1\
Beleidsplan 2014-2020 Gastvrij en gedreven
Dronten, 13 december 2014 - Vastgesteld in GKR PGDronten 15 juni 2015
Inhoudsopgave Samenvatting en aanbevelingen........................................................................................................................ 2 1. Inleiding ............................................................................................................................................................... 5 1.1
Aanleiding .............................................................................................................................................. 5
1.2
Duiding, context en zienswijze .............................................................................................................. 6
2. Terugblik (beleidsplan 2008-2011) en foto ......................................................................................................... 7 2.1
Waar staan we? .................................................................................................................................... 7
2.2
Pastoresteam ....................................................................................................................................... 10
2.3
Structuur .............................................................................................................................................. 10
2.4
Cijfers en feiten (demografische en financiële ontwikkelingen) ...................................................... 11
2.5
Gebouwen ........................................................................................................................................... 13
3.
Visie .............................................................................................................................................................. 14 3.1
Bescheiden beschikbaar als missionaire gemeente ............................................................................ 14
3.2
Bron, greppels en kruispunten ............................................................................................................ 15
4.
Speerpunten ................................................................................................................................................. 16 4.1
Waar staan we voor en waar gaan we voor? ...................................................................................... 16
4.2
Jongeren .............................................................................................................................................. 18
4.3
Missionair – diaconaal ......................................................................................................................... 19
4.4
Oecumene ........................................................................................................................................... 19
4.5
Gebouwen ........................................................................................................................................... 19
Bijlagen: ................................................................................................................................................................. 21 1.
Opdracht Commissie Beleidsplan ............................................................................................................ 21
2.
Samenvatting teamgesprekken............................................................................................................... 22
3.
Jaarrekening + begroting ......................................................................................................................... 24
De Commissie ........................................................................................................................................................ 25
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 1
Samenvatting en aanbevelingen Dit beleidsplan 2014-2020 ‘Gastvrij en gedreven’ wil een bijdrage leveren aan het voortgaande gesprek over de vraag hoe wij in deze tijd een levendige en getuigende kerkelijke gemeenschap willen zijn en blijven. Een verbonden gemeenschap van mensen die de feiten accepteert en ondertussen ook vernieuwt. Bescheiden en gewoon beschikbaar wordt aansluiting gezocht bij alles wat al in gang is gezet. Met elkaar willen we vooral koesteren wat goed gaat. Profiel We bevinden ons als gemeente in een overgangssituatie. We zijn kerk in een snel veranderende wereld en zullen ons moeten aanpassen aan gewijzigde omstandigheden. De feiten (krimp, teruglopende middelen) accepteren, maar ons licht niet onder de korenmaat steken. Onze ‘missionaire opdracht’ blijft onverminderd van kracht. Er mag daarom ruimte blijven voor experiment en vernieuwing. Daarbij is het van belang dat wij elkaar niet overbelasten, het werk binnen de kerk eerlijk verdelen en de grenzen van de mogelijkheden van vrijwilligers en beroepskrachten accepteren. We zijn een pluriforme en veelkleurige gemeente. Zonder concessies te doen aan onze gemeenschappelijke belijdenis is er ruimte voor verschillende modaliteiten en belevingen. Aanbeveling: Er is voor wat betreft de inhoudelijke theologische koers geen aanleiding voor het in slaan van een fundamenteel andere weg. De materiële foto van onze gemeente dwingt ons tot realisme en doet tegelijkertijd een appèl op creativiteit en innovatief vermogen. Met minder mensen en middelen zullen we anders moeten werken. Het is tijd voor het ontwikkelen van een nieuwe perspectief. Pastoresteam De extra inzet van een (jeugd)gemeenteopbouwwerker heeft veel toegevoegde waarde. Er is in overeenstemming met de levende opvattingen binnen de gemeente terecht gekozen voor het inzetten van eerstelijns ondersteuning van het jeugdwerk. Het voorkeurprofiel van de nieuw aan te trekken predikant bevestigt deze keuze. De financiële lasten verbonden aan de omvang van het pastoresteam drukken echter zwaar op de begroting. Gelet op de actuele financiële situatie heeft de keuze voor het accent jeugd in meerjarig perspectief onafwendbaar gevolgen voor de omvang en samenstelling van het team. Aanbeveling De afwegingen met betrekking tot de toekomstige omvang en samenstelling van het pastoresteam integraal betrekken bij de gebouwenproblematiek en de financiële situatie in meerjarig perspectief. Veranderingsmomenten binnen het team dienen te worden benut. Structuur Voor een nieuwe ingreep in de organisatiestructuur lijkt geen aanleiding. Daar waar vooral binnen en tussen de teams overzicht en samenhang wordt gemist (wat is onze bijdrage aan het geheel ) is het zaak daarvoor (nieuwe) werkvormen te ontwikkelen. Aanbeveling: Het verdient aanbeveling de gekozen structuur jaarlijks te communiceren en te evalueren. Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 2
Cijfers en feiten Er dient de komende jaren rekening te worden gehouden met een terugloop van het aantal leden en met ‘vergrijzing’. Bij ongewijzigd beleid worden tussen 2015 en 2017 rode cijfers voorzien. Er kunnen op dit moment vanuit de lopende exploitatie geen middelen worden vrijgemaakt voor sparen en/of fondsvorming. Aanbeveling: We zullen als gemeente onze knopen moeten tellen en gevoel van urgentie moeten ontwikkelen voor een versnelde uitvoering van het Sonek besluit en een daarbinnen passende omvang en samenstelling van het professionele team. Gebouwen Het richtinggevend besluit heeft niet de focus gebracht die nodig is om ook in de toekomst compromisloos kerk te zijn. Als wij vandaag opnieuw en onafwendbaar tot de conclusie moeten komen dat wij voor wat betreft onze stenen voorzieningen te ruim in onze jas zitten zijn keuzes onafwendbaar. Sluiting van welk gebouw dan ook gaat gepaard met verdriet en is een emotionele gebeurtenis. Dat kan en mag niet worden getrokken in een sfeer van winst- of verlies. De kernvraag voor alle gemeenteleden moet zijn: hoe kunnen wij met elkaar onze kerkelijke gemeenschap het beste toekomstbestendig inrichten en organiseren. Er is grote behoefte aan duidelijkheid en een wenkend perspectief. Aanbeveling: Gelet op de besluitvorming tot nu toe en het richtinggevend besluit in 2012 wordt aanbevolen te kiezen voor het volgende scenario: Fondsvorming, ideeën ontwikkelen om Open Hof toekomstgeschikt te maken (zaalruimte uitbreiden, kerkzaal renoveren) Taakgroep aanstellen om dit proces op te pakken De ten opzichte van enkele jaren geleden veranderde financiële werkelijkheid hierbij als uitgangspunt hanteren Investeren in professioneel advies over het toekomstbestendig en aantrekkelijk maken van Open Hof Zichtbaar en concreet maken waar we naar toe kunnen bewegen. Niet alleen fysiek, maar ook voor wat betreft het proces van gemeente opbouw en het bieden van kansen voor een levende missionaire gemeente in het hart van het dorp. Plan maken voor fondsopbouw voor noodzakelijke reserveringen en investeringen Met betrekking tot het wenkend perspectief: Draagvlak creëren in de gemeente, ‘transplantatie’ van ‘het hart van de gemeente’ naar Open Hof Planning concretiseren/ timing Inventariseren varianten en alternatieven met betrekking tot de beheers constructie Visie Onze missionaire gemeente mag worden herkend en getoetst aan onze gastvrijheid en gedrevenheid. We zijn open en toegankelijk voor elkaar. We zijn gastvrij voor onze omgeving, voor spontane binnen lopers en voor allen die aandacht, hulp en een luisterend oor nodig hebben. We zijn wervend door onze activiteiten, door onze erediensten, door ons (wereld)diaconaat en door ons gedrag en opstelling in de samenleving. We zijn dienend ten opzichte van elkaar en de wereld rondom ons. Er is binnen de gemeente en de teams behoefte aan een breder gedragen en dieper ervaren gemeenschappelijke visie; gevoel van eenheid en saamhorigheid. De kerkdiensten vormen daarvoor het belangrijkste bindmiddel. Aanbeveling:
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 3
(Nog) meer aandacht besteden aan sturing op samenhang, saamhorigheid en afstemming. Denk fundamenteel na over het imago en de positionering van onze gemeente als missionaire gemeente. De externe communicatie dient te worden versterkt. Houd bij het nadenken over toekomstige locatie nadrukkelijk rekening met de Open Kerk gedachte. Jongeren Het betrekken en behouden van jongeren bij de kerk is van levensbelang voor een levende en levendige kerkelijke gemeenschap. Wij onderschrijven de nadrukkelijke aandacht voor jeugd- en jongerenwerk in onze gemeente. Aanbeveling: Het investeren in jongeren is en blijft de belangrijkste diepte investering in de toekomst van de Kerk. Veranker het jeugd- en jongerenwerk samenhangend in alle activiteiten van de gemeente en in het vaste aandachtspectrum van het pastoresteam. Missionair - Diaconaal In een tijd dat de kerk krimpt, willen we een gemeente zijn die misschien wel meer dan ooit zichtbaar is, gastvrij en gedreven. Reagerend op de vragen vanuit de samenleving waar we deel van uit maken. Aanbeveling Ook om die reden is een (her-) positionering van onze kerkelijke gebouwen midden in het dorp zinvol. Wanneer en hoe zetten we de deuren open? Wij pleiten voor structurele en blijvende aandacht in o.a. het toerustingsprogramma voor de grote vragen van vandaag, zoals het multiculturele vraagstuk; milieu- en klimaatvraagstukken, armoede en sociale ongelijkheid, rentmeesterschap, oefenen voor een nieuwe levensstijl, enz. Oecumene Aanbeveling Door intensieve samenwerking met andere kerken worden krachten gebundeld om waardevolle projecten in samenwerking te initiëren en te communiceren.
