Een belangrijk punt is dat het in veel bedrijven als een mislukking of nederlaag wordt gezien als je je doelen herziet. Het is beter voor je carrière om vast te houden aan de oorspronkelijke targets en om die gewoon te halen – zelfs als dat ertoe leidt dat de totale einduitkomst slechter is. verantWoorDelIJ kheID aFSchuIven Met andere woorden: managers zitten vast in de ‘mentale modellen’ die ze hebben ontwikkeld vanuit hun ervaringen in betrekkelijk simpele omgevingen of die anderen aan ze hebben doorgegeven. Als er complicaties optreden, negeren ze die of passen ze simpele vuistregels toe die alleen werken in nietcomplexe situaties. Wat ze niet doen, is de kwaliteit van hun mentale model verbeteren en aanpassen aan de realiteit van complexe projecten. Hieruit vallen twee interessante conclusies te trekken. Ten eerste: als managers een indrukwekkende staat van dienst hebben, is dat van weinig invloed op hun vermogen om complexe projecten te managen. Als bij problemen de ene ervaren projectmanager wordt vervangen door een andere ervaren projectmanager, maakt dat dan dus doorgaans weinig uit. De denkmodellen blijven namelijk hetzelfde. In bepaalde gevallen kan het zelfs beter zijn om iemand zonder ervaring aan te stellen... En ten tweede: als het weinig blijkt uit te maken wie als projectmanager wordt aangesteld, gaan managers de verantwoordelijkheid voor falen niet bij hun eigen beslissingen leggen, maar elders. Het is bijvoorbeeld de schuld van de te ambitieuze planning. Of van de onmogelijke eisen van de financiële afdeling. Of van de verkoopafdeling die te veel heeft beloofd aan de cliënt, waardoor de projectdoelen onrealistisch zijn. Als dat gebeurt, gaan managers op de verkeerde plekken zoeken naar oplossingen voor hun prestatieproblemen. Dat kan desastreus aflopen. Bron: Harvard Business Review
•
nr 13/14 • 9 juli 2008
Door Yvonne Halink
leren van comPleXe ProJecten
De volgende maatregelen stimuleren dat managers gaan leren van complexe situaties: - meer cognitieve feedback geven (dus geen ‘uitkomstenfeedback’, zoals in statusrapporten, maar feedback die inzicht geeft in de relaties tussen belangrijke variabelen in de projectomgeving) - modelgebaseerde besluitvormingsinstrumenten en -richtlijnen toepassen - de prognose-instrumenten (op basis waarvan de projectinschattingen worden gemaakt) afstemmen op het specifieke project - gedragsdoelen stellen, geen prestatiedoelen - ‘projectvluchtsimulators’ ontwikkelen. 19
Bouw aan uw netwerk op Le Marché Hollandais Gartner Holland House. Het enige officiële netwerk event tijdens ITxpo Cannes. Le Marché
Hollandais
Vrouw nieT VoorBereid
Waarom hr niet werkt hoe komt het dat human resources z’n werk zo slecht doet? en wat is eraan te doen?
I
n een kenniseconomie winnen de bedrijven die de meest getalenteerde mensen in dienst hebben. Een van de belangrijkste taken voor bedrijven is dus om talenten te vinden en ontwikkelen. In de meeste bedrijven is HR daar echter helemaal
Gartner Holland House - Cannes
Cannes 5 november 2008 20.00 - 23.00 uur Locatie: Rado Plage Beach Club (schuin tegenover Hotel Martinez)
Nederlandse vrouwen hebben niet de (technologische en andere) vaardigheden die nodig zijn om in de toekomst succesvol te zijn in hun werk. Slechts 35% zegt goed voorbereid te zijn op nieuwe uitdagingen die hun werk met zich meebrengt. Bij werkende Nederlandse mannen is dat 46% en bij vrouwen in andere landen gemiddeld 43%. Het blijkt uit onderzoek van Accenture naar de beheersing onder vrouwen van nieuwe vaardigheden als flexibiliteit en aanpassingsvermogen, gebruik van technologische toepassingen en networking. Nederland scoort bij de meeste vaardigheden in de la-
niet goed in. Hoe komt dat? Het heeft meerdere redenen, vindt Fast Company. Zo zijn hr-mensen geen zakenmensen en zijn het – met alle respect niet bepaald de beste leerlingen van de klas. Laten we eerlijk zijn: de getalenteerdste mba’s ambiëren geen carrière in HR maar mikken hoger. HR is in bedrijven eerder een functie waar de mindere broeders en zusters geparkeerd worden, omdat ze net niet slecht genoeg presteren om te worden ontslagen. Een ander zwak punt is dat HR zich richt op de efficiëntie en de bezigheden van HR zelf, en niet op zijn geleverde prestatie en toegevoegde waarde. Heel gezellig allemaal, maar ook bij HR gaat het om prestatie. Hoe kan van HR een functionerende functie worden gemaakt? HR zal om te beginnen de waarheid moeten gaan spreken tegen de mensen in het bedrijf, en vertellen waar het om gaat en waar het op staat. Geen holle retoriek. Gooi de sociaal werkers eruit. Hr-mensen moeten in ‘hr-technisch’ opzicht competent zijn én alles weten over de strategie, concurrenten en klanten van het bedrijf. Daarbij moet HR op de juiste dingen worden afgerekend (en dus gemeten): de functie moet laten zien wat voor impact zij heeft op de business. HR moet de business dienen en waarde toevoegen door de competentie en betrokkenheid van medewerkers te ontwikkelen, strategie-uitvoeringscapaciteiten van managers te verbeteren, relaties met klanten te versterken en vertrouwen bij beleggers te bouwen.
gere regionen, met uitzondering van diversity skills. Op het gebied van technology skills scoort Nederland zelfs het allerlaagst. Bron: Accenture - One step ahead of 2011: a new horizon for working women
roBoTmarKeTinG BIJ weB 3.0? We zijn onderweg naar Web 3.0, het ‘semantische web’, waar computers informatie kunnen begrijpen zonder menselijke interventie. Web 3.0-robots zullen webpagina’s echt kunnen lezen en begrijpen. Het is nog geen volwaardige kunstmatige intelligentie maar gaat wel een heel eind die richting op. Mensen hebben straks hun persoonlijke online agents. Dat zijn robotbutlers die voor hun ‘meesters’ informatie gaan zoeken en interpreteren, de gewenste beslissingen nemen en bijvoorbeeld bescherming (of liever: afscherming) bieden tegen irrelevante boodschappen. De consequenties zullen groot
•
Bron: Fast Company
meest gevraagde it-vaardigheden It-professionals met de juiste vaardigheden zitten goed. maar wat zij n op dit moment de juiste it-vaardigheden?
Het Gartner Holland House tijdens Gartner Symposium/ITxpo Cannes is gratis toegankelijk voor Nederlandse delegates en VIP-card houders. Gartner Holland House is een initiatief van:
Organisatie en productie: IT Executive Voor meer informatie over Le Marché Hollandais, bel Rob de Kleijnen: 06-53403470 Voor meer informatie over het symposium: www.gartner.com/eu/symposiumfall
Powered by:
E
en rondje langs een berg deskundigen (om welke vaardigheden zitten it-managers het meest te springen?) levert het volgende lijstje op met de it-gebieden waar de vraag naar expertise groot is en voorlopig ook nog wel even zal blijven: • Draadloze technologie en mobiliteit; • Virtualisering; • Beveiliging – dit is zo langzamerhand een basisvaardigheid die élke it-professional moet hebben;
• • • • • • •
Networking; Applicatielevering; Web 2.0; It-bedrijfsanalyse; Databasemanagement; Business-intelligence/datamining; ‘De X-factor’ - it-professionals ontwikkelen zich van specialisten in één technologisch gebied tot deskundigen met expertise in meerdere gebieden en een meer holistisch perspectief bij hun ontwerp-, integratie- en probleemoplossende werkzaamheden.
Bron: Network World
zijn, ook voor de marketing. Om iemand persoonlijk te bereiken, zul je eerst zijn persoonlijke online agent aan je zijde moeten krijgen. Consumentenmarketing wordt robotmarketing. Bron: Marketing Week
•
nr 13/14 • 9 juli 2008
21
tender
technologie Tweede Kamer De Tweede kamer zoekt een nieuwe beheerder voor de Vlosen Parlis-applicaties, in normaal Nederlands respectievelijk een verslagleggingsondersteunend systeem en een parlementair informatiesysteem. In het eerste systeem komen de verslagen van de vergaderingen in de Tweede Kamer terecht. Parlis biedt dagelijkse ondersteuning aan de Griffie en de staven van de commissies in hun voorbereidende en verwerkende activiteiten. Behalve het beheer van de applicaties zelf behoort ook de onderliggende infrastructuur tot deze aanbesteding.
Herrie De Dienst Verkeer en Scheepvaart van Rijkswaterstaat zoekt een partner voor het beheer, het onderhoud en de ontwikkeling van de Silence software. Deze bevat een uniform Wegengeluidsmodel en een DGD (Digitale Geluid Database), gevuld met alle informatie over wegen, verkeer en omgeving. Het systeem wordt door verschillende diensten binnen Rijkswaterstaat gebruikt om de geluidsbelasting voor woningen en mensen te berekenen. Die informatie wordt onder andere verwerkt in Milieu Effect Rapportages, beleidsstudies en beheersplannen.
‘Grote erp-leveranciers werden opeens onze concurrenten’
De onvermijdelijke overname In 2007 ging de hele bi-markt op zijn kop. Oracle nam Hyperion over, IBM deed hetzelfde met Cognos en SAP lijfde Business Objects in. John Schwarz, ceo van Business Objects, over de drijvende krachten achter deze overnamegolf en de nieuwe status van zijn onderneming binnen SAP. Door Fred Teunissen Voordat uw onderneming in oktober vorig jaar werd overgenomen door SAP heeft u bij herhaling benadrukt dat u het voor uw klanten beter vond dat Business Objects zelfstandig bleef. Wat heeft u van gedachten doen veranderen? “Dat was de overname van Hyperion door Oracle, eind 2006. Vanaf dat moment kwam alles in een stroomversnelling. Ik kreeg ineens veel telefoontjes van grote marktpartijen, die met ons wilden praten. Het was overduidelijk dat zich een grote consolidatiegolf ging voltrekken. En dat niet alleen. De overname van Hyperion betekende ook dat de grote erp-leveranciers zich op de bi-markt begaven. Voorheen werkten we met hen samen, nu werden ze onze concurrenten.”
