de Vliegende Hollander

de Vliegende Hollander Maandblad voor de Koninklijke Luchtmacht 66e jaargang - nummer 4 - april 2010

KUSTWACHT Luchtmachtogen boven Noord- en Waddenzee

DERDE C-130 VOOR 336 SQUADRON UPDATE CAMERASYSTEEM KDC-10 HONDERD JAAR GILZE-RIJEN

4

COLOFON UITGAVE Commando Luchtstrijdkrachten Bureau Luchtmachtcommunicatie HOOFDREDACTEUR Luitenant-kolonel Willem Bogaard EINDREDACTEUR Arno Marchand REDACTEUR / ARTDIRECTOR June Smit REDACTEUR Ingmar Kooman

Foto: Frank Crébas, www.bluelifeaviation.nl

VORMGEVING EN LITHOGRAFIE Ruud Baas, TDS printmaildata DRUK en OPLAGE OBT bv, Den Haag - 28.500 ex. REDACTIE Telefoon 076-544 71 30 Fax 076-544 71 31

8

INTERNET www.luchtmacht.nl E-MAIL [email protected]

‘Het was geen gemakkelijk traject, maar het resultaat is indrukwekkend’

BEZOEKADRES Luchtmachttoren, Luchtmachtplein 1 4822 ZB Breda Foto: Eric Vorstenbosch, Fotovlucht AVDD POSTADRES Postbus 8762, 4820 BB Breda OMSLAGFOTO Laag over het water en strand van de Noord- en Waddenzee. Dat is het operatiegebied van de Dornier Do-228 van de Kustwacht. Foto: Frank Crébas, www.bluelifeaviation.nl

ADRESWIJZIGINGEN Actief dienende militairen, reservisten en burgermedewerkers van de Koninklijke Luchtmacht wordt verzocht de adreswijziging te laten muteren in PeopleSoft. Postactieven, reservisten, veteranen, betalende abonnees en alle overige lezers wordt verzocht de adresdrager met vermelding van het juiste adres op te sturen naar het retouradres: Staf Commando Luchtstrijdkrachten CLSK/Kabinet/Bureau Postactieven Abonnementenadministratie Vliegende Hollander Postbus 8762, 4820 BB Breda Telefoon 076-544 7133 of 544 7136 BOT-militairen en burgermedewerkers die hun contract met Defensie voortijdig beëindigen en BBT-militairen die de dienst verlaten, hebben geen recht op een gratis abonnement horend bij de status van postactieve. Een abonnement op de Vliegende Hollander kost €17,02 per jaar (buitenland €21,55) en kan worden aangevraagd bij: Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Telefoon: 0900-22 65 263 (10 ct per min.) Fax: 0251-31 04 05 www.aboland.nl Opzegtermijn bedraagt zes weken. Aanhaling uit en overname van (delen van artikelen in dit blad is toegestaan, met toestemming van de redactie en mits de bron wordt vermeld. ISSN 0024-0389

DE VLIEGENDE HOLLANDER

2

‘Vliegbasis Gilze-Rijen behoort nu tot de modernste van Europa’

20 Foto: Uit collectie Traditiekamer Gilze-Rijen

4 | Kustwacht Sinds eind 2007 maakt het vliegende deel van de Kustwacht deel uit van het CLSK. Op Schiphol-Oost voelt deze kleine luchtmachtdependance zich prima thuis.

14 | Vliegdekofficier Als vliegdekofficier praatte en marshallde eerste luitenant der mariniers Jan Slootweg heli’s veilig van en naar het helidek van marineschepen. Een ‘groene man’ voor ‘blauw’ werk.

8 | Derde Hercules ‘Het geduld is danig op de proef gesteld’, verwoordde C-LSK Jansen het lange wachten op de derde C-130. Maar in maart vond dan toch de overdracht aan het 336 Squadron plaats.

16 | Falcon Electric Chinooks van het 298 Squadron voerden samen met de Luchtmobiele Brigade een landing uit op het water, om daar vandaan een ‘bezette’ energie centrale te bevrijden.

10 | TRVS op KDC-10 Na zo’n vijftien jaar gebruik waren de camerasystemen van KDC-10 aan een grondige update toe. TNO ontwikkelde hiervoor het Tanker Remote Vision System.

19 | Herindeling Luchtruim De luchtverkeersleiders van het AOCS Nieuw Milligen kijken sinds 11 maart naar een ander radarplaatje, door een nieuwe indeling van het civiele en militaire luchtruim.

Column

‘Het is eigenlijk best druk op de Noordzee’

Foto: René Ketting, AVDD

Ruimte voor eigen initiatief

10 Foto: Arnoud Schoor, Fotovlucht AVDD

‘De detaillering is geweldig – ik ben er heel blij mee’

20 | Honderd jaar Gilze-Rijen Het oudste vliegveld van Nederland bestond onlangs een eeuw. Begonnen als burgervliegveld Molenheide, werd Gilze-Rijen al spoedig een militair steunpunt. Vaste rubrieken 10 | Een dag op stap met… De F-16’s en SAR-heli’s van vliegbasis Leeuwarden staan stil zonder korporaal 1 Martin van Lingen en zijn collega’s. Een dagje kerosine snuiven met een POL-chauffeur. 23 | Journaal

Vorige maand bracht ik een werkbezoek aan vliegbasis Leeuwarden. Ik heb mij uitvoerig laten informeren over de wijze waarop op dit veld processen en werkzaamheden voortdurend worden verbeterd. En ik moet zeggen dat ik onder de indruk was hoe voortvarend de medewerkers dit hebben opgepakt. Vorig jaar is op de Staf in Breda het begrip voortdurend verbeteren geïntroduceerd. Nadrukkelijk niet om te reorganiseren. De medewerkers van elke organisatie dienen zichzelf voortdurend de vraag te stellen of zij dingen goed doen, en of zij de goede dingen doen. Ontwikkelingen op het gebied van techniek of automatisering gaan immers snel en worden ook in onze organisatie geïntroduceerd. En meestal past daarbij een nieuwe manier van werken. Dat lijkt misschien vanzelfsprekend, maar is het in de praktijk niet altijd. Oude gewoontes zijn hardnekkig en laten zich soms moeilijk afschaffen. Het lijkt alweer lang geleden, maar nog in 2008 kampte Defensie en ook het CLSK met een aantal vacatures, soms in kritische functiegebieden. Toen is het idee ontstaan om kritisch naar de eigen werkzaamheden te kijken en processen tegen het licht te houden. Wellicht dat het aantal vacatures kon worden teruggedrongen door de werkzaamheden slimmer in te richten en alleen dingen te doen die iets toevoegen. Het interessante van dit project is dat mensen op de werkvloer nu veel meer in de gelegenheid worden gesteld zelf met initiatieven te komen hoe zaken beter kunnen. Wie weet nou beter op welke wijze werkzaamheden het slimste kunnen worden gestructureerd dan uzelf? Ik heb op Leeuwarden kennis kunnen nemen van initiatieven, sommige bij wijze van spreken nog op de tekentafel, een enkele al verder ontwikkeld. Maar allemaal hebben ze een ding gemeen: ze zijn bedacht door mensen die zich zeer bij hun werk en de organisatie betrokken voelen en groot enthousiasme uitstralen. Dat heeft me in positieve zin geraakt. Voortdurend verbeteren is geen theoretisch model en er zit geen ingewikkelde theorie achter. De theorie die er is, valt in betrekkelijk korte tijd te leren. Maar binnenkort zullen collega’s van ons in staat zijn om anderen op de vliegbasis te coachen, en ideeën om verder te verbeteren, te ontwikkelen en door te voeren. Op deze wijze verspreidt het project zich als een inktvlek over de organisatie. Door voortdurend te verbeteren blijven we allemaal gericht op onze kerntaken en voorkomen we doublures. Op 29 maart jl. zijn de plannen van het Projectteam Verkenningen ontvouwd. Daarna zijn ook de plannen van de werkgroepen van de Rijksbrede Heroverwegingen openbaar gemaakt. Ik begrijp dat hier en daar mensen zich zorgen maken over hun toekomst. Sommige voorstellen kunnen ingrijpend zijn wanneer zij worden doorgevoerd. Ik ben mij bewust van uw gevoel. Maar ik weet ook dat het Commando Luchtstrijdkrachten de afgelopen jaren zowel nationaal als internationaal heeft laten zien uitstekend op zijn taken te zijn berekend. Ik verwacht dat de voorstellen door de politieke partijen in hun programma’s verwerkt gaan worden. Na de verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten Generaal volgt dan de kabinetsformatie. Uiteindelijk kan in het regeerakkoord worden vastgelegd welke keuzes de komende jaren worden gemaakt. Dan zal duidelijk worden wat het ambitieniveau van de politici is met de krijgsmacht en op welke wijze de Defensieorganisatie de komende jaren kan worden ingericht. Mail reacties of commentaar naar [email protected]. •

31 | Fotopagina

3


R E P O R TA G E

Kustwacht naar Ready 90 en nieuw

‘We kunnen vooral goed zoeken’ Tekst en foto’s: Arno Marchand

Sinds het ministerie van Verkeer en Waterstaat de Kustwachtvlucht in december 2007 overdroeg aan het CLSK, is aan de organisatie flink gebouwd. In personele, maar ook in materiële zin, want onlangs nam het ‘luchtmachtdetachement’ een compleet vernieuwde vleugel in hun hangar op Schiphol-Oost in gebruik. Dat maakte het nu al mogelijk om naar Ready 90 te gaan; na melding kan één van de twee Dorniers binnen anderhalf uur op weg naar de Noord- of Waddenzee.