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 4
1. Inleiding 1.1
Aanleiding
De houdbaarheidsdatum van het Beleidsplan “Binnenstebuiten – Buitenstebinnen 2008 – 2011” (gedateerd 2 juni 2008) is verstreken. Niet omdat de Kerkorde nu eenmaal van ons vraagt om periodiek een nieuw plan op te stellen, maar omdat de kerkenraad doordrongen is van de noodzaak als kerkelijke gemeenschap alert en proactief te blijven, willen wij nadenken over de toekomst. Hoe willen wij de komende tijd kerk zijn middenin een wereld waarin alles lijkt te veranderen en vrijwel niets meer vanzelfsprekend is. In een maatschappij die wordt gekenmerkt door zelfredzaamheid en middelpunt vliedende kracht kan de kerkelijke gemeenschap meer dan ooit van waarde zijn. We herkennen de kerk als veilige haven ‘gastvrij’, om van daaruit van betekenis te zijn voor de samenleving ‘gedreven’. Daar komen we op adem bij de bron en delen we de vruchten van de Geest. Tegelijkertijd worden we telkens opnieuw geconfronteerd met ingewikkelde vragen. 1.
Kun je een modern mens zijn en een gelovig mens blijven?
2.
Hoe geven we vorm aan onze identiteit? Hoe willen we herkend worden?
3.
Hoe geven we vorm aan onze opdracht om ook buiten de muren van onze kerkgebouwen en woonhuizen zichtbaar te zijn als navolgers van Christus?
4.
Zijn we wel voldoende missionair? En wat is dat dan?
5.
Is de drempel van onze kerk en van onze kerkelijke gemeenschap niet te hoog?
6.
Hoe houden we aansluiting bij al die mensen die misschien zijn losgeraakt van de kerkelijke gemeenschap, maar die nog steeds verlangen naar God en persoonlijke aandacht?
7.
Hoe knopen wij, ondanks krimp, ondertussen de eindjes aan elkaar?
De Commissie Beleidsplan werd op 21 augustus 2013 ingesteld door de kerkenraad en heeft tot doel het proces te begeleiden dat moet leiden tot een nieuw beleidsplan voor de periode 2014-2017 en tevens een visie te ontwikkelen voor de periode daarna. De opdracht is in bijlage 1 opgenomen. Als uitgangspunt en grondhouding nemen wij als commissie de volgende positie in: We sluiten aan bij alles wat er al is en willen koesteren wat er goed gaat.
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 5
1.2
Duiding, context en zienswijze
Vanaf de start van onze commissie hebben wij intensief gediscussieerd over de reikwijdte en diepgang van onze opdracht. Waar staan wij eigenlijk als kerkelijke gemeenschap binnen het spectrum van de andere lokale christelijke gemeenschappen? Hoe eensgezind of pluriform zijn wij zelf eigenlijk als PKN gemeente? Waarom gaat het zoals het gaat? Ook onze kerk krimpt, het ledental loopt elk jaar terug. Gaan wij ons daartegen doormiddel van een nieuw plan van aanpak verzetten of accepteren wij de feiten? Wat is de context waar binnen wij onze opdracht als commissie moeten/ willen invullen? En, nog veel belangrijker, wat is de context waarbinnen wij als gemeente van Christus onze persoonlijke en gezamenlijke roeping willen invullen? Uiteindelijk kwamen wij telkens opnieuw uit bij het volgende: De demografische (leeftijdsopbouw, samenstelling, krimp enz.) en financiële ontwikkelingen vereisen heldere keuzes. In essentie gaat het daarbij om het antwoord op de vraag hoe wij een levendige en getuigende gemeenschap willen zijn en blijven die de feiten accepteert en ondertussen ook innoveert. Bescheiden en gewoon beschikbaar. Onveranderlijk gastvrij en gedreven. Dit alles zonder concessies te doen aan onze geloofsbelijdenis en missie. Het gaat daarbij dus niet om het feit dat wij in aantal teruglopen of over de vraag of wij ons op middellange termijn nog twee kerkgebouwen kunnen veroorloven. Mensen gaan voor stenen! Wij sluiten rustig en weloverwogen aan bij al datgene wat al in gang is gezet. En we koesteren met elkaar wat er goed gaat.
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 6
2. Terugblik (beleidsplan 2008-2011) en foto 2.1
Waar staan we?
Aan het begin van het werk van de commissie beleidsplan 2013 hebben we uitvoerig stil gestaan bij de actuele situatie van onze gemeente. Daarbij is o.a. gekeken naar het beleidsplan 2008-2011. Wat is uitgevoerd van dat plan, wat is blijven liggen, met welke nieuwe ontwikkelingen moeten we rekening houden. We lichten de meest bepalende ontwikkelingen er uit. Tevredenheid en urgentie Binnen de commissie zelf en in gesprek met de diverse geledingen en teams hebben we veel en lang gesproken over de situatie waarin we ons als gemeente bevinden. Dan blijkt dat er heel veel positiefs is te zeggen. Over een open en gastvrij klimaat; over dienende inzet van vele leden van onze kerk in de samenleving; over een breed gedragen verlangen tot zorgzaamheid voor elkaar. We mogen dankbaar zijn voor al het goede. Zorgen zijn er ook – vooral over de merkbaar teruglopende betrokkenheid, het meest onder jongeren, in de categorie 30-ers en 40-ers en de jonge gezinnen. Wat dat betreft ziet het plaatje er heel anders uit dan bij het schrijven van het vorige beleidsplan. De statistieken van leeftijd en betrokkenheid laten daarbij zien, dat er na de nu dragende en zeer betrokken golf van ‘babyboomers’ een vrij diep dal komt, het is niet alleen zo dat betrokkenheid van leden afneemt, er zijn er ook veel minder dan in een natuurlijke en vloeiende opvolging van generaties verwacht zou mogen worden. We bevinden ons als gemeente in een overgangssituatie: de kerk en ook onze gemeente zal er over 5, 10, 15 jaar zo goed als zeker heel anders uit zien, alleen al omdat de natuurlijke opvolging van generaties stagneert. Ten opzichte van het landelijke beeld (krimp) staan wij er in Dronten nog niet eens zo slecht voor, maar ook wij zullen de feiten onder ogen moeten zien. Er is reden voor dankbaarheid voor alles wat er (nog) goed gaat. Tegelijkertijd moeten we alert blijven veranderen en ons aanpassen aan de zich snel wijzigende omstandigheden.
