25e JAARGANG NUMMER 3 MAART 2015 UITGAVE VAN DE PROTESTANTSE GEMEENTE TE LEIDEN EN DE EVANGELISCH-LUTHERSE GEMEENTE TE LEIDEN E.O.
Als je nou eens niet kon sterven door Bette Westera
Als meisje van tien was ik heel nieuwsgierig naar de dood. Ik wilde heel graag even doodgaan en dan na een dag weer verder leven, gewoon om te voelen hoe het was om dood te zijn. Ik wil je graag iets vragen, Dood. Mag ik even op je schoot? Even maar. Ik ben nog klein en vraag me af hoe het zal zijn om dichter naar je toe te leven. … Op de middelbare school las ik Alle mensen zijn sterfelijk van Simone de Beauvoir, waarin de hoofdpersoon door het drinken van een levensdrankje onsterfelijk is geworden. Moeizaam sleept zijn leven zich voort. Alles wat het leven voor stervelingen interessant maakt, is voor hem betekenisloos geworden. Het boek veranderde mijn kijk op de dood én op het leven.
Als je nou eens niet kon sterven, zou je dan op zwemles gaan? Van de hoge duikplank duiken? Zeilen zonder zwemvest aan? …
Waarlijk Aan het begin van de tweede eeuw legt bisschop Ignatius er grote nadruk op dat Jezus waarlijk mens geweest is, echt gestorven is en echt de dood heeft overwonnen. Want zo kan er in ons aardse leven waarlijk heil en in ons lijden nieuwe hoop komen. Ook in onze tijd doet het er toe dat Jezus waarlijk mens is. In zijn leven kwamen God en mens op een bijzondere manier bij elkaar. En door zijn menselijke leven openbaarde de Zoon van God het mysterie van dood en opstanding. In vertrouwen op hem mag de gelovige, gedoopt in Christus’ dood, opstaan om waarlijk mens te zijn. Daar gaat het om, en daar sturen we op aan in de aanloop naar Pasen. Cor Hoogerwerf
In het licht en in het zicht van de dood krijgt het leven betekenis. Deze gedachte bracht me op het idee een boek te gaan schrijven over de dood. Een boek met gedichten voor kinderen, waarin de dood in al zijn facetten ter sprake komt. Doodgewoon omdat de dood niet weg te denken is uit ons leven, ook niet uit dat van kinderen. Maar niets is moeilijker dan beginnen aan iets nieuws, en ook met bovenstaande gedachte als uitgangspunt kon ik nog heel veel kanten op. Illustrator Sylvia Weve begon ongeduldig te worden en stuurde mij een tekening van de dwarsdoorsnede van een stukje aarde waarin een kraai begraven lag: pootjes omhoog, wormen die aan hem knabbelen. Ik maakte er een versje bij dat het boek uiteindelijk niet haalde, maar het begin was er. Als de kraai er is geweest vieren alle maden feest. Was er nooit zo’n madenfeest dan was de kraai er niet geweest. Veel gedichten in Doodgewoon komen voort uit persoonlijke ervaringen. Zo bezoek ik met enige regelmaat basisscholen om er te vertellen over mijn boeken. Op een morgen stapte ik een lokaal binnen. Terwijl ik mij installeerde zag ik een tafeltje waarachter niemand zat. Er lagen wat schriftjes op en een pen. Daarnaast stonden een fotolijstje waarvan ik alleen de achterkant zag en een waxinelichthouder met een leeg
Leids Kerkblad | 1
Vervolg van pagina 1 aluminium kuipje erin. Ik deed mijn verhaal. Welke school het was weet ik niet meer, maar de lege stoel en het gedoofde kaarsje bleven me bij. Niets is triester dan jouw tafel naast de mijne net als toen Met je foto naast je schriften en een kaarsje naast je stiften
Colofon Leids Kerkblad is een uitgave van de Protestantse gemeente te Leiden en de Evangelisch-Lutherse Gemeente te Leiden e.o. Dit blad verschijnt 8x per jaar; tussentijds wordt (wijk-)informatie verspreid. Redactieraad De redactieraad wordt gevormd door de scriba’s of andere vertegenwoordigers van de wijken en kerkelijke organen en is verantwoordelijk voor deze uitgave. Redactie ds. A. Alblas, hoofdredacteur mw. H. Eshuis-Boter, eindredactie E. van der Plicht, algemeen mw. J.I. Schoonwater, jongerenredactie mw. E.E. Veenstra-Monteban, algemeen mw. S.G. Visscher, eindredactie en website e-mailadres van de redactie:
[email protected] Fotografen Voor gebruik van de in dit blad gepubliceerde foto’s door derden is voorafgaande schriftelijke toestemming vereist van de redactie. H.W. Bertram (hwb) J. van Duuren H. Labots E. Elstak F. Voets
N. Bavelaar mw. H. van den Broek A.P.J.J. Snepvangers mw. M. van Vliet Rob Pijpers
Advertentieredactie R. Favier, e-mail:
[email protected] Administratie, abonnementen en klachten over bezorging enz: Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, telefoon: 071-5764145
[email protected] Het volgende nummer verschijnt op 9 april De kopij moet uiterlijk op zaterdag 21 maart om 09.00 uur zijn ingeleverd: wijkberichten bij de scriba. Vormgeving
[email protected] Druk Groen Media Leiden
2 | Leids Kerkblad
En de juf die op een dag vergeet het kaarsje aan te doen Tijdens de altaarstukkenexpositie in de Hooglandse Kerk ontmoette ik Jan van Schaik. Zijn altaarstuk stond in De Tuin van de Smid: een rechtopstaande, wilgentenen mand met daarin een beeldengroep. Hij maakt wilgenkunst en grafmanden, onder andere in de vorm van een ei. Op zijn website is te lezen dat Jan als hij dood is een wilg wil worden. Ken je Jan de Wilgenman, die zo prachtig vlechten kan? … Hij vlocht een ei voor in de grond. De dood voorbij, de cirkel rond. … Hij wordt een treurwilg, sterk en groot. Zo vlecht hij leven uit de dood. Het schrijven van Doodgewoon was een confrontatie met de dood in al zijn verschijningsvormen: verdriet om de dood van een ongeboren kind, opluchting als lijden eindigt, geloof in een hier-
namaals of in reïncarnatie, zelfdoding, bermmonumentjes, het doodgaan van de hond én vreugde om leven dat doorgaat, inclusief de mooie herinneringen aan hen die het leven lieten: Opa is dood, al een poosje. Dat vind ik natuurlijk niet fijn. Maar nu heb ik wel zijn horloge, zijn koptelefoon en zijn trein. Bette Westera is jeugdboekenschrijfster en lid van de Leidse Studenten Ekklesia Doodgewoon - Bette Westera, ill. Sylvia Weve Gottmer 2014 ISBN 9789025756680
Koster in beeld Mijn naam is Ronald van Heyningen, sinds 1 januari 1997 koster beheerder van KC de Regenboog. De periode daarvoor was ik werkzaam als broodbakker. Omdat ik genoeg kreeg van 6 nachten in de week werken ben ik op zoek gegaan naar een andere baan. Mijn oog viel op een vacature als koster-beheerder in de Regenboog. Het omgaan met vrijwilligers en de diversiteit aan werkzaamheden spraken mij zeer aan. Uiteindelijk werd ik gekozen uit ruim 50 kandidaten. Ik heb het er nog steeds prima naar mijn zin, zeker ook in samenwerking met de vele mensen die werkzaam zijn als vrijwilliger in de Regenboog. Dat het voor mij de juiste keuze was blijkt wel uit het feit, dat ik er nu alweer ruim 17 jaar werk. Ronald van Heyningen
Bezoek ook onze website: www.protestantsegemeenteleiden.nl
Jong! Jacqueline Schoonwater
[email protected]
Disco zonder drempels spant de kroon Zaterdag 24 januari vond er weer een Disco Zonder Drempels plaats, een dansavond voor jongeren van 16 tot 22 jaar met een lichamelijke beperking. Een vertrouwde formule sinds 2012, op een nieuwe locatie: COC De Kroon, Langegracht 65 in Leiden. De Disco opende haar deuren voor 34 jongeren, valide en mindervalide. Tussen 20.00 en 22.00 uur dansten zij zich in het zweet onder swingende begeleiding van DJ Niels & Tim en VJ Skinfiltr8r. Fotografe Lois Troost maakte een leuke reportage door middel van fraai lichtspel in de spiegelwand. Dankzij ondersteuning van vertrouwde vrijwilligers en enkele M25 jongeren, was de Disco weer een spetterend succes.
Zip Your Lip
Zaterdag 28 maart doen we het gewoon weer! Disco zonder Drempels, COC De Kroon, Langegracht 65 in Leiden. Van 20 – 22 uur, toegang vrij.
Marijke Ouwerkerk
[email protected]
pese Unie, de zorg en de sociale voorzieningen zijn absoluut niet te vergelijken met die van ons. Steun vanuit Leiden, zoals de Maranathawijkgemeente al jaren biedt, is meer dan een hart onder de riem steken. Er wordt ook heel concreet hulp geboden en die hulp is meer dan welkom.
Bij de Jeugdkapel van de Maranathawijkgemeente/Vredeskerk staan 14 en 15 maart in het teken van Zip Your Lip for Iştihaza, een vastenactie gebaseerd op de landelijke jongerenactie ‘Zip Your Lip’. Iştihaza is een dorpje in Roemenië. De Maranathawijkgemeente steunt al vele jaren haar zustergemeente. Want, al ligt dit dorp evenals Leiden binnen de Euro-
* U kunt ook geld geven door in te schrijven op de intekenlijst. Jongeren zullen met deze lijst na de diensten van 1 en 8 maart in de foyer van de Vredeskerk staan. Tevens zullen zij familie, vrienden, collega’s of docenten vragen om te sponsoren. Mocht u niet in de gelegenheid zijn om naar de Vredeskerk te komen en u wilt de actie toch steunen, dan kunt u contact opnemen met Gerdien Hoekerswever,
[email protected]
Tijdens de Zip Your Lip actie zullen de jongeren van de Jeugdkapel 24 uur lang niets eten om daarmee Iştihaza extra onder de aandacht te brengen en geld in te zamelen. Daarom zoeken we sponsors voor deze actie. U kunt ons op verschillende wijze steunen: * Lever op 1 en 8 maart voor of na de dienst in de Vredeskerk uw lege statiegeldflessen in; * Doe een anonieme gift in onze speciale ‘ZYL-box’ in de foyer;
Leids Kerkblad | 3
Bijzonder Kerkenwerk Leiden Predikant: Secretaris: Penningmeester: Bankrekeningnr.: Website
ds. A. Alblas, Jac.P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, tel. 071 - 5232488,
[email protected] E. van der Plicht, Raaphorst 35, 2352 KJ Leiderdorp,
[email protected] F. van Dijk, Koninginnelaan 88, 2313 AT Leiden IBAN: NL 15 INGB 0000 7839 95 t.n.v. penningmeester Bijzonder Kerkenwerk www.openkerkleiden.nl
Start serie Evensongs op 12 april Op deze zondag na Pasen opent de Leidse Cantorij de serie Evensongs met een ‘Paas-evensong’. Vanuit het hoogkoor zingt de cantorij als introïtus een hedendaagse werk van John Tavener: “As one who has slept, the Lord has risen”, een mystieke compositie in grieks-orthodoxe stijl.
Verder staat de St Johns Service (Magnificat & Nunc dimittis) van Herbert Howells op het programma. De preces & responses zijn ditmaal van de 17e eeuwse componist Richard Ayleward. Zowel de chant als het anthem zijn op tekst van de paaspsalm 114 “Wenn Israel came out of Egypt”. Bijzonder aan het anthem gecomponeerd door de Hongaar Zoltán Kodály is dat gebruik wordt gemaakt van de Geneefse psalmmelodie. Het verdere programma van dit seizoen is te vinden op www.evensongsleiden.nl. Als jaarthema voor de korte meditaties is gekozen ‘de herberg van het hart’. Naast de Bijbellezing klinken teksten van de moslim-mysticus Mevlanana Rumi (1207-1273). Voor zondag 12 april is het thema van de avond: ‘als twee werelden elkaar raken’.
Als introïtus vanuit het schip van de kerk wordt de Easter Anthem van John Scott (gewezen organist van St Paul Cathedral) uitgevoerd.
Redactievergaderingen Het digitale initiatief OPEN KERK LEIDEN is in een stroomversnelling gekomen. Daarom oordeelde de commissie het
Column ‘Recht op welvaart?’ Hoe groot is mijn stukje aardbol eigenlijk? Op de website van het Wereld Natuur Fonds heb ik uitgerekend hoe groot mijn ‘ecologische voetafdruk’ is. De uitslag: 5,44 hectare. Als iedere wereldbewoner zou leven zoals ik, dan hebben we maar liefst 3,1 aardbollen nodig. Door mijn grote voetafdruk heeft iemand elders op de wereld 0,56 hectare. Een groot verschil met mijn welvaart! Iemand anders moet met minder genoegen nemen, terwijl ik graag nog meer nieuwe spullen wil kopen en luxe wil eten… Wat de rekensom nog lastiger maakt, is dat er steeds meer wereldbewoners komen, die steeds meer gebruiken dan de aarde jaarlijks kan geven aan grondstoffen en voedsel. Het is onderling niet eerlijk verdeeld, maar ook niet tussen generaties. We maken sommige rijkdommen in één generatie op. In Genesis en in de Bergrede staat dat we dankbaar moeten zijn voor wat de Schepping ons geeft: “Vraag je dus niet bezorgd af: ‘Wat zullen we eten?’ of: ‘Wat zullen we drinken?’” (Matteüs 6). Leviticus 19 leert om de oogst niet voor onszelf te houden: “Wanneer je de graanoogst binnenhaalt, oogst dan niet tot aan de rand van de akker en raap wat blijft liggen niet bijeen (…) maar laat het liggen voor de armen en de vreemdelingen”. Een wijze les! Wouter Langendoen
4 | Leids Kerkblad
wenselijk om hiervoor als redactie aparte vergaderingen te beleggen. Naast de bestaande redactieleden en de pastor die hun werk voortzetten, zijn er nieuwe redactieleden bereid om zich specifiek voor OKL te gaan inzetten. Verdere uitbreiding behoort tot de mogelijkheden.
Blogs Femke Krijger schrijft in haar blog op openkerkleiden.nl over twee documentaires die onlangs werden uitgezonden. ‘Planet of Snail’, gaat over de jonge Koreaanse dichter Young-Chan, die van kinds af aan doofblind is. ‘De kleine wereld van Machteld Cossée’ gaat over een jonge moeder van twee kinderen. Sinds haar 17e leidt ze aan het syndroom van Usher, wat betekent dat ze langzaam doof én blind wordt. Het zijn twee heel verschillende films die zichtbaar maken hoe beperkingen zowel insluiten als ruimte scheppen. Femke: ‘Ieder mens heeft beperkingen, niet altijd zo tastbaar misschien, maar evengoed aanwezig. Aan ons de vraag de brug te slaan, steeds opnieuw, tussen vermogen en onvermogen, binnen en buiten onszelf en de ander. Zo oefenen we ons in menszijn en openen we de wereld voor elkaar.’ Ad Alblas gooit een steen in de vijver met zijn pleidooi om het woord ‘gelovige’ af te schaffen. Bezoek onze pagina.
Bezoek wekelijks OPEN KERK LEIDEN: www.openkerkleiden.nl
Kerk in Nederland Protestantse Kerk vraagt leden naar hun kijk op toekomst van de kerk Grote schaal De twee miljoen gemeenteleden van de Protestantse Kerk in Nederland worden uitgenodigd om via het invullen van een vragenlijst mee te praten over de toekomst van ‘hun’ kerk. Het onderzoek wil mensen laten meedenken over de vragen: Hoe gaan we op weg naar de kerk van de toekomst? Welke uitdagingen komen er op de Protestantse Kerk af?
Plaisier: “Wanneer we ons bezighouden met de kerk op weg naar 2025 zullen we ons moeten realiseren dat de kerk niet een project van ons is. De kerk is van de Heer. Van ons wordt gevraagd oog te hebben voor de weg die de Geest met ons gaat. Als wij nadenken over de kerk op weg naar 2025 gaat het niet om het leggen van een organisatorische puzzel. Het gaat om de inhoud: kerk als geloofsgemeenschap in Jezus’ naam.” In april 2015 staat ‘Kerk 2025’ opnieuw op de agenda van de generale synode. De resultaten van het onderzoek vormen een belangrijke bron van informatie voor deze bespreking.
Predikanten niet onmisbaar
De vragenlijst staat uitgebreid stil bij onderwerpen als de situatie in de plaatselijke kerk, het imago van de PKN, het persoonlijk geloof en redenen om naar de kerk te gaan. Zo wordt bijvoorbeeld gevraagd wat kerkleden in hun gemeente inspireert, waar predikanten goed in moeten zijn en hoeveel tijd kerkenraadsleden aan hun werk besteden.
Voorbeelden van vragen - Waardoor wordt u in uw plaatselijke kerkelijke gemeente geïnspireerd? - Waar moet een predikant volgens u vooral goed in zijn? - Waarom is het kerkgebouw (minder) belangrijk voor u? - Heeft u behoefte aan verandering in uw kerkelijke gemeente? - Wordt uw behoefte aan verandering in uw gemeente gedeeld? - Is er voldoende ruimte in uw gemeente voor verandering? - Hoe zou u de manier waarop u bezig bent met uw geloof omschrijven? - Praat u wel eens met anderen over uw geloof?
Nog nooit eerder heeft de Protestantse Kerk haar leden op zo’n grote schaal betrokken bij haar plannen. Ds. Arjan Plaisier, scriba van de generale synode: “De toekomst van onze kerk gaat iedereen aan. Natuurlijk zijn er al gesprekken met deskundigen, classis en kerkenraden over dit onderwerp geweest. Maar we vinden het belangrijk dat echt iedereen over de toekomst van de kerk kan meepraten. Iedereen die de toekomst van de kerk belangrijk vindt, roep ik op deze vragenlijst in te vullen.”
De kerk kampt met krimp en vergrijzing. Tegelijkertijd proberen de gelovigen met tal van experimentele ‘pioniersplekken’ de kerk nieuw elan te geven. Plaisier voorziet dat de kerk de komende jaren scherpe keuzes moet maken. “De tijd komt eraan dat we niet alle liturgische centra overeind kunnen houden. Maar waarom zouden huiskamerkerken en gemeentekringen niet volwaardig kerk kunnen zijn? Ook moeten we nadenken over de rol van predikanten. Ze zullen belangrijk blijven, maar zijn niet de voorwaarde voor een complete viering.”
Kerk op weg naar 2025
Samen nadenken
De vragenlijst kan tot en met 31 maart 2015 worden ingevuld op de website www.protestantsekerk.nl. Het invullen van het 2025-onderzoek duurt maximaal 20/25 minuten. Uiteraard is het onderzoek anoniem.
Dit onderzoek wordt gedaan in het kader van het project ‘Kerk 2025’. Tijdens de vergadering van de generale synode in november 2014 spraken de synodeleden voor het eerst over de vraag hoe de Protestantse Kerk er in de toekomst uit zou moeten zien.
In de ogen van Plaisier is het van belang dat alle kerkgangers meedenken over dit soort kwesties. “Als je op een cruciaal punt in de geschiedenis nadenkt over de koers, dan kan dat niet de keuze zijn van een paar bestuurders. De kerk is van de gelovigen tezamen.”
De uitkomsten van de enquête worden behandeld op de komende synode, die eind april plaatsvindt. Ook kunt u bij de vragenlijst verzoeken om persoonlijk op de hoogte gehouden te worden van de resultaten.
Leids Kerkblad | 5
Raad van Kerken in Leiden Voorzitter: ds. A. Alblas, Jac.P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, telefoon 071- 523 24 88; email:
[email protected] Secretaris: vacature Internet: www.raadvankerkenleiden.nl
Freedomwalk Leiden OPROEP: loop mee op zaterdag 21 maart van 15.00-16.15 uur
gekozen persoonlijke en gedeelde levensovertuigingen. We laten zien dat we weigeren ons te laten gijzelen door het terreurgeweld, het zaaien van angst en de misplaatste pesterijen die de laatste maanden zo in het nieuws zijn. We laten ons niet van elkaar vervreemden, maar versterken juist de onderlinge banden om elkaar de vrijheid te geven en te garanderen én het respect te betonen dat alle mensen van goede wil toekomt. In kerken, moskeeën en publieke ruimten liggen flinke aantallen flyers voor eigen informatie en ter verspreiding.
Direct die avond zijn er afspraken gemaakt voor verdere stappen ter wille van de vrijheid van meningsuiting en respect. Het extremisme dient in de wortel aangepakt te worden. Wereldwijd is het antwoord ‘compassie’. In zijn naam, het nieuwste boek van Karen Armstrong, heeft in moslimkringen veel indruk gemaakt. Hierdoor is de belangstelling voor het - ook door onze kerken ondertekende - Charter for Compassion aangewakkerd. De afgelopen weken was er veel contact tussen kerken en moskeeën.
Achterliggende ontwikkelingen
Daaruit is het plan voortgekomen om de Anti-racismedag op 21 maart vanuit de verschillende religies en organisaties gezamenlijk inhoud te geven. Een stuurgroep heeft in korte tijd een programma uitgewerkt. Verdere informatie verschijnt op de facebookpagina.
Sinds de aanslagen in Parijs begin januari is de Raad van Kerken volop betrokken bij nieuwe ontwikkelingen. De afschuwelijke gebeurtenissen vormden de aanleiding voor de massale bijeenkomst op het Stadhuisplein op 8 januari. Hiervan is in het vorige kerkblad verslag gedaan.