“Wij waren marktleider in een markt met partijen als MicroStrategy, Cognos, SAS en andere zelfstandige spelers. Nu zouden we het moeten gaan opnemen tegen Oracle, IBM, SAP, Microsoft en andere groten in de it-wereld, die een tien tot vijftien maal grotere klantenbasis hebben en over aanzienlijk ruimere budgetten beschikken.” “Wat ons uiteindelijk over de streep trok was SAP’s visie om van ons bedrijf een zelfstandige business unit te maken, inclusief het voortbestaan van Business Objects als zelfstandig merk. Voor ons het beste van twee werelden: onze zelfstandigheid kon in hoge mate behouden blijven en tegelijkertijd konden we de kracht van een grote it-speler benutten. Vergeet ook niet dat voor de fusie ongeveer 30 procent van onze klanten SAP-gebruikers waren. Dus 70 procent niet. Die klanten willen we natuurlijk behouden. En dat betekent dat de software open moet blijven, dus niet het exclusieve onderdeel moet worden van een bepaald erp-merk.”
Communicatie Speelde misschien ook een rol dat Microsoft zich op de bi-markt begon te roeren met zijn PerformancePoint software?
Het Ministerie van Algemene Zaken heeft een nieuw logo en een nieuwe huisstijl ontwikkeld voor de rijksoverheid. Volgens de ambtenaren is dat een essentieel onderdeel van de herkenbare en toegankelijke overheid, zoals die ambitie is vastgelegd in het coalitie-akkoord. Om de uitrol van alle nieuwe huisstijlonderdelen te versoepelen, wil het Ministerie een ondersteunend informatiesysteem laten bouwen. Die moet het Digitaal Huisstijlhandboek Rijkslogo voor alle belanghebbenden beschikbaar maken. Mail tips en weetjes over aanbestedingen naar
[email protected]
“Nee. Microsoft is een kleine speler op de bimarkt met nog geen 3 procent marktaandeel. Hun positie speelde geen rol in onze beslissing.
“De clou van BI is sneller schakelen tussen strategisch management en operationele executie”
22
nr 13/14 • 9 juli 2008
En uw klanten? Hebben zij aangedrongen op inniger samenwerking met een erp-leverancier? “Nee. De meeste van onze klanten zouden het een stuk prettiger gevonden hebben als we zelfstandig waren gebleven. Aan de andere kant is het wel zo dat zij zelf ook consolideren in hun leveranciersselectie. Een jaar of tien geleden hadden grote ondernemingen gemiddeld een stuk of tweehonderd softwareleveranciers. Nu zijn dat er gemiddeld tien. Wij zitten in de top vijftien, dus dicht tegen de top tien aan, maar er niet in. En op den duur wordt het dan moeilijk om je positie te behouden.”
Gaat u nu voortaan twee sporen bewandelen? Eén spoor waarbij u uw software integreert met die van SAP en een onafhankelijk spoor? “Ja, in principe klopt dat, maar dat vraagt wel wat toelichting. Business Objects kent vier productlijnen, niet alleen BI. Op het vlak van BI is er een klein beetje overlap met SAP, vooral op het vlak van de rapportage. SAP biedt zijn klanten daarvoor nu zijn Business Explorer Tools. Klanten van SAP, die dat willen, kunnen die tools blijven gebruiken, maar voor de toekomst wordt duidelijk de voorkeur gegeven aan de functionaliteit van Business Objects op dit vlak.” “Er is helemaal géén overlap op het vlak van onze applicaties voor data-integratie. Voorheen waren wij partner van SAP op dit gebied. Maar voor SAP zelf is onze software hiervoor compleet nieuw.” “Onze derde productlijn betreft software voor business performance management. Daar is veel overlap met SAP, dat daarvoor al een eigen applicatie had ontwikkeld, maar dat bovendien begin 2007 de bpm-leveranciers Outlooksoft en Pilot Software heeft overgenomen. Ook wij hebben op dit gebied overnames gedaan. SRC in 2005 en Cartesis in april 2007. Al deze applicaties zullen worden geïntegreerd in één nieuw product met Outlooksoft als kern. Eind dit jaar of begin volgend jaar komt deze nieuwe bpm-applicatie op de markt.” “Tot slot is er het gebied van governance, risk management and compliancy, die we ook wel grc-software noemen. SAP heeft geavanceerde oplossingen voor, onder meer dankzij de overname van Versa Systems, wij niet. Dat betekent dat we de SAP grcsoftware overnemen in Business Objects. Wat wordt nu precies het verschil tussen Business Objects binnen en buiten SAP? ”Dat zit hem in de mate van integratie. De clou van BI is dat je veel beter en sneller kunt schakelen tussen je strategische management en je operationele executie. Daarvoor heb je één eenduidige doorzicht nodig in al je data. Dat zijn miljoenen en is sommige gevallen miljarden – records. BI zorgt ervoor dat je vanuit dit eenduidige datauniversum continu je business kunt verbeteren. Dat kan door middel van het monitoren van wat er precies in je business gebeurt, door beter te plannen en te voorspellen, door het signaleren van trends, waar je op in moet haken, en door het snel aanbrengen van de daarvoor noodzakelijke veranderingen in je onderliggende bedrijfsprocessen. Als dit proces goed draait is er sprake van een continue BI loop. In de praktijk is zo’n continue terugkoppeling niet makkelijk te bereiken. Je stuit bijvoorbeeld op autorisatieproblemen, waardoor strategische aanpassingen moeilijk of niet te realiseren zijn binnen de bestaande systemen. Met een volledig geïntegreerd systeem heb je dat probleem niet. Dat is straks een groot voordeel voor
BI BI markt markt 18%
26%
14%
8% 9%
11%
14%
Business Objects Cognos SAS Institute Microsoft Oracle SAP Overige
Bron: Gartner, omzetcijfers in 2007 Bron: Gartner, omzetcijfers in 2007
SAP-gebruikers. Natuurlijk kunnen onze andere gebruikers precies dezelfde mate van integratie bereiken, maar zij zullen daar over het algemeen meer inspanningen voor moeten doen.” U sprak zojuist over een eenduidig datauniversum. Hoeveel ondernemingen beschikken daar eigenlijk over? “Grote ondernemingen, en dan bedoel ik bedrijven met een jaaromzet van meer dan 1 miljard dollar, maken vrijwel allemaal gebruik van de één of andere vorm van BI. Maar vaak gebeurt dat nog niet overkoepelend, maar alleen binnen bepaalde bedrijfsfuncties, zoals sales of customer service. Je krijgt dan een goed zicht op zo’n silo, maar niet op het geheel. Ik schat dat een procent of twintig van de grote ondernemingen wel over een unifor-
Veel van onze klanten hadden het veel prettiger gevonden als we zelfstandig waren gebleven me visie beschikt. Bij kleinere bedrijven gebruikt hooguit 20 procent één of andere vorm van BI en vrijwel geen enkel daarvan beschikt over een geconsolideerde visie op alle data.” En bij Business Objects zelf? “Ook wij komen uit een situatie met silo’s. Wij gebruikten PeopleSoft voor de erp, Salesforce.com voor de marketing en verkoop, Vantive voor crm, verschillende hrm-applicaties, enzovoort. Wij hebben in totaal 2,5 miljoen records van klanten, die niet allemaal even eenduidig zijn. Dat geheel migreren we nu natuurlijk naar SAP.” U biedt uw software ook online aan en u werkt samen met Salesforce.com via het AppExchange platform. Komt er ook zo’n online koppeling met Business ByDesign van SAP? “Jazeker, die komt er. De online-functionaliteit van Business Objects komt beslist ter beschikking van Business ByDesign-gebruikers.”
•
nr 13/14 • 9 juli 2008
23
deAL
technologIe
ron tolIDo
Een wolk van alle saas-leveranciers
moBieLe adVerTenTieS Vodafone is met AdLink in zee gegaan voor het aanbieden van advertenties op zijn Vodafone Live! portal. Het gaat hier niet om de gewone website van de mobiele operator, maar om de portal met diensten voor zijn mobiele gebruikers. Met klanten als KPN, Radio 538 en Buienradar zegt AdLink nu tachtig procent van de Nederlandse markt voor mobiele advertenties in handen te hebben.
‘cloud-computing’ geen luchtkasteel De samenwerking tussen Salesforce.com en google koppelt crm aan kantoortoepassingen. ondertussen bouwt amazon zij n ec2-platform verder uit, en duiken steeds meer kleinere spelers als Zoho op die bedrij fstoepassingen aanbieden via het internet. cloud-computing valt nog moeilij k te negeren.
onBereiKBaar Door Dominique Deckmyn
Thuiszorg Rotterdam (TZR) heeft Bosch Communications Center ingeschakeld om zijn telefonische bereikbaarheid weer op peil te brengen. Na de recente reorganisatie was de instelling slecht bereikbaar voor zijn 18 duizend klanten. Zij werden geconfronteerd met lange wachtrijen en ook ziekenhuizen, huisartsen en andere zorginstanties kwamen er niet doorheen. Een golf van kritiek was het gevolg. De inschakeling van een extern call center heeft de wachtrijen weer tot een acceptabel niveau teruggebracht.