Deel van een groter geheel De krimp, de kwantitatieve achteruitgang is zoals gezegd niet een louter een Drontens probleem, maar een weerspiegeling van een langdurige en zeer brede landelijke ontwikkeling binnen de Protestantse Kerk – en waarschijnlijk mag je wel zeggen binnen heel veel kerken. Zo wordt sinds een aantal jaar gesproken over ‘het gat in de kerk’, de bijna afwezigheid van mensen in enkele leeftijdscategorieën. Wat dat betreft mag onze PG Dronten zoals gezegd nog niet klagen. De kerkelijke ontwikkeling kan vanuit verschillende aspecten worden verklaard. Onderliggend het al decennia lopende proces van individualisering, groeiend materialisme, zelfredzaamheid en de ontkerkelijking die daarmee lijkt samen te hangen. Veel organisaties en verenigingen hebben overigens op dezelfde manier te maken met een gebrek aan personen die zich actief willen inzetten of voor langere tijd willen binden. Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 7
Deze ontwikkeling is een weerspiegeling van grote veranderingen in de hele samenleving (economisch; sociologisch; politiek enz.). Overal hebben individualisering, technologische ontwikkelingen, secularisatie en globalisering grote gevolgen. Ambivalentie Ondertussen is er sprake van grote ambivalenties. Aan de ene kant de onomkeerbaar lijkende individualisering, tegelijk een groot verlangen naar verbinding. Aan de ene kant marginalisering van georganiseerde godsdienst, tegelijk behoefte aan zingeving en verdieping. Aan de ene kant behoefte aan spiritualiteit, tegelijk bewust afscheid van de brede christelijke traditie en dat wat die te bieden heeft. Deze ambivalenties maken ook, dat eenvoudige oplossingen niet bestaan. Het is dus niet zo, dat als er maar vanuit de kerkelijke gemeenschap een interessant en inspirerend aanbod geboden wordt, de mensen zich als vanzelf zullen melden. En dat we als slinkende gemeente onbevangen kunnen blijven doen wat we altijd al deden. We moeten niet de pretentie hebben het tij te keren. Meer aanbod biedt geen garantie (meer) voor meer vraag of vanzelfsprekende groei. Daarnaast blijkt uit allerlei enquêtes en onderzoeken ook dat er bij veel mensen en gezinnen in ‘het spitsuur’ van het leven eigenlijk helemaal geen vraag leeft naar wat de kerk te bieden zou hebben. Deze tendens wordt bevestigd door de ervaringen van het jaren lang bieden van een groot aanbod, dat in verhouding tot de geleverde inspanningen weinig respons oplevert ook op aansprekende onderwerpen die bijvoorbeeld gaan over opvoeding, geloof en werk. Pluriformiteit en diversiteit (profiel) De Protestantse Gemeente Dronten is een pluriforme gemeente waarin veel mogelijk is. Onze kerkelijke gemeenschap staat in de traditie van de brede protestantse hoofdstroom. Er is veel ruimte, er zijn veel ideeën en er is veel energie waardoor er ook veel verschillende activiteiten plaats kunnen en mogen vinden. Alle inzet en betrokkenheid komen in de kern voort uit onze gemeenschappelijke belijdenis: God lief hebben en als navolgers van Christus de naaste als ons zelf. Vanuit de krachtbron van deze belijdenis kennen we binnen onze kerk een cultuur waarbij veel gemeenteleden actief zijn. In essentie zijn we aangeraakt, komen vanuit dit geloof in beweging en zijn we betrokken op elkaar en op de wereld rondom ons. De commissie plaatst daarbij allereerst de kanttekening, dat die tomeloze inzet en vernieuwingsdrang spanning oplevert tussen gemeenteleden die onvermoeibaar steeds maar weer verandering willen of een creatieve vergroting van het aanbod, naast en tegenover gemeenteleden die zich wensen vast klampen aan dat wat is en genoeg hebben aan de zondagse eredienst en/of het bestaande aanbod van activiteiten en voorzieningen. Soms vanuit het gegeven dat men al zo veel moet (werk, gezin, sport, netwerk). Soms vanuit overtuiging, acceptatie of berusting. Daarbij is echter nadrukkelijk aan de orde de vraag naar de belasting en belastbaarheid van de (afnemende) groep gemeenteleden die alle ballen in de lucht moet houden. Er zijn grenzen aan de welwillendheid en het beroep op inzetbaarheid van het legertje vrijwilligers dat de organisatie draagt. Daarbij dreigt de balans tussen draagkracht en draaglast en een eerlijke verdeling van het werk te worden verstoord. Met andere woorden: we Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 8
moeten niet meer willen dan we kunnen. En we mogen niet afwentelen op de stille krachten of de leden van de gemeente die moeilijk nee kunnen zeggen. Er mag ruimte blijven voor experiment en vernieuwing, maar er moet tegelijkertijd oog zijn voor efficiency en schaarste van talent en capaciteit. De kerk is en blijft primair een vrijwilligers organisatie. Dat is de kracht van de gemeente, maar legt tegelijkertijd de Achilleshiel bloot. Er is geen duidelijke hiërarchie, de besluitvormingslijnen zijn soms diffuus. Ambtstermijnen lopen af, nieuwe gemeenteleden stromen in, continuïteit is een vraagstuk. Communicatie vergt veel energie en kent grenzen. Opvolgers leggen andere prioriteiten en representeren andere ideeën en opvattingen. Mensen maken het verschil. De tweede kanttekening die past bij de keuze voor pluriformiteit en veelkleurigheid betreft de inhoudelijke/ theologische koers van onze gemeente. Vanuit de gemeenschappelijke belijdenis zijn desondanks verschillende richtingen denkbaar en herkenbaar (leer, ligging en beleving). We willen een gastvrije gemeenschap zijn waarin een ieder zich kan thuis voelen. Gastvrij en gedreven. Er is dus veel ruimte voor de verschillende vormen van kerk zijn en eredienst. Voor een waaier aan gespreksgroepen en vormen van toerusting; voor verschillende belevingswerelden en generaties. Dominantie, uitsluiting of verdringing kan daarbij niet aan de orde zijn. Iedereen doet er toe. We gaan respectvol met elkaar om en nemen elkaar niet de maat. Tegelijkertijd willen we aanspreekbaar zijn en blijven op dat wat ons gezamenlijk en persoonlijk bezielt en inspireert. Het is logisch en vanzelfsprekend dat we binnen de brede geloofsgemeenschap van de Protestantse Gemeente Dronten als een gemeenschap van Christenen herkenbaar zijn en elkaar willen blijven vasthouden. De keuze voor deze weg doet een beroep op openheid, transparantie, verdraagzaamheid en loyaliteit. Het vergt extra inspanningen van alle teams en alle gemeenteleden om elkaar actief te blijven informeren en verantwoording af te leggen.
We zijn kerk in een snel veranderende wereld. Vooralsnog lijkt de kerk niet in staat een gepast antwoord te bieden op de groeiende behoefte aan geborgenheid en de vraag naar spiritualiteit en zingeving. Het is van belang ook voor onze gemeente die feiten te accepteren, overigens zonder ons licht onder de korenmaat te steken. We zijn deel van een groter geheel, maar tegelijkertijd meer en meer op elkaar aangewezen. We willen ruimte bieden, maar elkaar niet (uit het oog) verliezen. We moeten zuinig zijn op elkaar en waken voor afwentelen en overbelasting. De balans tussen draagkracht en draaglast en een eerlijke verdeling van het werk dient te worden bewaakt. Een insteek naar een nog groter en ander aanbod aan activiteiten is daarom niet zomaar vruchtbaar. De ‘missionaire opdracht’ blijft onverminderd van kracht. Er mag ruimte blijven voor experiment en vernieuwing, maar er moet tegelijkertijd oog zijn voor efficiency en schaarste van talent en capaciteit. We zijn een pluriforme en veelkleurige gemeente. Vanuit onze gemeenschappelijke belijdenis is er gastvrij en gedreven ruimte voor verschillende modaliteiten en belevingen.
