‘08
jaarverslag
205 O
SNELH EID
ATIE V O INN ODAAL M I T L MU PPUNT O O N K
DU UR ZA
Bestemming
Anders ME OE
GR I
040 O
O
026
E>
E>
VOORWOORD drs. Joost Meijs, Algemeen Directeur
2008: In veel opzichten was het een spannend jaar. De in 2007 reeds aangekondigde ticketbelasting, die per 1 juli werd ingevoerd, heeft geleid tot een stagnatie van de groei. De schrik zat er goed in bij de luchtvaartmaatschappijen: er kwam geen enkele nieuwe lijndienstbestemming bij en er werden routes geschrapt. In de eerste helft van het jaar was nog een lichte groei te zien, in de tweede helft van het jaar liep dit al terug. De ticketbelasting en de economische tegenwind zorgden in de laatste twee maanden van het jaar voor een passagiersdaling van -7%. Deze trend zet naar verwachting door in 2009: de passagiersaantallen zijn de eerste twee maanden verder gedaald naar -10%. In maart liep het overleg met de omwonenden over een nieuwe Regionale Overeenkomst vast en werd een Commissie van Wijzen benoemd om advies uit te brengen over de overlegstructuur en de toekomst van GLOBE. Tegelijkertijd werd op landelijk niveau nagedacht over de toekomstige nationale capaciteitsverdeling van vliegverkeer. De zgn. ‘Alderstafel’ kwam begin oktober met haar advies, waarin Eindhoven Airport wordt genoemd als één van de twee regionale luchthavens waar in de toekomst groei van vlieg verkeer kan plaatsvinden. Belangrijk is de eigen ambitie van de regio ZuidoostBrabant en de daarbij behorende vraag naar internationale bereikbaarheid. Het Kabinet heeft het zgn. ‘Aldersadvies’ omarmd. De discussie over mogelijke uitbreiding van onze luchthaven is zo van een regionale discussie overgegaan in een landelijke discussie. Uiteraard dient er regionaal draagvlak te zijn voor de kabinetsplannen, de regio moet er van kunnen profiteren. 2008 was het jaar van strategische heroriëntatie. De stijgende kosten, de toenemende concurrentie van nabij gelegen buitenlandse luchthavens door de ticketbelasting, de kredietcrisis en de daarmee gepaard gaande algemene economische tegenwind, noodzaakten ons om onze focus voor de toekomst opnieuw vast te stellen en onze
kernwaarden opnieuw te definiëren. Hiervoor hebben we een viertal strategische pijlers benoemd. Allereerst blijven we ons natuurlijk richten op de uitbreiding van commerciële activi teiten, zowel op gebied van aviation als non-aviation. Zo zullen wij ons in 2009 en verder blijven inzetten om bestemmingen te krijgen die passen binnen de Brainport-doelstellingen. Een goede (inter)nationale bereikbaar heid is immers een voorwaarde voor de regio Zuidoost-Brabant om zich economisch te kunnen ontwikkelen. Daarbij moeten we wel bedenken dat we ook niet-zakelijk verkeer nodig heb ben om voldoende massa te hebben om de zakelijke verbindingen te kunnen realiseren. Eindhoven Airport wil een multimodaal, duurzaam vervoersknooppunt zijn waar snelheid en beleving toegevoegde waarden zijn. Als tweede strategische pijler richten we ons dan ook op de optimalisatie van de operationele processen, een project dat wij in 2007 al hebben ingezet als ‘The Wave’. Wij kiezen daarbij bewust voor partner ships met andere bedrijven omdat we geloven in synergie. Ook laten wij ons hierbij leiden door eenvoud; we willen geen onnodige ballast in (operationele) processen. Derde pijler is het gebruik van nieuwe technologieën om de passagier zo snel en aangenaam
mogelijk naar en van zijn vlucht te begeleiden. Wij zien innovatie als een continu proces en we blijven steeds op zoek naar nieuwe, duurzame ideeën en oplossingen. Last but not least blijft natuurlijk het creëren van draagvlak in de regio en de daarbij behorende aandacht voor het milieu een belangrijk issue. Eindhoven Airport is één van de schoonste luchthavens van Europa en de zorg voor het milieu blijft ook in de toekomst hoog in ons vaandel staan. We blijven in gesprek met de omwo nenden over de maximaal haalbare beperking van de hinder. Voor mij persoonlijk was 2008 ook een spannend jaar. Ik heb het stokje overgenomen van Bart de Boer, die per 1 juni 2008 zijn functie als algemeen directeur neerlegde. Met veel genoegen werk ik in deze nieuwe rol verder aan de ontwikkeling van onze luchthaven. Ik wil graag alle medewerkers die op onze luchthaven werkzaam zijn, de Koninklijke Luchtmacht en overige re laties hartelijk danken voor hun inzet en betrokkenheid in 2008. De uitstekende samenwerking draagt er in belangrijke mate aan bij dat ik de toekomst van onze mooie luchthaven vol vertrouwen tegemoet zie, ondanks de moeilijke tijden die voor de Nederlandse luchtvaart zijn aangebroken.
3
4
INHOUD 2 Kerncijfers
6
3 Belangrijke momenten en gebeurtenissen
7
4 Bericht van de Raad van Commissarissen
10
5 Aviation
13
6 Facts & Figures
14
7 Security
15
8 Omgeving
16
9 Faciliteiten & dienstverlening
18
10 Non-aviation
19
11 Personeel & Organisatie
22
12 Milieu
24
13 Financiële gang van zaken
28
14 Toelichting
32
15 Jaarrekening
38
16 Overige gegevens
48
5
02 Balans in duizenden euro’s
KERNCIJFERS
2008
2007
2006
2005
2004
Operationele materiële vaste activa 32.540 34.062 35.204 35.942 19.551 Vastgoedbeleggingen 8.483 8.874 9.197 9.266 9.383 Financiële vaste activa 341 366 143 119 98 Vlottende activa 14.590 8.372 6.689 3.011 3.584 Totaal activa 55.954 51.674 51.233 48.338 32.616 Eigen vermogen 24.166 21.662 20.990 19.733 18.726 Voorzieningen 909 1.094 744 806 832 Langlopende schulden 22.500 22.500 22.500 22.500 0 Kortlopende schulden 8.379 6.418 6.999 5.299 13.057 Totaal passiva 55.954 51.674 51.233 48.338 32.615 Investeringen 1.141 1.620 1.754 18.864 12.932 Afschrijvingen 2.641 2.611 2.396 1.786 1.263 Bijzondere waardeverminderingen 0 0 0 688 0 Desinvesteringen 24 18 97 0 526 Cash flow 3.361 -2.164 2.858 -923 -341
Winst- en verliesrekening in duizenden euro’s
2008
2007
2006
2005
2004
Netto-omzet 22.314 17.087 14.254 11.949 10.994 Ongerealiseerde waardeveranderingen -389 -455 -69 -117 -1.391 Bedrijfslasten -17.470 -12.709 -11.124 -9.710 -9.121 Bedrijfsresultaat 4.455 3.923 3.061 2.122 482 Financiële baten en lasten -668 -1.135 -1.086 -384 -96 Belastingen -1.054 -1.887 -489 -549 -54 Resultaat na belastingen 2.733 901 1.486 1.189 332
Ratio’s
2008
2007
2006
2005
2004
8,0% 4,9% 11,3%
7,6% 1,7% 4,2%
6,0% 2,9% 7,1%
4,4% 2,5% 6,0%
1,5% 1,0% 1,8%
Bedrijfsomvang
2008
2007
2006
2005
2004
Vliegbewegingen zwaarder dan 6000 kg: Passagiersbewegingen Vracht (x 1.000 kg) incl. trucking
17.217 1.629.893 31.710
16.774 1.544.098 33.858
13.979 1.143.557 30.192
13.151 946.218 25.144
13.488 694.451 21.150
Bedrijfsresultaat in % van het totaal vermogen Resultaat na belastingen in % van het totaal vermogen Rentabiliteit eigen vermogen
6
03
Belangrijke momenten en gebeurtenissen Stop vlucht Eindhoven - Hurghada 25 maart Stop vlucht Eindhoven - Londen Heathrow 27 maart 1e vlucht Eindhoven - Londen City 1 april Samenwerkingsverband Eindhoven Handling B.V. (‘The Wave’) 1 mei Afscheid Bart de Boer 1 juni 1e vlucht Eindhoven - Pula 1 juli Invoering ticketbelasting 1 juli Opening AKO-winkel 1 augustus Aero Tech luchtvaartevenement 17 september Start Joost Meijs als algemeen directeur 1 oktober Alders-advies 1 oktober Stop vlucht Eindhoven - Parijs 24 oktober Stop vlucht Eindhoven - Valencia 31 oktober Advies Commissie van Wijzen 14 november Record aantal passagiers 5 december Coolste luchthaven van Nederland 10 december tot en met 4 januari 2009 Reismarkt 14 december RBML aangenomen door Eerste Kamer 18 december Stop vlucht Eindhoven - Hamburg 19 december
7
8
CO
NT
02 ROL 10 09 11 09 02 09 -10
Bestemming
multimodaal knooppunt
SH UT S 03 E 5O RV TLE E> IC E
E>
90
O
0 O
1 85
IO T A ST N
HOTEL
9
04
Bericht van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft een intensief jaar achter de rug. Belangrijke onderwerpen die aan de orde zijn gekomen, betroffen de selectie en benoeming van een nieuwe algemeen directeur en de daarmee gepaarde gaande wijziging in de managementstructuur van de luchthaven, en de bespreking van de gevolgen van de invoering van de ticketbelasting, die tot gevolg had dat de groei in 2008 is gestagneerd.
Werkzaamheden van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen kwam in 2008 onder meer vier maal bijeen in reguliere vergaderingen en één maal in een ingelaste vergadering. Op 15 mei 2008 vond de Algemene Vergadering van Aandeelhouders plaats en in november de jaarlijkse informatiebijeenkomst voor aandeel houders, waarin de aandeelhouders op de hoogte worden gesteld van strategische ontwikkelingen op de luchthaven. In zijn laatste vergadering van 2007 heeft de raad besprekingen gehouden over het functioneren van de raad en dat van zijn individuele leden, alsmede over het functioneren van de directie. Tevens heeft de raad gesproken over het gewenste profiel, samenstelling en competentie van de raad en zijn leden
10
en over het introductie-, training- en opleidingsprogramma. Ook is gesproken over de uitkomsten van de beoordeling door de directie en over het remuneratiepakket. De Raad van Commissarissen heeft besloten geen aparte audit-, remuneratie- en selectie- en benoemingscommissie in te stellen, gezien de omvang van de organisa tie. De werkzaamheden van deze commissies worden dan ook door en onder verantwoordelijkheid van de voltallige raad uitgevoerd. Dit versterkt de betrokkenheid die wij hebben bij de organisatie in onze toezichthoudende rol. De leden van de raad, en met name de president-commissaris en de vice-president, zijn buiten de normale vergaderingen om intensief
betrokken geweest bij de werving en selectie van een nieuwe alge meen directeur. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders heeft de heer drs. Joost Meijs op voordracht van de Raad van Commissarissen per 1 april 2008 benoemd tot statutair directeur, tot 1 oktober in de functie van adjunctdirecteur en daarna in de functie van algemeen directeur. De raad feliciteert de heer Meijs van harte met deze benoeming. De Raad van Commissarissen is de heer drs. Bart de Boer, die per 1 juni 2008 na zeven jaar zijn functie van algemeen directeur heeft neer gelegd, zeer erkentelijk voor zijn verdiensten. Onder leiding van de heer De Boer heeft Eindhoven Airport de afgelopen jaren een spectaculaire groei doorgemaakt.
