april 2008

België – Belgique P.B. – P.P. 3500 Hasselt 1 BC 10246

GEOLOGISCHE VERENIGING LIMBURG

GEOLITHOS tweemaandelijks tijdschrift : JG 32 nr. 2 – maart/april 2008

Afgiftekantoor : 3500 Hasselt 1 Erkenningnummer : P 509219

RAW – CST vzw RAAD VOOR AARDWETENSCHAPPEN CONSEIL DES SCIENCES DE LA TERRE

GVL is lid van de Raad voor Aardwetenschappen

Verantwoordelijke Uitgever: Cornelissen Dirk-Borggravevijverstraat 60-3500 Hasselt

Geologische Vereniging Limburg www.geolithos.be

Correspondentieadres : Stefan Kempeneers Schoorbroekstraat 36 B – 3806 ST-TRUIDEN BESTUUR : Erevoorzitter : Dhr. Rudolf Ertelt Rode-Kruisstraat 43 B – 3500 HASSELT Tel : 011 / 31 51 65 Voorzitter : Stefan Kempeneers Schoorbroekstraat 36 B – 3806 ST-TRUIDEN Tel : 011 / 69 14 00 e-mail : [email protected] [email protected] Penningmeester : Mathieu Driesen Kruisheideweg 32 B – 3520 ZONHOVEN Tel : 011 / 72 59 24 e-mail : [email protected]

Erevoorzitster : Mevr. Huygens Ernestine Boekterheide 27 B – 3550 Heusden-Zolder Tel : 011 / 53 65 38 Vice-voorzitter : Nico Nilis Beringersteenweg 52/8 B – 3520 ZONHOVEN Tel : 011 / 81 79 63 e-mail : [email protected]

Francis Reenaers Bosblook 37 B – 3600 GENK Tel : 089 / 36 44 74 e-mail : [email protected]

Janos Borosz Stokstraat 13 B – 3545 HALEN Tel : 013 / 44 10 92 e-mail : [email protected]

Webmaster : Kris Vanderschot Houtmarkt 15 B – 3800 SI-TRUIDEN Tel : 011 / 68 65 95 e-mail : [email protected]

Luc Waumans Pampertstraat 22a 3590 Diepenbeek Tel : 011 / 22 03 83 e-mail : [email protected]

Geolithos :

Medewerker :

Dirk Cornelissen Borggravevijverstraat 60 B – 3500 HASSELT Tel : 011 / 23 27 47 e-mail : [email protected]

Udo Van Laethem R. Schrijversstraat 33 B – 3806 ST-TRUIDEN Tel : 011 / 69 10 64 e-mail : [email protected]

RAW – CST vzw RAAD VOOR AARDWETENSCHAPPEN CONSEIL DES SCIENCES DE LA TERRE

G.V.L. is lid van de Raad voor Aardwetenschappen

INHOUD : Blz :

3.

Algemene ledenvergaderingen – atelier

4.

Zoektochten

5.

Buitenlandse excursie : Clara, Oberwolfach & Idar Oberstein – Mededelingen

7.

Feestvergadering

8.

Beurzen en tentoonstellingen - boekennieuws

9.

Dino-tentoonstelling : “CHINA DINO” te Maastricht

12.

Gelezen in de kranten : “Nieuwe oudste vleermuis”

AKTIVITEITEN : Algemene ledenvergadering

- Ontmoetingscentrum (De

Buiting’ te Paal : •

Vrijdag 07 maart 2008 vanaf 19u30 : Voordracht : “A trip to Mosa-land : Kansas”. Naar aanleiding van ‘the secound Mosasaur meeting’ trokken Louis Verding

en

internationaal

ikke

(Dirk)

naar

driejaarlijks

Kansas

congres

(The

met

2e

slechts

Mosasaur één

meeting

onderwerp,

is

een

yep

:

Mosasaurussen). Een impressie. •

Vrijdag 11 april 2008 : FEESTVERGADERING : verdere details : zie aankondiging op blz. 7 van dit Geolithos-nr.