Onze commissie ziet vanuit deze werkelijkheid en analyse geen aanleiding aanbevelingen te doen over het volgen van een andere koers. Het innemen van deze positie is geen pleidooi voor stilstand. De foto van onze gemeente dwingt ons tot realisme en doet tegeBeleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 9
lijkertijd een indringend appèl op onze creativiteit en innovatief vermogen. Mooier kunnen we het niet maken. Evenmin eenvoudiger. Onze ‘missionaire opdracht’ blijft onder alle omstandigheden echter van kracht.
2.2
Pastoresteam
De huidige bezetting van het pastoresteam is 2 fte predikant. Daarvan is 0.5 fte toegespitst op missionair gemeentezijn en jongeren en jonge gezinnen. Daarnaast is 1.1 fte ruimte voor pastoraal (opbouw)werk in de meerjarenbegroting opgenomen. De Kerkenraad heeft op 27 augustus 2014 besloten over te gaan tot aanvulling van het team met een 0.5 predikant. Voorkeurprofiel: een jonge, mogelijk vrouwelijke predikant die de diversiteit verrijkt. Affiniteit met de nieuwe generatie is gewenst, aangezien binnen het pastoresteam dat specialisme op dit moment ontbreekt. Overigens is op alle pastores een beroep gedaan om boven de generaties te staan. In de voorbije periode is met resultaat en tot bevrediging een proces in gang gezet om tot echte teamvorming te komen, waarin ieder een eigen plek heeft, mede bepaald door competenties, opleiding en ervaring. De afgelopen tijd is gebleken dat de extra inzet van een (jeugd)gemeenteopbouwwerker veel toegevoegde waarde heeft. Er is in overeenstemming met de levende opvattingen binnen de gemeente terecht gekozen voor het inzetten van eerstelijns ondersteuning van het jeugdwerk. Het voorkeurprofiel van de nieuw aan te trekken predikant bevestigt deze keuze: Het boeien en binden van jongeren en jonge gezinnen is van levensbelang voor een levende en levendige kerkelijke gemeenschap. Het zou mooi zijn als deze taak meer structureel in de begroting zou kunnen worden opgenomen. Onafwendbaar en onvermijdelijk leidt deze keuze, gelet op de financiële gevolgen voor de meerjarenbegroting, tot een heroriëntatie op- en afslanking van het pastores team. Zie paragraaf 2.4.
2.3
Structuur
Onze kerk wordt als open en uitnodigend ervaren. Zeker als je proactief bent en actief wilt zijn. Dit heeft als effect, dat veel mensen zich thuis en welkom voelen binnen onze gemeente. Er kan veel. Er valt wat te kiezen. De keerzijde is, dat je minder opvalt. De (sociale) druk is niet groot. Dat is soms een keuze. Maar je wordt ook niet gemist. En als je nieuw bent en bescheiden ligt het misschien iets complexer. De verwachtingen worden op dat punt onvoldoende gepeild en uitgewisseld. De gevoelens daarbij worden mede bepaald door de ervaringen vanuit het eigen kerkelijke verleden en/of de betrokkenheid bij een vorige gemeente. Sinds het vorige beleidsplan heeft een ingrijpende wijziging plaats gevonden in de organisatiestructuur. Van een (vooral op pastoraat gerichte) wijkteamstructuur met enkele taakgroepen er naast is er intussen een structuur met doelgroepenteams en enkele taakgroepen. Er werden teams ingesteld voor ouderenbezoek, pastoraat, nieuwe gemeenteleden, wijkcontacten en ‘talentenmatch’.
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 10
Het blijkt vanuit de gesprekken met de verschillende teams dat er grote behoefte is aan: -
-
Meer inzicht, overzicht en samenhang; Een scheiding van organisatie en inhoud. De behoefte om vooral inhoudelijk met en vanuit het eigen team aan de slag te gaan lijkt strijdig met de belasting door allerlei organisatorische zaken; Erkenning en aandacht voor de gezamenlijke inspanning van het team en de persoonlijke inzet. Successen mogen worden gevierd.
Tegelijkertijd zijn de volgende onderwerpen zijn al enige tijd onderwerp van discussie: -
-
Het functioneren van de relatie tussen de grote en kleine kerkenraad; Het minimum aantal benodigde ambtsdragers; De aansluiting op individuele leden en de gezinnen. Hoe komen we minimaal één maal per jaar bij de meeste leden tot een vorm van deurcontact (naast de geldwerving)? Het behoud van de samenhang tussen al die teams en teamleden. Hiervoor zijn drie tot vier medewerkeravonden per seizoen gepland.
Ondanks de gewijzigde organisatiestructuur wordt in het algemeen bij de teams een gebrek aan structuur, samenhang en communicatie ervaren. Bij de doelgroep ouderen wordt de aandacht en zorg voor elkaar echter als heel positief ervaren. De kerk is er als het er op aankomt. En bij ziekte en andere ingrijpende gebeurtenissen ervaart men voldoende aandacht en ondersteuning.
Voor een nieuwe ingreep in de organisatiestructuur lijkt geen aanleiding. Elke organisatiestructuur kent eigen voor en nadelen. Het blijkt in de praktijk voor vrijwilligers, die vooral inhoudelijk gemotiveerd zijn, heel lastig onderscheid te maken tussen die inhoud; het proces waarlangs het resultaat moet worden bereikt en de onderlinge relaties en noodzakelijke communicatie. Dat is misschien ook wel te veel gevraagd. De professionals en de teamleiders mogen daar echter wel op worden aangesproken. Zij vervullen een cruciale rol bij het verbinden van de verdeelde eenheid. Daar waar vooral binnen en tussen de teams overzicht en samenhang wordt gemist (wat is onze bijdrage aan het geheel ) is het zaak daarvoor (nieuwe) werkvormen te ontwikkelen. Informeren, adviseren, besluitvorming en communiceren, dienen goed te worden onderscheiden. Vooral van de teamleiders en coördinatoren wordt een rolbewust optreden verwacht. Het lijkt van belang organisatorische, zakelijke en financiële zaken binnen de kerkenraad, taakgroepen en teams nadrukkelijker te onderscheiden van de behoefte aan inhoudelijk gesprek, bemoediging, uitwisseling van ervaringen, toerusting. Het verdient aanbeveling de gekozen structuur jaarlijks te communiceren en nog beter te borgen.