Met de benoeming van de heer Meijs, die reeds lid was van het management team van Eindhoven Airport, heeft de Raad van Commis sarissen de keuze gemaakt om het managementteam van de luchthaven met één fte terug te brengen. Ter begeleiding van dit proces, dat leidt tot een organisatorische optimalisa tie en een structurele kostenreductie van ca. € 250.000 per jaar, heeft de president-commissaris gedurende gemiddeld één dag per week extra werkzaamheden verricht. Hiervoor heeft hij een aparte bezoldiging ontvangen. Uiteraard heeft deze keuze wel gevolgen voor de toezichthoudende rol van de raad, die daardoor is geïntensiveerd. Andere belangrijke onderwerpen waren dit jaar de nationale ontwikke lingen over de capaciteitsverdeling van luchtverkeer en het daaruit voortvloeiende advies van de Alderstafel en de door Defensie voorgestelde verhoging van de vergoeding voor het burgermede gebruik. Met name de ontwikkelin gen op landelijk niveau kunnen een grote impact hebben op de toekom stige ontwikkeling van de luchthaven. De raad volgt deze ontwikkelingen niet alleen nauwgezet maar is ook betrokken bij de besprekingen met beleidsmedewerkers en besluit vormers. Het businessplan 2010-2014 is uitgebreid besproken en begin oktober goedgekeurd. Het hierop gebaseerde budget 2009 dat tevens begin oktober is goedgekeurd, werd echter al heel snel ingehaald door de economische realiteit. Wij deelden de mening van de directie dat een nieuw budget moest worden opgesteld, dat in onze vergadering van eind november is vastgesteld. Hierbij is
tevens gesproken over aanscherping van de strategie van de onderneming naar aanleiding van de eind 2008 ingezette en in 2009 verder te verwachten (forse) passagiersdaling. In onze vergaderingen is voorts gesproken over de plannen van de directie om een hotel te ontwikkelen. De besluiten hiertoe worden fasegewijs genomen om de kosten te kunnen beheersen in relatie tot de verslechterde economische omstan digheden. Ook hebben wij in een aantal vergaderingen gesproken over de door de directie voorgestelde aankoop van het pand inclusief hangar aan de Luchthavenweg 29. Met het oog op de stedenbouw kundige ontwikkeling op langere termijn van het terrein rond Eindhoven Airport heeft de raad met deze strategische aankoop ingestemd. De opzet en werking van de interne risicobeheersings- en controle systemen zijn besproken. De pensioenregelingen zijn geëvalueerd. Het kwaliteit- en efficiencyverbeterings programma ‘The Wave’ heeft tot goede resultaten geleid en wordt steeds geëvalueerd. De operationele, commerciële en financiële resultaten van de onderneming zijn tijdens elke vergadering van de raad besproken. Jaarverslag De directie heeft het jaarverslag opgesteld. PriceWaterhouseCoopers Accountants N.V. heeft de jaar rekening gecontroleerd en voorzien van een goedkeurende accountants verklaring. Wij verwijzen u hiervoor naar pagina 49 van dit verslag. De Raad van Commissarissen heeft de jaarrekening en het jaarverslag uitvoerig besproken met de directie en de externe accountant. Het vormt een goede basis voor de verantwoording
die wij als Raad van Commissarissen afleggen voor het gehouden toezicht. De Raad van Commissarissen stemt in met de jaarrekening en kan zich verenigen met het voorstel van de directie om winstuitkeringen te doen ten bedrage van € 229.205, verdeeld over € 113.455 op cumulatief preferente aandelen en € 115.760 op gewone aandelen. De resterende winst van € 2.504.273 zal worden toegevoegd aan de overige reserves. Daarnaast wordt € 86.803 toege voegd aan de overige reserves, dit bedrag valt vrij uit de herwaar deringsreserves. De directie zal het jaarverslag voorleggen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders die plaatsvindt op 17 april 2009. Wij stellen de aandeelhouders voor de directie decharge te verlenen voor het gevoerde beleid en de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht. De raad verklaart dat naar zijn oordeel is voldaan aan het bepaalde ten aanzien van de onafhankelijkheid van de commissarissen. Gezien de inzet van directie en medewerkers vertrouwen wij erop dat Eindhoven Airport N.V. de moeilijke periode die voor ons ligt, goed zal weten te doorstaan. Wij wensen hen daarbij uiteraard alle succes toe.
11
Samenstelling van de Raad van Commissarissen Op 1 augustus 2008 hebben wij afscheid genomen van de heer J. Stringer als lid van de Raad van Commissarissen. Wij zijn de heer Stringer zeer erkentelijk voor zijn bijdrage in de raad, met name vanwege zijn expertise op financieel gebied. Per dezelfde datum is de heer mr. A. Rutten toegetreden tot de raad. De heer Rutten is vanwege zijn uitgebreide kennis op operationeel gebied van grote toegevoegde waarde voor de raad. De raad was in het jaar 2008 als volgt samengesteld: drs. P.J.J.M. Swinkels (64 jaar) President-commissaris Bestuurder, voormalig directievoor zitter Bavaria (gepensioneerd) Nevenfuncties: bestuursvoorzitter BZW, lid DB VNO-NCW, diverse commissariaten dr. P.M. Verboom (58 jaar) Vice president-commissaris Executive Vice President & Chief Financial Officer Schiphol Group Nevenfuncties: diverse commissariaten Tot 1 augustus 2008: J. Stringer RA (61 jaar) Accountant, Directeur Corporate Audit Services Schiphol Group Nevenfunctie: Lid Raad van Toezicht Aviodrome, Lelystad
12
Vanaf 1 augustus 2008: mr. A.P.J.M. Rutten (57 jaar) Executive Vice President & Chief Operations Officer Schiphol Group Nevenfuncties: - Lid van de Executive Committee van ACI Europe en ACI World Governing Board - Lid Raad van Advies NIVR - Lid Raad van Advies Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium - Voorzitter Stuurgroep Beveiliging en Publieke Veiligheid Schiphol A.P.A. de Jong (63 jaar) Luitenant-generaal b.d. Koninklijke Luchtmacht Nevenfunctie: Voorzitter Adviesraad Veteranenstichting Zuidoost-Brabant. drs. W.G. van Velzen (66 jaar) Bestuurder/Senior European Policy Advisor, Covington & Burling, Brussel Nevenfuncties: - Voorzitter Rathenau Instituut, Den Haag - Lid Raad van Toezicht Universiteit van Twente - Voorzitter Commissie van Wijzen kennisprojecten FES
AVIATION Stagnerende groei De wereldwijde kredietcrisis en de daarmee gepaard gaande economi sche onzekerheid hebben bij Eindho ven Airport hun stempel gedrukt op de groei van het aantal passagiers gedurende het verslagjaar 2008. Ook de introductie van de door de overheid opgelegde ticketbelasting per 1 juli 2008 droeg bij aan een beperking van de passagiersgroei in 2008. Vooral de in 2007 gestarte bestemmingen Valencia, Katowice en Stockholm zorgden in 2008 nog voor een bescheiden passagiers groei van 6% waardoor uiteindelijk 1,63 miljoen passagiers de terminal van Eindhoven Airport zijn gepas seerd. Werden er in 2007 nog 5 nieuwe lijndienstbestemmingen toegevoegd aan de dienstregeling van de luchthaven, in 2008 zijn geen nieuwe lijndienstbestemmingen meer gestart. Air France/KLM gaf per april 2008 de route Eindhoven - Londen Heathrow op, maar daarvoor in de plaats opende zij de lijn Eindhoven Londen City, uitgevoerd door Cityjet. Airlinair stopte bij aanvang van het winterseizoen 2008/2009 de lijndienst naar Parijs Orly. Daarnaast besloot Ryanair per november 2008 de lijndienst naar Valencia te beëin digen en besloot Transavia het aantal frequenties op Alicante en Malaga per winterseizoen 2008/ 2009 te ver lagen. OLT stopte op 19 december 2008 de lijndienst naar Hamburg. Hoogtepunten in 2008 waren de start van de nieuwe charterbestemming
Pula in Kroatië en het zeer succes volle bedevaartseizoen in Lourdes, dat in het kader van 150 jaar Maria-verschijning zorgde voor een passagiersrecord op deze bestem ming. De consument heeft minder vertrouwen in de economie en dat vertaalt zich ook naar het individuele reisgedrag van de consument: minder geboekte reizen en minder verkochte vlieg tickets. Eindhoven Airport heeft last van deze tegenvallende ontwikkelingen en ondanks dat er veel inspanningen worden gedaan om bestaande bestemmingen te behouden en zelfs nieuwe verbindingen te openen, is in 2009 een daling van de passagiers aantallen te verwachten.
De Nederlandse luchtvaart is gedurende het jaar 2008 getroffen door de wereldwijde malaise op de financiële markten, de torenhoge olieprijs en de introductie van de ticketbelasting. Marktbreed zorgt dit voor terughoudendheid van luchtvaartmaatschappijen.
Burgermedegebruik Eindhoven Airport maakt gebruik van de taxibanen, de start- en landings baan, de luchtverkeersleiding, de brandweer en de geneeskundige dienst van de Koninklijke Luchtmacht van Vliegbasis Eindhoven. Voor het medegebruik van deze diensten en infrastructuur betaalt Eindhoven Airport een marktconforme vergoe ding aan het Ministerie van Defensie. In de dagelijkse praktijk betekent dit dat Eindhoven Airport geen eigen brandweerkorps heeft, geen baanon derhoud hoeft te plegen, geen eigen vogelbestrijding heeft en geen gebruik maakt van de diensten van Lucht verkeersleiding Nederland omdat al deze diensten zijn uitbesteed aan de Koninklijke Luchtmacht.
13
06
Facts & Figures
Passagiersontwikkeling 2004-2008 lijndiensten binnenland 2004 42.052 2005 28.827 2006 0 2007 0 2008 0
lijndiensten buitenland 407.963 676.189 883.055 1.265.193 1.372.432
Aantal vliegbewegingen 2004-2008 2004 13.488 2005 13.151 2006 13.979 2007 16.774 2008 17.217 (Toestellen zwaarder dan 6.000 kg maximum startgewicht)
Luchtvracht (in tonnen, inclusief getruckte luchtvracht) 2004 21.150 2005 25.144 2006 30.192 2007 33.858 2008 31.710
14
vakantiecharters 223.072 222.365 224.239 235.839 237.972
overige charters 21.364 18.837 36.263 43.066 19.489
totaal 694.451 946.218 1.143.557 1.544.098 1.629.893
Security
07
Op het gebied van beveiliging was 2008 een bewogen jaar. Naar aanleiding van een uitzending van het televisieprogramma ‘Undercover in Nederland’ op 10 februari werden de eisen voor luchthavenbeveiliging begin 2008 aangescherpt. De focus lag in de eerste helft van 2008 volledig op het integreren van deze nieuwe eisen in de luchthavenoperatie.
Onderdeel van integratie van de nieuwe eisen was het aanschaffen van nieuwe X-ray apparatuur. Deze apparatuur is aangeschaft in overleg met het NCTb en zal worden ge bruikt voor het uitvoeren van testen. Deze testen moeten bijdragen aan de voortgang van technologische ontwikkelingen op het gebied van detectie. Veranderingen in de processen en opstelling van apparatuur hebben ervoor gezorgd dat in 2008 de capa citeit van de security-lanes verder is verhoogd. Door alle partijen bij het proces te betrekken, wordt steeds beter omgegaan met de passagiers stromen op Eindhoven Airport. Dit heeft een positief effect op de kosten door het reduceren van niet-effectief ingezette uren. Daarnaast zorgt het voor verhoogde betrokkenheid van het securitypersoneel bij de overige processen op de luchthaven.
het securityteam en een teken dat de aanpak van Eindhoven Airport werkt. 2008 was ook het jaar waarin het contract met Trigion Beveiliging afliep. In 2009 moet beveiliging geïn tegreerd worden in ‘The Wave’. Deze integratie is het belangrijkste onder deel geweest van de onderhandelin gen voor een nieuw contract. Hoewel we tevreden waren over de kwaliteit van dienstverlening van Trigion Beveiliging is eind 2008 besloten om in 2009 verder te gaan met Viggo Security & Group4Securicor. Vooruitblik 2009 In 2009 moet de volgende stap in ‘The Wave’ gezet worden. Integratie van security- en passageprocessen moeten zowel de totale wachttijd voor de passagier als de kosten re duceren. Dit is een enorme uitdaging waarmee Eindhoven Airport voorop loopt in de luchtvaartwereld.
