2 ang g r jaa 1 mer m u n 013 il 2 r Ap
ls a l o pany P n de Com n a V rviceement end Se el r y w cy , g n r ng i e r e i e t ic ium Een ves f f n in e e G ie quar g r ng Ene ansbedArijfsvoeri t em erk n i rst e u v ie R biejrgiereduct op erken in k En r we orst W k a V De Hdje ocehdhoogstan g d of lachnitectonis ph ar die en met r e d d Rowlonersgtevre Be ichtin t h rl c e ve e g i r n lUntergiezui o P e en d n Va de taijmd j Rotterd biSS s e mur op de da o lam
> 06
> 12
21>
25>
Energie efficiency 1
> 4 3 G
Colofon
Van den Pol Magazine is een uitgave van Van den Pol Elektrotechniek. Dit magazine wordt verspreid onder relaties van Van den Pol en verschijnt tweemaal per jaar. Redactieadres: Van den Pol Elektrotechniek Aardvletterweg 14 3417 XL Montfoort Postbus 37 3417 ZG Montfoort Tel.: 0348 47 34 34 Fax: 0348 47 22 94
[email protected] www.vandenpol.com
INHOUD 04
Het toverwoord is terugverdientijd
Voorwoord Jos Scholten
Tekst: Harry Bijl Communicatie
06
Van den Pol als Energy Service Company
Fotografie: Jos Didden fotografie Hans Oostrum fotografie
Geen investering, wel rendement
Vormgeving, opmaak en coördinatie: Adepth Advertising, Utrecht Drukwerk: Drukkerij Damen
06
12
16
21
25
28
08 Spelen met techniek 10 Zonnepanelen erop, asbest eraf 12 Energie-efficiency bij Ruinemans Aquarium
Energiereductie versterkt bedrijfsvoering
15 Top 5 meest lucratieve energiebesparingsmaatregelen 16
Hulp bij opmars elektrische auto
Laadmanagement volgens Van den Pol
18
40.000.000 kWh zonne-energie per jaar
Solar Valley in de polder
20 Duurzaamheid vergt de moed om op lange termijn te denken 21
Vakwerk op landgoed De Horst
Werken in architectonisch hoogstandje
24 Zet uw medewerkers in het zonnetje 25 Rolderdiephof Utrecht
Bewoners tevreden met energiezuinige verlichting
28 Wereldwijd actief in de voedselverwerkende industrie
Niets uit deze publicatie mag verveelvoudigd en/ of vermenigvuldigd worden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Van den Pol Elektrotechniek BV. Wij spannen ons maximaal in om de informatie in dit magazine zo juist en volledig mogelijk te houden. Ondanks deze inspanning is het toch mogelijk dat bepaalde informatie op enig moment onvolledig of onjuist is. Wij sluiten alle aansprakelijkheid uit voor enigerlei schade, direct of indirect, van welke aard dan ook, die voortvloeit uit of verband houdt met het gebruik van de informatie in dit magazine.
2
Kiremko Food Processing Equipment
32
Kennismaking met facilitair managers
32
Veiligheid kan veel goedkoper
33 Noodverlichting: Landelijk 200 miljoen kWh besparing mogelijk 34
Van den Pol-dames bij de tijd
Glamour op de SS Rotterdam
36
Van den Pol projecten in Utrecht
33
34 v d p o l m a ga z in e 2 / 1 o kt obe r 2012
3
Energie-efficiency: noodzakelijker dan ooit
Het toverwoord is -terugverdientijd-
De noodzaak om het energieverbruik te laten dalen vanuit milieuoogpunt, was er al veel langer. Daar is vanwege de economische crisis de noodzaak om structurele kostendalingen te realiseren, bovenop gekomen. Energie-efficiency staat hoog op de agenda van
In de lastige economische omstandigheden van vandaag is het prettig wanneer je als bedrijf je klanten kunt helpen de bedrijfskosten structureel te verlagen. In dat opzicht hebben wij als elektrotechnisch installatiebedrijf meer te bieden dan veel andere sectoren in de bouw. We zetten dan ook al het mogelijke in om onze klanten verder te helpen op het gebied van energie- en kostenbesparing. Vandaar dat deze editie van het Van den Pol Magazine het thema ‘energie-efficiency’ heeft meegekregen.
Jos Scholten Financieel directeur Van den Pol Elektrotechniek
Het ‘toverwoord’ vandaag de dag is: terugverdientijd. De economische crisis leidt ertoe dat dat aspect van een investeringsafweging met stip is gestegen. Ondernemers zoeken naar ‘laaghangend fruit’; besparingsmogelijkheden die snel rendement opleveren. Op basis van onze ervaringen hebben we een top 5 opgesteld van maatregelen die voor elke organisatie interessant zijn. Uiteraard is de situatie voor elk bedrijf anders. Maar zeker is dat we ook de komende tijd weer bedrijven gaan tegenkomen die tot de conclusie komen dat zij al veel eerder naar hun energie-efficiency hadden moeten kijken. Voor alle organisaties geldt dat we hen willen inspireren met de voorbeelden en ideeën uit dit magazine.
menige organisatie. Vanuit de ambitie om het meest duurzame elektrotechnische installatiebedrijf van Nederland te zijn, zoekt Van den Pol Elektrotechniek zowel voor het eigen bedrijf als voor klanten naar de beste oplossingen. Binnen de op dit moment beschikbare technische oplossingen is voor de eigen bedrijfsvoering van Van den Pol het optimum bijna bereikt. Klanten hebben vaak nog
Bedrijven die verder willen kijken dan een incidentele verbetering, maar tot nu toe vastlopen op de financiering, kunnen hun voordeel doen met het nieuwe ESCo-concept van Van den Pol Elektrotechniek. Verduurzamen en energieverbruik beperken kan namelijk ook zonder zelf te investeren. Dat kan als de energiehuishouding van een bedrijf gedurende meer jaren in concessie wordt uitbesteed. Binnen een ESCo-overeenkomst installeert, vervangt of optimaliseert Van den Pol de elektrotechnische installaties, neemt ze het integrale onderhoud/beheer daarvan over en daarbij ook de financiële en operationele verantwoordelijkheid. De investeringen worden terugverdiend uit het rendement van de genomen (duurzaamheids)maatregelen. Het is een concept dat juist in de huidige economische situatie onverwachte, nieuwe mogelijkheden biedt. Al met al hopen we met deze uitgave inspiratie en nieuw perspectief te bieden. Ik wens u veel leesplezier.
een iets langere weg te gaan. Met deze editie van Van den Pol Magazine willen we uw organisatie inspireren. We laten mooie praktijkvoorbeelden van energie-efficiency zien, geven tips, introduceren Van den Pol als Energy Service Company en nemen u mee in de toekomst van ‘smart grids’.
