Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gemeente Doetinchem (niet openbaar)
Afdeling Bedrijfsvoering Arjan Potman Bennita Freriks Regina Houwers Ilja Voltman Rosemarie Ampting 1
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Inhoudsopgave
Pagina
Inleiding
4
1. Regelgeving en beleid 1.1 Wettelijke kaders 1.1.1 Wet Fido 1.1.2 Verordening 212 1.1.3 Treasurystatuut 1.2 Huidige beleid 1.3 Monitoring en verantwoording 1.4 Nieuwe garantstellingen 1.5 Onderverdeling garantstellingen 1.6 Verstrekte geldleningen
7 7 7 8 10 10 10 11 11
2. Wat is op dit moment de actuele stand van de garantieportefeuille? 2.1 Huidige saldo 2.2 De verdeling van de portefeuille
12 12
3. Toelichting op de portefeuille en acties 3.1 Directe garantstelling gemeente Doetinchem 3.1.1 Zorgsector: Sensire 3.1.2 Onderwijs: Stichting IJsselgroep 3.1.3 Sport 3.1.3.1 Doetinchemse Hockey Club 3.1.3.2 Voetbalvereniging Doetinchem 3.1.3.3 Tafeltennisvereniging Odion 3.1.3.4 Petanque Club Doetinchem 3.1.4 Nutssector: Vitens 3.1.5 Woningbouw: Sité Woondiensten 3.2 Leningen gegarandeerd door Stichting Waarborgfonds Sport (SWS) en gD 3.2.1 Wat is de Stichting Waarborgfonds Sport? 3.2.2 Voor welke leningen en welke bedragen staat Doetinchem met SWS garant? 3.2.3 Nieuwe garantie SWS en gD MFA Zuid 3.3 Leningen gegarandeerd door Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) met achtervang gD 3.3.1 Portefeuille WSW 3.3.2 Zekerheidsstructuur WSW 3.3.3 Centraal Fonds Volkshuisvesting 3.3.4 Achtervangovereenkomst 3.3.5 Actuele situatie rondom woningbouwcorporaties 3.4 Leningen gegarandeerd door Nationale Hypotheek Garantie met achtervang gD 4. Verstrekte geldleningen door gemeente Doetinchem 4.1 Toelichting verstrekte geldleningen en acties 4.2 Wat is op dit moment de stand van de verstrekte geldleningen? 4.3 Om welke leningen gaat het? 2
13 13 15 17 17 18 19 20 22 23 25 25 25 28 30 30 31 32 34 35 38 40 40 41
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
4.3.1 4.3.2 4.3.3 4.3.4 4.3.5 4.3.6 4.3.7 4.3.8 4.3.9 4.3.10 4.3.11 4.3.12 4.3.13
Hypotheken Schouwburg Amphion Woningcorporatie Vestia Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Vitens Sportcentrum Rozengaarde Stichting Parkmanagement Bedrijvenpark A18 Yunio / Sensire Bibliotheek Wehl PC privé / fietsprivé RMC PC privé Wehl Tennisvereniging Wehl / SSR
Bijlagen: Risicomatrix garanties en verstrekte geldleningen Documentatie Waarborgfonds Sociale Woningbouw Documentatie Stichting Waarborgfonds Sport Documentatie Centraal Fonds Volkshuisvesting Detailoverzicht garantieportefeuille en verstrekte leningen Rapport van de VNG-commissie Gemeentelijke achtervang in de corporatie sector
3
41 42 43 44 46 47 49 50 51 52 52 53 54
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Inleiding Doelstelling Doelstelling van deze rapportage is het informeren van de gemeenteraad over de feiten en actiepunten die aan de orde zijn in de doorlichting van onze garantieportefeuille en verstrekte leningen. Deze doorlichting is een activiteit die past in de uitvoering van ons risicomanagement. Uiteindelijk moet dit leiden tot een goed ambtelijk en bestuurlijk inzicht in het risicoprofiel dat hoort bij onze portefeuille, de eventuele maatregelen die getroffen zijn en moeten worden (ambtelijk en of bestuurlijk) om risico‟s te beperken en een oordeel over de benodigde weerstandscapaciteit om restantrisico‟s af te dekken. Gezien de lange historie waarmee onze portefeuille tot stand is gekomen, is het niet altijd mogelijk om nu nog beheersingsmaatregelen te treffen voor zaken die in het verre verleden, in de toenmalige context, zijn overeengekomen met derden. Bij nieuw te verstrekken garanties is uiteraard nadrukkelijk onderdeel van de besluitvorming het risicoprofiel dat ermee gepaard gaat, denk aan het MFA Zuid en de GEM Iseldoks, en welke risicobeperkende maatregelen getroffen kunnen worden. Dit wordt nadrukkelijk afgewogen tegen het publieke belang dat gediend is met het verstrekken van de garantie. Aanleiding en aanpak De gemeente Doetinchem heeft al zeker sinds de 80-er jaren een garantieportefeuille en een aantal verstrekte leningen. In de begroting en jaarrekening wordt hierop ingegaan in de paragraaf weerstandsvermogen en de paragraaf financiering. Bij de jaarrekening wordt dit tevens benoemd als toelichting op de balans onder de noemer van „niet uit de balans blijkende verplichtingen‟. Uit het oogpunt van risicomanagement is het goed om deze portefeuille integraal door te lichten. In het jaar 2009 heeft een quick scan plaatsgevonden op een belangrijk deel van de portefeuille, de achtervang die we hebben in de sociale woningbouw was toen geen punt van aandacht. Ook hebben we van een aantal forse garantstellingen afscheid kunnen nemen door afkoop van deze garantie (v.b.v. de Graafschap) of overdracht aan een waarborgfonds (Slingeland ziekenhuis). In het jaar 2011 is er nadrukkelijk een vervolg gegeven aan deze quick scan door een verdere verdieping en verbreding te maken op de hele portefeuille. Ook de aan derden verstrekte leningen zijn als onderwerp van onderzoek toegevoegd alsmede de achtervang functie in de sociale woningbouw. Hiermee is er nu sprake van een doorlichting waarmee we proberen alle relevante feiten boven tafel te krijgen betreffende omvang en risico van de portefeuille. Katalysator voor het prioriteit geven aan deze doorlichting, is de kwestie Oudehuys uit 2011 waarvoor een voorziening van ruim € 2,0 miljoen getroffen moest worden. Hierover is diverse malen afzonderlijk gerapporteerd aan de gemeenteraad.
4
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Risicomanagement De gevolgde aanpak waarlangs we te werk zijn gegaan is risicomanagement. Hierop zal hieronder kort ingegaan worden. Uitgebreider is dit toegelicht in de paragraaf weerstandsvermogen bij begroting en jaarrekening. Kort samengevat bestaat risicomanagement uit een aantal stappen: risicoanalyse, risicoweging, risicobeheersing, bepaling resterende risico‟s en dekking door weerstandscapaciteit. Voor onze garantie- en leningenportefeuille volgen we ook deze stappen. Op basis van dossieronderzoek en gesprekken met betrokken instanties zijn we gekomen tot een risicoanalyse en risicoweging. Doelstelling is om volgens deze aanpak de garanties en verstrekte leningen te categoriseren in onderstaande risicomatrix ofwel risicokaart. Om risico‟s op een garantie, achtervang of verstrekte lening te identificeren en vervolgens te kwantificeren kijken we naar de risico‟s die daar aanwezig zijn, de kans dat die risico‟s zich daadwerkelijk voordoen en het (financiële) effect dat optreedt. Het risicoprofiel kan uitgedrukt worden in de formule: Risicoprofielwerkveld = Kansrisico x Effectrisico
Risico kans
Uitgaande van deze formule is een matrix op te stellen met daarin vier risicoprofielen gebaseerd op de factor kans (groot of klein) en de factor effect (groot of klein): Matrix risicoprofielen. Risico-effect Klein Groot Groot Klein
De eerste twee stappen van risicomanagement (risicoanalyse en risicoweging) leiden tot invulling van de matrix risicoprofielen. Dat kan zowel een kwantitatieve als een kwalitatieve beoordeling zijn. Als het risicoprofiel van de betreffende garantie/lening „groen‟ is, dan hoeft er op dat dossier verder niet of in beperkte mate aan risicomanagement gedaan te worden. Immers, de kans op optreden van risico‟s is klein en het (financiële) effect van het eventuele risico is eveneens klein. Wel is het uiteraard zaak om deze garanties/leningen te blijven monitoren. Voor de risicoprofielen „geel‟, „oranje‟ en „rood‟ geldt dat niet. Als een bepaald werkveld zo‟n risicoprofiel heeft, dan wordt risicomanagement (verder) ingevuld. Risicobeheersing is dan de volgende stap. In dat kader treffen we beheersmaatregelen zoals Proberen of we leningen alsnog bij waarborgfondsen kunnen onderbrengen; Risicospreiding; Regelen van (aanvullende) juridische zekerheden, bijvoorbeeld een hypotheek; Afspraken maken rond informatieuitwisseling en monitoring van de diverse garanties en leningen (jaarlijks).
5
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Toetsingskader t.b.v. de risicoanalyse en -weging Het toetsingskader dat we gebruiken voor de risicoanalyse en risicoweging van onze garantieportefeuille en verstrekte leningen bestaat uit de volgende onderdelen: Als het gaat om het bepalen van de „kans‟ op het risico: hierbij spelen de juridische zekerheden een belangrijke rol, alsmede het betalingsgedrag en de kredietwaardigheid van de betrokken instelling; Als het gaat om het bepalen van het „effect‟ van het risico: hierbij gaat het om de financiële omvang van de betreffende garantie of verstrekte lening. In de risicokaart/matrix geven we een verdere uitwerking van dit toetsingskader zodat helder is, met welke argumenten, een dossier in één van de vier risicoprofielen wordt ondergebracht.
6
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
1. Regelgeving en beleid 1.1 1.1.1
Wettelijke kaders Wet Fido
In artikel 2 van de Wet Financiering decentrale Overheden (Fido) is vastgelegd hoe openbare lichamen om moeten gaan met geldleningen en garanties. Gemeenten mogen leningen aan gaan, middelen uit zetten of garanties verlenen, uitsluitend ten behoeve van de uitoefening van de publieke taak. Hiervan mag worden afgeweken wanneer de uitzettingen of derivaten een bedachtzaam en verstandig karakter hebben en niet zijn gericht op het genereren van inkomen door het lopen van overmatig risico. Voor deze uitzonderingen zijn nadere ministeriële regels gesteld. Het aangaan en verstrekken van geldleningen en het nakomen van betalingsverplichtingen met betrekking tot rente en aflossing mag alleen door de gemeente worden gegarandeerd, wanneer de geldleningen voldoen aan de regels die daarvoor bij algemene maatregel van bestuur zijn gesteld. Openbare lichamen sluiten ten gunste van personeel of politieke ambtsdragers geen contracten met betrekking tot hypothecaire leningen of garanties op de verstrekking van hypothecaire leningen door andere financiële instellingen. De wettelijke kaders zijn door ons concreet vertaald in verordening 212 en het treasurystatuut dat door de gemeenteraad is vastgesteld. 1.1.2
Verordening 212
In de Verordening financieel beleid en beheer gemeente Doetinchem 2005 (verordening 212) zijn op basis van de wet Fido regels en kaders met betrekking tot garanties vastgelegd. Deze regels worden toegepast in de planning & control documenten, paragraaf weerstandsvermogen en paragraaf financiering. Ook worden concrete voorstellen aan de gemeenteraad voorgelegd conform de regels van de verordening. Tot slot is een en ander concreet vertaald in het door de raad vastgestelde treasurystatuut. Artikel 7 lid 4 Het college informeert vooraf de gemeenteraad en neemt pas een besluit, nadat de raad in de gelegenheid is gesteld zijn wensen en bedenkingen ter kennis van het college te brengen, voor zover het betreft niet bij begroting vastgestelde afzonderlijke verplichtingen inzake: a. investeringen groter dan € 500.000; b. aankoop en verkoop van goederen en diensten groter dan € 250.000; c. het verstrekken van leningen, waarborgen en garanties groter dan € 100.000. Artikel 9 1. Het college draagt er zorg voor, dat al het beleid waartoe de gemeenteraad heeft besloten, in de uiteenzetting van de financiële positie en de meerjarenramingen is opgenomen; 2. Het totaalbedrag aan verleende garanties en waarborgen worden bij de uiteenzetting van de financiële positie expliciet vermeld. 7
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
3. De gemeenteraad autoriseert met het vaststellen van de begroting de investeringskredieten en bepaalt daarbij meteen welke investeringen – voordat tot uitvoering wordt overgegaan – voor besluitvorming aan de raad moeten worden voorgelegd. Artikel 14 Verstrekken van leningen en garanties en het aangaan van financiële participaties anders dan genoemd in het tweede lid worden uitsluitend gedaan uit hoofde van de publieke taak. Bij het uitzetten van middelen, het verstrekken van garanties en het aangaan van financiële participaties bedingt het college indien mogelijk zekerheden. Het college motiveert in zijn besluit het openbaar belang van dergelijke uitzettingen van middelen, verstrekkingen van garanties en financiële participaties. Het college stelt regels op ter uitvoering van het gestelde onder het eerste tot en met derde lid en legt deze regels, alsmede de regels voor taken en bevoegdheden, verantwoordingsrelaties en de bijbehorende informatievoorziening vast in een besluit financieringsstatuut (treasurystatuut). Het college zendt het besluit ter vaststelling aan de gemeenteraad. Artikel 17 1. Het college geeft aan in de paragraaf weerstandsvermogen van de begroting en van de jaarstukken de risico‟s van materieel belang en een inschatting van de kans dat deze risico‟s zich voordoen. Het college brengt hierbij in elk geval de risico‟s in beeld en actualiseert de risico‟s genoemd in de nota bedoeld in het eerste lid. Hierbij wordt speciale aandacht gegeven aan: · inkomsten uit de algemene uitkering; · de renteontwikkeling op de kapitaalmarkt; · resultaten op grondexploitatie; · lopende en te verwachten claims van derden; · nog niet getaxeerde kosten als gevolg van (geconstateerde) milieuverontreiniging; · dreigend faillissement van verbonden partijen; · dreigend faillissement van derden bij wie borgstellingen, garanties, leningen of vorderingen uitstaan. 1.1.3
Treasurystatuut
Naast de Verordening financieel beleid en beheer gemeente Doetinchem 2005 (verordening 212) zijn ook in ons treasurystatuut spelregels vastgelegd met betrekking tot gemeentegaranties. Ook deze komen voort uit de wet Fido. Het gaat om hierbij de volgende artikelen uit het treasurystatuut. Doelstellingen van de treasuryfunctie Artikel 2. De treasuryfunctie van de gemeente dient tot: 1. Het verzekeren van duurzame toegang tot financiële markten tegen acceptabele condities;
8
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
2. Het beschermen van gemeentelijke vermogens- en (rente-)resultaten tegen ongewenste financiële risico‟s zoals renterisico‟s, koersrisico‟s, kredietrisico‟s en liquiditeitsrisico‟s. 3. Het minimaliseren van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities; 4. Het renterisico beperken en een zo gunstig mogelijk renteresultaat behalen binnen de kaders van de Gemeentewet, de Wet Financiering Decentrale Overheden (Fido) en de limieten en richtlijnen van het treasurystatuut. Het bereiken van een zo gunstig mogelijk renteresultaat dient afgewogen te worden met aannemelijke risico‟s, die zich kunnen voordoen. Risicobeheer Artikel 3. Met betrekking tot risicobeheer gelden de volgende algemene uitgangspunten: 1. De gemeente mag leningen aangaan, middelen uitzetten en garanties verlenen uitsluitend ten behoeve van de uitoefening van de gemeentelijke publieke taak. 2. De gemeente kan middelen uitzetten uit hoofde van de treasuryfunctie indien deze uitzettingen een prudent karakter hebben en niet zijn gericht op het genereren van inkomen door het lopen van overmatig risico. Het prudente karakter van deze uitzettingen wordt gewaarborgd middels de richtlijnen en limieten van dit treasurystatuut; 3. Het gebruik van derivaten is toegestaan maar deze worden uitsluitend toegepast ter beperking van financiële risico‟s. De derivaten dienen uitsluitend te worden aangegaan onder begeleiding van een extern adviseur welke onder toezicht van de AFM staat. 4. Derivaten worden slechts toegepast nadat de raad hiertoe voor elk zich voordoend geval afzonderlijk een besluit heeft genomen. Kredietrisicobeheer Artikel 5. 1. De gemeente staat het niet toe dat overtollige en direct beschikbare middelen worden gebruikt om een aandelenportefeuille op te bouwen, tenzij hiermee een publieke taak is gediend. 2. Uit hoofde van treasury vinden uitzettingen uitsluitend plaats bij financiële ondernemingen met een lange termijn credit rating van ten minste Aaa, AAA of AAA van tenminste 2 van de volgende erkende rating-bureau‟s: Moody‟s (Aaa), Standard & Poors (AAA) of Fitch (AAA). 3. Bij het verstrekken van leningen of garanties uit hoofde van de publieke taak worden zekerheden of garanties geëist. 4. Voor elk voornemen tot het verstrekken van een lening of garantie geeft de afdeling Bedrijfsvoering een (financieel) advies waarbij de financiële positie en de kredietwaardigheid van de “vragende” partij wordt beoordeeld.
