AG Employee Benefits
Ascento news
Nr. 8 | December 2011
Senator Guy Swennen heeft recent een wetsontwerp ingediend dat, zoals een bepaalde krant het omschreef, “een groot deel van het probleem bij erfenissen bij levensverzekering wegwerkt”. vervolg p. 2
P1
P4
P6
Begunstigingsclausule: een verwittigd man (vrouw) is er twee waard…
Sterfhuisclausule: de fiscus bemoeit zich ermee…
Henri Lamoline heeft een leuke passie…
Ascento news | Nr. 8 | December 2011
1/8
AG Employee Benefits
Wat zijn de gevolgen van het wetsontwerp? Het wetsontwerp gaat ertoe leiden dat een begunstigingsclausule “de wettige erfgenamen” gelijk zou worden geschakeld met “de nalatenschap”. Dit omdat de begunstigingsclausule “wettige erfgenamen” bij uitkering van het kapitaal bij overlijden soms tot discussie leidt. Om alles duidelijk te maken, eerst even toelichten wat een “begunstiging” en een “begunstigingsclausule” is. Als verzekeringsnemer hebt u, op het ogenblik dat u een levensverzekeringscontract sluit, het recht een begunstigde aan te duiden. Dat komt erop neer dat u aangeeft wie het geld van de levensverzekering moet krijgen wanneer u zelf komt te overlijden. De begunstigde wordt vermeld in de begunstigingsclausule, wat een onderdeel is van de bijzondere voorwaarden van uw verzekeringscontract. In die begunstigingsclausule kan u een 2de of een 3de begunstigde aanduiden, voor het geval de eerste begunstigde al zou overleden zijn op het moment dat u zelf komt te overlijden. Bijvoorbeeld “de echtgenote van de verzekeringsnemer, bij gebreke de kinderen van de verzekeringsnemer, bij gebreke de nalatenschap van de verzekeringsnemer”.
Ascento news | Nr. 8 | December 2011
U hebt niet alleen het recht een begunstigde aan te duiden, maar ook om de begunstigde tijdens de looptijd van de levensverzekering te wijzigen.
Gevolgen van een begunstigingsclausule “de wettige erfgenamen” en een begunstigingsclausule “de nalatenschap” De keuze van de formulering van de begunstigingsclausule kan grote gevolgen hebben. Bij een begunstigingsclausule “de wettige erfgenamen” wordt het verzekerde kapitaal alleen uitgekeerd aan de personen die volgens de wet uw erfgenaam zijn. Zij krijgen allen een gelijk deel. Bij een begunstigingsclausule “de nalatenschap” wordt het verzekerde kapitaal van uw levensverzekering uitgekeerd volgens de wettelijke regels van de erfopvolging (m.a.w. volgens dezelfde regels die gelden voor uw overige bezittingen). In dit geval valt het overlijdenskapitaal in de nalatenschap en speelt het erfrecht, desgevallend gecorrigeerd door een testament. Als u een testament hebt opgesteld, hangt de verdeling van het kapitaal overlijden eveneens af van wie u in dat testament recht geeft op welk deel van uw erfenis.
2/8
Twee voorbeelden om het verschil tussen “de wettige erfgenamen” en “de nalatenschap” te illustreren Voorbeeld 1: u hebt een testament opgesteld
Als Piet als begunstigingsclausule “de nalatenschap” heeft gekozen en hij overlijdt, dan krijgt An niets van de levensverzekering. De kinderen krijgen elk de helft van het verzekerde kapitaal. Als Piet opteerde voor de clausule “de wettige erfgenamen” en hij
U hebt als enige erfgenaam een nicht met wie u al jaren geen contact meer heeft. Aan uw buurvrouw echter heeft u al jaren een echte steun. U wenst dat zij het geld van uw levensverzekering, dat 50.000 EUR bedraagt, zou erven als u komt te overlijden. U hebt bij de notaris een testament laten opmaken waarin u al uw bezittingen nalaat aan uw buurvrouw. Uw buurvrouw is m.a.w. uw testamentaire erfgenaam.
overlijdt, dan krijgt An een deel van het kapitaal van de levensverzekering, omdat zij volgens de wet erfgenaam is. Ook de beide kinderen zijn erfgenaam. Zowel An als de beide kinderen krijgen elk 1/3 van het verzekerde kapitaal.