Atelier :

Wil je gebruik maken van het atelier bij Mevr Bammens ? Maak aan afspraak met haar op 011/53.65.38 . Je kan ook steeds terecht bij Mathieu op 011/72.59.24 .

Geolithos – Jaargang 32 nr. 2 Blz. 3

Zoektochten : ZATERDAG 29 MAART 08 : COUVIN - afspraak om 9u30 op de parking van de Aldi bij het binnenrijden van Couvin. - Reisleider : Mathieu Driesen : ℡ 011 / 72 59 24 - Wat kan je zoal vinden : Calciet, Bariet, Fluoriet, Markasiet, Kwarts, …

(foto’s : mindat.org) ZATERDAG 26 APRIL 08 : BEEZ

- afspraak om 09u30 aan de garage thv het tweede rond punt als je van Hannut komt. Op dit punt neem je de afslag Beez. Hier wacht de groep op je. - Reisleider : Kris Vanderschot :

0495/90 72 36

- In Beez kan je oa. calciet, dolomiet, aragoniet, markasiet, galeniet en fluoriet vinden. Ook fossiele schelpjes en zeeleliestengels komen aan de oppervlakte.

(foto’s : mindat.org)

Niet vergeten : meld je steeds ruim op voorhand bij de reisleider + breng een ingevuld deelnameformulier zoektochten 2008 mee (te vinden achteraan in dit nr.) !


Buitenlandse excusie 2008 : Clara, Oberwolfach & IdarOberstein Traditioneel is het Pinksterweekend bij de GVL gereserveerd voor een tripje over de grens. Door drukte in de buurt van Oberwolfach en Idar-Oberstein, twee mogelijke bestemmingen voor dit jaar, zijn we genoodzaakt om af te wijken van onze gewoonte. Het is enorm moeilijk om tijdens dit drukke toeristisch weekend behoorlijke en voldoende slaapplaats te vinden. Ook op de vindplaatsen zelf kan het enorm druk zijn.

De excursie naar Oberwolfach zal doorgaan tijdens het weekend van 14 en 15 juni 2008. Voor alle info betreffende de excursie kan je contact opnemen met Freddy Bollaerts op [email protected] of via 013/29.33.12. Er wordt afgesproken op zaterdag 14 juni om 09u00 aan de ingang van de Mineralienhalde Clara te Oberwolfach. Verdere info volgt in de Geolithos van mei/juni. Tip om te overnachten: Pension Wolfsklause te Oberwolfach, tel. +49 7834 308, website http://www.echle-wolfsklause.de/

Eind augustus 2008 proberen we een weekend te organiseren naar Idar-Oberstein en omgeving. Verdere info verschijnt later in Geolithos.

Mededelingen :

E-mail. We doen hier nogmaals een oproep naar de leden om hun eventuele emailadres door te geven. Sedert geruime tijd ontvangt iedereen een herinneringsmail enkele dagen vóór een GVL-activiteit! Dus degene die een activiteit vergeet te noteren in zijn agenda, wordt op deze manier nog eens herinnerd!! Ook onverwachte nieuwtjes en info worden via mail verstuurd! Dus, emailadres nog niet doorgegeven, stuur het dan naar [email protected] of iemand van het bestuur.

Website. Zoals jullie misschien al gemerkt hebben, is onze website sinds een tijdje niet meer te raadplegen. De pc van onze webmaster heeft het laten afweten. Eerstdaags zal de site terug online zijn! www.geolithos.be

Heb

je

suggesties

of

foto’s

voor

de

website,

[email protected].


stuur

een

mailtje

naar

Weetjes. *

Op zaterdag 8 maart gaat de jaarlijkse Algemene Vergadering van de Raad voor

Aardwetenschappen door bij HONA in Leuven..…

* …. In 2009 op schattenjacht in Canada?? Neem contact op met Janos….