Dat dit een positief effect heeft op de kwaliteit blijkt uit het resultaat van de in juli 2008 uitgevoerde EU-inspectie. Tijdens deze vier dagen durende inspectie is gekeken naar de kwaliteit van onze beveiliging in het kader van de Bescherming Burgerluchtvaart. De uitkomsten van deze inspectie waren positief. Een mooie pluim voor
15
08 In 2008 was de luchtvaart in Nederland en in de Eindhovense regio volop in beweging. Het advies van de Alderstafel en de in ontwikkeling zijnde luchtvaartnota zijn beleidstrajecten waarin een toekomstvisie van het Rijk ten aanzien van de luchtvaart in Nederland wordt neergelegd die van groot belang is voor de lokale economische ontwikkeling van Eindhoven Airport en haar omgeving.
GLOBE Sinds 2006 hebben partijen binnen GLOBE vruchteloos gediscussieerd over de verdere groei van Eindhoven Airport. Met name aanpassing van de openstellingtijden en wijziging van de regionale overeenkomst wa ren gevoelige gesprekspunten. Tijdens de bijeenkomst van GLOBE op 14 maart 2008 hebben de verschillende partijen geconclu deerd dat het niet zinvol was om in GLOBE-verband over de inhoud of argumenten verder te discussiëren. De partijen besloten om via een Commissie van Wijzen naar een oplos sing te zoeken. Deze Commissie van Wijzen heeft bestaan uit de NoordBrabantse bestuurder mevrouw
16
Omgeving Joep Baartmans-van den Boogaart, die heeft gefungeerd als voorzitter, bouwondernemer de heer Theo Hurks uit Eindhoven en hoogleraar Milieukunde de heer Lucas Reijn ders. De commissie had de opdracht gekregen een analyse uit te voeren naar het vastlopen van het proces rond de totstandkoming van een nieuwe overeenkomst. Het rapport van de Commissie van Wijzen, dat aangevuld is met de stellingname van GLOBE, is op vrijdag 14 novem ber 2008 openbaar gemaakt. Het rapport ‘Voortzetting van GLOBE’ geeft een goede analyse van het functioneren van overlegorgaan GLOBE en bevat bouwstenen voor de toekomst. Unaniem hebben de negen in GLOBE samenwerkende partijen de volgende afspraken gemaakt: 1. De huidige regionale overeen komst vormt de basis voor het functioneren van GLOBE. 2. Tal van ontwikkelingen (economie, milieu, landelijke wetgeving, mon diale klimaateffecten) maken een actualisatie van de overeenkomst nodig. 3. Een geactualiseerde regionale over eenkomst dient gebaseerd te zijn op een brede visie op de toekomst van Eindhoven Airport, passend in het concept van Brainport. 4. De besluitvorming binnen GLOBE zal efficiënter worden voorbereid door een duidelijke scheiding aan te brengen tussen bestuurlijke en operationele aspecten. 5. GLOBE zal ook een zogeheten klachtencommissie instellen die zich buigt over al dan niet vermeende overtredingen van de regionale overeenkomst. De heer Jan Eikema blijft aan als voorzitter; de heer Ronald Schnitker is opnieuw benoemd tot secretaris van GLOBE.
Advies Alderstafel Tijdens de periode waarin de Commissie van Wijzen werkte aan de totstandkoming van haar advies ‘Voortzetting van GLOBE’, verscheen ook het advies van de Alderstafel en de reactie van het Kabinet hierop. Het advies van de Alderstafel is een belangrijk beleidstraject voor de ont wikkeling van Schiphol over de middellange termijn. De ministers van Verkeer en Waterstaat en van VROM hebben oud-minister Alders gevraagd voor de periode tot 2020 ‘een door alle partijen aan tafel gedragen advies’ uit te brengen. Het Aldersadvies dat op 1 oktober 2008 aan het Kabinet werd aan geboden, is tot stand gekomen na een zorgvuldige afweging tussen de soms tegenstrijdige belangen van omwonenden, lokale en regionale bestuurders en de luchtvaartsector. Alle partijen hebben aangegeven in te kunnen stemmen met het advies. Een focus van Schiphol op het mainportgebonden verkeer heeft volgens het advies alleen kans van slagen als voor het niet-mainport gebonden verkeer afhankelijk van de marktvraag in de omvang van circa 70.000 vliegtuigbewegingen in 2020, door het Rijk mogelijkheden worden gecreëerd op andere lucht havens in Nederland. Hierbij wordt in de eerste plaats gedacht aan een vergroting van het burgerverkeer op Eindhoven Airport en aan de verdere ontwikkeling van Lelystad Airport. In het Aldersadvies wordt met klem aangegeven dat het advies één en ondeelbaar is. De voorgestelde maatregelen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en dienen dan ook in onderlinge samenhang te worden uitgevoerd.
Het Kabinet heeft dit advies omarmd. In de luchtvaartnota, die begin 2009 wordt verwacht, wordt de invulling van de benodigde capaciteit op regi onale luchthavens verder uitgewerkt. De heer Alders is gevraagd om in aan sluiting op zijn advies voor Schiphol ook een advies over de mogelijke groei van Eindhoven Airport uit te brengen. Begin 2009 start de heer Alders zijn overleg met omwonen den, lokale en regionale bestuurders en vertegenwoordigers uit het be drijfsleven uit de Eindhovense regio. GLOBE gaat ervan uit dat naast een vertegenwoordiging van landelijke instanties alle GLOBE-partners en andere relevante regionale partijen, waaronder het bedrijfsleven en Defensie, worden uitgenodigd voor het overleg aan deze ‘Regionale Alderstafel’. Mocht de beoogde duurzame groei doorgaan, dan betekent dit een enorme economische winst voor de regio. De regionale politiek maakt zich inmiddels hard voor de bouw van een NS-station ‘Eindhoven Airport’ in Acht en een extra aansluiting op de A2. De luchtvaartnota In de luchtvaartnota zet het Rijk in op behoud en versterking van het netwerk van internationale verbindingen door een duurzame en gespecialiseerde groei van de Nederlandse luchtvaart. Groei moet in balans zijn met milieu en leefomgeving en vanzelfsprekend veiligheid. Bestaande kwaliteit moet worden behouden en waar mogelijk verbeterd. De luchtvaartnota maakt onder scheid tussen de periode tot en met 2020 en de periode daarna. Voor de periode tot en met 2020 maakt het
Kabinet concrete richtinggevende keuzes. Voor de periode daarna is de nota meer agendazettend. De luchtvaartnota beoogt het Aldersadvies en andere lopende beleidstrajecten in samenhang te bezien, zodat daarover integrale besluiten kunnen worden genomen. WLV - Regelgeving burgerlucht havens en militaire luchthavens Op 18 december 2008 heeft de Eerste Kamer de wet aangenomen houdende wijziging van de Wet luchtvaart inzake vernieuwing van de regelgeving voor burgerluchtha vens en militaire luchthavens en de decentralisatie van bevoegdheden voor burgerluchthavens naar het provinciaal bestuur (RBML). Er wordt een nieuw stelsel gegeven voor alle luchthavens in Nederland, uitge zonderd Schiphol. Dit stelsel bevat regels om de milieuruimte en externe veiligheidsruimte van luchthavens te bepalen, zowel voor het gebruik van de luchthaven door vliegver keer als voor de ruimtelijke indeling van het gebied in de nabijheid van luchthavens. De wet biedt verder, ten opzichte van de huidige regelgeving, een beter uitvoerbaar en beter te handhaven stelsel voor de regels en grenzen die bij of krachtens de wet kunnen worden gesteld. Ten slotte is van de gelegenheid gebruik gemaakt regels te stellen voor het veilig ge bruik van de luchthaven. Ook het voor militaire luchthavens geldende stelsel wordt door deze wet gemoderniseerd, waarbij tevens een verbeterde grondslag voor burgermedegebruik van militaire luchthavens wordt geboden. Dit voor de militaire luchthavens voorziene stelsel wordt ondergebracht in het specifiek voor de militaire luchtvaart geldende hoofdstuk 10 van de Wet luchtvaart.
Op basis van de nieuwe regelgeving, die medio 2009 van kracht wordt, zal aan Eindhoven Airport door middel van een medegebruiksvergunning een eigen civiele geluidsruimte worden toebedeeld. Hiermee komt een einde aan het handhaven op aantallen en wordt voortaan alleen nog gehandhaafd op geluid. Dit past binnen de bestaande afspraken uit de huidige Regionale Overeenkomst.
17
09
Faciliteiten & Dienstverlening Voor faciliteiten & dienstverlening is integratie hét woord van 2008. Eind 2007 is het project ‘The Wave’ ingezet. In 2008 zijn de operationele kantoren van Eindhoven Handling & Eindhoven Airport geïntegreerd. Organisatorisch zijn veel operationele taken overgegaan naar Eindhoven Handling. ‘The Wave’ heeft in 2008 gezorgd voor een betere doorstroming door de terminal.
In het voorjaar is een sorteermachine geïnstalleerd in de bagagehal. Deze sorteermachine behandelt alle uit gaande bagage. Eindhoven Airport is de eerste gebruiker van dit nieuw model sorteermachine. Samen met Eindhoven Handling en Vanderlande Industries (leverancier) is dit ontwik kelproject succesvol en ruim binnen de tijd afgesloten. Gedurende 2008 is tevens gewerkt aan een airportbreed simulatiemodel. Met dit model kan de impact van processen op andere processen in de keten inzichtelijk gemaakt worden. Door het model continu te vergelijken met de werkelijkheid wordt een beter inzicht verkregen in passagiersstromen. In lijn met simulatie is het installeren van ‘smart camera’s’. Deze camera’s tellen mensen; zowel aantallen als doorstroom. Onderdeel hiervan is het ontwikkelen van een dashboard dat continu informatie verschaft over doorstroom en passagiersaantallen in de terminal.
18
Deze verschillende technieken en organisatie-integratie zorgen ervoor dat steeds meer integraal kan wor den gestuurd. In 2008 is hiermee een begin gemaakt; Eindhoven Airport staat aan het begin van een boei ende en leerzame weg. De eerste resultaten zijn positief. Safety en security zijn de pijlers onder het operationele beleid. Begin 2008 zijn nieuwe veiligheids maatregelen geïntroduceerd door het NCTb (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding). Deze nieuwe maatregelen hebben verschillende aanpassingen aan de infrastructuur noodzakelijk gemaakt. De kantoren van Eindhoven Airport en Eindhoven Handling in de terminal zijn alleen nog bereikbaar via security. De plat formindeling is in 2008 aangepast in verband met nieuwe veiligheidseisen. Vanaf 1 januari 2009 zal, net als security, ook de schoonmaak worden overgenomen door Eindhoven Handling. Sinds juni 2008 is P1 (kort parkeren) en de Kiss & Ride strook toegankelijk via de rotonde. De ‘oude’ toegangs weg wordt alleen nog gebruikt door bussen. Bij het veranderen van de verkeerssituatie is ook een nieuw parkeersysteem geïntroduceerd. Voordeel van dit systeem is dat een breed scala aan nieuwe diensten kan worden aangeboden aan de consument op basis van kenteken herkenning. De implementatie is niet zo soepel verlopen als verwacht maar inmiddels zijn de grootste problemen opgelost.