9
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
1.2
Huidige beleid
Ons beleid is dat de gemeente geen garantstellingen verleend, tenzij een zwaarwegend algemeen belang in het geding is. Bij garantieverzoeken verwijzen we, daar waar mogelijk, door naar de waarborgfondsen. Bij het verstrekken van leningen of garanties uit hoofde van de publieke taak worden zekerheden of garanties geëist. Deze verstrekken wij slechts aan door de raad goedgekeurde derde partijen. De laatste jaren en tijdens het opstellen van deze rapportage is ingezet op risicoreductie en afbouw van de garantieportefeuille. Een aantal grote garanties zijn de afgelopen jaren beëindigd of overgedragen aan het waarborgfonds voor de sector, onder andere: - Garantstelling verleend aan VBV De Graafschap van € 4,3 miljoen - Garantstelling verleend aan het Slingeland Ziekenhuis van € 23 miljoen - Garantstelling verleend aan Sité woondiensten van € 9,5 miljoen 1.3
Monitoring en verantwoording
Bij de begroting wordt een inschatting gemaakt van de te verwachten omvang van de garantieportefeuille. In de jaarrekening wordt de werkelijke omvang en de stand van zaken van de garanties verantwoord. De garantieportefeuille wordt onderverdeeld in leningen waarbij de gemeente een achtervang functie vervuld en leningen waarvoor de gemeente geheel of gedeeltelijk direct garant staat. Vanaf 2012 is de garantieportefeuille opgenomen als voorgeschreven risicovol onderwerp in de financiële monitor die twee keer per jaar aan de gemeenteraad wordt aangeboden. Dit is besloten naar aanleiding van een in 2011 manifest geworden verlies uit de garantieportefeuille, waarvoor een forse voorziening getroffen moest worden. 1.4
Nieuwe garantstellingen
Het huidige beleid voldoet. De gemeenteraad heeft de mogelijkheid om te bepalen wanneer er sprake is van een zwaarwegend algemeen belang en kan op die grond besluiten om nieuwe garanties of leningen te verstrekken. In 2011 heeft de raad besloten om een garantie te verstrekken op de financiering van de GEM Iseldoks. Dit in gezamenlijkheid met de betrokken ontwikkelaar in de GEM (gezamenlijke exploitatiemaatschappij). Het gaat hierbij om een gemeentegarantie van € 10 à € 15 miljoen, waarbij de gemeente 100% garandeert met een contragarantie van de betrokken ontwikkelaar van 50%. Vanuit de gemeente Doetinchem vindt de financiering plaats vanuit de GSO gelden. Daarnaast worden de kosten en risico‟s verdeeld door de afzet van de woningen van de eerste fase van Iseldoks (het Intermecoterrein) in samenwerking met Sité Woondiensten te garanderen. Doordat de gemeente de ontwikkelaar helpt met het krijgen van een financiering (via de Bank Nederlandse Gemeenten, BNG), heeft de ontwikkelaar een deel van het risico van de gemeente overgenomen, dat zo volgens verwachting beperkt blijft tot € 4,3 miljoen. Dit risico kan volledig worden gedekt uit de reserve bouwgrondexploitaties. 10
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Deze garantie wordt verder opgepakt op basis van de definitieve besluitvorming rond dit project. In 2011 heeft de raad besloten om een garantie te verstrekken voor de bouw van een multifunctionele hal op sportpark Zuid. Dit onder dezelfde voorwaarden die het Waarborgfonds Sport (SWS) heeft gesteld. Dit besluit zal naar verwachting in de loop van 2012 worden uitgevoerd. Het gaat hierbij om een garantie van € 3.265.000 door de gemeente Doetinchem waarbij het SWS voor € 250.000 garant staat ten opzichte van de gemeente. De besluitvorming rondom deze garantie bevindt zich in een verder stadium dan de garantie voor Iseldoks. Een nadere uitwerking van deze garantie is te vinden in hoofdstuk 3.2.3. 1.5
Onderverdeling garantstellingen
Garantstellingen kunnen worden onderverdeeld in: directe garantstelling - leningen met 100% garantie gemeente Doetinchem - leningen met 50% garantie gemeente Doetinchem en 50% Stichting Waarborgfonds Sport (SWS) achtervang - leningen met 100% garantie Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) - leningen met 100% garantie Nationale Hypotheek Garantie (NHG) Bij directe garantstelling staat de gemeente ten opzichte van geldgevers garant voor de betaling van rente en aflossing op langlopende geldleningen, die door lokale organisaties, instellingen of verenigingen zijn aangetrokken en veelal activiteiten verzorgen welke in het verlengde liggen van de gemeentelijke publieke taak. Achtervang houdt in dat de gemeente, al dan niet samen met het Rijk, een rol speelt in de zekerheidsstructuur van een waarborgfonds. Door deze structuur kunnen instellingen die bij een waarborgfonds zijn aangesloten tegen lage rente lenen. Mede vanwege de strenge toelatingscriteria en periodieke toetsing door het fonds loopt de gemeente een lager risico dan bij directe garantstelling. 1.6
Verstrekte geldleningen
Naast garanties die de gemeente Doetinchem voor diverse leningen heeft afgegeven, heeft de gemeente Doetinchem zelf een aantal leningen verstrekt. Uit het oogpunt van risicomanagement maakt het niet uit of het gaat om een garantie of een verstrekte lening. De feitelijkheid is dat er risico gelopen wordt op het niet terugbetalen van rente en aflossing aan de gemeente Doetinchem.
11
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
2. Wat is op dit moment de actuele stand van de garantieportefeuille? 2.1
Huidige saldo
Het saldo per 1 juli 2012 van de garantieportefeuille bedraagt € 242,0 miljoen. Van dit bedrag staat de gemeente Doetinchem rechtstreeks garant voor € 8,1 miljoen. De gemeente is achtervang voor een bedrag van € 233,9 miljoen. 2.2
De verdeling van de portefeuille
Saldo garantieportefeuille per 1 juli 20121 Bedragen x 1 mln. Directe garantstelling Garanties gD Garanties SWS/ gD subtotaal direct
Zorgsector
Onderwijs
Sport
Nuts sector
Woning bouw
Totaal
0,9
1,6
0,7
4,5
0,9
1,6
0,1 0,3 0,4
0,7
4,5
7,8 0,3 8,1
225,2 8,7 233,9
225,2 8,7 233,9
238,3
242,0
Achtervang Garanties WSW Garanties NHG subtotaal achtervang Totaal
0,9
1,6
1
0,4
0,7
In deze cijfers ontbreekt MFA Zuid (Tophal), omdat hierover op 1 juli 2012 nog geen besluit genomen was. 12
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
3. Toelichting op de portefeuille en acties 3.1
Directe garantstelling gemeente Doetinchem
De gemeente Doetinchem staat per 1 juli 2012 volledig garant voor een totaal restant schuldbedrag van € 8,1 miljoen. De opbouw van dit bedrag zal hieronder nader worden toegelicht. 3.1.1
Zorgsector: Sensire
-
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid:
-
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 925.711 Er zijn geen zekerheden. Er wordt jaarlijkse door Sensire aan de financiële verplichtingen voldaan. Sensire is op dit moment voldoende kredietwaardig. Groot Klein
Waarvoor is de garantie? Gemeente Doetinchem staat volledig garant voor een lening van Sensire uit 1987 met een restant hoofdsom per 01-07-2012 van € 0,9 miljoen. Deze lening is destijds afgesloten voor de financiering van de (ver)bouw van verpleeghuis Den Ooiman. De lening heeft nog een looptijd tot 01-10-2027. Naast deze garantie heeft de gemeente Doetinchem een lening verstrekt aan Sensire (Yunio) voor de kinderopvang en peuterspeelzaal de Pol in Gaanderen. Deze lening wordt nader toegelicht in het hoofdstuk 4.3.8 verstrekte geldleningen. Kredietwaardigheid We hebben de kredietwaardigheid van Sensire beoordeeld. Hiertoe hebben we de jaarrekening 2011 onder de loep genomen en gekeken naar ontwikkelingen in de organisatie en in haar financiële positie. We kunnen concluderen dat de kredietwaardigheid op dit moment voldoende is. Wel spelen er enkele ontwikkelingen. Zo heeft Sensire nog een vordering op Meavita, de organisatie waarvan zij in het verleden onderdeel uitmaakte. Verder gaat Sensire een deel van haar vastgoed afwaarderen wat een –niet begroot- negatief gevolg heeft voor het rekeningsaldo 2012. Ook is het vrij besteedbare deel van het eigen vermogen relatief klein. Verder is het zo dat het bestuur van Sensire een organisatie vernieuwingstraject in gang heeft gezet. Dit heeft over 2011 resultaatverbetering laten zien, maar moet nog doorwerken in de andere segmenten. Daarnaast moeten vanaf 2012 de kosten van overhead teruggedrongen worden. Hoe dit uitpakt, moet nog blijken.