2.4
Cijfers en feiten (demografische en financiële ontwikkelingen)
Landelijk gezien is er sprake van een lichte stijging van het aantal inwoners. Ook voor de kern Dronten wordt (volgens een optimistische raming) voor de periode tot 2020 nog Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 11
steeds een geringe stijging van het aantal inwoners voorzien van ongeveer 250 inwoners per jaar (Van 28.225 inwoners in 2013 naar 30.025 inwoners in 2020). De periode van vanzelfsprekende groeicijfers ligt echter achter ons. De bevolkingsgroei is overigens sterk verbonden met de toename van de woningvoorraad. Tegelijkertijd vergrijst de Nederlandse bevolking. Enkele indicaties. Landelijk gezien stijgt het aantal 65-plussers tot 2020 met 40% en het aantal 80-plussers met 30% (Bron CBS). Deze ontwikkeling geldt ook voor de gemeente Dronten. Het aantal mensen in de leeftijdscategorie 55-69 groeit tot 2025 met bijna 50% (van 6.450 in 2011 tot 9.664 in 2025). Voor de leeftijdscategorie 70+ geldt zelfs een stijging van ruim 65% (van 3.628 in 2011 tot 6.038 in 2025). Het aantal jongeren in Dronten neemt in absolute zin licht toe, maar relatief gezien neemt het aantal jongeren tussen 5 en 24 jaar af van ongeveer 28% van de bevolking in 2011 tot onder de 25% in 2025. In 2013 telde onze kerkelijke gemeente 4587 ingeschrevenen. Dat is 16% van de inwoners van de kern Dronten (inclusief landelijk gebied). Uitgaande van de veronderstelling dat dit percentage in de loop van de jaren niet zal veranderen zouden we in 2020 mogen rekenen op 4880 leden. Het aantal gemeenteleden daalde de afgelopen jaren echter met een percentage van ongeveer 2% per jaar en daarom moet ook in absolute zin rekening worden gehouden met een terugloop van het aantal leden naar ongeveer 4200 leden in 2020. Een speciaal punt van aandacht vormt de leeftijdscategorie 30-39 jarigen. Zowel absoluut als relatief veroorzaakt deze leeftijdscategorie een ‘gat’ in de leeftijdsopbouw. Deze dip loopt gelijk op met de leeftijdsopbouw van de burgerlijke gemeente en werkt over een aantal jaren versterkt door in het ledental van de kerkelijke gemeente en het daarmee verbonden giftenpatroon van de kerk. Een voorbeeld: Gemeenteleden die nu 50 jaar worden geven gemiddeld minder aan de kerk dan de vijftigers 10 jaar geleden. Door het College van Kerkrentmeesters zijn de demografische en financiële ontwikkelingen, mede in relatie tot de samenstelling en leeftijdopbouw van het pastorale team, ook vertaald naar de financiële meerjarenramingen. Daartoe werden enkele scenario’s opgesteld. Uitgaande van de vaste trend dat de inkomsten (bij ongewijzigd beleid en giftenpatroon) jaarlijks met ongeveer 1,25% zullen dalen. Door het College van Kerkrentmeesters wordt geadviseerd uit te gaan van het zogenaamde ‘realistische scenario’. Dat wil zeggen, dalende inkomsten (krimp) tussen 1,25% en 0% per jaar. Anticiperend op de (toekomstige) afslanking van het pastorale team in verband met naderende pensionering is door de Kerkenraad onlangs besloten desondanks een nieuwe predikant (0,5 fte) te beroepen. Voor een dergelijke blijvende uitbreiding van het pastorale team zou een structurele stijging van de inkomsten van 2 à 3,25% noodzakelijk zijn.
Bij ongewijzigd beleid worden tussen 2015 en 2017 rode cijfers voorzien. We zullen als gemeente onze knopen moeten tellen en gevoel van urgentie moeten ontwikkelen. Er dient handelend te worden opgetreden. Daarbij dient te worden bedacht dat er op dit moment vanuit de lopende exploitatie geen middelen kunnen worden vrijgemaakt voor sparen en/of fondsvorming. Bijvoorbeeld voor noodzakelijke investeringen in het kader van het proces om onze kerkelijke activiteiten te concentreren in één kerkgebouw
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 12
2.5
Gebouwen
Naar aanleiding van argumenten en overwegingen die voort vloeiden uit het beleidsplan 2008 nam de kerkenraad in 2010 het principebesluit dat de tijd aangebroken was binnen een termijn van 5 jaar over te gaan naar een situatie met één kerkgebouw. Dit heeft eind 2012 na een lang en intensief proces geleid tot een richtinggevend besluit, met als voornaamste elementen: 1. In de toekomst (uiterlijk na 10 jaar) zal het kerk zijn geconcentreerd worden op locatie Open Hof en zal De Ark afgestoten worden; 2. In de tussentijd wordt Open Hof doordeweeks optimaal en maximaal commercieel geëxploiteerd. Bijkomend element: een huurovereenkomst met het Hospice voor 10 jaar voor de woningen; 3. Op zondag zullen we compromisloos kerk zijn in Open Hof; 4. In de tussentijd worden plannen gemaakt en zo mogelijk fondsen gecreëerd voor de nodige aanpassingen, nodig voor de behoeften van die tijd.
De beleidscommissie stelt vast dat er sinds de besluitvorming stagnatie is opgetreden: -
Voor zover bij ‘compromisloos kerk zijn op zondag’ in de Open Hof ook gedacht werd aan een vergelijkbare ruimte rond de erediensten voor ontmoeting, koffie etc. en een bruisend kerkelijk leven als in De Ark, is het vanwege het beheerscontract en de daarmee verbonden verplichtingen aan derden onmogelijk gebleken dat op vergelijkbare wijze in de Open Hof te realiseren;
-
Voor veel gemeenteleden lijkt het hart van het gemeentezijn (buiten de kerkdiensten om) vooral te kloppen in De Ark. Het is het nog niet gelukt om een wenkend perspectief te formuleren of uit te proberen om meer draagvlak voor het plan Open Hof te creëren;
-
Feitelijk blijkt vanuit de cijfers (begroting) dat er de komende jaren geen financiële ruimte aanwezig is om geld te reserveren voor extra onderhoud of investeringen;
-
Het richtinggevend besluit heeft niet het enthousiasme en de focus gebracht die nodig is om ook in de toekomst compromisloos kerk te zijn. Integendeel, op dit moment hangt het richtinggevend besluit als een donkere wolk boven ons. De onduidelijkheid en de kennelijk nog steeds levende weerstanden tegen het richtinggevend besluit belemmeren het onbevangen functioneren van de gemeente.
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 13
3.
Visie
3.1
Bescheiden beschikbaar als missionaire gemeente
De Protestantse Gemeente Dronten weerspiegelt in veel opzichten diepgaande landelijke en maatschappelijke veranderingsprocessen. Dat relativeert de ambitie om met beleid grote omslagen te kunnen bewerken. Bovendien werkt het verminderend aantal ambtsdragers en andere vrijwilligers door. Overbelasting van de dragende groep moet voorkomen worden. Intussen zullen we met hartstocht de wél beschikbare mogelijkheden, sterke kanten, de ruimte om te experimenteren proberen in te zetten. Bij alles is duidelijk dat we op een missionaire manier gemeente willen zijn: open, gastvrij, wervend, dienend. ‘Bescheiden beschikbaar’ in dienst aan God voor zijn dienst in de wereld. Vanuit het perspectief van Mattheüs 5 willen wij elkaar blijven aanmoedigen het zout van de aarde zijn en het licht in de wereld. Een stad die boven op een berg ligt, kan niet verborgen blijven. De dienst aan de naaste en aan de wereld wordt door heel veel gemeenteleden dagelijks in praktijk gebracht. Velen zijn als stille kracht actief als mantelzorger in de familie, in de buurt. In zorginstellingen, in de zorg voor elkaar binnen de kerkelijke gemeente. Tal van leden van onze kerk(en) zijn als vrijwilliger bovenmatig actief in de samenleving (Wereldwinkel, Voedselbank, Vluchtelingenwerk, Hospice, Ontwikkelingssamenwerking, De kerk als herberg, Jeugdwerk, Amnesty International enz.). En in het verenigingsleven (sport en spel, maatschappelijk werk, jeugdwerk- en ouderenwerk). Velen proberen ook gewoon op de werkvloer, dikwijls met vallen en opstaan, iets zichtbaar te maken van het vuur en het licht dat in ons is. Velen vertolken hun geloof door het uit te zingen in koren en muziekverenigingen of maken het zichtbaar door het werk van hun handen via ondersteunende groepen bij de kerkdiensten of de Bazar. Op dit alles staan we ons niet voor. Geloven is per slot van rekening ook ‘gewoon doen’. Dat roept in deze tijd wel de vraag op of al die gedrevenheid en waardevolle activiteiten, mede gelet op het imago van de kerk, nog in voldoende mate worden (h)erkend en gerespecteerd? Zonder te vervallen in ‘borstklopperij’ (ons handelen is niet exclusief) verdiend het aanbeveling de activiteiten en de waarden van de kerk en onze kerkelijke gemeenschap duidelijker uit te dragen en actiever te articuleren. Wat bezielt ons? Wij hebben per slot van rekening een Woord voor de wereld. Dat geldt ook voor het participeren van de kerk en ‘het spreken van de kerk’ in de (lokale) samenleving. Zorgen over maatschappelijke ontwikkelingen mogen gepast terughoudend worden geuit. En: onrecht, uitbuiting en uitsluiting van (groepen van) mensen kan niet worden genegeerd of onbesproken blijven. Een missionaire gemeente werkt ten principale van binnen naar buiten en kiest, vanuit mede verantwoordelijkheid, barmhartig positie, biddend, maar soms ook sprekend (bescheiden beschikbaar).