4
v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
5
Van den Pol als Energy Service Company
Géén investering, wél rendement! Verduurzamen en energieverbruik beperken kan ook zonder zelf te investeren. Dat kan als de energiehuishouding van een bedrijf gedurende meer jaren in concessie wordt uitbesteed aan een zogeheten Energy Service Company (ESCo). Van den Pol Elektrotechniek is sinds kort zo’n ESCo.
B
innen een ESCo-overeenkomst installeert, vervangt of optimaliseert Van den Pol de elektrotechnische installaties en neemt het integrale onderhoud/beheer daarvan over. De klant heeft niet langer te maken met onzekerheid en hoeft geen piekinvesteringen te doen. Tegelijkertijd neemt de kwaliteit van het beheer toe, daalt het energieverbruik en stijgt het comfort. Van den Pol neemt de financiële en operationele verantwoordelijkheid over. De investeringen worden terugverdiend uit het rendement van de genomen (duurzaamheids) maatregelen. In de praktijk blijkt de ESCo-constructie in allerlei bedrijfstakken prima te functioneren, van overheidsgebouwen tot winkelcentra en van kantoren tot industriële locaties. Het ESCo-concept in zijn
6
meest simpele vorm is bijvoorbeeld het plaatsen van zonnepanelen op een bedrijfspand, waarbij aanschaf en installatie worden betaald uit de opbrengsten. Maar het kan ook om een kantorencomplex gaan dat Van den Pol samen met partners volledig verduurzaamt en de hele operatie wordt bekostigd uit de bewerkstelligde energiebesparing.
Inhaalslag voor Nederland Ervaringen zijn er tot nu toe veel meer in het buitenland dan in Nederland. De verwachting is echter dat Nederland een inhaalslag gaat maken. De twee belangrijkste ingrediënten voor succesvolle ESCo’s zijn hoge energieprijzen en een beperkte toegang tot kapitaal. Tot voor kort had Nederland relatief lage energieprijzen en was de toegang tot kapitaal voor investeringen niet beperkt. Op beide terreinen zijn de omstandigheden veranderd. Organisaties die willen verduurzamen of om andere redenen moeten investeren in elektrotechnische installaties, zien hun potentiële rendement groeien door de hoge energieprijzen, maar hebben tegelijkertijd moeite om geld voor investeringen aan te trekken. Het ESCo-concept is dan de oplossing.
In de praktijk
“Zelfs als het om een kantorencomplex gaat, kan de hele operatie worden bekostigd uit de bewerkstelligde energiebesparing.”
De basis van het ESCo-concept is een prestatiecontract. Daarin geeft Van den Pol Elektrotechniek garanties voor de kosten en de kwaliteit van de installatie (nieuwbouw of vernieuwing). En Van den Pol geeft ook garanties voor de te realiseren energiebesparing, voor de kosten voor onderhoud en beheer en voor verbetering van het comfort. Binnen zo’n contract zijn er voor de opdrachtgever dus geen onvoorziene zaken. Kosten en prestaties zijn gedurende de looptijd volstrekt voorspelbaar.
ESCo-voordelen • • • • • •
lagere energielasten duurzame bedrijfsvoering (minder CO2-uitstoot) kwalitatief hoogwaardig onderhoud en beheer meer comfort (gezonder, energiezuiniger) hogere marktwaarde van het bedrijfspand geen investeringen (deze worden terugverdiend uit het rendement van de maatregelen)
v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
7
hun schoolkeuze doet vermoeden. Techniek heeft een imagoprobleem. Vaak ook bij ouders. De afgelopen jaren groeide het aandeel technische studenten weliswaar van 15 naar 25 procent, maar volgens ex-Shell-topman Jeroen van der Veer hebben we in Nederland 40 procent nodig. “Want als je niet verder omhooggaat, doen we het als samenleving niet goed; óf je krijgt een disbalans op de arbeidsmarkt, óf je moet mensen uit het buitenland halen”, zei hij afgelopen november bij BNR Nieuwsradio. Spelen en ontdekken zijn belangrijk in de keuze voor techniek. Onderstaande energiespeeltjes laten elk technisch hart sneller kloppen.
M
et dit pakket kunnen kinderen verschillende voertuigen op zonne-energie zelf bouwen en leren wat je met zelfopgewekte energie kunt doen.
E
en raket gemaakt van afval en aangedreven door groene energie. Stamp op de lege fles en de raket schiet wel 25 meter de lucht in!
T
huis de wetenschap achter windenergie ontdekken en begrijpen. Bouw zelf je voertuigen en laat ze rijden op je zelfopgewekte elektriciteit. De windturbines kunnen aangepast worden aan alle windomstandigheden door middel van een tandwielkast met drie versnellingen.
Spelen met techniek
Kinderen hebben in aanleg veel vaker belangstelling voor techniek dan
Het op deze pagina afgebeelde speelgoed is verkrijgbaar bij www.discovery-planet.nl.
8
v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
9
Zonnepanelen erop,
asbest eraf
In september 2012 is een nieuwe subsidieregeling aangekondigd voor sanering van asbestdaken in combinatie met plaatsing van zonnepanelen. Voor de regeling is 20 miljoen euro beschikbaar. Het verwijderen van asbest wordt beloond. Het plaatsen van zonnepanelen is een bijkomende voorwaarde. Het initiatief past naadloos bij het plan van Van den Pol Elektrotechniek/Solarmodules om agrarische bedrijven te helpen duurzamer te worden.