* Te koop : “mooie mineralen” : Bert Ramaekers – Stationsstraat 18 – 3665 As ℡ 089/65 90 01

Bestuursvergadering. Verslag bestuursvergadering van 28 januari 2008

•

De ledenbijeenkomst van maart zal opnieuw georganiseerd worden in het Ontmoetingscentrum De Buiting te Paal. We proberen wel een grotere ruimte te reserveren.

•

Dit jaar zal er een excursie naar Clara in Oberwolfach georganiseerd worden.

•

Tevens proberen we dit jaar op weekend te gaan naar Idar-Oberstein en omgeving.

•

Excursie in maart naar Couvin, in april naar Beez.

•

In september wordt een microumountactiviteit georganiseerd in de vereniging. Er zal

rond

een

geïnteresseerden

bepaald

thema

gedetermineerde

gewerkt en

worden.

nog

te

De

bedoeling

determineren

meebrengt. Meer info volgt later.

Feestvergadering 11 april 2008 Geolithos – Jaargang 32 nr. 2 Blz. 6

is

dat

micromounts

Vanaf 19u30 :

Genkersteenweg 52 – 3500 Hasselt

menu 25€ per persoon - 3 uur onbeperkt eten en drinken Aperitief naar keuze: kir, sangria, of onze huiscocktail op basis van tequila en fruitsap *** Keuze van 3 soepen *** Keuze van 3 voorgerechten - Chili con carne - Spare-ribs - Sombrero-special : je stelt zelf jouw keuze van fijngesneden groenten en fijngesneden vlees samen; de kok bereidt dat voor jou terwijl je wacht, op een grote bakplaat. *** Spies die je samenstelt aan het buffet en barbecue aan tafel (vlees + vis). Uitgebreide salad-bar en warme en koude sauzen Aardappelen in de schil en rijst. *** Dessertbuffet met mousses, rijstpap, fruitcocktail en ijs. *** Koffie

En gedurende die 3 uur alle dranken : Witte en rode wijn, bier, water, frisdranken en zelfs de aperitieven kunnen aan de drankenstand zelf getapt worden.

Inschrijvingen bij Mathieu Driesen voor 1april 2008 : ℡ 011 / 725 924 of

[email protected]

Beurzen en tentoonstellingen :


TENTOONSTELLING : “Fossielen uit de kleigroeven Ampe” in samenwerking met Ltihos-Harelbeke : vanaf 23 februari 2008 in het gemeentehuis van Pittem – Markt 1 te Pittem; voor meer info : [email protected]

TENTOONSTELLING : “Toen Antwerpen aan zee lag …”; elke zaterdag van 13u30 tot 17u30 en dit nog tot 29 maart 2008; organisatie ACAM : Frans de l’arbrelaan 12 – 2170 Merksem; voor meer info : http://www.acam.be//museum/index.html#tour

02 maart 2008 : mineralen- en fossielenbeurs – marché Couvert te Hannut; open van 10 tot 18u00 – inkom gratis (info : www.champ-hannut.be).

16 maart 2008 : 33e internationale mineralen- en fossielenbeurs – in de lokalen van het Koninklijk Atheneum, Voskenslaan 60 te Gent (vlakbij St. Pieterssation) – van 10 tot 18u00.

29 en 30 maart 2008 : 13e PETREFAKTA internationale fossielenbeurs – Filderhalle Leinfelden-Echterdingen

26 en 27 april 2008 : Minerant 2008; mineralen- en fossielenbeurs – Antwerp Expo – zaal 3; van 10 tot 18 u. (info : http://www.minerant.org/MKA/minerantnl.html)

13 en 14 september 2008 : 33e internationale mineralen- en fossielenbeurs – van 10 tot 18u – Autoworld, Parc du Cinquantinaire, Brussel (info : http://cmpb.net/en/bourse.php)

Boekennieuws : Terug verkrijgbaar : Publicatie van de Belgische Vereniging voor Paleontologie (info : http://www.paleontologie.be/page/3/Publicaties/) : NR.17. R. MARQUET, De fossiele gastropodenfauna van Kallo (Oost Vlaanderen Belgie),

246

pp.,

197

z/w

fotos,

A4,

hc,

1998.