0 1 Non-aviation Op het gebied van stedenbouwkundige ontwikkeling en
verbetering van de infrastructuur is in 2008 een aantal zaken in gang gezet dan wel gerealiseerd. De procedures voor de ontwikkeling van een hotel op de luchthaven zijn medio 2008 in gang gezet. Het hotel zal aan landzijde op de terminal gebouwd worden en zal zich onderscheiden door een vernieuwend concept, waarbij ‘hightech’ en ‘design’ belangrijke ken merken zijn die uitstekend aansluiten bij de Brainport-gedachte. Uiteraard zal het hotel net zo ‘groen’ worden als de terminal: aandacht voor het milieu staat bij alle stedenbouwkundige plannen hoog op de prioriteitenlijst. In 2010 hopen we te kunnen starten met de bouw, in 2011 staat de opening gepland. Voor horeca- en vergader faciliteiten kunnen toekomstige gasten gebruikmaken van de bestaande voor zieningen in de terminal. Halverwege 2008 heeft de Airport Take Off shop plaatsgemaakt voor een AKO-winkel. Evenals Aviflora bevindt AKO zich voor de securitycontrole en is dus voor iedereen toegankelijk. In 2009 wordt uitbreiding verwacht van de retailactiviteiten, zowel voor
als na de securitycontrole. In 2008 heeft de toegang tot P1, het hoofdparkeerterrein, een ingrij pende wijziging ondergaan. Er is één ingang gekomen voor zowel passa giers als taxi’s en vergunninghouders. Parkeren vormt een belangrijke bron van inkomsten voor Eindhoven Airport. Per 1 november 2008 zijn de parkeertarieven voor lang parkeren verlaagd om de passagier enigszins te kunnen compenseren voor de ticketbelasting. Met het oog op de verwachte terugvallende passagiers aantallen in 2009 worden volgend jaar geen significante nieuwe inves teringen in parkeerterreinen voorzien. In 2008 is ook het afhandelen van touringcars verder ontwikkeld. Via P2 kunnen nu vele bussen (skiën in de winter, zon in de zomer) worden afge handeld zonder verstoringen. Eind 2008 was Eindhoven Airport de ‘coolste’ luchthaven van Nederland. Het hoofd parkeerterrein P1 was omgetoverd tot een winterspektakel met een overdekte
schaatsbaan en horecafaciliteiten. Het winterspektakel was voor iedereen gratis toegankelijk en is een groot succes gebleken. Duizenden omwo nenden brachten een bezoek aan de ijshal en ook aan de georganiseerde activiteiten werd volop meegedaan. In 2008 zijn vier nieuwe huurders gevonden. De ruimte in de terminal is volledig verhuurd. In het kantoorpand aan de Luchthavenweg 13 is nu nog een verdieping te huur (450m2). Eind 2008 heeft Eindhoven Airport N.V. het pand inclusief hangar aan de Luchthavenweg 29 gekocht. De ruimte is deels reeds verhuurd, het overige deel wordt te huur aangeboden. De eigendomsover dracht heeft begin januari 2009 plaatsgevonden, reden waarom een aanzienlijk bedrag is opgenomen onder ‘niet uit de balans blijkende verplichtingen’ in de toelichting op de balans op pagina 44.
19
L O R NT
05 0O
E>
9 0 03 9 0 12 0 1 01 0 1 03
T R A SM ERA’S CAM
CO
20
E> O
O
085
10
2
S
S RI
I
N A C 21
SI
MU
LA TIE
Bestemming
iNNOVATIE
11
Personeel & Organisatie Aan het begin van 2008 bedroeg het aantal medewerkers op basis van fulltime equivalenten 32,7 fte (39 personen). Eind 2008 bedroeg dat aantal 26,3 fte (31 personen). Dit betekent gedurende het jaar een daling van 19,5%. De daling van het aantal werknemers in 2008 zien we als volgt terug: Directie & Management -1,0 fte Operationele zaken -6,4 fte Commerciële zaken & PR +0,3 fte Secretariaat +0,7 fte
De 31 medewerkers van Eindhoven Airport N.V. waren eind 2008 ondergebracht bij de volgende afdelingen: Directie & Management aantal mannen: 3 Commerciële zaken & PR aantal mannen: 1 Operationele zaken aantal mannen: 6 Financiële zaken & ICT aantal mannen: 2 Juridische & Bestuurlijke zaken aantal mannen: 1 Secretariaat Personeelszaken Totaal mannen: 13
De grootste verandering heeft plaats gevonden bij de afdeling Operatio nele zaken. Per 1 mei 2008 is een samenwerkingsverband aangegaan met Eindhoven Handling B.V., de grootste leverancier van Eindhoven Airport. Eindhoven Handling B.V. heeft vanaf die datum een aantal van de operationele activiteiten van
22
aantal vrouwen: 3 aantal vrouwen: 7 aantal vrouwen: 2 aantal vrouwen: 5 aantal vrouwen: 1 Totaal vrouwen: 18
Eindhoven Airport overgenomen. Dit heeft ertoe geleid dat een aantal medewerkers binnen de afdeling Operationele zaken is overgegaan naar Eindhoven Handling. Tevens is in 2008 besloten de afdeling Airport Security als stafafdeling toe te voegen aan de afdeling Operationele zaken.
Het organisatieschema ziet er sinds januari 2008 als volgt uit:
Directie
Personeel & Organisatie
Secretariaat
Juridische & Bestuurlijke zaken
Operationele zaken
Arbozorg Ziekteverzuim 2008 Het ziekteverzuim is ten opzichte van 2007 gelijk gebleven en bedroeg in 2008 wederom 5,8%. Dit percentage is exclusief zwangerschaps- en beval lingsverlof. Dit verzuimpercentage is onder te verdelen in 1,6% kort verzuim (t.o.v. 1,5% in 2007) en 4,2% langdurig verzuim (t.o.v. 4,3% in 2007).
Financiële zaken & ICT
Personeelsvertegenwoordiging (PVT) De samenstelling van de perso neelsvertegenwoordiging is in 2008 gewijzigd. Gedurende het jaar is de PVT verschillende malen bij elkaar geweest en heeft diverse malen met de directie en de afdeling Personeel & Organisatie vergaderd. Onder andere de volgende onderwerpen
Commerciële zaken & PR
zijn aan de orde geweest: • Personeelswijzigingen • Functiewaardering • Pensioenwet • Arbeidsomstandigheden • ‘The Wave’
23
12
MILIEU
Ook in 2008 heeft Eindhoven Airport haar streven naar een duurzame en milieuvriendelijke bedrijfsvoering in concrete acties omgezet.
Eindhoven Airport N.V. kent sinds 2003 een milieuzorgsysteem dat vol doet aan de norm NEN 14001 (hui dige norm NEN 14001:2004). In het kader van de continue verbetering en het blijven toetsten van het eigen milieuzorgsysteem, vindt jaarlijks een interne en externe audit plaats. De interne audit, uitgevoerd door een extern adviseur van bureau Cleijsen De Lange, vond plaats op 17 april 2008. Op 3 juli 2008 heeft de tweede surveillance audit plaatsgehad, uitge voerd door MKB Certificatie. Jaarlijks wordt Eindhoven Airport getoetst of voldaan wordt aan de norm NEN14001 teneinde het certificaat te behouden. In 2008 zijn op Eindhoven Airport geen tekortkomingen door MKB Certificatie geconstateerd. Milieudoelstellingen De jaarlijkse milieudoelstellingen zijn omschreven in een analyseoverzicht en bevat de onderdelen: 1. Algemeen: klachten, leveranciers beoordeling, e.d. 2. Veiligheid: incidenten ongevallen, inspectie X-ray apparatuur, in spectie airside, inspectie landside 3. Milieu: milieu-incidenten, water-, gas- en energieverbruik, geluid, kaliumgebruik, afval, bodem.
24
Algemeen Incidenten klachten In 2008 zijn 250 klachten bij Eindhoven Airport binnengekomen. Dat is een stijging van 103 klachten t.o.v. 2007. In relatie met het aantal passagiers, betekent dit dat het aantal klachten per passagiers is gestegen tot 0,015% (2007: 0,013%). De klachten hadden voornamelijk betrekking op parkeren (91), het beveiligingsbedrijf/fouilleren (33) en de afhandeling (31). De oorzaak van de klachten over parkeren lag gro tendeels in de aanleg van de nieuwe toegang tot het kort parkeerterrein, als ook de invoering van een nieuw parkeersysteem aldaar. Klachten over derden worden met partijen gecom municeerd. Klachtregistratie en afhan deling zijn goed onder controle. Voor geluidsklachten bestaat een speciaal telefoonnummer. In 2008 zijn 2004 geluidsklachten ingediend waarvan 86% inrichtingsgebonden. Van deze inrichtingsgebonden klach ten ging 10% (172) van de klachten over civiele vliegbewegingen. In 2007 was 77% van de klachten inrichtings gebonden waarvan 29% civiel (674). Het aantal klachten over civiele vlieg bewegingen is met 19% afgenomen. Leveranciersbeoordeling Het doel van een leveranciersbeoor deling is door actief beheer van de leveranciers te komen tot een redelijke zekerheid dat geleverde producten en diensten aan hun eisen zullen voldoen, met oog voor een optimale
prijs-prestatieverhouding en het voor komen van onnodige milieubelasting. Het streven om in 2008 een beoorde lingsmethodiek voor leveranciers op te zetten is helaas niet behaald. De doelstelling om een leveranciersbe oordeling van 20% te behalen heeft voor 2009 hoge prioriteit. Interne audit Jaarlijks vindt een interne audit plaats, die wordt uitgevoerd door Cleijsen De Lange. Tijdens een interne audit wordt het zorgsysteem getoetst op: a. Opmerkingen (een onderdeel van het kwaliteitssysteem dat voldoet aan de norm, maar verbetering is wenselijk) b. Afwijkingen (voldoet niet, dient voor de volgende interne audit te worden opgeheven; het onderdeel belemmert geen voortgang voor certificering en moet binnen een periode van 4 maanden verholpen zijn), en c. Kritische afwijking (voldoet niet; een onderdeel van het kwaliteits systeem dat ten aanzien van de norm niet juist is of totaal ontbreekt. Zonder directe opheffing hiervan is certificering niet mogelijk.) Uit de audit die op 17 april 2008 heeft plaatsgevonden zijn één Opmerking, drie Afwijkingen en één kritische Afwijking naar voren gekomen. De Afwijkingen hadden betrekking op het niet juist naleven van geconstateerde afwijkingen (2) en het incorrect invullen van registra tielijsten. De kritische afwijking had betrekking op het niet juist noteren en communiceren van corrigerende maatregelen, waarop acuut actie is ondernomen. Inmiddels zijn corrigerende maat regelen getroffen.
Veiligheid Incidenten Onder Incidenten wordt verstaan alle meldingen van (bijna)ongevallen en gevaarlijke situaties die zich hebben voorgedaan. In 2008 hebben zich drie incidenten voorgedaan. Één incident betrof een moeder en kind die via een bagage transportband door het bagage controleapparaat VIS108 zijn gegaan. Dit incident is nader onderzocht door Philips Stralingsbeschermingsdienst. De conclusie uit het onderzoek was dat de kans op schade door de ontvangen straling voor betrokken personen verwaarloosbaar is. Op aanbeveling van Philips Stralings beschermingsdienst zijn corrige rende maatregelen genomen in de vorm van het plaatsen van hekken om herhaling in de toekomst zoveel mogelijk uit te sluiten. Het tweede incident betrof een ongeval van een medewerker met de bagageband. De medewerker is daarvoor poliklinisch behandeld. Het ongeluk heeft kunnen gebeuren doordat niet volgens de instructies is gehandeld. Het derde incident betrof een mogelijk gevaarlijke situatie. Bij een landing heeft de piloot melding gemaakt van vier reeën die weglie pen op de startbaan. Vanzelfspre kend wordt voor 2009 gestreefd naar een nihil aantal incidenten. Inspectie X-ray apparatuur Bij Eindhoven Airport zijn in totaal elf X-ray toestellen voor bagagecontrole aanwezig. Voor het verrichten van handelingen met X-ray toestellen is vergunning verleend. Ter controle heeft Eindhoven Airport een samen werkingsovereenkomst met Philips Stralingsbeschermingsdienst. Philips voert in dit kader onderzoeken
(audits) uit om te toetsen of er wordt voldaan aan de gestelde voorwaar den en of de stralingshygiënische zorg gewaarborgd blijft. Eindhoven Airport mag maximaal 12 X-ray toestellen hebben, exclusief de X-ray toestellen die eigendom zijn van de Douane. Op 14 april 2008 zijn de aanwe zige toestellen gecontroleerd en op 22 augustus 2008 heeft een audit plaatsgevonden. Hiervan is een verslag uitgebracht door Philips Stra lingsbeschermingsdienst. Dit verslag is te vinden op en te downloaden van de internetsite www.eindhove nairport.nl.
gemaakt en de platformbelijning is vernieuwd. Tevens zijn sneeuwvlag gen geplaatst om de scheiding gras/ platform beter te visualiseren en zijn afzetlinten geplaatst voor een betere sturing van de passagiers. In 2009 zal extra aandacht besteed worden aan de conditie van het platform. De bestrijding van FOD en onkruid zal, zoals in 2008, worden voortgezet.