D
e aangekondigde impuls houdt verband met het besluit dat over twaalf jaar alle asbestdaken moeten zijn opgeruimd. Momenteel ligt er naar schatting nog zo’n 130 miljoen vierkante meter asbesthoudende daken en gevelpanelen in Nederland, waarvan driekwart op boerderijen en andere agrarische bedrijfsgebouwen.
Geen verlies, maar winst met zonne-energie Zonder wettelijke verplichting zou het nog tot 2044 duren voordat alle asbestdaken zijn vervangen. Het huidige tempo van vervanging is circa vier miljoen vierkante meter per jaar. De subsidieregeling moet tot een verdubbeling leiden. Het versneld saneren neemt de gezondheidsrisico’s weg, maar kost extra geld. Voor veel boeren betekent het immers dat ze hun dakbedekking eerder moeten vernieuwen dan technisch noodzakelijk is. Zonne-energie als duurzame inkomstenbron kan dat compenseren. Geld uit de regeling mag uitsluitend gebruikt worden voor het verwijderen van asbest. De provincies verstrekken de subsidie alleen als asbestverwijdering gepaard gaat met de plaatsing van zonnepanelen. De verwachting is dat de subsidie zorgt voor een verdubbeling van de vier miljoen vierkante meter asbest die jaarlijks vervangen wordt. Meer informatie via www.rijksoverheid.nl.
10
v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
11
Energie-efficiency belangrijk voor Ruinemans Aquarium Efficiënt en duurzaam omgaan met energie is een serieus aandachtspunt bij Ruinemans Aquarium. Met 3.000 aquaria voor tropische en koudwatervissen, met in totaal ruim 1.000.000 liter water, is het energieverbruik een belangrijke component in de bedrijfsvoering. De energie-efficiënte bedrijfsvoering blijkt onder andere uit het terugwinnen van warmte uit afvalwater en dubbelgebruik van leidingwater voor koeling en waterverversing in de aquaria. De toepassing van zonne-energie bezorgde het bedrijf naast duurzame groene stroom ook een fors financieel voordeel. >
12
v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
13
Lucratieve energiebesparingen Energie besparen is niet
Bewegingssensoren
alleen maar goed voor het milieu. Het is ook goed voor de portemonnee. Bedrijven kunnen hun vaste lasten structureel verlagen. Van den Pol helpt bedrijven
H
et aanbrengen van 128 zonnepanelen door Van den Pol Elektrotechniek/Solarmodules op het bedrijfspand was al vanaf dag één rendabel. Het toevoegen van zelfopgewekte capaciteit voorkwam dat dit bedrijf moest investeren in een extra voedingskabel. Het bedrijf was zeer ingenomen met het advies van projectleider Gé Verhoef, die het bedrijf doorlichtte op verbetering in de energie efficiency. Het effect dat Ruinemans Aquarium op advies van Van den Pol Elektrotechniek realiseert, wordt ook wel peak shaving genoemd. Door met behulp van duurzaam opgewekte energie de piekbelasting te verlagen, wordt bespaard op de capaciteitskosten. Het bedrijf, dat ook vestigingen in Manaus (Brazilië) en Miami (Verenigde Staten) heeft, wil het energieverbruik voor de hoofdvestiging in Montfoort niet laten groeien. Frank de Goey namens het bedrijf: “We willen bij Ruinemans Aquarium toekunnen met de huidige capaciteit en hebben afgesproken dat we aanvullende behoefte duurzaam willen opwekken. Eventueel extra benodigde capaciteit wordt groen opgewekt.” “De zonnepanelen hebben een jaaropbrengst van circa 30.000 kWh. Dat is ongeveer 4% van onze totale behoefte. In absolute hoeveelheid schiet het dus nog niet echt op. Maar het lost wel een ander probleem
14
op. Zomers hebben we midden op de dag een piek in ons elektriciteitsgebruik, die gemiddeld twee keer per jaar zo hoog is dat de hoofdzekering eruit slaat. We hebben weliswaar aggregaten om dergelijke situaties op te vangen, maar dat is geen structurele oplossing. We zouden voor 75.000 euro een extra voedingskabel moeten laten aanleggen. Dat is meer dan de investering die we nu in zonnepanelen doen en waarmee we de piekbelasting tijdens zomerse dagen ook kunnen ondervangen.” Ruinemans is een van de grootste groothandelaren in levende vissen ter wereld. Het bedrijf verkoopt jaarlijks miljoenen vissen in circa 25 landen. In de afgelopen ruim vijftig jaar werd een reputatie opgebouwd op basis van kwaliteit. Met zorgvuldig ontwikkelde verzorgingssystemen kan het bedrijf topkwaliteit vissen garanderen. Vissen van geselecteerde kwekers in Europa en Azië en van het eigen vangststation in Manaus en het verzamelstation in Miami worden door de 45 medewerkers in optimale conditie gehouden. Naar de aard van het product is Ruinemans Aquarium begaan met de natuur en duurzame ontwikkeling. Efficiënt omgaan met energie, aangevuld met de opwekking van zonnestroom, past daarin. Frank de Goey: “Ons dak is nu voor circa een kwart gevuld met zonnepanelen. Er is dus ruimte voor uitbreiding als dat in de toekomst nodig blijkt.”
graag met een inventarisatie van de meest lucratieve
Daglichtregelingen
Top 5
Energie-efficiency belangrijk voor Ruinemans Aquarium
maatregelen. De situatie is per bedrijf anders. Gemiddeld zijn dit de vijf maatregelen die zowel in milieuopzicht als financieel het meeste rendement opleveren.