13
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Stand van zaken / wat hebben we gedaan? Sensire voldoet aan haar financiële verplichtingen. Sensire is niet aangesloten bij het waarborgfonds voor de zorg. Een gegeven is dat de garantie destijds is verstrekt zonder zekerheden. We zetten ons in om alsnog zekerheid te krijgen. Nadat we in februari van dit jaar gesproken hadden met de interim controller van Sensire, heeft eind augustus 2012 wederom een gesprek met Sensire plaatsgevonden, nu met de nieuwe manager financiën en control. Hierbij zijn onze bevindingen over de financiële positie van Sensire, naar aanleiding van onze beoordeling van de jaarrekening 2011, besproken. Daarnaast zijn de ontwikkelingen bij Sensire en binnen de zorgsector ter sprake gekomen. Ook zijn opnieuw de mogelijkheden voor het verkrijgen van zekerheden of borging ingebracht. En er is gesproken over de op te stellen raamovereenkomst tussen de gemeente Doetinchem en Sensire. Sensire ziet geen noodzaak om een toelatingstraject tot het waarborgfonds in gang te zetten. De kosten van de toetreding en eventuele voordelen wegen nu niet op tegen de voor Sensire gunstige leningvoorwaarden van de huidige portefeuille. Wel wordt de leningenportefeuille van Sensire jaarlijks door henzelf beoordeelt om te kijken of herfinanciering aantrekkelijk is. Een mogelijke zekerheid voor de gemeente Doetinchem is om een recht van 2e hypotheek te vestigen op Den Ooiman. Of dit zin heeft, is afhankelijk van de huidige waarde van het pand en de grond in relatie tot de huidige leningen. Verder wordt er momenteel gewerkt aan een raamovereenkomst tussen de gemeente Doetinchem en Sensire. De directe aanleiding hiervoor is de deelname van Sensire in Hamburgerbroek. Wij willen in die raamovereenkomst ook deze huidige lening met gemeentelijke garantstelling inbrengen. Dit kan ofwel door de garantie alsnog onder te brengen bij het waarborgfonds voor de zorg ofwel door het verkrijgen van het recht van 2e hypotheek op Den Ooiman. We blijven vanzelfsprekend periodiek de financiële situatie van de instelling monitoren aan de hand van de begroting en jaarstukken. Daarnaast onderzoeken we de mogelijkheid om aan te haken bij de toets die provincie Gelderland jaarlijks laat doen van de financiële positie van Sensire. Acties: - Het traject voor het verkrijgen van een zekerheid in gang zetten. - De ontwikkelingen met betrekking tot de raamovereenkomst volgen en deze garantie hierbij proberen te betrekken. - Aansluiten bij jaarlijkse beoordeling van financiële positie door provincie Gelderland. Matrix De garantie voor Sensire heeft geen juridische zekerheden. Op dit moment hebben we weinig tot geen invloed, maar met de raamovereenkomst hopen we dit te veranderen. De kredietwaardigheid is op dit moment voldoende. Mocht er een aanspraak worden gedaan op de garantie dan is het bedrag voor Doetinchem relatief hoog. Daarbij heeft de lening nog een lange looptijd tot 2027. Deze garantie moet in combinatie worden gezien met de verstrekte geldlening uit hoofdstuk 4.3.8. Wij beoordelen daarom op dit moment het risico effect als groot en de risico kans van deze garantie als klein. 14
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
3.1.2
Onderwijs: Stichting IJsselgroep
-
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid:
-
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 1.556.056 Er zijn geen zekerheden. Er wordt jaarlijks door Stichting IJsselgroep aan de financiële verplichtingen voldaan. Zowel Stichting IJsselgroep als Hogeschool Iselinge is voldoende kredietwaardig. Groot Klein
Waarvoor is de garantie? De lening waar Gemeente Doetinchem volledig garant voor staat betreft een lening aan de Hogeschool Iselinge binnen de Stichting IJsselgroep met een restant hoofdsom per medio 2012 van € 1,5 miljoen. De lening is in 1999 afgesloten in het kader van een Rijksdecentralisatieregeling voor de financiering van de huisvesting van Hogeschool Iselinge. Het Iselinge pand waar de garantielening betrekking op heeft wordt gebruikt door de onderwijsbegeleidingsdienst (OBD) en het hoger beroepsonderwijs (PABO-opleiding). De lening heeft een looptijd tot 01-07-2029. We hebben geen zekerheden voor de garantie. Kredietwaardigheid Hogeschool Iselinge is een zelfstandige entiteit binnen de Stichting IJsselgroep. Alle entiteiten binnen Stichting IJsselgroep worden geacht hun eigen broek op te houden. Verliezen binnen stichting worden dus niet afgewenteld op de hogeschool. We hebben de kredietwaardigheid van zowel Stichting IJsselgroep als van Hogeschool Iselinge beoordeeld. We hebben naar de jaarrekening, ontwikkelingen en financiële positie van beide organisaties gekeken. Stichting IJsselgroep heeft een zeer zware tijd achter de rug. De stichting heeft het financieel moeilijk gehad. Inmiddels is Stichting IJsselgroep bezig met een transitie en heroriëntatie op hun core-business. Op basis van de stukken blijkt dat de Stichting IJsselgroep in zijn geheel op dit moment als voldoende kredietwaardig kan worden beoordeeld. Er is voldoende eigen vermogen binnen de Stichting IJsselgroep aanwezig. Wel is het zo dat bepaalde onderdelen binnen de Stichting IJsselgroep een verwacht negatief resultaat laten zien. De vraag is wat hiermee gaat gebeuren indien dit zo blijft in de toekomst en welke maatregelen hier verder voor worden genomen. Het is zaak om dit kritisch te blijven volgen. Hogeschool Iselinge waar deze lening en garantie aan gekoppeld zijn, draait op dit moment goed en staat er financieel goed voor. Grootste risico voor de hogeschool is een (flink) teruglopend leerlingaantal. Hiervan is vooralsnog echter geen sprake en het eigen vermogen is in ieder geval voldoende om mogelijke tegenvallers voor jaren op te kunnen vangen. Stand van zaken / wat hebben we gedaan? Stichting IJsselgoep is niet aangesloten bij het waarborgfonds voor het HBO. Het bestaande waarborgfonds HBO wordt per 1 januari 2013 geliquideerd. Daarmee is het niet meer mogelijk om de gegarandeerde lening over te hevelen naar dit fonds. 15
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
In februari en augustus 2012 hebben gesprekken plaatsgevonden met vertegenwoordigers van de Stichting IJsselgroep. Doel van dit gesprek was om in gezamenlijkheid de risico‟s te beoordelen en te kijken of gemeente Doetinchem zekerheden geboden kunnen worden. Omdat het waarborgfonds geen optie meer is wil de gemeente Doetinchem graag een recht van 1e of 2e hypotheek vestigen op het pand van de Hogeschool, waar de lening betrekking op heeft. De Stichting IJsselgroep is niet bereid om haar medewerking te verlenen aan het verstrekken van een hypotheekrecht en geeft hiervoor een aantal argumenten. Het is voor de Stichting een beperking van haar eigen mogelijkheden, de Stichting wil de beschikking over het pand vrij houden. De Hogeschool Iselinge draait goed en is financieel gezond. Er wordt gekeken naar een mogelijke uitbreiding van opleidingstrajecten binnen de Hogeschool. De inkomsten van de Hogeschool bestaan voor het grootste gedeelte uit Rijkssubsidie en collegegelden en dit zijn vrij vaste inkomsten. De Stichting denkt dat dit aantoont dat de financiële positie van de hogeschool goed is en dat daarom geen zekerheden nodig zijn. De Stichting IJsselgroep doet de toezegging dat de gemeente Doetinchem tijdig op de hoogte wordt gebracht wanneer er wezenlijke veranderingen met betrekking tot de Hogeschool Iselinge of het pand plaats vinden. We blijven vanzelfsprekend de financiële situatie van de instelling monitoren aan de hand van de begroting en jaarstukken. Matrix Wij beoordelen op dit moment het risico effect als groot en de risico kans als klein. De belangrijkste afwegingen hierbij zijn dat met de huidige informatie over de situatie van de Hogeschool Iselinge de kans klein is dat de gemeente op haar garantie wordt aangesproken. Maar mocht er om welke reden dan ook toch een aanspraak worden gedaan op de gemeente dan gaat het hierbij om een voor de gemeente aanzienlijk bedrag van ruim € 1,5 miljoen. Daarnaast heeft de lening een nog lange looptijd tot 2029. De kredietwaardigheid is op dit moment weliswaar voldoende, maar de economische ontwikkelingen en de onzekerheid over Rijkssubsidies kunnen dit negatief beïnvloeden. Wanneer de gemeente Doetinchem een zekerheid zou hebben in de vorm van het recht van eerste hypotheek op het pand in Doetinchem dan wordt het risico effect voor deze garantie ook als klein beoordeeld.
16
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
3.1.3
Sport
De gemeente staat medio 2012 in de sector sport volledig garant voor een bedrag van € 0,1 miljoen. Dit bedrag bestaat uit de restant hoofdsom van leningen aan sportverenigingen die niet zijn toegelaten tot de SWS (Stichting Waarborgfonds Sport). Dit zijn: Doetinchemse Hockey Club Voetbalvereniging Doetinchem Tafeltennisvereniging Odion Petanque Club Doetinchem Acties algemeen: - Monitoring of we jaarlijks de financiële gegevens van de sportverenigingen conform garantie overeenkomst en subsidieverordening ontvangen. - Jaarlijks beoordelen van de financiële gegevens van de sportverenigingen. - Periodieke afstemming met sportmedewerker MO / BUHA Accommodaties over aanlevering gegevens en stand van zaken met betrekking tot verenigingen. - Het college van B&W voorleggen en laten besluiten of zij het wenselijk vinden dat de gemeente Doetinchem gaat proberen om het recht van 1e of 2e hypotheek te vestigen als zekerheid bij verenigingen. 3.1.3.1 Doetinchemse Hockey Club -
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag: Kredietwaardigheid: Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 10.728 Er zijn geen zekerheden. Nog te bepalen. Nog te bepalen. Klein Klein
De gemeente Doetinchem staat tot en met 2015 garant voor een krediet verstrekt in rekening-courant van € 40.840 aan de Doetinchemse Hockey Club. Het huidige saldo van dit krediet is € 10.728. Deze garantstelling dateert uit 2000 en is afgesloten ter financiering van de bouw van een bestuurskamer bij het bestaande clubgebouw op sportpark Zuid. De Doetinchemse Hockey Club heeft een informatieplicht naar de gemeente. Deze garantstelling vereist nog nader onderzoek en de financiële gegevens moeten nog worden beoordeeld. Acties: - Afstemmen stand van zaken van dit krediet met de bank en DHC - Beoordelen financiële gegevens DHC
17
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Matrix Hoewel deze garantie nog nader onderzoek vereist beoordelen wij deze op dit moment gezien de resterende looptijd en het bedrag het risico effect en de risico kans van deze garantie als klein. 3.1.3.2 Voetbalvereniging Doetinchem -
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid: Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 9.794 Er zijn geen zekerheden V.V. Doetinchem voldoet aan de financiële verplichtingen. Nog te bepalen. Klein Klein
Het verenigingsgebouw van V.V. Doetinchem op sportpark de Bezelhorst is eigendom van de gemeente Doetinchem en is gebouwd op basis van de minimale eisen van het Nationaal Sport Fonds (NSF). Voor V.V. Doetinchem heeft de gemeente Doetinchem in 1990 een garantie afgegeven voor een lening van € 31.765. De lening is destijds afgesloten door de vereniging voor het plegen van een extra investering in het verenigingsgebouw bovenop die minimale eisen van het NSF en heeft een looptijd tot 3006-2020. Verkrijgen van zekerheden De situatie omtrent het gebouw is als volgt: De gemeente Doetinchem is eigenaar van: Bezelhorstweg 85, (kleedruimtes) in Doetinchem. V.V. Doetinchem heeft het recht van opstal voor de kantine, de vergaderruimten en het kassahokje. Voorwaarden bij recht van opstal: Zonder schriftelijke toestemming van de gemeente Doetinchem mag het opstalrecht niet worden vervreemd of met een hypotheekrecht of ander zakelijk recht worden bezwaard. Voor zover bekend is geen hypotheekrecht op dit perceel gevestigd. De V.V. Doetinchem heeft een informatieplicht naar de gemeente. Het restant bedrag van de lening is € 9.794. De betalingsverplichtingen zijn tot op heden altijd nagekomen. De financiële positie van V.V. Doetinchem zal wel jaarlijks worden beoordeeld. Gezien de hoogte van het bedrag en de resterende looptijd worden op deze garantie geen verdere acties uitgezet.
18
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Matrix Op grond van de de resterende looptijd en het restantbedrag beoordelen wij het risico effect en de risico kans van deze garantie als klein. 3.1.3.3 Tafeltennisvereniging Odion -
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid: Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 84.963 Er zijn geen zekerheden. T.T.V. Odion voldoet aan de financiële verplichtingen. Nog te bepalen. Klein Klein
In november 1998 is door de gemeenteraad een garantie afgegeven op een lening met een hoofdsom van € 113.445 van T.T.V. Odion. Deze lening is bedoeld voor de aankoop van de tafeltennishal aan de Korte Huitinkstraat 15 te Gaanderen. In de garantieovereenkomst zijn voorwaarden inzake de informatieplicht voor T.T.V. Odion opgenomen. Er is geen zekerheid in de vorm van een hypotheekrecht op de tafeltennishal voor de gemeente Doetinchem. T.T.V. Odion heeft altijd aan haar betalingsverplichtingen voldaan. Het huidige saldo van de lening bedraagt € 84.963 en de resterende looptijd is tot 14-10-2028. Nader onderzocht wordt of T.T.V. Odion tot de SWS kan worden toegelaten of dat een andere vorm van zekerheid mogelijk is. Het SWS heeft als toelatingseis dat er een recht van 1e hypotheek wordt verstrekt als zekerheid. Voor T.T.V. Odion is geconstateerd dat de huidige lening is opgesplitst in twee delen. Op het eerste deel rust al het recht van 1e hypotheek voor de geldverstrekker Rabobank. Voor het tweede deel heeft de bank een gemeentegarantie geëist. Het wordt daarom moeilijk om nu nog een toelating te bewerkstelligen tot het waarborgfonds. Verkrijgen van zekerheden De situatie omtrent de gebouwen is als volgt: T.T.V. Odion is eigenaar van: Korte Huitinkstraat 15 en Hoofdstraat 37A en 37B in Gaanderen. WOZ-waarde per waardepeildatum 01-01-2011 voor Hoofdstraat 37a kantoor bedraagt € 56.000. WOZ-waarde per waardepeildatum 01-01-2011 voor Hoofdstraat 37b winkel bedraagt € 47.000. WOZ-waarde per waardepeildatum 01-01-2011 voor Korte Huitinkstraat 15 (sporthal) bedraagt € 86.000. 19
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Het recht van 1e hypotheek staat op naam van Rabobank t.w.v. € 106.300 Onderzocht moet worden of er een recht van 2e hypotheek voor € 84.963 voor de gemeente Doetinchem kan worden gevestigd. Dit moet in overleg met T.T.V. Odion. Het is hierbij ook de vraag of hiervoor toestemming 1e hypotheekhouder is vereist. Of dit traject wordt ingegaan zal worden voorgelegd aan het college van B&W. Matrix Het openstaande bedrag en de looptijd zijn op dit moment aanzienlijk. Het ontbreekt op dit moment nog aan voldoende zicht op de financiële situatie van T.T.V. Odion. We hebben wel geconstateerd dat er bij deze garantie geen zekerheden zijn. Het risico dat we lopen bij deze garantie is een eenmalig risico voor het restant bedrag dat in verhouding met andere garanties acceptabel is. We beoordelen daarom nu het risico effect en de risico kans van deze garantie als klein. 3.1.3.4 Petanque Club Doetinchem -
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid: Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 39.000 Er zijn geen zekerheden. Petanque Club Doetinchem voldoet aan de financiële verplichtingen. Nog te bepalen. Klein Klein
Gemeente Doetinchem staat vanuit het verleden volledig garant voor een lening aan Petanque Club Doetinchem. Deze lening is afgesloten voor de bouw van de overdekte petanque accommodatie op sportpark Zuid. De huidige lening betreft een herfinanciering van een lopende lening uit 2004. Deze nieuwe lening met garantie loopt tot 01-04-2029. Op dit moment heeft de gemeente Doetinchem geen zekerheden bij deze garantie. De financiële gegevens van Petanque Club Doetinchem moeten nog worden beoordeeld. Verkrijgen van zekerheden De huidige situatie omtrent het pand is als volgt: Gemeente Doetinchem is eigenaar van: Stokhorstweg 9 in Doetinchem. De Petanque Club heeft het recht van opstal. De WOZ-waarde van het clubgebouw heeft op waardepeildatum 01-01-2011 een waarde van € 204.000. De verdeling hiervan is €125.600 voor opstal en € 78.400 voor de velden. Voorwaarden bij een recht van opstal: Zonder schriftelijke toestemming van gD mag het opstalrecht niet worden vervreemd of met een hypotheekrecht of ander zakelijk recht worden bezwaard. 20
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Voor zover bekend is geen hypotheekrecht op dit perceel gevestigd. Of de gemeente Doetinchem het traject in moet gaan om te proberen om het recht van 1e hypotheek te vestigen op het pand zal worden voorgelegd aan het college van B&W. Matrix Het openstaande bedrag is relatief beperkt. De looptijd is op dit moment aanzienlijk. Er is echter geen aanleiding om op te veronderstellen dat de Petanque Club niet aan haar verplichtingen zal voldoen. We beoordelen het risico effect en de risico kans van deze garantie als klein.