Inspectie Airside Voor het bewaken van de veiligheid en zorg voor het milieu bij uitvoeren de werkzaamheden op het platform en in de terminal, worden wekelijks inspecties gehouden aan de hand van controlelijsten waarin veiligheidsen milieupunten zijn opgenomen. In 2008 zijn 36 inspecties Airside gedaan, waarmee de doelstelling om minimaal 48 inspecties uit te voeren, niet is behaald. Dit heeft te maken met het uitbesteden van alle operati onele activiteiten, waaronder ook de inspecties, naar de grootste leveran cier van Eindhoven Airport, waardoor enkele weken geen inspecties zijn uitgevoerd. Door de zware belasting van het gebruik van het platform zijn ook in 2008 regelmatig reparaties uitge voerd aan het beton door scheuren en verzakkingen. Naar aanleiding van de evaluatie over 2007 zijn in 2008 FOD-bakken (Foreign Object Da mage) geplaatst en is de frequentie van het vegen van het platform ver hoogd naar drie keer per week. De gehele afwateringsgoot is onkruidvrij
25
Milieu Milieu-incidenten Het aantal milieu-incidenten is in 2008 gelijk gebleven aan het aantal in 2007. In 2008 hebben zich in totaal twee incidenten voorgedaan. Één incident betrof een brandstoflekkage van een tankauto als gevolg van een defect in het drainvat. De lekkage is opgeruimd met behulp van absorp tiekorrels. Het tweede incident betrof eveneens een brandstoflekkage. Vanwege een technisch defect heeft een vliegtuig een kleine hoeveelheid brandstof gelekt dat door middel van absorptiedoeken is opgeruimd.
Koude-warmteoplsag Met de bouw van de nieuwe terminal is tevens een investering gedaan in koude-warmteopslag van regenwater. Dit houdt in dat regenwater wordt opgevangen in depots en kan worden verwarmd en gekoeld. Het opge slagen water wordt gebruikt voor de klimaatbeheersing in het nieuwe terminalgebouw volgens een gebouwbeheersysteem. Dit systeem regelt tevens het licht. Deze wijze van gebouwbeheersing levert grote energie besparingen op.
enerzijds doordat de doelstelling te scherp was gesteld en anderzijds omdat de geplande optimalisatie van het grijswatersysteem pas in juli 2008 gereed was.
Continu wordt door middel van preventieve maatregelen en strin gentere (safety- en milieu-)eisen gestreefd naar een zo laag mogelijk risico op milieu-incidenten. Gezien de toenemende werkzaamheden en activiteiten op het platform is in 2008 ruimschoots aan de doelstelling voldaan.
Gasverbruik Voor het jaar 2008 werd een gelijk blijvend verbruik per passagier t.o.v. 2007 verwacht. Het werkelijke ver bruik per passagier was in 2008 min der dan in 2007. Dit heeft te maken met de milde winter van 2007/2008 waardoor minder bijverwarming door middel van de koude-warmteopslag nodig is geweest.
Watergebruik In 2008 verwachtten we een gelijk blijvend waterverbruik bij een groei in passagiers, door het verder optimali seren van het grijswatersysteem. De doelstelling is niet gehaald. Dit komt
Energieverbruik In verband met het hogere aantal huurders en de aansluiting van acht geluidmeetpalen werd voor 2008 een hoger energieverbruik verwacht dan in 2007.
Regenwaterafvoer Eindhoven Airport voorziet voor een belangrijk deel in eigen, duurzame afvoer van regenwater. Ten behoeve van het platform en nieuwe terminal is hiervoor in 2005 is het stelsel losgekoppeld van Defensie. De bestaande gebouwen en parkeerterrein P1 zijn gekoppeld aan het gemeentelijk stelsel. Op het terrein is een buffer gerealiseerd om gefaseerd te lozen op het regionaal stelsel. In geval van calamiteit (bijv. fuel spill) is voorzien in een olie en vetafscheiding. Deze olie en vetafscheiding is gekoppeld aan de brandstofopstelplaats. Het stelsel is zo uitgevoerd dat het water in de ondergrondse berging ook wordt benut voor het doorspoelen van toilet ten en urinoirs (grijs water). Ten behoeve van de sprinklerinstallatie wordt minimaal 350 m3 in voorraad gehouden in een sprinklerput.
26
Het daadwerkelijke verbruik in 2008 is hoger uitgevallen dan verwacht. Dit hogere verbruik kwam enerzijds door het vijf weken durende winter evenement eind 2008 en het feit dat meer ruimte verhuurd is dan verwacht. Beide oorzaken waren niet bij de vaststelling van de doelstelling meegenomen. De in 2008 gestarte proeven met LED-verlichting zijn nog in volle gang en krijgen een vervolg in 2009. Indien proeven positief worden getest, wordt huidige verlichting vervangen door LED-verlichting. Geluid Door een optimale planning en een positieve realisatie is de totaal gebruikte geluidsoppervlakte in 2008 substantieel binnen de geplande waarden voor 2008 gebleven. Kaliumnitraat Ter bestrijding van de gladheid op het platform wordt gebruikgemaakt van het middel Kalium Acetaat. Het kaliumverbruik wordt geregistreerd en jaarlijks geëvalueerd. Het verbruik in 2008 was 2277 liter en heeft volledig plaatsgevonden eind 2008 (start winterseizoen 2008/2009). Dit verbruik was noodzakelijk in verband met de strenge weers omstandigheden.
Proefdraaien Proefdraaien wordt zeer nauwkeurig geregistreerd in een systeem dat zeer gebruiksvriendelijk en nauwkeu rig is. Het geeft op een eenvoudige manier alle gegevens die nodig zijn voor de jaarlijkse rapportage, waar aan volgens de milieuvergunning moet worden voldaan. Gebruik wordt gemaakt van een afbakening van vier gebieden waarbinnen een aanvraag voor proefdraaien kan vallen: Groen: normale representatieve bedrijfssituatie Geel: regelmatige afwijking (max. 52 per jaar ) Oranje: bijzondere bedrijfssituatie (max. 12 per jaar) Rood: proefdraaien niet toegestaan Het proefdraaien is in 2008 wederom ruimschoots onder het toegestaan aantal sessies gebleven; één proef draaibeurt in het groene gebied en tien beurten bevonden zich in het gele gebied. Afval Het afval dat door de luchthaven geproduceerd wordt neemt jaarlijks toe. Om het afval goed te monitoren en te verwerken, beschikt Eindhoven Airport over een milieustraat. In verband met de opening van twee winkels eind 2007 en de groei in pas sagiers, was voor 2008 een toename van het afval voorspeld. De werke lijke toename in het afval is echter ruim binnen de verwachtte toename gebleven. Dit heeft vermoedelijk te maken met de geringere groei van het aantal passagiers dan aanvanke lijk verwacht.
Olie-/vetafscheider Het platform en de brandstofopstel plaats zijn gekoppeld aan een eigen olie- en vetafscheiding. Tot eind 2005 werd de olie- en vetafscheiding van Defensie gebruikt. De afscheider bevindt zich in de nabijheid van de brandstofopstelplaats. De olie- en vetafscheider wordt maandelijks gecontroleerd en jaarlijks geleegd.
Natuurlijk vliegen Eindhoven Airport stimuleert haar reizigers om de CO2-uitstoot van hun vlucht te compenseren. Dit kan via speciale zuilen in de terminal. Zelf compenseert Eindhoven Airport de CO2-uitstoot van haar totale bedrijfsvoering:
Calculatie CO2 voetafdruk Eindhoven Airport N.V. 2008 Uitstoot per activiteit (ton CO2 eq.) Totale uitstoot 2270,82 Elektriciteit 1831,43 Verwarming 306,25 Papier 0,00 Openbaar vervoer 0,00 Auto 120,14 Vrachtvervoer 0,00 Vliegreizen 13,00 Overig 0,00 Kengetallen Uitstoot per passagier 0,0014 Uitstoot per miljoen euro omzet 103,219 CO2 uitstoot t.o.v. voorgaande periode Ten opzichte van 2007 6,22% Om deze uitstoot te compenseren Aantal uren dat een wind turbine (2,3 MW) operationeel moet zijn 5.677 Aantal bomen dat een jaar lang moet groeien 113.541 Kosten van compensatie € 22.708,16 CO2 credits - 100% VER Kosten per passagier € 0,014 Kosten per miljoen euro omzet € 1.032,19
27
financiële gang Omzetverbetering, kosten beheersing, winstverbetering Het jaar 2008 werd gekenmerkt door beperkte omzetgroei. Mede door succesvolle kostenbeheersing kon het resultaat substantieel verbeteren. Verkeer en vervoer: gematigde groei in 2008 In vergelijking met voorgaande jaren was in 2008 sprake van een veel minder sterke passagiersgroei. Het passagiersaantal groeide met 6% tot ruim 1,63 miljoen (in 2007 met 35% tot ruim 1,5 miljoen). Het aantal vlieg bewegingen nam toe met 3% tot 17.217 (in 2007 met 20% tot 16.774) Omzet naar € 22 miljoen In 2008 is de contractuele verhou ding met de afhandelaar gewijzigd. Dit heeft tot gevolg dat zowel havengeldomzet als afhandelings kosten op een andere wijze dan over 2007, worden verantwoord in de resultatenrekening. Kenmerken van dit ‘wave-contract’ met de afhande laar zijn een efficiencyverbetering in de operationele processen, minder (operationele) personeelskosten voor Eindhoven Airport en variabele (passagiersaantal-afhankelijke) af handelingskosten.
Overige omzet De non-aviation omzet is in 2008 met 10% gestegen. Mede als gevolg van de passagiersgroei van 6% zijn de concessieopbrengsten (+ 9%) en autoparkeren (+10%) gestegen. Ook de verhuurinkomsten (kantoorruimte en bedrijfsruimte) namen toe door meer verhuurde ruimten. Kostenstijging door wave-invloed De genoemde wijziging in de contractuele verhouding met de afhandelaar bracht in 2008 met zich mee dat variabel per passagier betaald werd voor de inkoop van afhandelingsdiensten. Deze komen voor € 4,4 miljoen tot uitdrukking in ‘uitbestedingen’. Kostenstijging Defensie medegebruiksvergoeding De kosten voor medegebruiksvergoeding aan het Ministerie van Defensie (onder ‘overige externe kosten’) zijn gestegen in 2008 (+ € 450.000).
Omzetspecificatie wave-invloed: gewijzigde omzetverantwoording bedragen x € 1,0 miljoen 2008 Havengelden - excl. wave 10,1 Havengelden wave-invloed 4,4 Omzet havengelden 14,5 Omzet overig 7,8 Omzet totaal incl. wave-invloed 22,3 Omzet totaal excl. wave-invloed 17,9
28
toename 1,0% - 45,0% 9,9% 30,4% 4,7%
2007 10,0 0,0 10,0 7,1 17,1 17,1
van zaken Kostenspecificatie wave-invloed: gewijzigde kostenverantwoording bedragen x € 1,0 miljoen 2008 toename Uitbestedingen - excl. wave 2,9 0,0% Uitbestedingen wave 4,4 - Uitbestedingen 7,3 151,7% Overige kosten 10,8 -0,9% Kosten totaal incl. wave-invloed 18,1 31,2% Kosten totaal excl. wave-invloed 13,7 -0,7%
Kostenbeheersing De personeelskosten namen af in 2008 met € 450.000, o.a. veroorzaakt door uitbesteding aan de afhandelaar (wave-contract), alsmede door overige vermindering van het aantal fte’s (in totaal van 33,4 per ultimo 2007 naar 26,3 per ultimo 2008). Ook de financie ringslasten daalden in 2008: de positieve cashflow zorgde voor rentebaten ter grootte van € 260.000. Resultaatverbetering Bovengenoemde ontwikkelingen zorgen voor een substantiële resultaatverbetering in 2008 ten opzichte van 2007. Het resultaat voor belasting stijgt van € 2,8 miljoen in 2007 naar € 3,8 miljoen in 2008, een winststijging van 36%. Investeringen Evenals in 2007 werd in 2008 relatief bescheiden geïnvesteerd: voor € 1,1 miljoen in beveiligingsapparatuur, bagagesystemen, autoparkeren en terminalaanpassingen. Cashflow De cashflow bedroeg in 2008 € 4,9 miljoen positief, van deze toename van liquide middelen werd
2007 2,9 0,0 2,9 10,9 13,8 13,8
€ 1,5 miljoen geplaatst op kortlopend deposito bij Schiphol Group. Dit po sitieve depositosaldo wordt verant woord onder ‘kortlopende vorderingen’. De liquide middelen (excl. depositotegoed) nemen daardoor toe met € 3,4 miljoen tot € 5,1 miljoen. 2009 Vooruitblikkend op 2009 verwacht Eindhoven Airport een moeilijk jaar. Eind 2008 zijn enkele frequenties gestopt en zijn in 2008 geen nieuwe initiatieven gestart. Naast de financi eel moeilijke positie van veel lucht vaartmaatschappijen hebben we te maken gekregen met een wereldwijde financiële crisis, doorzettend in een bredere economische teruggang in 2009. Al met al is er aanleiding om een teruggang in passagiersaantallen te verwachten voor 2009. Directie en management zullen kostenbeheersing en -besparing blijvend een hoge prio riteit geven. Een kritische beoordeling van operationele investeringen leidt tot een verwacht niveau lager dan € 1,5 miljoen hiervan. Het personeels bestand zal gelijk blijven of licht krimpen, ongeveer 26 fte.