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 14
Onze missionaire gemeente mag worden herkend en getoetst aan onze gastvrijheid en gedrevenheid. We zijn open en toegankelijk voor elkaar. We zijn gastvrij voor onze omgeving, voor spontane binnenlopers en voor allen die aandacht, hulp en een luisterend oor nodig hebben. We zijn wervend door onze activiteiten, door onze erediensten, door ons (wereld)diaconaat en door ons gedrag en opstelling in de samenleving. We zijn dienend ten opzichte van elkaar en de wereld rondom ons. Het verdient daarom aanbeveling na te denken over het imago en de positionering van onze gemeente als missionaire gemeente. De externe communicatie dient te worden versterkt. Tegelijkertijd geldt: Niet het vele is goed, maar het goede is veel. We overvragen elkaar niet en zijn realistisch in het wekken en waarmaken van verwachtingen. We zijn bescheiden beschikbaar.
3.2
Bron, greppels en kruispunten
Met drie trefwoorden zou die beschikbaarheid aangeduid kunnen worden. 1. Bron: Beschikbaar zijn voor God is een manier om discipelschap te omschrijven van Jezus Christus: de bestaansreden en bestaanswijze van de kerk als het goed is. Bij alle veelheid gaan we steeds weer terug naar deze bron. Bij alle veelkleurigheid is het daarom goed om alle inzet en activiteit te ijken op dit grondgegeven: staat deze activiteit in dienst van groei in en toerusting voor de navolging van Christus in deze tijd? Leren denken vanuit dit gegeven kan leiden tot een helderder besef van identiteit als gemeente. De gemeente is niet een religieuze serviceprovider, maar wil vanuit eigen identiteit en bron graag beschikbaar zijn voor mensen met hun vragen. 2. Greppels: Een beeld voor de principiële bereidheid om naar buiten gericht te zijn, is het graven van greppels. Gezien de openheid en experimenteerruimte van de PG Dronten liggen hier altijd mogelijkheden. Organiseer activiteiten, op tijden en plaatsen waarop je als gemeente zichtbaar en bereikbaar bent. Maar overschat die activiteiten niet. Of er door die greppels ook water gaat stromen, dat hebben wij niet in de hand. Maar waar er wél iets stroomt, dáár mag op dat moment de aandacht in het bijzonder op gericht zijn. Letten op waar de Geest van God werkt – en daar voor Hem beschikbaar zijn. Bij dit punt hoort óók: bewust activiteiten beëindigen, wanneer er na een periode geen levensvatbaarheid blijkt. Gelet op de toekomst is het van belang bij het graven van greppels, dat hierbij de belangen en wensen van de jongeren zwaar worden meegewogen. 3. Kruispunten: Eigen aan de Protestantse Kerk is de erfenis van de brede, pluriforme volkskerk – met een brede rand van mensen die minder of zelfs amper betrokken zijn. In veel opzichten is dat een zwakte (m.n. het hiermee samenhangende klimaat van vrijblijvendheid), maar intussen biedt deze situatie ook nog veel missionaire mogeBeleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 15
lijkheden. Immers, nog steeds hebben mensen behoefte aan kerkelijke inbreng op de kruis- en scharnierpunten ven het leven. Verreweg het grootste missionaire bereik onder niet-kerkelijke en randkerkelijken vind je in rouw- en trouw- en doopdiensten. Beschikbaarheid op die kruispunten is dus een belangrijk gegeven – en zal ook in de taakstelling van het pastoresteam veel ruimte moeten hebben met inachtneming van wat hierboven over de bron gezegd is, van waaruit alles zijn plek krijgt.
4.
Speerpunten
4.1
Waar staan we voor en waar gaan we voor?
Bron We willen een missionaire gemeenschap zijn, waarin we elkaar toerusten en aanmoedigen. Vanuit alle groepen en teams komt naar voren dat we ons als discipel en navolger van Christus geroepen weten om met woorden en daden gestalte te geven aan het belijden van de kerk. Met ons geloof in Christus de Heer met de Bijbel als fundamentele grondslag hiervoor. Dit vraagt om kerkdiensten, waarin de verkondiging en het samen belijden van het geloof centraal staan. Dit kan op verschillende manieren met verschillende diensten voor jong en oud. Voorkeur voor traditionele diensten, ”zonder veel poespas”, komt voornamelijk van de ouderen, maar ook van de dertigers en veertigers, die ‘gewoon’ op zondag even tot rust en bezinning willen komen. Daarnaast is er een behoefte aan eigentijdse vieringen zoals Jeugddiensten, Taizé en DKDD op de daarvoor geschikte plekken en momenten. Dat doen we allemaal al. Er is desondanks een grote behoefte aan een breder gedragen en dieper ervaren gemeenschappelijke visie, gevoel van eenheid en saamhorigheid. De kerkdiensten vormen daarvoor het belangrijkste bindmiddel. Vanuit de kerkenraad, althans zo wordt het beleefd, wordt echter nog meer sturing op afstemming en overzicht verwacht. Iedereen probeert op zijn eigen deelterrein het goede te doen, maar men heeft nog onvoldoende zicht op de deelbijdrage aan het geheel. Door een nog betere thematische en programmatische afstemming van alle activiteiten kan wellicht nog winst worden geboekt. Communicatie lijkt het toverwoord, maar de schriftelijke communicatie via Kerkwijzer, startmagazine, website en kerkblad wordt toch wel optimaal benut. Verbeteringen zijn wellicht nog denkbaar via een intensivering van de mondelinge communicatie (uitdragen kernboodschap, persoonlijke ontmoetingen, inschakeling kringen en gespreksgroepen), en inhoudelijke sturing (via het jaarthema). Een goede programmering en agendering. Daarbij geldt samenvattend, doorgaan op de ingeslagen weg, koesteren wat goed gaat, zoeken naar verbeteringen en het intern (nog beter) ‘vermarkten’ van de mogelijkheden. Greppels graven We willen in onze kerken een omgeving bieden waarin mensen kunnen leren wat het betekent om een discipel van Jezus Christus te zijn. Dit begint in de zondagse erediensten en strekt zich verder uit over alle activiteiten, teams en groepen in onze gemeente.
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 16
Het is goed om voorbeelden van ‘greppels’, naar buiten gerichte activiteiten die de laatste tijd actueel zijn eens op te sommen:
-
Gespreksgroepen en kringen De speciale thema gerichte lezingen, workshops en bijeenkomsten De bazar De Kerk Draait Door De creatieve evenementen De wandelingen en (klooster- en kampeer-)weekenden; Het jeugdwerk; de boot What makes you tick? Marriage course Samenlevingsgericht handelen; opkomen voor Wereldwinkel; Asielzoekers; Voedselbank enz. Present zijn bijv. op Meerpaaldagen, bij Walibi, op de markt
Kruispunten -
Doop-, trouw- en rouwdiensten;
-
Kruispunten in de tijd van het kerkelijk jaar: Participeren in The Passion, kerstzangdienst, vredesweek, laatste zondag kerkelijk jaar en met Kerstmis en Pasen laten zien waar we voor staan;
-
Het bieden van kerkelijke rituelen in de openbare ruimte, bijv. de kerstwandeling.