21
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
3.1.4
Nutssector: Vitens
-
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid: Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 746.500 Er zijn geen zekerheden. Vitens lost jaarlijks af op de leningenportefeuille van voormalig Waterbedrijf Gelderland conform aflossingsschema. De kredietwaardigheid van Vitens is goed. Groot Klein
Waarvoor is de garantie? De gemeente staat garant voor leningen die in het verleden zijn afgesloten door Waterbedrijf Gelderland ten behoeve van de drinkwatervoorziening. Het bedrag waarvoor de gemeente garant staat wordt jaarlijks bepaald op basis van het percentage aangesloten percelen in Doetinchem ten opzichte van het restantbedrag van de leningen. In 2002 is Waterbedrijf Gelderland gefuseerd tot Vitens. Vanaf het moment van de fusie tot Vitens zijn geen nieuwe garanties meer verstrekt door gemeenten in Gelderland. De garantie voor Doetinchem vermindert jaarlijks door aflossing op de geldleningen. Op basis van de aansluitingen in 2011 heeft Doetinchem circa 4,325% van het totaal aantal Vitens aansluitingen binnen alle gemeenten. Jaarlijks kunnen op basis van het aantal aansluitingen kleine verschuivingen van het aandeelpercentage plaatsvinden. Voor de gemeente Doetinchem bedraagt per 1 juli 2012 het garantiebedrag € 0,7 miljoen (4,325% van afgerond € 17 miljoen schuldrestant). De looptijd van de leningen vanuit Waterbedrijf Gelderland is tot uiterlijk 2020. Hierna zal deze garantie vervallen. Vitens maakt in de begroting en jaarrekening onderdeel uit van de paragraaf verbonden partijen. In dat kader vindt monitoring en toezicht plaats vanuit de gemeente Doetinchem. Naast deze garantie heeft de gemeente Doetinchem ook een lening verstrekt aan Vitens (zie hoofdstuk 4.3.5) en is de gemeente aandeelhouder van Vitens. Kredietwaardigheid We hebben de kredietwaardigheid van Vitens beoordeeld. Hiertoe hebben we de jaarrekening 2011 onder de loep genomen en gekeken naar ontwikkelingen in de organisatie en in haar financiële positie. We kunnen concluderen dat de kredietwaardigheid goed is. Matrix Op dit moment is de € 0,7 miljoen aan garantie voor Doetinchem een relatief groot bedrag. Deze garantie moet ook in combinatie worden gezien met de verstrekte lening aan Vitens uit hoofdstuk 4.3.5. Ook omdat er geen zekerheden onder liggen. De looptijd is echter te overzien en de kredietwaardigheid van Vitens is goed. Wij beoordelen daarom het risico effect als groot en de risico kans van deze garantie als klein. 22
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
3.1.5
Woningbouw: Sité Woondiensten
-
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid:
-
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 4.527.947 Er zijn geen zekerheden bij deze leningen. Sité Woondiensten voldoet aan de financiële verplichtingen. Voor Sité Woondiensten is over 2012 een Kredietwaardigheids verklaring en positief continuïteitsoordeel afgegeven door het WSW en het Centraal Fonds Volkshuisvesting. Groot Klein
Waarvoor is de garantie? Het bedrag van € 4,5 miljoen per 01-07-2012 heeft betrekking op twee leningen in de sociale woningbouw van Sité Woondiensten.. Stand van zaken / wat hebben we gedaan? Garantieleningen Sité woondiensten
saldo 01-07-2012
einddatum
Site / voorm. St. Goede Woning
457.427
15-08-2014
Site / voorm. St. Goede Woning
4.070.520
28-02-2013
4.527.947
Eind 2011 stond de gemeente Doetinchem volledig garant voor drie leningen van Sité Woondiensten. Naar aanleiding hiervan is er een gesprek geweest met Site. Met Sité is overeengekomen dat zij in 2012 één lening met een restant schuld bedrag van € 9,5 miljoen overdragen aan het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Sité is reeds aangesloten bij het WSW. Deze overdracht heeft in april 2012 plaats gevonden en is bevestigd door het WSW en de BNG. Het bedrag van deze lening is overgeheveld naar het saldo van de WSW. De twee (bovenstaande) leningen van Sité hebben op dit moment een looptijd van minder dan 2 jaar. Voor het WSW vallen ze daarmee onder korte financiering en om die reden kunnen deze leningen nu niet meer worden overgedragen aan het WSW. Gemeente Doetinchem blijft volledig garant staan voor deze leningen tot het einde van de looptijd.
23
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Kredietwaardigheid Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw / Centraal Fonds Volkshuisvesting (zie paragraaf 3.3) zorgen voor een jaarlijkse beoordeling van de kredietwaardigheid en een continuïteitsoordeel van de bij hen aangesloten instellingen. Wij ontvangen jaarlijks een afschrift van deze kredietwaardigheids verklaring en het continuïteitsoordeel, waarmee wij de ontwikkelingen van de aangesloten instellingen volgen. Sité Woondiensten heeft over 2012 kredietwaardigheids verklaring van het WSW een beoordeling van het CFV in de hoogste en meest “gezonde” categorie. In augustus 2012 heeft er nogmaals een gesprek plaats gevonden met de financieel manager van Sité Woondiensten. De manager stelt dat er geen is reden om te veronderstellen dat de leningen die buiten het WSW vallen niet zullen worden afgelost binnen de looptijd. Matrix De huidige garantie heeft op dit moment betrekking op een hoog bedrag met een relatief korte looptijd. De kredietwaardigheid van Sité is goed. Het management van Sité stelt dat er geen aanleiding is om te veronderstellen dat Sité niet aan haar verplichtingen zal voldoen. Wij hebben op basis van de externe beoordelingen van Sité geen reden om hieraan te twijfelen. Wij beoordelen daarom op dit moment het risico effect als groot de risico kans van deze garantie als klein. Zodra de betreffende leningen zijn afgelost en de beoordelingen van Sité onveranderd blijven, zal ook het risico effect als klein worden aangemerkt.
24
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
3.2 Leningen gegarandeerd door Stichting Waarborgfonds Sport en gD 3.2.1
Wat is de Stichting Waarborgfonds Sport?
De Stichting Waarborgfonds Sport (SWS) verleent garantstellingen voor de financiering van de bouw, aanleg, renovatie of aankoop van sportaccommodaties. De SWS verleent hieraan de voorwaarde dat ook een gemeentegarantie wordt verstrekt voor minimaal 50% van de hoofdsom. De SWS borgt tot een maximum bedrag van € 250.000. Uitgebreide informatie over de SWS wordt toegevoegd als bijlage. 3.2.2 -
Voor welke leningen en welke bedragen staat Doetinchem met SWS garant?
Saldo waar gemeente Doetinchem per 01-07-2012 garant voor staat:
A.V. Argo Stichting Achterhoekse Zaalsport Accommodaties Tennisclub Zuid V.V. Viod -
Juridische zekerheid:
-
Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid:
Saldo 01-07-2012
€ 150.000 € 226.890 € 180.000 € 120.000 € 676.890
€ 20.000 € 79.408 € 169.166 € 38.600 € 307.174
Gedeelde garantstelling door de SWS en gemeente Doetinchem. Alle verenigingen voldoen aan de betalingsverplichtingen. De financiële posities van de betreffende sportverenigingen worden eind 2011 als volgt beoordeeld door de SWS:
A.V. Argo Stichting Achterhoekse Zaalsport Accommodaties Tennisclub Zuid V.V. Viod -
Hoofdsom
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
Uitstekend Redelijk Goed Redelijk
Klein Klein
Het garantiebedrag voor de gemeente Doetinchem bestaat uit de restant hoofdsommen van een viertal leningen van sportverenigingen en het saldo bedraagt per 1 juli 2012 € 0,3 miljoen. Alle leningen zijn afgesloten voor de aanleg of verbetering van de verenigingsaccommodaties.
25
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Het risico voor de gemeente Doetinchem is op basis van de omvang van het nu nog totale uitstaande leningensaldo beperkt. Monitoring en periodieke toetsing van deze verenigingen en de leningen vindt plaats door de SWS. De afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling en Bedrijfsvoering ontvangen jaarlijks een afschrift van de toetsing van de verschillende verenigingen.. Per 1 juli 2012 zijn er geen betalingachterstanden. Verkrijgen van zekerheden bij alle verenigingen Er is gekeken naar mogelijke zekerheden voor het deel waarvoor de gemeente Doetinchem garant staat bij de verschillende verenigingen. De bevindingen daarbij per vereniging zijn de volgende: A.V. Argo De gemeente Doetinchem is eigenaar van: Bezelhorstweg 87, (atletiekbaan, kantine en kleedkamers) in Doetinchem. Argo heeft het recht van opstal op kantines en kleedkamers. WOZ-waarde per waardepeildatum 01-01-2011 bedraagt € 335.000. Voorwaarden bij recht van opstal: Zonder schriftelijke toestemming van de gemeente Doetinchem mag het opstalrecht niet worden vervreemd of met een hypotheekrecht of ander zakelijk recht worden bezwaard. Voor zover bekend is geen hypotheekrecht op dit perceel gevestigd. Het bedrag van de garantie (€ 20.000) wordt echter te laag ingeschat om recht van 1e hypotheek voor te vestigen. Ook omdat de financiële positie van Argo als uitstekend wordt beoordeeld. Stichting Achterhoekse Zaalsport Accommodaties De gemeente Doetinchem is eigenaar van: Sportweg 1 (turnhal) in Doetinchem. Saza heeft het recht van gebruik. In het Collegebesluit van 14 augustus 2012 is besloten over de erfpacht en recht van 1e hypotheek op de MFA Zuid. Zie hiervoor 3.2.3 Nieuwe garanties SWS en gD: MFA Zuid. Hierin is de huidige lening integraal meegenomen. Tennisclub Zuid De gemeente Doetinchem is eigenaar van: Stokhorstweg 5A in Doetinchem. TC Zuid heeft het recht van erfpacht en opstal. 26
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
WOZ-waarde van clubgebouw en velden per waardepeildatum 01-01-2011 bedraagt € 426.000. De verdeling hiervan is € 322.400 voor opstal en € 103.600 voor velden. Voorwaarden bij recht van erfpacht en opstal: Zonder schriftelijke toestemming van gD mag het erfpachtrecht/opstalrecht niet worden vervreemd of met een hypotheekrecht of met een ander zakelijk recht worden bezwaard. Voor zover bekend is geen hypotheekrecht op dit perceel gevestigd. Het verkrijgen van het recht van 1e hypotheek zou mogelijk kunnen zijn na overleg met TC Zuid. Of de gemeente Doetinchem het traject in moet gaan om te proberen om het recht van 1e hypotheek te vestigen zal worden voorgelegd aan het college van B&W. V.V. Viod De gemeente Doetinchem is eigenaar van: Sicco Mansholtweg 2 in Doetinchem. V.V. Viod heeft het recht van opstal. WOZ-waarde per waardepeildatum 01-01-2011 bedraagt € 1.046.000. De verdeling hiervan is € 954.000 voor opstal en € 92.000 voor de velden. Voorwaarden bij recht van opstal: Zonder schriftelijke toestemming van gD mag het opstalrecht niet worden vervreemd of met een hypotheekrecht of ander zakelijk recht worden bezwaard. Voor zover bekend is geen hypotheekrecht op dit perceel gevestigd. Het verkrijgen van het recht van 1e hypotheek zou mogelijk kunnen zijn na overleg met V.V. Viod. Of de gemeente Doetinchem het traject in moet gaan om te proberen om het recht van 1e hypotheek te vestigen zal worden voorgelegd aan het college van B&W. Acties: - College van B&W laten beslissen of het traject voor het verkrijgen van het recht van 1e hypotheek bij de verenigingen waar dit van toepassing is in gang moet worden gezet. Matrix Gemeente Doetinchem deelt de garanties met de SWS. De SWS toetst periodiek de stand van zaken met betrekking tot deze garanties. We kunnen proberen om daar waar mogelijk nog juridische zekerheden te bewerkstelligen. Het college zal hierover moeten beslissen. Deze acties lopen nog. De gemeente heeft met de verenigingen ook een subsidierelatie. Hoewel er nog enkele acties uitgevoerd moeten worden beoordelen wij op dit moment zowel het risico effect als de risico kans van deze garanties als klein.
27
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
3.2.3
Nieuwe garantie SWS en gD: MFA Zuid
-
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag: Kredietwaardigheid:
-
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
Recht van erfpacht en 1e hypotheek. Nog niet van toepassing. De kredietwaardigheid SAZA wordt door het WSW als redelijk beoordeeld. Groot Klein
Er wordt een nieuwe garantstelling afgegeven voor de bouw van MFA Zuid (Tophal) De definitieve uitwerking hiervan is per 01-07-2012 nog niet gerealiseerd en vindt plaats in de tweede helft van 2012. Voor dit particuliere initiatief van de Stichting Achterhoekse Zaal Accommodaties geeft de Stichting Waarborgfonds Sport samen met de gemeente Doetinchem een garantie af. De SWS staat borg voor een bedrag van € 250.000 naast een garantie van de gemeente voor een bedrag van € 3.265.000. Doorgang van de bouw van de Tophal is echter wel afhankelijk van een besluit van Gedeputeerde Staten begin november 2012. De lening wordt na het passeren van de akten op 27 september 2012 door BNG (in deelbedragen) aan de Tophal overgemaakt. Hierdoor lopen we een risico als Gedeputeerde Staten negatief besluit op de subsidie, maar BNG al wel een lening met een looptijd van 30 jaar heeft verstrekt, waarbij voortijdig aflossen waarschijnlijk is uitgesloten. In de overeenkomst tussen gD en de Tophal wordt hierover nog een bepaling opgenomen. Zekerheden Als zekerheidstelling ingeval de BNG ons als borg aanspreekt en na faillissement worden er door de gemeente Doetinchem zekerheden in de vorm van opstallen bedongen. Voor de BNG is de borgstelling van de gemeente en voor het aanvullende deel die van SWS de achterliggende zekerheid. Voor SWS is een tweede recht van hypotheek de zekerheid. Voor de gemeente regelen we de zekerheid aldus dat de ondergrond gemeentelijke eigendom (erfpacht) blijft. De opstallen zijn van de Stichting Achterhoekse Zaalsport Accommodaties. De erfpacht regelt dat overdracht van die opstallen aan een andere partij slechts met toestemming van het college kan. Het college kan voorwaarden verbinden aan een dergelijke toestemming. Aan het einde van de erfpachttermijn of bij tussentijds faillissement vervalt de eigendom van de opstallen zonder nadere vergoeding aan de gemeente. Tot meerdere zekerheid hebben we verder een recht van eerste hypotheek op de erfpacht. Omdat de BNG de borgstelling van de gemeente als zekerheid heeft, heeft die bank geen behoefte aan dit recht van eerste hypotheek op de opstallen en/of de ondergrond. Het voordeel van deze aanvullende zekerheid van het recht van eerste hypotheek is dat sneller geschakeld kan worden ingeval van betalingsproblemen van de stichting: we hoeven dan geen faillissement af te wachten maar kunnen bij een oplopende achterstand het recht inwinnen. Aanvullend is nog van belang om te melden dat de oude opstallen van SAZA thans nog op basis van een soort gebruiksrecht op gemeentegrond staan. Dat gebruiksrecht is / wordt gelijktijdig beëindigd en opgenomen in de akte van erfpacht voor het geheel. 28
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Acties: - Definitieve besluitvorming rondom de garantie van MFA Zuid bewaken. Matrix De besluitvorming voor deze garantie is per 01-07-2012 nog niet definitief, maar wel in een vergevorderd stadium. Op basis hiervan geven we een voorlopige beoordeling. Voor de MFA Zuid gaat het om een garantie voor een aanzienlijk bedrag. Wel zal de gemeente zich indekken tegen mogelijke risico‟s door het bedingen van een aantal zekerheden. Op dit moment zijn echter nog niet alle details van de overeenkomst en de garantie tijdens de bouw uitgewerkt. We beoordelen daarom op basis van de huidige gegevens het risico effect als groot en de risico kans van deze garantie als klein. Zodra de besluitvorming definitief is en ook de bouwfase juridisch goed is afgedekt dan kan het risico effect ook als klein worden aangemerkt.