D
e ‘cloud’ in cloud-computing is het internet. Cloud-computing verwijst naar het aanbieden van it-functionaliteit via internettechnologie, en op basis van datacenters die vrijwel onbeperkt schaalbaar zijn. Cloud-computing is dus een bredere term dan ‘software as a service’ (saas). Die wolk wordt gevormd door meerdere - zelfs alle - saas-leveranciers, waarvan alle diensten aan elkaar kunnen worden gekoppeld. De aangekondigde samenwerking tussen Salesforce. com en Google zet cloud-computing duidelijk op de kaart. Gebruikers van de crm-toepassing van Salesforce, kunnen hun offertes maken in Google Docs of hun verkoopsstatistieken analyseren in Google Spreadsheets. Google Apps wordt de ingebouwde kantoorsuite van Salesforce.com. Die extra functionaliteit wordt gebruikers overigens niet in rekening gebracht, al verkoopt Salesforce er wel ondersteuningscontracten voor.
eLeKTroniSCH arCHieF De verschillende locaties van het Zuwe Hofpoort Ziekenhuis in de regio Woerden implementeren een centraal archiverings- en zoeksysteem van Zylab. Het bestaande systeem zat vol. Bovendien raakten stukken kwijt. Met het nieuwe systeem worden alle ingaande en uitgaande poststukken gescand en gearchiveerd. Dat laatste gebeurt op basis van een protocol dat vastlegt waar wat wordt opgeslagen en wie toegang tot die stukken heeft. Het secretariaat wordt nu als proeftuin gebruikt. In de toekomst zullen ook andere afdelingen met het nieuwe systeem gaan werken.
‘Vooral niet-bedrijfskritische toepassingen draaien op de wolk’ Kan cloud-computing een rol spelen in de IT bij grote ondernemingen? Volgens Nick Gall, analist bij Gartner, wel. Al nuanceert hij meteen. Zullen bedrijven toepassingen gebruiken die gebaseerd zijn op de wolk? Ja. Maar of grote bedrijven hun eigen datacenters gaan uitbouwen op basis van dezelfde wolktechnologie, is minder zeker, meent hij. Fabrikanten als IBM en HP speculeren daar momenteel op, met hun cloud-computingonderzoek. Volgens Nick Gall is de opkomst van cloud-computing vergelijkbaar met die van client/server. Het wordt eerst toegepast in middelgrote organisaties en in opstartende ondernemingen. “Het zijn vooral niét-bedrijfskritische toepassingen die op de ‘wolk’ draaien,” zegt hij. Maar er zijn uitzonderingen. Supermarktketen Wal-Mart, bijvoorbeeld, schakelde voor de communicatie met zijn leveranciers al drie jaar geleden over op communicatie via het
Mail tips en weetjes over deals naar
[email protected]
24
nr 13/14 • 9 juli 2008
web. Daarbij wordt een ‘lichte’ communicatietechniek gebruikt die vergelijkbaar is met de cloudcomputingaanpak. grote SPelerS Het is nog lang niet duidelijk hoe de cloudcomputingmarkt eruit gaat zien. Dat de grote namen Google en Microsoft een rol zullen spelen, is duidelijk. Ook Amazon zal, vanwege zijn sterke startpositie, zeker present zijn. Amazon is in feite de eerste grote aanbieder van een cloud-computing platform. Heel wat opstartende saas-leveranciers bouwen hun toepassing op Amazons EC2 en de daarbij horende opslaglaag S3. Google opende nog maar net zijn eigen platform voor ontwikkelaars, onder de naam Google App Engine, een omgeving voor het ontwikkelen in Python. Het heeft zijn eigen database, Bigtable; dit is geen relationele database maar een systeem dat
ontworpen is om extreem schaalbaar te zijn. Google’s App Engine lijkt trouwens te concurreren met Force.com van Salesforce, maar dat weerhoudt beide bedrijven blijkbaar niet om samen te werken. Deze samenwerking is een belangrijke stap in de ontwikkeling van cloud-computing, vindt Nick Gall van Gartner. Zo worden namelijk twee saas-diensten aan elkaar gekoppeld. In de toekomst zal het ook mogelijk worden voor ondernemingen om zelf saas-diensten van verschillende aanbieders aan elkaar te koppelen, zegt Gall. Daar duiken al instrumenten voor op. Het opstartbedrijf WSO2, bijvoorbeeld, levert een ‘enterprise service bus’ om ‘rest’-toepassingen (representational state transfer, zie kader) aan elkaar en aan andere typen software te koppelen. Er duiken ook nieuwe namen op als Bungee Labs, dat een eigen cloud-computing ontwikkelplatform aanbiedt, of Zoho, dat een suite aanbiedt die concurreert met Google Apps. Ondertussen is de rol van Microsoft in cloud-computing nog niet duidelijk. Het bedrijf biedt al wel saas-versies van een aantal servertoepassingen, zoals Microsoft CRM, Office Communications Server en Exchange. Maar het houdt vast aan zijn eigen ‘software plus services’-visie, waarin ook een belangrijke plaats is gereserveerd voor locaal geïnstalleerde software. Met Live Mesh kondigde Microsoft onlangs wel een platform aan voor op consumenten gerichte cloudcomputingtoepassingen. clouD-comPutIng verSuS Soa Cloud-computing is verwant aan soa, maar is niet hetzelfde. Gartner definieert de technologie achter cloud-computing als woa of ‘web oriented architecture’. Een vorm van soa, maar gebaseerd op een ander set standaarden. Bij soa in de traditionele betekenis wordt het soap-protocol gebruikt, een berichtenlaag bovenop http. Daarnaast is voor consumententoepassingen op het web een alternatieve benadering gegroeid, die gebruikmaakt van simpelere technologie. Kern van die woa-benadering is ‘rest’. Daarbij wordt een dienst op het internet aangesproken als een url via http. Er wordt dus geen bijkomende berichtenlaag bovenop http gedefinieerd, zoals bij soap. Applicaties worden doorgaans ontwikkeld in scripttalen als Python, PHP en Perl. Al wordt ook heel wat JavaScript gezien, en heeft Salesforce.com zijn eigen scripttaal Apex. De woa-benadering is lichter dan klassieke soa en valt terug op algemeen erkende standaarden als http en ssl. Maar dat zijn standaarden op een laag niveau. De cloud-computing spelers voegen daar merkgebonden technologie aan toe. Dat heeft al aanleiding gegeven tot de kritiek, dat die aanbieders een ‘vendor lock-in’ strategie toepassen. Wie zijn eigen toepassingen bouwt op Amazon’s EC2, zou ze daar niet meer uit krijgen. “We zullen heel wat merkgebonden benaderingen zien om de gaten te vullen rond basis webprotocols, alvorens we echt robuuste standaarden zien opduiken,” aldus Gall.
•
De SleutelBegrIPPen
Cloud-computing: Het aanbieden van gedeelde it-functionaliteit via internettechnologie, op een manier die in theorie onbeperkt schaalbaar is. rest: Representational State Transfer. Het aanspreken van een toepassing via http. Daarbij wordt een resource op het internet aangesproken via een url. Er wordt geen extra laag gebruikt zoals soap (simple object access protocol), een berichtenformaat bovenop http. Pox: Plain Old XML. Eenvoudig gebruik van xml. In contrast met complexe, meerlagige xml-specificaties zoals soap. Platform as a service: Het aanbieden van een online omgeving waar toepassingen ontwikkeld en geïmplementeerd kunnen worden. Voorbeelden: Force.com, Google App Engine, Bungee Connect.
column
hallo School! DoeI School! In hetzelfde muffe gymlokaal waarin ik een eeuw geleden mijn Atheneumdiploma kreeg uitgereikt zat ik onlangs weer, deze keer voor mijn afstuderende dochter. Er blijkt geen steek veranderd. Goed, de jonge leraar Nederlands van toentertijd is ondertussen rector geworden. En onze wulpse juf Engels heeft zich ontpopt tot een bijna gepensioneerde, zorgzame moederkloek. Maar verder verloopt de diplomaceremonie nog steeds volgens hetzelfde stramien, waarin elke leerling een boodschap meekrijgt van de studiebegeleider, overigens nu ondersteund door de onvermijdelijke Powerpointpresentatie. Interessant is dat steeds de beoogde vervolgstudie wordt genoemd. Achtenveertig veelbelovende, energieke en ambitieuze jongeren, allemaal met hun eigen plannen. Een zelfverklarend tijdsbeeld met een hoop geneeskunde, industrieel ontwerp en internationale politicologie. Maar ook met de toneelschool, milieuwetenschappen en landschapsarchitectuur. Alles kom je eigenlijk wel tegen. Behalve informatica. Ondanks het hoge bètagehalte blijkt geen enkele leerling zelfs maar de geringste aandrang te vertonen om te gaan studeren op software engineering of informatietechnologie. Ook bestuurlijke informatiekunde – klinkt toch al een stuk minder intimiderend –kan op geen genade rekenen. Een korte, ter plekke geïmproviseerde interviewronde in de gymzaal levert naast diepe afkeer (‘mijn vader zit al in de ict’) en vooroordelen (‘allemaal nerds daar’ ) een enkel nieuw inzicht op. Zo worden de lessen ‘ ict’ veel als boosdoener opgevoerd: als het vak blijkbaar zó saai en triviaal is – niet zelden wordt de leraar de les gelezen door de leerlingen – dan leidt dat tot een triest carrièreperspectief. Kun je net zo goed gelijk rechten gaan studeren. Als we het werkelijk belangrijk vinden om in Nederland straks genoeg opgeleide it-specialisten te hebben, moeten we de zaken dus misschien juist in het voortgezet onderwijs al serieuzer aanpakken. En dat het kan, heeft uitgerekend mijn eigen lyceum in het verleden bewezen. Wij kregen informaticales van een jonge, bevlogen docent die ons leerde hoe we met ponskaarten een DEC PDP-8 konden programmeren. Uiteindelijk liet hij ons een simulatie van de maanlander schrijven in Basic. Toen een teletype ratelend verslag begon te doen van de eerste virtuele landing pompte bij ons allen de adrenaline door de aderen. Uiteindelijk zou ik informaticastudent worden. Hoe dan ook, de leergang 2008 is voorgoed verloren voor het vakgebied. Bij de uitgang krijgen we een jaarboek mee waarin alle afstudeerders een eigen tekst hebben geschreven. Sommigen houden het bij clichématige bedankjes en herinneringen aan de schooluitjes. Anderen wijden er uitgebreide, bespiegelende epistels aan. Ene Dennis houdt het kort en bondig: “Hallo School! Doei School” . Daar zit in volgens mij geen consultant in. nr 13/14 • 9 juli 2008
25
technologie
column it & recht
Microsofts Bill Hilf: ‘aantal open-source-toepassingen op Windows gaat vertienvoudigen’
‘Los probleem op met beste middelen’ Door Jibbe Van Oost
‘In virtualisatie willen we een leider zijn, geen volger’
Op het Heroes Happen Here-evenement vorige maand in Gent presenteerde hij de nieuwe Microsoft-producten Windows Server 2008, Visual Studio 2008 en SQL Server 2008. Bill Hilf vertelt over de nieuwe ‘open’ koers die Microsoft vaart. “In bepaalde gevallen is open source de juiste ontwikkelmethode, in andere niet.”