Wettelijk samenwoningscontract
Als u in uw levensverzekeringscontract geopteerd hebt voor de clausule “de nalatenschap” dan krijgt uw buurvrouw de 50.000 EUR van uw levensverzekering en uw nicht krijgt niets. Als u echter in uw levensverzekeringscontract in de begunstigingsclausule “de wettige erfgenamen” hebt ingevuld, dan krijgt uw nicht de 50.000 EUR van de levensverzekering omdat zij uw wettige erfgenaam is. Uw buurvrouw krijgt niets van de levensverzekering. Het bestaan van het testament verandert daar niets aan.
Voorbeeld 2: er is een wettelijk samenwonende partner Piet en An zijn wettelijk samenwonend en hebben samen 2 kinderen. Piet heeft een levensverzekering afgesloten maar geen testament opgemaakt.
Ascento news | Nr. 8 | December 2011
De wettelijk samenwonende partner met wie een wettelijk samenwoningscontract is ondertekend heeft - sinds de wetswijziging van 2007 – een beperkt erfrecht. Hij/zij krijgt namelijk het vruchtgebruik van de gezinswoning en van de daarin aanwezige inboedel. Hierdoor is de wettelijk samenwonende partner erfgenaam volgens de wet.
Besluit Dit wetsontwerp heeft als bedoeling de wil van de erflater te respecteren bij een levensverzekering, meer bepaald wanneer als begunstigde is aangeduid “de wettige erfgenamen”. Deze zou in de toekomst worden gelijkgeschakeld met de begunstigingsclausule “de nalatenschap”.
Als u wil nakijken wie u als begunstigde heeft aangeduid, dan kan u er de bijzondere voorwaarden van uw contract op nalezen, of u kunt surfen naar de beveiligde website van AG Ascento.
3/8
Sterfhuisclausule In onze vorige editie (die eveneens beschikbaar is in pdfformaat op www.agemployeebenefits.be), had notaris Eric Spruyt het uitgebreid over de sterfhuisclausule. Dankzij deze clausule kunnen gehuwden onder het stelsel van gemeenschap van goederen bij een overlijden de volledige huwgemeenschap toekennen aan de overlevende echtgeno(o)te. Eric Spruyt concludeerde zijn artikel passend met de vraag of de fiscus in de toekomst een totale belastingvrijstelling in alle gevallen zou blijven tolereren.
hten t dat er toch successierec ct slis be t en rec eft he s cu ontra De fis als er in het huwelijksc moeten betaald worden nomen is. Wat betekent dat ge een sterfhuisclausule op ernatieve oplossingen? alt concreet? En bestaan er Bent u gehuwd onder een stelsel van gemeenschap van goederen, heeft u kinderen en komt u te overlijden, dan behoudt uw partner de helft van de huwgemeenschap (waarvan hij/zij eigenaar is), en op de andere helft erft hij/zij in principe slechts het vruchtgebruik (en betaalt daar successierechten op). Wilt u dat de langstlevende méér krijgt (bv. de volledige huwgemeenschap in volle eigendom), dan kunt u in uw huwelijkscontract een “langst-leeft-al-heeft”-clausule of beter nog een keuzebeding inlassen. Op wat de overlevende méér krijgt dan zijn eigen helft, betaalt hij/zij opnieuw successierechten.
Een klein hiaat in de fiscale wetgeving… Echter, wanneer het zo goed als vaststaat wie er eerst zal overlijden, namelijk omdat één van de huwelijkspartners terminaal ziek is, dan kon men tot op heden successierechten vermijden door nog snel een zogenaamde “sterfhuisclausule” in te lassen in het huwelijkscontract. Het typische aan deze clausule bestaat er in dat men de ganse huwelijksgemeenschap in volle eigendom toewijst aan een welbepaalde, met naam en toenaam in het contract Ascento news | Nr. 8 | December 2011
genoemde partner, te weten de gezonde partner. Raar maar waar, in zo’n geval hoefde de langstlevende partner helemaal geen successierechten te betalen op de gemeenschapsgoederen die hem/haar werden toebedeeld. Het resultaat was dus hetzelfde als bij een keuzebeding, maar wel véél goedkoper. De fiscus was het er over eens dat er in zo’n geval geen successierechten hoefden betaald te worden, omdat deze clausule gebruik maakte van een klein hiaat in onze fiscale wetgeving. Er bestonden bovendien meerdere publiek gemaakte administratieve beslissingen waarin de belastingvrijheid van de sterfhuisclausule formeel bevestigd werd. Eind december 2010 kwam er nog meer goed nieuws. Deze keer van ons hoogste gerechtshof, het Hof van Cassatie. Dat stelde dat wanneer de zieke partner eerst eigen goederen in de huwelijksgemeenschap had ingebracht en vervolgens de aldus “opgeblazen” huwelijksgemeenschap bij zijn overlijden 4/8 1/8
plechtig begraven? volledig toewees aan zijn gezonde partner, er ook in dat geval geen successierecht diende betaald te worden.