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 17
4.2
Jongeren
Het betrekken en behouden van jongeren bij de kerk is van levensbelang voor een levende en levendige kerkelijke gemeenschap. Jongeren zijn de dragers en brengers van (culturele) veranderingen. Het faciliteren van het jeugd- en jongerenwerk, de toerusting en de aandachtige begeleiding van onze kinderen is en blijft een speerpunt. Ook al vertrekken veel jongeren na de middelbare opleidingen naar elders. Het investeren in jongeren is en blijft de belangrijkste diepte investering in de toekomst van de Kerk. Enkele stellingen die jongeren na een inspiratiereis naar Engeland zelf op een gemeenteavond presenteerden: -
De kerk spreekt de woorden van God in een voor jongeren relevante en begrijpelijke taal (Jongeren vragen om een duidelijke boodschap die een beroep doet op hun passie en hun hart sneller laat kloppen);
-
Jongerenwerk is van levensbelang, elke seconde telt. (85% van de gelovigen zegt voor hun 18e levensjaar de keuze te hebben gemaakt om te geloven);
-
De kerk biedt jongeren een veilige haven in een onstuimig land (jongeren hebben rustpunten nodig in hun reis naar volwassenheid);
-
Een kerk zonder betrokken jongeren is als een sterfhuis Jongeren zijn de dragers of brengers van (culturele) veranderingen. Jongeren houden de kerk bij de tijd en geven haar flexibiliteit en veerkracht).
Wij onderschrijven daarom de nadrukkelijke aandacht voor jeugd- en jongerenwerk in onze gemeente. Het is bemoedigend dat o.a. naar aanleiding van de inspiratiereis en de aandacht erna intussen een nieuw stukje jeugdwerk is opgepakt door jongeren zelf: TWIX, onder kerktijd op de vierde zondag van de maand met jongeren van 10 – 15 jaar.
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 18
4.3
Missionair – diaconaal
In het diaconale werk wordt het missionaire karakter van de kerk het meest concreet zichtbaar. Via de diaconie worden mensen ondersteund die in de knel zitten of onder druk leven. Bij de diaconie gaat het vooral om solidair zijn en barmhartigheid betonen. Niet af en toe, maar als een roeping voor het leven. Met elkaar als kerkelijke gemeenschap (heel concreet bij de viering van het Heilig Avondmaal, voor elkaar instaan, nabijheid bij ‘rouw en trouw’). Ook bij praktische of financiële problemen kan een beroep worden gedaan op de diaconie. In de activiteiten voor het werelddiaconaat wordt onze roeping om te werken aan een wereld die voor iedereen leefbaar is zichtbaar. Een wereld waarin vrede is en recht voor iedereen. Dat is niet eenvoudig en dikwijls beklemmend, gelet op de nood van de wereld. Onderdeel van het werk van het werelddiaconaat is daarom de voorlichting; het appèl op elkaar om niet op te geven en de bemoediging en toerusting om ondanks alles in beweging te blijven en het nooit op te geven. De Hongarije Roemenië Commissie is een prachtig voorbeeld van volwassen vormgeving van internationale solidariteit. Hiernaast pleiten wij voor structurele en blijvende aandacht in o.a. het toerustingsprogramma voor de grote vragen van vandaag, zoals het multiculturele vraagstuk, milieuen klimaatvraagstukken, armoede en sociale ongelijkheid, rentmeesterschap, oefenen voor een nieuwe levensstijl, enz. In een tijd dat de kerk krimpt, willen we een gemeente zijn die misschien wel meer dan ooit zichtbaar is, gastvrij en gedreven. Reagerend op de vragen vanuit de samenleving waar we deel van uit maken. Ook om die reden is een (her-)positionering van onze kerkelijke gebouwen midden in het dorp zinvol. Wanneer en hoe zetten we de deuren open?
4.4
Oecumene
Er bestaat een breed doorleefde behoefte om de band met andere geloofsgemeenschappen aan te halen. Meer oecumenische vieringen zoals bij de week voor gebed van de eenheid, rond vredesdiensten. Activiteiten rond bv de Kerk als Herberg, Diensten in de Regenboog, kerstpakketten zijn waardevol. Nodig de ander uit en bezoek elkaars diensten. Ook via de diaconieën wordt de samenwerking en de oecumene zichtbaar. De gevolgen van de financiële en economische crisis worden zichtbaar via werkloosheid, huur- en betalingsachterstanden, stille armoede. Door samenwerking met de andere kerken worden de krachten gebundeld.
4.5
Gebouwen
Maar niet alleen met hout en steen is het grote werk gedaan (Lied 971 uit het nieuwe liedboek). Mensen gaan dus voor stenen. Laten we vooral zelf de kerk zijn. Tegelijkertijd kan een ontmoetingsplaats en activiteitencentrum voor een levende gemeente niet worden gemist. Als wij dus tot de onafwendbare conclusie moeten komen dat wij voor wat betreft onze stenen voorzieningen te ruim in onze jas zitten zijn keuzes onafwendbaar en onvermijdelijk. Beide gebouwen zijn ons dierbaar en volgepakt met herinneringen. Sluiting van welk gebouw dan ook gaat gepaard met verdriet en is een emotionele gebeurtenis. Dat kan en mag niet worden getrokken in een sfeer van winst- of verlies. De kernBeleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 19
vraag voor alle gemeenteleden moet zijn: “Hoe kunnen wij met elkaar onze kerkelijke gemeenschap het beste toekomstbestendig inrichten en organiseren”? De feiten spreken voor zich en de algemene beleving op dit moment is, dat het proces om samen naar één kerkgebouw te gaan te lang duurt. De kerkenraad heeft recent besloten met elkaar in gesprek te gaan over versnelling van het Sonek-proces. Het besluit om het komende seizoen te gebruiken om het proces los te trekken wordt van harte onderschreven. Er is grote behoefte aan duidelijkheid en een wenkend perspectief. Een aantal scenario’s zijn denkbaar: a. Conform Sonek, blijven bij het besluit. Fondsvorming en ideeën ontwikkelen om Open Hof toekomstgeschikt te maken (zaalruimte uitbreiden, kerkzaal renoveren).
taakgroep aanstellen om proces aan te gaan;
de ten opzichte van enkele jaren geleden veranderde financiële werkelijkheid dient hierbij als uitgangspunt te worden gehanteerd;;
investeren in professioneel advies over toekomstbestendig en aantrekkelijk maken van Open Hof (gespecialiseerd architectenbureau?)
maak zichtbaar en concreet waar we naar toe kunnen bewegen (niet alleen fysiek, maar ook voor wat betreft het proces van gemeente opbouw en het bieden van kansen voor een levende missionaire gemeente in het hart van het dorp);
duidelijk plan maken voor fondsopbouw voor de kosten; o.a. heldere afspraak met Stichting Bazar voor reserveringen / bestemmingen met het oog op deze toekomstplannen;
Met betrekking tot het wenkend perspectief: draagvlak creëren in de gemeente, ‘transplantatie van het hart van de gemeente‘ naar Open Hof. o
planning concretiseren/ timing;
o
varianten en alternatieven met betrekking tot de beheer constructie inventariseren.
b. Het besluit heroverwegen en wachten tot een reële verkoopkans voor een van de twee gebouwen zich voordoet. c. Besluiten om (een deel van het jaar) een van de kerkgebouwen op zondag te sluiten
bijv. de kerkzaal van Open Hof intussen vernieuwen.
d. Criteria heroverwegen en besluitvorming Sonek herhalen. Tegelijkertijd: Ga met de burgerlijke gemeente in gesprek over grondposities, varianten en alternatieven. Ontwikkel scenario’s. Zoek potentiële ontwikkelaars. Ga actief de markt op. Gelet op de besluitvorming tot nu toe en het richtinggevend besluit in 2012 ligt een keuze voor scenario a. Het meest voor de hand. Het doet het meeste recht aan de zorgvuldige afweging en het daaraan ten grondslag liggende criteria en overwegingen dat in de jaren 2008-2012 is gevolgd. Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 20
Bijlagen: 1.