Led-verlichting (m.n. publieke ruimten)
Zonnepanelen
* In de industrie kunnen opstartschakelingen voor machines tot grote besparingen leiden. Omdat het productieproces daar de meeste energie vergt, zullen intelligente schakelingen daar vaak op de eerste plaats in de besparingstop 5 staan. Medewerkers van de afdeling Industriële Automatisering van Van den Pol Elektrotechniek kunnen u daarin adviseren.
Intelligente schakelingen*
v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
15
Laadmanagement Hulp bij de opmars van de elektrische auto
In 2025 moeten er een miljoen elektrische auto’s rondrijden in Nederland. Medio 2012 waren dat er nog maar vierduizend.
“Op termijn kan het accupakket van de elektrische auto een rol gaan spelen in de tijdelijke opslag van zelf opgewekte energie.”
We hebben nog een hele weg te gaan. Ook al omdat elektrisch rijden meer is dan het aanschaffen van een nieuw voertuig.
V
eel bedrijven zullen bij twee elektrische auto’s al problemen ondervinden, omdat het geïnstalleerd elektrisch vermogen onvoldoende is. Zonder aanpassingen aan de elektrische installatie van het bedrijf dreigt overbelasting. In hun plannen om over te stappen op elektrische auto’s, doen bedrijven er goed aan hun elektrotechnische installatiebedrijf daarbij te betrekken. Laadmanagement is noodzakelijk voor de continuïteit, maar ook voor een goed rendement en het uitsluiten van veiligheidsrisico’s. Van den Pol Elektrotechniek installeert veilige laadstations voor elektrische auto’s, adviseert bedrijven en heeft alle kennis in huis voor een goede engineering van de elektrotechnische installatie op huidig en toekomstig gebruik.
16
Behalve de groei van het aantal elektrische auto’s zullen de komende jaren ook steeds meer veranderingen optreden in de energievoorziening van bedrijven. Door het zelf opwekken van energie door middel van zonnepanelen, warmtekrachtkoppeling en dergelijke, ontstaan andere behoeften. Van den Pol Elektrotechniek verwacht dat we de komende twintig jaar snel zullen evolueren naar zogeheten smart grids, waarbij de computer een belangrijke rol gaat spelen in de aansturing en het optimaliseren van energiestromen. Zo kan het accupakket van de elektrische auto op termijn een rol gaan spelen in de tijdelijke opslag van zelf opgewekte energie en in die rol onderdeel uitmaken van het smart grid. Anno 2013 lijkt dat sciencefiction, maar met de sterke – door de overheid gestimuleerde – groei van het aantal elektrische auto’s is die toekomst dichterbij dan menigeen denkt.
v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
17
Alle daken in de Utrechtse Waarden vol met zonnepanelen. Solar Valley in de polder, met een uiteindelijke jaaropbrengst van veertig miljoen kWh. Het idee lag er al wat langer. Anno 2013 staan alle seinen op groen voor een paar forse stappen voorwaarts. De omstandigheden zijn ernaar. De maatschap-
40.000.000 kWh zonne-energie per jaar
pelijke noodzaak om te verduurzamen van enkele jaren geleden is nu versterkt door de economische realiteit: zonnepanelen zijn voor veel meer groepen bedrijven, agrariërs en particulieren rendabel geworden.
“Zonnepanelen zijn voor veel meer bedrijven, agrariërs en particulieren rendabel geworden.” Particulieren in het hele land kiezen steeds vaker voor zonne-energie. Ook al zijn de subsidiemogelijkheden beperkter dan een paar jaar geleden, de kostprijs is nu zo laag dat het sneller rendabel is. Voor agrariërs is er de aantrekkelijke regeling ‘Asbest eraf, zonnepanelen erop’ (zie ook pagina 10). Bij bedrijven is het beeld genuanceerder. Voor bedrijven die het volle pond betalen bij het energiebedrijf, is het nu echt het moment om te gaan rekenen. Voor bedrijven met een hoog verbruik die een fors lager tarief betalen, is de terugverdientijd vaak nog niet aantrekkelijk. Maar ook daar zijn uitzonderingen, omdat het installeren van zonnepanelen grote investeringen in infrastructuur kan voorkomen (zie ook pagina 12: Energie-efficiency belangrijk voor Ruinemans Aquarium). 18
Kortom, Solar Valley is aanstaande, en eigenlijk is het al aan de gang. Van den Pol Elektrotechniek oversteeg afgelopen december de één miljoen kWh geïnstalleerd vermogen zonnestroom, waarvan een deel in de Utrechtse Waarden. Wim van den Pol gelooft erin: “Zou het niet mooi zijn als de Utrechtse Waarden in de eigen energiebehoefte kan voorzien? Dat we er net als op Texel naar streven dat we selfsupporting worden?” Hij is ervan overtuigd dat het moet lukken om in 2040 klimaatneutraal te zijn, zoals de provincie Utrecht in de beleidsplannen heeft staan. “Er is zoveel te doen”, vertelt Wim van den Pol. “Ook in 2012 hebben we bij een flink aantal bedrijven, agrariërs en particulieren zonnepanelen geplaatst. In 2013 zijn de omstandigheden extra gunstig vanwege subsidie en lagere btw op arbeid. Zo kunnen we stap voor stap steeds zuiniger worden. Ik heb ondernemers al uitgedaagd om er samen voor te zorgen dat we een van de dikke voedingskabels die van Utrecht hierheen lopen, kunnen doorhakken.” Het elimineren van energieverbruik is het meest duurzaam. Maar het is onvoldoende om uiteindelijk energieneutraal te worden. Daarvoor is het nodig dat in de Utrechtse Waarden energie wordt opgewekt. Dat kan voor een deel met behulp van zonne-energie. Utrechtse Waarden kan de Solar Valley van Nederland worden. De bewoners van de Utrechtse Waarden kunnen zelf heel veel zonne-energie opwekken. En dat kan vandaag de dag, ook zonder subsidie, op een rendabele manier. Tel daarbij op dat zonnepanelen steeds beter worden en dat de prijs voor elektriciteit met gemiddeld 7% per jaar stijgt, en je weet dat het rendement alleen nog maar zal groeien. Solar Valley is een reële optie, waar heel veel bedrijven, agrariërs en particulieren aan kunnen meewerken en van kunnen profiteren.