Einde van de goednieuwsshow! Aan deze goednieuwsshow werd evenwel afgelopen zomer abrupt een eind gemaakt. Plots veranderde de fiscale administratie het geweer van schouder en besliste ze om op de sterfhuisclausules toch successierechten te gaan heffen (fiscale beslissing van 15 juli 2011). Deze ommezwaai kwam als een donderslag bij heldere hemel. Bovendien, zo bleek snel nadien, was het de fiscus menens en werden er interne instructies uitgevaardigd om zelfs alle vóór 15 juli 2011 genoteerde erfenissen met sterfhuisclausule ook te gaan belasten en tot twee jaar in de tijd terug te gaan. Dit laatste lijkt, althans op grond van de laatste geruchten, inmiddels bijgestuurd te zijn en naar verluidt zou men ondertussen beslist hebben om de oude dossiers niet meer van onder het stof te halen, doch enkel nog de nieuwe erfenissen met sterfhuisclausule vanaf 28 juli 2011 te belasten. Een formeel bekendgemaakte beslissing hierover bestaat evenwel nog niet.
Een « last minute » schenking tussen echtgenoten? De gehuwde belastingplichtigen waarvan er één zwaar ziek is, zullen dus voortaan - best na overleg met hun adviseur een afweging moeten maken. Ofwel last men alsnog de sterfhuisclausule in en tracht men zijn gelijk te halen voor de fiscale rechter. Er zijn een aantal goede argumenten die maken dat u mogelijks effectief in het gelijk wordt gesteld, maar men weet maar nooit. Ofwel opteert men voor alternatieve technieken. Zo kan er bv. voor roerende goederen (geld, effecten, ...) geopteerd worden voor de (iets duurdere) “last minute” schenking tussen echtgenoten tegen 3 %, die wel volledige zekerheid biedt als techniek van successieplanning. Opgelet echter, dit kan enkel voor “eigen” goederen, niet voor goederen die in de gemeenschap zitten. Voor onroerende goederen zijn de mogelijkheden echter beperkter. Ook het keuzebeding blijft nog steeds een aantrekkelijk alternatief maar geeft u geen volledige vrijstelling van successierechten. Hoe groot de effectieve successiefactuur zal zijn, hangt bij het keuzebeding af van de uiteindelijke keuze die gemaakt wordt door de langstlevende.
Niets is zeker Als u thans nog een sterfhuisclausule inschrijft in uw huwelijkscontract zal de fiscus onverbiddelijk successierechten heffen. Bent u het daarmee niet eens, dan zal u naar de rechtbank moeten stappen om gelijk te krijgen. De algemene verwachting bij heel wat advocaten en belastingconsulenten is wel dat de rechtspraak brandhout zal maken van het nieuwe standpunt van de fiscus, mede gelet op het cassatie-arrest van december 2010, maar 100 % zekerheid heeft u niet.
Ascento news | Nr. 8 | December 2011
Eric Spruyt, notaris-vennoot Berquin Notarissen en docent K.U. Leuven en Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB).
