Depressie na een hartinfarct en risico op nieuwe hartklachten Marij Zuidersma Promotoren: Peter de Jonge, Johan Ormel, Henk Jan Conradi Interdisciplinary center for psychiatric epidemiology University Medical Center Groningen, University of Groningen
Achtergrond Klinische depressie
Beekman et al. Br. J. Psychiatry 1999, Thombs et al. J. Gen. Int. Med. 2006
Achtergrond Klinische depressie
2% Beekman et al. Br. J. Psychiatry 1999, Thombs et al. J. Gen. Int. Med. 2006
Achtergrond Klinische depressie
20% 2% Beekman et al. Br. J. Psychiatry 1999, Thombs et al. J. Gen. Int. Med. 2006
Achtergrond 30 studies 17,099 hartinfarct patiënten
Meijer et al. General Hospital Psychiatry, 2011
Achtergrond 30 studies 17,099 hartinfarct patiënten
1.6 – 2.7
Meijer et al. General Hospital Psychiatry, 2011
Achtergrond Depressiebehandeling bij post-infarct depressie • • • • • •
Sertraline Citalopram Fluoxetine Mirtazapine Cognitieve gedragstherapie Interpersoonlijke psychotherapie
Thombs et al. JAMA 2008
Achtergrond Depressiebehandeling bij post-infarct depressie • • • • • •
Sertraline Citalopram Fluoxetine Mirtazapine Cognitieve gedragstherapie Interpersoonlijke psychotherapie
Thombs et al. JAMA 2008
Achtergrond
Achtergrond
Achtergrond
Heterogeniteit van depressie - Verschillen tussen groepen depressieve patienten in: - Behandelresistentie - Risico op nieuwe hartproblemen
Achtergrond Onderzoeksvraag Welke depressieve hartinfarctpatiënten hebben het hoogste risico op nieuwe hartproblemen?
Achtergrond Onderzoeksvraag Welke depressieve hartinfarctpatiënten hebben het hoogste risico op nieuwe hartproblemen? 1. Behandelresistente depressie en eerste episoden
Achtergrond Onderzoeksvraag Welke depressieve hartinfarctpatiënten hebben het hoogste risico op nieuwe hartproblemen? 1. Behandelresistente depressie en eerste episoden 2. Systematische review: eerste episoden en onset depressie
Achtergrond Onderzoeksvraag Welke depressieve hartinfarctpatiënten hebben het hoogste risico op nieuwe hartproblemen? 1. Behandelresistente depressie en eerste episoden 2. Systematische review: eerste episoden en onset depressie 3. Toename in aantal depressiesymptomen na infarct
Achtergrond Onderzoeksvraag Welke depressieve hartinfarctpatiënten hebben het hoogste risico op nieuwe hartproblemen? 1. Behandelresistente depressie en eerste episoden 2. Systematische review: eerste episoden en onset depressie 3. Toename in aantal depressiesymptomen na infarct 4. Symptoomprofiel depressie
Onderzoeksvraag 1 Behandelresistente depressie, eerste episoden en nieuwe hartproblemen
Onderzoeksvraag 1 Behandelresistente depressie, eerste episoden en nieuwe hartproblemen
n=70 hartinfarctpatiënten antidepressivum
Zuidersma & de Jonge, American Journal of Psychiatry, 2009
Onderzoeksvraag 1 Behandelresistente depressie, eerste episoden en nieuwe hartproblemen
n=70 hartinfarctpatiënten antidepressivum -16 recurrent episode: 6% nieuw hartinfarct -54 eerste episode: 22% nieuw hartinfarct
HR 4.12 (0.53-31.77)
Zuidersma & de Jonge, American Journal of Psychiatry, 2009
Onderzoeksvraag 1 Behandelresistente depressie, eerste episoden en nieuwe hartproblemen
n=70 hartinfarctpatiënten antidepressivum -16 recurrent episode: 6% nieuw hartinfarct -54 eerste episode: 22% nieuw hartinfarct