Als het rolluik aan de linkerzijkant van de Dornier dicht is zoeken alle bemanningsleden hun plaats in de smalle romp van het kustwachttoestel. Het luik is multifunctioneel. Zowel de crew kan er door naar binnen, en tijdens een vlucht kan daar doorheen een vlot worden uitgeworpen voor drenkelingen. Nadat gezagvoerder luitenant-ter-zee 2OC Roel Weggen en rangenoot Maarten Camfferman de opstartprocedure hebben uitgevoerd, zet het toestel zich licht hobbelend over het uitgestrekte platform van het oudste deel van Schiphol in beweging. Dit is de plek waar de internationale luchthaven startte. Maar daarvan is met de vele widebodies die de

Dornier haast letterlijk overvleugelen, niet veel meer terug te vinden. Het Kustwachtpersoneel voelt zich er prima thuis en legt de kilometers over de taxibanen af terwijl ze de volgende serie checks uitvoeren. Wanneer ze face-to-face met een Boeing 767 aan de overkant van de taxibaan komen te staan, met daar tussenin de startbaan, krijgt de Kustwacht voorrang. Na een korte aanloop is de Dornier al airborne, en buigt over het platform met kleinere KLM-toestellen in noordwestelijke richting af. Nadat het Hoofddorp en Zandvoort zijns gepasseerd, vliegt het binnen een paar minuten al boven het inzetgebied, de Noordzee.

Mission Commander Toet zoekt tijdens deze vlucht met de FLIR onder andere naar dode en aangespoelde vogels.


4

Eén team… Drie jaar lang vloog chef-vlieger van de Kustwacht luitenant-ter-zee 1 Dion Polman als copiloot op de eerder genoemde widebodies. ‘Dat was leuk, maar het bood voor mij geen uitdaging’, zegt de oud P-3C Orion-vlieger. ‘Ik had nog contacten bij de Koninklijke Marine, en zodoende kwam ik met de Kustwacht in contact. Dat biedt de uitdaging wel.’ Polman is één van de veertien vliegers die samen zeven crews vormen. ‘Die zijn nodig voor de aanwezigheidsdiensten. We moeten 24 uur per dag, zeven dagen per week inzetbaar zijn. Op deze manier lukt dat.’ De flightcrew is altijd militair, ofwel van het Commando Zeestrijdkrachten, danwel Luchtstrijdkrachten. De missioncrew is een ander verhaal. Die bestaat uit medewerkers van de Dienst Noordzee van Verkeer en Waterstaat, het

R E P O R TA G E

onderkomen op Schiphol-Oost

heel Handhaver Kroeze vindt een klein olievlekje op Noordzee ter hoogte van de Waddeneilanden. Bij nadere inspectie blijkt er geen verdere actie te hoeven worden ondernomen.

Korps Landelijke Politiediensten, Douane en de Koninklijke Marechaussee. De Directeur Kustwacht geeft de crew de opdrachten, zoals controle op olielozingen, handhaving scheepvaartroutes, en Search and Rescue. ‘Om met luchtmachttermen te spreken, wij hebben hier één team en veertien taken. Hoewel de organisatie goed draait, zijn we nog steeds in opbouw. Eind 2009 waren we qua personeel behoorlijk op sterkte, en qua vliegers zaten we zelfs op honderd procent.’ Vervuiling Eenmaal boven de Noordzee laat de flightcrew de Dornier zakken tot zo’n driehonderd voet. Mocht het nodig zijn om iets van dichterbij te inspecteren, dan mogen ze nog lager. De missioncrew heeft tijdens het taxiën en het eerste

De twee Do-228-212’en zijn de eerste toestellen in eigendom van de Kustwacht. De vorige Dornier was geleased. Ze hebben een maximum snelheid van 360 kilometer per uur. Een gemiddelde vlucht duurt zo’n vier uur. Foto: Frank Crébas, www.bluelifeaviation.nl

deel van de vlucht, hun apparatuur uitgebreid gecontroleerd. Handhaver, opperwachtmeester Haiko Kroeze, bediend vanuit het voorste van de twee werkstations de Forward Looking Infrared of FLIR-camera. Achterin leest Mission Commander Willem Toet van Rijkswaterstaat, de gegevens van de Sideways Looking Airborne Radar of SLAR uit. ‘Ik wil op de stranden kijken of ik nog aangespoelde vogels zie’, geeft Kroeze aan. ‘Ik heb een melding gekregen van collega’s, en wil zien of er nog meer vogels liggen. Dat kan duiden op vervuiling op de Noordzee. Olietankers willen tanks nog wel eens schoonspoelen op de zee. Dat is uiteraard veel goedkoper dan in een haven, maar tegelijk enorm vervuilend. Het laat echter duidelijke sporen na op het water, en die kunnen wij opsporen. Als de boot nog in zo’n

5


R E P O R TA G E

spoor vaart, dan is het duidelijk dat het van hem afkomstig is’, verduidelijk hij. De Hoogovens bij IJmuiden passeren, later gevolgd door de vuurtorren van Texel en de Cornfield range op Vlieland waar even ‘gedag’ wordt gezegd. Dode vogels worden echter niet aangetroffen. Wel ‘spot’ Toet een heel klein olievlekje op de SLAR. Weggen en Camfferman leggen de Dornier in een scherpe bocht en vliegen – lager – terug over het aangegeven gebied. ‘De SLAR kijkt aan weerszijden van het toestel mijlen ver weg. Het meet de hoogte van de golftoppen. Als ik daarin een afwijking zie, dan ligt er dus iets op of in het water’, geeft Toet aan. ‘En er ligt geregeld iets in het water, maar dit vlekje is te klein om iets mee te doen. Als het groter is sturen we er

een boot van Kustwacht naartoe om de vlek op te zuigen.’ Vlieguren ‘Het is eigenlijk best druk op de Noordzee’, geeft Polman aan, ‘maar we merken dat door de scherpe controles die we dag en nacht uitvoeren, lozingen steeds minder worden. In het begin kwam je er soms wel drie per vlucht tegen. Nu is dat misschien één per week.’ De twee Do-228-212’s zijn dan ook een enorme stap voorwaarts gezien het enkele – en oudere – Dornier waarmee de eenheid eerst vloog. ‘Het is een verrekijker versus een elektronische zeekaart en een FLIR. Hiermee kunnen we vooral heel goed zoeken.’ Technisch gezien hadden de Dorniers in het eerste jaar van inzet nog wel wat kinderziekten. ‘Verkeer en Waterstaat wilde geen toestel, maar beschikbare vlieguren voor een vaste prijs; 1125 uur per toestel per jaar. Dat contract voor tien jaar werd afgesloten met vliegtuig-

De nieuwe vleugel in de voormalige DDA-hangaar, met boven de slaapver trekken, en onder de kantoor- en kleedruimtes. Foto: Wim Salis, AVDD

Een van de vier slaapver trekken met in dit geval uitzicht op het platform van Schiphol-Oost. Foto: Wim Salis, AVDD


6

bouwer RUAG. Jet Support op SchipholOost voert dit effectief uit. Jet Support is tevens huurbaas van de hangar, waarvan Defensie voor de Kustwachtvlucht een deel huurt. In 2008 konden we nog zeventig procent van de taken uitvoeren, maar vorig jaar was dat al honderd procent. De Kustwacht verlangt dat we vijftienhonderd uur vliegen. We klokten er zelfs tweeduizend. We vliegen namelijk ook voor bijvoorbeeld de Basisopleiding Luchtwaarnemers (BOL, red.) voor de Lynxen van het DHC, en natuurlijk interne vliegopleidingen.’ Ready 90 Zowel de oude, als de twee nieuwe Dorniers stonden sinds jaar en dag op Ready 3, wat betekent dat een toestel binnen drie uur in de lucht moest zijn. Polman: ‘De twee kisten zijn

R E P O R TA G E

aangeschaft met de ambitie om tot Ready 1 te komen, om binnen het uur off blocks te zijn, ofwel dat we beginnen met taxiën. Ready 90 dat we sinds afgelopen januari aanhouden, is een tussenstap in het groeimodel.’ Om tot Ready 1 te komen, moeten er naast een paraat vliegtuig, wel faciliteiten zijn voor de bemanning. Daarom is in drie maande tijd een vleugel in de voormalige hangar van de Dutch Dakota Association (DDA) zodanig verbouwd dat het 24 uur per dag bemand kan worden; vier slaapkamers met sanitaire voorzieningen, een woonkamer en keuken, kleedkamers, en kantoorruimtes. ‘Grootste uitdaging daarbij was alles arbotechnisch verantwoordt en brandveilig te maken. De slaapvertrekken zijn nu negentig minuten brandwerend. We hebben alles binnen budget en tijd weten te realiseren’, zegt de chef-vlieger met gepaste trots. Het Kustwachtsteunpunt Schiphol is net een klein squadron dat met twee vliegtuigen vrijwel self supporting is. ‘De eenheid viel tot 1 april onder de Afdeling Luchttransport en Tanker Operaties (ALTO, red.)’, geeft luitenant-ter-zee 1

Bij aanschaf waren de Dorniers geen nieuwe kisten. Ze zijn volledig gestript, voorzien van een glass cockpit en geschikt gemaakt voor twintigduizend vlieguren.