5/8 1/8
Henri Lamoline
« Mijn Afrikaanse maskers zijn mijn vrienden! » en-Famenne Henri Lamoline werd geboren in Marchedeel van zijn en is ingenieur elektriciteit. Het grootste g Tractebel. loopbaan werkte hij voor de ondernemin RAIL, waar TUC bij Vervolgens werd hij gedetacheerd nische ltech hij meewerkte aan verschillende civie star.Vandaag projecten, waaronder de Thalys en de Euro contractueel is hij al meer dan 65 en werkt hij nog altijd als . GEN selse aan de verwezenlijking van het Brus
Vanwaar die passie voor Afrikaanse maskers? Van kleins af aan was ik al geïnteresseerd, om niet te zeggen gefascineerd, in deze objecten, en ik verzamel ze nog altijd. Die aantrekkingskracht is een echte passie geworden die al bijna een halve eeuw standhoudt! Hoeveel voorwerpen hebt u? Ongeveer 330! Ze komen uit landen in Centraal-, Oost- en West-Afrika. Voornamelijk uit Congo, Kenia, Tanzania, Gabon, Nigeria, Guinee, Ivoorkust, het zuidelijker gelegen Namibië en het gebied van de Zoeloes, die heel veel maskers maken. U hebt een heel gevarieerde verzameling… Inderdaad, ik heb beelden, ‘fetisjen’… Ik bezit ook een aantal relikwieënkasten met beenderen van voorouders, maskers en helmkammen (die men op het hoofd plaatst). Dan heb ik ook nog speren (voor de jacht, oorlog en prestige), korte zwaarden, sikkels en dolken, evenals een hele reeks messen, sieraden, munten, scepters van hoogwaardigheidsbekleders, schilden en verschillende muziekinstrumenten. Waar vindt u de voorwerpen van uw verzameling? Ik vind ze tijdens mijn verre reizen, mijn bezoekjes aan de Oude Markt in Brussel, op brocantes (in het bijzonder die van Temploux), bij antiquairs en op gespecialiseerde beurzen. Soms koop ik ook iets op internet. Ik reis dus niet elk jaar naar Afrika om inkopen te doen. De meeste voorwerpen heb ik in België gekocht. Bovendien wordt elke zomer de Brussels Non European Art Fair, of Bruneaf, georganiseerd. Deze beurs is een van de grootste evenementen rond niet-Europese kunst en vindt plaats op de Zavel. Daar ontmoet ik talrijke gespecialiseerde galeriehouders en kunstverkopers uit alle hoeken van de wereld.
AG Employee Benefits
U restaureert de voorwerpen zelf? Eerst vergelijk ik het aangekochte voorwerp met eventuele foto’s in gespecialiseerde boeken. Zo ontdek ik het verhaal achter mijn vondst, kan ik het dateren en bepalen van welke bevolkingsgroep het voorwerp afkomstig is. Wapens zijn vaak over de jaren aangetast door hardnekkige roest of andere, soms onverwachte stoffen: omdat deze voorwerpen een religieuze kracht hadden, brachten hun eigenaars ze ‘tot leven’ door ze in te smeren met bloed, gestremde melk of modder. De restauratie van houten maskers, bedekt met schelpen en raffia, is soms delicater, omdat de materialen broos zijn en aangetast zijn door insecten of wormen. Hoe controleert u de authenticiteit van de verzamelde voorwerpen? In dit domein wemelt het, net als in andere domeinen, van de vervalsingen. Vervalsers maken een antiek stuk na met nieuw materiaal, anderen gebruiken oude materialen, zoals hout van kano’s. En die vervalsingen zijn niet noodzakelijk in Afrika gemaakt! Gelukkig kan ik aan de hand van foto’s de voorwerpen min of meer identificeren. Vaak kan men bepaalde details spotten in de versiering of in de vorm die kenmerkend zijn voor het land, het gebied, de stam of zelfs de hoogwaardigheidsbekleder vanwaar het object komt. Er zijn talrijke aanwijzingen, zoals slijtage, patina en natuurlijk de stijl, die de authenticiteit van het voorwerp aantonen. Ervaring blijft natuurlijk de beste troef om onaangename verrassingen te vermijden. Waar vindt men de mooiste Afrikaanse kunst- voorwerpen? Doorgaans in de musea! In het bijzonder in het museum voor Afrikaanse kunst in Tervuren. En in andere musea, zoals het Musée de l’Homme en het Musée du Quai Branly in Parijs. Het British Museum en dat van New York zijn ook vermaard. In België zijn er ook nog kleine musea die een omweg waard zijn: in Namen, in Louvain-la-Neuve en in Binche.
