Bedrijfsadministratie II Examennummer: 12243 Datum: 3 juli 2010 Tijd: 10:00 uur - 11:30 uur
Dit examen bestaat uit 7 pagina’s. De opbouw van het examen is als volgt: - 15 open vragen - een case met 5 open vragen
(maximaal 50 punten) (maximaal 50 punten)
Als bij een vraag een motivatie of berekening vereist is, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze motivatie of berekening ontbreekt. Geef niet meer antwoorden dan er worden gevraagd. Als er drie redenen worden gevraagd en u geeft er meer dan drie, dan worden alleen de eerste drie in de beoordeling meegeteld. De antwoorden dienen ingevuld te worden op bijgevoegd examenpapier. Schrijf duidelijk leesbaar. Toegestane hulpmiddelen: - Niet-programmeerbare rekenmachine
Wij wensen u veel succes!
3349 12243.16.v1.0
Bedrijfsadministratie II - Examennummer 12243 - 3 juli 2010
Open vragen (50 punten)
De antwoorden dienen ingevuld te worden op bijgevoegd examenpapier. 1. In een onderneming wordt gewerkt met een vast budget. Op de afdeling Productie is de controller op bezoek, die de chef Productie vertelt dat er een negatief budgetresultaat over de maand mei is. De chef Productie kan dit niet geloven en antwoordt: ”Op een vast budget kan geen budgetresultaat ontstaan, daarom heet het een vast budget.” Heeft de chef Productie gelijk? Motiveer uw antwoord. (2 punten) 2. Welke twee oorzaken zijn er voor een verschil tussen de fiscale en vennootschappelijke winst? (4 punten) 3. Voorbeelden van immateriële vaste activa zijn concessies, vergunningen, rechten van intellectueel eigendom en goodwill. Wat is met betrekking tot activering het verschil tussen enerzijds concessies, vergunningen en rechten van intellectueel eigendoom, en anderzijds goodwill? (4 punten) 4. Een nv geeft op 1 januari 2009 een 3% converteerbare obligatielening a pari uit van € 2.000.000. De jaarlijkse interestbetaling vindt plaats op 31 december. Op 1 januari 2014 hebben de obligatiehouders de volgende keuze: • •
conversie van de obligatie in aandelen, of aflossing van de obligatie a pari in contanten.
Voor de waardebepaling van de vreemd vermogenscomponent en de eigen vermogenscomponent per 1 januari 2009 hanteert de nv de dan geldende marktrente van 4%. De nv wil in haar grootboek de vreemd vermogenscomponent en de eigen vermogencomponent gescheiden tot uitdrukking brengen. Van de ontvangst van de € 2.000.000 maakt ze daarom de volgende journaalpost:
3349 12243.16.v1.0
110 Bank Aan 070 Converteerbare obligatielening Aan 015 Conversierecht (= Eigen vermogen)
NCOI Opleidingsgroep
€ 2.000.000 € .. € ..
1
Bedrijfsadministratie II - Examennummer 12243 - 3 juli 2010
Bereken de twee ontbrekende getallen. Laat uw berekening zien. (2 punten) 5. Op de gedeeltelijke balans staat het volgende (alle bedragen x € 1.000):
Vaste activa Gebouwen Machines Inventaris
31-12-2008
31-12-2009
840 700 400
810 720 390
Op de winst- en verliesrekening over 2009 staat onder andere (alle bedragen x € 1.000): Afschrijving gebouwen 30 Afschrijving machines 60 Afschrijving inventaris 20 Verder is nog gegeven dat er een machine is verkocht voor € 20.000, die een boekwaarde had van € 25.000. Bereken de investeringen in vaste activa. Laat uw berekeningen zien. (3 punten) 6. Op de grootboekrekening 135 Voorziening debiteuren staat op 31 december 2009, voor afsluiting, een dotatie van € 400.000. De dotatie is 2,5% over de omzet in 2009. Men komt tot de conclusie dat de schatting van oninbaarheid van 2,5% te laag is en wijzigt dit percentage, met ingang van 2009, in 3,5% In gebruik zijn onder andere de volgende grootboekrekeningen: 130 Debiteuren 135 Voorziening Debiteuren 435 Afschrijvingskosten Debiteuren Geef voor 2009 de journaalpost in verband met deze schattingswijziging. (4 punten)