v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
19
Duurzaamheid vergt de moed om op lange termijn te denken COLUMN: Franca van Winkel Duurzaamheid zit de Rabobank al meer dan honderd jaar in de genen. Ook vandaag de dag proberen we op allerlei manieren een bijdrage te leveren. Ten aanzien van een duurzame energievoorziening begint dat in onze eigen gebouwen. Je ziet het ook terug in ondersteuning van duurzaamheidsprojecten door Rabobank Nederland, bijvoorbeeld op het gebied van windmolenparken. De langetermijnvoordelen moeten daarbij wat mij betreft prevaleren, ook al realiseer ik me dat duurzame oplossingen vaak controversieel zijn. Voor langetermijndenken is moed nodig. Het is belangrijk dat mensen over hun schaduw heen stappen.
Franca van Winkel is directievoorzitter bij Rabobank Utrechtse Waarden
Er zijn heel veel ideeën op het gebied van duurzaamheid die de moeite waard zijn. Als jurylid van de Herman Wijffels Innovatieprijs voor kansrijke duurzame ideeën heb ik het afgelopen jaar ruim vijfhonderd creatieve oplossingen voorbij zien komen, variërend van opvouwbare zonnepanelen tot beschermende kleding voor autistische kinderen. Dat is inspirerend en stelt me in staat ook persoonlijk een steentje bij te dragen. Die inspiratie vind ik ook in regionale initiatieven binnen het werkgebied van de Rabobank Utrechtse Waarden. Bijvoorbeeld het Solar Valley-concept van Van den Pol Elektrotechniek, dat ertoe moet leiden dat we in de Lopikerwaard meer dan veertig miljoen kWh groene stroom opwekken met behulp van zonnepanelen. Het idee past in de duurzaamheidstraditie van het bedrijf. Ik zie er de benodigde langetermijnvisie in terug. Net als bij de Rabobank zit duurzaamheid bij Van den Pol in de genen. Het gaat niet om commercieel gewin op korte termijn, maar om een visie die voortkomt uit de generaties die het familiebedrijf hebben vormgegeven. Net als het initiatief ‘Zuinige Waarden’, dat op opwekking van zonne-energie door particulieren is gericht, past Solar Valley in een trend dat steeds meer consumenten en bedrijven zich verbinden om gezamenlijk energie in te kopen en op te wekken. Als Rabobank Utrechtse Waarden gaan we in 2013 in gesprek met een adviseur om te kijken welke rol we kunnen spelen in dergelijke initiatieven. Het gaat erom dat je dingen niet al te sexy moet willen maken en snel moet willen regelen. Er moet een bestendige keten ontstaan, waarbij we niet van het ene initiatief in het andere rollen. Met andere woorden, ook de aanpak moet duurzaam zijn. Een coöperatieve samenwerkingsvorm kan daarbij een oplossing bieden. De Rabobank wordt vaak benaderd voor advisering en ondersteuning bij het opzetten van een dergelijke coöperatie. Samen met PGGM, Achmea, ZLTO en NICE heeft Rabobank Nederland de Kamer van Coöperatie opgericht, een adviesloket waar mensen terechtkunnen voor informatie en begeleiding bij het opzetten van een coöperatie. De Kamer van Coöperatie organiseert regelmatig laagdrempelige, gratis bijeenkomsten waar ook leden van een buurtvereniging die gezamenlijk zonnestroom willen opwekken, terechtkunnen. Kortom, er zijn in de Lopikerwaard initiatieven waarvan ik hoop dat ze in 2013 een sneeuwbaleffect krijgen. Ik zie in samenwerkingsprojecten, zoals Zuinige Waarden en Solar Valley, goede mogelijkheden om de crisis te lijf te gaan. Het biedt mogelijkheden voor investeringen in het eigen werkgebied. Het is mijn persoonlijke wens voor 2013 dat duurzame projecten in de Utrechtse Waarden ook door lokale ondernemers mogen worden opgepakt.
20
Vakwerk op landgoed De Horst in Driebergen v d p o l m a ga z in e 1 / 2 m a a rt 2013
21
Vakwerk op landgoed De Horst in Driebergen 22
O
p landgoed De Horst in Driebergen heeft Baak Hospitality, onderdeel van opleidingsinstituut de Baak, een uitbreiding van de bestaande gebouwen gerealiseerd. Van den Pol Elektrotechniek verzorgde het installatiewerk voor een kantoor- en vergadergebouw, twee logiesgebouwen met in totaal veertig hotelkamers en een theaterzaal voor 200-500
bezoekers. Het Maitland-theater, vernoemd naar de Baak-oprichter Charles Maitland, is een volledig rond gebouw met veel beton en glas, dat als een schijf uit het maaiveld oprijst. Hotel ‘Eb en Vloed’ van OTH architecten werd eind november 2012 genomineerd voor de Houtarchitectuurprijs. Van den Pol Elektrotechniek verzorgde bij het prestigieuze project de
installatie van alle elektra, het inbraakalarm, de brandmeldinstallaties en de voorbereiding voor het lichtbesturingssysteem in de theaterzaal. Met het oog op energie-efficiency zijn in alle gebouwen sensorschakelingen aangebracht. De hotelkamers hebben moderne keycardschakelingen. Aan het project heeft Van den Pol Elektrotechniek twee jaar gewerkt. v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
23
Zet uw medewerkers in het zonnetje De aanschaf van zonnepanelen is in 2013 extra interessant. Via de subsidieregeling Zonnepanelen is er de mogelijkheid 15% van de aanschafprijs terug te krijgen. Bovendien geldt in 2013 het lage 6% btw-tarief op arbeid. Daarom heeft Van den Pol Elektrotechniek een aanbieding gemaakt voor medewerkers van klanten. We noemen het het PV-privéplan. PV staat voor photovoltaïsch paneel, ofwel zonnepaneel.