29
30
9 10-0 0 01-1
Bestemming
SNELHEID
L TRO CON
9 04-0 9 08-0 9
E N I L N O EN K C E INCH O
045 TERMI
NAL
E> 185 O E>
PA R
KE
RE
N
090 O
31
TOELICHTING
14
op de balans en de winst- en verliesrekening 1. ALGEMEEN 1.1 Algemeen Eindhoven Airport N.V. is statutair gevestigd te Eindhoven. 1.2 Activiteiten De activiteiten van Eindhoven Airport N.V. betreffen het exploiteren van het civiele gedeelte van het militaire vliegveld Eindhoven. 1.3 Groepsverhoudingen Eindhoven Airport N.V. heeft drie aandeelhouders, te weten Schiphol Nederland B.V. voor 51%, provin cie Noord-Brabant voor 24,5% en Gemeente Eindhoven eveneens voor 24,5%. Eindhoven Airport heeft zelf geen deelnemingen. 1.4 Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomover zicht bestaan uit de liquide middelen. Ontvangen en betaalde rente en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. 1.5 Schattingen Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt de leiding van Eindhoven Airport zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronder stelingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaar rekeningposten.
32
2. GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA 2.1 Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslag geving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderings grondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de winst- en verliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn refe renties opgenomen, waarmee wordt verwezen naar de toelichting. 2.2 Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten op zichte van het voorgaande jaar. 2.3 Materiële vaste activa Onderscheid wordt gemaakt tussen materiële vaste activa ten behoeve van operationele activiteiten, materiële vaste activa in uitvoering en vastgoed beleggingen. - Materiële vaste activa ten behoeve van operationele activiteiten wor den gewaardeerd tegen verkrij gingsprijs onder aftrek van afschrijvingen. De verkrijgingsprijs is bepaald door op het investerings bedrag eventuele subsidies in mindering te brengen. Afschrijving vindt lineair plaats, afhankelijk van de economische levensduur. De onderstaande percentages zijn van toepassing en worden zodanig ge hanteerd dat de afschrijvingen zo goed mogelijk overeenkomen met
de actuele waardevermindering van de betreffende activa. Gebouwen / terreinen Banen / platform Machines / installaties Inventaris
2,5% - 20% 2,5% - 20% 5,0% - 20% 5,0% - 33%
- Materiële vaste activa in aanbouw of ontwikkeling worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs, op deze activa wordt niet afgeschreven. - De eerste waardering van vast goedbeleggingen geschiedt tegen verkrijgingsprijs, inclusief transactiekosten. Na de eerste verwerking geschiedt de waarde ring tegen reële waarde. De reële waarde van tot vastgoedbeleggingen behorende gebouwen wordt jaar lijks per jaareinde bepaald, door ofwel onafhankelijke externe taxa teurs, dan wel door taxateurs van de moedermaatschappij (Schiphol Real Estate). De reële waarde is nader gedefinieerd als marktwaarde in verhuurde staat. De tot de vastgoedbeleggingen behorende gronden worden uitsluitend intern getaxeerd. De marktwaarde van deze in erfpacht uitgegeven terreinen wordt berekend door discontering van de jaarlijkse canons van de betreffende contracten. De disconteringsvoet is gebaseerd op de rente op Staatsleningen verhoogd met een risico-opslag. Op vastgoedbeleggingen wordt niet afgeschreven. Winsten of verliezen, ontstaan door een wijziging in de reële waarde, worden verantwoord in de winst- en verliesrekening van het jaar waarin de wijziging zich voordoet. In geval van een waardetoename wordt voor het bedrag van de wijziging uit de winstbestemming een herwaarderingsreserve gevormd. In geval van een waardevermindering
vindt er een overboeking plaats van de herwaarderingsreserve naar de overige reserves. 2.4 Financiële vaste activa De onder financiële vaste activa opgenomen vorderingen worden gewaardeerd tegen de reële waarde van het verstrekte bedrag, gewoonlijk de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. 2.5 Bijzondere waarde verminderingen van vaste activa Door Eindhoven Airport wordt op iedere balansdatum beoordeeld of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waarde vermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwe zig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Indien het niet mogelijk is de realiseerbare waarde voor het individuele actief te bepalen, wordt de realiseerbare waarde bepaald van de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort. Van een bijzondere waardevermin dering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseer bare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfs waarde.
2.8 Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kasen banktegoeden met een looptijd korter dan twaalf maanden. 2.9 Herwaarderingen Herwaarderingen worden onder aftrek van de latent verschuldigde belasting in de herwaarderingsre serve opgenomen. 2.10 Voorzieningen Algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansda tum bestaan waarbij het waarschijn lijk is dat een uitstroom van mid delen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schat ting van de bedragen die noodzake lijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de contante waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen.
2.6 Voorraden De voorraden worden gewaarderd tegen verkrijgingsprijzen onder toepassing van de FIFO-methode of lage opbrengstwaarde. 2.7 Vorderingen Handelvorderingen worden opgeno men tegen de reële waarde van de tegenprestatie, gewoonlijk de nomi nale waarde. Een voorziening wordt getroffen op de vorderingen op grond van verwachte oninbaarheid.
33
Pensioenvoorziening Eindhoven Airport heeft een toe gezegd-pensioenregeling. Daaronder wordt verstaan een regeling waarbij aan de werknemers een pensioen wordt toegezegd, waar de hoogte afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. De in de balans opge nomen pensioenvoorziening is de contante waarde van de pensioen aanspraken uit hoofde van de toegezegd-pensioenregeling onder aftrek van de reële waarde van de fondsbeleggingen. Hiermee wordt verrekend de niet-verwerkte actu ariële winsten en verliezen en nog niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd. Jaarlijks wordt de pensioenvoorziening berekend door onafhankelijke actuarissen met gebruik van de actuariële methode die bekend staat als de ‘projected unit credit-methode.’ De contante waarde van de verplichting wordt berekend door het contant maken van de geschatte toekomstige kas stromen. Hierbij wordt uitgegaan van rentetarieven die gelden voor hogekwaliteit-ondernemingsobligaties die een looptijd hebben die ongeveer gelijk is aan de looptijd van de gere lateerde pensioenverplichting. Actuariële winsten en verliezen die het gevolg zijn van wijzigingen in actuariële veronderstellingen die uitkomen boven 10% van de hoogte van de pensioenaanspraken en de reële waarde van de fondsbeleggin gen per het begin van het boekjaar, worden ten gunste of ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht gedurende de verwachte gemiddelde toekomstige dienstjaren van de desbetreffende werknemers. De nog niet verwerkte pensioen kosten van de verstreken diensttijd worden direct verwerkt in de winsten verliesrekening tenzij de wijzigin gen in de pensioenregeling afhankelijk
34
zijn van het in dienst blijven voor een bepaalde periode (de wachtperiode). In dit geval worden de lasten over verstreken diensttijd lineair verwerkt over de wachtperiode. Latente belastingvorderingen en -verplichtingen Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de waarde van de activa en passiva volgens fiscale voorschriften ener zijds en de in deze jaarrekening gevolgde waarderingsgrondslagen anderzijds. De berekening van de latente belastingvorderingen en -verplichtingen geschiedt tegen de op het einde van het verslagjaar gel dende belastingtarieven of tegen de in komende jaren geldende tarieven, voor zover reeds bij wet vastgesteld. 2.10 Langlopende schulden Langlopende schulden worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De eerste waardering bestaat uit het ontvangen bedrag. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst- en verlies rekening wordt verwerkt. 2.11 Operationele leasing Leasecontracten waarbij een groot deel van de voor- en nadelen ver bonden aan de eigendom niet bij Eindhoven Airport N.V. ligt, worden verantwoord als operationele leasing. Verplichtingen uit hoofde van ope rationele leasing worden, rekening houdend met ontvangen vergoedingen van de lessor, op lineaire basis ver werkt in de winst- en verliesrekening over de looptijd van het contract.
3. GRONDSLAGEN VOOR BEPALING VAN HET RESULTAAT 3.1 Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd, verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn. 3.2 Opbrengstverantwoording Opbrengsten uit de levering van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten. 3.3 Netto omzet Netto omzet omvat de opbrengsten uit leveringen van diensten onder aftrek van kortingen e.d. en van over de omzet geheven belastingen. 3.4 Ongerealiseerde waardeveranderingen Hieronder zijn begrepen de mutaties in de reële waarde van vastgoed beleggingen in het boekjaar. 3.5 Kosten De kosten worden bepaald op his torische basis en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrek king hebben. Dit geldt eveneens voor kosten van groot onderhoud; hiervoor wordt geen voorziening gevormd. 3.6 Afschrijvingen De afschrijvingen op bedrijfsgebouwen en overige materiële vaste activa wor den gebaseerd op de verkrijgingsprijs. Op gronden wordt niet afgeschreven. Afschrijvingen vinden vanaf het moment van ingebruikneming plaats,
volgens de lineaire methode, op basis van de geschatte economische levensduur van het actief. 3.7 Personeelsbeloningen Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeids voorwaarden verwerkt in de winst- en verliesrekening voor zover ze ver schuldigd zijn aan werknemers. Pensioenen Eindhoven Airport heeft een zoge naamde toegezegde-pensioenrege ling. Bij een toegezegde-pensioen regeling is een pensioen toegezegd aan personeel op de pensioen gerechtigde leeftijd, afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren. 3.8 Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen. Rentelasten worden geactiveerd gedurende de periode van vervaardiging van een actief, indien het een aanmerkelijke hoeveelheid tijd vergt om het actief gebruiksklaar of verkoopklaar te maken. De te activeren rente wordt berekend op basis van de verschul digde rente over specifiek voor de vervaardiging opgenomen leningen en van de gewogen rentevoet van leningen die niet specifiek aan de vervaardiging van het actief zijn toe te rekenen, in verhouding tot de uit gaven en periode van vervaardiging. 3.9 Belastingen Met ingang van 1 januari 2002 is Eindhoven Airport N.V. onderworpen aan vennootschapsbelasting.
Op 16 april 2008 is de fiscale openingsbalans per 1 januari 2002 vastgesteld. De belasting over het resultaat wordt berekend over het re sultaat voor belastingen in de winsten verliesrekening, rekening houdend met beschikbare, fiscaal compensa bele verliezen uit voorgaande boekja ren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief.
4. RISICO’S Eindhoven Airport onderkent een aantal risicogebieden, waar specifiek en permanent aandacht voor is om de risico’s beheersbaar en aanvaard baar klein te houden. Valutarisico Dit risico is nul aangezien alle transacties in de euro-valuta worden verrekend, er worden geen andere dan euro-valuta aangehouden.
Rente- en kasstroomrisico Het rentedragend vreemd vermogen van € 22,5 miljoen betreft een lang lopende lening met een 10 jaar vaste rente (december 2004 tot december 2014) van 4,12%. Ontvangen rente op kortlopende deposito’s wordt op basis van kortetermijnrente bepaald. De liquide middelen worden aange houden bij een bank met A-rating, tijdelijke deposito’s (op 31 december 2008: € 6,0 miljoen) worden aan gehouden via Inhouse Banking bij Schiphol Group. Kredietrisico Aan airlines wordt maximaal een maand betalingstermijn geboden, permanente beoordeling bepaalt of airlines aan een kortere termijn worden gehouden. Ook vooruit betaling en contante afrekening is actueel beleid. Risicomanagement In 2009 zal risicomanagement worden ingevoerd als activiteit en als onderdeel van periodieke commu nicatie met de Raad van Commis sarissen.