opwelling gekocht. Maar er zijn natuurlijk opmerkelijke voorwerpen, met name maskers, die heuse meesterwerken zijn en waarmee 25.000 euro gemoeid kan gaan! Wat is het pronkstuk van uw verzameling? Dat is moeilijk te zeggen, ik vind ze allemaal mooi. Misschien dit houten masker ingesmeerd met kaolien en versierd met blinkende stukjes mica. Zijn asymmetrische, amandelvormige ogen geven hem een indringende blik. Of deze grote zilveren armband, waarvan de scherpe kantjes bedekt zijn met een afneembaar lederen kapje: een sieraad voor het dagdagelijks leven én een wapen om de kudde te beschermen. Wat ontbreekt er nog? Een schijfvormig of rond mes dat diende als sieraad voor dansers. Die zijn vrij zeldzaam en daarom waardevol. Welke voldoening haalt u uit deze hobby? Het plezier om voorwerpen te vinden van een grote esthetische kwaliteit. Want of ze nu bestemd waren voor ritueel of huishoudelijk gebruik, in de mooiste voorwerpen gaan vorm en versiering samen. De vorm is altijd afgestemd op de praktische eisen en de versiering getuigt van het vermogen tot artistieke creatie en een visie op de maatschappij. Het is misschien die subtiele mengeling van nut en schoonheid die deze hobby zo boeiend maakt. Wat zijn uw plannen? Een verzameling is nooit af. Ik blijf zoeken en maak ook mijn eigen uitstalkasten, om mijn voorwerpen volledig tot hun recht te laten komen. Er zit geen druk achter, alles op zijn tijd. Wanneer ik later meer tijd heb, wil ik voor elk voorwerp een “identiteitskaart” maken en ik zal mensen die een verzameling willen opstarten, blijven adviseren.
Hebt u voor uw hobby een dikke portemonnee nodig?
En wat als een betoverde fetisj een vloek over u uitspreekt?
Hoe ouder en zeldzamer een voorwerp is, hoe waardevoller. Dat betekent echter niet dat ze stuk voor stuk onbetaalbaar zijn! Met voorwerpen van 10 euro kan men al een boeiende collectie opzetten. Ik heb trouwens verschillende voorwerpen in een
Ik ben niet bijgelovig! Mijn maskers zijn mijn vrienden en ik zorg voor ze door ze elk de plaats te geven die ze verdienen. Ze zijn echte vrienden voor het leven en na al die jaren ontdek ik nog altijd verbluffende details.
Ascento news | Nr. 8 | December 2011
7/8
Internettip www.agemployeebenefits.be Op elk moment kunt u de begunstigde(n) van uw contract of de eventuele verdeling tussen de begunstigden wijzigen. Daartoe dient u ons een gedateerde en ondertekende brief te sturen, met vermelding van de nieuwe begunstigde(n) en/of de nieuwe verdeling. U kunt ook gebruik maken van het formulier dat ter beschikking staat op onze website www.agemployeebenefits.be, sectie « Gepensioneerde of bruggepensioneerde » en rubriek « Formulieren ». Hierna vindt u de kortste manier om dit document terug te vinden.
1 Op de onthaalpagina klikt u op « Formulieren ».
3 Er verschijnt een scherm om formulieren te downloaden. Klik op « Save to disk » en vervolgens op « Open » en het formulier Aanduiding / Wijziging van begunstigde(n) verschijnt.
AG Employee Benefits. Trust in Expertise. Hoofdredacteur Alexandre Homez Werkten mee aan dit nummer Karel Coudré, Dries De Dauw, Anne Marie Dujardeyn, Eliane Van den Stock, Sara Van de Vijver Vertaling Anne-Marie Lafullarde & C° Foto’s Claudio Centonze
Lay-out Nazo Sislian Prepress Sophie Vilain Drukkerij Van Gansen & C° Lezersrubriek
[email protected] Tel. 02 664 00 11
Ascento news wordt gedrukt op papier afkomstig uit goed beheerde bossen.
AG Insurance nv – RPR Brussel – BTW BE 0404.494.849 E. Jacqmainlaan 53, B-1000 Brussel AG Employee Benefits: Kruidtuinlaan 20, B-1000 Brussel – www.agemployeebenefits.be Tel. +32(0)2 664 82 11 – Fax +32(0)2 664 83 09
Ascento news | Nr. 8 | December 2011
8/8
Verantwoordelijke uitgever : Jean-Michel Kupper, Emile Jacqmainlaan 53, 1000 Brussel
2 Vervolgens klikt u op Aanduiding/Wijziging van begunstigden.