Hans Kesteloo aan. Hij is als Stafofficier Kustwacht geplaatst op de Staf CLSK en is tevens in opleiding als instructeur voor de eerdergenoemde BOL. ‘Vanaf genoemde datum is de Commandant Vliegbasis Eindhoven de laatstverantwoordelijke. De Kustwachteenheid is nu als vlucht ondergebracht bij het 334 Squadron.’ Dag en nacht Ondertussen heeft de Dornier het grootste deel van de B5-route, over de noordelijke Noordzeekust en de Waddeneilanden afgerond en maakt het zich ter hoogte van Zandvoort klaar voor de landing. Halverwege één van de landingsbanen zetten Weggen en Camfferman het patrouillevliegtuig aan de grond. Op deze manier hoeft er minder lang getaxied te worden, want dat kan op het uitgebreide banenstelsel

van Schiphol wel wat tijd in beslag nemen. Het grote voordeel van de nationale luchthaven is volgens Polman dat er dag en nacht een baan beschikbaar is om te kunnen landen of opstijgen. ‘Daarnaast is de nauwe samenwerking met het eerstelijns onderhoud bij Jet Support voor mij het belangrijkste pluspunt.’ De Dornier is intussen aangekomen bij de hangar van Jet Support. De motoren gaan uit, iedereen pakt z’n tas in, en wandelt zo’n honderd meter naar het splinternieuwe onderkomen. Dit was de tweede vlucht vandaag. Er staan er nog twee op het programma. •

Na vier uur vliegen zit de missie erop. Camfferman (l.) en Weggen nemen tas en lunchpakket mee naar het nieuwe onderkomen op Schiphol-Oost. Onder tussen wordt het toestel bijgetankt zodat het even later met een nieuwe flight- en missioncrew weer de lucht in kan.

7


M AT E R I E E L

Derde C-130 aan 336 Squadron afgeleverd

Tactische luchtvloot weg Eind vorige eeuw werd duidelijk dat de Defensieorganisatie zich drastisch moest aanpassen aan de nieuwe verhoudingen in de wereld. Het accent kwam meer te liggen op crisisbeheersing dan verdediging van het NAVO-grondgebied. Natuurlijk betekende dit een belangrijke verandering voor het personeel, maar ook op materieellogistiek gebied waren ingrijpende wijzigingen nodig.

Het airframe van de nieuwe Hercules is van standaard afmetingen. Het maximum laadgewicht is hetzelfde als dat van C-130H-30, maar die kan in voorkomend geval lading met meer volume meenemen. De G-988 is hier bezig met flare trials boven de Noordzee. Foto: Peter Janssen

Tekst: Willem Bogaard | Foto’s: Maartje Roos, AVDD

Op de Luchtmachtstaf aan de Binckhorstlaan in Den Haag wordt begin jaren nagedacht over de consequenties van wereldwijde inzet. Al snel is duidelijk dat er veel behoefte is aan luchttransport over lange afstand, en natuurlijk aan robuust materieel dat in diverse inzetgebieden kan worden gebruikt. Een aantal typen staat hoog op het verlanglijstje, waarvan één de Hercules is. In juli 1993 bestelt Defensie twee C-130H-30’s, de 4,57 meter langere variant van de – op dat moment – standaard C-130H. In februari 1994 en januari 1995 komen de toestellen in dienst bij het 334 Squadron. Omdat de inzet en aansturing van de Hercules verschilt van die van de overige toestellen van 334, en met het oog op nog twee bestelde C-130’s, wordt op 23 oktober 2007 het 336 Squadron opgericht. De aflevering van laat echter langer op zich wachten dan vooraf ingeschat.

In het voorjaar van 2006 arriveert de eerste van de twee ‘nieuwe’ C-130’s per boot vanuit Houston in Groot-Brittannië. Daar wordt het bij Marshall Aerospace tot begin dit jaar grondig onder handen genomen. Foto: Jon Hugill


8

Klokjes Tijdens de overdrachtsceremonie op Vliegbasis Eindhoven op 2 maart gaat staatssecretaris Jack de Vries in op het ingrijpende modificatie programma van de derde C-130. ‘De G-988 beschikt over state of the art-

M AT E R I E E L

techniek. De uitvoering van deze cockpit is uniek in de wereld. In vergelijking met de voor de C-130 zo karakteristieke analoge klokjes, is de digitale presentatie

Op de proef gesteld Nadat de staatssecretaris het vliegtuiglogboek in ontvangst neemt van de gezagvoerder, overhandigt hij het na zijn toespraak op zijn

Zeer bruikbaar Volgens commodore Paul Mulder is het ingrijpend verbouwde toestel nu helemaal geschikt om weer vele jaren dienst te doen.

ens succes uitgebreid op de beeldschermen voor de vliegers een stuk overzichtelijker en – door de flexibele instellingsmogelijkheden – ook gebruiksvriendelijker. Over het plaatje van de radar kan bijvoorbeeld een landkaart worden geprojecteerd en dat vergroot de situational awareness. De papieren kaart zal daarom waarschijnlijk niet veel meer worden gebruikt. Ook de satelliet com-

municatie zal een verademing zijn voor de bemanning. Overal ter wereld kan probleemloos met de thuisbasis worden gecommuniceerd. Nu nog gaat dat ingewikkeld via HF-lijnen en steunzenders waarvan de kwaliteit zeer wisselend is.’

beurt aan de Commandant Luchtstrijdkrachten. ‘Daarmee neem ik het toestel graag symbolisch in ontvangst’, zegt luitenantgeneraal Jac Jansen. ‘Ons geduld is even op de proef gesteld, maar nu is dan eindelijk het moment daar waarop we dit toestel kunnen verwelkomen. Onze ervaringen met de Hercules zijn zeer positief: het toestel is ongelofelijk flexibel en juist vanwege deze ervaring is de keuze gevallen op uitbreiding met twee extra C-130’s. Er is grote behoefte aan snel transport over lange afstanden naar moeilijk bereikbare gebieden, waar eventueel vijandelijkheden plaatsvinden. Onder deze omstandigheden komt de C-130 het best tot zijn recht. Ik wil graag iedereen complimenteren die aan de modificatie van dit vliegtuig heeft gewerkt. In het bijzonder spreek ik mijn dank uit aan het personeel van Marshall Aerospace, de medewerkers van de Defensie Materieel Organisatie en van het Commando Luchtstrijdkrachten. Het op standaard brengen van dit toestel was een complexe en veelzijdige operatie. Het is geen gemakkelijk traject geweest en het programma duurde langer dan gepland, maar het resultaat is indrukwekkend.’

‘Als Directeur Operaties ben ik heel blij met de uitbreiding van het aantal C-130’s. Het toestel heeft de laatste jaren bewezen zeer bruikbaar te zijn, voor allerlei soorten missies en bij allerlei operaties, van Afghanistan tot Rwanda, en van Haïti tot het eiland Jan Mayen op de Noordpool.’ De G-988 doorloopt nu de Operationele Test & Evaluatie fase, waarin wordt getoetst of het toestel voldoet aan de eisen van operationele opdrachten. Na succesvolle afronding van dit traject en de aflevering van de vierde C-130 later dit jaar, zijn beide stubbies – zoals de kortere standaard C-130’s wel te boek staan – operationeel inzetbaar. Dan volgt de modificatie van de beide lange Herculessen die dan eveneens worden voorzien van een digitale cockpit. •

C-LSK Jansen en staatssecretaris van Defensie De Vries krijgen uitleg van het Hercules-personeel over de G-988.

C-LSK Jansen houdt zijn toespraak op het platform van het 336 Squadron. Als de tweede C-130H is afgeleverd, zullen beide toestellen nog worden gedoopt.

9


INTERVIEW

Een dag op stap met ……………… ‘Wij leveren een goed product af, dag en nacht’ Binnen de Koninklijke Luchtmacht zijn veel verschillende banen te vinden. De één meer voor de hand liggend, de ander vrijwel onbekend. Korporaal 1 Martin van Lingen is chauffeur bij de afdeling Petrol, Oil & Lubricants op de vliegbasis Leeuwarden. Een dag aan de pomp voor de heli’s en F-16’s.

In hun lab beproeven de POL-medewerkers dagelijks de samenstelling van alle brandstoffen.

De “stalgeur” van de afdeling Petrol, Oil & Lubrication (POL) van het Leeuwarder 921 Squadron is onmiskenbaar. ‘De lucht van vliegtuigbrandstof is hier gewoon niet weg te denken’, verontschuldigt korporaal 1 Martin van Lingen zich. ‘Ondanks al onze voorzorgsmaatregelen ruik je hier altijd wel iets van diesel of kerosine. Het kleinste druppeltje op je bedrijfskleding en je ruikt die penetrante geur de rest van de dag.’ Vijfentwintig militairen ontfermen zich over de brandstoffen en de diverse bedrijfsstoffen van de Friese vliegbasis. Van Lingen is één van de twaalf chauffeurs op de Brandstoffengroep die ervoor zorgen dat de F-16’s en de Search and Rescue-helikopters hun dagelijkse vluchten kunnen maken. Buiten het vliegende materieel ondersteunen ze ook het militaire wagenpark van de vliegbasis. ‘We dieselen alles af wat hier zoal aan gronduitrusting rijdt. De gewone wagens kunnen zelf langs de pomp, maar voor de brede voertuigen als de E-one’s van de basisbrandweer en de sneeuwschuivers rijden we speciaal langs.’