ISBN

90-71145-12-3.

Determinatiewerk met monografische en geillustreerde beschrijving van alle soorten gastropoden die tot nu toe in het Antwerpse havengebied werden aangetroffen

Een interessant artikel … een reisverslag … bezorg het ons … !!!

CHINA DINO


(Dit persbericht werd met toestemming van het Natuurhistorisch museum Maastricht overgenomen)

Het Natuurhistorisch Museum Maastricht, de Provincie Limburg en de stad Maastricht zijn er trots op vier unieke skeletten van Chinese dinosauriërs in Maastricht tentoon te stellen. De skeletten zijn nog nooit in Europa te zien geweest, maar mochten Beijing nu bij hoge uitzondering verlaten. Voortbouwend op de bestaande goede samenwerking tussen het Natuurhistorisch Museum Maastricht en het museum van Beijing kon Fokeline Dingemans, directeur van het Maastrichtse museum, de dinosaurussen uit Beijing naar Limburg halen. Daarmee was zij steden als Parijs en Londen te vlug af. Majestueus De dino’s die men straks in Centre Céramique kan bewonderen (het Natuurhistorisch Museum is hiervoor te klein…) zijn onwaarschijnlijk groot en imposant. Het meest majestueus is wel de 150 miljoen jaar oude Mamenchisaurus, een kolos van 26 meter lang

en

30

ton

zwaar.

Kleiner,

maar

niet

minder

indrukwekkend

zijn

Yangchuanosaurus, Lufengosaurus en Tsintaosaurus, elk rond de 8 meter en 3000 kilo!


- Mamenchisaurus -

- Lufengosaurus -

- Tsintaosaurus -

- Yangchuanosaurus -


Dubbelexpositie Onder de naam ‘China Dino’ is de expositie te zien van 9 februari tot en met 27 april 2008. In Centre Céramique is rond de vier skeletten een fantastische expositie ingericht met dinosauruseieren, een dinosaurusnest en vele informatieve opstellingen en spellen die de vervlogen wereld van de dinosauriërs zichtbaar maken. Er is speciale aandacht voor het klimaat en klimaatverandering in het dinosaurustijdperk. In het Natuurhistorisch Museum aan De Bosquetplein is “de Nederlandse dino” opgesteld, het andere deel van deze dubbelexpositie. Van de Nederlandse dino zijn maar een paar botten gevonden bij mergelafgravingen, maar onder meer dankzij de skeletten uit China kon een nauwkeurige reconstructie gemaakt worden van de Nederlandse dinosaurus – een primeur !

Culturele hoofdstad van Europa Voor de Provincie Limburg en de Gemeente Maastricht is China Dino de opmaat tot een aantal aansprekende culturele en maatschappelijk relevante manifestaties die ertoe moeten leiden dat Maastricht in 2018 een gooi kan doen naar de titel ‘Culturele hoofdstad van Europa’. Immers, Maastricht (en met haar de hele provincie Limburg) wil zich positioneren als een internationale cultuurstad van Europese allure. Het mogelijk binnenhalen van die titel heeft een blijvend en duurzaam effect op de economische structuur en culturele ontwikkeling. Aantrekkelijk nevenprogramma Rond de China Dino expositie is een aantrekkelijk nevenprogramma samengesteld. Denk daarbij aan lesprogramma’s voor scholen en Chinese culturele activiteiten, zoals een optreden van het Chinese Danstheater in het MECC op 15 februari. Geolithos – Jaargang 32 nr. 2 Blz. 11

De Provincie Limburg en de Gemeente Maastricht zijn van plan de economische en culturele banden met China ook na de expositie verder aan te halen om kansen die zich in de relatie met China voordoen te kunnen verzilveren.