Levensbeschouwelijk Platform Programma: - 14.45-15.00 uur: verzamelen op het Stationsplein, bij de banner van de FREEDOMWALK, makkelijk te vinden door de muziek - 15.00-16.00 uur: onder muzikale begeleiding wandelen door de stad met als eindpunt het bordes van het Stadhuis (Breestraatzijde) - 16.00-16.15 uur: ontvangst van de FREEDOMWALK met korte toespraak en het oplaten van (door de organisatie ter beschikking gestelde) ballonnen. - 16.15-17.30 uur: netwerkbijeenkomst in de Burgerzaal met korte toespraak en presentatie van een folder. Daarin worden activiteiten vermeld om op de ingeslagen weg verder te gaan.
Doel In deze FREEDOMWALK willen we onze stem verheffen vóór vrede, vrijheid en gelijkwaardigheid van iedereen. Voor de vrijheid van pers, meningsuiting en het fundamentele recht van mensen om eigen levenskeuzes te maken en hun leven in te richten op basis van in vrijheid
6 | Leids Kerkblad
De uitvoering is toevertrouwd aan het Levensbeschouwelijk Platform. Daarin zijn alle leden van de Raad van Kerken in Leiden en andere christelijke gemeenschappen vertegenwoordigd. Daarnaast zijn uiteenlopende levens- en geloofsovertuigingen vertegenwoordigd, waaronder joodse, islamitische, bahá’i en boeddhistische gemeenschappen, studentenverenigingen, politieke partijen, en maatschappelijke organisaties. Door het hierbij eveneens betrokken Platform Charter for Compassion Leiden steunt ook de Gemeente Leiden deze initiatieven.
Leids Nieuwsblad Sinds enkele weken heeft de Raad van Kerken in Leiden een wekelijkse rubriek
in het Leids Nieuwsblad! Na goede afstemming van wensen en mogelijkheden zijn we van start gegaan. In dit huisaan-huisblad kan de lezer informatie vinden over activiteiten vanuit kerken en andere religies die de eigen kring overstijgen en maatschappelijk relevant zijn. Als redactie fungeren de voorzitter en secretaris van de Raad van Kerken.
Herdenking Jodenvervolging ‘opdat wij nooit vergeten’ Bijeenkomst op 26 april om 19.00 uur in de Hooglandse Kerk Met toespraken van Peter Hein en Leo Levie, het noemen van namen door jongeren, en muzikale bijdragen van Ken Gould, Hester Groenleer en Matthias Havinga.
Inspiratie Veertigdagenkalender door Ellen Kruyt geestelijk verzorger in Verpleeghuis Topaz Overrhijn
Terwijl ik de kerstversiering in de kerkzaal opruim, valt mijn oog op de haan in de glas-in-loodramen. Het is een ‘erfenis’ van de meisjesschool die ooit aan de Willem de Zwijgerlaan stond op de plaats waar later het verpleeg- en behandelcentrum werd gebouwd. De haan doet me denken aan Pasen en ik laat mijn gedachten gaan over het thema voor de komende Veertigdagenkalender die wij hier jaarlijks met elkaar maken. De vijfde alweer, precies zolang als ik hier als geestelijk verzorger werkzaam ben. Per jaar wordt een thema gekozen dat zichtbaar wordt in de teksten voor de zondagen. Daaromheen is voldoende ruimte om alle inzendingen te honoreren. Veel bewoners bewaarden eerdere jaarkalenders. Iedereen weet dus waar het om gaat als ik half januari een eerste ronde maak om teksten, citaten, een lied, een spreuk of een oneliner te verzamelen. Tegelijkertijd zoek ik collega’s die mijn vraag hiernaar willen ondersteunen. Ik stimuleer ze om het onder de aandacht te houden, eventueel iets op te schrijven als iemand een ingeving heeft. Het streven is natuurlijk, dat vooral de bewoners hún bijdrage leveren, iets dat hen ooit troost of steun gaf in het leven. Veelal lukt dat niet zonder hulp. Door beperkingen (lichamelijk of anderszins) hebben bewoners graag enige ondersteuning. Als ik na een week de opbrengst in mijn mailbox bekijk, lees ik al veel moois. Eén
van de gastvrouwen ging er met de bewoners tijdens de koffie uitgebreid voor zitten. Al pratend kwamen ze op verrassende algemene maar ook religieuze gespreksonderwerpen. Ze overhandigt me twee velletjes papier met daarop een aantal teksten. Zelf sprak ik op een van de afdelingen met bewoners die dementie hebben. Ik schuif aan bij een tafel met een groepje dames dat graag zingt. Op mijn vraag naar een passend lied voor de kalender kijken ze aanvankelijk wat bedenkelijk. ‘Daar moeten we even over nadenken’. Zo vlak na Kerst is het inderdaad even zoeken naar een lied over Pasen of over de lente. Eén van hen oppert: ‘Als mijn moeder komt kan ik het haar vragen. Zij kent veel liedjes en de woorden weet zij vast nog wel…. ‘Wij vergeten veel’ zegt een ander. Iedereen aan tafel beaamt dit. ‘Niets aan te doen’. Dan wordt het stil. Even zijn ze in gedachten verzonken. Eén van hen begint plotseling te zingen en de anderen vallen in. Het ene lied volgt op het andere en we trekken met ons gezang de aandacht van medebewoners die elders in de huiskamer zitten. Zo zingen we een kwartiertje met elkaar. En dan is daar zomaar dat lentelied waar-
naar we allemaal zochten: ‘Word wakker het zonnetje is al op’. Iedereen kent daar de tekst van! Nog nagenietend van dit spontane zangmoment en onderweg naar mijn kamer, zie ik uit mijn ooghoek dat de echtgenoot van een bewoonster een envelop afgeeft bij de receptie: ‘Voor de geestelijk verzorger’ zegt hij. ‘Voor de kalender?’ vraagt de receptioniste. ‘Hoe weet u dat’. ’Ik heb zélf net een gedicht in haar postvak gelegd’ vertelt ze. Ze raken in gesprek over ieders bijdrage. Een van de artsen dicht Haiku’s. Ze brengt mij er één. Er komen teksten binnen van het management, gastvoorgangers, mantelzorgers, collega’s en vrijwilligers. Bij het opmaken van de kalender ervaar ik een schat aan gedachten, zinvolle, grappige, persoonlijke en ontroerende woorden. Veel mensen namen de moeite iets bij te dragen en dat is wat telt. De kalender is een cadeautje aan elkaar voor in de lijdenstijd, een hier niet onbekende fase in het leven. Vanaf Aswoensdag 18 februari liggen de kalenders op ieders kamer en in de huiskamers. De gastvrouwen lezen er dagelijks uit voor. De Veertigdagenkalender door en voor ons allemaal.
Leids Kerkblad | 7
Met respect voor uw wensen In rust en stijl afscheid nemen
du Prie BOUW & ONTWIKKELING B.V. ADMIRAAL BANCKERTWEG 23
Ichthus
Boekhandel
LEIDEN - TELEFOON 071-5222919
BijBels, Boeken en muziek www.ichthusboekhandel.nl hooigracht 35 REDKEN 2312 kn leiden
e •Leiden AMBASSADOR korevaarstraat leiden •• Telefoon: 071-5147061 Nieuwstraat 27 2•164 postbus
2300 ad leiden telefoon 071 514 32 44 telefax 071 514 35 49 e-mail
[email protected]
Dat kan 24 uur per dag, Dat was pas een mooie uitvaart. 7 dagen per week in Maar hoe regel je zoiets? ons uitvaartcentrum.
Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s
email:
[email protected]
Rhijnhof - centrum voor begraven en cremeren dan eer
Van muziek tot rouwauto: in Monuta Uitvaartwens kunt u al uw wensen vastleggen. Kijk op monuta.nl of bel ons voor een afspraak.
*** r
Al m35 jaa
Bij Monuta in Leiden denken we graag met u mee.
Monuta Luit BelVan 071der - 521 32 31 WillemMonuta de Zwijgerlaan 179, Leiden Van der Luit Willem de Zwijgerlaan 179, Leiden 071-5213231 Bel’t071 - 573 08 30 Monuta Leidse Huys Monuta ‘t Leidse Huys & Soek Gitstraat 1, Leiden Gitstraat 1, Leiden www.monuta.nl 071-5730830 Monuta Soek Hoogmadeseweg 66, Leiderdorp 071-5730834
met recht van koop BARNING PIANO’S sinds 1921 Rijkstraatweg 2171 Sassenheim Al meer dan 100 jaar is22d, Rhijnhof eenAL bijzondere www.barning.com begraafplaats met een prachtige natuur.
De steun bij iedere uitvaart.8
ZAALBERG
***
makelaardij
Het nieuwe gedeelte met mooi aangelegde vijvers en hagen kwam in 2010 gereed. De begraafplaats biedt een ruime keuze aan Verhuur van zaalruimte mogelijkheden voor begraven en as-bestemmingen. voor vergaderingen, recepties, cursussen, bijeenkomsten e.d.
Lid LMV
Korevaarstraat 35 - Tel. 071-514 91 47
- snelle transactie - snelle taxaties - scherpe tarieven
“Rijks beëdigd makelaar”
Boekhandel
***
BijBels, Boeken en muziek www.ichthusboekhandel.nl
du Prie
korevaarstraat 2e • leiden • Telefoon: 071-5147061
BOUW & ONTWIKKELING B.V. ADMIRAAL BANCKERTWEG 23 LEIDEN - TELEFOON 071-5222919
. 8
8 |
hooigracht 35 2312 kn leiden postbus 164 2300 ad leiden telefoon 071 514 32 44 telefax www.baartbv.nl 071 514 35 49 e-mail Leids Kerkblad
[email protected]
n r dra e e Al m35 jaa REDKEN AMBASSADOR
Fournituren DMC splitzijden Babykleding
Openingstijden kantoor in het Poortgebouw op werkdagen van 09.00 tot 16.00 uur e-mail:
[email protected] website: www.rhijnhof.nl
Setterlady / Setterlaine damesmode Hollandia / Ten Cate ondermode
Dusters Ochtendjassen Ondergoed Badkleding
Ichthus
Rooseveltstraat 12 - 2321 BM Leiden Tel. (071) 579 75 00 - www.groenmedia.nl
Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s
web: www.zaalbergmakelaardij.nl email:
[email protected]
leidend in communicatie productie
Beheerder : R. van Heyningen Watermolen 1, 2317 ST Leiden Tel. 071 - 52 128 58
LAAN TE RHIJNHOF 2332 HZ LEIDEN TEL. 071 532 06 09 FAX 071 532 04 48
Leiden, Tel. (071) 5123578
Kerk en Theologie
Hoge Rijndijk 114, 2313 KM
HAARHUIS VA N TO N G E R E N Kappersbenodigdheden Pruiken - Toupets Breestraat 32 Leiden Telefoon 071-5125212
Spreken over God Dijkmanschans 198
ZoeTermeerJilles de Klerk Vorig jaar promoveerde Restauratie / Renovatie / Utiliteitsbouw / Woningbouw Telefoon 079-3312993 Onderbrekingen: het begrip metaforis
[email protected]
www.haarhuisvantongeren.nl
Eberhard Jüngel? Dat is niet echt een bekende naam.
Kerk en wereld door Herman Paul
Ontkerkelijking: twee indringende vragen ‘Voor het eerst is het zover’, tamboerde dagblad Trouw onlangs: ‘Nederland telt meer ongelovigen dan gelovigen.’ Dat was een merkwaardige samenvatting van een onderzoek dat nu juist wilde laten zien dat er een groot, grijs gebied tussen ‘geloof’ en ‘ongeloof’ bestaat. Maar alarmerende koppen doen het rond dit thema goed. Ze appelleren aan een breed gedeeld gevoel dat de kerk achteruit boert. De ontkerkelijking schrijdt voort! Of zoals Trouw het bracht: ‘Ongelovigen halen de gelovigen in.’ Hoe erg is dat eigenlijk? Laten we een stap terugzetten in de tijd, naar Leiden in 1953. De Centrale Kerkenraad van de (toen nog) hervormde gemeente kwam in crisisstemming bijeen. Het aantal kerkgangers in de Sleutelstad was namelijk fors aan het dalen. Op een gemiddelde zondag zagen nog slechts 3.500 Leidenaren een hervormde kerk van binnen. Tien jaar eerder, tijdens de oorlog, waren dat er beduidend meer geweest. Hoe kon deze teruggang worden gestopt? De Centrale Kerkenraad liet een folder drukken die persoonlijk bij alle leden thuis bezorgd werd (‘Ontbreek niet op het appèl, dat iedere Zondag wordt gehouden’). Ook belegde hij een avond voor alle 150 ambtsdragers in Leiden, waar studentenpastor Klaus Oppenheimer ‘de oorzaken der onkerkelijkheid’ uit de doeken deed. Zijn nogal deprimerende betoog verscheen in druk en raakte zodoende ook buiten Leiden bekend. In reactie op sombere analyses als die van Oppenheimer greep toen de hervormde theoloog Henk Berkhof, de latere Leidse hoogleraar, naar de pen. Hij publiceerde drie artikelen die het waard zijn ook vandaag nog gelezen te worden, bijvoorbeeld naar aanleiding van het Trouw-onderzoek. Zonder zijn ogen te sluiten voor het verdriet van ouders die hun kinderen niet meer naar de kerk zien gaan, stelde Berkhof twee indringende vragen. Allereerst: klachten over teloorgang van kerk en geloof ademen vaak een zekere nostalgie naar een tijd waarin de kerk nog machtig en alom gerespecteerd was. Maar is het terecht het verleden te idealiseren? Wie naar de kerk ging ‘omdat het zo hoorde’ was daarmee nog geen christen. Wie leefde naar ‘christelijke normen en waarden’ had daarmee nog geen zicht op ‘de verrassing en de vreemdheid van Gods bemoeienis van een goddeloze wereld’, zoals Berkhof het noemde. Zou het daarom kunnen dat mensen niet minder religieus, maar eerlijker aan het worden zijn? Dat wat nieuw is niet hun ongeloof is, maar hun vrijmoedigheid om daarvoor uit te komen? Dat bracht Berkhof bij zijn tweede vraag. ‘Bevinden we ons in de zoveelste fase van een zich versnellend secularisatie-proces of in een periode waarin onverhulder dan vroeger blijkt, hoe de verhouding van Kerk en wereld de eeuwen door is geweest?’
Berkhof was overtuigd van het tweede. ‘Wij leven in een wereld waarin de werkelijke verhoudingen weer zichtbaar worden. Daarin kan blijken, dat het evangelie gericht is op en rekent met de van God vervreemde mens, niet met de gekerstende mens.’ Al moet het zout in de Leidse wond zijn geweest, Berkhof vond het zelfs jammer als mensen die met God niets hadden, niet de moeite namen zich als kerklid uit te schrijven. Laat de grens tussen kerk en wereld maar pijnlijk duidelijk worden - daar weet het evangelie wel raad mee. Later in zijn leven heeft Berkhof zich ook wel anders over kerkverlating uitgelaten. Maar ik haal zijn vragen uit 1954 hier aan, omdat deze ook vandaag tot nadenken stemmen. Zou het kunnen dat het Trouw-onderzoek niets anders aan het licht brengt dan dat mensen het altijd al gemakkelijker hebben gevonden te geloven in zoiets vaags als ‘een goede macht hierboven’ dan hun leven toe te vertrouwen aan de God die zich in Jezus Christus heeft geopenbaard? Herman Paul is bijzonder hoogleraar secularisatiestudies aan de Rijksuniversiteit Groningen en lid van de Marewijkgemeente
Leids Kerkblad | 9
Diaconie Secretariaat: Coördinator: Diaconaal werker: Redactie diaconie-pagina: Bankrekeningnrs:
De Bakkerij, Oude Rijn 44b/c, 2312 HG Leiden, tel. 071 - 5144965,
[email protected] Ton Snepvangers,
[email protected] Jacqueline Schoonwater,
[email protected] Henriëtte van den Broek,
[email protected] NL46INGB0000097065 t.n.v. Diaconie Protestantse gemeente Leiden; NL61INGB0007820129 t.n.v. Vrienden van De Bakkerij Website: www.debakkerijleiden.nl Stichting Hofjes Hervormde Diaconie:
[email protected]
‘DAGELIJKS BROOD’ OP NIEUWJAARSONTMOETING
Zoals in de uitnodiging voor de Nieuwjaarsbijeenkomst al stond: dit keer geen inleiding op de drempel van het nieuwe jaar, maar een muzikale vertelling. Muisstil werd het tijdens het optreden van kinderboekenschrijfster Bette Westera begeleid door Diederik van Essel op de gitaar. Met veel enthousiasme had zij een Joodse vertelling verdicht, onder de titel Dagelijks Brood. Het prachtige verhaal gaat over de Spaanse Jood Jacobi die met zijn vrouw Esperanza uit Spanje naar Jeruzalem is gevlucht om daar een nieuw bestaan als schoenlapper op te bouwen. Hij gaat er naar de synagoge, die de sjammes (koster) netjes schoonhoudt, zonder ervoor betaald te worden. Esperanza staat al gauw bekend als de bakster van de mooiste en lekkerste challe (gevlochten brood dat gegeten wordt op Joodse feestdagen). Zij noemt het Pan de Dios, Brood van God.
Op vrijdagmiddag 16 januari was het weer gezellig druk op de Nieuwjaarsontmoeting in De Bakkerij. Vele vrijwilligers, vrienden, bezoekers en organisaties, betrokken bij het werk van de diaconieën, hieven het glas en wensten elkaar een gelukkig of zalig 2015. Beide voorzitters van de diaconieën memoreerden kort een aantal in het oog springende zaken van het afgelopen jaar. De hulpvragen bij de Individuele Hulp namen explosief toe. De Kindertelefoon, het Oriëntatiejaar en de projectleider van M25 vertrokken uit De Bakkerij. Daarentegen startte het project Jobgroups en de inzameling van babyspullen door De Goemoers, kwamen er een nieuwe straatpastor en twee nieuwe projectleiders van M25 Leiden Regio, kregen twee deelnemers van M25 een jeugdlintje, en was het project Toegewijde Kunst een succes. En eind maart wordt de nieuwe vleugel van het zo bekende bejaardenhuis Casa Diaconala in Targu Mures in Roemenië geopend, waar Stichting De Carolusgulden uit Leiden een aanzienlijke subsidie voor gaf.
10 | Leids Kerkblad
Wat dat alles met elkaar te maken heeft en hoe het Jacobi, zijn vrouw, de sjammes en het Pan de Dios vergaan kunt u lezen op de website waar het hele verhaal, dat op alle fronten aansluit bij de historie, inspiratie en inzet van Diaconaal Centrum De Bakkerij, te downloaden is.
PAASBRODENACTIE Rond Pasen houdt Diaconaal Centrum De Bakkerij weer de Paasbrodenactie. De broden worden in speciaal formaat gebakken door Bakkerij Van Maanen. De opbrengst is bestemd voor het hulpverlenende werk van de samenwerkende diaconieën (RK en PgL).
de kerkdienst af te halen in uw wijk- of parochiekerk.
VROUWENDAG LEIDEN 2015: IEDERE VROUW EEN ARTIEST Ook dit jaar organiseert de Stichting Vrouwennetwerk Leiden e.o. weer een inspirerende ontmoeting in het kader van Internationale Vrouwendag in het Stadhuis van Leiden. Dit keer onder het motto: Iedere vrouw een artiest, de kunst van ‘net even anders’. Hoe creatief ben je? Is jouw leven ook net een theater? Welke rol is jou toebedeeld? En welke zou jij het liefst willen spelen? Ga mee op avontuur: speel mee, durf uit je rol te vallen en neem de regie.
Een Paasbrood van 400 gram kost € 5,00. Daarvan komt € 1,70 ten goede aan het diaconale werk. Meer info vindt u in de flyer die in de kerken verspreid is. In de kerkdiensten van 28 februari, 1, 7 en 8 maart kunt u aan de hand van een flyer een brood bestellen. De Paasbroden zijn in het weekend van 28/29 maart na
Het programma is dit jaar opgebouwd rond enkele inleidende gedachten van de Leidse wethouders Roos van Gelderen en Marleen Damen, improviserend muziektheater van de Veenfabriek
o.l.v. Paul Koek, een uitgebreid aanbod van creatieve ontmoetingen, een informatiemarkt, een multiculturele modeshow en een muzikaal optreden van Bonbon Fiësta. Wanneer: zondag 8 maart, 13.00-18.30 uur, Stadhuis van Leiden, toegang € 2,50. Nadere info: www.vrouwendagleiden.nl en in de flyer die overal verspreid is. Aanmelden: via
[email protected]
EINDE WERKZAAMHEDEN DFA
werp van het Diaconaal Weekeinde 2013. Franstalige Afrikanen namen deel aan de Vredeswake. Enkele dames deelden enthousiast hun opgedane kennis in het kookatelier van Lekker-GezondGoedkoop en liepen regelmatig mee in de modeshow van het Vrouwennetwerk! Tot slot hebben de medewerkers zich ingezet voor gemeenschapsvorming door een Conseil des Femmes op te richten, al snel gevolgd door een Conseil des Hommes en uiteindelijk één gezamenlijk Conseil de la Communauté. Dergelijke ontmoetingen werden gezien als kweekvijver voor gezamenlijke projecten, sociale ontmoetingsplek en klankbord voor de werkzaamheden van de DFA.
Aparte diaconie niet haalbaar en ook niet langer nodig
De Diaconie Franstalige Afrikanen (DFA) heeft per 1 maart haar werkzaamheden beëindigd. De Individuele Hulp aan Franstalige Afrikanen zal vanaf die datum weer worden gewaarborgd door de medewerkers van Diaconaal Centrum De Bakkerij.