B
ill Hilf is bij Microsoft verantwoordelijk voor de platformstrategie en de open-source-projecten. Voor hij bij Microsoft werkte, bepaalde hij bij IBM de technische Linux-strategie. In Gent spraken we met hem. Microsoft omschrijft zichzelf altijd als een platformleverancier. Hoe open is dat platform nu eigenlijk? Bill Hilf: Microsoft heeft altijd gebouwd op wat ik ‘platform economics’ noem. Dat betekent dat wij een platform bouwen en dat de groei ervan afhangt van anderen die op of onder dat platform bouwen. Mensen die pc’s of software zoals iTunes maken, bijvoorbeeld. De groei van Windows is dus altijd verbonden geweest met de groei van het ecosysteem. De aankondiging van meer interoperabiliteit is gewoon een stap in de richting van een groter eco systeem. Als mensen willen schrijven voor Windows, dan maakt het ons niet uit welke licentie ze
28
nr 13/14 • 9 juli 2008
gebruiken. Open source is immers gewoon een licentie- en ontwikkelmodel. Momenteel is er een grote keuze aan platformen voor ontwikkelaars. Net zoals er keuze is aan webbrowsers of productiviteitssuites. Dus hoe meer we ons platform tot de beste gebruikservaring maken, des te beter is het voor ons. En het is ook beter voor hen. Het is een wederzijdse relatie. PHP is hiervan mijn favoriete voorbeeld. Twee jaar geleden was PHP op Windows vreselijk. We ondersteunden het niet degelijk en het draaide niet goed op onze webserver. Een jaar geleden ben ik met de oprichters van het project aan tafel gaan zitten. Ze toonden een interessant statistiekje. 80 procent van de mensen die PHP draaiden, schreef het op Windows en ontplooide het op Linux. Volgens de mensen van PHP kwam dat doordat we geen moeite hebben gedaan om PHP op Windows te verbeteren. Daarom zijn we twee jaar geleden met de PHP-gemeenschap gaan samenwerken om ondersteuning
te bieden voor de webserver IIS7. Nu hebben we een even goed of zelfs beter PHP-verhaal dan alle andere platforms. We zullen nog wel met Linux concurreren voor de PHPontwikkelaar, maar nu zijn we zo open mogelijk. Als PHP groeit, willen wij meegroeien. Jullie zijn vrij snel geweest om te gaan samenwerken met Xen. Was dat vanwege de ervaringen met PHP? Even voor de duidelijkheid, Xen is een open-source hypervisor. Er was een bedrijf rond Xen, Xensource. Dat stelde een deel van de belangrijke ontwikkelaars tewerk. We zijn anderhalf jaar geleden partners geworden om Windows op een Xen-platform te laten draaien en omgekeerd. Zo zouden we een goed geteste en ontwikkelde oplossing hebben. Momenteel is er in Massachusetts een lab waar ingenieurs van Xens en Microsofts hypervisor samenwerken. Het is het enige Windows-Linux virtualisatielab dat ik ken. De echte reden waarom we zo snel bij Xen betrokken raakten, is dat we zeker wisten dat de industrie zwaar voor virtualisatie zou gaan. We wisten ook dat mensen gemengde omgevingen met zowel Linux- als Windowsservers gaan draaien. Al die factoren samen maakten dat we in virtualisatie een leider willen zijn, geen volger. Is de nieuwe openheid geïnspireerd door de Europese Commissie, door het ecosysteem of door concurrenten die open source eerder al omarmd hadden? De aankondiging van een aantal weken geleden, vormt onderdeel van iets waar we al een tijd mee bezig waren. Het was zeker een grote aankondiging en een grote verandering. Maar we zijn al enige tijd nauw aan het samenwerken met de open-source-gemeenschap. We hebben al een aantal dingen gedaan sinds ik vier jaar geleden bij Microsoft begon. Ik heb een Linux-lab opgericht. En ik heb open-source-ontwikkelaars aangetrokken om met Microsoft-ontwikkelaars samen te werken. We zijn samenwerkingsverbanden aangegaan met bedrijven als MySQL, SugarCRM, JBoss, Xen. Dat is allemaal een deel van hoe we de hand reiken aan de andere gemeenschappen. Microsofts strategie was altijd gericht op de ontwikkelaars. Door onze api’s, de protocols en de documentformaten vrij te geven, gaat ons ecosysteem ernstig versnellen. Het aantal open-source-toepassingen op Windows zal vertienvoudigen. Tien keer zoveel mensen zullen die commercieel gaan ontwikkelen. Het publiceren van de informatie is slechts een eerste stap. Als we met nieuwe producte n komen, gaan we hetzelfde doen. Mensen weten nu wat ze kunnen verwachten. Hoe gaat Microsoft om met eigen open-sourceprojecten? Van de commerciële bedrijven gaat iedereen anders om met open source. De strategieën van Sun of HP zijn allemaal gebaseerd op wat het beste is voor hun dollars. IBM heeft bijvoorbeeld geen open-source-strategie voor Websphere, maar wel voor een besturingssysteem. Dat is omdat ze geld verdienen aan Websphere, niet aan besturingssystemen voor x86. Terwijl ze dat in het verleden wel deden met OS/2. Dat is zo ongeveer het ‘grote geheim’ van open-source-strategieën. Wat moet Microsoft doen met open source? Moeten we open-source-software gaan gebruiken en bij onze eigen software leveren? Of gaan we eigen software open source maken? Dat zijn twee verschillende zaken. Het is >>
peter van schelven
Gratis laptop Juristen veroorloven zich soms een fantasievolle uitleg van de werkelijkheid. Die gedachte bekroop me bij lezing van een recente uitspraak van het Europese Hof van Justitie. Onlangs werd het arrest gepubliceerd in de zogeheten Quelle-zaak. In deze belangwekkende uitspraak wordt de rechtsbescherming van de koper van consumptiegoederen fors opgekrikt. Het draaide in dit proefproces om de uitleg van Europese consumentenwetgeving uit 1999. De uitspraak pakt nogal negatief uit voor bedrijven die consumptiegoederen verkopen, zoals tv’s, computers en andere elektronica. Ik voorspel dat deze uitspraak zal inslaan als een bom zodra de komende tijd de consequenties ervan werkelijk doordringen bij detaillisten en consumenten. Zakelijke afnemers van dergelijke spullen kunnen overigens geen rechten aan de uitspraak ontlenen. Wat is er aan de hand? Stel, je koopt als een nieuwe laptop en na negentien maanden begeeft het beeldscherm het. Heb je dan pech? Nee, want de wet zegt dat een product zo lang moet meegaan als je normaal gesproken van dat product mag verwachten. Dat is de wettelijke garantietermijn. Gaat het beeldscherm binnen deze termijn kapot, dan heb je als consument recht op gratis reparatie of vervanging van het product. Dat is alleen anders als de klacht het gevolg zou zijn van normale slijtage of verkeerd gebruik. De vraag of je de laptop door de verkoper laat repareren of vervangen, beslis je in de regel als consument zelf. De verkoper heeft daarin geen zeggenschap, tenzij vervanging feitelijk onmogelijk is of buiten iedere redelijke verhouding staat. De detaillist kan op zijn beurt een deel van de pijnlijke gevolgen overigens weer afwentelen op zijn toeleverancier (bijv. de producent). Vraag je vervanging door een nieuwe, dan kan de verkoper de gebruiker voorhouden dat hij/zij tijden probleemloos gebruik heeft gemaakt van het apparaat en daarvoor dus een vergoeding moet betalen. Er zijn tal van bedrijven die pas iets willen vervangen als voor de verstreken gebruiksperiode een bedrag wordt bijbetaald. Niet onlogisch, want de vervanging rekt immers de te verwachten beschikbaarheidsperiode voor de gebruiker op. De Europese rechter heeft zich over deze praktijk uitgelaten en ondubbelzinnig beslist dat een dergelijke vergoeding in de consumentenwereld absoluut verboden is. Het vragen van een vergoeding is, aldus de rechter, een ontoelaatbare inbreuk op de bescherming van consumenten. Met één pennenstreek veegt het Europese Hof hiermee de tijd waarin de consument van zijn aangekochte spulletjes heeft kunnen genieten, volledig van tafel. Voordeel of niet, aan de economische werkelijkheid wordt volledig voorbij gegaan. Kortom: een nieuwe, gratis laptop ligt op je te wachten. Peter van Schelven Juridisch adviseur ICT~Office
nr 13/14 • 9 juli 2008
29
How exposed are you? Gartner IT Security Summit 2008 29 September–1 October, Royal Lancaster Hotel, London
Protect the Future of your Information Security
With over 70 sessions presented across 3 days, 19 Gartner Analysts, latest research and strategy don’t miss this unique Summit! Keynotes Professor Ross Anderson, Professor of Security Engineering, Cambridge University / Gordon Irving, Director Group Security, Scottish Power / Martin Smith, Chairman and Founder, The Security Awareness Special Interest Group / Special Guest: Science Fiction Author, Ken MacLeod
With high profile security breaches hitting the news recently it is vital you design the strategies that will safeguard your business and ensure fulfillment of your commercial goals. The Gartner IT Security Summit presents a layered approach combining risk management and compliance, secure business enablement and infrastructure protection. Over the course of three days you will hear the latest analysis revealing market trends, opportunities and threats to which you and your organization need to respond if you are to minimize business risks and take full advantage of new working methods. Ensure the future of your organization; join us and see the future of information security. Exclusive Content Partner Workshops ISACA Workshop: COBIT and Val IT for the Security Professional / (ISC)2 Workshop: Managing Careers as Well as Risks / SANS Institute Breakout: Latest Trends in Computer Hacking / SANS Institute Workshop: Frontline Solutions for Security Professionals