Draaien Het tankwagenpark telt tien Struver Wulp brandstoftankopleggers met een capaciteit van veertienduizend liter brandstof, en twee zogenoemde bowsers van dertig kuub. In de eerste lentezon fonkelen de werkpaardjes alsof ze zo uit de showroom komen. De dienstdoende POL-chauffeurs beginnen hun dag met het bemonsteren van de diverse tankwagens. ‘We testen de F-34, de kerosine, op vervuilingen en de concentratie waterdeeltjes. De brandstof bevat dopes, een bepaalde chemische toevoeging die voorkomt dat de microdeeltjes water niet gaan kristalliseren in de F-16 vleugels. Daarom controleren we elk voertuig, elk brandstofpunt, ieder tappunt, elke dag weer op samenstelling en zuiverheid. Zo leveren we gegarandeerd een goed product af.’ Dodemansknop Van Lingen rijdt zijn combinatie naar een van de brandstofopslagen op de vliegbasis om kerosine in te nemen. Bij het bunkercomplex aangekomen, maakt de korporaal eerst de drie aardekabels van de oplegger vast. ‘Om eventuele statische elektriciteit weg te geleiden’, maakt hij duidelijk. ‘Een vonkje is wel het allerlaatste dat je wilt wanneer je bovenop een paar honderd kuub kerosine staat.’

Werken bij de POL is zeker geen negen tot vijf baan. Behalve de geplande dagelijkse vluchten, draaien de medewerkers ook avonddiensten, zoals hier om te ‘hotpitten’. Voor SAR en Quick Reaction Aler t-oproepen staat ook altijd iemand van de POL stand-by.


10

INTERVIEW

……………………………………………… POL-chauffeur Martin van Lingen Tekst: Ingmar Kooman | Foto’s: René Ketting, AVDD

‘Op en neer rijden tussen de platforms, de brandstofopslag en de POL tikt voor de kilometerstand niet echt aan. Maar onze tankwagens draaien des te meer.’

Vervolgens koppelt Van Lingen de zware tankslangkop aan de pomp. Hij knijpt de hendel van de brandstoftoevoer in waarop de brandstofpomp in een hels geratel uitbarst. Tergend traag kruipt de peilmeter op de brandstoftank naar de 28.000 liter, het maximale vulgewicht. De brandstofhendel fungeert als een dodemansknop: wanneer de bediener deze loslaat, stopt de brandstoftoevoer naar de vuistdikke tankslang. Niet geheel overbodig, geeft Van Lingen aan. ‘Het kan wel even duren. Ook al pompt ‘ie er duizend liter per minuut doorheen, wanneer je bowser helemaal leeg is, sta je hier toch al snel een half uur. In de kou, de zon en de regen.’ Gekkenhuis ‘Over het algemeen weten we iedere dag steeds wel zo’n beetje waar we aan toe zijn’, vertelt Van Lingen. ‘Ons planbord houdt ons op de hoogte van alle vliegbewegingen. Doorgaans tanken we twee keer per dag, voor de eerste en de tweede wave, de F-16’s bij in hun shelters. Aan het eind pakken we dan nog de SAR mee.’ Anders is het met grote oefeningen als Frisian Flag, zegt de POL-chauffeur. ‘Dan is het soms echt een gekkenhuis, met wel twaalf F-16’s en allerlei buitenlandse gasten. Op dat soort dagen gaat er heel wat peut doorheen: je bent bijna continue heen en weer aan het rijden om te tanken en te vullen. Maar juist die variatie van spoedklussen, piekperiodes en afwijkende types houdt het werk wel interessant.’ Bovendien is er de afwisseling van het werk overdag en ’s avonds. Want deze dag vliegen de F-16’s hun sorties ook in de avonduren. Dan komt ook een andere discipline binnen het POL-werk om de hoek kijken: het ‘hotpitten’. Daarbij krijgen de kisten hun brandstof terwijl ze met draaiende motor op het platform staan. ‘Veilig en snel werken zijn dan cruciaal’, benadrukt Van Lingen. ‘Binnen tien minuten moet het aankoppelen, tanken en loskoppelen gepiept zijn zodat ze weer door kunnen.’ Wegtikken Zes toestellen staan deze avond op de klantenlijst. Van Lingen en zijn collega’s korporaals 1 Martijn Nijenhuis en Dominic Meijers stellen zich met twee bowsers en een Wulp parallel langs de baan op in een zogeheten tankstraat. Op aanwijzing van een crewchief rolt de F-16 naar de juiste locatie, een paar meter van de dertig kuub’er af. De vlieger heft zijn gebalde vuisten als teken dat hij de besturingsinstrumenten heeft losgelaten. De crewchief seint naar de POL-chauffeur en de twee monteurs. Ze aarden de J-135 en koppelen de tankslang aan. De crewchief gebaart: draaien maar. Van Lingen herhaalt het signaal en start de brandstoftoevoer. De cijfers op de meter tikken weg, totdat ze op 5600 liter blijven staan. Snel koppelen de mannen de slang af. Wanneer deze kist weg taxiet, dient de volgende klant, de J-513, zich al aan. Een kleine tien minuten later en vijf kuub kerosine rijker rolt ook deze naar startbaan. Van Lingen werkt zijn administratie bij en springt in zijn dertigtonner. ‘Nog even volgooien en dan zit het erop.’ Terwijl hij zijn tankcombinatie langs de baanverlichting stuurt, klinkt alweer het gebulder van de eerste twee F-16’s die take off gaan. Het geluid van tevreden klanten. •

Terwijl een crewchief bezig is met onderhoudswerk, tankt de POL de F-16 bij.

Voor de AB-412 van het 303 Search and Rescue Squadron komt het tankpistool van stal.

Na het aftanken van de laatste avondvlucht werkt Van Lingen zijn tankstaat nog bij.

11


ACHTERGROND

Tanker Remote Vision System geeft

Nieuwe ogen voor KDC-10

De T-264 nog voor de modificatie. Onder de romp, net voor de tankboom is goed het camerahuis te zien waarin de nieuwe apparatuur van het TRVS is gemonteerd. Foto: Eric Vorstenbosch, Fotovlucht AVDD

Tekst: Arno Marchand

Foto: Arno Marchand

Foto: TNO

Woudt (l.) en Thomassen bij het camerahuis onder de romp van de KDC-10. De beelden die de drie camera’s van het surveillancesysteem maken verschijnen op drie bovenste monitoren op de regeltafel van de Boom Operator. Voor het stereoscopisch systeem gebruikt hij een 3D-bril waarmee hij de beelden van beide camera’s in een ander oog opvangt zodat de diepte goed in te schatten is.

In een strakke laag verf staat de T-264 op het platform van Eindhoven. De KDC-10 heeft net de D-check gehad in de Verenigde Staten en kan er weer even tegen. Behalve de zwarte letters op de romp die de witte vervingen, is aan de buitenkant niets anders te zien dan voorheen. De verandering zit dan ook aan de binnenkant, want in Nederland is het complete Remote Vision System van het toestel vervangen. Deze modificatie zorgt voor beter zicht voor de Boom Operator en minder storingen in de apparatuur tijdens Refueling-missies. DE VLIEGENDE HOLLANDER

12

Voor de ombouw van de twee voormalige Martinair DC-10’en begin jaren negentig, is destijds gekozen voor een Remote Aerial Refueling Operating System, kortweg RARO, als onderdeel van het Aerial Refueling System (ARS). Hierbij zit de Boom Operator net achter de cockpit. Op diverse tv-schermen verbonden met camera’s in de uitbouw onder de romp van de KDC-10, heeft de ‘boomer’ een prima beeld van wat er zich wat er zich rondom de refuelingboom van het tankvliegtuig afspeelt. Dit Remote Vision System (RVS, red.) was eenvoudiger te realiseren dan een station waarbij de Boom Operator direct zicht heeft op de ontvangende vliegtuigen, receivers, zoals in de KC-10 van de USAF.

ACHTERGROND

boomoperator perfect 3D-beeld ‘Het RVS was nu al zo’n vijftien jaar in gebruik, technisch verouderd, en kende relatief veel storingen met navenante kosten’, zegt kapitein Misja Woudt, maintenance manager KDC-10 bij de afdeling Transportvliegtuigen en wapensysteemgebonden support equipment van de DMO. ‘Behalve die storingen – en dat gebeurde soms diverse keren per missie - was voor ons de grootste beperking het onderscheidend vermogen om verschillende zaken goed waar te nemen’, vult adjudant Dieter Thomassen van het 334 Squadron aan. ‘Met het RVS genereerde het systeem 256 grijstinten, en dat gaf ons onder bepaalde omstandigheden beperkingen in met name de schaduwgebieden. Daar hadden we veel last van, aangezien de receivers onder de staart van de KDC-10 hangen. Als de receptacle (vulopening, red.) dan niet te zien was, konden we geen contact maken. Dan moesten KDC-10 en formatie de “hoek om”, waardoor je als Boom Operator met een andere invalshoek van de zon weer zicht kreeg op wat je deed.’ Van-de-plank In 2003 komt de opdreacht om het RVS te moderniseren, waarvoor een tweesporenbeleid wordt opgezet: één bij Boeing, de andere in Nederland bij TNO. Woudt: ‘Boeing bleek erg duur, terwijl TNO voor ongeveer de helft van de prijs hetzelfde kon maken. Tevens konden we in eigen land makkelijker afspraken maken over het eigendomsrecht dat nu bij Defensie ligt.’ Het duurt ongeveer een jaar voordat TNO een