Drie jaar aandacht voor hulp en ondersteuning De afgelopen drie jaar hebben de projectmedewerkers van de DFA zich met veel inzet en energie gericht op verschillende speerpunten. Allereerst de individuele en vaak complexe hulpvragen rond levensonderhoud, huisvesting, verblijfsvergunning, naturalisatie, e.d. Daarnaast de begeleiding van mensen naar en het toegankelijk (en begrijpelijk) maken van het bestaande (Nederlandse) hulpverleningscircuit. Ook was er aandacht voor sociaal isolement en de integratie van de Franstalige Afrikanen in de Leidse samenleving, door bekendheid te geven aan de pracht, trots en diversiteit van de Afrikaanse cultuur. Tweemaal is op uitbundige wijze Afrikadag gevierd, vooraf gegaan door een Flashmob in de binnenstad. DFA opende haar deuren voor de KerstTocht 2013 van Fields of Wonder. Er is herhaaldelijk kleding ingezameld voor projecten in Congo. DFA en het opvanghuis Makaazi ya Imani vormden onder-
Het welslagen en de mogelijke voortzetting van het project na afloop van de pilotfase was afhankelijk van de behoefte aan een zelfstandige diaconie van en voor Franstalige Afrikanen, het draagvlak vanuit de gemeenschap zelf en de financiële haalbaarheid. De medewerkers van de DFA hebben moeten constateren dat het aantal hulpvragen de laatste tijd sterk is afgenomen. Deels dankzij de inspanningen van de medewerkers zelf in het verlenen van passende hulp op talloze vragen die in de beginperiode vanuit de gemeenschap naar voren kwamen, maar ook omdat diverse mensen van de doelgroep vanuit de regio - en sommigen ook vanuit ons land - vertrokken zijn. De werkdruk werd in de loop van het derde jaar laag, waardoor het in stand houden van een aparte diaconie met twee parttime medewerkers niet meer te verantwoorden is. Daarnaast bleef de inzet en betrokkenheid vanuit de gemeenschap teleurstellend. Een en ander heeft ertoe geleid dat de DFA moet concluderen dat de structuur van een aparte diaconie te groot van opzet is om in deze vorm te laten voortbestaan.
We moeten helaas afscheid nemen van onze projectmedewerker Patricia Mabolia. Tamara Breton blijft actief als coördinator van het diaconaal jongerenproject M25 Leiden Regio en bij de opzet en uitbouw van het nieuwe pilotproject Lekker-Gezond-Goedkoop dat 1 maart van start is gegaan onder leiding van Gerda Pieters. En Ndayitabi Nzabamwita blijft als vrijwilliger betrokken bij de opvang en begeleiding van hulpvragen vanuit de Afrikaanse gemeenschap en het beheer van het opvanghuis Makaazi ya Imani.
OPENING NIEUWE VLEUGEL CASA DIACONALA IN TARGU MURES Op zondag 29 maart vindt de officiële opening plaats van de nieuwe vleugel van het bejaardencentrum van de Fundatia Lazarenum in Targu Mures, Roemenië. Met een kerkdienst in de Burchtkerk, het onthullen van een plaquette, het bezichtigen van de nieuwbouw, een receptie en een diner voor de gasten. Vanuit Leiden zijn erbij: vertegenwoordigers van Stichting De Carolusgulden, waarvan een aanzienlijke bijdrage kwam voor de bouw, vertegenwoordigers van de diaconieën en enkele oud-deelnemers aan de werkvakanties van M25 Roemenië. De opening van de nieuwbouw van het Casa Diaconala vindt plaats ongeveer 25 jaar na het eerste contact met de gemeente van de Burchtkerk. In die 25 jaar is er veel gebeurd. Een overzicht van ‘25 jaar verbonden met Roemenië’ is te downloaden via www.debakkerijleiden.nl
Steun en hulpverlening gegarandeerd Franstalige Afrikanen kunnen uiteraard ook na 1 maart onveranderd bij De Bakkerij terecht voor hulp en ondersteuning, ook voor plannen rond projecten en activiteiten. Het diaconale team is altijd bereid om mee te denken over de haalbaarheid van de plannen, adviezen te geven en te helpen bij het zoeken en aanschrijven van fondsen. Het opvanghuis Makaazi ya Imani (Leiden ZW) blijft voorlopig gehandhaafd, afhankelijk van de ontwikkelingen rond de bed/bad/ brood voorziening van de gemeente Leiden.
Leids Kerkblad | 11
Leidse Binnenstadsgemeente Predikant: ds. A. Alblas, Jac.P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, mail:
[email protected] tel. 071 - 5232488, bij voorkeur tussen 08.00 en 09.00 uur, bij spoed: 06 - 54797098 Secretariaat: Nieuwstraat 20, 2312 KC Leiden Scriba: M. Dijkstra, tel.: 06 - 25275203,
[email protected] Penningmeester: mw. G.G. Betgen-Vroomans, Nijmanhof 2, 2375 WD Rijpwetering Bankrekeningnr.: IBAN: NL30INGB0000111806 t.n.v. penningmeester Binnenstadsgemeente; doel s.v.p. vermelden Wijkkerk: Hooglandse Kerk, Nieuwstraat/Middelweg Wijkgebouw: Het Hooglandsche Huys, Moriaansteeg 7, 2312 KD Leiden Website wijkgemeente: www.leidsebinnenstadsgemeente.nl Website Hooglandse Kerk: www.hooglandsekerk.com Koster/beheerder: R. Hartsuiker, tel. 071 - 5149636,
[email protected]
GEMEENTELEVEN Geboren Op 16 januari is Daniël Harm Pool geboren. Dankbaar en blij zijn Stefan en Dorien Pool-Rijkaart met hun tweede kindje; zusje Sofie vind hem al heel lief. Op 3 februari is Chiquita Elisabeth geboren. Haar intens gelukkige ouders Jasmijn en Maxim Snippe en haar broertje Allan noemen haar Louisa. Ook op 3 februari is Anna geboren. Zij is de dochter van Jantien en Roel Bolt. Hun trouwtekst siert ook haar geboortekaartje: ‘dat liefde en trouw u nooit verlaten’.
Overleden Op 21 december is overleden dhr. Joop Immink, hij woonde aan de Stevensbloem en werd 77 jaar. Boven de kennisgeving van zijn overlijden staat te lezen: ‘Schippers varen naar oost, schippers varen naar west, maar wie op God vertrouwt, vaart het best’. Daaruit spreekt zijn vertrouwen in de Heer. De afscheidsbijeenkomst werd gehouden op zaterdag 27 december op Rhijnhof. Op 14 januari is dhr. Rob van den Broek overleden. Hij woonde aan de Octavialaan en werd 57 jaar. ‘Als het einde komt, en als ik dan bang ben, mag ik dan bij jou?’ stond op de kaart te lezen. Zo is het gegaan. Net een maand ervoor trouwde Rob na een relatie van 25 jaar met Ruud Pranger. In de armen van zijn geliefde is hij gestorven. Voor Rob en Ruud ging er een enorme kracht uit van het samen bidden, onze handen ineen. Wat een energie gaf dit. In de dankdienst schetste Ruud op onnavolgbare wijze het leven van Rob, gevolgd door vele lieve
12 | Leids Kerkblad
woorden van vrienden en prachtige muziek. In het hoogkoor van de Hooglandse Kerk namen we afscheid van Rob. Op 20 januari is mw. Huibertje Jongejanvan den Berg overleden. Zij was de weduwe van Cor Jongejan die jarenlang president-kerkvoogd van de Hervormde Gemeente Leiden was. Na zijn overlijden verhuisde zij naar Oegstgeest, maar bleef verbonden met onze gemeente. De herdenkingsdienst is gehouden op 23 januari in het Groene Kerkje. De tekst op de rouwkaart was hun trouwtekst: ‘Wees getrouw tot de dood en Ik zal u geven de kroon des levens’. Haar lijfspreuk met een eigen tekening sierde de rouwkaart: ‘Geef me een stukje blauw en ik maak er een hemel van’. Na een korte ziekte is op 26 januari overleden dhr. Jacob Zwart. Hij werd 86 jaar en woonde lange tijd aan de Lange Mare en later aan de Brigantijnwal 11. Bewust nam hij afscheid. Op de vraag of hij het einde kon aanvaarden antwoordde hij ‘zonder enig voorbehoud’. Het bidden gaf hem verlichting bij zijn laatste levensfase. Omringd door zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen en zijn zus is hij heengegaan. De afscheidsdienst vond plaats in het Groene Kerkje in Oegstgeest. Volgens gebruik bij de Christengemeente begeleidde het voorlezen van delen uit het Johannesevangelie de laatste gang van zijn lichaam, tot aan het slot van de dienst.
Op 13 februari is mw. Truus BronsHouweling overleden. Zij werd 85 jaar en woonde aan de Van Bachemhof. Samen met haar man Joop is zij bijna niet weg te denken uit de Hooglandse Kerk. Muziek was haar geloofstaal. Ze groeide op bij de vrolijke muziek van het Leger des Heils. Toen Joop organist werd stond zij hem bij om de registers te bedienen. Vele jaren klonk haar prachtig zuivere sopraanstem in de Leidse Cantorij. Haar geloof en leven zijn te vatten in één woord ‘blijmoedig’. We namen in een prachtige dankdienst in de Hooglandse Kerk op 18 februari afscheid van haar.
Koffie met de dominee In de bovenzaal van het Hooglandsche Huys bij de schouw staat de koffie met cake klaar. Al snel volgt de slagroom…. De afgelopen maand waren er vier bijeenkomsten. Daarbij barsten de gesprekken direct los. Trouwe kerkgangers leren toch nog weer andere trouwe kerkgangers kennen. We delen vreugde en verdriet. We spreken over de gang van zaken en de toekomst van de kerk. Er wordt veel gelachen. Op dinsdag 10 en donderdag 19 maart zijn gastvrouw Gré van der Voorst en ik er weer; ingang Hooglandsekerkgracht 50, graag aanmelding vooraf.
Ontmoeting Turkse moskee Er waren al jaren contacten, maar na de bijeenkomst op het Stadhuisplein vroeg de voorzitter van de Mimar Sinan moskee aan het Kooiplein of hij een keer een gebedsdienst van ons mee mocht maken. Dat gebeurde op 25 januari. Hij was er samen met zijn vrouw en dochter en de vice-voorzitter. De kerkenraad ontving hen gastvrij en informeerde de
kerkgangers over dit bezoek. De reacties op de dienst waren hartelijk en instemmend. Binnenkort zijn kerkenraadsleden te gast bij een gebedsdienst in de moskee.
tijdens een bijeenkomst die begint om 16.00 uur.
Koorvesper
Hooglandse 700 jaar Op 16 januari was de eerste activiteit in het kader van het jubileum van ons kerkgebouw. In opdracht van het PSTheater interviewde journalist Marcel ten Hooven drie gasten in het kader van het programma ‘geloven in Leiden’. Als wijkpredikant mocht ik vertellen over de betekenis van de kerk in onze maatschappij, met enkele persoonlijke noten gekruid.
kinderen het Jona-lied uit volle borst, lazen voor uit de Bijbel, zongen hun eigen liedjes, deden gebeden. De ‘domino’ was al de klassen langs geweest en verwerkte wat hij had gehoord in ‘de fabel van de druppel’ naar rabbijns voorbeeld.
CITYKERK Inwijding icoon De Koptische bisschop in Nederland zal naar Leiden komen op zondagmiddag 7 juni om de icoon die in de Hooglandse Kerk hangt in te zegenen
Op 22 maart is er weer een koorvesper in het hoogkoor van de Hooglandse Kerk. Een projectkoor onder leiding van cantor-organist Theo Visser verzorgt de liturgie die ongeveer drie kwartier duurt. Aanvang is 19.00 uur.
Groet
Deze weken voor Pasen zijn in de kerk bijzonder intens. Velen willen geen dienst missen. We volgen het bijbelrooster voor deze tijd met aandacht voor het kinderproject ‘met open handen’. Ondertussen slaan de vertegenwoordigers van verschillende religies en maatschappelijke organisaties de handen ineen voor de organisatie van de FREEDOM WALK op 21 maart (zie pag 4). Wie op die zaterdag een uurtje beschikbaar kan stellen is bijzonder welkom om dit vredessignaal af te geven. Op naar Pasen, Gods nieuwe wereld tegemoet. ds. Ad Alblas
LEREN Bewust geloven De tien deelnemers in drie verschillende groepen zijn enthousiast van start gegaan. Ze werken met eenzelfde programma. De verschillende invalshoeken (en agenda’s) vroeg en om ‘maatwerk’ dat alleen geboden kan worden in meerdere groepen.
Verdiepingskring Op 16 en 26 maart komt deze kring bij elkaar in het Hooglandsche Huys, om 20.00 uur. Door middel van ‘bibliodramamet-woorden’ maken de deelnemers zowel kennis met een Bijbels begrip of figuur als met de persoon die deze introduceert. Verrassende en diepgaande ontmoetingen zijn het gevolg. Wees welkom in de kring.
Kring ‘kerkgeschiedenis’ Op donderdagochtenden 5 en 26 maart komt deze kring onder leiding van Jan den Boeft samen in het Hooglandsche Huys, van 10.00-12.00 uur. Informatie en aanmelding bij de kringleider (tel. 5132657).
Afsluiting Bijbels project Op 20 februari werd het Bijbels project ‘water’ afgesloten. De leerlingen, leerkrachten en ouders van de p.c. basisschool ‘De Springplank’ in Het Gebouw kwamen in drie groepen naar de drie vieringen in de Kooikapel. Daar zongen
VIEREN Op 8 maart gaat het over de tempelreiniging. De graaicultuur van pakken wat je krijgen kunt tegenover de bidcultuur, van ontvangen en delen. Op 15 maart gaat ons gemeentelid Gerdien Neels voor in de dienst. Op zondag 22 maart is het zondag Judica (doe mij recht). Daarbij lezen we de richtlijnen die Jezus geeft aan zijn volgelingen. Over recht doen en je verzetten tegen onrecht. Het thema is ‘waar sta jij…?’ De jongeren van de Wordt Vervolgd groepen denken en doen mee.
Goede Week van Pasen Op 29 maart is het palm- en passiezondag, de eerste van een volle Goede Week van Pasen. We lezen uit Johannes 12 met als kerntekst “Leve de man die door God gestuurd is!”. Op 2 april vieren we Witte Donderdag met muziek, meditatie en maaltijd. In gedachten en riten maken we het laatste Avondmaal mee. Aangrijpend hoogtepunt is dat Jezus het brood breekt en uitdeelt, alsof hij het zelf is. Thema is ‘Het beslissende moment’. De LSE viert mee. Op 3 april vieren we de Goede Vrijdag. Om 10.00 uur is er een dienst van Woord en Sacrament, met avondmaalsviering aan de tafel. We lezen daarbij het lijdensevangelie uit Johannes 18, met als thema ‘Ik moest de waarheid bekend maken’. Om 19.00 uur is de dienst op dezelfde manier opgebouwd; dan verleent de Leidse Cantorij haar medewerking. We lezen Johannes 19 met als thema ‘Zo moest het gaan…’ Op 4 april vieren we om 22. 00 uur de Paaswake mee met de LSE. Op 5 april is het grootst denkbare feest: Pasen! De grote deuren van de kerk gaan open, feestelijke klanken van orgel en trompet begroeten de kerkgangers. De Leidse Cantorij verleent muzikale medewerking. Het thema is ‘Wakker van het eerste licht’. Op 12 april gaat ds. Rienk Lanooy van de Kloosterkerk in Den Haag voor in onze dienst.
Leids Kerkblad | 13
Leidse Studenten Ekklesia Secretariaat: Rapenburg 100, 2311 GA Leiden, 071 - 5134558,
[email protected], www.ekklesia.leidenuniv.nl, www.ekklesialeiden.nl, www.rapenburg100.nl Studentenpastores: ds. Rob van Waarde (PKN), 06 - 41935997,
[email protected] pastor Walther Burgering (RK), 06 - 2956 2865,
[email protected] Participantenpastor: ds. Christiane van den Berg-Seiffert (PKN), 071 - 5125137,
[email protected] Academiepredikant: ds. Christiane Berkvens-Stevelinck (Rem.), 010 - 2298774,
[email protected], www.moederoverste.nl Rekeningnummers: Voor lidmaatschap LSE en vrijwillige bijdragen: NL66 INGB 0004 8198 29 t.n.v. Vereniging LSE Voor diaconaat: NL42 INGB 0003 3133 66 t.n.v. Stichting Diac. Fonds LSE Vereniging LSE: Amos Kater,
[email protected], Marga Bakker, vicevoorzitter,
[email protected] Wim Schouten,
[email protected], Diederik van Essel,
[email protected]
HOOGLANDSE VIERINGEN Iedere zondag is er om 11.45 uur een oecumenische viering van de Leidse Studenten Ekklesia in de Hooglandse Kerk. Deze vieringen worden niet alleen door studenten bezocht, maar ook door anderen die aangesproken willen worden in een taal die niet dogmatisch is, maar ook niet vrijblijvend. De diensten zijn op internet rechtstreeks of later te beluisteren via www.kerkomroep.nl De teksten van de meditaties zijn na twee weken verkrijgbaar op de informatietafel. Meestal zijn ze ook te vinden op www.ekklesialeiden.nl onder ‘overwegingen’.
Serie diensten over ongerijmdheden bij Johannes In de Veertigdagentijd gaan de meditaties over de zeven ‘kruiswoorden’ van Jezus. Deze kruiswoorden komen verspreid over de vier evangeliën voor en toevallig zijn het er bij elkaar zeven. Het is niet aan te nemen dat de evangelisten dat getal met elkaar hebben afgesproken. Het is verleidelijk om de keuze van de kruiswoorden met het karakter van de evangeliën in verband te brengen. De schreeuw vanuit een diepe verlatenheid staat bij Marcus en is door Matteüs van hem overgenomen. Misschien past het bij de menselijkheid van Jezus die bij Marcus sterk naar voren komt. Bij Matteüs is de lijdende Jezus ook een zwijgende Jezus; misschien heeft hij zich daarom tot slechts één woord beperkt. Opvallend is dat twee woorden bij Lucas met het thema ‘vergeving’ verband houden. Lucas heeft bijvoorbeeld ook de gelijkenis van de verloren zoon en het verhaal over de redding van Zacheüs. Bij hem vinden we niet de verlatenheid van de beide andere evangelisten maar de overgave waarmee Jezus zich aan God toevertrouwt. Ook Johannes heeft drie kruiswoorden. In één van deze drie
14 | Leids Kerkblad
vertrouwt hij zijn moeder en de leerling die hij lief heeft, aan elkaar toe. Wat zou de achtergrond hiervan kunnen zijn? De beide andere kruiswoorden zijn als het ware elkaars contrapunt: tegenover het smartelijke “ik heb dorst” staat het triomferend klinkende “het is volbracht”. Bij Johannes is Jezus de Zoon die zijn goddelijke opdracht volbrengt; wil hij daarnaast beklemtonen dat hij ook voluit mens geweest is? Op Goede Vrijdag gaat de overweging over het zevende kruiswoord. De Schola zingt dan Die sieben Worte Jesu Christi am Kreuz van Heinrich Schütz.
Walther Burgering: nieuwe rk-studentenpastor De LSE heeft een nieuwe katholieke studentenpastor, Walther Burgering. Hij is 19 uur per week werkzaam voor het oecumenisch studentenpastoraat in Leiden. Het bestuur van de LSE prijst zich gelukkig dat hiermee het oecumenisch studentenpastoraat in Leiden ook vanuit de katholieke kerk weer bemenst is, en ziet vol vertrouwen uit naar een prettige en vruchtbare samenwerking.
IN MEMORIAM Lenie van Rijn 1928 - 2015 Overleden op 11 januari 2015. Wie haar gekend heeft, ziet haar nog zo voor zich, met die mooie mengeling van beslistheid, humor, nuchterheid en vriendelijkheid. Lenie heeft een staat van dienst als studieadviseur aan de faculteit scheikunde van de universiteit en in de Leidse politiek voor de PvdA. Wij herinneren ons haar als een bewogen vrouw die zich
al jaren té afhankelijk van anderen voelde. Lenie is als een tevreden vrouw, verzoend met de dood, gestorven. Op 16 januari is zij ten grave gedragen na de uitvaartdienst in de Hooglandse Kerk.
Louwrens Hessel 1931 - 2015 Op 31 januari is overleden Louwrens Hessel, 83 jaar oud, weduwnaar van Co van der Kooij, een trouw bezoeker van onze diensten en een actieve participant van het eerste uur. Louwrens voelde zijn leven als voltooid en is in alle rust overleden. Zijn lichaam heeft hij ter beschikking gesteld aan de wetenschap. De afscheidsbijeenkomst is gehouden in de Hooglandse Kerk op 6 februari. Na afloop zijn bloemen gebracht naar het graf van zijn vrouw Co en zijn dochter Irene. We gedenken hem met eerbied en genegenheid.
Afscheid van Henk Schouten en Jac van der Hoeven Op zondag 18 januari nam de LSE afscheid van Jac van der Hoeven en Henk Schouten als pastores, die na hun emeritaat op verzoek nog enkele jaren in deeltijd actief bleven als pastor voor de participanten. Het bestuur van de vereniging bedankte hen bij monde van Marga Bakker enorm voor hun belangrijke inzet de afgelopen jaren! Wim Schouten, secretaris van de LSE, bood elk van de beide pastores een prent van de Hooglandse Kerk aan.
Agenda Vriendenconcert Hooglandse Kerk
De vieringen zijn in de Hooglandse Kerk, Nieuwstraat 20a, Leiden. Aanvang: 11.45 uur zaterdag 7 maart, Hooglandse Kerk, 18.30 uur Vriendenconcert zondag 8 maart ds. Jan Delhaas - Dit is uw zoon… maandag 9 maart, Rapenburg 100, 20.15 uur In gesprek met …. Welmoed Wels over Mali zondag 15 maart ds. Henk Schouten - Mijn God, mijn God zondag 22 maart prof. Cor van Bree - Mij dorst
Op zaterdag 7 maart geeft de Schola Cantorum o.l.v. Wim de Ru een klein concert. Uitgevoerd worden werken van Duruflé en Distler, gevolgd door enkele liederen uit het ‘gewone’ repertoire. Aanvang 18.30 uur, ingang Hooglandsche Huys. Iedereen welkom.