Register now europe.gartner.com/security Tel: +44 (0)20 8879 2430
End User Case Studies Accenture / Handelsbanken / HBOS / Amadeus / Welsh Assembly Government / Republic and Canton of Jura / Diageo / Organization for the Prevention of Chemical Weapons / Novartis / Vodafone
Industry Expert Briefings Origin Solicitors / European Data Protection Supervisor / Information Security Solutions
belangrijk om te weten dat open source gewoon een manier is om software te maken. Open source is een licentiemodel en een ontwikkelmodel. De keuze voor open source is geen binaire beslissing. De keuze gaat niet tussen open source of niet. Neem bijvoorbeeld de dingen die we bij Microsoft Research doen. Daar kozen we voor een open source distributiemodel waarbij iedereen incrementeel kon bijdragen. De AIDS-vaccinatieonderzoekstool is zo’n idee dat we uitbrengen en waarmee mensen kunnen doen wat ze willen. Daar kan ik een voorbeeld tegenover zetten. Het belangrijkste wat we doen bij Microsoft is niet ontwikkelen, maar testen. Voor elke ontwikkelaar hebben we vijf testers. Als we dus software schrijven, gaan we die niet meteen verschepen. Dat doen we pas als we getest hebben, lang nadat de programmeurs klaar zijn. Wat je met commerciële software koopt, is een product waarvan je weet dat ’t goed getest is. Dat is niet alleen bij ons, maar ook bij bijvoorbeeld Apple en Sun. Bij open source vinden geen adhoc tests plaats. Dat betekent niet dat het slecht is, wel dat er geen geformaliseerde testmethode is. Niemand heeft een lab vol met duizenden digitale camera’s om ze allemaal te testen. Het is net wat de opensource-ontwikkelaar toevallig heeft. In bepaalde gevallen is open source de juiste ontwikkelmethode, in andere niet. Waarom is open source het juiste model voor de ODF-converter? Het idee is dat open source een toolbox is, waarin je kunt grabbelen en een aantal functies kunt samenbrengen. Je kunt er iets nieuws van maken. Er is nog een tweede reden om voor open source te kiezen. Documentformaten zijn een zeer emotioneel, soms ook politiek beladen onderwerp. De transparantie van de software is heel belangrijk. We konden geen ‘black box’ maken waar je iets instopt dat er in een andere kleur weer uitkomt. We wisten dat het belangrijk was om het hele ding open te maken. Wat zijn de andere open-source-projecten van Microsoft? De open-source-projecten die we hebben, betreffen ontwikkelaarscode. Zoals bijvoorbeeld Ajax-frameworks en toolkits om .Net-applicaties te assembleren. We hebben ook het installatieprogramma voor Windows open source gemaakt. Er waren twee projecten die de installatie gebruikten. Een ervan was MySQL. De andere was een grote klant die het installatieproces radicaal wilde veranderen voor eigen applicaties. Waarom we Windows of SQL Server niet open source maken? Er moet een reden zijn om te open source te gaan. Je wil een probleem altijd met de beste middelen oplossen. Zo kun je ook niet zeggen dat iedereen katholiek moet zijn, of dat iedereen met een BMW moet rijden. De Microsoft-tools waren altijd goed geïntegreerd. Nu gaat de concurrentie ook goed
geïntegreerde software kunnen maken. Is dat geen probleem? Daar hebben we veel over nagedacht. Hoe opener je bent, hoe meer je ook open bent voor je concurrenten. Maar we spenderen meer dan 7 miljard per jaar aan r&d. Dus als íemand het best kan concurreren op features en functionaliteit, dan moeten wij dat zijn. Als dat niet kunnen, dan verliezen we sowieso. Open of niet. Wat er gaat gebeuren - en dat is een persoonlijke overtuiging, niet die van Microsoft – is dat mensen een nieuw ontzag voor Microsoft zullen krijgen als ze de pagina’s documentatie lezen. Ik denk dat mensen echt zullen begrijpen wat het is om complexe systemen te bouwen die miljarden mensen elke dag gebruiken. V staan de open-sourceontwikkelaars die ik aanneem, versteld van de ‘amazing science’ die hier elke dag plaats vindt. Hoe is Microsoft veranderd, nu Bill Gates weg is? Hij is nog niet echt weg. Maar zelfs als hij met pensioen is, zal Bill altijd een deel van Microsoft zijn. We hebben meer getalenteerde mensen dan Bill en Ozzie in het Microsoft-management. Er werken hier honderden technologen die tot de besten ter wereld behoren. Er is toch een grote verandering gaande in de hogere echelons van Microsoft. Raikes is bijvoorbeeld ook met pensioen.
‘Er moet een reden zijn om open source te gaan’
Ja, we kennen een fase waarin veel van de mensen uit dezelfde leeftijdscategorie met pensioen gaan. Jeff Raikes is bijna even lang bij Microsoft geweest als Bill. Hij is er 23 jaar gebleven. Maar er is veel nieuw talent opgeleid en binnengebracht. En ik denk dat er meer verandering in het management is dan gewoonlijk. De nieuwkomers helpen met frisse ideeën, en er is nu een goeie balans in het management. Toen ik vier jaar geleden bij Microsoft kwam, was het niet makkelijk om over een aantal onderwerpen te praten, zoals over concurrenten en de dingen waar we het net over hadden.
•
nr 13/14 • 9 juli 2008
31
Forum
Wil je reageren op een artikel of heb je een mening die er toe doet? Stuur een e-mail naar
[email protected]
Is servervirtualisatie wel zo’n wondermiddel vraagt Jan-Paul krij gsman van De ruiter Seeds zich in It executive nummer 11 af in een artikel waarin hij vooral inzoomt op de schaarse negatieve punten van deze technologie. volgens Djamshid mohammadian van vX company overschaduwen de voordelen de kleine minpuntjes.
D
Innovatieve leverancier onafhankelijke oplossingen
•
Consolidatie
•
Business continuiteit
•
Virtualisatie
•
Archivering
•
Backup & recovery
•
Serverbased computing
•
Disaster recovery
•
Detacheringen &
•
Consulting
professional services
Comparex, helder en innovatief in succesvolle datacenter oplossingen.
C omparex Nederland tel: 041 8-57 47 00
[email protected] www.com parex.nl
e wetenschap dat momenteel 90 procent van de capactiteit van Intel-gebaseerde servers op dit moment niet effectief benut wordt, is de ultieme reden waarom er op dit moment zoveel aandacht is voor servervirtualisatie. Servervirtualisatie bundelt de resources van afzonderlijke servers en stelt deze beschikbaar voor het grotere geheel. Dit is in de praktijk goed door te voeren, met een grote besparing in het vooruitzicht. Ook kleine bedrijven met meer dan veertig servers in huis kunnen daarvan profiteren. Met servervirtualisatie bespaar je namelijk per definitie meer dan 40 procent op de beheerkosten. Dat blijkt uit onderzoek, maar ik heb het met eigen ogen ook veelvuldig in de praktijk gebracht zien worden. Waarom wordt dit dan toch weer ter discussie gesteld? Dat heeft te maken met een groot verschil tussen een korte en een lange termijn visie. Servervirtualisatie vraagt een serieuze voorbereiding en kennis van zaken. En daar zit nou net de crux. Want wie ziet in de jaren na virtualisatie die besparing? Bijna niemand. Denk aan de waarde van tientallen nieuwe servers die niet meer door de voordeur gaan. Wat wel zichtbaar is zijn de korte termijn kosten, die virtualisatie jaarlijks met zich meebrengt. Bijvoorbeeld bij de eerste aanschaf van serverblades en licenties. Kosten die pijn doen omdat ze uit het lopend it-budget komen. Maar het zijn ook kosten die in het niet verdwijnen als je het afzet tegen de enorme besparingen op energie, die je krijgt als je serverpark met 50 tot 80 procent inkrimpt. Of denk aan de besparing op installaties voor koeling. Die echte besparingen verdwijnen onder het tapijt. Daardoor krijgt de pijn van de relatief lage, korte termijn kosten zoveel aandacht. Het klopt dat servervirtualisatie niet in alle gevallen een goede oplossing is. Deze technologie vraagt een gedegen voorbereiding op basis van keuzes. Keuzes gebaseerd op praktijkervaring en niet op theoretische modellen en aannames. Zo blijkt dat niet alle applicaties in een gevirtualiseerde omgeving even goed uit de verf komen. Meestal hebben de wat oudere en audio of video real time applicaties het moeilijk in
de hypervisor. Maar ook software die de systeemkracht van een afzonderlijke machine in zijn eentje al helemaal opslokt, heeft in een gevirtualiseerde setting geen toegevoegde waarde. Vooraf zorgvuldig testen is dus het devies. Om meer aandacht te krijgen voor de besparingen op lange termijn stel ik voor dat de invoering van servervirtualisatie gepaard gaat met een ‘opbrengstendocument’ waarin concreet de besparingen op de lange termijn staan beschreven. Als directies inzicht krijgen in deze lange termijn opbrengsten en consequenties van servervirtualisatie, dan zal iedere discussie over korte termijn kosten abrupt verstommen. Dit document kan tegelijkertijd dienen als een uitermate concreet voorbeeld van ‘groen’ ondernemen. Ik vind deze discussie over servervirtualisatie overigens buitengewoon interessant ook al dient de volgende virtualisatiegolf die van de desktop - zich alweer aan. Wedden dat we bij de desktop ook weer bij dezelfde argumenten voor en tegen uit zullen komen?