29
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
3.3 Leningen gegarandeerd door Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) met achtervang gD -
Saldo 01-07-2012:
-
Juridische zekerheid:
-
Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid:
-
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans: 3.3.1
Achtervang functie voor de eigen leningenportefeuille bij WSW met een saldo per 01-07-2012 van € 225.235.000. Daarnaast heeft gD achtervang functie voor de gezamenlijke leningenportefeuille van het WSW. Garantstelling door het WSW, achtervang functie voor gD. De corporaties voldoen per eind 2011 aan hun financiële verplichtingen. Zie beoordelingen CFV. Op basis van de Informatie per eind 2011 zitten de “Doetinchemse” corporaties met uitzondering van Woningstichting Dinxperlo in de hoogste en meest positieve categorie. Verschilt per corporatie Verschilt per corporatie
Portefeuille WSW
Garanties WSW Woning Stichting Dinxperlo Sité Woondiensten Vestia Groep Woonzorg Nederland Stichting Habion Stichting Mooiland Saldo achtervang gD
saldo 01-07-2012 33.598.000 147.068.000 31.653.000 8.557.000 1.119.000 3.240.000 225.235.000
De garantieportefeuille wordt voor het overgrote deel bepaald door de achtervang functie die onze gemeente heeft, net als bijna alle andere gemeenten, in het landelijke Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Het WSW geeft garanties aan financiers die woningcorporaties leningen verstrekken voor de sociale woningbouwprojecten en voor maatschappelijk vastgoed. De gemeente Doetinchem is achtervang voor diverse leningen van verschillende woningcorporaties binnen de gemeente voor een restant hoofdsom per medio 2012 van € 225,2 miljoen. Een achtervang is een andere rol dan een directe garantstelling met een substantieel lager risicoprofiel.
30
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
3.3.2
Zekerheidsstructuur WSW
De huidige garantiestructuur is ontstaan in de jaren tachtig van de vorige eeuw en ontwikkeld om corporaties in staat te stellen leningen op de kapitaalmarkt aan te trekken. Hiertoe staat het Waarborgfonds Sociale Woningbouw ten opzichte van de geldverstrekker borg voor de betaling van rente en aflossing van de lening. De borgstelling is ingebed in een garantiestructuur die drie lagen, drie zekerheden kent: 1. De primaire zekerheid houdt in dat in eerste instantie de corporatie zelf zorgt voor betaling van rente en aflossing van de lening. Het WSW beoordeelt de kredietwaardigheid van corporaties op basis van de kasstromen. Dit om te voorkomen dat WSW borg staat voor corporaties waarbij het risico op wanbetaling groot is. Ook het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) voert toezicht uit op de financiële continuïteit van de corporatie, maar dan op basis van de vermogenspositie. Dit toezicht dient te voorkomen dat een corporatie haar financiële verplichtingen niet meer kan nakomen. Als onverhoopt een corporatie toch in financiële problemen komt, heeft het CFV de taak om die corporatie te saneren. Overigens heeft het WSW de kredietwaardigheid van de corporaties waarvoor gemeente Doetinchem als achtervang fungeert over 2011 als voldoende gekwalificeerd. De beoordeling door CFV komt aan de orde in hoofdstuk 3.3.3. 2. De secundaire zekerheid loopt via het WSW: In het geval het CFV geen afdoende sanering uitvoert of als dit de financiële problemen van de corporatie niet oplost, gaat het WSW zelf garant staan. Hiervoor heeft het WSW een eigen garantievermogen. Dit garantievermogen bestaat uit het eigen risicovermogen (borgstellingsreserve, momenteel € 0,5 miljard) en de obligo‟s die het WSW bij de corporaties kan opvragen (momenteel € 3,2 miljard). Het WSW komt in actie als geldverstrekkers aanspraken doen op de borgingsovereenkomst in verband met het niet (tijdig) betalen van rente en/of aflossing door een corporatie. In principe kan deze situatie zich alleen voordoen als de primaire zekerheid de financiële problematiek niet heeft kunnen oplossen. 3. De tertiaire zekerheid komt aan de orde als de primaire én de secundaire zekerheid onvoldoende soelaas bieden. In dat geval kan het WSW bij Rijk en gemeenten renteloze leningen opvragen in de mate die nodig is om de borgstellingen aan de geldverstrekkers na te komen. Het Rijk en alle gemeenten tezamen verstrekken elk 50% van de benodigde renteloze leningen. Dit vormt de achtervangpositie van Rijk en gemeenten. Het WSW kan deze mogelijkheid om renteloze leningen op te vragen, activeren als de borgstellingsreserve minder bedraagt dan 0,25% van de uitstaande schuldrestanten. Uitgebreide informatie over het WSW en de zekerheidsstructuur staat in de bijlage. Commissie Vermeulen De garantiestructuur is door de Vestia-affaire ter discussie komen te staan. Opeens leek het een reëel scenario dat gemeenten aangesproken zouden kunnen worden op hun verplichtingen als achtervanger. Gelukkig is dat niet nodig gebleken; de kosten van het Vestia-débacle zijn binnen de primaire zekerheid opgevangen. Niettemin heeft dit het vertrouwen in de garantiestructuur ernstig aangetast. Voor de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is deze affaire reden geweest een commissie in te stellen en te vragen de garantiestructuur te onderzoeken. Deze VNG-commissie Gemeentelijke achtervang in de corporatiesector (Commissie Vermeulen ) heeft in september 2012 het rapport Herstel van vertrouwen uitgebracht met hierin haar bevindingen. De belangrijkste conclusies van de commissie: 31
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
De garantiestructuur is tot op heden zeer robuust gebleken. Sinds het bestaan van deze stuctuur heeft het WSW geen enkele keer middelen aan geldverstrekkers hoeven uit te keren, laat staan dat de achtervangpositie van Rijk en gemeenten ingezet moest worden. Met enige regelmaat komen corporaties in problemen, maar dit is allemaal in de eerste zekerheid via sanering door CFV opgelost. De kans dat gemeenten op grond van de achtervangovereenkomst aangesproken worden door het WSW om renteloze leningen te verstrekken is onder de huidige omstandigheden bijzonder klein. Corporaties zijn afhankelijk van de achtervang door Rijk en gemeenten. Zonder die achtervang komt de financierbaarheid van de corporaties op de kapitaalmarkt in het geding. Verbetering van de garantiestructuur is op een aantal punten wenselijk. Zo moeten gemeenten beter geïnformeerd worden over hun achtervangpositie en is het wenselijk dat Rijk en gemeenten een vertegenwoordiger hebben in de Raad van Commissarissen van WSW. Het rapport Herstel van vertrouwen is als bijlage opgenomen. 3.3.3
Centraal Fonds Volkshuisvesting
Het Centraal Fonds Volkshuisvesting is de financieel toezichthouder voor woningcorporaties. Dit houdt in dat jaarlijks de financiële positie van individuele corporaties wordt beoordeeld. Daarnaast wordt gerapporteerd over de sector als geheel. Het Fonds fungeert sinds 1988 als saneringsfonds voor woningcorporaties. Als woningcorporaties niet beschikken over de noodzakelijke financiële middelen, kunnen zij een beroep doen op de saneringssteun van het Fonds. Tevens komen kosten van werkzaamheden van corporaties in het belang van de volkshuisvesting in aanmerking voor subsidiëring, projectsteun genaamd. Oordeelvorming over kredietwaardigheid door CFV Het Centraal Fonds beschikt over veel corporatiegegevens over een lange periode. Het Fonds biedt informatie over de corporatiesector aan ter versterking van de sector en de stakeholders. Jaarlijks wordt Corporatie in Perspectief gepubliceerd. Deze informatie is openbaar. Het Centraal Fonds Volkshuisvesting levert informatie en rapportages van alle corporaties waarvoor de gemeente Doetinchem achtervang is bij het WSW. Bij de oordeelsvorming over corporaties hanteert het Fonds de volgende categorie-indeling: - A1: het volkshuisvestelijk vermogen ligt gedurende de gehele prognoseperiode (2010-2015) boven het risicobedrag plus Vpb2-beklemming. Dit betekent dat vermogenspositie passend is bij de voorgenomen activiteiten van de corporatie en dat de financiële continuïteit van de corporatie niet in het geding lijkt. - A2: het volkshuisvestelijk vermogen ligt gedurende de eerste drie prognosejaren boven het risicobedrag inclusief Vpb-beklemming. In de laatste twee prognosejaren kan de uitvoering van de voorgenomen activiteiten de financiële positie in gevaar brengen. 2
Vpb = Vennootschapsbelasting 32
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
-
Indien de marktomstandigheden daartoe aanleiding geven, zijn de activiteiten voor de corporatie evenwel nog stuurbaar (zonder grote financiële gevolgen). B1: het volkshuisvestelijk vermogen is eind jaar 2013 lager dan het benodigde risicobedrag plus Vpb-beklemming. Daarna wordt weer een evenwicht gevonden tussen de voorgenomen activiteiten en de vermogenspositie van de corporatie. B2: het volkshuisvestelijk vermogen is lager dan het risicobedrag zowel in jaar 2013 als 2015 waarbij de voorgenomen activiteiten de financiële continuïteit van de corporatie op korte termijn in gevaar brengen.
Daarnaast kan het Fonds ook komen tot een zogenaamde oordeelsonthouding wanneer de kwaliteit van de aangeleverde gegevens en verantwoordingsinformatie ernstig tekort schiet of zeer onvolledig is. Een laatste categorie betreft de zogenaamde saneringscorporaties. Dit zijn corporaties die een steunaanvraag bij het Fonds hebben ingediend dan wel inmiddels een saneringsbijdrage hebben ontvangen. Het onderzoek naar de financiële continuïteit bij individuele corporaties geschiedt op basis van de methodiek financiële beoordeling. Alle corporaties die op basis van de modeluitkomst zijn geselecteerd als A2- of B-corporatie, worden onderworpen aan een nader financieel onderzoek. De uitkomsten van dit onderzoek, waarbij aanvullende informatie wordt opgevraagd, kunnen na de analyse aanleiding geven om de eerste modeluitkomsten te herzien. Alle corporaties die na een aanvullend onderzoek het oordeel A2, B1, of B2 behouden, worden voorafgaand aan het publiceren van het oordeel in de gelegenheid gesteld te reageren op dit oordeel. Dit vormt in het kader van hoor–wederhoor onderdeel van transparant toezicht. De “Doetinchemse” door het WSW gegarandeerde corporaties Sité Woondiensten, Vestia Groep, Woonzorg Nederland, Stichting Habion en Stichting Mooiland bevinden zich over 2011 allemaal in de A1-categorie. Dit geldt niet voor Woning Stichting Dinxperlo, die over 2011 een B1-oordeel heeft ontvangen. Woning Stichting Dinxperlo In september 2012 heeft een gesprek plaatsgevonden tussen de gemeente Doetinchem en WSD, vertegenwoordigd door de manager financiën. Door diverse oorzaken in het recente verleden is WSD in financieel zwaar weer geraakt. In samenspraak met het CFV en de WSW is er in 2010 een herstelplan opgesteld. WSD heeft over 2011 een B1-oordeel ontvangen nadat in 2010 nog een B2-oordeel was afgegeven. De genomen herstelmaatregelen naar aanleiding van dit B2-oordeel, in het bijzonder kostenreducerende maatregelen en realisatie van verkoopopbrengsten van huurwoningen laten een positief effect op de vermogenspositie zien. Maar het verschil tussen het vermogen enerzijds en het risico plus Vpb-beklemming anderzijds is nog te klein. Op basis van de voortgangsrapportage over het eerste halfjaar van 2011 heeft het Fonds geconcludeerd dat één van de herstelmaatregelen, het verkoopbeleid, haar vruchten afwerpt. Alle doelen die WSD zichzelf gesteld heeft voor 2011 zijn gehaald, dit blijkt ook uit de jaarrekening van WSD. Het Fonds handhaaft de afspraken met Woningstichting Dinxperlo, zowel voor het continuïteitsoordeel als voor de verantwoording over dit jaar om de voortgang van het bereiken van het vermogensherstel en tevens de begrote activiteiten, in relatie tot de afbouw van de projectportefeuille te monitoren. Uit het laatste gesprek tussen WSD en het CFV is gebleken dat het CFV voornemens is om WSD een A1-oordeel te geven. De WSD zegt hier zelf over dat de marges voor deze beoordeling smal zijn. Maar het geeft aan dat de WSD de 33
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
juiste stappen maakt en goed op koers ligt om in beperkte tijd weer financieel gezond te worden. Uitgebreide informatie over het CFV wordt als bijlage toegevoegd. 3.3.4
Achtervangovereenkomst
In de derde laag van de garantiestructuur, de tertiaire achtervang, staan de gemeenten samen met het Rijk, garant via renteloze leningen die het WSW in het uiterste geval kan opvragen. De positie van de gemeenten ten opzichte van het WSW is vastgelegd in de met elke gemeente afzonderlijk afgesloten achtervangovereenkomst. Om de gemeenten enige keuzevrijheid te geven, heeft de gemeente hierbij verschillende mogelijkheden. Gelimiteerde en ongelimiteerde achtervang Het onderscheid in gelimiteerde en ongelimiteerde achtervang is als volgt: Ongelimiteerde achtervang overeenkomst Hierbij wordt vooraf een achtervang positie ingenomen, onbeperkt in tijd, geld of corporatie. Hierdoor is het voor elke corporatie in Nederland mogelijk om een lening aan te gaan voor een vastgoedproject dat binnen onze gemeentegrenzen gerealiseerd wordt, zonder dat de gemeente hierover vooraf door het WSW wordt geïnformeerd. De gemeente krijgt jaarlijks een overzicht van leningen waarvoor de gemeente als achtervang optreedt. Met een ongelimiteerde achtervang kan WSW op een administratief eenvoudige manier haar rol als waarborgfonds vervullen. Gelimiteerde achtervang overeenkomst Hierbij wordt vooraf een achtervang positie ingenomen. Limitering alleen per corporatie is de meest voorkomende en effectieve manier van limiteren. Hierbij kun je kiezen voor de corporaties die nu binnen onze gemeente opereren en bij ons bekend zijn. Normaliter is de gemeente op de hoogte van het reilen en zeilen van deze corporaties. Bij een minder bekende corporatie kan gekozen worden voor een achtervang overeenkomst per lening. Bij limitering alleen in tijd zullen na het verstrijken hiervan opnieuw alle afwegingen gemaakt moeten worden in verband met verlenging. Indien de markt zich anders ontwikkelt kan dit praktisch blijken. Maar een ongelimiteerde overeenkomst kan ook altijd aangepast worden, dus ingrijpen kan op elk gewenst moment. Limitering alleen in bedrag biedt voor een corporatie die zich als eerste meldt de mogelijkheid om “de pot” leeg te halen, zodat er voor corporaties die daarna komen minder over blijft. Wie het eerst komt, het eerst maalt. Limitering op bedrag is de minst effectieve manier van limiteren. Achtervang overeenkomst per lening Hierbij wordt achteraf een achtervang positie ingenomen. Dit is een zeer bewerkelijke constructie, bij elke lening dient de gemeente de lening mede te ondertekenen. Er is geen sprake van een integraal overleg over de te verstrekken tussen de partijen die tekenen. De deal over een nieuwe lening is door WSW, de geldverstrekker en de 34