proefopstelling van het Tanker Remote Vision System (TRVS) klaar heeft. Daarvoor gebruikt het zoveel mogelijk bestaande producten om de kosten zo laag mogelijk te houden. ‘Alles moest daarbij wel aangepast worden om te voldoen aan de elektromagnetische eisen en omgevingscondities zoals trillingen en enorme temperatuursverschillen’, zegt Woudt. KLM is verantwoordelijk voor de integratie en certificatie van het door TNO ontwikkelde TRVS in de KDC-10. Hieronder vallen aspecten zoals sterkte, berekeningen, koeling en energieverbruik. Zowel TNO als KLM waren destijds beide betrokken bij de ombouw van DC10 naar KDC-10. Woudt: ‘De KLM heeft daarmee een belangrijk aandeel in het proces gehad.’ Zwart-wit Het nieuwe TRVS bestaat uit twee camerasystemen. Het eerste is een surveillancesysteem. opgebouwd uit drie camera’s die samen een hoek van meer dan honderdtachtig graden – het gebied achter en onder het tankvliegtuig – in de gaten houden. Daarnaast is er het stereosysteem, gevormd door twee camera’s op een afstand van vijftig centimeter van elkaar. Ze zijn gericht op het uiteinde van de boom en leveren beelden in zeer hoge resolutie en met een enorme contrastgevoeligheid. Zowel bij volledige duisternis als recht tegen de zon in, ontstaat daardoor een perfect driedimensionaal zicht op de receiver, volgens TNO zelfs drie keer nauwkeuriger dan met het blote oog. De Boom Operator draagt een 3D-bril waarmee hij de zwart-wit beelden van v beide camera’s in een ander d oog opvangt. ‘Kleur levert voor v deze functionaliteit geen meerwaarde, en bovendien is m met zwart-wit een hogere conm trastwaarde – en daarmee grot ter onderscheidend vermogen t – te behalen. TRVS beschikt

Foto: Arnoud Schoor, Fotovlucht AVDD

nu over veel meer grijstinten, te weten 4096’, zegt Thomassen, in het dagelijks leven senior Boom Operator/Loadmaster instructeur. Medio 2004 wordt de proefopstelling in het vrachtruim van een KDC-10 ingebouwd voor een aantal testvluchten. De resultaten zijn veelbelovend en in 2007 is het systeem gereed voor inbouw. Woudt: ‘Het was de bedoeling TRVS in te bouwen in combinatie met de Cockpit Upgrade-modificatie. Maar vanwege de vertraging van dat project is in overeenstemming met ALTO (Afdeling Luchttransport en Tanker Operaties van de Staf CLSK, red.) besloten om TRVS separaat in te bouwen. ‘Dat duurt ongeveer zes weken’, zegt Thomassen: ‘ Vier weken voor de ombouw van het RARO-station, en twee weken voor de inbouw in het vliegtuig. Het ongeveer duizend kilo zware RARO-station werd uitgebouwd waardoor de KDC-10 inzetbaar bleef voor vracht- en passagiersvluchten. Om de weight and balance in het toestel niet te verstoren, is de tankboom die ongeveer even zwaar weegt eraf gehaald.’ Toeters en bellen Na de modificatie van de T-235 in november 2009 en de certificering in de volgende maand, volgt het inbouwen van TRVS in de T-264 in maart 2010. Thomassen vindt het een perfect systeem. ‘Vanuit het oogpunt van de operator geeft dit tweehonderd procent verbetering. Ook in het donker. De oude camera’s gaven een blooming-effcet; helder licht dat bijvoorbeeld in en op de receptacle schijnt vormt daarbij een grote witte vlek. Nu heb je daar totaal geen last meer van. De detaillering van de receptacle is geweldig. Ik ben er heel blij mee.’ Woudt deelt dat gevoel. ‘Waar je in het verleden onder bepaalde condities geen refueling kon uitvoeren, kan je nu op een veilige manier contact maken met een receiver. De opdracht van TNO was verbeter het RVS zonder toeters en bellen. Daarin zijn ze honderd procent geslaagd.’ •

De T-235 nog voor de modificatie met TRVS. Het systeem staat in de belangstelling vanwege een tender van de Amerikaanse luchtmacht voor het KC-X tankerprogramma, een opdracht voor 175 toestellen om de vloot van KC-135’s van de USAF te vervangen. TNO presenteerde TRVS eind maart op een conferentie van de militaire en industriële gemeenschap in de VS.

Drie beelden van de stereocamera. De Orange Lion van het F-16 Demoteam tankt tijdens de certificatievlucht in 2009 van de T-235.

13


MINISERIE

‘Veilig landen, onder alle omstandigheden’ Tekst: Ingmar Kooman | Foto’s: Ruud Mol, AVDD

‘Zowel bij een vlak zeetje onder een stralende zon, als in een vliegende storm in het donker, de VDO moet er staan.’

Vliegdekofficier: Functie: Vliegdekofficier (boord- en scheeps-VDO)

Nu de Lynx onder het Defensie Helikopter Commando (DHC) valt, maakt ook het maritiem optreden deel uit van het CLSK. Niet alleen de werkzaamheden, maar ook de functies zijn daarbij anders dan de KLu gewend was. De afgelopen maanden passeerde een aantal van deze functies rond de Lynx de revue in een serie. In deze slotaflevering vertelt eerste luitenant der mariniers Jan Slootweg over de werkzaamheden van de Vliegdekofficier. Vluchteenheid De ‘heliclub’ van vlieger, tactisch coördinator, sensor operator, VDO en zeskoppige boordvliegploeg haakt gedurende een uitzending aan bij een scheepsbemanning om de missie te ondersteunen met een Westland SH-14D Lynx.


14

Aantal: zes boord-VDO’ers, met invoering NH90 groeiend naar tien Eenheid: 860 Squadron ‘De marine vergroot je wereld’, die wervingsslogan van de KM is zeker van toepassing op Jan Slootweg. Als marinier en onderofficier doorliep hij het hele spectrum aan marinierstrainingen, vervulde hij tal van functies en ging hij verscheidene keren op uitzending. In 2008 leek hij, inmiddels eerste luitenant der mariniers, in rustiger vaarwater te komen met een bureaubaan op De Kooy. Maar het Hoofd helikopter handling maritiem wachtte nóg een horizonverbreding. Met de oprichting van het Defensie Helikopter Commando (DHC) maakte de marinier de overstap naar de luchtmacht. Op papier uiteraard. Want eens een marinier, altijd een marinier. In zijn huidige functie bij 7 Squadron draagt Slootweg ondermeer de verantwoordelijkheid voor de opleiding van nieuwe vliegdekofficieren. Deze sergeant-majoors leiden de take off en landing van helikopters aan boord van marineschepen in goede banen. Of beter: belijningen. ‘Het helidek heeft voor ieder type helikopter namelijk specifieke lijnen die de veiligheidsbegrenzingen aangeven’, maakt Slootweg duidelijk. ‘Zo kunnen we niet alleen kisten als de Lynx of de Sea King veilig kwijt op dek, maar ook een Chinook.’ Groen licht ‘Als vliegdekofficier (VDO, red.) ben je de link tussen de helikopter en het schip’, vertelt Slootweg. ‘Het is een samenspel van de vent die het kan uitleggen en de vent die de kist moet neerzetten.’ Voor iedere vertrek- en landingsprocedure

MINISERIE

controleert de VDO al zijn hulpmiddelen. ‘Voor de vliegbriefing loop je de verbindingen, de lampen op het helidek en de zogeheten Glide Path Indicator na. Deze GPI is een richtlicht dat de vlieger wijst op de juiste benaderingsroute. Ook controleer je samen met de wachtofficier op de brug de wind- en kompasmeters. Stuk voor stuk zijn het “no go items”; doet één van deze hulpmiddelen het niet, dan gaat de vlucht niet door.’ Drie kwartier voor een landing of take off maakt de VDO deze controleronde over het helidek. Hekwerken gaan plat, touwen worden gespannen. Als alles in orde is geeft de VDO’er door aan de brug dat het helidek gereed is voor vliegoperaties. Als de heli een mijl van het schip verwijderd is, vraagt de VDO het groene licht aan. ‘De officier van de wacht houdt het schip op de juiste koers en vaart. Je wilt niet “in de draai” opstijgen of landen’, zegt Slootweg, ‘dan is de wind te onvoorspelbaar.’

Vertrouwen ‘De deining en de windomstandigheden maken iedere landing weer anders’, legt de oudVDO’er uit. ‘Afhankelijk van het type schip en helisoort hanteer je bovendien weer andere Ship-Helicopter Operational Limits ofwel SHOL’s. Dat zijn de marges waarbinnen een heli gegeven een zekere wind, veilig aan dek kan komen. Op “de achteruit”, het helidek, sta je fysiek oog in oog met de vlieger’, vertelt de marinier. ‘Met marshall-signalen dirigeer je de kist van en naar het dek. Je zoekt naar een rustmoment, de tijdsspanne waarin het schip zo stabiel mogelijk ligt. Met “voice” geef je de vlieger de relatieve windhoek en windsterkte door. Je let erop dat de man of vrouw in de kist dat ook terugleest. Dat is belangrijk, want na twee uur vliegen is een vlieger ook moe. Dreigt een situatie onveilig te worden, bijvoorbeeld wanneer de heli te hard of vanuit een verkeerde aanvliegroute komt aanvliegen, dan kun je de landing afblazen. Bij een deklandingsprocedure vertrouw je volledig op elkaar.’