K
lanten van Van den Pol kunnen hun medewerkers een aanbod doen voor een kwalitatief goed en scherp geprijsd pakket van vijf zonnepanelen dat op het dak van vrijwel elke eengezinswoning past. De prijs is inclusief vakkundige installatie door deskundigen van Van den Pol Elektrotechniek.
Simpel meedoen Uw bedrijf kan heel simpel meedoen, zonder investering of inspanning. We maken vrijblijvend een foldertje met uw bedrijfsnaam en logo dat u kunt gebruiken om onder medewerkers te verspreiden. Zo kunt u uw medewerkers iets extra´s bieden in deze moeilijke tijden. Op de folder staat hoe uw medewerkers zich kunnen aanmelden. Van den Pol regelt verder alles. Uiteraard koppelen we terug hoeveel medewerkers van het aanbod gebruik hebben gemaakt. Om als bedrijf deel te nemen is een simpel e-mailbericht naar
[email protected] voldoende. 24
f
pho e i d er d l o R cht e r t U
s r e d r u Hu t e m n e d e r v e g te i n i u z e i g r g e n n i t e h c i l r ve
v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
25
Jan Klos
Beheerders van woningcomplexen hebben maar een belang: tevreden gebruikers. Het technisch beheer van woningen is daarbij een belangrijke component. Om een probleemloze afhandeling van elektrotechnisch onderhoud te garanderen, werkt Gevaert Vastgoedbeheer al jarenlang intensief samen met Van den Pol Elektrotechniek. De vastgoedbeheertak van dit bekende Nieuwegeinse makelaarskantoor beheert circa negenhonderd huurwoningen in de vrije sector en ongeveer negenhonderd appartementen van zo’n twintig Verenigingen van Eigenaren (VvE’s). In het complex aan het Rolderdiephof in Utrecht werken Gevaert, Van den Pol en eigenaar Bouwinvest gezamenlijk aan verduurzaming. In de algemene ruimtes werd 50% energiebesparing gerealiseerd met de plaatsing van in totaal 323 LED-armaturen.
In het onder huurders populaire project blijkt dat het ook in jonge gebouwen al snel rendabel is om te investeren in energiezuinige verlichting. Dennis van Meurs van Van den Pol Elektrotechniek: “Een deel van de verlichting in trappenhuizen en entrees brandt 24 uur per dag. Dan is de besparing maximaal. Uit onze berekeningen blijkt dat de terugverdientijd op de meerprijs ten opzichte van conventionele armaturen slechts 3,8 jaar is. Daar komt bij dat de onderhoudsen vervangingskosten aanzienlijk dalen, en dat we door goed te kijken naar de voorschriften, het aantal armaturen met noodverlichtingsaccu konden terugbrengen van 246 naar 114.” Technisch manager verhuur Jan Klos is blij met de nieuwe LED-armaturen. “De bewoners zijn tevreden dat alles brandt. En daar gaat het om. Geen klachten. Dat is prettig voor iedereen en dus ook voor ons. Dat ook het aantal uren in het onderhoudscontract daalt, is een mooie bijkomstigheid.”
26
Gevaert heeft meer woningcomplexen in de provincie Utrecht in beheer, onder andere in Nieuwegein, Utrecht, Hoogland en Wijk bij Duurstede. “Voor de huurwoningen in de vrije sector, hebben wij bijna al het elektrotechnisch onderhoud bij Van den Pol Elektrotechniek ondergebracht”, vertelt Jan Klos. “We zijn op elkaar ingespeeld. De samenwerking verloopt goed. Zowel met de monteurs van Service & Onderhoud als met Dennis bij zo’n vervangingsoperatie in het Rolderdiephof. Het is heel prettig dat Van den Pol zo veel mogelijk met vaste mensen op een project werkt. De monteur kent het complex, weet waar hij moet zoeken en kan zelfstandig werken. Dat is voor ons prettig. Bij de VvE’s waar Van den Pol het elektrotechnisch onderhoud doet, is dat niet anders. We hebben geen enkele reden om van partner te wisselen. Het zijn de monteurs die de samenwerking maken of breken, en onderzoek bij onze gebruikers laat steeds weer zien dat men zeer tevreden is.”
Verdere besparing Waar mogelijk probeert Van den Pol proactief te wijzen op verbeterkansen op het gebied van energiebesparing. “In de woningen valt niet veel te halen,” legt Dennis van Meurs uit, “maar in algemene ruimtes en parkeergarages kun je veel bereiken met LED en bewegingsmelders. We willen zo veel mogelijk planmatig met meerjarenbegrotingen werken, waardoor beheerders maximaal inzicht hebben en het ook duidelijk is wat investeringen in energiebesparing kunnen opleveren. Vooral voor besturen van VvE’s is dit erg belangrijk.”
Populaire locatie Het woningcomplex aan het Rolderdiephof omvat 125 appartementen in de vrije huursector. Het is een populaire locatie, met name voor mensen die op loopafstand in het Utrechtse centrum werken, maar ook vanwege de ligging aan de historische Veilinghaven. Het complex werd in 2005 opgeleverd. In opdracht van eigenaar Bouwinvest realiseerde Van den Pol Elektrotechniek toen al alle elektrotechnische installaties. In diezelfde periode werd ook het installatiewerk voor vergelijkbare woningcomplexen aan het Eelderdiephof en de Voorsterbeeklaan uitgevoerd.
v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
27
Wereldwijd actief in de voedselverwerkende industrie Medewerkers van Van den Pol trekken al meer dan drie decennia de wereld over om machines voor de voedingsmiddelenindustrie te installeren. In het kielzog van Kiremko B.V., Food Processing Equipment, is dat voor de aardappelverwerkende industrie. Maar daarnaast zijn de specialisten van Industriële Automatisering van Van den Pol ook steeds meer actief voor allerhande andere bedrijven in deze sector. 28
V oo r e e n p ro jec t i n tu rkij e ont wier p en installeer de Va n d en P ol E lek t rot ech n i ek d e b es t uri n g s k as t op b ov en s taan d e f o to .
v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
29
K
iremko B.V. bestaat al bijna vijftig jaar. Groot geworden in apparatuur voor snackbars en restaurants, specialiseerde het bedrijf zich in productielijnen met grote capaciteit. Vanaf begin jaren tachtig is Kiremko hard gegroeid. De specialisatie in machines voor de (semi)automatische verwerking van aardappelen in frites, (speciale) snackproducten, zoals chips, pelletsnacks en andere aardappelbijproducten, zoals vlokken, salades en puree, maakte het Montfoortse bedrijf tot een internationale speler. Van den Pol Elektrotechniek groeide mee als specialist industriële automatisering voor de voedselverwerkende industrie door de technische ontwikkelingen nauwgezet te volgen.