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
betreffende corporatie al wel gesloten. Van een strategische positie van de gemeente is in feite geen sprake. Met een gemeente die niet wil mede-ondertekenen heeft WSW geen ervaring. Gemeente Doetinchem De gemeente Doetinchem heeft sinds 2006 een generieke ongelimiteerde achtervang overeenkomst afgesloten met het WSW. De overeenkomst is ongelimiteerd in tijd, geld en aantal corporaties/instellingen en kunnen altijd met een termijn van zes maanden worden opgezegd. Generieke achterwachtovereenkomsten hadden in 2006 met de kennis van toen de toekomst. De corporaties waarmee het WSW een verplichting aan is gegaan, waren kredietwaardig. Maar met de kennis van nu en de informatie van de Commissie Vermeulen zijn we tot het inzicht gekomen dat we tot gelimiteerde achtervang willen overgaan. Hoe deze limitering eruit komt te zien, onderzoeken we nog. De invulling hiervan is een bevoegdheid van het college van burgemeester en wethouders. 3.3.5
Actuele situatie rondom woningbouwcorporaties
Hiervoor schreven we al dat de Commissie Vermeulen concludeert dat de kans dat gemeenten op grond van de achtervangovereenkomst aangesproken worden door het WSW om renteloze leningen te verstrekken onder de huidige omstandigheden bijzonder klein is. De actuele financiële situatie rondom diverse woningcorporaties blijft wel een belangrijk aandachtspunt. De huidige situatie van een aantal corporaties is verontrustend te noemen. Als voorbeelden hiervan kunnen Vestia en de Stichting Mooiland worden genoemd. Gemeente Doetinchem is voor beide corporaties momenteel achtervang. Bij de laatst bekende oordeelsvorming van CFV zit Vestia weliswaar nog in de A1-categorie. Maar dit is aan de hand van cijfers over 2011. Wij volgen de ontwikkelingen rond de woningcorporaties daarom nauwgezet. Er zal overleg plaatsvinden met de betrokken corporaties indien noodzakelijk. Met het WSW heeft in april van dit jaar een overleg plaatsgevonden om het huidige risicoprofiel goed te kunnen bepalen alsmede eventueel te nemen maatregelen. Betrokken bij de financiële situatie in het hier en nu worden de ontwikkelingen in de wetgeving, herziening van de Woningwet en de consequenties die dit heeft voor de sector gevolgd. Inmiddels hebben bijvoorbeeld de Achterhoekse gemeenten en corporaties zich uitgesproken tegen de zogenaamde „Koopwet‟. Vestia is op dit moment bezig om haar vastgoed in de Achterhoek af te stoten. Vestia wil dit over doen naar andere corporaties. Onderhandelingen hierover met samenwerkende corporaties in de Achterhoek vinden nu plaats. Deze onderhandelingen worden getrokken door Woning Stichting Dinxperlo. Dat het onderwerp momenteel breed aandacht heeft, kwam hiervoor al aan de orde toen we over de Commissie Vermeulen en haar rapportage schreven. Ook de minister van BZK en de Tweede Kamer hebben initiatieven genomen om te bezien hoe in de toekomst situaties zoals hiervoor zijn beschreven kunnen worden voorkomen. De minister van BZK heeft een onafhankelijke „commissie van wijzen‟ gevraagd haar te adviseren over een meer fundamentele herbezinning op het financiële kader en toezicht ten aanzien van corporaties. Een belangrijke vraag die aan de commissie wordt voorgelegd is of de keten van financieel toezicht adequaat is georganiseerd, met voldoende verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor betrokken (publiek- en privaatrechtelijke) partijen en of dit leidt tot een sluitend stelsel. 35
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Het onderzoek zal ook in moeten gaan op de leerpunten uit de casus Vestia met betrekking tot het gebruik van derivaten. Naar verwachting wordt dit onderzoek in het najaar opgeleverd. Derivaten-maatregelen BZK De minister van BZK eist dat woningcorporaties die derivaten inzetten om hun renterisico af te dekken, voortaan een stevige liquiditeitsbuffer moeten aanhouden. Die moet groot genoeg zijn om een rentedaling van 2%-punt aan te kunnen. Verder moeten corporaties die werken met derivaten deze reëel waarderen. Deze eis moet voorkomen dat corporaties opnieuw in financiële problemen komen door hun derivatenposities, zoals onder meer het Rotterdamse Vestia overkwam. De regels gaan op 1 oktober in. Corporaties met ingewikkelde, riskante derivaten in huis hoeven die voorraad niet af te bouwen. Afwikkeling is alleen vereist wanneer de voorwaarden van de derivaten ingrijpen door de toezichthouders in de weg zitten. Afbouw van die riskante portefeuilles, ook als dat in een redelijke termijn zou mogen gebeuren, zou corporaties veel geld kosten. Dat zou ten koste van hun investeringsvermogen gaan. Volgens eerdere berekeningen van het Centraal Fonds Volkshuisvesting hebben corporaties voor ongeveer € 2 miljard aan riskante, complexe producten in huis, met nu ruim € 0,5 miljard aan negatieve waarde. Corporaties mogen in de toekomst alleen nog relatief eenvoudige derivaten aanschaffen, de zogenoemde payer swaps en rentecaps. Bij payer swaps ruilt de corporatie bij een bank variabele rente over een lening in voor een vaste rente. Een rentecap is een verzekering waarmee een maximumrente kan worden vastgelegd. Verder mogen corporaties alleen als ˜niet-professionele beleggers”in derivaten handelen met banken. Dat stelt zwaardere eisen aan banken. De minister wil zo voorkomen dat corporaties toch nog onverantwoorde risico‟s nemen, zoals het geval was met Vestia. Tweede Kamer De Tweede Kamer zal een parlementaire enquête houden naar het functioneren van woningcorporaties. De Kamer heeft daar unaniem toe besloten. De enquête zal zich richten op het functioneren van het systeem van woningcorporaties, waaronder het beheer, het (interne en externe) toezicht op maatschappelijk gebonden kapitaal, de positie van huurders en de rol van banken, financiers en gemeenten. Deze parlementaire enquête zal na de verkiezingen van 12 september 2012 starten. Rekenvoorbeeld De Commissie Vermeulen schrijft in haar rapport dat de kans dat gemeenten op grond van de achtervangovereenkomst aangesproken worden door het WSW om renteloze leningen te verschaffen onder de huidige omstandigheden bijzonder klein is. Stel nu dat zich toch een scenario gaat voordoen waarbij als gevolg van de financiële problemen bij Vestia het WSW aangesproken moet worden? Wij hebben dit ook besproken met het WSW en een rekenvoorbeeld, op basis van de gegevens 2011, gezamenlijk uitgewerkt. Hieruit blijkt dat in het fictieve voorbeeld bij € 1,0 miljard schadeclaim op het WSW door Vestia, er een rekening van structureel € 40.000 bij de gemeente Doetinchem komt te liggen. De situatie is namelijk dat wanneer de zekerheidsstructuur wordt gevolgd er dan uiteindelijk een renteloze lening verstrekt moet worden door onze gemeente aan het WSW. Deze lening 36
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
moet uiteindelijk weer terugbetaald worden. De structurele rekening van € 40.000 betreft de rentederving die hiermee gepaard gaat. Matrix Hoewel de totale omvang van het bedrag waar de gemeente Doetinchem achtervang voor is zeer groot is, blijkt het risico voor de gemeente in de praktijk beperkt. Dit heeft te maken met de zekerheidsstructuur van het WSW. Alle probleemcorporaties zijn in beeld en de situatie wordt continue in de gaten gehouden. Tot op heden is er echter nog nooit een beroep gedaan op de achtervang functie van gemeenten. Mocht het echter tot een aanspraak komen op de achtervang functie dan zal dit waarschijnlijk een sneeuwbaleffect hebben op andere corporaties. Dit zal voor de gemeente Doetinchem leiden tot in elk geval een structurele last aan rentederving. De hoogte hiervan is moeilijk in te schatten en kan slechts puur fictief worden berekend, omdat er meerdere factoren zijn die meespelen op het moment dat zich zoiets voor zou doen. Gezien de verwachtingen op aanspraken bij het WSW beoordelen wij op dit moment het risico effect van de corporaties als klein. Uitzondering hierop is Sité, aangezien daar nog een 100% garantie loopt voor een aanzienlijk bedrag en veruit het hoogste achtervang bedrag.. Op basis van de beoordelingen van corporaties en de actualiteiten maken we wel onderscheid in de risico kans per corporatie. Onze beoordeling per corporatie is als volgt: Woningcorporatie Woning Stichting Dinxperlo Sité Woondiensten Vestia Groep Woonzorg Nederland Stichting Habion Stichting Mooiland
Risico effect
Risico kans
Klein Groot Klein Klein Klein Klein
Klein Klein Groot Klein Klein Klein
37
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
3.4 Leningen gegarandeerd door Nationale Hypotheek Garantie met achtervang gD -
Saldo 01-07-2012:
-
Juridische positie/zekerheid:
-
Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid:
-
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
Achtervang functie gD voor een saldo per 01-07-2012 van € 8.729.764. Garantie door de NHG, Gemeente Doetinchem heeft een achtervang functie.. Er wordt een verdere toename van aanspraken op de NHG verwacht, maar dat is binnen het fondsvermogen op te vangen. De kredietwaardigheid van de NHG is voldoende. Volgens de liquiditeitenprognose tot 2017 kunnen aanspraken worden opgevangen binnen het fondsvermogen en wordt geen beroep gedaan op de achtervang functie van gemeenten. Klein Klein
Waarvoor is Nationale Hypotheek Garantie? Nationale Hypotheek Garantie wordt verstrekt door de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen (WEW). Deze stichting is in 1993 opgericht op initiatief van het Ministerie van VROM en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), met als hoofddoel het particuliere woningbezit op een verantwoorde wijze te bevorderen. Rijk en gemeenten hebben hierbij een achtervang functie. Wijziging in achtervang overeenkomst gemeenten Per 1 januari 2011 is de achtervang functie van de gemeenten voor nieuw af te geven hypotheekgaranties vervallen. Dit betekent dat de Stichting WEW bij dreigende liquiditeitstekorten voor tot en met 31 december 2010 afgegeven garanties een beroep kan doen op achtergestelde, renteloze leningen van het Rijk (50%) en van de gemeenten (50%). De stichting WEW zal de opgenomen leningen terugbetalen aan het Rijk en de gemeenten. Het financiële risico van de achtervang functie voor het Rijk en de gemeenten beperkt zich hiermee per saldo tot het renteverlies ten aanzien van de verstrekte leningen. Voor de vanaf 1 januari 2011 afgegeven garanties geldt dat de volledige achtervang functie door het Rijk wordt vervuld. Kredietwaardigheid en ontwikkelingen We hebben de kredietwaardigheid van Stichting WEW beoordeeld. Hiertoe hebben we de jaarrekening 2011 onder de loep genomen en gekeken naar ontwikkelingen in de organisatie en in haar financiële positie. We concluderen dat de kredietwaardigheid op dit moment voldoende is. WEW opereert op een gebied dat erg gevoelig is voor de huidige crisis: de woningmarkt. Voor 2012 blijft de stichting rekening houden met de effecten van de crisis. Ze verwacht enerzijds minder hypotheekgaranties te verstrekken en anderzijds te worden 38
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
geconfronteerd met een verdere toename van het aantal verliezen ten gevolge van gedwongen verkoop. Hierop zijn/worden twee maatregelen genomen. Ten eerste is de borgtochtprovisie verhoogd per 1-1-2012. Deze provisie is de belangrijkste inkomst voor de stichting (84% van de totale baten). Ten tweede tracht de stichting instrumenten te ontwikkelen om gedwongen verkoop te voorkomen. En is gedwongen verkoop onvermijdelijk, dan is het de bedoeling dat dit zoveel mogelijk via onderhandse verkoop gaat in plaats van executoriaal via een veiling (de verkoopopbrengst is in het laatste geval lager). Het saldo van gewaarborgde geldleningen uit Doetinchem bedraagt € 8.729.764. Nu is het zo dat een mogelijke aanspraak wel gerelateerd is aan de hoogte van de “Doetinchemse” borgtochten, maar afhankelijk is van meer factoren. Ook de omvang van alle gewaarborgde leningen bij NHG speelt mee evenals de omvang van geleden verliezen in de laatste tien jaren. Per jaar zullen we dus moeten berekenen hoe groot een mogelijke aanspraak kan zijn. Dat we aangesproken worden op onze achtervang positie is op moment niet waarschijnlijk. De stichting heeft een fondsvermogen van ruim € 750 miljoen waarop zij eerst moet interen, indien nodig. Vervolgens wegen de verliescijfers over de laatste tien jaren mee en die zijn de laatste tien jaren niet hoog. De kans op een aanspraak is nu dus klein en ook de omvang is nu gering. We zullen wel jaarlijks de cijfers van NHG blijven beoordelen en een nieuwe inschatting van het risico (zijnde een eventueel te verstrekken lening) te maken. Overigens is het zo dat we nog tot 2050 achtervang zijn voor tot 31-12-2010 verstrekte hypotheekgaranties. Matrix Het bedrag waarvoor de gemeente Doetinchem de achtervang functie vervuld is aanzienlijk. Het daadwerkelijke risico bij aanspraken is echter zeer beperkt. NHG beschikt over meer dan voldoende fondsvermogen om de verwachte verliescijfers voor de aankomende 10 jaar op te kunnen vangen. De verwachting is dat er geen aanspraak zal worden gedaan op de achtervang functie van gemeenten. Wij beoordelen daarom op dit moment zowel het risico effect als de risico kans als klein.