-27 responders: 7% nieuw hartinfarct
HR 4.12 (0.53-31.77)
HR 4.89 (1.08-22.10)
-43 non-responders: 26% nieuw hartinfarct
Zuidersma & de Jonge, American Journal of Psychiatry, 2009
Onderzoeksvraag 1 Behandelresistente depressie, eerste episoden en nieuwe hartproblemen
n=70 hartinfarctpatiënten antidepressivum -16 recurrent episode: 6% nieuw hartinfarct -54 eerste episode: 22% nieuw hartinfarct
-27 responders: 7% nieuw hartinfarct -43 non-responders: 26% nieuw hartinfarct
HR 4.12 (0.53-31.77)
HR 4.89 (1.08-22.10) HR 4.42 (0.97-20.10) na controle voor eerste episode
Zuidersma & de Jonge, American Journal of Psychiatry, 2009
Onderzoeksvraag 1 Behandelresistente depressie, eerste episoden en nieuwe hartproblemen
n=70 hartinfarctpatiënten antidepressivum -16 recurrent episode: 6% nieuw hartinfarct -54 eerste episode: 22% nieuw hartinfarct
-27 responders: 7% nieuw hartinfarct -43 non-responders: 26% nieuw hartinfarct
HR 4.12 (0.53-31.77)
HR 4.89 (1.08-22.10) HR 4.42 (0.97-20.10) na controle voor eerste episode
Eerste episoden en behandelresistente depressie zijn twee onafhankelijke risicofactoren
Zuidersma & de Jonge, American Journal of Psychiatry, 2009
Onderzoeksvraag 1 Behandelresistente depressie, eerste episoden en nieuwe hartproblemen
Conclusie -Behandelresistente depressie nieuwe hartproblemen
De Jonge et al. AJP 2007
Onderzoeksvraag 1 Behandelresistente depressie, eerste episoden en nieuwe hartproblemen
Conclusie -Behandelresistente depressie nieuwe hartproblemen -Eerste episoden van depressie nieuwe hartproblemen
De Jonge et al. AJP 2007
Onderzoeksvraag 2 Onset en recurrence van depressie en nieuwe hartproblemen: een systematische review
Onderzoeksvraag 2 Onset en recurrence van depressie en nieuwe hartproblemen: een systematische review
Inclusiecriteria - Hartinfarct of instabiele angina - Depressie binnen 3 maanden - Nieuwe hartproblemen - Recurrence en onset depressie 6 studies
Zuidersma et al. Psychotherapy & Psychosomatics 2011
Onderzoeksvraag 2 Onset en recurrence van depressie en nieuwe hartproblemen: een systematische review
OR (95% CI) voor het krijgen van nieuwe hartproblemen Study
n
Eerste episode (versus recurrent)
Grace et al.
235
1.88 (0.95-3.71)
De Jonge et al.
72
1.20 (0.34-4.28)
Parker et al.
75
1.49 (0.52-4.31)
ENRICHD
920
1.68 (1.16-2.43)
SADHART
359
0.95 (0.57-1.58)
MIND-IT
258
0.97 (0.49-1.89)
Onset na infarct (versus vòòr infarct)
Zuidersma et al. Psychotherapy & Psychosomatics 2011
Onderzoeksvraag 2 Onset en recurrence van depressie en nieuwe hartproblemen: een systematische review
OR (95% CI) voor het krijgen van nieuwe hartproblemen Study
n
Eerste episode (versus recurrent)
Onset na infarct (versus vòòr infarct)
Grace et al.
235
1.88 (0.95-3.71)
X
De Jonge et al.
72
1.20 (0.34-4.28)
4.88 (1.01-23.55)
Parker et al.
75
1.49 (0.52-4.31)
2.32 (0.74-7.29)
ENRICHD
920
1.68 (1.16-2.43)
X
SADHART
359
0.95 (0.57-1.58)
0.69 (0.41-1.15)
MIND-IT
258
0.97 (0.49-1.89)
1.54 (0.85-2.79)
Zuidersma et al. Psychotherapy & Psychosomatics 2011
Onderzoeksvraag 2 Onset en recurrence van depressie en nieuwe hartproblemen: een systematische review
OR (95% CI) voor het krijgen van nieuwe hartproblemen Study
n
Eerste episode (versus recurrent)
Onset na infarct (versus vòòr infarct)
Grace et al.