Drie maandagavonden over Mali - In gesprek met .... In maart start de LSE een nieuwe serie van drie maandagavonden over de situatie in Mali, steeds op Rapenburg 100, aanvang 20.15 uur. Op maandag 9 maart spreekt Welmoet Wels over haar persoonlijke ervaringen bij de VN-vredesmissie in Mali.
zondag 29 maart - Palmzondag ds. Henk Schouten - Het is volbracht maandag 30 maart, Rapenburg 100, 20.15 uur In gesprek met …. Rob van den Boom over Mali donderdag 2 april - Witte Donderdag, 19.30 uur dienst met LBG vrijdag 3 april - Goede Vrijdag, 21.30 uur pastor Maria Draaijers - Vader, in uw handen zaterdag 4 april - Paaswake, 22.00 uur ds. Jan Delhaas zondag 5 april - Pasen ds. Christiane van den Berg zondag 12 april - Beloken Pasen ds. Christiane Berkvens maandag 13 april, Rapenburg 100, 20.15 uur In gesprek met …. Herman van Bemmel over Mali zondag 19 april ds. Karin van den Broeke - Verbindingsdienst
Cluster Binnenstad Contactadres: dhr C. van Vliet - e-mail:
[email protected]
Aswoensdag in de Hooglandse Op 30 maart praat Rob van den Boom over Mali vanuit zijn werkervaring met ontwikkelingssamenwerking. Op 13 april vertelt Herman van Bemmel over de relatie die Voorschoten heeft met Kita in Mali.
Landelijke dag van de verbinding De LSE organiseert op zondag 19 april een Landelijke dag van de verbinding, met een viering in de Hooglandse Kerk waarin zal voorgaan ds. Karin van den Broeke. Burgemeester Lenferink opent de markt van maatschappelijke organisaties. Prof. Hans Opschoor gaat met belangstellenden in gesprek over Idealisme Nieuwe Stijl, en met de Schola Cantorum gaan we verbindend zingen. Meer hierover in het volgende kerkblad.
De drie clustergemeenten Leidse Binnenstadsgemeente, Marewijkgemeente en Leidse Studenten Ekklesia begonnen de Veertigdagentijd met een gezamenlijke vesperviering, voorafgegaan door een sobere maaltijd op Aswoensdag. Folly Hemrica, de nieuwe Leidse straatpastor, was bij de sobere maaltijd aanwezig en vertelde over het straatpastoraat in het algemeen en over haar eerste ervaringen. Ze is inmiddels al aardig ingewerkt en wordt vaak herkend op straat. De mensen die zij ontmoet hebben vaak veel moeilijkheden. Die doen een beroep op haar aandacht en steun. Met enige regelmaat verzorgt zij een begrafenisdienst voor één van hen. Zij betoogde dat de kerk juist voor dit soort mensen open moet staan. De vesperviering werd gehouden in het hoogkoor van de Hooglandse Kerk. Staand in een kring. Met de jassen aan in de koude kerk. Stilte. En dan het licht van de paaskaars dat de kring werd binnengedragen. Muziek van een viool en een fluit. Een viering met een bijzondere sfeer. Ds. Ad Alblas vertelde over de traditie om gelovigen met de as van palmpaastakken van het afgelopen jaar een kruisje op het voorhoofd te tekenen. Een askruis. Teken van inkeer en boete. Teken van stof en vergankelijkheid. Maar dat niet alleen. Ook teken van toekomst. Nieuw leven dat uit de as herrijst. Ds. Ton Jakobs las de eerste verzen uit Jesaja 58 en sprak over vasten. Wat doe je eigenlijk als je vast? Vasten luistert nauw. Het gaat erom het evenwicht goed te bewaren. Na de zegen konden diegenen die dat wilden een askruisje ontvangen.
Leids Kerkblad | 15
Hervormde Marewijkgemeente Predikant: ds. T. Jacobs, Edelkarper 28, 2318 NK Leiden, tel. 071 - 8870207,
[email protected] Scriba: Jan en Tineke Domburg, Loevestein 42, 2352 KP Leiderdorp, tel. 071 - 5897816, e-mail:
[email protected] Penningmeester: P. Jasperse, Postbus 62, 2300 AB Leiden, tel. 071 - 5610122,
[email protected] Bankrekeningnr.: NL62 INGB 0001 7202 66 t.n.v. Hervormde Marewijkgemeente Lange Mare 48, 2312 GS Leiden, tel. 071 - 5121208 Wijkkerk: Marekerk, Lange Mare 48, 2312 GS Leiden, tel. 071 - 5121208 Beheerder kerk en wijkgebouw: P. Breedijk, tel. 06 - 57721473 Website: www.marekerk.nl
Op weg naar Pasen Op mijn bureau ligt een klein boekje van ds. Jos Douma, Op weg naar Pasen. Jezus ontdekken in de 40 dagentijd. In de inleiding schrijft hij: ‘Jezus Christus is onze gekruisigde en opgestane Heer! Dat is het centrum van het evangelie. Het is goed om daar in de weken naar Pasen toe bij stil te staan en er stil van te worden. Die weken naar Pasen toe heten in de traditie van de kerk de Veertigdagentijd. Ze vormen een periode van bezinning, verootmoediging en stille verwondering. Want we mogen de God van de Bijbel kennen als een liefdevolle God die zijn eigen Zoon geeft om af te rekenen met de zonde van de wereld.’
kerken bevat een aswoensdagritus, inclusief het askruisje. Ik moest hier behoorlijk aan wennen, maar inmiddels zie ik de waarde van dit symbool.
Palmzondag De gewoonte om op Palmzondag de belijdenisdienst te houden verwijst naar de doop in de paasnacht in de Vroege Kerk van de catechumenen (doopkandidaten). ‘Hoewel er geen uniformiteit in tijdsduur en opzet van het catechumenaat bestond, spreken diverse belangrijke bronnen over een proeftijd van drie jaar. Globaal gesproken gaat het om een leerprogramma dat uit twee fasen bestaat. De eerste fase begint op het moment dat men zich aanmeldt bij een in de kerk bevoegd persoon. Men ontvangt dan basisonderricht in de beginselen van het christelijk geloof.
Veertigdagentijd
Ook wonen de nieuwelingen de eerste helft van de samenkomst van de gemeente bij. Voordat de viering van het avondmaal begint, wordt men weggezonden. De deelname aan het sacrament is alleen aan de gelovigen voorbehouden. De tweede fase van het catechumenaat begint wanneer men zich veertig dagen vóór Pasen aanmeldt om gedoopt te worden. Er volgt dan een periode van intensieve catechese en geestelijke voorbereiding op de doop. In de paasnacht vindt de doop plaats. Daarna ontvangen de nieuwe leden van de kerk nog een bijzondere vorm van onderricht, de zogenaamde mystagogische catechese (de sacramenten en soms ook het Onze Vader). Alleen de leden van de kerk mogen deze geheimen kennen.’ (overgenomen uit: W. Verboom, De alphacursus onderzocht, 2002.)
Op Aswoensdag hebben wij in de vesper Jesaja 58:1-10 gelezen. Mooi om zo te beginnen met de Veertigdagentijd. Deze tijd voor Pasen is vanouds een periode van boete en inkeer. Vasten, bijvoorbeeld in de vorm van soberder eten en/ of drinken of minder tv kijken of geen facebook, hoort daar voor steeds meer gelovigen bij. Het Dienstboek van de
In onze gemeente hopen zes of zeven mensen belijdenis van het geloof te gaan afleggen. De belijdenisgroep bestaat uit negen personen, maar niet ieder doet belijdenis of doet dat in onze gemeente. Ik kijk terug op een mooi seizoen en zie met hen uit naar het prachtige moment dat ze JA mogen zeggen tegen de Here.
In dit dagboek neemt de auteur ons mee op weg naar Pasen aan de hand van verschillende Schriftgedeelten. Een aanrader! Ik wens u een gezegende tijd toe.
Geboren en gedoopt ‘Twee paar oogjes kijken ons aan - wij weten het zeker - wonderen bestaan.’ Op 12 januari is Emily Elena Lelieveld geboren. Ze is de dochter van Patrick en Nellie Lelieveld (Boekenburg 2, 2352 XK Leiderdorp). Wij feliciteren dit gezin van harte met de komst van Emily. Ze zal op DV zondag 8 maart gedoopt worden.
16 | Leids Kerkblad
Stille Week In de Stille Week willen we weer samen met de Christelijke Gereformeerde Kerk en de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt een viertal vespers houden. Op verzoek van de Werkgroep missionair stadswerk willen wij dit jaar nadenken over het Lam van God. De volgende Bijbelgedeelten zullen aan bod komen: maandag 30 maart - Exodus 12 dinsdag 31 maart - Jesaja 53 woensdag 1 april - Johannes 1:19-34 donderdag 2 april - Openbaring 5:6-14 De vespers beginnen om 19.30 uur. Allen hartelijk welkom!
Goede Vrijdag en Pasen Alweer een heel aantal jaren zijn we in de avonddienst op Goede Vrijdag gewend om te luisteren naar liederen uit één van de passionen. Dit jaar hoopt MareVocale de koralen te zingen uit de Johannespassion van Händel. In de lange Schriftlezing worden de koralen geweven zodat het lijdensevangelie dichter bij het hart van de hoorders komt. In deze dienst willen wij het Heilig Avondmaal vieren en zo stil staan bij de betekenis van het lijden en sterven van Jezus Christus. In de morgendienst op Eerste Paasdag wil MareVocale twee stukken gaan zingen uit de Messiah van Händel: ‘Since by man came death’ en ‘But thanks be to God’. ds. Ton Jacobs
Agenda
Missionair Stadswerk
zondag 8 maart - Derde Lijdenszondag doopdienst
Missionair ouderling: Bastiaan Koutstaal
woensdag 11 maart - Biddag voor gewas en arbeid 15.00 uur, Kinderbiddagdienst in de Opstandingskerk 19.30 uur, Biddagdienst in de Marekerk
Kunst in de kerk
zondag 15 maart - Vierde Lijdenszondag jeugddienst
In het najaar van 2014 heeft de Marewijkgemeente een toezegging gekregen van het vitaliseringsfonds om in de komende 1,5 jaar enkele kunsttentoonstellingen te kunnen organiseren. Het eerste project wordt georganiseerd rondom Pasen. Op zaterdag 28 maart en 4 april is de kerk geopend van 11.00 - 17.00 uur. Wij hebben kunstenaar Willem Zijlstra uitgenodigd om enkele van zijn kunstwerken uit de serie Het Agnus Dei (het Lam van God) te exposeren. Willem Zijlstra volgde een half jaar lang een lam van zijn geboorte tot aan zijn dood. Dit lam is opgezet en neergelegd op een stapel van kranten. Dit altaar van kranten staat symbool voor al de gruwelijkheden waartoe de mens in staat is. Het onschuldig gedode lam verwijst naar Jezus die stierf voor al de zonden, die de hele mensheid heeft begaan. Het tweede kunstwerk bestaat uit drie deurposten die besmeerd zijn met bloed van het lam. Deze deurposten verwijzen naar het eerste Joodse Pesach. Het Joodse volk kreeg de opdracht om een lam te slachten en het bloed aan de deurposten te smeren. Dit gaf hen bescherming tegenover de engel die alle eerstgeborenen in Egypte zou doden. Deze deurposten staan symbool voor de weg van de vrijheid die zij mochten inslaan. Tevens laten wij een film zien die de kunstenaar heeft gemaakt over het leven, sterven en opstanding van dit lam. U bent van harte uitgenodigd om de kunstwerken te komen bekijken, die confronteren en tot nadenken zetten over de diepste betekenis van het lijden en sterven van Jezus. Gerdien Baaij
Moderne passion in Leiden Op zaterdag 21 maart brengt Wandeltheater Dolorosa het passieverhaal naar Leiden. De naam Dolorosa verwijst naar
woensdag 18 maart Gemeenteavond naar aanleiding van ons beleidsplan zondag 22 maart - Vijfde Lijdenszondag ’s middags themadienst over Galaten 4 zondag 29 maart - Zesde Lijdenszondag – Palmzondag belijdenisdienst Vespers in de Stille week - 19.30 uur maandag 30 maart, Marekerk - ds. J. Groenleer dinsdag 31 maart, Opstandingskerk - ds. A. de Snoo woensdag 1 april, Herengrachtkerk - ds. J. Groenleer donderdag 2 april, Marekerk - ds. T. Jacobs vrijdag 3 april – Goede Vrijdag 19.30 uur dienst m.m.v. MareVocale zondag 5 april - Eerste Paasdag dienst m.m.v. MareVocale zondag 12 april ’s middags themadienst over Galaten 5
de Via Dolorosa. Over deze weg in Jeruzalem liep Jezus naar zijn kruisdood buiten de stadspoort.
mensen mee naar toe te nemen. Meer informatie over Dolorosa staat op www.wandeltheaterdolorosa.nl.
Tijdens een rondleiding van 80 minuten tussen levende standbeelden, dansers en muziek beleven bezoekers het lijdensverhaal van Jezus. De kracht van de voorstelling is dat er nauwelijks woorden aan te pas komen. Een gevarieerde mix van levende standbeelden, dans, vlaggen, live muziek en zang, afgewerkt met veel prachtige kostuums en de indrukwekkende omgeving van de kerk, geeft je het gevoel zelf in het 2000 jaar oude verhaal rond te lopen.
De toeangsprijs is € 15,00 (inclusief koffie/thee). Joram Bakker
Deze moderne passion van de hand van artistiek leider Carla Veldhuis is de afgelopen zeven jaar met groot succes uitgevoerd in Deventer. Op 21 maart beleeft Leiden de primeur van wandeltheater Dolorosa met vijf voorstellingen. Het wordt georganiseerd door vrijwilligers uit verschillende kerken uit Leiden en omgeving. Het Wandeltheater is op 21 maart 2015 in de Hooglandse Kerk. Het stuk is bedoeld om
Leids Kerkblad | 17
Maranathawijk Kerkelijk medewerkers: Elly Mulder, tel. 0654640544, e-mail elly@textfilter.nl Mario Boelen, tel. 0651903576, e-mail
[email protected] Consulent: dr. G.J. Venema (Vredeskerkgemeente, gegevens: zie aldaar) Scriba: Bas van Velzen, Coornhertstraat 7, tel. 5132551, e-mail
[email protected] Bankrekening (IBAN): NL43 INGB 0000 2407 76, t.n.v. Protestantse Maranathawijkgemeente Leiden Wijkkerk: Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden Internet: www.vredeskerk-leiden.nl Kerkdienst op internet: www.kerkomroep.nl Wijkcentrum: ‘De Wijkplaats’, Topaaslaan 23, 2332 JC Leiden, tel: 7851276 Beheerder: Jacintha Groen, tel. 5763372, e-mail
[email protected]
Elly Mulder stelt zich voor Met ingang van 1 februari heeft de kerkenraad van de Maranathawijk mij aangesteld als medewerker voor het project Zorgzame Kerk - een geweldige uitdaging - die ik met beide handen aangrijp. Als 17-jarige deed ik in 1980 belijdenis in de Hervormde Kerk in Pijnacker bij dominee G.G.S. van Hoogstraten. Twee jaar later vertrok ik naar Leiden om er nooit meer weg te gaan. Wellicht is mijn gezicht voor sommigen niet geheel onbekend. Vanaf 2006 was ik zeven jaar lang diaken voor de Vredeskerkwijkgemeente. In hetzelfde jaar besloten Maranathawijk en Vredeskerk hun diensten in het vervolg gezamenlijk te vieren. Voor mij was de kennismaking met de Maranathawijkgemeente vanaf het begin heel positief. Maranathawijkers zijn ‘doeners’ en in dergelijk gezelschap voel ik mij goed thuis! Inmiddels heb ik er bijzondere mensen leren kennen en koester ik enkele warme vriendschappen. Door deze aanstelling krijgt mijn relatie met de kerk in Leiden een nieuwe impuls, als medewerker voor de Maranathawijk voor het project Zorgzame Kerk, dat wij samen met Kerk-in-Actie vormgeven en waarover ik u binnenkort graag nader hoop te informeren. Binnenkort rond ik mijn studie Religiewetenschappen aan de Universiteit Leiden af. Ik bezin mij nog op het vervolg, een master Theology and Religious Studies of Geestelijke Verzorging. Intussen kijk ik uit naar de samenwer-
18 | Leids Kerkblad
king met de Maranathawijkgemeente! Indachtig de woorden van José van het Veld-van Breda in het vorige kerkblad: ‘onbevangen en open voor alle nieuwe dingen die op me afkomen, in het vertrouwen dat ik het niet alleen hoef te doen’. Elly Mulder
Opbrengst kerstcollecte 2014 In het vorige kerkblad hebt u al een impressie kunnen lezen en een foto kunnen zien van onze kerstactie. Volledigheidshalve willen we u nog graag de totaalopbrengst van de actie doorgeven: het mooie bedrag van € 1.498,00 werd bijeengebracht. Gevers en ‘lopers’ hartelijk bedankt voor dit prachtige resultaat. De opbrengst is, zoals bekend, voor de kerstattentie aan gemeenteleden van 75 jaar en ouder (en anderen die daarvoor in aanmerking kwamen) en het kerstfeest van de kinderen in de Vredeskerk. Elly Venekamp-van Hal
Inloopmiddag in De Wijkplaats Door omstandigheden kon de inloopmiddag in februari niet doorgaan, maar in maart hopen we op donderdag 19 maart vanaf 14.30 uur weer bij elkaar te komen in De Wijkplaats. Elly Venekamp-van Hal
Uit de oude doos De ouderen onder ons herinneren het zich nog wel: de Nieuwsbrief van de Maranathawijkgemeente die tussen oktober 1993 en juni 2006 maandelijks verscheen. In huize Venekamp zijn alle exemplaren nog bewaard en ik wil u een bepaald stukje uit 1998 niet onthouden. Het illustreert hoe in zo’n betrekkelijk korte tijd heel veel kan veranderen. Het stukje heeft betrekking op de contacten met onze zustergemeente in Istihaza in Roemenië en is geschreven door, de inmiddels overleden, Arie Smittenaar (een pionier in dit werk). ‘De titel is: Geen moeilijke keus. En het stukje: Onlangs kreeg ik een brief uit Roemenië. Niet zo heel bijzonder, dat
gebeurt wel meer. Maar wat mij opviel waren de portokosten. Zes postzegels met een waarde van 4250 lei, ofwel omgerekend ƒ 1,20. Op een brief naar Roemenië moet ƒ 1,00 geplakt worden. Bij een gemiddeld inkomen van ƒ 2.200,00 is dat te doen, maar als je van een gemiddeld inkomen in Roemenië van ƒ 110,00 rond moet komen is een brief sturen naar Nederland onbetaalbaar. Je kunt dan kiezen: of een brief sturen of drie broden kopen. Dan kies je toch voor het laatste. We zeggen dikwijls: We horen zo weinig van hen, ze schrijven bijna niet, maar ik kan dit goed begrijpen. Ik weet zeker dat ze in gedachten bij ons zijn maar een brood gaat voor een postzegel.’ In een tijd waarin internet en e-mail gemeengoed zijn geworden is het niet meer van groot belang hoeveel een postzegel kost. Daar speelt natuurlijk ook in mee dat in Roemenië de situatie ook verbeterd is. Elly Venekamp-van Hal
Ter nagedachtenis Op woensdag 21 januari overleed in Robijnhof Adrianus (Aad) Segijn op 86-jarige leeftijd. Op de rouwkaart staan de volgende woorden, die aangeven hoe zijn leven is geëindigd: ‘Als je ouder wordt en niet meer weet waar je bent. Als je mensen ziet maar ze niet meer herkent. Je niet meer bewust bent van liefde en pijn. Dan zal de eeuwige rust een verlossing zijn.’ Meneer Segijn was de echtgenoot van Lenie Segijn-Mulder, die eveneens in Robijnhof woont. Hij was vader van vier kinderen en opa van vier kleinkinderen. Zij waren zijn grootste trots. Hij genoot ten volle van hen. Tijdens zijn militaire dienstplicht, hij was toen nog zeer jong, diende hij in Indonesië. De ervaringen die hij daar opdeed, hebben hem voor het leven getekend. In zijn werkzame leven was hij landmeetassistent bij het Kadaster. Vooral in het
Agenda onderweg zijn in de dienstauto had hij veel plezier. Dieptepunten in het leven van Aad Segijn waren er, helaas, ook. Het overlijden van zijn moeder, aan wie hij zo gehecht was, was voor hem een diep dal. En de periode waarin hij het moeilijk had met zichzelf en zijn vrouw, was zeer zeker ook een donkere tijd. Omdat Aad Segijn zo door het leven heen verschillende leeuwen en beren op de weg zag en omdat hij het zo nodig had ‘naar grazige weiden’ te worden geleid, lazen en overdachten we in de dankdienst voor zijn leven Psalm 23. Moge Aad Segijn ‘in het huis van de Heer verblijven tot in lengte van dagen’. We wensen de nabestaanden en anderen die hem liefhadden Gods nabijheid en kracht bij het dragen van dit verlies.