Groene man voor groen licht

De VDO bepaalt voor de heli het beste rustpunt tussen deining en wind.

Aardappelschillen Binnen het VDO-werk zijn er twee bloedgroepen: de scheeps-VDO afkomstig uit de vloot en de boord-VDO van het Korps Mariniers. De eerste vervult het zogenoemde heli handling incidenteel bovenop de reguliere werkzaamheden aan boord. De boord-VDO verricht zijn werkzaamheden als onderdeel van een uitgezonden vluchteenheid. ‘Interessant werk’, stelt Slootweg. ‘Een marinier ziet zo weer heel andere plekjes van de wereld.’ ‘De samenwerking binnen een vluchteenheid was en is voor mij iets vanzelfsprekends’, blikt de marinier terug op zijn eigen VDO-tijd tussen 2000 en 2004. ‘Je hebt drie man op de heli, zes man boordvliegploeg jij als VDO. Drie eilandjes, maar je vormt gedurende je uitzending samen één archipel. Iedereen kan elkaar helpen en dan ben je samen op tijd klaar. Je kunt er ook voor kiezen om zelf op tijd in je rek te gaan liggen. Maar dan kunnen het hele lange vier maanden op zee worden.’ Bovendien moet de bemanning vaak ook wennen aan de komst van een vluchteenheid. De marinier is binnen dat gezelschap helemaal een buitenbeentje, vertelt Slootweg. ‘Doorgaans ben je de enige “groene” man aan boord. Maar dat heeft ook voordelen. Je kunt rechtlijniger denken. Buiten de heli heb je namelijk verder niks met het schip te maken en ik kan de heli awareness bij de bemanning waarborgen. Zo moet het helidek schoon zijn en mag er aan dek niet gerookt worden, ook wanneer bemanningsleden niet bij de vliegoperaties betrokken zijn. Gooit iemand vlak voor of zelfs tijdens een deklandingsprocedure aardappelschillen overboord, dan is ‘ie voor mij. Veiligheid gaat immers voor alles, ongeacht de strepen.’ •

Op ‘de achteruit’ – het helidek – draagt de VDO een vliegoverall (bij zeewatertemperaturen onder 14 graden een floatation overall), reddingsvest, scherfbril en een felgekleurde helm. Hij staat in direct contact met zowel de vliegende bemanning als de brug. Om zijn middel draagt hij een VDO-kast waarmee geschakeld kan worden tussen het schip en de de heli. 15


R E P O R TA G E

300 Squadron zet Luchtmobiele

Chinooks te Tekst: Arno Marchand | Foto’s: Joyce Stevens, AVDD

Op zich is het niets bijzonders wanneer twee Chinooks in de schemering iets ten noorden van de vliegbasis GilzeRijen vliegen. Wanneer ze daar niet landen maar hun landingsgestel haast neerzetten op het water van de Bergsche Maas, is er zeker sprake van een niet alledaags gezicht.


16

R E P O R TA G E

Brigade af in Bergsche Maas

water Tijdens de oefening Falcon Electric heeft een groepering op gewelddadige wijze de elektriciteitscentrale in Geertruidenberg bezet. Om de situatie te verkennen dropten twee Chinooks op dinsdagavond aanvalsboten, duikers en zogenoemde pathfinders in de Bergsche Maas. Deze bemanningen voerden hierna een verkenning van de centrale uit. Na een observatie van twaalf uur konden ze met de verzamelde informatie een plan van aanpak formuleren om de elektriciteitscentrale te ontzetten. Op woensdag voerden twee Chinooks een air assault uit waarbij twintig militairen van 11 Geniecompagnie zijn afgezet op het binnenterrein van Amercentrale. Door de plotselinge aanval vanuit de lucht overmeesterden

de militairen de bezetters en voorkwamen ze dat de elektriciteitscentrale werd opgeblazen. Deze spectaculaire oefening maakt deel uit van het trainingsprogramma van het Defensie Helikopter Commando en de 11 Luchtmobiele Brigade (Air Assault). Deze zijn op korte termijn wereldwijd inzetbaar bij crises en calamiteiten. Beide eenheden oefenen daardoor regelmatig gezamenlijk. •

17


ACHTERGROND

Herinrichting militair luchtruim

Puzzelen met vliegtuigen Tekst: Ingmar Kooman | Foto’s: Simone van Es, AVDD

Defensie heeft op 11 maart een stukje van haar militaire luchtruim opgegeven ten behoeve van de civiele luchtvaart. Het internationale AMsterdam-RUhrFRAnkfurt (AMRUFRA)-project mondt voor Nederland uit in een vrij ingrijpende wijziging van de luchtverkeersstromen. Maar betekent minder militair luchtruim ook minder werk voor de militaire luchtverkeersleiding op het Air Operations Control Station (AOCS) in Nieuw Milligen? Allerminst. Luchtverkeersleiders vertellen hoe ze omgaan met de herverdeling van ‘hun’ luchtruim.

Uiterlijk oogt de Ops room van de militaire luchtverkeersleiding op het Air Operations Control Station (AOCS) in Nieuw Milligen niet anders dan gewoonlijk. In het gedempte licht bestuderen luchtverkeersleiders hun radarschermen, wisselen ze vluchtgegevens uit en praten ze hun vliegende klanten als vanouds naar de juiste routes en afslagen op de luchtige snelweg. Maar een deel van die afslagen en trajecten ligt sinds 11 maart

op heel andere plaatsen. Op die datum, een uur na middernacht Nederlandse tijd, heeft de militaire luchtverkeersleiding een deel van het eigen luchtruim opgegeven ten bate van het commerciële luchtverkeer. De in de driehoek Amsterdam-Ruhrgebied-Frankfurt ontstane nieuwe oostelijke vertrekroute vanaf Schiphol is bedoeld om de civiele luchtverkeersstromen verder te optimaliseren. Het zogenaamde AMRUFRA-project heeft ook grote betekenis voor de dagelijkse werkzaamheden op het AOCS, vertelt majoor René Kuntzel, die samen met zijn collega majoor Victor van Kempen de geesten en de techniek moest voorbereiden op de omschakeling. ‘In totaliteit geven we zes procent van ons militaire lucht-

Van Rootselaar: ‘Je moet hier nog altijd ogen op steeltjes hebben, dat is niet veranderd.’

ruim op. Dat raakt vooral vliegbasis Volkel. De luchtverkeersleiding voor dat gebied boet aardig in aan flexibiliteit.’ Treintje Dat beaamt kapitein Marcel van Rootselaar, die als radar approach controller op het cluster zuid dagelijks het vertrekkend en aankomend verkeer rondom Volkel coördineert. ‘RAPCON zuid is een relatief klein, maar wel druk bevlogen gebied’, legt hij uit. ‘Je wilt je vliegtuigen zo kort mogelijk achter elkaar laten binnenkomen of vertrekken. Nu het civiele luchtruim dichter langs Volkel loopt, moet je als approach

Kuntzel: ‘Ook de techneuten hadden een flinke kluif aan de aanpassing van het vluchtinformatiegebied. Andere begrenzingen van het luchtruim raken aan de ruggengraat van onze luchtverkeersleidingssoftware.’


18

ACHTERGROND

controller gewoon wat meer zoeken naar mogelijkheden om zo’n “treintje” samen te stellen. Je moet hier nog altijd ogen op steeltjes hebben, dat is niet veranderd.’ Lappendeken Om het naderend vliegverkeer voor Volkel niet teveel te benadelen, is de zogenoemde Napro area gecreëerd. Dit nieuwe stukje militaire vlieggebied strekt zich vanaf Volkel uit naar het Duitse district Kleef en ligt binnen het werkgebied van Luchtverkeersleiding Nederland en de Deutsche Flugsiche-

rung. Een voorproefje van wat komen gaat, stelt kolonel Jan-Paul Apon, binnen de KLu de eindverantwoordelijke voor het AMRUFRA-project. ‘In deze zogeheten Functional Airspace Blocks zijn niet de landsgrenzen bepalend, maar het praktisch gebruik door het vliegverkeer. Zo gaan we de komende jaren binnen Europa steeds meer stukjes luchtruim aan elkaar knopen.’ ‘Het luchtverkeer in West-Europa wordt nu nog aangestuurd door een lappendeken aan verkeersleidingsstations’, licht Kuntzel toe. ‘Tussen die stations moet veel geco-

Fokkens: ‘Vooralsnog is het gebied waar onze F-16’s boven land kunnen spelen een stuk kleiner. Dat geeft wel een knauw in je trots.’