Marktrisico In 2008 zijn externe marktontwik kelingen aan de orde geweest die di rect of indirect het passagiersgedrag beïnvloedden en ook het strategisch beleid van airlines in hun allocatie van capaciteit (Eindhoven of elders). Met name de ticketbelasting, hoge brandstofprijzen, de financiële crisis en de economische recessie zullen ook in 2009 en verder een rol spelen. De omvang en negatieve gevolgen van deze risico’s worden onderkend; marketinginspanningen zullen ook in 2009 erop gericht zijn om de gevol gen beperkt te houden.
35
05
0O E>
AX ETT
K TIC
T E S L A OM N IO NK G RE EREE OV
36
NIEUWE N E G N I M M E BEST
CONTROL
03-09 12-09 01-10 03-10
O
210
085
Bestemming
O
DUURZAME E>
GROEI
37
15
jaarrekeninG
BALANS (na resultaatbestemming)
Activa Referenties 31 dec. 2008 31 dec. 2007 Vaste activa Materiële vaste activa Banen en platform 5.539.155 5.829.723 Terreinen en wegen 6.809.246 7.062.462 Gebouwen 18.668.356 19.564.317 Installaties 1.236.792 800.556 Overige vaste bedrijfsmiddelen 286.536 460.232 Objecten in aanbouw 0 345.000 Operationele materiële vaste activa 32.540.085 34.062.290 Vastgoedbeleggingen 8.482.829 8.874.343 1. Materiële vaste activa 41.022.914 42.936.633 2. Financiële vaste activa 340.783 365.501 Vlottende activa 3. Voorraden 21.077 21.262 4. Vorderingen 9.476.177 6.619.097 5. Liquide middelen 5.092.754 1.731.555 Som der vlottende activa 14.590.008 8.371.914 55.953.705 51.674.048
Passiva Referenties 31 dec. 2008 31 dec. 2007 6. Eigen vermogen 24.166.160 21.661.887 Voorzieningen 7. Latente belastingverplichtingen 809.955 941.298 8. Personeelsbeloningen 99.000 153.000 9. Langlopende schuld moedermaatschappij 22.500.000 22.500.000 Langlopende verplichtingen 23.408.955 23.594.298
10. Kortlopende verplichtingen
8.378.590 6.417.863 55.953.705 51.674.048
WINST- EN VERLIESREKENING Referenties 2008 2007 11. Havengelden 14.520.341 9.970.744 12. Concessies 1.977.697 1.807.139 13. Verhuringen 968.944 852.127 14. Overige bedrijfsopbrengsten 4.846.748 4.456.744 Netto omzet 22.313.730 17.086.754 15. Ongerealiseerde waardeveranderingen -389.417 -454.806 Som der bedrijfsopbrengsten 21.924.313 16.631.948 16. Uitbestedingen 7.295.699 2.845.899 17. Onderhoud 634.209 397.846 18. Overige externe kosten 4.372.996 3.995.135 19. Personeelskosten 2.406.471 2.853.158 20. Afschrijvingen 2.641.174 2.611.389 21. Overige bedrijfskosten 118.850 6.029 Som der bedrijfslasten 17.469.399 12.709.456 22. Financiële baten en lasten -667.929 -1.134.861 Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen 3.786.985 2.787.631 23. Belastingen -1.053.507 -1.886.64 Resultaat na belastingen 2.733.478 900.988
38
KASSTROOMOVERZICHT Referenties 2008 2007 Bedrijfsresultaat 4.454.914 3.922.492 Aanpassingen voor: 1. Afschrijvingen 2.641.174 2.611.389 15. Ongerealiseerde waardeveranderingen 389.417 454.806 7. 8. Toename / (afname) voorzieningen -185.343 350.571 2.845.248 3.416.766 Veranderingen in werkkapitaal: (Toename) / afname voorraden 185 275.468 (Toename) / afname vorderingen -2.857.080 -4.122.313 Toename / (afname) kortlopende schulden 1.960.727 -581.582 -896.168 -4.428.427 Kasstroom uit bedrijfsoperaties 6.403.994 2.910.831 Ontvangen rente 259.331 71.531 Betaalde rente -927.260 -1.206.392 Vennootschapsbelasting -1.053.507 -1.886.643 (a) Kasstroom uit operationele activiteiten 4.682.558 -110.673 Investeringen in materiële vaste activa -1.140.643 -1.619.946 1. Desinvesteringen materiële vaste activa 23.771 17.544 2. Investeringen in financiële vaste activa 24.718 -222.232 (b) Kasstroom uit investeringsactiviteiten -1.092.154 -1.824.634 Toename / (afname) langlopende leningen 0 0 Dividend -229.205 -229.205 (c) Kasstroom uit financieringsactiviteiten -229.205 -229.205 Mutatie geldmiddelen (a) + (b) + (c) 3.361.199 -2.164.512 5. Liquide middelen per 1 januari 1.731.555 3.896.067 Liquide middelen per 31 december 5.092.754 1.731.555
39
TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2008 Activa 1. Materiële vaste activa Banen Terreinen Overige vaste Vastgoed- Objecten en platform en wegen Gebouwen Installaties bedr. middelen beleggingen in aanbouw Totaal Aanschafwaarde ultimo 2007 11.579.987 10.204.225 22.561.280 3.737.491 2.179.254 6.872.507 345.000 57.479.744 Cumulatieve afschrijvingen ultimo 2007 -5.750.264 -3.141.763 -2.996.963 -2.936.935 -1.719.022 -16.544.947 Ongerealiseerde waardeverandering 2007 2.001.836 2.001.836 Boekwaarde ultimo 2007 5.829.723 7.062.462 19.564.317 800.556 460.232 8.874.343 345.000 42.936.633 Investeringen in 2008 110.025 265.502 302.832 714.153 95.228 -2.097 -345.000 1.140.643 Desinvest (aanpassing aanschafw) -65.493 -65.493 Ongerealiseerde waardeverandering 2008 -389.417 -389.417 Afschrijvingen in 2008 -400.593 -518.718 -1.198.793 -277.917 -245.153 0 -2.641.174 Aanschafwaarde 31/12/2008 11.690.012 10.469.727 22.864.112 4.451.644 2.208.989 6.870.410 0 58.554.894 Ongerealiseerde waardeverandering ultimo 2008 1.612.419 1.612.419 Desinvest (aanpassing cum afschr) 41.722 41.722 Cumulatieve afschrijvingen ultimo 2008 -6.150.857 -3.660.481 -4.195.756 -3.214.852 -1.922.453 0 -19.144.399 Boekwaarde ultimo 2008 5.539.155 6.809.246 18.668.356 1.236.792 286.536 8.482.829 0 41.022.914
Banen en platform Naast de aanleg op eigen gronden valt hieronder tevens het door Eindhoven Airport N.V. betaalde aandeel in de kosten van de aanleg van de op militair terrein gelegen start- en landingsbaan. Terreinen en wegen Hieronder zijn opgenomen de gronden, het voorterrein van de luchthaven alsmede de investeringen in terreinen ten behoeve van autoparkeren. Gebouwen Dit betreft terminalgebouwen. Hieronder valt ook het eigen-gebruikdeel van het commercieel onroerend goed. Installaties Dit betreft o.a. systemen voor bagageafhandeling, securityapparatuur, toegangscontrole en het routebewa kingssysteem. Overige vaste bedrijfsmiddelen Hieronder worden commercieel (dat is niet voor eigen gebruik) geëxploiteerde activa begrepen. Het betreft voor het grootste deel gebouwen, daarnaast vallen hieronder de in erfpacht uitgegeven gronden. Hierop wordt niet afgeschreven, maar jaarlijks wordt de waarde (en daarmee de waardemutatie) bepaald. De verhuuropbrengsten uit vastgoedbeleggingen bedroegen in 2008 ongeveer € 617.000. Exploitatiekosten ten behoeve van verhuuropbrengsten genererend vastgoed bedroegen ongeveer € 53.000. Exploitatiekosten voor nog te verhuren ruimtes bedroegen ongeveer € 24.000. Objecten in aanbouw Dit betrof in 2007 een aanpassing van het bagagesorteersysteem dat in 2008 werd opgeleverd en in gebruik genomen.
40
2. Financiële vaste activa De samenstelling en het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: 2008 2007 Lening u/g Boekwaarde aanvang boekjaar 275.132 113.434 Lening verstrekt 0 168.000 Aflossing lening -62.302 -6.302 Boekwaarde ultimo boekjaar lening u/g 212.830 275.132 Actieve belasting latente personeelsbeloningen 25.245 39.015 Deze latente belastingvordering heeft betrekking op het verschil tussen de fiscale waardering van de verplichtingen zoals deze voortvloeien uit de toegezegd-pensioenregelingen en de verplichting zoals die in de jaarrekening is verwerkt. Actieve belasting afschrijving onroerend goed 102.708 51.354 Deze latente belastingvordering heeft betrekking op het verschil tussen de fiscale waardering van operationele gebouwen ten opzichte van de waardering in de jaarrekening 340.783 365.501
Vlottende activa Vlottende activa betreffen: 3. Voorraden De voorraden betreffen reserve-onderdelen voor het bagagesysteem. 4. Vorderingen Debiteuren Vordering op Schiphol Group (deposito en rente) Overige vorderingen Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan 1 jaar. 5. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas- en banktegoeden met een looptijd korter dan twaalf maanden. De liquide middelen staan voor 100% (2007: 100%) ter beschikking van de vennootschap.
31 dec. 2008
31 dec. 2007
21.077
21.262
2.901.234 6.004.714 570.229 9.476.177 5.092.754
1.791.561 4.521.453 306.083 6.619.097 1.731.555
41
Passiva 6. Eigen vermogen Het verloop van het eigen Gestort aan- Bestemmings- Herwaarde- Overige Totaal vermogen is als volgt: delenkapitaal Agio reserve ringsreserve reserves Dividend Jaar 2007 Stand aanvang boekjaar 2.291.590 10.777.280 326.827 1.826.849 5.538.353 229.205 20.990.104 Besteding -229.205 -229.205 Hergroepering t/m 2006 514.224 -514.224 Winstbestemming -329.639 1.001.422 229.205 900.988 Saldo ultimo 2007 2.291.590 10.777.280 326.827 2.011.434 6.025.551 229.205 21.661.887 2008 Stand aanvang boekjaar 2.291.590 10.777.280 326.827 2.011.434 6.025.551 229.205 21.661.887 Besteding -229.205 -229.205 Winstbestemming -86.803 2.591.076 229.205 2.733.478 Saldo ultimo 2008 2.291.590 10.777.280 326.827 1.924.631 8.616.627 229.205 24.166.160
Aandelenkaptaal Het maatschappelijk kapitaal van Eindhoven Airport bedraagt € 9,0 miljoen verdeeld in 10.000.000 prefe rente aandelen van € 0,45 en 10.000.000 gewone aandelen van € 0,45. Hiervan zijn geplaatst 5.000.000 preferente aandelen en 5.000.000 gewone aandelen. Van dit geplaatste aandelenkapitaal van € 4,5 miljoen is gestort € 2.291.590. De bestemmingsreserve is in 2000 gevormd uit de netto vermogenswaarde van de op 23 november 2000 verkregen deelneming. De netto vermogenswaarde van de om niet verkregen deelneming per 23 november 2000 en haar resultaat zijn toegevoegd aan de bestemmingsreserve in 2000; mede in verband met de juridi sche fusie van deze B.V. met Eindhoven Airport N.V. die heeft plaatsgevonden op 10 april 2001. De herwaarderingsreserve wordt aangehouden voor ongerealiseerde mutaties van de reële waarde van de vastgoedbeleggingen. Dotaties of onttrekkingen aan deze reserve geschieden, in overeenstemming met Richtlijn 213, uit de winstbestemming rekening houdend met vennootschapsbelasting.