235
1.88 (0.95-3.71)
X
De Jonge et al.
72
1.20 (0.34-4.28)
4.88 (1.01-23.55)
Parker et al.
75
1.49 (0.52-4.31)
2.32 (0.74-7.29)
ENRICHD
920
1.68 (1.16-2.43)
X
SADHART
359
0.95 (0.57-1.58)
0.69 (0.41-1.15)
MIND-IT
258
0.97 (0.49-1.89)
1.54 (0.85-2.79)
Geen consistente verschillen in leeftijd, geslacht, hartziekte, diabetes, roken en ernst depressieve symptomen
Zuidersma et al. Psychotherapy & Psychosomatics 2011
Onderzoeksvraag 2 Onset en recurrence van depressie en nieuwe hartproblemen: een systematische review
Conclusie -Behandelresistente depressie nieuwe hartproblemen -Eerste episoden van depressie nieuwe hartproblemen
Zuidersma et al. Psychotherapy & Psychosomatics 2011
Onderzoeksvraag 2 Onset en recurrence van depressie en nieuwe hartproblemen: een systematische review
Conclusie -Behandelresistente depressie nieuwe hartproblemen -Eerste episoden van depressie nieuwe hartproblemen
Zuidersma et al. Psychotherapy & Psychosomatics 2011
Onderzoeksvraag 2 Onset en recurrence van depressie en nieuwe hartproblemen: een systematische review
Conclusie -Behandelresistente depressie nieuwe hartproblemen -Eerste episoden van depressie nieuwe hartproblemen -Onset depressie na hartinfarct nieuwe hartproblemen
Zuidersma et al. Psychotherapy & Psychosomatics 2011
Onderzoeksvraag 2 Onset en recurrence van depressie en nieuwe hartproblemen: een systematische review
Conclusie -Behandelresistente depressie nieuwe hartproblemen -Eerste episoden van depressie nieuwe hartproblemen -Onset depressie na hartinfarct nieuwe hartproblemen ---Geschiedenis van depressie moeilijk te meten
Zuidersma et al. Psychotherapy & Psychosomatics 2011
Onderzoeksvraag 3 Toename in depressie en nieuwe hartproblemen
Onderzoeksvraag 3 Toename in depressieve symptomen na het infarct en nieuwe hartproblemen
767 hartinfarctpatiënten 4 weken voor infarct
3 maand na infarct: CIDI
2.5 jaar na infarct
Zuidersma et al. Psychological Medicine, 2011
Onderzoeksvraag 3 Toename in depressieve symptomen na het infarct en nieuwe hartproblemen
767 hartinfarctpatiënten 4 weken voor infarct
Symptomen voor infarct
3 maand na infarct: CIDI
2.5 jaar na infarct
Symptomen na infarct
Zuidersma et al. Psychological Medicine, 2011
Onderzoeksvraag 3 Toename in depressieve symptomen na het infarct en nieuwe hartproblemen
767 hartinfarctpatiënten 4 weken voor infarct
Symptomen voor infarct
3 maand na infarct: CIDI
Symptomen na infarct
2.5 jaar na infarct
Nieuwe hartproblemen
Zuidersma et al. Psychological Medicine, 2011
Onderzoeksvraag 3 Toename in depressieve symptomen na het infarct en nieuwe hartproblemen
767 hartinfarctpatiënten 4 weken voor infarct
Symptomen voor infarct
3 maand na infarct: CIDI
Symptomen na infarct
2.5 jaar na infarct
Nieuwe hartproblemen
Verschil in aantal symptomen voor en na het infarct Zuidersma et al. Psychological Medicine, 2011
Onderzoeksvraag 3 Toename in depressieve symptomen na het infarct en nieuwe hartproblemen
767 hartinfarctpatiënten 4 weken voor infarct
Symptomen voor infarct
3 maand na infarct: CIDI
Symptomen na infarct
2.5 jaar na infarct
Nieuwe hartproblemen
Verschil in aantal symptomen voor en na het infarct Zuidersma et al. Psychological Medicine, 2011
Onderzoeksvraag 3 Toename in depressieve symptomen na het infarct en nieuwe hartproblemen