39
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
4. Verstrekte geldleningen door gemeente Doetinchem 4.1 Toelichting verstrekte geldleningen en acties De gemeente staat geheel of gedeeltelijk garant of vervuld een achtervang functie voor verschillende leningen van derden. Daarnaast heeft de gemeente Doetinchem zelf leningen verstrekt uit hoofde van de publieke taak of op grond van personele regelingen. Vanwege het financiële risico dat de gemeente hierbij loopt worden deze leningen ook in deze rapportage meegenomen. 4.2 Wat is op dit moment de stand van de verstrekte geldleningen? Gemeente Doetinchem heeft de volgende leningen verstrekt: Leningen verstrekt aan
saldo 01-07-2012 34.500.000
begindatum
looptijd
18.400.000
04-07-2009
40 jaar
04-07-2049
Woningcorporatie Vestia
3.100.000
01-07-1997
20 jaar
01-07-2017
Stimuleringsfonds Volkshuisvesting
1.800.000
Vitens
2.600.000
01-01-2007
15 jaar
01-01-2022
Sportcentrum Rozengaarde
2.500.000
01-07-2007
30 jaar
01-07-2037
Stichting Parkmanagement A18
200.000
03-04-2012
4 jaar
01-01-2016
Yunio
Hypotheken Schouwburg Amphion
einddatum
136.000
03-03-2003
10 jaar
03-03-2013
Bibliotheek Wehl
91.000
31-12-1989
30 jaar
31-12-2019
PC-privé / fietsprivéplan
45.000 01-09-2010
3 jaar
01-09-2013
01-06-1991
30 jaar
01-06-2021
Regionaal Meldpunt Coördinatie
9.000
PC-privé Wehl
12.000
Tennisvereniging Wehl / SSR
15.000 63.408.000
40
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
4.3 Om welke leningen gaat het? 4.3.1
Hypotheken
-
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid:
-
Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid:
-
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 34.500.000 Waarde van het onroerend goed is als hypothecaire zekerheid aanwezig. Er wordt jaarlijks aan de financiële verplichtingen voldaan. Het grootste deel wordt maandelijks via het salaris ingehouden. Het betreffen allemaal ambtenaren van de gemeente Doetinchem, waarvan een groot deel nog in dienst is. Die mogen over het algemeen als kredietwaardig worden beschouwd. Klein Klein
Waarvoor zijn deze leningen? Het saldo van € 34,5 miljoen aan hypotheken, betreft hypotheken die overeenkomstig de woningfinancieringsregeling gemeente personeel 1999 aan ons gemeente personeel zijn verstrekt. In verband met een aanpassing van de wet Fido is deze regeling afgeschaft per 1 januari 2009. Vanaf dat moment zijn en mogen er geen nieuwe hypotheken meer worden verstrekt. De voor die datum afgesloten hypotheken blijven onder de oorspronkelijke voorwaarden bestaan. Het aantal verstrekte hypotheken zijn er op dit moment ongeveer 425. Op basis van de reguliere aflossingen wordt er jaarlijks ongeveer € 1 miljoen afgelost op de hypotheken. De regeling zal in 2039 bijna in zijn geheel uitgestorven zijn. Er zijn een paar uitzonderingen van hypotheken met een langere looptijd. Voor het niet afgeloste deel zal dan door de deelnemers aan deze regeling na het verlopen hiervan elders een nieuwe hypotheek moeten worden afgesloten. De waarde van het onroerend goed is als hypothecaire zekerheid aanwezig. Tot nu toe zijn alle betalingsverplichtingen met betrekking tot gemeente hypotheken altijd nagekomen. Rente en aflossing worden maandelijks rechtstreeks via het salaris van de betreffende medewerkers die nu in dienst zijn ingehouden. Een risico dat de gemeente loopt is wanneer uitgestroomde medewerkers hun gemeentelijke hypotheek regeling behouden. Die groep mensen is zelf verantwoordelijk voor tijdig nakomen van de financiële verplichtingen. Op die categorie is minder zicht en kan de gemeente minder sturing uitoefenen. Maar dit gaat om een relatief kleine groep mensen. Door de overwaarde van de woningen is het financiële risico voor de gemeente beperkt. De gemeente loopt weinig risico, wanneer er in het uiterste geval niet meer aan de verplichtingen wordt voldaan en er tot gedwongen verkoop moet worden overgegaan. De hypotheek zal met de verkoopopbrengst vrijwel altijd volledig kunnen worden afgelost aan de in dit geval Bank Nederlandse Gemeenten.
41
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Matrix Het totaal bedrag dat open staat is groot. Maar het risico dat het niet wordt afgelost is klein. In incidentele gevallen kunnen problemen ontstaan. Maar zelfs dan zijn er verhaalsmogelijkheden voor de gemeente Doetinchem. Op basis van het bovenstaande worden zowel de risico kans als het risico effect van deze leningen als klein beoordeeld. 4.3.2
Schouwburg Amphion
-
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid:
-
Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid: Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 18.400.000 Recht van eerste hypotheek op het schouwburgpand. Gemeente Doetinchem subsidieert rente en aflossing via een budgetcontract. Zie betalingsgedrag. Klein Klein
Waarvoor is deze lening? De lening aan Amphion betreft een hypothecaire lening ten behoeve van de nieuwbouw van de schouwburg voor een bedrag van € 18.700.000. De gemeente subsidieert via een budgetcontract de rente en de aflossing. De lening loopt tot 04-07-2049. Onder deze lening ligt voor de gemeente de zekerheid van het recht van 1e hypotheek op het schouwburgpand. Gemeente Doetinchem is door de wethouder cultuur bestuurlijk vertegenwoordigd binnen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Risico’s Mogelijke benoembare risico‟s bij Amphion zijn bijvoorbeeld het wegvallen van sponsoren en tegenvallende of teruglopende bezoekersaantallen. Het pand kan in principe exploitabel blijven, maar er zou een afwaardering plaats kunnen vinden. De vraag is of er dan ook minder subsidie naar Amphion gaat. Maar misschien zijn deze zaken ver gezocht. De lening komt aan het einde van de looptijd op 0 uit en de subsidie is de tegenhanger van de rente en aflossing. Het risico voor deze lening wordt daardoor laag ingeschat. Matrix Hoewel het totale bedrag van de hypothecaire lening groot is, wordt op grond van het bovenstaande het risico als klein ingeschat. Zowel op basis van betalingsgedrag als door de zekerheid die hier onder ligt. Zowel het risico effect als de risico kans van deze lening worden als klein beoordeeld.
42
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
4.3.3
Woningcorporatie Vestia
-
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid:
-
Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid:
-
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 3.100.000 De lening is gegarandeerd door het WSW, gemeente Doetinchem heeft hierbij een achtervang functie. Vestia voldoet jaarlijks aan de financiële verplichtingen. Op basis van rapportages WSW en CFV over 2011 kredietwaardig. Klein Groot
Waarvoor is deze lening? De verstrekte geldlening aan Woningbouwcorporatie Vestia is in 1997 verstrekt voor financiering van de overname van gemeentelijk woningbezit in de gemeente Wehl. Deze geldlening is ondergebracht bij het WSW en is daarmee onderdeel van het totale WSW saldo van € 215,7 miljoen. Gemeente Doetinchem is in dit geval dus niet alleen geldverstrekker, maar heeft als zekerheid de WSW garantie. In het uiterste geval is de gemeente achtervang voor deze lening. Maar dit risico is beperkt. Zie hiervoor hoofdstuk 3.3 Leningen gegarandeerd door WSW met achtervang gD. Vestia lost jaarlijks op de lening af. De lening loopt tot 01-07-2017. De situatie per medio 2012 is dat Vestia al haar Achterhoeks vastgoed wil verkopen. Daarbij is het de opdracht voor Vestia om al haar vastgoed als één geheel te verkopen en niet afzonderlijk. Er wordt door Vestia onderhandeld met de gezamenlijke corporaties uit de Achterhoek over een mogelijke overname van het vastgoed. Wij blijven de actuele situatie rondom Vestia monitoren. Matrix Aangezien deze lening is ondergebracht bij het WSW wordt deze hetzelfde beoordeeld als de andere WSW leningen. De risico kans wordt als groot beoordeeld en het risico effect van deze lening als klein.
43
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
4.3.4
Stimuleringsfonds Volkshuisvesting
-
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid:
-
Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid:
-
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 1.800.000 Startersleningen hebben Nationale Hypotheek Garantie. Er liggen hypothecaire zekerheden onder het uitgeleende bedrag. Onder de graansilo in Wehl ligt een recht van 1e hypotheek, zodra de verbouwing is afgerond. SVn heeft in haar verslagen geen betalingsachterstanden geconstateerd. Het Fonds zelf is kredietwaardig. Zij beheren slechts de geldstromen van de verschillende gemeenten. Bij de deelnemers aan het Fonds zijn tot op heden geen betalingsachterstanden geconstateerd. Klein Klein
Wat is het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting? De stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn) is in 1996 opgericht op initiatief van Bouwfonds en haar aandeelhouders, de Nederlandse gemeenten. SVn beheert revolverende fondsen van individuele gemeenten. SVn is een onafhankelijke financiële partner voor gemeenten, provincies, woningcorporaties of andere marktpartijen in volkshuisvesting. SVn beheert fondsen van partners bestemd voor regelingen en projecten die bijdragen aan de kwaliteitsverbetering van de fysieke woon- en leefomgeving in stadswijken en dorpskernen. Zij stimuleren particuliere investeringen in maatschappelijk gewenste projecten. Deze projecten zijn voor commerciële partijen vaak minder interessant. SVn ziet het als haar taak om, in samenwerking met deelnemers en samenwerkingspartners, maatwerk te leveren om de projecten te realiseren. SVn beheert momenteel 175 revolverende investeringsfondsen van even zoveel gemeenten. Het fonds ziet toe op betaling van de rente en aflossing van de verstrekte leningen. Periodiek doet SVn hiervan verslag aan de gemeenten. Hoe werkt een revolving fund (revolverend fonds)? De systematiek van een revolving fund is dat door aflossing (en eventueel rentebetaling) het uitgeleende geld weer terug komt in het gemeentelijke revolving fund. Het is dan opnieuw beschikbaar voor nieuwe leningen. Het voordeel is dat de middelen tot in lengte van jaren - oneindig feitelijk - inzetbaar blijven. Met een revolving fund maakt éénmalig subsidiëren plaats voor duurzaam financieren.
44
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Stimuleringfonds Volkshuisvesting in Doetinchem Het fonds is in Doetinchem ontstaan na een aandelenverkoop van het Bouwfonds Nederlandse Gemeenten. Het gaat voor Doetinchem om een bedrag van ongeveer € 3 miljoen dat is gestort in het revolving fund van het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting. Een deel van dit bedrag is op dit moment aangewend. Verdeling SVn-middelen en het huidige saldo van de verstrekt leningen Er is in mei 2011voorgesteld om de SVn-middelen als volgt in te zetten: - € 1,2 miljoen in een fonds ten behoeve van starterleningen. Hiervan is momenteel zo‟n € 1,1 miljoen aangewend. - € 1,4 miljoen in het fonds voor monumenten/particulier woningverbetering. Dit bedrag is nagenoeg volledig aangewend met inbegrip van een aantal verplichtingen. Onder andere voor een lening aan Ut Olde Ambacht. Ongeveer de helft van het bedrag is ingezet voor een verstrekte lening van € 0,7 miljoen aan Boei ten behoeve van het herstel van de graansilo in Wehl. - € 0,4 miljoen is nog beschikbaar binnen volkshuisvesting algemeen. Dit moet nog nader gespecificeerd en vastgesteld worden in de woningvisie. Zekerheden en risico’s Omdat het een revolving fund is worden de middelen telkens opnieuw aangewend voor volkshuisvestingsdoeleinden. Onder de verstrekte startersleningen liggen voor de gemeente Doetinchem hypothecaire zekerheden. Deze vallen onder de Nationale Hypotheek Garantie. Bij niet nakoming van de financiële verplichtingen krijgt gemeente Doetinchem het vastgoed. Met de toekenning van de lening aan Boei kan de gemeente Doetinchem de silo verkopen aan Boei. Hiermee zijn een groot aantal risico‟s afgekocht. De verdere ontwikkeling ligt dan in handen van Boei. De silo gaat naar Boei, maar de aanwezige woningen blijven van de gemeente. Die risico‟s die de gemeente nog loopt zijn de verkoop van de woningen en tegenvallers bij de diverse procedures. Aangezien het een fors bedrag betreft, heeft de gemeente met SVn afgesproken om een extra zekerheid in te bouwen. Op het uitstaande bedrag is een hypotheekrecht gevestigd. Mocht Boei om welke reden dan ook in de financiële problemen raken dan zal de schuld aan de gemeente direct in de silo zitten en behoort de gemeente niet tot de schuldeisers van Boei als geheel. De silo heeft na cascoherstel en inbouw een waarde van ongeveer € 2 miljoen. De gemeente loopt sowieso een financieel risico, wanneer de waarde van het vastgoed daalt en er niet meer wordt afgelost op leningen. Dat heeft echter geen directe gevolgen voor de gemeentelijke financiën. Het is dan alleen zo dat er op termijn minder geld in te zetten is vanuit het Fonds. Matrix Onder al het uitgezette geld uit het fonds liggen op dit moment zekerheden voor de gemeente Doetinchem. Er zijn weliswaar risico‟s, maar mocht er toch geld niet terugvloeien in het fonds dan heeft dit geen directe gevolgen voor de gemeentelijke financiën. De beoordeling van zowel de risico kans als het risico effect van deze lening zijn beide klein. 45
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
4.3.5
Vitens
-
Saldo 01-07-2012: Juridische positie/zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid: Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 2.600.000 Er zijn geen zekerheden. Vitens voldoet aan de financiële verplichtingen. De kredietwaardigheid van Vitens is goed. Groot Klein
Waarvoor is deze lening? De raad heeft tot het verstrekken van een geldlening aan Vitens besloten in november 2005. Deze lening is ontstaan na de conversie van aandelen Vitens in een achtergestelde lening. De verwachting in 2005 was dat de mogelijkheden om winst en dividend uit te keren voor waterbedrijven beperkt zou worden. Om de effecten van dividend uitkeringsbeperkende maatregelen te beperken heeft Vitens in de aandeelhoudersvergadering van 2005 voorgesteld om preferente aandelen om te zetten in een achtergestelde lening. Hiermee is door gemeenten akkoord gegaan. Deze conversie heeft gezorgd voor een geldstroom richting gemeenten. Volgens Vitens was dit de manier om geldstromen richting de gemeenten zoveel mogelijk veilig te stellen. Onder deze lening liggen geen zekerheden. De gemeente loopt een risico op deze lening bij een faillissement van Vitens. Het actuele saldo van de lening bedraagt op dit moment € 2,6 miljoen. Op deze lening wordt jaarlijks afgelost. De lening loopt tot 01-01-2022. Vitens is voor de gemeente een verbonden partij. Gemeente Doetinchem is aandeelhouder, net als alle gemeenten en provincies in het verzorgingsgebied van Vitens (Gelderland, Overijssel, Utrecht, Flevoland en Friesland). We blijven vanzelfsprekend periodiek de financiële situatie van de instelling monitoren aan de hand van de begroting en jaarstukken. Kredietwaardigheid De kredietwaardigheid van Vitens NV beoordelen we als goed. Voor een toelichting verwijzen we naar hoofdstuk 3.1.4. Matrix De lening aan Vitens met een saldo van € 2,6 miljoen is een relatief groot bedrag, waar geen zekerheden onder liggen. De kredietwaardigheid van Vitens en de verwachtingen op lange termijn zijn wel goed. Deze lening moet worden gezien in combinatie met de garantie voor Vitens uit hoofdstuk 3.1.4. Wij beoordelen de risico kans als klein en het risico effect van deze lening als groot.