7. Voorziening latente belasting H In 2002 is Eindhoven Airport belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. Deze voorziening wordt aangehouden voor belastingen, enerzijds op grond van jaarlijkse mutaties in de waarde van vastgoedbeleggingen, a nderzijds op grond van jaarlijkse mutaties in de voorziening personeelsbeloningen. De samenstelling en het verloop van de voorziening is als volgt: 31 dec. 2008 31 dec. 2007 Boekwaarde aanvang boekjaar 941.298 626.727 Dotatie / (vrijval) vastgoedbeleggingen -99.301 -102.250 Dotatie / (vrijval) beperking afschrijvingsbasis fiscale openingsbalans -32.042 416.821 Boekwaarde ultimo boekjaar 809.955 941.298 Het volledige bedrag van deze voorziening is als langlopend (langer dan een jaar) aan te merken.
42
7. Voorziening personeelsbeloning De voorziening personeelsbeloningen is als volgt samengesteld 31 dec. 2008 31 dec. 2007 Verplichtingen inzake: Pensioenaanspraken 98.000 152.000 Jubileumuitkeringen 1.000 1.000 Het volledige bedrag van deze voorziening is als langlopend (langer dan een jaar) aan te merken. 99.000 153.000 De mutaties in de pensioenvoorziening uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen zijn als volgt: 2008 2007 Stand per 1 januari 152.000 116.000 Toegerekende pensioenlasten uit hoofde van toegezegd-pensioenregelingen 75.000 309.000 Betaalde pensioenpremies 129.000 273.000 Stand per 31 december 98.000 152.000 De pensioenaanspraken zijn per 31 december als volgt samengesteld: 2008 2007 Contante waarde van toegekende pensioenaanspraken waartegen beleggingen worden aangehouden 816.000 1.578.000 Reële waarde van de fondsbeleggingen 655.000 1.337.000 161.000 241.000 Nog niet in het resultaat verwerkte actuariële resultaten -63.000 -89.000 Netto pensioenaanspraken 98.000 152.000 De samenstelling van de pensioenlasten in de winst- en verliesrekening is als volgt: 2008 2007 In boekjaar verdiende pensioenaanspraken 216.768 350.383 Toegerekende interest 53.000 34.000 Verwachte opbrengst fondsenbeleggingen -52.000 -34.000 Toegekende actuariële resultaten -1.000 0 Resultaat uit hoofde van inperkingen of beëindiging van een regeling -141.000 0 Totaal pensioenlasten 75.768 350.383 De belangrijkste actuariële uitgangspunten zijn de volgende: 2008 2007 % % Disconteringsvoet 5,75 5,25 Verwacht rendement op fondsbeleggingen 5,25 4,50 Verwachte salarisstijgingen 2,00 2,00 Verwachte indexeringen van pensioenen 2,00 2,00 In de pensioenregeling is momenteel bepaald dat ingegane pensioenen worden geïndexeerd op grond van de inflatie.
43
TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2008 9. Langlopende schulden 31 december 20082007 Totaal Looptijd Looptijd Looptijd Looptijd 31 dec. < 1 jaar 1 - 5 jaar > 5 jaar > 1 jaar 2007 Schulden aan moedermaatschappij 0 0 22.500.000 22.500.000 22.500.000 Aflossingsverplichtingen binnen 12 maanden na afloop van het boekjaar zoals hierboven toegelicht zijn opgenomen onder de schulden op korte termijn. De resterende looptijd is 6 jaar en 11 maanden. De rente over deze lening bedraagt 4,12%.
10. Kortlopende schulden Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden uit hoofde van vennootschapsbelasting Schulden uit hoofde van omzetbelasting Af te dragen vliegbelasting Schulden uit hoofde van pensioenen Schulden aan Schiphol Group Overige schulden en overlopende passiva De kortlopende schulden hebben alle een resterende looptijd van korter dan één jaar
31 dec. 2008 1.869.592 101.846 620.913 64.306 2.007.686 0 77.250 3.636.997 8.378.590
31 dec. 2007 1.469.295 128.028 2.404.533 18.837 0 0 77.250 2.319.920 6.417.863
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Eindhoven Airport heeft per 31 december 2008 niet uit de balans blijkende verplichtingen ter grootte van € 2.898.289. Dit betreft de koopovereenkomst van de hangar- en kantoorruimte Luchthavenweg 29, in januari 2009 vindt levering plaats, voor € 2.248.716. Daarnaast zijn er leaseverplichtingen; voor € 200.904 op een termijn van korter dan één jaar en voor € 386.390 verplichtingen met een looptijd langer dan één jaar. Voor € 62.279 bestaan verplichtingen, korter dan één jaar, voor advieskosten ten behoeve van schetsontwerp en voorlopig ontwerp betreffende mogelijke hotelontwikkeling. Er zijn geen verplichtingen voor een termijn langer dan 5 jaar. In de winst- en verlies rekening is in 2008 een bedrag van € 222.763 aan leasekosten verantwoord.
44
TOELICHTING OP DE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2008 Netto-omzet 11. Havengelden 2008 2007 Vliegtuigvergoedingen 1.980.272 2.075.848 Passagiersvergoedingen 12.515.493 7.858.136 Parkeergelden vliegtuigen 24.576 36.760 14.520.341 9.970.744 12. Concessies 2008 2007 Winkels en horeca 1.349.761 1.156.500 Oliemaatschappijen 241.560 214.775 Afhandeling 28.690 136.134 Busvervoer 145.836 169.712 Overige concessies 211.850 130.018 1.977.697 1.807.139 13. Verhuringen 2008 2007 Gebouwen 751.791 631.955 Terreinen 217.153 220.172 968.944 852.127 14. Overige bedrijfsopbrengsten 2008 2007 Autoparkeergelden 4.432.615 4.015.602 Reclameopbrengsten 325.428 305.329 Overige opbrengsten 88.705 135.813 4.846.748 4.456.744 15. Ongerealiseerde waardeveranderingen 2008 2007 Marktwaarde-aanpassingen erfpachten 58.486 57.532 Marktwaarde-aanpassing commercieel onroerend goed -447.903 -512.338 -389.417 -454.806
45
Bedrijfskosten 16. Uitbestedingen 2008 2007 7.295.699 2.845.899 17. Onderhoud 2008 2007 Onderhoudskosten 634.208 397.846 18. Overige externe kosten 2008 2007 Inhuur extern personeel 1.450.483 1.019.756 Commerciële en relationele kosten 1.188.155 1.219.027 Advies- en accountantskosten 838.571 833.089 Overige externe kosten 895.787 923.263 4.372.996 3.995.135 In 2008 werden substantiële bedragen besteed aan promotionele activiteiten. 19. Personeelskosten 2008 2007 De specificatie hiervan is als volgt: Salarissen 1.940.349 2.139.269 Sociale lasten 131.873 137.350 Pensioenlasten 75.768 350.383 Overige personeelskosten 258.481 226.156 2.406.471 2.853.158 In 2008 was het aantal formatieplaatsen gemiddeld 29,0 (op full time basis), een vermindering van 5,8 ten opzichte van 2007. Het personeelsbestand (fte’s) per ultimo van het jaar is als volgt: 2008 2007 Directie 1,0 1,0 Juridische zaken 1,0 1,0 Secretariaat 2,7 2,4 Operations 9,0 16,6 Commerciële zaken & PR 3,3 3,0 Financiën & Automatisering 4,4 4,4 Vastgoed & Exploitatie 4,0 4,0 Personeelszaken 0,9 1,0 26,3 33,4 Bezoldiging bestuurders In 2008 is aan de Raad van Commissarissen een bezoldiging betaald van € 113.215.
46
20. Afschrijvingen 2008 2007 7.295.699 2.845.899 Afschrijvingskosten 2.641.174 2.611.389 21. Overige bedrijfskosten 2008 2007 Voorziening dubieuze debiteuren 118.850 6.029 22. Financiële baten en lasten 2008 2007 Financiële lasten -927.260 -1.206.392 Financiële baten 259.331 71.531 -667.929 -1.134.861 De financiële baten ontstaan voornamelijk als vergoeding voor het aanhouden van deposito’s bij de moedermaatschappij Schiphol Group, per ultimo 2008 betrof dat € 6 miljoen (eind 2007 € 4,5 miljoen). De financiële lasten ontstaan vooral door de langlopende lening bij de moedermaatschappij Schiphol Group, alsmede door kosten van betalingsverkeer en creditcardprovisies. 23. Vennootschapsbelasting 2008 2007 Vennootschapsbelasting op basis van het resultaat over boekjaar. 965.682 724.571 Extra Vennootschapsbelastings-last over de jaren 2002 tot 2006, op basis van de vaststelling van de fiscale openingsbalans per 1 januari 2002. 87.825 1.162.072 Het tarief in 2008 was 25,5 %. 1.053.507 1.886.643 drs. Joost Meijs Algemeen Directeur Eindhoven, 6 maart 2009
47
Overige Gegevens
16 48
WINSTBESTEMMING Statutaire regeling Artikel 30A van de statuten regelt de winstbestemming. Een samenvatting daarvan luidt als volgt: 1. Uit de winst van het boekjaar wordt allereerst, zo mogelijk, op de cumulatief preferente aandelen uitgekeerd tien procent over het op deze aandelen gestorte bedrag. Indien de winst in enig jaar de in de vorige zin bedoelde uitkering niet of niet volledig toelaat, wordt aan de houders van cumulatief preferente aandelen het tekort ten laste van de winst van volgende jaren uitgekeerd. 2. a. Indien en voor zover het eigen vermogen minder dan 40% van het balanstotaal vertegen woordigt of zal gaan vertegen woordigen, is de algemene vergadering bevoegd te beslui ten tot -voor zover mogelijkeen adequate reservering. 2. b. Uit de na toepassing van lid 1 en lid 2 sub a overblijvende winst kan bij besluit van de algemene vergadering worden gereserveerd op voorstel van de Raad van Commissarissen. 3. Van de na toepassing van lid 1 en, voor zover van toepassing, de na toepassing van lid 2 alsdan overblijvende winst wordt door de algemene vergadering als dividend uitgekeerd: a. Aan de Gemeente Eindhoven en de Provincie Noord-Brabant, als houders van gewone aan delen, gezamenlijk en naar rato van ieders nominale bedrag aan gewone aandelen, een bedrag gelijk aan het bedrag dat in lid 1 eerste volzin van dit artikel aan S.N.B.V. als preferent dividend is uitgekeerd; b. Aan S.N.B.V. als houder van gewone aandelen, een naar
rato van haar nominale bedrag aan gewone aandelen even redig gedeelte van het bedrag dat op grond van het onder a. bepaalde wordt uitgekeerd op de overige gewone aandelen. 4. De alsdan overblijvende winst staat ter vrije beschikking van de algemene vergadering. Uitkeringen uit hoofde van dit lid geschieden aan alle houders van gewone aandelen en alle houders van cumulatief preferente aandelen naar evenredigheid van hun nomi nale aandelenbezit. Bestemming resultaat Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders is voorgesteld winstuitkeringen te doen ter grootte van € 229.205 te weten € 113.445 op cumulatief preferente aandelen en € 115.760 op gewone aandelen. De resterende winst bedraagt € 2.504.273; deze wordt toegevoegd aan de overige reserves; daarnaast wordt € 86.803 vanuit de herwaarde ringsreserve toegevoegd aan de overige reserves.
Aan de Raad van Commissarissen en de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Eindhoven Airport N.V.
ACCOUNTANTSVERKLARING Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag op pagina 38 tot en met 48 opgenomen jaarreke ning 2008 van Eindhoven Airport N.V. te Eindhoven bestaande uit de balans per 31 december 2008 en de winsten-verliesrekening over 2008 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het ver mogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijk heid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het ge ven van een oordeel over de jaarreke ning op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in over eenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden
onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersings systeem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheer singssysteem van de vennootschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aan vaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslag geving en van de redelijkheid van schattingen die de directie van de vennootschap heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
resultaat over 2008 in overeenstem ming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke ver plichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kun nen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Eindhoven, 6 maart 2009 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door H.J.M. Quadflieg RA
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaar rekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Eindhoven Airport N.V. per 31 december 2008 en van het
49
Colofon
Uitgave
Vormgeving en productie
Eindhoven Airport N.V. Afdeling Commerciële Zaken & PR Luchthavenweg 25 5657 EA Eindhoven Telefoon: 040 - 291 98 29
Korteweg Communicatie Eindhoven
April 2009
Eindhoven Airport N.V. Luchthavenweg 25 5657 EA Eindhoven
T +31(0)40 - 291 98 29 F +31(0)40 - 291 98 20
www.eindhovenairport.nl
[email protected]