Opdracht Commissie Beleidsplan
De Commissie Beleidsplan werd op 21 augustus 2013 ingesteld door de kerkenraad en heeft tot doel het proces te begeleiden dat moet leiden tot een nieuw beleidsplan voor de periode 2014-2017 en tevens een visie te ontwikkelen voor de periode daarna. Om te komen tot een nieuw beleidsplan werden aan de commissie de volgende taken meegegeven: 1. Het beschrijven van aandachtspunten op grond waarvan teams, commissies, werkgroepen, College van Kerkrentmeesters en Kerkenraad op hun deelterrein de bestaande beleidsuitvoering gaan evalueren en indien noodzakelijk nieuw beleid moeten ontwikkelen. 2. Het beschrijven van het profiel van de kerkelijke gemeente. 3. Het waar nodig begeleiden en coachen van de teams, commissies, werkgroepen, CVK en kerkenraad. 4. Het verzorgen van communicatie rond dit proces richting gemeente om betrokkenheid en feedback van deze kant te bevorderen. 5. In te gaan op specifieke zaken voor de Protestantse Gemeente Dronten die de komende jaren van groot belang zullen zijn: -
6. 7.
De verdere ontwikkeling van de Open Kerkgedachte; Missionair gemeente zijn; Het betrekken en behouden van jongeren bij de kerk; De consequenties van pluriform gemeente zijn; Oecumenische samenwerking tussen de kerken op diverse nader te benoemen terreinen; Het verhogen van de effectiviteit en efficiency van de huidige overlegstructuur; Het proces naar 1 kerkgebouw de komende jaren; Een visie te formuleren voor de periode na 2017. Het samenvoegen en integreren van de deelplannen tot een integraal beleidsplan voor de periode 2014-2017.
In de opdracht worden vele specifieke zaken genoemd. Op verzoek van de Commissie Beleidsplan heeft de kerkenraad op 11 november 2013 nogmaals gesproken over de verwachtingen ten aanzien van het proces van totstandkoming van het nieuwe beleidsplan (de urgentie) en over de belangrijkste prioriteiten met betrekking tot de specifiek zaken waarvoor de aandacht van de commissie wordt gevraagd. De uitkomst daarvan leverde de volgende prioriteiten op: 1.
Het betrekken en behouden van jongeren bij de kerk;
2.
Missionair gemeente zijn;
3.
Het proces naar 1 kerkgebouw de komende jaren.
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 21
2.
Samenvatting teamgesprekken
Samenvatting van de gesprekken met de diverse commissies en input van de wijk contactavonden, die in januari en februari van 2014 hebben plaats gevonden. Het doel was het verzamelen van punten welke een bijdrage vormen voor het beleidsplan 2014-2017. Bij de diverse contactavonden, waren ongeveer 150 deelnemers aanwezig, merendeels ouderen. Vragen hierbij waren: - Wat merk je van de kerk? - Wat vind je van de kerk? - Wat mis je? Wat moet anders. Kern Wat in alle groepen naar voren komt… We zijn kerk en staan voor het belijden van ons geloof in Christus de Heer met de Bijbel als fundamentele grondslag hiervoor. Dit is primair het belangrijkste punt. Men heeft de voorkeur voor kerkdiensten, waarin de verkondiging van het Evangelie en het samen belijden van het geloof centraal staat. Dit kan op verschillende manieren met verschillende diensten voor jong en oud. Voorkeur voor traditionele diensten, zonder veel poespas, komt voornamelijk van de ouderen. Daarnaast is er een behoefte aan eigentijdse vieringen: Jeugddiensten, Taizé, DKDD. ook op de daarvoor geschikte momenten. Visie Er is een gebrek aan een gemeenschappelijk gedragen visie van uit de kerkenraad, althans zo wordt het beleefd. Iedereen probeert in zijn eigen team, werkgroep het goede te doen, maar men heeft totaal geen weet wat er verder gebeurd. Op zich is het goed maar er is geen verbinding. Structuur Er is een gebrek aan structuur en de communicatie laat te wensen over. De kerk wordt als open en uitnodigend ervaren. Dit heeft als effect, dat veel mensen zich er thuis en welkom voelen. Er kan veel, je valt minder op, de druk is niet groot, men mist je niet. Dit alles heeft soms ook te maken vanuit welke kerkelijke gemeente je naar Dronten komt. Zorg Bij diverse ouderen wordt de aandacht en zorg voor elkaar als heel positief ervaren. Men is er als het erop aankomt en bij ziekte en andere ingrijpende gebeurtenissen ervaart men aandacht en ondersteuning, een schouderklopje. Oecumene Er bestaat behoefte om de band met andere geloofsgemeenschappen aan te halen. Meer oecumenische vieringen zoals bij de week voor gebed van de eenheid, rond vredesdiensten. Activiteiten rond bijvoorbeeld de Kerk als Herberg, Diensten in de Regenboog,
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 22
kerstpakketten zijn waardevol. Nodig de ander uit en bezoek elkaars diensten. Wissel pastores uit.
Kerkgebouwen Start zo snel mogelijk om samen naar één kerk te gaan, versnel het Sonek proces en kom tot overleg en constructieve standpunten. Ga aan de slag als kerkenraad. Neem het initiatief en bouw voort op dit Sonek besluit. De algemene beleving is: het duurt lang en kabbelt voort, een dergelijk besluit vraagt ook om andere besluiten o.a. rond de financiën en de keuzes die daar mee samenhangen. Pak ook overleg met de burgerlijke gemeente op. Positief Er is veel te doen! Veel activiteiten! Veel clubs en ouderen bezoek! Open kerk! Tot slot…. Bewaak je grenzen, waar zeg je nee tegen, ook dat profileert je als kerk, waar sta je voor, maar ook waar niet voor.
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 23
3.
Jaarrekening + begroting
Jaarrekening 2013 Protestantse Gemeente Dronten Begroting 2014
Begroting 2013
Werkelijk 2013
Werkelijk 2012
Werkelijk 2011
BATEN Baten gebouwen
€
Rente baten Bijdragen levend geld Totaal baten
106.665
€
82.600
€
99.175
€
88.934
€
84.508
2.400
2.600
4.774
4.310
8.000
494.500
517.000
527.712
533.459
544.680
€
603.565
€
602.200
€
631.662
€
626.703
€
637.188
€
91.210
€
83.250
€
95.082
€
85.679
€
67.886
LASTEN Lasten kerkcentra, pastorieën Afschrijvingen
18.550
19.550
20.389
21.618
20.983
271.155
288.370
250.192
310.866
288.765
Lasten kerkdiensten e.d.
32.550
27.950
31.629
26.981
29.045
Verplichtingen andere organen
34.865
38.000
36.015
35.502
36.636
Kosten medewerkers
85.750
76.100
87.163
83.599
79.708
Kosten beheer en administratie
29.450
24.500
25.377
30.573
27.314
1.170
1.170
930
6.098
10.356
Pastoraat
Rentelasten Totaal lasten
€
564.700
€
558.890
€
546.777
€
600.916
€
560.693
Saldo baten -/- lasten
€
38.865
€
43.310
€
84.885
€
25.787
€
76.495
Toevoegingen fondsen en voorzieningen
€
(33.300)
€
(46.000)
€
(45.951)
€
(34.850)
€
(46.585)
Totaal overig
€
(33.300)
€
(46.000)
€
(45.951)
€
(34.850)
€
(46.585)
Resultaat ( ' -' betekent een tekort)
€
5.565
€
(2.690)
€
38.934
€
(9.063)
€
29.910
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 24
De Commissie De Commissie Beleidsplan werd op 21 augustus 2013 ingesteld door de kerkenraad. De commissie bestaat uit de volgende leden: Hans Bosvelt, Arjen Engelvaart, Ds. Wim Terlouw, Gerrit Ullersma, voorzitter, Michelle Vliegenthart, secretaris en Gauke Zijlstra. December 2014.
Beleidsplan Gastvrij en gedreven 2014-2020
Pagina 25