Commelin: ‘Het is een nieuwe mindset, maar het schakelen gaat elke dag gemakkelijker’

ordineerd worden. Dat kost mankracht, tijd en geld voor zowel de instanties als de luchtvaart. Het uiteindelijke doel is één gemeenschappelijk Europees luchtruim, het Functional Airspace Block Europe Central. Dan kun je veel efficiënter werken: schouder aan schouder, met dezelfde apparatuur en dezelfde procedures.’ Postzegel De ‘Europese eenwording’ op luchtruimgebied is nog slechts een vlekje aan de horizon, maar met AMRUFRA is een eerste stap gezet. Na maanden van voorbereidingen, voorlichtingsbijeenkomsten en simulatortrainingen ligt de bal nu bij de praktijkmensen van het AOCS. ‘Voor de vlieger is het zondermeer prettig dat hij of zij niet steeds met verschillende instanties te maken heeft’, zegt eerste luitenant Nelleke Commelin. Maar voor en route controllers Commelin is de omschakeling nog wel even wennen, erkent ze. ‘We zitten echt nog in de ontdekkingsfase.’ Haar collega, eerste luitenant Maurits Fokkens, steekt zijn gevoelens niet onder stoelen of banken. ‘Als luchtverkeersleider is je hoofdtaak communiceren. Maar daar is nu een hele zwik aan regels en procedures bij gekomen. Je praat een vliegtuig niet zomaar meer op basis van je ervaring van A naar B. Dat is eerlijk gezegd wel even schakelen. Alle routine zul je weer opnieuw moeten opbouwen.’ Commelin beaamt dat: ‘Het is soms weer even puzzelen. Daarom moet je nu veel verder vooruit denken.’ Wisselgeld Apon, zelf ook met een luchtverkeersleidersachtergrond, heeft wel beeld bij de kritische kanttekeningen van de werkvloer. ‘Het luchtruim wordt hoe dan ook complexer. Iedereen moet zich weer nieuwe routines eigen maken. Maar ondanks dat leerproces houdt iedereen duidelijk oog voor de primaire taakstelling van het AOCS: het veilig, vlot en ordelijk begeleiden van het luchtverkeer.’ Met AMRUFRA levert Defensie zes procent van haar luchtruim in. In eerste instantie profiteert vooral de civiele luchtvaart daarvan, maar de militaire luchtvaart blijft evenmin met lege handen achter, verzekert Apon. ‘Op termijn worden we hiervoor ruimschoots gecompenseerd. Als “wisselgeld” voor het luchtruim dat we afstaan, krijgen onze F-16’s de beschikking over een grensoverschrijdend Nederlands-Duits oefengebied dat twee maal zo groot is. We raken op papier misschien zes procent luchtruim kwijt, maar we vliegen er uiteindelijk geen mijl minder om.’ •

19


R E P O R TA G E

Een eeuw vliegveld Gilze-Rijen

‘It takes two to tango’ ‘11 maart 1910 is een belangrijke dag in de historie van

Tekst: Lobke Degenaar | Foto’s Leonie Voets-Van Helmond, AVDD

de vliegbasis. Het vormt een keerpunt in de bestemming van de Molenheide, van grasveld naar luchtvaartterrein. Gilze-Rijen is daarmee het oudste vliegveld van Nederland en met dat prille begin heeft een belangrijke ontwikkeling voor de Nederlandse luchtvaart plaatsgevonden.’ Dat zijn de woorden van de Commandant Defensie Helikopter Commando commodore Theo ten Haaf op de dag dat ‘Gilze-Rijen’ haar eeuwfeest viert.

Formatie van de SKVH boven Gilze-Rijen met de Beaver, twee Piper Super Cubs en een Fokker S.11 Foto: Arnoud Schoor, Fotovlucht AVDD

Er schijnt een waterig zonnetje in de ochtend van 11 maart. Op het paradeterrein voor het bedrijfsrestaurant op vliegbasis Gilze-Rijen staan de squadrons netjes opgesteld. Klaar voor de ceremonie ter viering van het honderdjarige bestaan van hun vliegveld Gilze-Rijen. Een oranje parachute bedekt een kunstwerk dat speciaal voor deze festiviteit is ontworpen en op het punt staat onthuld te worden. De drumfanfare van de Kapel van de Koninklijke Luchtmacht zorgt in de winterkou voor een warme noot. Commandant Defensie Helikopter Commando commodore Theo ten Haaf, koos ervoor om de feestelijke dag aan te vangen in gezelschap van eigen personeel. ‘Immers, zij zijn het echte kapitaal van de organisatie’, zo laat de staatssecretaris van Defensie Jack de Vries ’s middags weten in zijn rede. Onder het selecte groepje genodigden dat het ochtendprogramma bijwoont, bevinden zich leden van de Traditiekamer, de Vereniging Oud Indië Militairen en postactieven. Zij benadrukken met hun aanwezigheid nog eens extra de historische reden van het samenzijn op deze dag: een eeuw vliegveld Gilze-Rijen.

O 11 maartt 1910 richten Op i ht een paar zakenlieden k li d en lluchtvaartenthousiastelingen ht t th i t li dde ‘E ‘Eerste t Nederlandsche Vliegvereeniging’ op. Op 29 juli 1910 vindt de eerste vlucht plaats vanaf Molenheide met een Blériot. In augustus 1910 stelt de vereniging voor het eerst haar terrein open voor het publiek voor een vliegdemonstratie. Afbeelding: Uit collectie Traditiekamer Gilze-Rijen


20

Wereldoorlogen Maar de militaire geschiedenis gaat nog verder terug. Al in 1831 zijn er militairen gelegerd in het Kamp te Reyen, in de buurt van de dorpskern Rijen. Tijdens de opstand van de Zuidelijke

R E P O R TA G E

Genodigden kijken vanaf het paradeterrein bij het bedrijfsrestaurant naar een formatie van Alouette III, Apache, Chinook en Cougar.

Ze bouwen er een commercieel vliegveld met een windzak – Vliegkamp Molenheide – met een hangaar en op 11 maart 2010 komt de goedkeuring voor de vereniging per Koninklijk Besluit. De ENV wordt een vrucht- Foto: Uit collectie Traditiekamer Gilze-Rijen bare opleidingsgrond Molenheide was vooral in gebruik als opleidingsveld voor aankomende militaire en burgervliegeniers. Op 11 augustus 1913 landt luitenant W.C.J. Versteegh er met zijn voor leerling-vliegers Farman voor het eerst. en schaft eigen vliegmachines aan, waaronder een Blériot. Niet voor niets De Eerste Wereldoorlog veroorzaakt de Na de oorlog concentreert het Directoomslag van civiel naar militair gebruik. raat der Nederlandse LuchtstrijdkrachMilitairen van de in 1913 opgerichte ten diverse vliegopleidingen op het veld Luchtvaartafdeeling, met types als de Tiger Moth, Fokker Gilze-Rijen wordt in 1943 en 1944 diverse keren gebombardeerd door nemen het vliegterrein S.11 en Harvard. In de jaren zeventig de Geallieerden. Op 27 oktober 1944 bevrijden Polen het gebied. In de over, en gebruiken het treedt de NF-5 in dienst, twee decenopbouwperiode brengen koningin Wilhelma en prinses Juliana een bezoek als vooruitgeschoven nia later gevolgd door de F-16. Midden aan Breda en landen met een Dakota op het vliegveld. post van de bakermat jaren negentig verdwijnen de straaljaSoesterberg. Vanaf de gers en nemen helikopters hun plaats Molenheide worden in. Uiteindelijk resulteert het op 4 juli verkenningvluchten uit2008 in de oprichting van het Defensie gevoerd langs de Duitse Helikopter Commando. ‘Vliegbasis Gilen Belgische grens. ze-Rijen behoort nu tot de modernste Ook in WO II vormt het vliegbases van Europa’, zegt Ten Haaf inmiddels sterk uitgevoor de onthulling van het kunstwerk. breide vliegveld een be‘Met onze helikopters en personeel langrijke startplaats. De leveren we een onmisbare bijdrage aan Duitse bezetter gebruikt missies over heel de wereld.’ Aan de Fliegerhorst Gilze-Rijen nut en noodzaak van helikoptercapacivoor bombardementsteit twijfelt ook De Vries geen moment. vluchten naar Engeland. ‘Binnenkort* ronden wij de Defensie Geallieerden reageren Verkenningen af over mogelijke toemet bombardementen komstscenario’s voor de krijgsmacht, op het vliegveld en de en zullen ook de rijksbrede plannen naburige dorpen Hulten, bekend worden. Het zal u niet verbaFoto: Uit collectie Traditiekamer Gilze-Rijen Gilze en Rijen. zen dat ik daarbij uitga van het huidige Nederlanden trekken vanuit dit kamp de troepen van Koning Willem I ten strijde, voor een tiendaagse veldtocht tegen de Belgen. Maar het zijn geen militairen die op de Molenheide het pionierswerk in de luchtvaart verrichten. In de buurt van Etten-Leur maakt op 27 juni 1909 voor de eerste keer een vliegmachine een vlucht boven Nederland. Een paar zakenlieden en luchtvaartenthousiastelingen zien in deze spectaculaire gebeurtenis aanleiding een geschikte plek te zoeken voor de oprichting van de Eerste Nederlandsche Vliegvereeniging, kortweg ENVV. Locatie: de Molenheide gelegen aan het Molenpad tussen de dorpen Gilze en Rijen.

21


R E P O R TA G E

Viering 100 jaar Vliegveld Gilze-Rijen De vliegbasis besteedt de nodige aandacht aan het honderdjarige bestaan. Vanaf maart wordt een wisselende fototentoonstelling ingericht die de afgelopen eeuw in een achttal thema’s in beeld brengt. Een compilatie hiervan is tijdens de Luchtmachtdagen te zien op het tentoonstellingsterrein. De historische datum van 11 maart is gevierd met de onthulling van twee gedenktekens en fly by’s van DHC-helikopters en de vloot historische toestellen de Stichting Koninklijke Luchtmacht Historische Vlucht (SKHV). Het kunstwerk dat ’s ochtends wordt onthuld, is geplaatst naast het bedrijfsrestaurant van de vliegbasis en bevat twee delen. Het grondwerk bestaat uit keramische zuilen met verwijzingen naar het verleden zoals de Molenheide, begrensd gebied en de verkeerstoren. Het draagt een bovenwerk van gestraalde glazen platen met daarin de diverse vliegtuigtypen in een tijdslijn. De twee glasplaten symboliseren beweging in het luchtruim (foto boven). Tijdens de middagceremonie is een gedenkteken onthuld op een bijzondere plaats, namelijk vlakbij de verkeerstoren, daar waar zich vroeger de hoofdpoort bevond. Het gedenkteken bestaat uit een grote zwerfkei met plaat die symbool staat voor de krijgsmacht die overal ter wereld inzetbaar is, met daarop een tekst van Leonardo da Vinci. (foto onder). Tot slot komt later dit jaar een herinneringsboek uit. Hierin staat uitgebreid de rijke historie van het vliegveld opgetekend in woord en beeld.