•
Reageren? Stuur een e-mail naar
[email protected]
Donderdag 10 juli virtualisatie op alle fronten - oplossingen in de praktij k HP Summer School, ochtendseminar, HP hoofdkantoor Amstelveen www.hp.nl/events Dinsdag 15 juli t/m donderdag 17 juli FkFt conference (Free knowledge, Free technology) Conferentie, Barcelona, Spanje http://fkft.eu/ Donderdag 17 juli Business Service automation - een defi nitie HP Summer School, ochtendseminar, HP hoofdkantoor Amstelveen www.hp.nl/events Donderdag 17 t/m zaterdag 19 juli Wikimania 2008! Conferentie, Library of Alexandria, Egypte http://wikimania2008.org Dinsdag 22 t/m zondag 27 juli IaDIS multi conference on computer Science and Information Systems 2008 Conferentie, Krasnapolsky Amsterdam http://www.mccsis.org / Donderdag 24 juli BladeSystem portfolio update HP Summer School, ochtendseminar, HP hoofdkantoor Amstelveen www.hp.nl/events Donderdah 24 juli Introductie usability Training, Utrecht www.stormacademy.nl Donderdag 31 juli Backup optimalisatie en security HP Summer School, ochtendseminar, HP hoofdkantoor Amstelveen www.hp.nl/events
Kijk voor een compleet agenda-overzicht op www.ictevenementen.nl nr 13/14 • 9 juli 2008
33
aGenda
DE DATACENTER SPECIALISTEN
Servers staan nu niets te doen
Donderdag 10 juli eff ectief adverteren met adwords Seminar, Nyenrode Business Universiteit Breukelen http://www.bizz.nl
menS & Werk
organon wil it-ers dumpen
B
edrijven die naarstig op zoek zijn naar it-ers zonder baan, moeten naar het farmaceutische bedrijf Organon. De medicijnenfabrikant heeft een reorganisatie aangekondigd, waarbij het getal van 150 verdwijnende arbeidsplaatsen is gevallen. Hoewel er nog geen namen bekend zijn, zouden vooral de it-ers hun koffers moeten pakken. De komende maanden bespreekt de ondernemingsraad om welke functies het precies gaat. Ook moet nog duidelijk worden onder welke voorwaarden de banen geschrapt worden. Voor bedrijven die dringend op zoek zijn naar nieuw itpersoneel, is het verheugend dat Organon heeft laten weten dat gedwongen ontslagen niet uitgesloten zijn. Toch kijkt het bedrijf eerst naar de mogelijkheden om de mensen over te plaatsen. Het zal zeker nog tot het najaar duren voordat meer bekend wordt over deze toevloed van it-ers op de uitgedroogde arbeidsmarkt.
•
overheid is uit
W
ie wil er nog werken bij de overheid? Studenten in geen geval, zo blijkt uit onderzoek van de Intelligence Group in opdracht van het carrièrebureau Make a Move. Het ministerie van Buitenlandse Zaken duikelde van de eerste plaats naar de zesde. Het Rijk als geheel (overheidsdiensten) zakte naar de zevende plek, van de vierde. Het is niet verwonderlijk dat de bekende multinationals (Unile-
ver, Shell, Heineken, Philips) de lijst met favoriete werkgevers aanvoeren. Het magere salaris is de belangrijkste reden voor de jongeren om de overheid de rug toe te keren. De studenten zijn zich volgens de onderzoekers heel erg bewust van het feit dat de banen voor het oprapen liggen. Uitdagend werk en loopbaankansen scoren daardoor minder hoog op de voorkeurslijstjes van jongeren.
•
cursus vaak verspilling
Banencarrousel
O
ok wel eens meegemaakt dat een werknemer na het volgen van een cursus geen haar beter presteert? Dat is dan vaak je eigen schuld. Dat stelt tenminste Marco Hendrikse, marketingmanager bij het opleidingsinstituut ISBW. Hij constateert dat zeker vier op de tien opleidingsbudgetten wordt verkwanseld en zijn doel mist. Het opleidingsrendement waar men op rekent, wordt te rooskleurig ingeschat. De samenhang tussen opleiding en functieprofiel ontbreekt. “Inherent aan de toegenomen krapte op de arbeidsmarkt, stuurt een groeiend aantal organisaties haar medewerkers met de verkeerde opleidingsmotieven op cursus,” zegt Hendrikse. “Maar vaak blijft het gehoopte resultaat uit.” Willen organisaties het rendement van opleidingen daadwerkelijk functioneel meten, dan moeten zij de werkzaamheden van de medewerker gedetailleerd ontleden en de verwachtingen kwantificeren, vervolgt Hendrikse. Daarnaast moet er een nulmeting worden uitgevoerd op competentieniveau die het meten van de ontwikkeling mogelijk maakt. Met deze uitkomsten krijgt de organisatie een duidelijk inzicht in het functioneren van haar medewerkers en weet men hoe zij haar opleidingen effectief kan inzetten.
•
telewerken personeelstrekker knoeien geen bezwaar D oor het aanbieden van telewerk verwerven werkgevers zich een goede positie op de arbeidsmarkt, zo blijkt uit een onderzoek van de Radboud Universiteit Nijmegen. Toch is de vraag naar telewerken nog steeds groter dan het feitelijke gebruik. Slechts 14 procent van de grote bedrijven houdt er een formeel beleid voor telewerken op na. In meer dan de helft van de gevallen wordt telewerken toegestaan zonder dat er formele regels voor zijn. Toch is er een hernieuwde interesse waarneembaar voor telewerken. Die komt vooral door de krapte op de arbeidsmarkt. Vooral vrouwen die nu geen baan hebben, overwegen om de arbeidsmarkt op te gaan zodra zij hun werk (gedeeltelijk) thuis kunnen doen. Maar onderzoekers waarschuwen ook voor de gevaren van telewerken. De grens tussen werk en privé kan snel vervagen. Tegen wil en dank kunnen mensen gaan overwerken, waardoor zij vermoeid raken en gaan balen van hun werk.
•
I
s je baas een prutser? Hoe graag je hem ook ziet vertrekken, de kans is groot dat hij rustig blijft zitten. Dat blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van Booz & Company naar directiewisselingen bij grote multinationals. Het aantal directiewisselingen daalt sinds 2005 en lag in 2007 op 13,8 procent, tegen 14,3 procent een jaar eerder. De gemiddelde topman gaat dus ruim zeven jaar mee. Het onderzoek weerspreekt de heersende opvatting dat toppers op straat eindigen zodra ze niet aan de verwachtingen voldoen.
•
levenslang leren
V
an de ene cursus naar de andere op kosten van de baas? Je baas ziet daar het nut niet van in, zo blijkt uit onderzoek van de Universiteit Maastricht en Etil, een Limburgs onderzoeks- en adviesbureau. Een leven lang leren wordt weliswaar belangrijk gevonden door politici, adviseurs, goeroes en onderzoekers, maar slechts eenderde van de onderzochte werkgevers ziet dit zitten voor het eigen personeel. Ze weten niet precies waar het goed voor is. Dat wil niet zeggen dat ze niks doen aan scholing van hun personeel. Bijna driekwart van de werkgevers vindt scholing zo belangrijk dat het onderdeel uitmaakt van de arbeidsvoorwaarden.
•
34
nr 13/14 • 9 juli 2008
Sandra gorka is business solutions manager van Codast geworden, een bedrijf voor outputmanagementoplossingen. Alle salestrajecten vallen onder haar verantwoordelijkheid. Zij is overgekomen van WoningNet, een organisatie die woningen bemiddelt voor corporaties in verschillende regio’s in Nederland. Daar was zij verantwoordelijk voor marketing en verkoop.
hoge verwachtingen frustrerend De teamsamenstelling blij ft onderbelicht bij de zoektocht naar nieuwe personeel. Functieprofi elen raken ‘verstopt’ door een wirwar van eisen en taken.
A
ls gevolg van de uitpuilende functieprofielen herkennen veel mensen zich onterecht in de specificaties, stelt Rikkert de Nooij van werving- en selectiebureau Corgwell. “Wij zien dat regelmatig bij de functieprofielen die onze klanten samenstellen. Een bedrijf maakt een functieprofiel, waarna de afdeling P&O er nog een schepje bovenop doet. De kandidaat moet ook ‘peoplemanagement’ beheersen, zo luidt vervolgens de aanvullende eis. De directeur vindt dat een kandidaat ook nog eens strategisch moet kunnen denken en tenslotte vindt de afdelingsmanager dat aanpakken ook een vereiste moet zijn. Zo krijg je de vraag naar het bekende schaap met vijf poten.” Soms spreken de vereiste kwalificaties elkaar zelfs tegen, signaleert De Nooij. “Dan wordt er verwacht dat je teamspeler bent, maar tegelijk moet je ook zelfstandig kunnen werken. Je moet een helikopterview hebben, en tegelijk oog voor detail.” Beter nadenken over de inhoud van een functieprofiel en een personeelsadvertentie is noodzakelijk om in ieder geval de kandidaten aan te spreken die passen bij het echte profiel. “Formuleren beter welke drijfveren je zoekt bij kandidaten,” zegt De Nooij. “Medewerkers putten hun energie namelijk uit hun drijfveren. Zoek daarom naar die ontbrekende schakel in je team en concentreer je daarop bij de werving. Mensen in de organisatie mogen best meebeslissen over het opstellen van het functieprofiel, dat is zelfs goed voor het draagvlak van de procedure, maar laat een deskundige in de organisatie de knoop hierover doorhakken of help als bureau bij het aanbrengen van focus.”.”
•
minimumloon omhoog
O
p 1 juli wordt het wettelijk minimumloon ruim anderhalve procent hoger. Dat heeft het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bekend gemaakt. Werknemers van 23 jaar en ouder mogen dan bij een volledige werkweek niet minder betaald krijgen dan 1356,60 euro per maand bruto. Het minimumloon wordt ieder jaar bijgesteld. De hoogte ervan is het resultaat van de gemiddelde loonstijgingen in de cao’s.
•
arjan oude kotte is directeur small and midmarket solutions & partners geworden bij Microsoft Nederland. In deze functie is hij verantwoordelijk voor de verkoop en marketing aan het MKB. Daarnaast is hij lid geworden van het managementteam. Fred Boevé is bij DPA Flex Group aangesteld als directeur van GEOS IT Professionals, een detacheerder van SAP-, Oracle- en Siebelconsultants. Hij werkte eerder voor PwC en de DPA waar hij de afgelopen tien jaar diverse managementposities heeft bekleed. craig Bickel benoemd tot senior vice president en chief information officer van softwareleverancier Lawson. Bickel
Patrick rikken is directeur public sector geworden bij Cisco Nederland. Hij werkt direct onder algemeen directeur Coks Stoffer. Rikken is overgekomen van Logica, waar hij tien jaar heeft gewerkt, onder andere voor het ministerie van Defensie. Logica heeft haar divisie Outsourcing Services flink opgetuigd. Jeanmarc lazzari is benoemd tot ceo van deze nieuwe internationale divisie. Hij zal deel uitmaken van het bestuurscollege van Logica. Hij is verantwoordelijk voor de wereldwijde outsourcingspoot van het bedrijf. Voorheen was hij directeur van Unisys in Europa. Logica heeft daarnaast twee managers bevorderd in rang binnen de outsourcing-divisie. Bert van der Schelde is CFO van deze eenheid geworden. Tot voor kort was hij bekend als financieel bestuurder van Logica Nederland. Jitka Beukenkamp is de derde zwaargewicht die toetreedt tot de
wordt verantwoordelijk voor Lawsons it-diensten en voor de ontwikkeling en het beheer van Lawsons tech-
outsourcing-divisie van Logica. Zij wordt hier de baas van de Nederlandse tak. Ze is afkomstig van het onderdeel Global Services Delivery in
nologische strategie gericht op de Verenigde Staten, EMEA en Asia-Pacific. Voor zijn komst naar Lawson was Craig actief bij AlixPartners LLP als directeur, en als CIO en vice president bij Cabot Corporation.