Giften Gift, ontvangen ten behoeve van het wijkwerk: van A.R.M. de W.(ontvangen op 29-12-2014) € 25,00. Van fam. v.d.V.W.: €10,00. Van A.R.M. de W. (ontvangen op 27-01-2015): € 25,00. Hartelijk dank aan de donateurs! Met vriendelijke groet, de penningmeester De opbrengst van de collecte in Schouwenhove van 10 december 2014 bedroeg €129.50 bestemd voor de Ebola actie en de collecte van 21 januari 2015 voor St. Straatpastoraat: € 89.20. Willy van Hal, penningmeester werkgroep Schouwenhove
Gemeentemaaltijden Veertigdagentijd Dit jaar zetten we de traditie ‘gemeentemaaltijden’ in de periode voor Pasen weer voort. Naast de maaltijd, waar we geld voor een goed doel bij elkaar eten, proberen we de woensdagen stil te staan bij de veertig dagen voor Pasen door een ‘opening en sluiting’ met elkaar te vieren. Het zijn sobere maaltijden, omdat dat past in deze weken van inkering voor Pasen. We hebben een gevarieerd menu samengesteld en onze kokers zijn er klaar voor! Deelname bedraagt € 6,50 per persoon; geen geld voor een gezellige avond en een lekkere maaltijd. De data staan in de agenda. In verband met de verkiezingen slaan we woensdag 18 maart over. U kunt zich opgeven na de dienst bij
woensdag 4 maart - 18.00 uur Gemeentemaaltijd in De Wijkplaats, boerenkool met worst woensdag 11 maart - 18.00 uur Gemeentemaaltijd in De Wijkplaats, chili con carne woensdag 18 maart - 14.30 uur Kerkdienst in Schouwenhove, ds. Marjan Driessen donderdag 19 maart - 14.30 uur Inloopmiddag in De Wijkplaats dinsdag 24 maart - 13.30 uur -14.45 uur Naaiatelier in De Wijkplaats vrijdag 27 maart - 14.30 uur Bijbelgesprekskring over de Bergrede, Vijverzaal, Robijnhof vrijdag 27 maart - 16.00 uur Bijbelgesprekskring over de Bergrede, 11e etage, Schouwenhove dinsdag 31 maart - 13.30 uur-14.45 uur Film in De Wijkplaats woensdag 1 april - 18.00 uur Gemeentemaaltijd in De Wijkplaats, nasi dinsdag 7 april - 13.30 uur- 14.45 uur Iets creatiefs in De Wijkplaats dinsdag 14 april - 13.30 uur-14.45 uur Naaiatelier in De Wijkplaats woensdag 15 april - 14.30 uur Kerkdienst in Schouwenhove, Mario Boelen dinsdag 21 april - 13.30 uur-14.45 uur Naar de bollenvelden, verzamelen bij De Wijkplaats woensdag 25 maart - 18.00 uur Gemeentemaaltijd in De Wijkplaats, macaroni dinsdag 28 april - 13.30 uur-14.45 uur Naaiatelier in De Wijkplaats dinsdag 5 mei - 14.00 uur-16.30 uur: (meivakantie) naar de speeltuin en buurtinloop in De Wijkplaats dinsdag 12 mei - 14.00 uur-16.30 uur (meivakantie) picknick en spelletjes en buurtinloop in De Wijkplaats
Sam Anes (
[email protected]) of bij Henk Middelkoop (071-5723601). José van het Veld
Nieuwjaarsborrel Dinsdag 27 januari was het weer zo ver, de lopers van de ‘Actie Kerkbalans’ kwamen hun enveloppen inleveren. De afgelopen twee jaar koppelen we hieraan de Nieuwjaarsborrel voor alle vrijwilligers uit de ‘Maranathawijk’ in De Wijkplaats. We begonnen met een kopje koffie of thee, waarna José een (dank)woordje sprak namens de voorzitter. Het was fijn om elkaar weer allemaal te zien en te spreken. Onder het genot van een hapje en een drankje is het een gezellig latertje geworden. José van het Veld
Leids Kerkblad | 19
Vredeskerk Predikant: dr. G.J. Venema, Voltastraat 22, 2316 DN Leiden, tel. 071 - 5137919,
[email protected] Scriba: mw. R. Smit, p/a Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden,
[email protected] Penningmeesters: R. Boter, Zeemanlaan 41, 2313 SW Leiden en A.G. Leeuwis, Veilingkade 42, 2321 GW Leiden Bankrekeningnr.: NL32 INGB 0008 28 55 72 t.n.v. Protestantse wijkgemeente Vredeskerk Wijkkerk: Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5142317 Koster/beheerder: H. Holswilder,
[email protected] Website: www.vredeskerk-leiden.nl
We bevinden ons in de veertig dagen voor Pasen, een tijd van inkeer en bezinning. Meer dan anders hebben we die bezinning nodig. Er gebeurt immers van alles in onze wereld: openbare executie van christenen, aanslagen op synagogen, bedreiging van moslims. Daardoor ontstaat verwarring en groeit er angst. Het vraagt inspanning en bezinning om elkaar op de weg van de vrede te bewaren. In deze veertig dagen mogen we ons richten op de vrede die God voor ons bewaart.
Gedachtenis Anneke Kern-Esbach (1929-2014) Op oudejaarsdag 2014 overleed mevrouw Kern, 85 jaar oud. Anneke Kern was een karakteristieke vrouw, een bijzonder mens. Ze was onvermoeibaar nieuwsgierig en altijd hongerig naar kennis, met een brede belangstelling. Haar enorme collectie stripalbums waarom ze in stad en land bekend stond, getuigde hiervan. Ze leende haar naam aan de winkel in de Breestraat, ‘Mevrouw Kern’. Even groot was haar passie om heilige boeken in de grondtalen te willen lezen. Op late leeftijd
begon ze bijvoorbeeld nog aan Bijbels Hebreeuws, om de Tora goed te kunnen begrijpen. Nóg groter was haar nieuwsgierigheid naar en betrokkenheid op mensen met wie zij leefde en die ze ontmoette. Ze was er voor haar man, kinderen, en kleinkinderen, een leven lang. Maar ook contacten met huisbewoners in haar huis aan de Witte Singel, of in de laatste jaren - een bezoekje in haar woning bij Groenhoven kon ze enorm waarderen. De laatste maanden van het voorbije jaar gingen haar gezondheid en conditie snel achteruit. Haar leven was afgerond, en vredig is ze ingeslapen. In de afscheidsdienst voorafgaande aan de crematie hebben we haar passie voor woord, betekenis en ontmoeting in het licht van Johannes 1:1 gezien: ‘In den beginne was het Woord, en het Woord was bij God, en het Woord was God.’
Hans van Wezel (1950-2015) Op zondag 8 februari is Hans van Wezel plotseling overleden, op de leeftijd van 64 jaar. De schok was groot, in het bijzonder voor zijn vrouw Gea en haar familie; des te groter omdat Hans een einde aan zijn leven heeft gemaakt.
Niemand weet waarom. In de dienst bij het afscheid hebben we gelezen uit Psalm 139: ‘Al zei ik: Laat het duister mij opslokken, / het licht om mij heen veranderen in nacht, / ook dan zou het duister voor u niet donker zijn - / de nacht zou oplichten als de dag, / het duister helder zijn als het licht.’ Tijdens de dienst en in het samenzijn na de begrafenis hebben we ons verdriet kunnen delen, samen troost gezocht en gevonden in de Woorden uit de Schrift. Dat was goed om te doen. Het gemis zal natuurlijk enorm blijven. Voor ons als gemeente, omdat Hans actief was op allerlei manieren, en bovendien aardig en behulpzaam voor velen. Maar vooral natuurlijk voor zijn vrouw Gea. We wensen haar en haar familie Gods troostende nabijheid in de komende tijd, met de woorden uit 1 Korintiërs 13, de trouwtekst van Hans en Gea: ‘Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde.’ De namen van Anneke Kern-Esbach en van Hans van Wezel zij ons allen tot zegen.
Eeuwig Licht - passieconcert Capella Vocale Op zondag 22 maart brengt het Leidse kamerkoor Capella Vocale in de Vredeskerk het passieconcert ‘Lux Aeterna’, Eeuwig Licht. Het koor staat onder leiding van Monique Schendelaar en medewerking verlenen organist Maarten Boonstra en een blazersensemble. De titel verwijst naar de smeekbede om ‘Eeuwig Licht’, een bekend deel uit de traditionele requiemmis. Het concert opent met muziek van Antonio Lotti (ca. 1700), die haast voelbaar de kruisiging van Christus verklankt (‘Crucifixus’). Daarnaast is gekozen voor de ’Music for the Funeral of Queen Mary’ van Henry Purcell (1659-1695), afgewisseld met de vitale klanken van een blazersensemble. Het concert wordt afgesloten met het monumentale ‘Lux Aeterna’ voor koor en orgel van Morten Lauridsen, een intiem werk dat hoop en geruststelling laat klinken.
20 | Leids Kerkblad
Zondag 22 maart, 15:00 u Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, Leiden. Kaarten: € 12,50 (voorverkoop | 65+ | CJP) / € 15,- (zaal). Voorverkoop via
[email protected]. Meer informatie: www.capellavocale.nl.
Afsluiting basiscatechisatie
bekend en dat brengt ons tot de vraag: wanneer en waar is het verhaal ontstaan en wat is de relatie van het Bijbelse zondvloedverhaal tot het Babylonische? Onlangs heeft mijn collega en vriend Irving Finkel van het British Museum in London een zeer interessant boek gepubliceerd over een tot nu toe onbekend kleitablet met een beschrijving van de Ark, een extra aanleiding om nog eens goed naar dit intrigerende verhaal te kijken.’
Binnenkort gaan de jonge catechisanten hun basiscatechisatie afsluiten. Twee jaar lang hebben zij wekelijks samen gesproken over allerlei onderwerpen met betrekking tot kerk, Bijbel en religie. Regelmatig zijn we ook op excursie geweest. We sluiten de catechese in stijl af. Op zaterdag 7 maart gaan we naar Amsterdam en bezoeken daar het Bijbels Museum en het Joods Historisch Museum. Ruim een week later, op zondag 15 maart, zullen de catechisanten aan de dienst meewerken en vertellen over hun ervaringen.
‘Laten wij bidden…’ De diensten in de Vredeskerk kenmerken zich door een actieve betrokkenheid van de ambtsdragers. Niet alleen de dominee, maar ook de ouderling en diaken van dienst gaan voor in de gebeden. Op die manier komen de gebeden elke zondag echt uit het midden van de gemeente. Soms wordt wel gedacht dat dit lekker gemakkelijk is, vooral voor de dominee, alsof het uit tijdsbesparing wordt gedaan. Dat is echter niet de motivatie en ook niet hoe het gaat. Aan gebeden moet je werken, en wanneer je dat samen doet, vraagt het om contact en overleg, om afstemming en betrokkenheid. Het kan altijd weer beter en er valt altijd nog meer te leren, ook van elkaar. Daarom spreken we op de gemeenteavond in maart over de gebeden in de eredienst. Wat is de functie van de verschillende gebeden? Is er herkenning in de woorden die worden gekozen? Wat zijn uw ideeën over bidden in de eredienst? De avond is bedoeld voor ieder die zich betrokken weet bij de zondagse diensten in de Vredeskerk. Woensdag 11 maart, 20.00 uur, in de foyer van de Vredeskerk. We sluiten om ca. 22.00 uur af met een avondgebed.
De zondvloed ter discussie Op woensdag 18 maart zal Theo Krispijn tijdens een contactmorgen een inleiding verzorgen over het verhaal van de zondvloed. Niet het verhaal uit de Bijbel, maar een andere versie, uit Babylonië. Theo Krispijn is assyrioloog. Hieronder een introductie op zijn inleiding. ‘Toen de Engelse geleerde George Smith in 1872 een lezing hield over een kleitablet met een Babylonisch zondvloedverhaal, dat in veel details op het Bijbelse verhaal leek, was dat een sensatie. Geleerden vroegen zich af wie nu van wie het verhaal overgenomen had: Israël van Babylon of andersom. Inmiddels is de zondvloed in verschillende versies uit Babylonië en Assyrië
Hebt u interesse? U bent welkom voor koffie met een interessant gesprek, in de foyer van de Vredeskerk, vanaf 9.45 uur.
Rondom de eredienst Tot Pasen lezen we in de zondagse eredienst uit het Evangelie naar Marcus. Hieronder vindt u een overzicht. In de Stille Week is er elke dag een dienst: op maandag, dinsdag en woensdag een oecumenisch avondgebed in de Oud-Katholieke Kerk, daarna de diensten van de Heilige Drie Dagen, in de Vredeskerk. Met een hartelijke groet, en tot ziens in en rondom de eredienst, dominee René Venema zondag 8 maart Marcus 11:11-26, de tempelreiniging ambtsdragers leggen ambt neer en bevestiging Mario Boelen en Elly Mulder (Maranathawijkgemeente) zondag 15 maart Marcus 12:28-34, het grote gebod afsluiting basiscatechisatie (zie hiernaast) zondag 22 maart Marcus 13, rede over de laatste dingen zondag 29 maart - Palmpasen Marcus 11:1-11, de intocht in Jeruzalem m.m.v. Dawwagiem o.l.v. Tim Hermsen maandag 30 maart 19.30 uur - oecumenische vesper, Oud-Katholieke Kerk dinsdag 31 maart 19.30 uur - oecumenische vesper, Oud-Katholieke Kerk woensdag 1 april 19.30 uur - oecumenische vesper, Oud-Katholieke Kerk Witte Donderdag 2 april Marcus 14:1-25, de paasmaaltijd - Dienst van Schrift en Tafel Goede Vrijdag 3 april Marcus 14:26 - 15: 47, de passie m.m.v. gelegenheidskoor, o.l.v. Maarten Boonstra Stille Zaterdag 4 april Marcus 16:1-8, de opstanding Zondag 5 april - Pasen 8.30 uur - paasontbijt - een feestelijk begin van de dag Hooglied 3 en Johannes 20:1-18 dienst voor jong en oud, Schrift en Tafel. Voor actuele informatie: zie www.vredeskerk-leiden.nl
Leids Kerkblad | 21
Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest Predikant: mw. ds. E. M Ezinga, Pieter Bedijnstraat 32, 2202 VK Noordwijk, tel. 06 - 81118017,
[email protected] Ouderenwerker: Casper van Dongen,
[email protected], tel. 06 - 39771287 Scriba: H. van der Vlist, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 - 5790677 Penningmeester: mw. E.T. van der Vlist-Zandstra, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 - 5790677 Bankrekeningnr.: NL51 INGB 0000 5349 30 t.n.v. penningmeester Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest Wijkkerk: Antoniuskerk, Boshuizerlaan 11, 2321 TS Leiden (vieringen: zie pagina 35 en 36) Wijkcentrum: ‘De Verdieping’, Stevensbloem 269, 2331 JD Leiden, tel. 071 - 8882393 Website: http://leidenzuidwest.protestantsekerk.net
Nieuwe predikant (50%) Wijkgemeente Leiden Zuidwest stelt zich voor Graag stel ik me voor aan u allen: Op 8 maart word ik in de Antoniuskerk bevestigd als predikant voor de wijkgemeente Leiden Zuidwest. Mijn aanstelling is voor 50% en is in principe voor een periode van zeven jaar. Mijn naam is Ellis Ezinga en in samenwerking met de ouderenpastor ga ik mijn schouders zetten onder een stuk opbouwwerk in de Bevrijdingswijk en de Stevenshof. Ik ben 50 jaar oud. Vanaf 1992 ben ik predikant, begonnen in Westerlee en Heiligerlee, Oost-Groningen, waar we twee zoons kregen, vervolgens Zwolle, en nu alweer twaalf en een half jaar in Noordwijk. Dit steeds samen met mijn man Willem Biesheuvel, ook predikant. Het verlangen naar een nieuwe werkplek met andere uitdagingen ging kriebelen. Maar omdat we intussen 150% werken, is dat niet gemakkelijk te vinden in één woonplaats. Vandaar dat ik van ons beiden als eerste de stap waag, waardoor wij voor het eerst niet meer samenwerken. Ik blijf natuurlijk wonen in Noordwijk waar mijn man en ik wandelend in de Noordwijkse duinen alles goed door kunnen spreken. Wat trekt mij in deze wijkgemeente? Om te beginnen het warme saamhorigheidsgevoel, dat ik op de website terugvond in een prachtige foto met handen die elkaar stevig vasthouden, en de sociale bewogenheid die spreekt uit concrete projecten voor de minder bedeelde naaste.
22 | Leids Kerkblad
Mijn passie is zingen. Ik zing zelf graag maar probeer ook altijd anderen bij een dienst te betrekken in zang- en muziekgroepen - dat komt goed uit in het zanglustige Leiden Zuidwest! Verder bespeur ik een verlangen naar oecumene en samenwerking - geen wonder als je in hetzelfde gebouw, de Antoniuskerk, kerkt. Misschien dat de christelijke meditatie waar ik al jaren ervaring mee heb, ook hier een plek krijgt. Wat me bovenal trof, is een verlangen in deze wijk om er wat van te maken in deze tijd van secularisatie, in een stad, onderdeel van een grote Protestantse Gemeente. De eerstkomende tijd zal ik besteden aan kennismaking, in de wijk en ook erbuiten. Om vervolgens - samen met de gemeente en de ouderenpastor - mooie plannen te maken voor het nieuwe seizoen. Overigens vind ik het in deze tijd belangrijk om ook buiten de kerk actief bezig te zijn - dat kan dan ook bij een parttime aanstelling. Zo zit ik in de commissie van toezicht van jeugdgevangenis Teylingereind te Sassenheim. Ik hoop op een mooie tijd samen, waarin we elkaar tot zegen zullen zijn! ds. Ellis Ezinga
Heilig Avondmaal in de Stille Week Op Witte Donderdag 2 april is in Rosenburch om 19.00 uur zittend Avondmaal. Net als vorige jaren wordt een ieder uitgenodigd. Al vanaf het begin van de dienst zitten we in een grote kring aan tafel en het gaat deze Witte Donderdag natuurlijk om de (Paas)maaltijd die Jezus met zijn discipelen vierde. De vorige jaren werd het als heel weldadig en geloof-versterkend ervaren om zó zittend brood en wijn te delen. U bent allen van harte welkom.
Afscheid Ik heb aangegeven om per 1 mei te willen stoppen als ‘Ouderenwerker’. Dan ben ik bijna 68, en ruim 40 jaar actief aan universiteit, in onderwijs en vooral in de kerk als predikant, en wil langzamerhand mijn vaste weektaken gaan beëindigen. Een half-time ‘job’ is natuurlijk een vaste weektaak (en ik doe nog een vijftiental neventaakjes in los verband). In Leiden Zuidwest heb ik met zóveel plezier gewerkt, met Sity Smedinga en Piet Warmenhoven, met de kerkenraad, vele vrijwilligers en Marjan Driessen, met de RK-parochie, en vooral met u en jullie als gemeenteleden: jullie zijn een fantastische gemeente met het hart en het vrijwilligerswerk op de goede plaats! Weggaan kost me echt moeite. Soms denk ik: ik lijk wel gek! Maar het moment is goed: Er is - en hoe snel! - een nieuwe predikant, en wat voor één!… Ik wens jullie met haar alle geluk en Gods zegen. Bovendien loopt ook al de sollicitatie voor een nieuwe ouderenwerker. Dus een nieuw team doet intrede, bijgestaan door de - gelukkig weer gegroeide - kerkenraad en vele vrijwilligers. Leiden Zuidwest heeft nieuwe kansen en mogelijkheden. Ik hoop dat u dat met elkaar oppakt (ook financieel), en niet afwacht wat de nieuwe predikant en ouderenwerker vóór u gaan doen; doe het mét hen en elkaar, primair de kerkdiensten. Ik heb me bereid verklaard om als er een beroep op me wordt gedaan voor te gaan (dat blijf ik, zij het minder, doen) en incidenteel in kringwerk als vrijwilliger nog een steentje bij te dragen, zonder uiteraard m’n opvolger(s) in de wielen te rijden. Op 26 april neem ik afscheid en ga voor in mijn laatste ‘dienstverband’-dienst in uw midden. À Dieu! Casper van Dongen
Agenda Bevrijding en Opstanding Pasen nadert. Volgens de Joodse indeling is het eerste gebod van de tien: ‘Ik ben de HEER, uw God, die u uit Egypte, uit de slavernij, heeft bevrijd’. Op een Bijbelkring werd gezegd: ‘Dat is geen gebod!’ Feitelijk juist, maar voor het volk Israël is ’t wel degelijk het eerste gebod: namelijk dat ze vóór alles door de Eeuwige bevríjd zijn, uit Egypte, ook wel ‘Doodsland’ genoemd. Deze bevrijding, opstanding uit Doodsland is het Joodse Paasfeest (Pesach). En dat kleurt alle geboden…. Terzelfder tijd vieren wij, christenen, ons paasfeest: De opstanding van Jezus uit ‘Doodsland’. De verwantschap met Israël is duidelijk.