767 hartinfarctpatiënten 4 weken voor infarct
Symptomen voor infarct
3 maand na infarct: CIDI
Symptomen na infarct
Verschil in aantal symptomen voor en na het infarct
2.5 jaar na infarct
Nieuwe hartproblemen
15% per symptoom
Zuidersma et al. Psychological Medicine, 2011
Onderzoeksvraag 3 Toename in depressieve symptomen na het infarct en nieuwe hartproblemen
767 hartinfarctpatiënten 4 weken voor infarct
Symptomen voor infarct
3 maand na infarct: CIDI
Symptomen na infarct
Verschil in aantal symptomen voor en na het infarct
2.5 jaar na infarct
Nieuwe hartproblemen
15% per symptoom
Interactie toename sx*aantal sx voor infarct: p=0.713
Zuidersma et al. Psychological Medicine, 2011
Onderzoeksvraag 3 Toename in depressieve symptomen na het infarct en nieuwe hartproblemen
Conclusie -Behandelresistente depressie nieuwe hartproblemen -Eerste episoden van depressie nieuwe hartproblemen -Onset depressie na hartinfarct nieuwe hartproblemen -Toename in ernst depressie na hartinfarct nieuwe hartproblemen
Zuidersma et al. Psychological Medicine, 2011
Onderzoeksvraag 4 Symptoomprofiel depressie
Onderzoeksvraag 4 Symptoomprofiel depressie
2493 hartinfarctpatiënten -Depressie gemeten op 3 maanden na infarct met BDI
Zuidersma et al. submitted
Onderzoeksvraag 4 Symptoomprofiel depressie
2493 hartinfarctpatiënten -Depressie gemeten op 3 maanden na infarct met BDI -Factoranalyse op BDI somatische en cognitieve depressiesymptomen
Zuidersma et al. submitted
Onderzoeksvraag 4 Symptoomprofiel depressie
2493 hartinfarctpatiënten -Depressie gemeten op 3 maanden na infarct met BDI -Factoranalyse op BDI somatische en cognitieve depressiesymptomen -Hartgerelateerd overlijden tot 10 jaar later
Zuidersma et al. submitted
Onderzoeksvraag 4 Symptoomprofiel depressie
Totale BDI-score:
Zuidersma et al. submitted
Onderzoeksvraag 4 Symptoomprofiel depressie
Totale BDI-score:
Tot 40% verklaard door ernst hartziekte
Zuidersma et al. submitted
Onderzoeksvraag 4 Symptoomprofiel depressie
Totale BDI-score:
1 SD toename in score op: Cognitieve symptomen: HR:1.16 (0.99-1.36)
Tot 40% verklaard door ernst hartziekte
Zuidersma et al. submitted
Onderzoeksvraag 4 Symptoomprofiel depressie
Totale BDI-score:
1 SD toename in score op: Cognitieve symptomen: HR:1.16 (0.99-1.36) Adjusted HR*: 1.05 (0.91-1.22)
Tot 40% verklaard door ernst hartziekte
*Adjusted for: leeftijd, geslacht, ernst hartziekte, diabetes, roken en score op andere factor
Zuidersma et al. submitted
Onderzoeksvraag 4 Symptoomprofiel depressie
Totale BDI-score:
1 SD toename in score op: Cognitieve symptomen: HR:1.16 (0.99-1.36) Adjusted HR*: 1.05 (0.91-1.22)
Somatische symptomen: HR:1.46 (1.27-1.69) Tot 40% verklaard door ernst hartziekte *Adjusted for: leeftijd, geslacht, ernst hartziekte, diabetes, roken en score op andere factor Zuidersma et al. submitted
Onderzoeksvraag 4 Symptoomprofiel depressie
Totale BDI-score:
1 SD toename in score op: Cognitieve symptomen: HR:1.16 (0.99-1.36) Adjusted HR*: 1.05 (0.91-1.22)
Somatische symptomen: HR:1.46 (1.27-1.69) Tot 40% verklaard door ernst hartziekte
Adjusted HR*: 1.34 (1.14-1.57)
*Adjusted for: leeftijd, geslacht, ernst hartziekte, diabetes, roken en score op andere factor Zuidersma et al. submitted
Onderzoeksvraag 4 Symptoomprofiel depressie