3349 12243.16.v1.0
7. Begin 2009 verwerft Geel bv 75% van de aandelen (cum dividend 2008) van Heros bv tegen betaling per bank van € 3.000.000. Geel bv waardeert deze deelneming tegen verkrijgingsprijs, inclusief het meegekochte dividend. De bij deze verwerving betaalde goodwill berekent Geel bv door vergelijking van de verkrijgingsprijs (cum dividend) met de zichtbare intrinsieke waarde van de deelneming op het verkrijgingstijdstip. Voor het berekenen van de zichtbare intrinsieke waarde per 1 januari 2009 is de volgende balans van Heros gegeven per 1 januari 2009 (bedragen x € 1.000):
NCOI Opleidingsgroep
2
Bedrijfsadministratie II - Examennummer 12243 - 3 juli 2010
Debet Diverse activa
Credit 4.500
Aandelenkapitaal Agio Algemene reserve Winst boekjaar 2008 Te betalen vennootschapsbel. Overig vreemd vermogen
4.500
1.000 800 900 700 240 860 4.500
Bereken de door Geel bv bij het verwerven van de deelneming in Heros bv betaalde goodwill. Laat uw berekening zien. (4 punten) 8. Welke 2 methoden onderscheiden we bij winstneming op onderhanden projecten in opdracht van derden? (4 punten) 9. Blok bv koopt op 31 maart 2009 een putoptie op 1.0000 aandelen XYZ. Daarmee verkrijgt Blok bv het recht om 1.000 aandelen XYZ te verkopen op 31 mei 2009 voor € 80,- per aandeel. Blok bv betaalt per bank voor de putoptie op 31 maart 2009 € 1.100. Op 30 april is de optie € 1.500 waard. Op 31 mei is de optie € 1.750 waard en wordt hij door de schrijver voor dit bedrag afgerekend. In gebruik zijn onder andere de volgende grootboekrekeningen: 110 Bank 119 Gekochte putoptie XYZ 919 Winst op gekochte putopties Geef de journaalpost van de waardestijging op 30 april. (3 punten) 10. DS bv ontvangt van een Zwitserse leverancier op 11 oktober een factuur van CHF 10.000. De boeking van de factuur vindt plaats tegen de dagkoers van 1 CHF = € 0,6250. Op 29 oktober betaalt DS bv de factuur en wordt de bankrekening van DS bv gedebiteerd voor € 6.310,-. In gebruik zijn onder andere de volgende grootboekrekeningen: 110 Bank 141 Crediteuren in CHF 985 Koersverschillen vreemde valuta.
3349 12243.16.v1.0
Geef de journaalpost waarmee het verschil wordt overgebracht naar de winst- en verliesrekening. (3 punten)
3
NCOI Opleidingsgroep
Bedrijfsadministratie II - Examennummer 12243 - 3 juli 2010
11. Om een nv/bv aan te merken als een dochtermaatschappij, moet voldaan zijn aan één van twee voorwaarden. Welke twee voorwaarden worden bedoeld? (3 punten) 12. Moeke bv levert haar producten uitsluitend aan haar 100% dochter Douke bv. Douke bv verkoopt de producten aan derden. Over 2008 bevatten de enkelvoudige winst- en verliesrekeningen van beiden onder meer de volgende gegevens: Moeke BV: -
opbrengst verkopen kostprijs verkopen
€ 9.000.000 € 8.200.000
Douke BV: -
opbrengst verkopen: kostprijs verkopen:
€ 12.000.000 € 9.000.000
Welke eliminatiepost moet bij consolidatie worden gemaakt? (3 punten) 13. Bij verwerking van nieuw verworven deelnemingen in de geconsolideerde jaarrekening kan de purchasemethode gebruikt worden. Wat zijn de drie kenmerken van deze methode? (3 punten) 14. Op de afdeling Afhandeling van een industriële onderneming komen uitsluitend proportionele variabele kosten voor. De onderneming hanteert daarom een variabel budget. Voor september zijn de begrote arbeidsuren 2.000, de toegestane kosten zijn € 80.000. Eind september blijkt dat de werkelijke bezetting 2.800 arbeidsuren was. De werkelijke kosten waren € 114.000.