11 maart vanaf 10.15 uur Bijbelkring, De Verdieping 18 maart vanaf 10.15 uur Bijbelkring, De Parelvissers 27 maart 18.00 – 21.00 uur Maaltijd Plus, De Verdieping 31 maart vanaf 14.30 Passieviering soos, Antoniuskerk 1 april vanaf 10.15 uur Mantelzorg en rouwverwerking, pastorie Antoniuskerk 1 april vanaf 15.30 uur Bijbelkring (ook voor buurtgenoten) met Heilig Avondmaal, Statenhof 5 mei vanaf 14.30 uur Soos Antoniuskerk
In onze wijk was eerst de Bevrijdingskerk - waar velen met weemoed aan terugdenken. Nadat de kerk verkocht is, ging zij Opstandingskerk heten. Vanuit Pasen gezien zijn dat synoniemen: Pasen is een bevrijdingsfeest, want er is opgestaan; door Israël, door Jezus… en wij?? Of Jezus ‘echt lijfelijk’ is opgestaan is minder belangrijk dan het geloof in bevríjding, door God, en dat dit dankzij Jezus nog steeds kan: of we dát geloven! Met de oudsten onder ons vergelijk ik het wel eens met de Bevrijdingsdag, bijna 70 jaar geleden op 5 mei (en in Indië op 15 augustus). Reken maar: dat was opstanding, redding, en - na(ast) alle dood rondom - nieuw leven. Misschien niet direct in eigen familie, maar het leven kwam wel nieuw te voorschijn! Vraag het maar iedere oudere! Welnu, iets van die bevrijding/opstanding wens ik u ook dit jaar toe, in paasgeloof; hoe dan ook. ds. Casper van Dongen, ouderenwerker
leiding van de ouderensoos. Tijdens de boottocht maakten we ook een uitstapje naar een rozenkwekerij. Dit was erg leuk, maar voor een aantal mensen was de wandeling te ver.
bijdrage kwijt kunt. Terhas zal 22 maart in de dienst aanwezig zijn om meer over het project te vertellen. Wij hopen dat u allemaal meedoet de komende periode! Maarten Pronk - Annet Pelleboer
Chauffeurs gevraagd Ook vorig jaar hadden wij weer een boottocht, georganiseerd door de
Dit jaar willen wij weer een bezoek brengen aan de kwekerij, maar alleen als wij genoeg chauffeurs hebben om een aantal mensen van de afvaartplek (Ringvaart Burgerveen) naar het restaurant aan de Aalsmeerderweg (Burgerveen) te rijden. Dit is een ritje van ca. 5 minuten. Het is de bedoeling dat u dan met ons de lunch gebruikt, waarna weer één of twee ritjes terug naar de boot volgen. Het zou geweldig zijn als enkele mensen zich op zouden geven. De exacte datum is nog niet bekend, maar zal rond 17 juni zijn. Graag uw reacties voor 1 april naar Els van der Vlist (tel. 06 42367469 of e-mail:
[email protected]).
Rolstoelproject 2015 Dit jaar willen we als gemeente in de Veertigdagentijd geld inzamelen voor het rolstoelproject van de Stichting Tsinaat, die in dit project samenwerkt met het Diaconaal Centrum De Bakkerij. Voorzitter van deze stichting is mevrouw Terhas Semere, die we kennen van het succesvolle imkerproject bij ons in de kerk. De aanleiding voor het rolstoelproject vormde het gebroken been van haar moeder in Eritrea. Bij bezoek aan het ziekenhuis in de hoofdstad Asmara bleek een schrijnend tekort aan hulpmiddelen. In overleg met het Diaconaal Centrum De Bakkerij is ervoor gekozen om hier in Leiden geld in te zamelen, en met het ingezamelde geld in Eritrea rolstoelen voor het ziekenhuis in Asmara te kopen. Achter in de kerk zal symbolisch een rolstoel staan, waar u (in een doos) uw
Leids Kerkblad | 23
Oecumenische geloofsgemeenschap Merenwijk Pastores: mw. drs. M. Falke-De Hoogh (RK), pastoraal werker, p/a Watermolen 1, 2317 ST Leiden, tel. 06 - 53249187,
[email protected] mw. ds. E.S. Smidt, p/a Watermolen 1, 2317 ST Leiden, tel. 071 - 5284909,
[email protected] Scriba: mevr. J. Langeveld, Stadzicht 105, 2317 RV Leiden,
[email protected] Wijkkerkenraad: voorzitter P.J. van den Broek,
[email protected] Algemene Kerkelijke Merenwijkraad: voorzitter mw. Ingrid (I.J.A.M.) Weitenberg, p/a Watermolen 1, 2317 ST Leiden, tel. 071 - 5211963,
[email protected], secretaris E.M. Korbee-van Hille,
[email protected] Bankrekeningnr: ING 2581191 t.n.v. Algemene Kerkelijke Merenwijkraad Kerkelijk Centrum de Regenboog, Watermolen 1, 2317ST Leiden,tel. 071 - 5212858 Koster-beheerder: R. van Heijningen:
[email protected] Website: www.deregenboogmerenwijk.nl
leven, zoekend en tastend naar de betekenis van geloof, samen biddend om Gods nabijheid, om gehoord, gezien en begrepen te worden. Met warmte denk ik ook terug aan vieringen waar ik aan heb mogen meewerken, zoals ‘Gesprek op Zondag’. Veel van mijn werkzaamheden vonden plaats achter de schermen. Het werken achter de schermen heeft als nadeel dat het bijna ongeziene arbeid is.
Kindernevendienst Op de zondagen tot aan Pasen (5 april) gaan we met de kinderen steeds aan de hand van het hongerdoek uit Haïti aan het werk. We zullen samen heel goed kijken wat er zoal uitgebeeld wordt. Natuurlijk krijgt de zondag van palmpasen een eigen accent. Alle kinderen mogen dan een mooie palmpaasstok meenemen die thuis gemaakt is. Vind je het handig en leuk om samen een palmpaasstok te maken die je dan zondag 29 maart mee naar de Regenboog kunt nemen? Op zaterdag 28 maart kun je samen met andere kinderen aan de Palmpaasstok werken. Kom dan om 13.00 naar de Regenboog en neem €1,50 mee. Geef je wel vóór donderdag 26 maart op via de e-mail:
[email protected] .
Bijbelbios Er is bijbelbios na de kerkdienst op 8 maart. Daar draaien we leuke films
24 | Leids Kerkblad
Maar niet alleen door mij, maar door flink wat vrijwilligers wordt er regelmatig vergaderd en overlegd, wordt er zorg gedragen voor een goede communicatie met de geloofsgemeenschap, om zo te zorgen dat we met elkaar ‘Gods Kerk ter plaatse’ kunnen zijn, nu en naar de toekomst. Het is precies daar dat ik de Regenboog heb leren kennen als een dappere hechte gemeenschap. terwijl de ouders dan koffiedrinken en kletsen. De films duren 25 tot 30 minuten. Misschien is er ook wat lekkers. We zitten in zaal 1. Tot dan? Dorothea Duijts en Mariëlle Hanenburg
‘Mijn kerk inspireert’ - Actie Kerkbalans Het resultaat van de toezeggingen eind januari 2015 als volgt: - R.K. Vicariaat € 24.606,00 - Prot. Gem. Leiden € 80.960,00 Alle gevers heel hartelijk bedankt.
Het teken van de Regenboog Als ik terugkijk op de twee jaar dat ik deel heb mogen uitmaken van het pastorale team van de Regenboog, doe ik dat met warme gevoelens. Aan mijn geestesoog trekken voorbij de gesprekken die ik heb mogen voeren met leden van de geloofsgemeenschap vaak rond ziekte en dood of de weerbarstigheid van het
Te midden van een veranderende tijd waarin geloof en kerk niet vanzelfsprekend zijn, waar binnen de zo vanzelfsprekend geleefde oecumene het noodzakelijk bleek om het samen vieren te veranderen, is de Regenboog geen gemeenschap gebleken die de handdoek in de ring gooit met een ‘het is niks en wordt nooit meer wat’ maar de moed heeft om een beleidsplan te gaan ontwikkelen. Energiek, zelfbewust en samengedragen. Een inspirerend voorbeeld. Op een afstandje en, naar ik hoop in enige samenwerking in de nabije toekomst, blijf ik de Regenboog volgen. Ik wens jullie van harte Gods goede
Bij de vieringen De viering van zondag 8 maart wordt mee voorbereid door Gesprek op Zondag. De aangegeven teksten van deze zondag zijn de tien geboden (Exodus 20) en het verhaal van de tempelreiniging door Jezus uit Johannes 2. In deze viering wordt ook Peet Valstar aan de geloofsgemeenschap voorgesteld (zie elders)
zegen en vreugde toe samen met jullie pastorale team ds. Inge Smidt en Marianne Hoogervorst. pastor Marlène Falke-de Hoogh (de volledige terugblik vindt u op de website van de Regenboog en in het Bulletin).
Gesprek op Zondag: Geloven aan God voorbij De laatste tijd lijken mensen radicale stappen te nemen naar een religie zonder God, naar geloven aan God voorbij, naar geloof doen alsof God niet bestaat. Dit roept veel vragen op. Hebben wij inderdaad afscheid genomen van de oude ‘God die dood is’? Zijn wij afgekickt van hem? Zijn we in staat ‘gewoon geloof te doen’ zonder ons te bekommeren over de vraag of het waar is? U bent van harte uitgenodigd om tijdens het gesprek na de viering op zondag 8 maart mee te denken en te praten over de vragen die ‘geloven aan God voorbij’ oproepen. Meer inhoudelijke informatie vindt u op de website van de Regenboog en in het Bulletin.
Gemeenteadviseur Peet Valstar In januari van dit jaar is Peet Valstar begonnen als gemeenteadviseur bij onze oecumenische geloofsgemeenschap. Zijn aanstelling is mogelijk gemaakt door de overgangsregeling waarin het beleidsplan 2014-2017 van de Protestantse gemeente Leiden voorziet. Peet Valstar is een ervaren gemeenteadviseur, die dit werk al tientallen jaren doet. Hij gaat helpen bij het maken van keuzes uit de vele ideeën die zijn geopperd in ons eigen beleidsplan ‘Vitale Oecumene’ (2015-2018) om de onderlinge betrokkenheid te vergroten en om als Regenboog meer naar buiten te treden. Zijn taak is het inspireren, ondersteunen en helpen van mensen bij het uitvoeren van de taken in de geloofsgemeenschap, zodanig dat de geloofsgemeenschap binnen drie jaar deze taken zelfstandig verder oppakt en uitbouwt. Om te beginnen gaat Peet Valstar zich oriënteren, waarbij hij met veel mensen en werkgroepen kennis zal maken. In juli moet dit leiden tot een eerste evaluatie en concrete acties voor de volgende periode van augustus 2015 tot december 2016. Het jaar 2017 wordt dan gebruikt om de behaalde resultaten te verankeren en lijnen uit te zetten voor het vervolg.
Oosters winkeltje in de Regenboog Na de kerkdienst van zondag 15 maart staat Reina Wessels-ten Bruggenkate op uitnodiging van de werkgroep ZWO/ MOV in de ontmoetingsruimte van de Regenboog met een ‘oosters winkeltje’. De opbrengst ondersteunt kwetsbare kinderen in Sri Lanka. De leukste producten uit Sri Lanka en India zijn volop te koop: Indiase design tasjes, sieraden, sjaals, kunst, kleding en andere aparte en kleurrijke cadeautjes. Ook zal Reina die morgen zorgen voor een powerpointpresentatie van de projecten in Sri Lanka en India die de afgelopen tijd zijn gefinancierd vanuit de Regenboog.
Van Aswoensdag tot Pasen hangt in de kerkzaal een groot doek in letterlijk alle kleuren van de Regenboog. Op 22 maart zal ik het bij de preek betrekken. De viering gaat over Johannes 12, 20-33, de graankorrel, die veel vrucht brengt door in de aarde te vallen en te sterven. De schilder confronteert de wereld van vandaag, zoals velen die beleven, met het christelijk geloof en begrijpt onze wereld vanuit het licht van het evangelie. Het lijden van Christus verweeft hij met de angst van bootvluchtelingen, de vertwijfeling van oorlogsslachtoffers en een moordende concurrentiestrijd op de ladder van het succes. Overal zien we toespelingen op Bijbelverhalen. Als ik het beeld bekijk, lopen voor mij krantenkoppen over in Bijbelverhalen, die ons deze wereld duiden. Het is een preek met beelden in plaats van woorden.
Barbara Heubeck-Duijts Informatie over de vieringen in de Goede Week en met Pasen vindt u in het komende Bulletin en op de website.
Op weg naar Pasen……..
Jong-volwassenen
De Veertigdagentijd roept op tot bezinning. Dit jaar wordt er op een bijzondere manier bezinning aangeboden ten aanzien van de vieringen in de Goede Week. Al deze dagen lijken zo vertrouwd, maar vragen van ieder van ons om op een persoonlijke wijze met Jezus mee te gaan op Zijn weg naar Nieuw Leven. Hoe doe je dat? Wat betekenen deze dagen voor ons geloofsleven? Voor ons christenzijn in de plaatselijke gemeenschap? Welke symbolen en rituelen maken deze dagen zo bijzonder?
Maandag 16 maart staat een bijeenkomst van de jongvolwassenen gepland. Soms worden de avonden verschoven zodat zoveel mogelijk mensen aanwezig kunnen zijn. Daarom is het altijd aan te raden even contact op te nemen met Wander Gubler (wander_gubler@hotmail. com) als je interesse hebt om een keer te komen kijken. Van harte welkom!
Op zondag 15 maart verdiepen we ons in de vraag wat de Kerk ons aanreikt ten aanzien van de viering van Goede Vrijdag en op zondag 29 maart zullen we de viering van de paaswake en Pasen nader bekijken. Al deze bijeenkomsten zijn één uur qua lengte en worden geleid door Marianne Hoogervorst.
Poëzie-avond 19 maart, 20.00 uur in het Stiltecentrum Niet iedereen verbindt sport met poëzie. Toch zijn er dichters die ernstig of lichtvoetig over dit thema hebben geschreven. Wij lezen onder andere Anna Enquist, Bernlef, Willem Jan Otten, maar ook Jules Deelder, Driek van Wissen en Jan Kal. Is er tijd, dan horen wij ook een interview met Lévie Weemoedt, de tragikomische onder de hedendaagse dichters. Het belooft een sportieve avond te worden. Opgave bij Anja Rijken, tel. 521 66 06 Ronald da Costa
Leids Kerkblad | 25
Evangelisch-Lutherse Gemeente Kerkelijk werker: Barbara Heckel MA, Kortenaerstraat 21, 2014 RR Haarlem, tel. 023 - 5444525 Consulent: drs. S. van Kammen, Abraham Mensstraat 26, 2015 JR Haarlem Voorzitter kerkenraad: mw. G. Graner-Bijma, Westerdreef 145, 2161 GR Lisse, tel. 0252 - 414887,
[email protected] Secretaris kerkenraad: mw. C.C. Pet-Vonk, Muiderkring 217, 2332 BP Leiden, tel. 071 - 5762782,
[email protected] Bankrekeningnrs: NL14 INGB 0000 1039 46 en NL63 ABNA 0451 0243 03 t.n.v. ELG Leiden te Lisse Kerk en consistorie: Hooglandse Kerkgracht 26 en 28, 2312 HV Leiden, tel. 071 - 5140783,
[email protected] Kosterij: mw. H.J. Schotsman, Middelweg 36, 2312 KL Leiden, tel. 071 - 5140783,
[email protected] Website: www.luthersekerkleiden.nl
PAASKAARS
rol. In de christelijke kerken hoort vasten bij de voorbereiding van Pasen. Vroeger viel voor veel protestanten vasten onder het kopje ‘Roomse fratsen’, daar deed je dus niet aan. Inmiddels hoort vasten ook in protestantse kring bij de tijd voor Pasen. En omdat protestanten zo divers zijn, vast ook iedereen op zijn eigen manier. De één eet geen vlees, de ander drinkt geen wijn, weer een ander eet geen zoetigheid of tussendoortjes. Al deze vormen van vasten hebben als doel om ruimte te maken voor bezinning. Bezinning op het lijden van Jezus, bezinning op mensen die lijden onder honger en armoede, bezinning daarop dat het niet vanzelfsprekend is dat wij genoeg te eten hebben. Daarom horen bij de vastentijd ook diaconale projecten om anderen te ondersteunen.
De paaskaars, die dit jaar met Pasen wordt aangestoken, heeft een blauw kruisreliëf met daaronder een medaillon, de wereld voorstellend, met daarop een wegvliegende Vredesduif.
VASTEN ‘Vanaf volgende week tot Pasen ga ik geen alcohol drinken en niet snoepen’ zei een vriendin van de week tegen me. - ‘Doe je mee?’ - Eerlijk gezegd, ik weet het nog zomaar niet. Kan ik die zelfbeheersing opbrengen? Vasten - bij dat woord denken de meesten aan: afvallen, een dieet volgen, gezonder leven, voor jezelf zorgen. In die zin is het een fenomeen van overvloed. We hebben zo veel, dat het goed zou zijn om af en toe een stap terug te doen. In tijden van honger en schaarste komt niemand op het idee om te vasten. Vasten speelt in de meeste religies een
26 | Leids Kerkblad
Wekenlang niets of veel minder eten kan ik me moeilijk voorstellen, het is ook niet gezond om dat zomaar te doen. Maar minder snoepen? Tja. Laatst ging ik boodschappen doen. Nog vóór het begin van de vastentijd. De zakjes met paaseitjes lagen hoog opgetast in de winkel. Ik heb toch maar twee zakjes gekocht en helemaal achter in de kast gezet. Voor Pasen. Barbara Heckel
AANKONDIGING VESPERS STILLE WEEK Het is een mooie traditie om aan het begin van de Stille Week oecumenische vespers te vieren: een half uur van zang, gebed, lezing en meditatie. De voorgangers zijn René Venema, Paul Brommet en Barbara Heckel. De vespers vinden plaats in de Oud-Katholieke Kerk aan de Cronesteinkade 2 op maandag 30, dinsdag 31 maart en op woensdag 1 april. Aanvang is om 19.30 uur en u bent allen van harte welkom.
PASEN Met Pasen wordt de opstanding van Jezus Christus gevierd. Eigenlijk moet je, wanneer je naar de betekenis van Pasen zoekt, ook altijd nadenken over Goede Vrijdag. Op deze vrijdag werd Jezus gekruisigd. Op zich niet zo’n opvallende gebeurtenis. Er werden in de tijd van Jezus veel mensen gekruisigd door de Romeinen. Opvallend is echter wel dat Jezus van tevoren over Zijn dood spreekt en zegt dat Hij zelf voor de dood kiest. Dat is meer dan een opvallende dood.
De noodzaak van Jezus’ dood Jezus sprak over de noodzaak van Zijn dood. Hij vertelde dat Hij moest sterven om de gebrokenheid en zonde van de wereld te dragen. Zijn dood aan het kruis was in die zin dus veel meer dan een terechtstelling. Aan het kruis droeg Hij de straf op de zonde.
Overwinning op de dood Met die wetenschap is Pasen beter te begrijpen. Jezus droeg vrijwillig de straf op de zonde: de dood. Hij bleef alleen niet in de dood maar overwon deze. Door deze overwinning hoeft niemand de straf op de zonde te dragen. Jezus keek de dood in ogen voor ons. Het betekent dat dood niet dood meer is. Er is perspectief en hoop. Met dit leven houdt het niet op. Er is door en in Jezus Christus echt Leven.
Agenda Barbara Heckel(
[email protected]), kerkelijk werker, is op dinsdag en verder wisselend op woensdag of vrijdag werkzaam in onze gemeente. Voor dringende zaken op andere dagen kunt u contact opnemen met de voorzitter of secretaris van de kerkenraad.
VANUIT DE KERKENRAAD De kerkenraad vergaderde op 10 februari. Door ziekte, vakantie en andere verplichtingen was het aantal aanwezigen niet op volle sterkte. Daardoor kon het herziene beleidsplan die avond helaas nog niet afgerond worden. Dit agendapunt is daarom doorgeschoven naar de volgende vergadering in maart. Wanneer het volledig is aangepast, zullen we het met de gemeente bespreken. Dit zal dan op een zondag na de dienst gebeuren. De juiste datum krijgt u nog te horen. Er werd gesproken over de afgelopen diensten. We moesten vaststellen dat de gezamenlijke dienst in de Vredeskerk helaas niet druk bezocht was door de Lutheranen. Toch vinden we het belangrijk om diensten samen te doen, zodat we niet geïsoleerd raken. We willen ons immers openstellen voor de ander, ook al gaat het daar misschien wel een beetje anders dan bij onszelf. De komende diensten zijn op 8 maart (viering Heilig Avondmaal), 22 maart, 2 april (Goede Vrijdag) en 5 april (Pasen). In de dienst van Pasen zal de nieuwe paaskaars branden. De kerkrentmeesters melden dat Marcel van Dijk, de architect die de laatste jaren het onderhoudsplan voor het kerkgebouw maakte, een aantal projecten moet afstoten wegens een verhuizing van een medewerker naar het oosten van het land. In zijn bericht hierover droeg hij Hans Götz voor als zijn opvolger. Inmiddels is er een gesprek met hem geweest en is er besloten dat hij het werk van Marcel van Dijk zal voortzetten. Hij zal voor de komende zes jaar een onderhoudsplan, dat noodzakelijk is om subsidie te krijgen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, maken voor kerkgebouw en consistorie. Verder bespraken we de jaarcijfers van kerk en diaconie.
Samenstelling kerkenraad voorzitter: mw. G. Graner-Bijma, ouderling secretaris: mw. C. Pet-Vonk, diaken kerkelijk werker-ouderling: mw. B. Heckel ouderling-kerkrentmeester: dhr. M. Zee ouderling-kerkrentmeester: mw. L. de Jongh diaken: mw. J. Roodzant vertegenwoordiger in de classis: dhr. C. Sparrius financiële administratie: dhr. M. Graner
Activiteiten van A tot Z Erediensten 8 maart - mw. B. Heckel, viering Heilig Avondmaal 15 maart - geen dienst 22 maart - drs. G.W. Scholten 29 maart - geen dienst 3 april - mw. B. Heckel, Goede Vrijdag aanvang 20.00 uur 5 april - mw. B. Heckel, viering Heilig Avondmaal 12 april - dhr. D. de Roest Kerkenraad 17 maart en 14 april om 20.00 uur in de consistorie Vespers in Oud Katholieke Kerk aanvang 19.30 uur Maandag 30 maart Dinsdag 31 maart Woensdag 1 april Redactiecommissie contactpersoon Lenie de Jongh (0348 419778). Periode van het volgende Leids Kerkblad is van 12 april t/m 24 mei. Inleverdatum kopij: uiterlijk 19 maart per mail bij
[email protected]
van 2014 dit keer in het kerkblad gepubliceerd worden, zult u alleen de begroting van 2015 in de brief aantreffen. We hopen weer op uw steun te mogen rekenen, zodat ook 2015 met een Balans per 31 december 2014 Activa Onroerende zaken 226.620 Vorderingen 11.488 Beleggingen in effecten 2.832 Beleggingsrek. kerk 188.000 Liquide middelen 3.257 _______ 432.197 Resultatenrekening over 2014 Baten Verhuur onroerende zaken
8.288
Rente en dividenden
2.852
Bijdrage levend geld: kerkelijke bijdragen collecte giften en legaten fonds spec. doelen
20.995 2.209 1.510 3.713
Subsidie orgelrestauratie Bijdragen derden
34.307 46.264
VAN DE KERKRENTMEESTERS Deze maand worden de brieven verzonden voor uw kerkelijke bijdrage voor het jaar 2015. Omdat de jaarcijfers
_______ 120.138
positief resultaat kan worden afgesloten. Onderstaand treft u de gecomprimeerde financiële jaarstukken aan. Heeft u vragen over de jaarcijfers dan kunt u die stellen aan de kerkrentmeesters.