46
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
4.3.6
Sportcentrum Rozengaarde
-
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid:
-
Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid:
-
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 2.500.000 Lening is gekoppeld aan de boekwaarde van de activa. Bij verkoop van activa is de lening opeisbaar. Rozengaarde voldoet aan de financiële verplichtingen. De kredietwaardigheid van Sportcentrum Rozengaarde wordt als voldoende beoordeeld. Klein Klein
Waarvoor is deze lening? Op 1 januari 2009 is Sportcentrum Rozengaarde BV opgericht. Met het oprichten van de besloten vennootschap wordt beoogd een flexibeler geëxploiteerd Sportcentrum Rozengaarde neer te zetten. Rozengaarde BV is voor gD een verbonden partij. Rozengaarde BV wil een sportcentrum zijn dat een vorm van sociale recreatie en maatschappelijke dienstverlening combineert binnen een gebouw. Een sportcentrum dat verschillende marktgroepen bedient met een kwalitatief goed product en daarmee een belangrijke bijdrage levert aan het sociale leefmilieu in Doetinchem en omstreken. De verstrekte geldlening aan Sportcentrum Rozengaarde is onderdeel van de verzelfstandiging van Rozengaarde BV. De BV financiert de aankoop van activa (voorgenomen investeringen in het zwembad) middels de door de gemeente verstrekte lening. Bij verkoop van (een deel van) de activa is de verstrekte lening opeisbaar. Indien er een aanvraag wordt gedaan voor nieuw te verstrekken leningen door de gemeente zal dit worden meegenomen bij de jaarlijkse subsidieaanvraag. Dit heeft tot op heden nog niet plaats gevonden. Aangezien de gemeente volledig eigenaar is van de BV is geen hypotheek gevestigd op het onroerend goed. Wel is de lening gekoppeld aan de boekwaarden van de activa. Worden deze activa (of delen hiervan verkocht) dan is de restantschuld dus door de gemeente opeisbaar. De gemeente Doetinchem is 100% aandeelhouder van Sportcentrum Rozengaarde. Enig bestuurder is de directeur bedrijfsvoering van de gemeente Doetinchem. Rozengaarde BV rapporteert middels de begroting, tussentijdse rapportages en het jaarverslag. Dit vormt samen met periodiek overleg hierover de basis voor verantwoording en toezicht. Kredietwaardigheid De kredietwaardigheid van Sportcentrum Rozengaarde BV moet wat anders beoordeeld worden dan die van een “normaal” bedrijf of organisatie. Rozengaarde is met handen en voeten gebonden aan de gemeente en heeft hierdoor minder ruimte voor het vormen van een algemene reserve of voor het voeren van eigen (personeels)beleid. Ook voor haar financiering was en is Rozengaarde afhankelijk van de gemeente. De lening van de gemeente vormt hierdoor 78% van het totale vermogen. 47
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Nemen we dit in aanmerking en kijken we naar de resultaatontwikkeling dan beoordelen we de kredietwaardigheid van Rozengaarde als voldoende. Wel moeten we jaarlijks bij de beoordeling van de jaarrekening van Rozengaarde kijken of de boekwaarde van de activa (gebouwen, verbouwing en luchtbehandeling) in verhouding blijft met de boekwaarde van de geldlening van gemeente Doetinchem. Matrix Er zijn enkele risico‟s aan deze lening verbonden. En er moeten een aantal zaken met betrekking tot de activa en de boekwaarde van de geldlening in de gaten worden gehouden. Maar de invloed van de gemeente Doetinchem op Rozengaarde is groot. Als zekerheid is de restantschuld van de activa opeisbaar indien er iets mis mocht gaan. De beoordeling van zowel de risico kans als het risico effect van deze lening zijn beide klein.
48
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
4.3.7
Stichting Parkmanagement Bedrijvenpark A18
-
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid:
-
Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid:
-
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 200.000 Er wordt een hypothecair recht op de mantelbuis gevestigd door gD. Eerste termijn voor rente en aflossing is per 01-01-2013. Zie betalingsgedrag, eerste termijn voor rente en aflossing moet nog plaats vinden. Klein Groot
Waarvoor is deze lening? Het college heeft op 4 oktober 2011 ingestemd met de aanleg van een lege mantelbuis op het A18 bedrijvenpark (tegelijkertijd met de nutsvoorzieningen) en financiering hiervan (ad € 200.000) uit de GREX. Het college heeft tevens ingestemd met het gebruik van deze mantelbuis door de Stichting Parkmanagement A18 voor de aanleg en exploitatie van een glasvezelnetwerk. Voor de vergoeding van het gebruik van de lege mantelbuis door de Stichting Parkmanagement is in eerste instantie een betalingsregeling (met een rentebeding) opgesteld. Tijdens de verdere uitwerking van het bovengenoemde besluit bleek dat het doelmatiger is wanneer de genoemde mantelbuis eigendom wordt van de Stichting Parkmanagement (SP) en zij zelf de investering doet. Dit vanwege uitvoeringstechnische factoren (beheer en onderhoud van de mantelbuis ligt bij SP) en het feit, dat de parkmanagement organisatie als dienst het glasvezelnetwerk aanbiedt. De gemeente Doetinchem draagt hier niet de zorg voor en blijft 'buiten beeld', terwijl de Stichting voor de verdere ontwikkeling en exploitatie van dit netwerk zorgt en hiermee de kans krijgt een volwaardig dienstenpakket aan de ondernemers op het A18 bedrijvenpark aan te bieden. In dit geval is er geen sprake meer van een gebruiksvergoeding maar van een verstrekte geldlening door gD van € 200.000, die tegen dezelfde condities (afbetalen in 4 jaar met rentevergoeding) is aangegaan. De leningovereenkomst is inmiddels getekend. Als zekerheidsstelling is in de akte van deze geldlening het vestigen van een recht van opstal met daarop een hypothecair recht op de mantelbuis ten gunste van de gemeente opgenomen. Dit dient nog notarieel vastgelegd te worden. Het is geen gemeentelijk beleid om een geldlening te verschaffen. In dit geval is van deze regel afgeweken omdat hier een algemeen maatschappelijk belang (publieke taak) is gediend. De gebruikte argumenten hiervoor zijn de volgende: 1. Parkmanagement: de gemeente Doetinchem hecht bijzonder aan deze ontwikkeling, omdat de bedrijvenparken aantrekkelijk zijn en blijven, de betrokken ondernemers nog meer bij hun directe omgeving worden betrokken en uiteindelijk sprake wordt van een verduurzaming van bedrijventerreinen. 2. Glasvezel: is een noodzakelijke voorziening in deze tijd en beschikbaarheid hiervan is een eis van bedrijven om zich te vestigen op een nieuw bedrijvenpark.
49
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
3. Financiering: normaliter zou de Stichting Parkmanagement een geldlening bij een bank moeten aanvragen. Op dit moment zijn banken zeer huiverig om financieringen aan te gaan. Zonder de geldlening van gD zou deze transactie niet tot stand komen. 4. Planning: het glasvezel netwerk kan tegelijkertijd met de nutsvoorziening in de grond van het A18 bedrijvenpark worden gelegd. Hiermee worden kosten gespaard. De aanleg gebeurt in de zomer van 2012. Matrix Een risico dat wordt gelopen is dat er onvoldoende bedrijven zijn die zich op bedrijvenpark A18 willen vestigen. Maar het bedrag van de lening valt relatief gezien mee. Er komen zekerheden onder deze garantie te liggen, al is de vraag wat de gemeente met een mantelbuis moet als er geen bedrijven zijn die zich op het bedrijventerrein vestigen. De verwachting voor de lange termijn is dat het geen probleem zal zijn om voldoende bedrijven op het park te krijgen, maar dit blijft in de huidige tijd toch onzeker. Wij beoordelen daarom de risico kans als groot en het risico effect van deze lening als klein. 4.3.8
Yunio / Sensire
-
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid:
-
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 136.000 Er zijn geen zekerheden. Yunio / Sensire voldoet aan de financiële verplichtingen. Sensire is op dit moment voldoende kredietwaardig. Klein Klein
Waarvoor is deze lening? Aan Yunio (onderdeel van Stichting Sensire) is een lening verstrekt. Deze dient als investeringbijdrage ter realisering van een accommodatie voor kinderopvang en peuterspeelzaalwerk in sport- en cultureel centrum de Pol in Gaanderen. De hoofdsom van deze lening bedraagt € 136.000 en zal per 03-03-2013 volledig worden afgelost. Yunio heeft de verplichting om jaarlijks de door de accountant goedgekeurde begroting en jaarrekening te overleggen aan de gemeente. Yunio is in 2011 overgenomen door Humanitas. Inmiddels is duidelijk dat deze lening nog in de boeken staat bij Stichting Sensire. Zij dragen zorg voor de rente en aflossing van de lening en hebben dit bevestigd. Kredietwaardigheid Zie de kredietwaardigheidsbeoordeling van Sensire in hoofdstuk 3.1.1.
50
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Matrix De lening aan Yunio/Sensire heeft geen juridische zekerheden. Er kan weinig tot geen beïnvloeding door gemeente Doetinchem plaatsvinden. De kredietwaardigheid van Sensire is op dit moment voldoende, maar blijft sterk afhankelijk van de ontwikkelingen in de zorg. Yunio/Sensire heeft aangegeven dat de lening in 2013 afgelost zal worden conform aflossingsschema. Mocht de lening om wat voor reden dan ook niet worden afgelost gaat het hierbij om een relatief gezien laag bedrag. Wij beoordelen daarom zowel het risico effect als de risico kans van deze lening als klein. 4.3.9
Bibliotheek Wehl
-
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid: Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 91.000 Er zijn geen zekerheden. Bibliotheek Wehl voldoet aan de financiële verplichtingen. Nog te bepalen. Klein Klein
Waarvoor is deze lening? In 1989 is aan de bibliotheek een lening verstrekt om een bestaande lening van te bibliotheek volledig af te lossen en te herfinancieren. Op deze lening wordt jaarlijks afgelost. Het actuele saldo bedraagt € 91.000. De looptijd is tot 31-12-2019. In het kader van subsidieverstrekking worden jaarlijks de financiële stukken van de bibliotheek beoordeeld. Deze beoordeling wordt voortaan ook gebruikt in het kader van deze gemeente garantie. Er is geen direct verband tussen de subsidie en deze garantie. Er worden activiteiten gesubsidieerd en geen rente en aflossing. In het uiterste geval zou niet nakomen van de verplichtingen kunnen worden verrekend met de subsidie. Al is het de vraag of dit een wenselijke situatie is. Naar aanleiding van de beoordeelde financiële gegevens zijn er op dit moment geen aanwijzingen dat er door de bibliotheek Wehl niet meer aan haar verplichtingen zal worden voldaan. Matrix We beoordelen het risico effect en de risico kans van deze lening als klein
51
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
4.3.10 PC-privé / fietsprivé plan -
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid: Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 45.000 Er zijn geen zekerheden. Aflossing loopt via inhouding op het salaris. Betaalgedrag is daarmee goed. Zie betalingsgedrag. Klein Klein
Waarvoor is deze lening? PC-privé en het fietsprivé plan zijn lopende leningen in het kader van personele regelingen van de gemeente Doetinchem. Aflossing hiervan wordt verrekend via het salaris. De gemeente loopt hier vrijwel geen risico mee. Acties: - Saldo afstemmen met salarisadministratie. Zie ook 4.3.12 PC-privé Wehl. Matrix We beoordelen het risico effect en de risicokans van deze lening als klein. 4.3.11 Regionaal Meldpunt Coördinatie -
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid: Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 9.000 Er zijn geen zekerheden. Het grootste gedeelte van deze lening is inmiddels afgelost. Nog te bepalen. Klein Klein
Waarvoor is deze lening? Het RMC is een regionale taak vanuit het Rijk. De gemeente Doetinchem is hiervoor in deze regio contactgemeente en neemt de besluiten. Hierbij geadviseerd door de regiogemeenten. De gemeente Doesburg heeft het Regionaal Meldpunt Coördinatie Achterhoek in 2009 om een financiële bijdrage gevraagd voor het “botenproject Doesburg”. Dit project is bedoeld om kwetsbare jongeren een beschermde leerplek te bieden in de techniek, als aanloop naar een BBL-baan. De BBL houdt in dat bedrijven hun eigen personeel opleiden waarbij de opleiding op school door de overheid wordt betaald. Op een scheepswerf in Doesburg bouwen kwetsbare jongeren onder begeleiding een schip. Hierbij wordt tevens gestart met een BBL-opleiding. Indien nodig zorgen de woningcorporaties voor (beschermde) huisvesting. Gemeente Doesburg, RMC Achterhoek, JOUW Unit, 52
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
Woningcorporaties, 2Switch en de eigenaar van de scheepswerf zijn hierbij betrokken. Het uiteindelijk doel is om de jongeren uit te laten stromen naar een BBL-baan bij een reguliere werkgever. Het algemeen bestuur van het RMC heeft in 2009 de begroting voor het jaar 2010 opgesteld. Hierin is voor het botenproject een renteloze lening opgenomen van € 45.000. Dit bedrag is door de gemeente Doetinchem voor drie jaren beschikbaar gesteld in de vorm van een renteloze fixe lening en is uitbetaald aan Kringloopbedrijf 2Switch in Arnhem. Aan het einde van het project dient dit bedrag te worden terugbetaald. Volledige aflossing van deze lening dient uiterlijk 1 september 2013 plaats te vinden. Matrix Op basis van het bedrag en de resterende looptijd en het nog openstaande bedrag beoordelen wij het risico effect en de risico kans van deze lening als klein. 4.3.12 PC-privé Wehl -
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid: Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 12.000 Er zijn geen zekerheden. Aflossing loopt via inhouding op het salaris. Betaalgedrag is daarmee goed. Zie betalingsgedrag. Klein Klein
Waarvoor is deze lening? PC-privé Wehl zijn lopende leningen in het kader van personele regelingen van de voormalige gemeente Wehl uit het verleden. Deze lopende leningen zijn na de herindeling door de gemeente Doetinchem overgenomen. Aflossing hiervan wordt verrekend middels het salaris. De gemeente loopt hier vrijwel geen risico mee. Acties: -
Saldo afstemmen met de salarisadministratie / aflossing binnen Key2financiën.. Wat hiermee doen? Aflossing in Key2 gebeurd op basis van een vast bedrag per jaar. Betreft een regeling van 3 jaar, dus dit zou eigenlijk al volledig afgelost moeten zijn. Door laten lopen of saldo t.l.v. resultaat bij jaarrekening? Of samenvoegen met PC privé/fietsprivé Doetinchem.
Matrix Het risico effect en de risico kans van deze lening worden als klein beoordeeld.
53
Doorlichting en actieplan garantieportefeuille en verstrekte leningen gD 24 september 2012
4.3.13 Tennisvereniging Wehl / Stichting Sport en Recreatie Wehl -
Saldo 01-07-2012: Juridische zekerheid: Betalingsgedrag:
-
Kredietwaardigheid:
-
Matrix Risico Effect: Matrix Risico Kans:
€ 15.000 Er zijn geen zekerheden. Tennisvereniging / SSR lost af conform aflossingsschema. SSR wordt gesubsidieerd door de gemeente Doetinchem. Klein Klein
Waarvoor is deze lening? In 1991 heeft het bestuur van de SSR Wehl verzocht om financieringsmiddelen beschikbaar te stellen voor de aanleg van twee tennisbanen bij het tenniscomplex nabij de Doesburgseweg. De lasten van deze lening komen voor rekening van de Wehlse Tennisvereniging. De gemeenteraad van Wehl heeft in juni 1991 besloten om een lening van € 24.958 toe te kennen voor de financiering van twee tennisbanen. Dit betreft een annuïteitenlening voor 30 jaar. De looptijd van de lening is tot juni 2021. Gezien de subsidierelatie van Doetinchem met de Stichting Sport en Recreatie Wehl is het risico voor de gemeente beperkt. Monitoring en toezicht vinden periodiek plaats. Matrix We beoordelen het risico effect en de risico kans van deze lening als klein.
54