Openingstijden: Maandag t/m zaterdag van 10.00 u tot 17.00 u. Zondag van 13.00 u tot 17.00 u (paaszondag gesloten). Bibliotheek in Centre Céramique is open volgens de reguliere openingstijden Toegang: Combiticket voor beide exposities en de reguliere tentoonstelling van het NHMM Volwassenen € 6,00 – kinderen tot 12 jaar € 4,00. (Museumkaart / CJP / Leden bibliotheek Maastricht € 4,00) Locaties: •

Centre Céramique – Avenue Ceramique 50 – 6221 KV Maastricht

www.centreceramique.nl •

Natuurhistorisch Museum Maastricht – De Bosquetplein 7 – 6211 KJ Maastricht

www.nhmmaastricht.nl Website: www.chinadino.nl

Gelezen in de kranten Nieuwe oudste vleermuis Een vijftig miljoen jaar oude vleermuis prijkt deze week op de cover van het toonaangevende tijdschrift Nature. Het dier is de nieuwe oudste vleermuis ooit en levert de oplossing van een veelbesproken vleermuizenmysterie.


Vlogen ze voordat ze in staat waren tot echolocatie, het vermogen om te zien met behulp van geluid? Of ontwikkelden ze eerst het vermogen tot echolocatie voordat ze begonnen met vliegen? Dat is een vraag die vleermuisonderzoekers al jaren bezighoudt. En hoewel er hartstikke veel van zijn – maar liefst één op de vijf zoogdiersoorten is een vleermuis – zijn fossielen die mogelijk een antwoord kunnen geven op die vraag zeldzaam. De oudste beschreven vleermuis was tot nu toe ‘Icaronycteris index’. Afkomstig uit Wyoming, Verenigde Staten en dik vijftig miljoen jaar oud. Uitsluitsel over het vleermuismysterie geeft het fossiel niet. Vliegen had het bij leven zeker gedaan, te oordelen naar de voor

vleermuizen

karakteristieke

lange

armen

en

vingers. Maar insecten opsporen door middel van echolocatie kon het beest waarschijnlijk ook. Het slakkenhuis, dat in het binnenoor zit, was wel niet zo enorm groot als bij de nu levende vleermuizen, maar het was toch duidelijk vergroot.

- Icaronycteris index. Gevonden op dezelfde plaats als de nieuwe oudste vleermuis. -

Gelukkig is er nu weer een oud beest onder de loep genomen. Een team van onderzoekers uit de Verenigde Staten, Canada en Duitsland beschrijven deze week twee fossielen van de nieuwe soort in Nature. De fossielen komen, net als die van de vorige oudste vleermuis, uit Wyoming en zijn ook zo'n 50 miljoen

jaar

oud.

Het

zijn

onmiskenbaar

vleermuizen, maar net weer even anders dan alle andere.

Primitiever,

zogezegd.

De

naam:

Onychonycteris finneyi. Onycho(-s) is Grieks en betekent klauw, nycteris betekent vleermuis. Finneyi verwijst naar de naam van de vindster van het fossiel, Bonnie Finney.

- Onychonycteris finneyi, de alleroudste vleermuis tot nu toe. Van kop tot staart meet-ie ongeveer 15 centimeter. [foto: Royal Ontario Museum, 2008]. -