Passiva Vermogen Fonds speciale doelen Restauratie hypotheek Schulden
223.942 4.243 192.204 11.808 _______ 432.197
Lasten Lasten gebouwen onderhoud 11.552 belastingen 962 verzekeringen 5.232 energie/water 6.871 klein onderhoud. 441 Afschrijving restauratie 7.545 Pastoraat en koster 42.827 kosten eredienst e.d. 2.008 bijdragen andere organen 219 kosten beheer en administratie 3.051 onderhoud orgel 35.882 rentelasten 3.386 _______ 119,976 Voordelig saldo 162 _______ 120.138
Leids Kerkblad | 27
Vereniging van Vrijzinnige Protestanten Pastoraal werker: mw. G. Kooijman-van Andel, Prinses Irenelaan 19, 2341 TP Oegstgeest, tel. 06 - 18392604 e-mail:
[email protected] Voorzitter: G. Eegdeman, Laan van Arenstein 23, 2341 LS Oegstgeest, tel. 071 - 5153865 Secretaris: (waarnemend) G. Eegdeman, Laan van Arenstein 23, 2341 LS Oegstgeest tel. 071 - 5153865,
[email protected] Bankrekeningnr.: NL56 INGB 0000175067 t.n.v. 2e penningmeester VVP Leiden-Oegstgeest Kerkdiensten: Gemeentecentrum, Lijtweg 9, 2341 HA Oegstgeest Website: www.vvpleidenoegstgeest.nl
Dita Kemner-van Beest Op 5 februari is op 90-jarige leeftijd overleden Dita Kemner-van Beest. In 1989 besloten enkele leden van de Vereniging het koor ‘Libera Voce’ nieuw leven in te blazen. Naar een dirigent hoefde toen niet lang gezocht te worden. Lid van onze Vereniging was een zeer muzikale vrouw, met een
ook ouderling in onze diensten. Op 11 maart hebben wij op Rhijnhof afscheid van haar genomen.
Kunst en Spiritualiteit à la Carte. De kring ‘Kunst en Spiritualiteit à la Carte’ komt tweemaal bij elkaar. Zondag 8 maart zingt Martijn van Kogelenberg protestsongs van de zanger Leonard Cohen. Zondag 12 april toont Bernard Vermet schilderijen met een zelfde thema maar uit verschillende perioden. Beide avonden worden afgesloten met een eenvoudige maaltijd. U kunt zich opgeven bij Cornelia Middelkoop (tel. 5177024 of e-mail: c-middelkoop@ kpnplanet.nl) of bij ds. Marjan Driessen (tel. 5131422 of e-mail:
[email protected])
Lezing prof. dr. Christa Anbeek prachtige stem: Dita Kemner-van Beest. Gedurende 20 jaar heeft zij het koor enthousiast geleid. Jarenlang was Dita
Theologie van kwetsbaar leven Het fundament van religie wordt gevormd door persoonlijke ervaringen
Agenda 8 maart, 17.00 uur - Dorpscentrum Oegstgeest ‘Kunst en Spiritualiteit à la Carte’ 11 maart, 20.00 uur - Dorpscentrum Oegstgeest Lezing prof. dr. Christa Anbeek 17 maart, 14.30 uur - Vredeskerk, Leiden Vrijzinnig Protestantse Vrouwengroep - Paaswijding 23 maart, 20.00/24 maart, 14.30 uur - Dorpscentrum Oegstgeest Kring ‘Literatuur - en Religie’ - De man van veel Karin Amatmoekrim 24 maart, 14.30 uur - Dorpscentrum Oegstgeest Kring ‘Literatuur - en Religie’ 25 maart, 20.00 uur - Dorpscentrum Oegstgeest Lezing prof. dr. Manuela Kalsky 2 april, 19.30 uur - Dorpscentrum Oegstgeest Avondmaalsviering - m.m.v. Blokfluitensemble ‘Zoet Hout’ 12 april, 17.00 uur - Dorpscentrum Oegstgeest Kring ‘Kunst en Spiritualiteit à la Carte’ 13 april, 19.30 uur - Dorpscentrum Oegstgeest Jaarvergadering VVP Leiden-Oegstgeest
28 | Leids Kerkblad
van kwetsbaar leven die je bestaan op z’n kop zetten. Meestal is er sprake van verlies van gezondheid, van werk, van een geliefde, zicht op het verlies van je eigen bestaan. Beseffen hoe kwetsbaar ons leven is, maakt zichtbaar en voelbaar dat wij veel dieper met elkaar verbonden zijn dan wij denken. Kwetsbaarheid en afhankelijkheid - in plaats van autonomie en zelfstandigheid - dagen uit tot verantwoordelijkheid voor elkaar. We moeten durven onze kwetsbaarheid aan elkaar te tonen en daardoor van elkaar afhankelijk willen zijn. In haar aanzet tot een ‘theologie van kwetsbaar leven’ pleit dr. Anbeek voor gesprek tussen gelovigen en ongelovigen over concrete ervaringen van kwetsbaar leven. Welk licht werpen de religieuze tradities op de vragen van ons bestaan?
Lezing prof. dr. Manuela Kalsky Omgaan met religieuze diversiteit We leven in een multi-culturele en multireligieuze samenleving. Dat betekent, dat er sprake is van culturele en religieuze diversiteit. Wij hebben daar mee te maken. Deze ontwikkeling biedt ook kansen. Te midden van de secularisatie zien we steeds meer jongeren en volwassenen, die zich door religies aangesproken voelen. Staande in de christelijke geloofstraditie, worden uitstapjes gemaakt naar de andere godsdiensten. Velen ervaren die ‘uitstapjes’ als een verrijking voor het verstaan van de eigen geloofstraditie. Hoe is deze ontwikkeling ontstaan? Welke rijkdom kan het ons bieden? Geeft het ons ruimte om universeler te gaan denken, zonder onze eigen wortels te ontkrachten? Dat in onze globaliserende wereld religieuze diversiteit duidelijker aan het licht komt is een open deur. Maar religieuze diversiteit komt in allerlei soorten en maten voor. Aanhangers van de interreligieuze dialoog omarmen een vorm van religieuze diversiteit waarbij vertegenwoordigers van verschillende tradities elkaar de hand reiken. Gé Eegdeman
Eglise wallonne Pasteur consulent: Président du consistoire: Diaconie: Temple: Salle Loeber: Compte de l’Eglise: Compte de la diaconie: Marguillier et organiste: Secrétariat: Site web: Facebook:
ds. H. Out (Église wallonne de La Haye), tél. 06-44948059,
[email protected] A. Vletter, Valkenburgerweg 96, 2231 AP Rijnsburg, a_fl
[email protected] Kumi Tempels,
[email protected] Breestraat 62, 2311 CS Leiden, tél. 071-5134139 Breestraat 62, 2311 CS Leiden NL72 INGB 0005 3700 99 NL67 ABNA 0578 6724 48 au nom de Diaconie Waalse Kerk Leiden. Erik van Bruggen, Breestraat 64, 2311 CS Leiden, tél. 071-5134139,
[email protected] Breestraat 64, 2311 CS Leiden,
[email protected] https://sites.google.com/site/eglisewallonnedeleyde eglise wallonne leiden
Visites pastorals
Orgelconcerten
Pour un entretien (pastoral) n’hésitez pas à contacter soit le pasteur consulent (coordonnées ci-dessus) soit l’un des membres du consistoire.
Zaterdagmiddag 14 februari heeft Erik van Bruggen een goedbezocht orgelconcert gegeven, dat deels was geïnspireerd door de dit jaar 25 jaar geleden overleden organist Klaas Bolt. Zo bestond het programma voor het leeuwendeel uit improvisaties op psalm 5 (op de melodie van Genève) en werd tot besluit deze zelfde psalm gezongen in de hedendaagse Franse vertaling.
Mariage Le consistoire a la joie d’annoncer que samedi le 17 janvier Mlle Aletta Douwes et M Louis de Jonge, membres de notre église, ont été unis par les liens du mariage. Les cérémonies civile et ecclésiale ont eu lieu à Geraardsbergen en Belgique, domicile des parents de la nouvelle mariée.
mentele discussie van de grond over de vraag in hoeverre de psalmist ook vooruit verwijst naar het evangelieverhaal. De volgende bijeenkomst vindt plaats op zondagmiddag 22 maart 2015 om 15.00 uur. Ditmaal zal Psalm 24 worden besproken, La terre au Seigneur appartient, een intochtspsalm, een psalm voor Palmzondag? Voertalen Frans en Nederlands.
Collectes diaconales Mars: le 1er pour Buffalo City, le 15 pour Enfants à Togo, le 29 pour Stichting Exodus; avril: le 5, Paascollecte de l’Église Protestante de Leyde (PgL).
La bénédiction nuptiale leur a été donnée pendant un culte présidé par le pasteur Guy Liagre de Bruxelles. La bible leur fut remise par l’ancien de la paroisse protestante de Denderleeuw, dont beaucoup de membres étaient présents au culte. Le consistoire et l’église de Leyde souhaitent aux jeunes mariés une longue vie conjugale dans le bonheur de leur amour et de leur foi.
Psalmenproject Op 15 februari heeft de tweede sessie plaatsgevonden van de ‘Étude biblique’ rondom de Psalmen. In deze bijeenkomst stond Psalm 22 centraal. In de evangeliën wordt rijkelijk uit deze Psalm geciteerd of in elk geval verwezen. Tijdens de bijeenkomst kwam een tamelijk funda-
De serie orgelconcerten wordt op 14 maart om 16.30 uur vervolgd met een orgelconcert van Dick Koomans en Yu Nagayama, organisten van de Doopsgezinde kerk in Haarlem. De toegang is vrij; na afloop collecte (en koffie of thee). Voor informatie e-mail naar:
[email protected].
Openstelling Eveneens op zaterdagmiddag 14 maart, maar dan van 12.00 uur tot 16.00 uur, opent de Waalse kerk haar deuren voor geïnteresseerden en passanten. Loopt u eens binnen.
Programme des prédications Tous les dimanches à 10h30: Culte Voir la grille des cultes ‘Kerkdiensten’ à la fin de ce périodique Samedi le 14 mars: Samedi le 14 mars Portes ouvertes de 12h00 à 16h00 Concert d’orgues à 16h30 par Dick Koomans en Yu Nagayama autour de l’année Klaas Bolt Jeudi le 2 avril à 19h30: Culte du Jeudi Saint avec Sainte Cène, présidé par le Pasteur H. Out de l’Église wallonne de La Haye Vendredi le 3 avril à 19h30: Culte du Vendredi Saint Dimanche le 5 avril à 10h30: Culte de Pâques avec Sainte Cène, preside par le Pasteur H. Spoelstra d’Oss
Leids Kerkblad | 29
BMS Netwerk Notarissen Notarissen mr. R.H. Breedveld mr. E.J. Moolenaar mr. M. Schwarze
Plantsoen 25 2311 KG Leiden T (071) 516 29 30 F (071) 516 29 35 E
[email protected]
persoonlijk, betrokken en altijd dichtbij
> Alle rechtsgebieden > Combinatievoordeel bij gelijktijdig passeren van verschillende akten
Nico Soek begeleidt en verzorgt de uitvaart, ook als u elders verzekerd bent.
> Gratis abonnement op onze elektronische nieuwsbrief > Eigen parkeerterrein 16458
www.bmsnotarissen.nl
in online Schrijf u © Corné Rijlaarsdam
Con Amore Leiden e.o. Con Amore Leiden is een groot koor voor amateurzangers. Het repertoire bestaat uit klassieke muziek. Ieder jaar geven wij een groot concert in de Pieterskerk en een klein concert in de Vredeskerk. De muzikale leiding is in handen van dirigent Bernhard Touwen, bekend van o.a. de Heusdense Matthäus Passion.
In 2015 zingen wij: 5 juni: G. Rossini, Petite Messe Solennelle 10 december: G.F. Händel, Messiah
voor d
ieuw tis n e gr a
e sbri
071 - 57 20 076 dag en nacht www.arumuitvaartzorg.nl
Meezingen? Con Amore: een mooie gelegenheid om actief de klassieke muziek te beoefenen of om favoriete muziek weer eens te kunnen zingen in een project. Er is plaats voor alle stemgroepen: Sopraan, alt, tenor en bas. Elke donderdagavond repeteren wij van 20.00 – 22.00 uur in de Vredeskerk, van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden. Neem via www.con-amore.nl contact op en kom langs op donderdagavond!
Concert bezoeken? Kijk op www.con-amore.nl
BOUW & AANNEMERSBEDRIJF
H. de Bolster BV “Je gaf ons alle ruimte om de begrafenis zó vorm te geven dat wij onszelf daar allemaal in herkenden.” Lange Voort 3, Oegstgeest, t 071 565 15 77, AttendoUitvaartzorg.nl
30 | Leids Kerkblad
nieuwbouw - verbouw - renovatie Rooseveltstraat 14-K, 2321 BM Leiden Tel. 071-5213733 - Fax 071-5217070 E-mail:
[email protected]
f
Mens in beeld Gesprek met Gerrie Kooijman pastoraal werker voor de Vereniging van Vrijzinnige Protestanten
door Elias van der Plicht
‘Ken je de Italiaanse film La meglio gioventù? Ik vind hem zo prachtig, omdat het verhaal heel goed laat zien hoe de levensverhalen van de ene generatie doorwerken in de volgende generaties. Daar word ik in mijn werk ook voortdurend mee geconfronteerd.’ Gerrie Kooijman-van Andel vertelt aan haar eettafel wat ze zo mooi vindt aan haar nieuwe baan als pastoraal werker van de Vereniging van Vrijzinnige Protestanten in Oegstgeest. In de pastorale gesprekken die ze voert, geeft ze ruimte om die levensverhalen naar boven te halen en er vanuit het nu een nieuw licht op te werpen. ‘Ik kom bij mensen thuis die zo veel hebben meegemaakt. In gesprekken ontvouwt zich hun geschiedenis. Het is ontzettend boeiend mensen te stimuleren
om te vertellen wat ze op hun hart hebben. Op die manier kunnen mensen hun levensverhaal opnieuw ordenen en er nieuwe betekenis aan geven. Dat is mooi om te zien. Daar steun ik hen bij, daar ligt mijn kracht. De intimiteit die daardoor ontstaat, is bijzonder. In de loop van hun leven gaan mensen milder naar hun eigen geschiedenis kijken. Ook en juist naar tragische gebeurtenissen. De levenswijsheid van ouderen ontroert mij.’ Kooijman woont sinds 2001 in Oegstgeest. Haar man Arie is geestelijk verzorger in het Diaconessenhuis. Vakgenoten dus. ‘Er is sprake van een uitwisseling bij het denken over ons werk’, zegt Kooijman, ‘we bevruchten elkaar’. In september 2014 volgde ze ds. Marjan Driessen op, die 25 jaar werkzaam was binnen de VVP Leiden-Oegstgeest. Geen eenvoudige taak, want de VVP bestaat overwegend uit senioren en dat brengt belangrijke afwegingen en beslissingen naar de toekomst toe met zich mee. Hoewel Kooijman het liefst zou zien dat er zich jongeren aansluiten bij de VVP, blijft ze hoe dan ook vol daadkracht: ‘Het begeleiden van ingewikkelde processen ligt mij. Door de leeftijdsopbouw van de VVP kan ik niet 25 jaar vooruitkijken, zoals mijn voorgangster kon doen. Waar het ook heen gaat met de VVP, het zal niet blijven zoals het was. Dat betekent dat het niet zonder pijn en moeite zal gaan voor veel mensen, dat heeft met afscheid te maken. Het moet zorgvuldig gebeuren. We gaan bestuderen hoe we het vrijzinnige geluid kunnen laten blijven klinken in Oegstgeest, zodat er ruimte blijft voor ons gedachtegoed. Hoe dat handen en voeten moet krijgen, gaan we de komende twee jaar onderzoeken.’ Bij die zoektocht lijkt de VVP met het aannemen van Kooijman een goede keuze te hebben gemaakt. Tijdens haar carrière heeft ze diverse functies uitgeoefend in de gezondheidszorg en de ouderenzorg, zowel binnen als buiten de kerk. Ze startte diverse projecten op, zoals het Centrum voor Levensvragen in Rotterdam, en coacht zorgmedewerkers. Bij de vragen waar de VVP voor staat, hoopt ze al haar opgedane ervaring in te kunnen zetten en van daaruit procesgericht te coachen. ‘Die weg wil ik gaan. Ik dacht eigenlijk dat ik geen functie in kerkelijk verband meer ambieerde. Qua geloofsopvatting ben ik de afgelopen jaren behoorlijk opgeschoven. Als ik het gevoel heb dat ik iets moet verkondigen dat niet bij mij past, wil ik dat niet. Maar bij de VVP kan ik mezelf zijn. Ik ben sensitief ingesteld, weet snel of ik me ergens thuis voel. In deze baan komt alles terug wat ik in de afgelopen jaren heb gedaan. Dat is een cadeautje, alles valt op z’n plek.’
Leids Kerkblad | 31
Mens in beeld In gesprek met Mario Boelen kerkelijk werker in de Maranathawijk
door Ella Veenstra
Mario is geen onbekende in de Protestantse gemeente Leiden. In 2009 trad hij in dienst van de wijkgemeente Zuidwest als kerkelijk opbouwwerker. Daarna kwam hij in 2011 in dienst van de Maranathawijkgemeente als kerkelijk werker, aangesteld voor het pastoraat. Zodra er een nieuwe predikant benoemd zou worden, zou Mario zich wat meer met de gemeenteopbouw gaan bezighouden. De benoeming van een predikant in die wijk kwam er niet en Mario deed gedurende drie jaar alle voorkomende werkzaamheden, tot tevredenheid van zowel de kerkenraad als de gemeente Na drie jaar liep zijn contract af en moest hij afscheid nemen van de wijkgemeente. Er volgde een nieuwe structuur van de wijken, voortkomende uit het visieproces dat zich inmiddels heeft voltrokken. De Maranathawijk kon weer een kerkelijk werker benoemen voor 0,75 fte. Mario deed mee aan het sollicitatieproces en de keus viel, niet onverwacht, op hem. Hij komt voor 0,5 fte in dienst voor een periode van drie jaar, en de resterende formatieruimte wordt opgevuld door een kerkelijk mederwerker te benoemen die specifieke projecten zal gaan opzetten. Inmiddels is bekend, dat dit mevrouw Elly Mulder wordt. Wie Mario is en wat zijn werkzaamheden zijn is dus al genoegzaam bekend. Hem voorstellen hoeft eigenlijk niet meer want er is al vaker in het verleden een interview met hem gehouden voor het Leids Kerkblad. Mario wil daarom graag zijn visie op het werk in de protestantse kerk en voor de Marananathawijk in het bijzonder, toelichten. Zijn uitgangspunt is dat wij allemaal allereerst Gods mensen zijn en dus als kerk verder moeten kijken dan de eigen wijkgemeente en ook verder dan de eigen stad. Als we dat niet doen zijn we teveel met onszelf bezig: onze wijk,onze kerk enz. Dat geeft krampachtigheid en op den duur is er dan geen toekomst meer voor de kerk. We zijn geen exclusieve club van de Heer; zoiets staat ook nergens in de Bijbel. Wat echt belangrijk is in het leven, dat is de zorg voor de mensen om ons heen. Het Woord en de sacramenten zullen altijd een kerk in stand houden, al is het maar op een kleinschalige basis: kleine gemeenten, kleine kringen. Het instituut Kerk is middel, geen doel. Rentmeesterschap is natuurlijk ook heel belangrijk; dat heeft weer met zorg te maken.
32 | Leids Kerkblad
Wat zijn je plannen voor de komende drie jaar? ‘Ik wil om te beginnen nagaan welke mogelijkheden er zijn. Mijn doel is zorg te dragen voor ieder die op mijn pad komt. Specifieker: een project in het kader van Zorgzame Kerk: een knooppunt voor levensvragen, concreet vormgegeven in een Loket waar mensen terecht kunnen die met hun ziel onder de arm lopen, geestelijke noden signaleren en samen met de mensen naar antwoorden zoeken. Dat alles wil ik breder trekken dan de wijkgemeente. De Wijkplaats speelt daarbij een grote rol. Op dinsdagmiddag is er een inloopmiddag voor jonge moeders en iedere maand is er een ouderensoos. Verder ga ik natuurlijk ook diensten verzorgen in de Vredeskerk en zal ik geregeld voorgaan in ouderencentra zoals Schouwenhove. Ik verheug me erg op een vruchtbare samenwerking met Elly Mulder, die inmiddels een goede bekende van me is.’ Al met al een inspirerend gesprek met deze kerkelijk werker, die er duidelijk zin in heeft om aan de slag te gaan. Als dit kerkblad verschijnt is Mario al twee maanden volop aan het werk. We wensen hem en zijn werk Gods zegen toe.