Conclusie -Behandelresistente depressie nieuwe hartproblemen -Eerste episoden van depressie nieuwe hartproblemen -Onset depressie na hartinfarct nieuwe hartproblemen -Toename in ernst depressie na hartinfarct nieuwe hartproblemen -Somatische depressieve symptomen nieuwe hartproblemen
Samengevat -Behandelresistente depressie nieuwe hartproblemen -Eerste episoden van depressie nieuwe hartproblemen -Onset depressie na hartinfarct nieuwe hartproblemen -Toename in ernst depressie na hartinfarct nieuwe hartproblemen -Somatische depressieve symptomen nieuwe hartproblemen
Samengevat -Behandelresistente depressie nieuwe hartproblemen -Eerste episoden van depressie nieuwe hartproblemen -Onset depressie na hartinfarct nieuwe hartproblemen -Toename in ernst depressie na hartinfarct nieuwe hartproblemen -Somatische depressieve symptomen nieuwe hartproblemen
2 mogelijke mechanismen Ernst en verslechtering onderliggende hartziekte
Therapie-ontrouw en leefstijl
PATHWAY 2
PATHWAY 1
Samengevat
Severity of the heart disease
Worse cardiac prognosis
PATHWAY 2
PATHWAY 1
Samengevat Post-MI ‘depression’ Increase in depressive symptoms just after MI Treatment resistant ‘depression’ Somatic depressive symptoms
Severity of the heart disease
Worse cardiac prognosis
Samengevat
PATHWAY 2
PATHWAY 1
Good cardiac aftercare Cardiac rehabilitation Physical activity
Severity of the heart disease
Post-MI ‘depression’ Increase in depressive symptoms just after MI Treatment resistant ‘depression’ Somatic depressive symptoms
Worse cardiac prognosis
Samengevat PATHWAY 1
Good cardiac aftercare Cardiac rehabilitation Physical activity
Severity of the heart disease
Post-MI depression
PATHWAY 2
Post-MI ‘depression’ Increase in depressive symptoms just after MI Treatment resistant ‘depression’ Somatic depressive symptoms
Worse cardiac prognosis Non-adherence to antidepressant treatment and cardiac aftercare Unhealthy lifestyle
Samengevat PATHWAY 1
Good cardiac aftercare Cardiac rehabilitation Physical activity
Severity of the heart disease
Post-MI depression
PATHWAY 2
Post-MI ‘depression’ Increase in depressive symptoms just after MI Treatment resistant ‘depression’ Somatic depressive symptoms
Worse cardiac prognosis Non-adherence to antidepressant treatment and cardiac aftercare Unhealthy lifestyle
Treatment-resistant depression
Samengevat PATHWAY 1
Good cardiac aftercare Cardiac rehabilitation Physical activity
Severity of the heart disease
Post-MI depression
PATHWAY 2
Post-MI ‘depression’ Increase in depressive symptoms just after MI Treatment resistant ‘depression’ Somatic depressive symptoms
Cognitive therapies targeting the depression and improving coping style
Worse cardiac prognosis Non-adherence to antidepressant treatment and cardiac aftercare Unhealthy lifestyle
Treatment-resistant depression
Samengevat PATHWAY 1
Good cardiac aftercare Cardiac rehabilitation Physical activity
Severity of the heart disease
Post-MI depression
PATHWAY 2
Post-MI ‘depression’ Increase in depressive symptoms just after MI Treatment resistant ‘depression’ Somatic depressive symptoms
Cognitive therapies targeting the depression and improving coping style
Worse cardiac prognosis Non-adherence to antidepressant treatment and cardiac aftercare Unhealthy lifestyle
Treatment-resistant depression
Bedankt voor uw aandacht
[email protected]