Alle werelddelen Inmiddels levert Kiremko niet alleen aan de aardappelverwerkende eindindustrie, maar ook produceren ze machines voor de verwerking van groenten en dan met name knolgewassen, zowel voor de vers-, als voor de diepvries- en gekoelde markt. Van alle geproduceerde machines is 85% bestemd voor de export. Door Kiremko ontwikkelde en vervaardigde apparatuur vinden we bij veel grote aardappelverwerkende bedrijven, zoals McCain, Farm Frites en Simplot Foods, in heel Europa, de Verenigde Staten, China, Nieuw-Zeeland, Japan, Argentinië, Egypte en Saoedie-Arabië. Van den Pol Elektrotechniek heeft de leiding over het installatieproces. Het standaardinstallatiewerk wordt door lokale bedrijven uitgevoerd onder supervisie van Van den Pol Elektrotechniek. Voor specialistische activiteiten gaan eigen monteurs van Van den Pol mee. Er komt nogal wat bij kijken voordat een aardappel tot een kant-en-klaar product is verwerkt. In productielijnen die tot wel 65.000 kilo aardappels per uur kunnen verwerken, vinden we machines voor ontstenen, wassen, schillen, blancheren, koken, vormen, snijden, drogen, bakken, pasteuriseren, steriliseren, koelen, vriezen, (optisch) sorteren, transporteren, distribueren, wegen en verpakken. Kiremko speelt een rol in het hele proces, vanaf de aanvoer van het ruwe product tot de afvoer van kant-en-klaar verpakt eindproduct.
30
Van den Pol Elektrotechniek heeft niet alleen de taak alle componenten elektrisch te installeren, maar ook om ervoor te zorgen dat al die onderdelen naadloos samenwerken.
Reputatie in maatwerk De reputatie van Kiremko onderscheidt zich met name in maatwerkoplossingen en knowhow. Bij de meeste opdrachten gaat het om machines of complete productielijnen, die voldoen aan de specifieke wensen van de klant. Hoe gecompliceerder de wens van de klant, des te sterker het bedrijf zich weet te profileren. Dat doet het bedrijf niet alleen. Sinds 1978 werkt Kiremko nauw samen met haar partner in het Verenigd Koninkrijk, Kiremko (UK) Ltd. Ook de samenwerking met Idaho Steel Products en Reyco Systems in de USA, die in licentie machines produceren voor de Noord-Amerikaanse markt, is zeer succesvol gebleken. De foodsector vraagt naast kennis van de installaties ook specifieke expertise op het gebied van voedselveiligheid. Daarnaast is kennis van het productieproces van de klant van groot belang. Voedselverwerkende bedrijven werken vaak continu en elk onderhoudsoponthoud betekent verlies voor de klant. Meedenken met de klant en oplossingen bedenken die het productieproces zo min mogelijk verstoren, is een belangrijke toegevoegde waarde van Van den Pol. De komende jaren wordt meer ingezet op energie efficiency.
Woerdens Techniek Talent Kiremko Food Processing Equipment en Van den Pol Elektrotechniek werken ook samen in het promoten van techniekonderwijs. Beide bedrijven participeren in het programma Woerdens Techniek Talent, waar de Techniek driedaagse onderdeel van uitmaakt. Tijdens de Techniek Driedaagse maken scholieren kennis met techniek in de voertuigtechniek, bouw, elektro- en installatietechniek, metaal, licht en geluid en ICT. “Techniek is heel leuk, en dat laten we graag zien”, aldus Kiremko-directeur Paul Oosterlaken.
v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
31
Kennismaking met facilitair managers Op 16, 17 en 18 januari namen Van den Pol Elektrotechniek en zusterbedrijf GRB Verlichting deel aan de Vakbeurs Facilitair en Gebouw in de Brabanthallen in Den Bosch. Facilitymanagers uit allerlei sectoren maakten onder andere kennis met activiteiten op het gebied van duurzaam gebouwbeheer en groepsremplace, het planmatig vervangen van lichtbronnen. De veertig jaar ervaring op dit gebied van GRB Verlichting in de retail blijkt in de praktijk aantrekkelijk voor facilitair beheerders van bijvoorbeeld zorgcomplexen en kantoren. Groepsremplace is het administreren en tijdig (preventief) vervangen van alle soorten lichtbronnen in gebouwen. Door dit op periodieke basis te laten doen, blijft de verlichting van optimale kwaliteit, terwijl het beheer efficiënter en vaak tegen lagere kosten kan plaatsvinden. Verduurzaming van gebouwbeheer is een onderwerp dat in alle sectoren leeft. Met name beheerders van schoolgebouwen toonden interesse in het aanbod op het gebied van zonne-energie.
Landelijk 200 miljoen kWh besparing mogelijk In 2013 is Van den Pol Elektrotechniek gestart met een omruilactie om bedrijven en organisaties in de hele provincie aan energiezuinige noodverlichting te helpen. Doel is om het energieverbruik fors terug te dringen en een reductie van CO2-emissie te realiseren. De actie werd in november aangekondigd. In 2013 wordt de vervangingsoperatie uitgevoerd.