Nederland, waar zij managing director was.
nr 13/14 • 9 juli 2008
Oproep: Heb je ook een nieuwe functie. Mail je naam en contactgegevens en de overstap naar
[email protected].
35
IT-managers gezocht: De redactie van IT Executive zoekt it-managers die in aanmerking willen komen voor een portret. Stuur een e-mail naar
[email protected].
menS & Werk
De It-manager van oXXIo
Naam: Walter Halberstadt Leeftijd: 43 Werkzaam bij Oxxio sinds: 2005 Vooropleiding: Bedrijfseconomie Erasmus Universiteit Omvang afdeling: 30 - 35 Favoriete it-gadget: BlackBerry Hoe heb je dat gedaan? “Ik denk graag in organisatiemodellen. Wij hebben dus eerst aan de organisatorische kant van de afdeling een paar dingen goed neergezet. Zodra de organisatie daarvan stond, hebben we vanuit de it-infrastructuur een kwaliteitsslag gemaakt door het organisatievraagstuk te vertalen in it-toepassingen. Mijn ervaring bij Interpay, mijn vorige werkgever, kwam mij hierbij goed van pas.”
Portret van een It-manager (29) menig it-manager moet als een ware jongleur meerdere ballen in de lucht houden. De directie wil waar voor zij n geld, gebruikers betere ondersteuning en it-medewerkers minder stress. hoe mensen hun balans vinden tussen deze belangen ziet u terug in een aantal portretten van it-managers. Door Henk Vlaming, beeld Nico Boink Wat moet een energiebedrijf met zo’n grote it-afdeling? “Wij hebben nogal wat it-disciplines: kantoorautomatisering, applicatatiebeheer, development, systeembeheer, testmanagement, business intelligence, business process engineering. In projectmanagement schuilt onze ambitie om te blijven veranderen en te innoveren. ” Hoe groot is Oxxio eigenlijk? “Bij ons staan zo’n 140 medewerkers op de loonlijst. Maar heel veel activiteiten hebben wij uitbesteed. Bij de IT gaat het 36
bijvoorbeeld om ontwikkelaars. Als je de externe krachten ook meerekent, kom je wel aan de zeshonderd medewerkers.” Ben je binnengehaald om de afdeling te professionaliseren? “Voordat ik drie jaar geleden bij Oxxio kwam, werkte ik twaalf jaar bij Interpay, waar ik in uiteenlopende rollen zat, onder andere als afdelingsmanager Ik heb daar altijd gewerkt op het snijvlak van IT en de business. Bij Oxxio kwam ik binnen in de operations, waar ik mij eerst benr 13/14 • 9 juli 2008
zighield met facturatie en contractbeheer. Daarbinnen heb ik tevens business process engeneering opgezet om greep te kunnen krijgen op alle projecten die zich uitstrekten over hele bedrijfsketens. Na anderhalf jaar ben ik naar de it-afdeling overgestapt. Sinds ruim een jaar ben ik nu manager van deze afdeling.” Dus jij moest het it-bedje gaan spreiden? “In een groeifase besteedt een organisatie meer aandacht aan het snel neerzetten van processen dan aan het inrichten van de organisatie. We hebben echter nu een omvang dat we verantwoordelijk zijn voor veel klanten. Daar moet je je organisatie op afstemmen. De it-afdeling heeft dan ook hard gewerkt om de groei beheersmatig te kunnen bijhouden.”
Waarom ruilde je het veilige Interpay in voor het groentje Oxxio? “Ik voel mij vooral een veranderaar en dan kun je je gaan vervelen als de zaken te goed geregeld zijn. Daarom koos ik bewust voor een heel andere omgeving, in eerste instantie speciaal in de backoffice. Die is namelijk over het algemeen complex en daar houd ik van. Die zaken kwamen hier bij Oxxio perfect samen. Ik vond het juist een uitdaging dat hier nog niet alles was geregeld.” Wat heb je bereikt sinds je hier de it-manager bent? “Ik heb een breed veranderprogramma opgesteld voor de it-afdeling, dat zowel de kwaliteit, de cultuur als de kosten raakt. Dat staat niet alleen voor het professionaliseren van de IT, maar het ademt ook uit dat dit winst gaat opleveren voor alle betrokkenen. Dit ben ik nu over volle breedte van de it-organisatie aan het uitrollen. Daarnaast is er sturing gerealiseerd op basis van vastgestelde kritische prestatie-indicatoren.” Wanneer is het af? “Dat valt niet exact te plannen, het is een reis die we met zijn allen zijn aangegaan. Het tempo van de veranderingen hangt
column af van de energie die de mensen hierin steken, naast hun dagelijkse verantwoordelijkheden en alle andere veranderingen die op ons af komen. Het energieniveau is momenteel heel hoog.” Knappen je mensen niet af op die onzekerheid? “De waardering voor wat we doen is heel groot bij onze it-ers, hoewel zij de werkdruk als groot ervaren. Bij het laatste tevredenheidsonderzoek kreeg onze afdeling een acht van de medewerkers. It-ers hier hebben het naar hun zin. Zij kunnen in een korte periode heel veel leren. Wij hebben de juiste mix van seniors en jonge honden. Iedereen heeft de kans om door te groeien. Je talent wordt hier snel zichtbaar. Ik denk dat bijna helft van de it-ers die hier werken vanuit andere functies zijn doorgegroeid .” In welke valkuilen kun je belanden? “We zitten in het spanningsveld tussen veranderen en beheersen. In een marktgedreven organisatie als deze moet je vechten om de achterkant beheersbaar te houden. Daarover maak je afspraken over bijvoorbeeld de borging van management van projecten volgens de methode van Prince2. Bij servicemanagement passen wij ITIL toe en bij testen Tmap. Maar alles wel op pragmatische wijze ingevoerd. Op die manier willen wij meer structuren aanbrengen in de IT, zonder onze slagvaardigheid te verliezen. Daarbij moeten wij heel omzichtig tewerk gaan. Pioniers vinden elk regeltje bureaucratie.” Hoe overtuig je het management? “Door zo transparant mogelijk te laten zien waar ik mee bezig ben, bijvoorbeeld via maandrapportages. Minstens zo belangrijk is om bij acute vraagstukken met oplossingen te komen, dan ontstaat het vertrouwen vanzelf. Laat je dit maanden liggen, dan roep je het wantrouwen over jezelf af.” Word je niet geleefd? “In dit soort banen moet je werk ook beetje je hobby zijn. Maar soms moet ik gas terugnemen. Ik ben vader van een jong gezin, dus mijn overige tijd wordt op een positieve manier vanzelf opgesoupeerd.”
•
renÉ F.W. DIekStra
geluk is niet rond Zouden wij Nederlanders een gelukkiger volk zijn geworden als ‘we’ op 29 juni Europees kampioen zouden zijn geworden? Natuurlijk zouden we met ons allen uit ons dak zijn gegaan. En een week of zo later zouden we op de camping buiten onze klompen van trots zijn gaan paraderen langs en opscheppen tegen al die arme Fransen, Italianen, Spanjaarden en vooral Duitsers die nou eenmaal geen Wesley, Ruud of Edwin in huis hadden. Maar dat zijn allemaal uitingen van vreugde en trots en, hoe verwonderlijk dat ook mag lijken, die hebben met geluk niet veel te maken. Ze zorgen er hoogstens voor dat de neuzen in het land een tijdje dezelfde kant op staan. Zolang we in de race zijn geeft zo’n kampioenschap een illusie van sociale cohesie of verbondenheid. We zitten zij aan zij met oorlogskleuren op onze wangen op de tribune, voor het tv-scherm of in de kroeg te schreeuwen op een manier die anders voor gestoordheid zou doorgaan. Maar het is een illusie van verbondenheid. Want nauwelijks is het spel uit of oude onenigheden, wedijver, zorgen en eigen belangen nemen de macht over onze omgang met elkaar weer over. mISvattIngen over geluk In zijn boek Happiness: facts and myths somt de psycholoog Michael Eysenck een aantal misvattingen over geluk op. Een daarvan is het idee dat ons geluksniveau afhangt van de aard en het aantal plezierige gebeurtenissen of meevallers in ons leven. Het is ontegenzeggelijk zo dat de plezierige gebeurtenissen een rol spelen in hoe gelukkig we zijn. Toch wordt hun betekenis doorgaans schromelijk overdreven. Plezierige of opwindende gebeurtenissen kunnen ons geluk bevorderen, maar hun effect is meestal van korte duur. Buitengewoon plezierige gebeurtenissen hebben zelfs het nadeel dat volgende gewoon plezierige gebeurtenissen ons vergelijkenderwijze niet zoveel meer zeggen, zodat op de lange duur ons geluksgevoel zelfs daalt. Van meer belang dan plezierige gebeurtenissen is voor ons gevoel van geluk onze persoonlijkheid en, als kenmerk daarvan, ons aspiratieniveau. Sommige mensen hebben de neiging om de gebeurtenissen in hun leven op een optimistische manier te interpreteren, terwijl anderen dat chronisch negatief en pessimistisch doen. Die laatste groep zal nu bijvoorbeeld zeggen, dat Nederland wel nooit meer Europees kampioen zal worden, terwijl de eerste zal zeggen dat we over vier jaar met ongeveer deze ploeg, maar dan nog ervarener, nog verder kunnen komen. Zulke verschillen in wat psychologen positieve en negatieve emotionaliteit noemen, zijn voor
een aanzienlijk deel erfelijk bepaald. Niettemin blijkt er een behoorlijke speelruimte te bestaan om daar, bijvoorbeeld via trainingsprogramma’s, wat aan te doen. Een van de meest effectieve programma’s is volgens Eysenck het door de Amerikaanse psycholoog Michael Fordyce ontwikkelde FFP of Fourteen Fundamentals Program. Onderzoek naar het effect van FFP toont aan dat 8 op de 10 deelnemers rapporteren dat het programma hun vaardigheid om een eind te maken aan ongelukkige stemmingen of daaraan beter het hoofd te bieden duidelijk verhoogt. Hun algemeen geluksgevoel stijgt daardoor. Veertig procent van de deelnemers geeft zelfs aan zich na afloop veel gelukkiger te voelen. Anderhalf jaar later blijken die effecten nog altijd te bestaan en is het percentage deelnemers dat zich veel gelukkiger voelt, toegenomen tot 50 procent. PrIorIteIten Stellen Fordyces programma is gebaseerd op het idee dat geluk een doel is dat direct nagestreefd moet worden. Een van de veertien Fundamentals is dan ook: maak geluk tot je allerhoogste prioriteit. Anderzijds gezegd, vraag je bij allerlei beslissingen en activiteiten af: maakt dit mij gelukkig? Dat lijkt op het eerste gezicht een nogal egocentrische houding, maar het tegenwicht daarvoor komt van twee andere Fundamentals, namelijk: ‘intieme relaties met anderen zijn bron nummer 1 van geluk’ en ‘breng meer tijd door met sociale, vriendschappelijke omgang met anderen’ (in plaats van met beroepsmatige of functionele of ‘nuttige’ omgang). Bij dat laatste past een andere Fundamental, namelijk ‘schroef je verwachtingen en aspiraties omlaag’. En dat helpt weer bij het realiseren van weer een andere Fundamental, te weten: ‘leer te stoppen met piekeren’. Ik heb hier niet de ruimte om alle veertien op te sommen, maar dat is ook niet nodig om de hamvraag beantwoorden: is Nederland Europees kampioen een Fundamental? Gelukkig niet!