De klauwen vormen één van de opvallende kenmerken van deze ‘nieuwe oudste vleermuis’. Moderne exemplaren hebben maar twee grote klauwen, één voor elke arm. Onychonycteris heeft er tien, aan elke vinger eentje. Waarschijnlijk kon het dier zich dan ook uitstekend voortbewegen in takken en bomen, schrijven de onderzoekers in Nature. En omdat de vleermuis verder relatief lange benen had, was-ie wellicht ook niet slecht in gewoon wandelen – op vier poten dan. Maar dat was natuurlijk niet de belangrijkste. De hamvragen waren: kon het dier vliegen? En was het in staat tot echolocatie? Het antwoord op de eerste vraag is een volmondig ja. Eén blik op het fossiel is voldoende om dat te kunnen zeggen. Maar het antwoord op de tweede vraag is nee. De binnenkant van de oren is helemaal niet uitzonderlijk. Het slakkenhuis is niet vergroot. Het vleermuizenmysterie lijkt daarmee opgelost. Eerst begonnen ze met vliegen, en pas daarna ontwikkelde zich het vermogen tot echolocatie. De enige prangende vraag die nu overblijft, stelt de Britse bioloog John Speakman in een beschouwend stuk in hetzelfde tijdschrift, is of het beest vooral ’s nachts of overdag actief was. Veel nachtdieren die niet aan echolocatie doen, hebben extra grote ogen, en daardoor ook extra grote oogkassen. Maar helaas zijn de koppen van beide beschreven fossielen beschadigd en de oogkassen totaal geplet. Ach, het was ook te mooi om waar te zijn. En hoe dan ook dragen deze fossielen aanzienlijk bij aan een beter begrip van de evolutie van vleermuizen, aldus John Speakman. Remy van den Brand Nancy B. Simmons e.a.: ‘Primitive early Eocene bat from Wyoming and the evolution of flight and echolocation’, Nature, 14 februari 2008 John Speakman: ‘A first for bats’, Nature, 14 februari 2008 Bron : Noorderlicht - Internet

-------------------------------------------------Elke auteur is verantwoordelijk voor de inhoud van zijn artikels.


----------------------------------------------------------------------------------------------------------------INSCHRIJVINGSFORMULIER Datum : .…/.…/….

Naam : ……………………………………………………………….…….. Voornaam : …………………………………………………………………….. Straat : ……………………………………………… nr : …… bus : .….… Gemeente : ……………………………………………………………………... Tel : ………………………… e-mail : ….………………………….…….. Interesse :

- Algemene geologie - Mineralogie - Petrologie

O O O

- Paleontologie - Bodemkunde - Andere O

O O

Lidgeld van 01 sept. tot 31 aug. :

- gewoon lid : 18 €/jaar (per bijkomend lid van hetzelfde gezin : + 5€/jaar - steunend lid : 25 €/jaar - Jeugd (- 16 jaar) : 15 €/jaar Het bedrag van de verplichte verzekering is hierin inbegrepen. Te storten op rekening nr : 235-0433721-46 op naam van :

Geologische Vereniging van Limburg, Kruisheideweg 32, B – 3520 Zonhoven

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------

deelname-formulier zoektochten Geologische Vereniging Limburg : 2008 Ondertekende verklaart zich akkoord met het zoektocht-reglement van de Geologische Vereniging Limburg en zal er zich naar gedragen tijdens de verschillende uitstappen van het jaar 2008. Het betreden van groeves of ontsluitingen gebeurt volledig op eigen risico. Het bestuur van de Geologische Vereniging Limburg en/of eigenaars van groeves en ontsluitingen kunnen onder geen enkel beding verantwoordelijk gesteld worden voor eventuele ongevallen ! Ondergetekende verklaart tevens volledig in orde te zijn met zijn of haar persoonlijke familiale verzekeringspolis. Dit formulier af te geven op de dag van de zoektocht aan de excursie-leider.

ZOEKTOCHT:……………………………………………………………DATUM :………………………….

Lid

Verantwoordelijk ouder

Voogd

Familie-lid

HANDTEKENING :

Naam en voornaam : ……………………………………………………………………………………… Adres : …………………………………………………………………………………………………….. Postcode en woonplaats : …………………………………………………………………………………. Telefoon : ……………………………………………….. Naam en leeftijd 1e kind (*) : ……………………………………………………………………………… Naam en leeftijd 2e kind (*) : ……………………………………………………………………………… (*) naam en leeftijd van het kind invullen indien U als ouder, voogd of familie-lid verantwoordelijk bent voor personen jonger dan 14 jaar.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


Interesse … ? Aarzel niet en neem contact met het bestuur. Alvast bedankt !


april 2008

Recommend Documents