Veiligheid kan veel goedkoper Bedrijven met een 24/7-verbinding met een meldkamer kunnen veel geld besparen. Heeft u een ISDN-2 met DigiAccess-verbinding via KPN, dan bent u met de alternatieve oplossing van Van den Pol gemiddeld 925 euro per jaar goedkoper uit. De enige voorwaarde is dat er in de buurt van de alarminstallatie een internetverbinding beschikbaar is. Van den Pol Elektrotechniek installeert een IP-converter, waardoor alarmering niet langer via de kostbare telefoonlijn loopt, maar via internet. De terugverdientijd van deze 32
oplossing is 2,2 jaar. Daarna loopt de jaarlijkse besparing van 925 euro* gewoon door. ISDN-2 met DigiAccess wordt gebruikt door bedrijven met een hoog risico (zoals attractieve goederen). De alarmering voor bedrijven met een kleiner risico loopt meestal via analoge of ISDN-telefoonlijnen. Ook die bedrijven zijn met een IP-converter goedkoper af. Als de telefoonlijn geen ander doel dient en dus kan worden opgezegd, is de besparing 250 euro* per jaar. * excl. btw
H
et vervangen van noodverlichting is een van de simpelste manieren om snel energie te besparen. Het jaarlijkse energieverbruik per noodverlichtingsarmatuur gaat met 67% naar beneden. De kosten voor energie en onderhoud dalen met 60% per jaar. De besparing per jaar per noodverlichtingsarmatuur is bijna 25 euro. Omdat het in de hele provincie om vele duizenden armaturen gaat, kan de totaalbesparing enorm oplopen.
per jaar aanstaat en organisaties vaak tientallen van deze verplichte noodverlichtingsarmaturen in huis hebben, is het totale verbruik veel hoger dan mensen denken. Op nationale schaal is de potentiële energiebesparing immens. In heel Nederland zijn er naar schatting alleen al 6 miljoen noodverlichtingsarmaturen. Al die armaturen vervangen voor de energiezuinige variant, levert een besparing op van meer dan 528 miljoen kWh. Dat is gelijk aan het verbruik van meer dan 158.000 huishoudens, dat is meer dan in de stad Utrecht. In de praktijk is noodverlichting geen onderwerp waar bedrijven snel warm voor lopen. Met de actie wil Van den Pol Elektrotechniek laten zien dat efficiency in energiebesparing vaak in een klein hoekje zit. Van den Pol Elektrotechniek heeft een speciale website in het leven geroepen om de omruilactie zo soepel mogelijk te laten verlopen. Op de website www.vertrouwdinnoodverlichting.nl kunt u snel en simpel uitrekenen wat uw financiële voordeel is.
Noodverlichtingsarmaturen in gebouwen ouder dan vijf jaar bevatten grote accublokken die gemiddeld 131 kWh per jaar gebruiken. De nieuwe generatie noodverlichting werkt op veel zuiniger penlightbatterijen, is even betrouwbaar en voldoet aan alle wettelijke eisen. Omdat de noodverlichting 24 uur per dag, 365 dagen v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
33
Van den Pol-dames bij de tijd
H
et was een feest om te maken en het is een feest om naar te kijken: de Van den Pol-kalender 2013. Alle medewerkers van Van den Pol Elektrotechniek troffen in hun kerstpakket een bijzondere kalender voor 2013. De vrouwelijke medewerkers van het bedrijf hebben zich tijdens het jaarlijkse meidenuitje op de gevoelige plaat laten vastleggen door fotografe Willeke Brouwer. Aan de kalender ging een minutieuze voorbereiding vooraf. Eerst werd vastgesteld wat nodig was om voor elke maand een bijzondere foto te kunnen maken.
Het magazijn werd leeggetrokken voor installatiemateriaal, en er werd bedrijfskleding van collega’s geleend. Helmen, T-shirts, folders, stoffen, avondjurken, zonnepanelen, feestartikelen, pyjama’s, sneeuw, vlaggen, tassen, handdoeken en heel veel hoge hakken gingen mee naar de SS Rotterdam. Op het voormalige cruiseschip zorgde een visagiste/ kapster voor de finishing touch. Het resultaat mag er zijn. Een unieke, smaakvolle kalender. In ‘limited edition’, dat wel. De Van den Pol-dames hangen alleen bij hun collega’s aan de muur.
ClickusVision (fotografie) KlijnVisagie (visagie)
34
v d p o l m a ga z in e 1 / 2 APRI l 2013
35
D
B J
F
G
M
E N A
I H
L K C
h c e a In d eigen
n i u tert
ouw eo P h T or B.V. rn anto ijter Mee u ofdk e o R D h e nklijk oods ie en Koni allat ouwl t z s n B i n i A s He was oroce rond p lektr e G i E t c B l o or IPMMCprodu lanen P anto eide m n K an d erkt C w stee ter w y t u s k a leute e l e a i V n V g n f o i h t o s c m e i h te ar h ntru D V , ncks k wa zorg kelce Coni Rail n i x , r l delij i e e l a k p l ret E W r Vo com e en eit, ntoo zorg ervic a s utilit n e K n etti e F nna om Conf inge inter bouw a n s g s f o l n a i e C z le won cht G W ren strië d, en Utre onto indu ueel li f rhou j o s i o e i m r v e v i d o d d o n T o H W het pel audi erbe . In al als gaat er vo ptem amp n V o k g a s n k V l i tiona j i P r l u I se ente t is or H mati eme trech anto auto zeer G U HU) k K s e t i e J cht ( laa chn e inci p e r v r t k t n o a o r e r U r a e E p lekt Baz hool eit K W ezig. Pol E htse it torit gesc anw c u u o a e den a H r g n t t r te inen L U e Zo bouw rojec prom fdge n p ands . l a o s r v o e e h H d nc tie M r Ne e bra selec ntoo lend a l i h K c N er s
V
v
36
Montfoort Aardvletterweg 14 3417 XL Montfoort Postbus 37 3417 ZG Montfoort Tel.: 0348 47 34 34 Fax: 0348 47 22 94
[email protected] www.vandenpol.com