Diekstra is psycholoog en oa hoogleraar psychologie aan de Roosevelt Academy Middelburg
nr 13/14 • 9 juli 2008
37
eScaPe
coloFon IT Executive is een uitgave Adformatie Groep, onderdeel van Kluwer
De leegte na Bill gates
mochten gaan produceren voor ‘pc-compatibele’ computers van andere fabrikanten - de basis van hun succes. Dat is maar al te bekend. Maar wie werd door IBM van de genodigdenlijst geschrapt bij de presentatie van deze nieuwe personal computer? Inderdaad: Bill Gates. “We waren erg teleurgesteld,” weet Gates nog 27 jaar later. Dat hebben ze bij IBM geweten.
voelt u zich ook zo leeg nu Bill gates de deur heeft dichtgetrokken bij microsoft? voor sommige was hij de grote roerganger, voor anderen de man van het bedrij f ‘why all loved to hate’. In beide gevallen valt er een leegte. De computerindustrie is een - nee hét - baken kwij t. In de recente terugblikken op zij n carrière kwamen we nog een paar totaal onbelangrij ke maar wel aardige wetenswaardigheden tegen. De IBm-Pc De bakermat van Microsofts succes is de introductie van de IBM-PC in 1981. Het besturingssysteem PC-DOS werd geleverd door het piepkleine Microsoft van Bill Gates en Paul Allen, die hadden bedongen dat zij een generieke variant MS-DOS
ctrl-alt-Del Een hardnekkig misverstand. De uitvinder van het beruchte reset-commando Ctrl-Alt-Del werkte niet bij Microsoft maar bij IBM. Maar, zei uitvinder David Bredley, recent in een tv-programma grootmoedig tegen Bill Gates: “Ik heb het misschien wel uitgevonden, maar jij hebt het over de hele wereld bekend gemaakt.” Gates kon er nog altijd niet om lachen. 640 kB Een van zijn meest geciteerde uitspraken zou helemaal niet van Bill Gates zijn. Het blijft hem maar achtervolgen, maar hierbij geven we hem nog eenmaal het podium: Bill Gates heeft begin jaren tachtig echt helemaal nooit gezegd dat een intern computergeheugen van 640k voor altijd genoeg zou zijn voor iedereen.
•
It executive minikwis
2) Ook de pensioenleeftijd voor Windows XP wordt steeds verder
opgetrokken. Maar welke apparaten mogen vanaf 30 juni niét meer worden voorzien van XP? a) ‘Nettops’, goedkope desktopsystemen b) Netbooks, goedkope laptops c) Gewone pc’s d) OLPC-systemen voor kinderen 3) Waarom is de Amerikaanse privacyorganisatie EPIC boos op Google? a) Omdat Google gegevens over het internetgedrag van Amerikaanse burgers bewaart en
gebruikt voor advertentiedoeleinden. b) Omdat Google de e-mail van zijn gmail-gebruikers scant naar sleutelwoorden om er advertenties in te vertonen. c) Omdat Google foto’s van privétuinen en dakterrassen ongevraagd op Google Maps plaatst. d) Omdat de link naar de privacy policy van Google niet op de homepage maar op de ‘About’ pagina van het bedrijf staat. Antwoorden: 1) c 2) c 3) d
1) Deutsche Telekom misbruikt telefoongegevens om te achterhalen welk directielid informatie lekte aan journalisten. Welke itreus werd in 2006 ook betrapt op het illegaal bespioneren van journalisten, om precies dezelfde reden trouwens? a) IBM b) Microsoft c) Hewlett-Packard d) Oracle
ABOnneMenten IT Executive wordt blijvend gratis toegezonden aan personen die vallen binnen de doelgroep. Aanmelden, wijzigen en afmelden kan op www.it-executive.nl redACtIe Fred van der Molen hoofdredacteur e
[email protected] Sytse van der Schaaf adj.hoofdredacteur e
[email protected] MedeWerKerS Ben Kuiken, Charles Groenhuijsen, Dominique Deckmyn, Ed Kerkman, Fred Teunissen, George Ataya, Henk Vlaming, Marco van der Hoeven, Marguerite Irrgang, Maurice Blessing, Mirjam Hulsebos, Onno Breedveld, Patrick van Eecke, Peter van Schelven, René Diekstra, René Frederick, Ron Tolido, Ron Onrust, Ruben Acohen, Stijn Muys en Yvonne Halink FOtOGrAFIe Nico Boink, Cor Mooij redACtIeAdreS Postbus 75462 1070 AL Amsterdam tel 020-5733665 e
[email protected] AdVertentIe-eXPLOItAtIe Rob de Kleijnen salesmanager t 06-53403470 e
[email protected] Erik van Heest sr. accountmanager t 06-13221012 e
[email protected] Postbus 75462 1070 AL Amsterdam e
[email protected] F 020-5733603 e
[email protected] (advertentiemateriaal) UItGeVer Rogier Mulder e
[email protected] MArKetInG Ceesjan de Vos e
[email protected] Mieke Stikkelorum e
[email protected] VOrMGeVInG COLORSCAN amsterdam-voorhout drUKWerK Senefelder Misset Auteursrecht voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd. Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn van toepassing de Standaard-publicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bij de uitgever worden opgevraagd. Op al onze aanbiedingen en overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene Voorwaarden van Kluwer BV, gedeponeerd ter griffie van de Rechtbank te Amsterdam op 6 januari 2003 onder depotnummer 3/2003. Op alle overeenkomsten tussen Uitgever en Afnemer met betrekking tot advertentie-plaatsingen (daaronder begrepen alle overeenkomsten met adverteerders en bemiddelaars) zijn in aanvulling op deze Algemene Voorwaarden van toepassing de laatstgeldende versie van de Regelen voor het Advertentiewezen, uitgegeven door de raad van Orde en Toezicht voor het Advertentiewezen (ROTA), hierna: ‘de Regelen’. Bij tegenstrijdigheid van de Algemene Voorwaarden met de Regelen prevaleren de Regelen. Een exemplaar van de Algemene Voorwaarden en de Regelen zal op eerste verzoek gratis worden toegezonden. U kunt beide ook vinden op www. adformatie.nl/algemene-oorwaarden.html.
Gartner Data Center Summit 2008 europe.gartner.com/datacenter
21-23 October 2008, Amsterdam
Circle of Innovation: The Data Center gets Agile
Data Center 2.0: Balancing Innovation and Agility with Efficiency and Processes The role of the data center has never been more vital to your organization’s performance. The Gartner Data Center Summit brings you the key areas which Data Center, IT Operations and related professionals must focus on to develop a next generation data center that can power your organization.
• Infrastructure and technology innovation Storage, servers, client and networking technology and related disciplines like mobility, cloud/grid computing and unified communications • Virtualization and beyond: the wider implications The journey that virtualization is undertaking and what it means for users • Evolving the IT operations organization The new roles, processes and technologies needed to meet demands from the business organization • 19 Gartner analysts
• The New Data Center: living organism for the utility Sourcing practices, data center outsourcing and infrastructure utility offerings, green IT and environmental issues, architecting for high availability/disaster tolerance, and asset management/licensing • Avoiding Disaster: strategies for 24x7 availability Key recovery-time objectives, recovery-point objective targets, budget allocations and everything you need for sound business continuity plans
• More than 40 conference sessions
• Solutions Showcase presenting leading data center technology and service providers
• Keynotes, case studies, workshops, Analyst One-on-Ones
• Senior data center and IT operations delegates from across Europe
Een deel van de inhoud wordt gepubliceerd onder licentie van Minoc Business Press N.V. Copyright 2008, IT Executive, ISSN 1570-6737
Three easy ways to register:
38
1 nr 13/14 • 9 juli 2008
Online: europe.gartner.com/datacenter
2
Tel: +44 (0)20 8879 2430
3
Email:
[email protected]
Goudvissen onthouden iets niet langer dan 3 seconden Zij hebben geen weet van het verleden en geen idee van de toekomst. Maar u wel. Met business intelligence en analytische software van SAS.
www.sas.com/nl