3349 12243.16.v1.0
a. Bereken het nacalculatorisch variabele budget over september. Laat uw berekening zien. (2 punten) b. Bereken de nacalculatorische dekking over september. Laat uw berekening zien. (2 punten)
NCOI Opleidingsgroep
4
Bedrijfsadministratie II - Examennummer 12243 - 3 juli 2010
15. Een BV verkoopt in 2009 een machine. Er wordt een winst gemaakt van € 40.000. Dit bedrag is fiscaal opgenomen in een herinneringsreserve. Uitsluitend op dit punt is er een verschil tussen de vennootschappelijke en de fiscale winst. De totale vennootschappelijke winst over 2009 was € 400.000, inclusief de winst op de verkochte machine. Het belastingtarief is 22%
3349 12243.16.v1.0
a. Wat is het te betalen bedrag aan vennootschapsbelasting? Laat uw berekening zien. (2 punten) b. Bereken het belastbaar tijdelijke verschil en het belastingeffect daarvan. Laat uw berekening zien. (2 punten)
5
NCOI Opleidingsgroep
Bedrijfsadministratie II - Examennummer 12243 - 3 juli 2010
Case: Elektrobel (50 punten)
Elektrobel is een onderneming die elektronische producten produceert en verhandelt. Van verschillende afdelingen zijn onderstaande gegevens bekend. Orderafhandeling In 2009 was de normale omzet € 4.000.000, het normale aantal orders was 2.000. Het budget- en dekkingstarief voor de afdeling Orderbehandeling was € 100, bestaande uit een normaal deel van € 80 en een variabel deel van € 20. De werkelijke omzet was in 2009 € 3.496.000, behaald met 1.900 orders. De werkelijke kosten in de afdeling Orderbehandeling waren € 190.000. Onderhoud Op de afdeling onderhoud zijn de constante kosten voor december 2009 € 40.000. Deze zijn 400 uur à € 100. De degressief variabele kosten zijn: Bezetting afdeling per maand
Budgettarief per onderhoudsuur
Tot en met 300 uur 301 tot en met 350 uur 351 tot en met 400 uur 401 tot en met 450 uur
€ 30 € 27 € 25 € 24
De afdeling Onderhoud verricht alle werkzaamheden ten behoeve van de afdeling Fabricage. Eind december 2009 blijkt het volgende:
3349 12243.16.v1.0
• • •
NCOI Opleidingsgroep
werkelijke kosten van de afdeling Onderhoud daarvan is doorbelast van andere afdelingen werkelijke bezetting
€ 51.000 € 10.000 410 uur
6
Bedrijfsadministratie II - Examennummer 12243 - 3 juli 2010
Met betrekking tot de afdeling Onderhoud zijn de volgende grootboekrekeningen in gebruik: 499 Overboekingsrekening 525 Dekking voorgaande hulpafdeling 530 Kosten afdeling Onderhoud 531 Budget afdeling Onderhoud 532 Te dekken budget afdeling Onderhoud 535 Dekking afdeling Onderhoud 540 Kosten afdeling fabricage Voorraad Voor product Generator XL zijn over 2009 de volgende gegevens bekend: • • • • • • • • •
begrote constante fabricagekosten begrote variabele fabricagekosten begrote constante verkoopkosten begrote variabele verkoopkosten normale productie en afzet begrote productie begrote verkoop verkoopprijs per stuk voorraad 1 januari 2009
€ 400.000 € 200.000 € 120.000 € 75.000 1.000 stuks 800 stuks 750 stuks € 1.200 0 stuks
Vragen bij de case
1. Bereken het nacalculatorisch gemengd budget voor de afdeling Orderafhandeling voor 2009. Laat uw berekening zien Hoe groot is het ordergrootteresultaat over 2009? Laat uw berekening zien. (12 punten) 2. Geef de 3 journaalposten waarmee de rekeningen in groep 53 kunnen worden bijgewerkt (naar aanleiding van de gegevens over de afdeling Onderhoud). (14 punten) 3. Bereken de integrale commerciële kostprijs van de Generator XL. Laat uw berekening zien. (10 punten) 4. Bereken de begrote nettowinst volgens de direct-costingmethode. Laat uw berekening zien. (8 punten)
3349 12243.16.v1.0
5. Bereken de begrote balanswaarde per 31 december 2009 volgens de integrale kostprijsmethode. Laat uw berekening zien. (6 punten)
7
NCOI Opleidingsgroep