Algemene Kerkenraad Algemene Kerkenraad Protestantse Gemeente te Leiden preases: F. van Oosten, Akkerhoornbloem 36, Leiden scriba: M.P.H.J. Korbee, Zandzegge 11, 2318 ZK Leiden, tel. 071 - 5126574 postadres: Kerkelijk Bureau, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden telefoon: 071 - 5764145 e-mail:
[email protected]
De Algemene Kerkenraad (AK) kwam op dinsdag 17 februari voor het eerst in het nieuwe jaar bijeen. Traditioneel wordt dan afscheid genomen van mensen die nu geen lid meer zijn. Het gaat nu om ds. A. Alblas, G.J.C. van Baarle, mw. E. Havenaarvan Buijsen, mw. A.R. Talma-Kattenwinkel (die helaas verhinderd was) en H. van der Vlist. Voorzitter F. van Oosten had voor ieder een persoonlijk woord en een bos bloemen. Allen werden hartelijk bedankt voor hun jarenlange inzet in de AK voor de Protestantse gemeente te Leiden (PgL). De totstandkoming van het Beleidsplan 2014-2017 was een terugkerend thema, ook in de slotwoorden van hen die afscheid namen. Hierna werden de nieuwe leden verwelkomd. Dat zijn: mw. C. Heijligers, mw. ds. E.S. Smidt, J.-J. Snoep en E. Wolters. Momenteel telt de AK twee vacatures.
voorbereiding kan het een lust zijn om elkaar rond de vergadertafel te ontmoeten. Lef (letterlijk ‘hart’), bezinning, balans in aandacht en een goede taakverdeling kunnen heel behulpzaam zijn.’ Het eerste besluit was het in tweede lezing vaststellen van de Plaatselijke Regeling. Deze regeling schrijft ook voor dat de AK op zijn eerste vergadering in het nieuwe jaar uit zijn midden een moderamen (dagelijks bestuur) kiest, inclusief vervangers. Gekozen zijn: mw. J. van het Veld, ds. G.J. Venema (vervanger voorzitter) en C. van Vliet (vervanger scriba). De scriba en voorzitter hoeven als boventallig lid van de AK niet jaarlijks herkozen te worden.
Vervolgens verzorgde M.P.H.J. Korbee de opening. De scriba (secretaris) citeerde uit hoofdstuk 4 van het boekje Leiderschap met lef, tien kansen voor de ambtsdrager. In dit boekje laten verschillende mensen hun licht schijnen over tien thema’s uit de praktijk van het kerkenraadswerk, ter ondersteuning van ambtsdragers bij de leidinggevende taak van de kerkenraad. Ter bemoediging van de ‘nieuwkomers’ las Korbee onder andere de volgende passage voor. ‘Onder vergaderingen hoef je niet gebukt te gaan als onder een zware last. Met een goede
Na het vaststellen van de verslagen van de AK van 9 december, werd de postlijst behandeld. In het al eerder genoemde Beleidsplan 2014-2017 wordt slechts in algemene zin gesproken over een ‘zelfscan’. Er staat: ‘Vanaf de beleidsperiode die in 2014 start, zal er een tweejaarlijks overleg zijn tussen AK en de afzonderlijke wijkgemeenten, met als onderwerp een zogeheten zelfscan. Dit overleg is allereerst bedoeld om de gemeente de gelegenheid te geven zichzelf te presenteren. Wijkgemeenten dienen de zelfscan tweejaarlijks op 1 juli in bij AK en CvK, met daarin niet alleen verwerkt de cijfers van de meest recente matrix, maar ook een reflectie op de eigen vitaliteit. Daarbij gaat het dus niet alleen om getal-
len, maar ook om visie en doelstellingen.’ Om de wijken een handvat te bieden hoe deze zelfscan vorm te geven, en om de AK aanknopingspunten te geven om wijken met elkaar te kunnen vergelijken, is een nadere uitwerking van de zelfscan nodig; een opzet die door wijken bij wijze van spreken zo ingevuld kan worden. Een commissie gaat deze ‘format’ ontwikkelen en de leden komen uit de wijken. Tot slot is afgesproken dat de wijken, het College van diakenen, en Bijzonder Kerkenwerk Leiden gevraagd wordt vóór eind maart aan te geven of er bij hen ontwikkelingen zijn, die van invloed zijn op de begroting van de PgL voor 2016. Dat klinkt ver weg, maar al voor de zomer begint het College van kerkrentmeesters aan een concept van deze begroting en dan is het handig als deze wensen al bekend zijn. Zo wordt voorkomen dat de AK op het laatste moment deze wensen - en daarmee wijzigingen wil aanbrengen in de concept-begroting, en verloopt de procedure tot vaststelling soepeler. Overigens gaat het nadrukkelijk niet alleen om wensen - wat willen wij -, maar ook om kostenbesparing. Wijken met bijvoorbeeld een eigen gebouw zien daar als gebruiker wellicht meer mogelijkheden voor dan het college. De vergadering werd met gebed afgesloten. M. Korbee
Leids Kerkblad | 33
College van Kerkrentmeesters Secretaris: J.P. Karstens, tel. 071 - 5212087 Adres: Kerkelijk Bureau, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5764145,
[email protected] Bankrekeningnrs: NL78INGB0000041878 t.n.v. Protestantse Gemeente te Leiden (voor giften) NL92INGB0000121554 t.n.v. Actie Kerkbalans Leiden (voor vrijwillige bijdragen) Kerkelijk Bureau: Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden Geopend: maandag t/m donderdag van 09.00-12.00 uur, tel. 071 - 5764145 Mutaties: in verband met verhuizing, huwelijk, geboorte of overlijden gaarne melden bij het Kerkelijk Bureau ten behoeve van de verwerking in de ledenadministratie. Collectebonnen: bonnen van € 0,75 van € 15,00 per vel, bonnen van € 1,20 van € 24,00 per vel, en bonnen van € 2,00 van € 40,00 per vel. Betaling op rekening nr. NL78INGB0000041878 t.n.v. Protestantse Gemeente te Leiden o.v.v. aantal bonnen en prijs.
Kerkbalans 2015: reden tot dankbaarheid Hoewel pas in de loop van het jaar enige zekerheid ontstaat over de bijdragen die verwacht mogen worden, kunnen wij nu wel een eerste indruk geven. Medio februari waren er 1770 toezeggingen ontvangen die een bedrag vertegenwoordigen van € 518.000. Dit bedrag is nagenoeg gelijk aan het bedrag dat medio februari 2014 was toegezegd. Dit zou kunnen betekenen dat wij het begrote bedrag voor 2015 ad € 574.000 gaan halen. Van ruim 200 personen verwachten wij nog een toezegging te zullen ontvangen, terwijl er ook altijd gemeenteleden zijn die geen toezegging (kunnen) doen, maar wel een bijdrage verlenen. Van hen ontvingen wij inmiddels al € 10.000. De ervaring leert dat ook dit bedrag in de loop van het jaar hoger wordt. Kortom: reden tot dankbaarheid. Heel veel dank voor uw toegezegde bijdrage. Heel veel dank ook aan de lopers (v/m) die hebben meegewerkt aan deze actie! Degenen die nog geen toezegging hebben gedaan roepen wij hierbij op hun toezeggingsformulier zo snel mogelijk in te zenden.
in de kerkbalansweek een e-mail met een linkje naar de webpagina, waar heel eenvoudig de toezegging kon worden ingevuld. Op deze manier is het ook mogelijk met iDEAL te betalen. Er zijn veel voordelen aan kerkbalans digitaal: een flinke besparing op drukkosten, omdat geen toezeggingsformulier, acceptgiro en enveloppen meer nodig zijn en veel minder werk voor de lopers. Wilt u volgend jaar ook meedoen? Stuurt u dan een e-mail naar
[email protected]
Jubileum Peter-Bram ’t Hoen Op 18 januari stond Peter-Bram ’t Hoen er bij stil dat hij 25 jaar geleden begonnen was als kerkorganist. Eerst in Hilversum en sinds 2000 in onze Vredeskerk.
Kerkbalans digitaal Dit jaar is de Protestantse gemeente ‘digitaal’ gegaan! Met een testgroep van 130 gemeenteleden zijn we gestart en die test is zeer succesvol verlopen! De testgroep ontving
Verantwoording collectes juli t/m oktober 2014 Diaconie € 10.014,26; Heilig Avondmaal € 761,21; Pastoraat € 9.234,17; Opbouw Protestantse Gemeente € 2.302,90; Onderhoud Gebouwen € 1.714,76; Hooglandse Kerk Bloemenbusje € 696,84; IZB € 536,20; HGJB € 243,77; Wijkkas € 678,74; Jeugdwerk PKN € 711,35; Jeugdwerk Leiden € 641,38; Vredeswerk € 692,19; Catechese en Educatie € 348,33; Kerk en Israël € 625,30; GOOS € 973.04; Eredienst en Kerkmuziek € 457,17; Missionair Werk en Kerkgroei € 681,01; Bijzonder Kerkenwerk Evensongs € 2.130,20; Marekerk Alphadiensten € 105,84; Stichting Voor Elkaar Leiden € 461,38; Marekerk Zendingsbusjes € 126,92; Huwelijkscollecten t.b.v. De Bakkerij € 154,60.
Paascollecte 2015
Ter gelegenheid van dat jubileum bood hij de gemeente een koffieconcert aan na afloop van de kerkdienst in de Vredeskerk. Zeer veel gemeenteleden lieten deze gelegenheid niet aan zich voorbijgaan! Met sublieme vertolkingen van o.a. de Toccata en Fuga in d-Moll van J.S. Bach en Thema met Variaties van
34 | Leids Kerkblad
Hendrik Andriessen liet hij horen wat hij in zijn mars heeft. Een welverdiend applaus viel hem ten deel. Wij feliciteren hem met dit jubileum en de kerkgangers van de Vredeskerk met deze organist. Namens het College bood portefeuillehouder Personeelszaken, Ella Veenstra, de jubilaris een mandje met lentebloemen aan. Hans Karstens
Bij dit kerkblad ontvangt u een acceptgiro voor de Paascollecte. Deze collecte, die op Eerste Paasdag wordt gehouden, wordt ondersteund door deze actie. Veel gemeenteleden maken daarvan jaarlijks gebruik, hetgeen ongeveer € 10.000 opbrengt. De Paascollecte gebruiken wij voor de betaling van de contributie (€ 50.000) aan de Protestantse Kerk in Nederland. Van harte aanbevolen dus!
Kerkdiensten ■ Zondag 8 maart
Deurcollecte: Institute for Bible Translation Hooglandse Kerk
10.00 u. ds. A. Alblas 11.45 u. oecumenische studentendienst, ds. J. Delhaas Marekerk
10.00 u. ds. T. Jacobs 17.00 u. proponent W. Braaksma, Bodegraven Maranathawijk
10.00 u. zie Vredeskerk
■ Zondag 15 maart
■ Zondag 22 maart
Vredeskerk
10.00 u. ds. G.J. Venema, bevestiging Mario Boelen en Elly Mulder
Deurcollecte: kosten predikanten/kerkelijk werkers
Deurcollecte: huur/onderhoud kerkelijke gebouwen
10.00 u. geen dienst 14.00 u. ds. J.C. van Dongen, mw. ds. M. Driessen, en mw. ds. E.M. Ezinga, bevestiging en intrede mw. ds. E.M. Ezinga
Hooglandse Kerk
Hooglandse Kerk
Antoniuskerk
De Regenboog
10.00 u. mw. ds. E.S. Smidt, Maaltijd van de Heer, voorstellen P. Valstar, Gesprek op Zondag Evangelisch-Lutherse Kerk
10.15 u. mw. B. Heckel
Dorpscentrum Oegstgeest
10.30 u. mw. ds. A. van Wijngaarden-Junge, Rotterdam Waalse Kerk
10.30 u. ds. D. Ribs
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. J. van Wallinga, Leiderdorp Overrhyn
10.30 u. mw. E. Kruyt LUMC
10.00 u. pastor H. van Breukelen Diaconessenhuis/Alrijne
10.15 u. mw. M. Maas
10.00 u. mw. G. Neels 11.45 u. oecumenische studentendienst, ds. H.E. Schouten Marekerk
10.00 u. A.P. Cammeraat, Gouda, jeugddienst 17.00 u. ds. H.G. de Graaff, Nieuwerbrug aan den Rijn Maranathawijk
10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk
10.00 u. ds. G.J. Venema, afsluiting basiscatechisatie Antoniuskerk
09.15 u. H. Boter De Regenboog
10.00 u. pastor M. Hoogervorst, m.m.v. het Regenboogkoor 10.00 u. jongerenviering in zaal 1 Evangelisch-Lutherse Kerk
10.15 u. geen dienst
Dorpscentrum Oegstgeest
10.30 u. pastor H. van Breukelen Waalse Kerk
Dorpskerk Leiderdorp: dienst voor mensen met een verstandelijke beperking
10.30 u. ds. K. Blei, Haarlem
Scheppingskerk Leiderdorp (Kapelzaal) Dienst voor doven
Overrhyn
15.00 u. pastor R. van Dijk
10.00 u. C. van Rijn (met tolk)
■ Woensdag 11 maart Biddag voor gewas en arbeid
Marekerk
15.00 u. ds. A. de Snoo 19.30 u. ds. T. Jacobs
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. geen dienst
11.00 u. M. v.d. Linden, Katwijk LUMC
10.00 u. pastor J.H.S. Evers Diaconessenhuis
10.15 u. ds. A.C. Kooijman ■ Maandag 16 maart
Haagwijk
15.00 u. mw. ds. M. Wassenaar
■ Donderdag 12 maart ■ Zaterdag 21 maart
De Regenboog
19.00 u. pastor A. van der Helm, eucharistieviering
Zuydtwijck
10.30 u. mw. ds. M. Wassenaar
10.00 u. ds. A. Alblas, jeugddienst 11.45 u. oecumenische studentendienst, dr. C. van Bree 19.00 u. Koorvesper Marekerk
10.00 u. ds. J.H. Gijsbertsen, Voorthuizen 17.00 u. ds. T. Jacobs Maranathawijk
10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk
10.00 u. ds. G.J. Venema Antoniuskerk
10.00 u. ds. J.C. van Dongen De Regenboog
10.00 u. mw. ds. B. Heubeck, m.m.v. musici Evangelisch-Lutherse Kerk
10.15 u. ds. H.J. Hemstede, Leiderdorp Dorpscentrum Oegstgeest
10.30 u. ds. K.H. van Klaveren, Den Haag Waalse Kerk
10.30 u. J.B. la Grouw
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. R. Rus, Oegstgeest Overrhyn
11.00 u. C. van Rijn. Katwijk LUMC
10.00 u. ds. A.J. Hammer Diaconessenhuis
10.15 u. pastor H. van Breukelen
Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal) Dienst voor doven
10.00 u. F. de Best
■ Zondag 29 maart - Palmzondag
Deurcollecte: Jeugdwerk Leiden Hooglandse Kerk
10.00 u. ds. A. Alblas 11.45 u oecumenische studentendienst, ds. H.E. Schouten Marekerk
10.00 u. ds. T. Jacobs, belijdenisdienst
Leids Kerkblad | 35
17.00 u. ds. D.M. van de Linde, Rotterdam
Dorpscentrum Oegstgeest
Antoniuskerk
10.00 u. zie Vredeskerk
Waalse Kerk
De Regenboog
Maranathawijk Vredeskerk
10.00 u. ds. G.J. Venema, m.m.v. Dawwagiem Antoniuskerk
09.15 u. D. de Roest De Regenboog
10.00 u. mw. pastor M. Hoogervorst, palmpasenoptocht Evangelisch-Lutherse Kerk
10.15 u. G.W. Scholten
Dorpscentrum Oegstgeest
10.30 u. mw. G. Kooijman-van Andel Waalse Kerk
10.30 u. mw. ds. L. van Hilten-Matthijsen Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. geen dienst Overrhyn
11.00 u. ds. H.J. Hemstede, Leiderdorp LUMC
10.00 u. pastor H. van Breukelen Diaconessenhuis
10.15 u. mw. M. Maas en ds. A.C. Kooijman, cantatedienst m.m.v. het Leids Cantateconsort ■■ Maandag 30 maart
19.30 u. ds. A.C. Kooijman, Heilig Avondmaal 19.30 u. ds. H. Out, Heilig Avondmaal ■■ Vrijdag 3 april - Goede Vrijdag
Deurcollecte: Avondmaalsproject Hooglandse Kerk
10.00 u. ds. A. Alblas, Heilig Avondmaal 19.00 u. ds. A. Alblas, Heilig Avondmaal, m.m.v. de Leidse Cantorij 21.30 u. oecumenische studentendienst, mw. pastor M. Draaijers Marekerk
19.30 u. ds. T. Jacobs, Heilig Avondmaal Maranathawijk
20.30 u. zie Vredeskerk Vredeskerk
20.30 u. ds. G.J. Venema, m.m.v. een gelegenheidskoor Antoniuskerk
19.00 u. mw. ds. E.M. Ezinga
19.30 u. ds. J. Groenleer, vesper MWG, CGK en GKV Oud-Katholieke Kerk
19.30 u. oecumenische vesper ■■ Dinsdag 31 maart
Opstandingskerk
19.30 u. ds. J.F. Boon, m.m.v. het Regenboogkoor Evangelisch-Lutherse Kerk
20.00 u. mw. B. Heckel
19.30 u. nog niet bekend
Zorgcentrum Groenhoven
19.30 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest LUMC
19.30 u. pastor J.H.S. Evers Diaconessenhuis
16.00 u. mw. M. Maas ■■ Zaterdag 4 april Stille Zaterdag
19.30 u. ds. A. de Snoo, vesper MWG, CGK en GKV
Deurcollecte: Avondmaalsproject
19.30 u. oecumenische vesper
Hooglandse Kerk
Oud-Katholieke Kerk ■■ Woensdag 1 april
21.30 u. ds. J. Delhaas, gezamenlijke paaswakevesper LSE en LBG
19.30 u. ds. J. Groenleer, vesper MWG, CGK en GKV Oud-Katholieke Kerk
19.30 u. oecumenische vesper ■■ Donderdag 2 april - Witte Donderdag
Deurcollecte: Avondmaalsproject
19.30 u. ds. T. Jacobs Maranathawijk
20.30 u. zie Vredeskerk Vredeskerk
20.30 u. ds. G.J. Venema, dienst van Schrift en Tafel
Antoniuskerk (dienst in Rosenburch)
19.00 u. ds. J.C. van Dongen, Heilig Avondmaal De Regenboog
19.30 u. pastor M. Moons ofm conv, m.m.v. het Regenboogkoor
36 | Leids Kerkblad
Dorpscentrum Oegstgeest
10.30 u. ds. E.H. Cossee, Rotterdam Waalse Kerk
10.30 u ds. H. Spoelstra, Heilig Avondmaal Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest Overrhyn
11.00 u. nog niet bekend LUMC
10.00 u. pastor J.H.S. Evers Diaconessenhuis
10.15 u. ds. A.C. Kooijman
Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal) Dienst voor doven
10.00 u. W. Smit
■■ Maandag 6 april - Tweede Paasdag
Zuydtwijck
10.30 u. mw. ds. M. Wassenaar en pastor H. van Breukelen Haagwijk
15.00 u. mw. ds. M. Wassenaar en pastor H. van Breukelen ■■ Zondag 12 april – Beloken Pasen
Deurcollecte: kosten predikanten/kerkelijk werkers Hooglandse Kerk
10.00 u. ds. M. Lanooy 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. ds. Chr. Berkvens-Stevelinck 19.00 u. ds. A. Alblas, Evensong, m.m.v. Leidse Cantorij Marekerk
20.30 u. ds. G.J. Venema, paasavonddienst
10.00 u. zie Vredeskerk
Vredeskerk
Antoniuskerk
19.00 u. mw. ds. E.M. Ezinga De Regenboog
21.30 u. pastor M. Moons ofm conv, eucharistieviering m.m.v. Arco Baleno
Hooglandse Kerk
Marekerk
10.15 u. mw. B. Heckel
10.00 u. ds. C. van Andel, Amsterdam 17.00 u. ds. T. Jacobs
■■ Zondag 5 april - Eerste Paasdag
19.30 u. ds. A. Alblas, Heilig Avondmaal, gezamenlijke dienst LBG en LSE m.m.v. Leidse Cantorij
Evangelisch- Lutherse Kerk
20.30 u. zie Vredeskerk
Maranathawijk Herengrachtkerk
10.00 u. mw. ds. E.S. Smidt, Maaltijd van de Heer, m.m.v. het Regenboogkoor
De Regenboog
Waalse Kerk Marekerk
09.15 u. mw. ds. E.M. Ezinga
Deurcollecte: Paascollecte Hooglandse Kerk
10.00 u. ds. A. Alblas, m.m.v. de Leidse Cantorij 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. ds. Chr. van den Berg-Seiffert Marekerk
10.00 u. ds. T. Jacobs 17.00 u. ds. A.J. Zoutendijk, Utrecht Maranathawijk
08.30 u. zie Vredeskerk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk
08.30 u. paasontbijt 10.00 u. ds. G.J. Venema, dienst voor jong en oud, Schrift en Tafel
Maranathawijk Vredeskerk
10.00 u. M. Boelen Antoniuskerk
10.00 u. ds. P.F. Warmenhoven De Regenboog
10.00 u. werkgroep vieringen Evangelisch-Lutherse Kerk
10.15 u. D. de Roest
Dorpscentrum Oegstgeest
10.30 u. mw. ds. C.A. Schoonenberg-Lems, ’s-Gravenzande Waalse Kerk
10.30 u. ds. D. Ribs
Zorgcentrum Groenhoven
10.00 u. geen dienst Overrhyn
11.00 u. nog niet bekend LUMC
10.00 u. mw. ds. H.C. Pasterkamp Diaconessenhuis
10.15 u. ds. A.C. Kooijman
Dorpskerk Leiderdorp: dienst voor mensen met een verstandelijke beperking
15.00 u. ds. C. de Jong