Onsequat, O On Ons nnsequat equat, equ t co conse consecte ns ccte nse te e eeu eugait ugai ggaai ait iipis p null pis nu nullam llla lam iin n uutatem tat ta tatem aatteem m elent ill eeu eui uui eel lent ent en nt ni nnismod smodd eu smo eu feui feui ui bla bla faci ffacidunt aaci ciddun unt utpatue utpa patue conulputate zzrilit exerat. Utt w wisi con nuulp ullp lpu uta ut ta tate tate te facil ffac a iill eum zz ac zzril rilit ril it exx exe exer rrat aat. U issii isi is tatummo alit, tat ta atum at uumm mm m mo ddolore oollore olo lorre lo e tie ttiie i ti ttismod ismo s d ero sm ero dolorper d orp dol r per er ali it,, co con oonn ullum veraestrud molorero veniam velenibh ull l um ver veraes aesstru trudd molo m olo olorer lorer reroo od od ttem em m ve ven e iam ve elen le eennib ibbhh ibh iriuscilis augiati ett vel el ir rius usccil us illis is dip ddipit di ip ipit i aug aau uuggiat iiaat ati ti on oonsequi. nnse se seqquii.

ambitieniveau biti i van d de k krijgsmacht. ij ht V Vrede d is niet vanzelfsprekend, en ook niet voor niets.’ (* op moment van schrijven zijn zowel de Verkenningen als Rijksbrede Heroverwegingen nog niet bekend gemaakt, red.) De getraindheid van crews bijvoorbeeld is essentieel voor het welslagen van de operaties in Afghanistan. Het veelvuldig oefenen van procedures en vaardigheden onder verschillende omstandigheden is dus belangrijk. Dat gebeurt in Nederland, maar ook daarbuiten om de directe omgeving zo veel mogelijk te ontlasten. Door de komst van het DHC is de beleving van de omgeving wel veranderd. Er wordt meer geluid geproduceerd en daar


22

reageert de bevolking ook anders op. ‘Wij zijn niet blind voor die overlast’, aldus de commandant. ‘We nemen maatregelen om het geluid zo veel mogelijk te beperken. Zo werken we aan het omleggen van vliegroutes en schaven we aan procedures. Voor Tilburg Tilbu heeft dit al tot T aanzienlijke resultaten aaanz geleid. We werken nog gel g aan verbeteringen voor aaa de kernen van Gilze en Rijen’. R Lasten en lusten La G l kki k Gelukkig kenmerkt kt de omgeving van de basis zich door groot draagvlak voor de luchtmacht. Dat blijkt ook uit de

Commandant DHC Ten Haaf opent op 2 maart de fototentoonstelling in het bedrijfsrestaurant.

aanwezigheid van lokale bestuurders op deze feestelijke dag zoals burgemeester René Roep van de gemeente Gilze en Rijen. Dat komt vooral omdat de vliegbasis naast overlast ook zorgt voor een positieve bijdrage aan de omgeving. Al in de jaren veertig en vijftig brengt de basis de omgeving onbetwistbare economische voorspoed. De komst van het DHC in de afgelopen periode, geeft een duidelijk impuls aan de gemeente. Het zorgt voor verjonging en het maakt de gemeente aantrekkelijk voor technische bedrijven om zich te vestigen. Uiteraard speelt bij het verkrijgen van steun ook de aanwezigheid van luchtmachtmilitairen in de omgeving een rol van betekenis. De 2100 medewerkers van de vliegbasis, ruim een kwart van het totaal aantal medewerkers van de luchtmacht, doen in lokale winkels hun boodschappen, dragen sociaal gezien bij aan een bloeiend verenigingsleven en hebben behoefte aan woningen. De omgeving van de vliegbasis draagt dus niet alleen de lasten, maar geniet ook de lusten van de vliegbasis. De wens van burgemeester Roep is om constructief in overleg te blijven en de omgeving goed geïnformeerd te houden, zodat de basis ook in de toekomst haar belangrijke rol kan blijven behouden. De vliegbasis en haar omgeving, personeel en materieel, landmacht en luchtmacht, hebben elkaar allemaal nodig om de klus te klaren. ‘It takes two to tango’, zijn de woorden van de staatsecretaris aan het eind van de dag. En daarmee is eigenlijk alles gezegd. •

JOURNAAL BEL bergt Cougar

Bemanning ontvangt gevechtsinsigne Foto: 1(NLD) ATF

Dee bemann bemanning van n de Coug Cougar die eind 2009 een noodlanding moest maken nadat ze vanaf de grond waren beschoten, ontving op 23 januari het gevechtsinsigne. De toenmalige Commandant Air Task Force, kolonel Peter Tankink, reikte de onderscheiding uit aan kapitein Rik, eerste luitenant Dominique, sergeant Stephan en korporaal 1 Sander. Op 10 december werd de Cougar nabij de Forward Operating Foto: BEL Base vanaf de grond beschoten met kleinkaliberwapens waarbij schade aan het aandrijfsysteem ontstond. De vliegers waren genoodzaakt het toestel snel aan de grond te zetten op deze Amerikaanse vooruitgeschoven basis Frontenac. ‘De bemanning heeft als team bijzonder professioneel gehandeld’, zo verklaarde Tankink. ‘Door hun teamwork zijn niet alleen slachtoffers voorkomen maar is de Cougar behouden gebleven. Een unieke prestatie.’ Na inspectie bleek de helikopter niet ter plaatse te repareren, en recovery over de weg was niet mogelijk. Na overleg met het Joint Support Detachement (JSD, zie inzet) werd de Mi-26 Halo ingezet voor de berging, die verder werd geregeld door Bureau Externe Ladingen (BEL) in Schaarsbergen. Zij zijn als enige bevoegd om ladingen die geen clearance hebben, te mogen voorbereiden en aanhaken als luchtvracht. Met een voorbereidingstijd van enkele dagen vertrekken kapitein Rolf en sergeant-majoors Wietze en Alex op 15 december naar KAF, om de dag erna een verkenning uit te voeren met de Halocrew. Op de 17de komt de Halo naar Frontenac om met twintig meter lange staalkabel en een tien meter lange strop de Cougar op te tillen, en veilig naar KAF terug te vliegen. In de loop van december is de beschadigde Cougar naar Nederland vervoerd.

Tweedaagse Militaire Prestatie Tocht De inschrijving voor de Tweedaagse Militaire Prestatie Tocht (TMPT) is geopend. Deze 62ste prestatietocht vindt plaats op 11 en 12 mei in de omgeving van Legerplaats Harskamp. De TMPT is een veelzijdige sportieve tocht voor alle beroeps- en reservemilitairen van alle krijgsmachtdelen en bestaat uit twaalf onderdelen, waaronder fietsen, kajakken, survival, marsen en

schieten. Deze disciplines moeten in twee dagen binnen twee maal tien uren worden afgelegd. De uiterste inschrijfdatum is 25 april. Deelname is per team van twee militairen. Er kunnen circa tweehonderdvijftig teams deel nemen. Succesvolle afronding geeft recht op het dragen van het TMPTkruis. Meer informatie en inschrijving via www.tmpt.nl

VOOR ADRESWIJZIGINGEN: ZIE COLOFON OP PAGINA 2. VRAGEN AAN – BEHALVE OVER ADRESWIJZIGINGEN – OF BIJDRAGEN VOOR DE VLIEGENDE HOLLANDER? Mail naar [email protected] Deadline: iedere eerste maandag van de maand.

Betaaldata salarissen 2010 De betaaldata voor 2010 zijn: 23 april, 21 mei (inclusief vakantiegeld), 24 juni, 23 juli, 24 augustus, 24 september, 22 oktober, 24 november en 22 december. Meer informatie is verkrijgbaar bij het Dienstencentrum Human Resources (DCHR) op *06-733 of 0800–2255733, bereikbaar op werkdagen van 8.00 tot 12.00 uur.

23


JOURNAAL

Loadmasters DHC gebrevetteerd Vijftien loadmasters zijn op 18 februari op vliegbasis Gilze-Rijen gebrevetteerd door de Commandant Defensie Helikopter Commando commodore Theo ten Haaf. Twaalf van hen zijn nu loadmaster op de Chinook en drie vers gebrevetteerden werken op de Cougar. De meeste nieuwe loadmasters volgden de opleiding op vliegbasis Gilze-Rijen. Vier pas gebrevetteerden volgden de opleiding tot loadmaster op de Chinook in de Verenigde Staten, bij het Aviation Support Facility in Olathe, Kansas. Het Bureau Opleidingen Luchtvarenden van het 299 Opleidings & Expertise Squadron is verantwoordelijk voor de opleiding tot loadmaster. Foto: Hans Keur, AVDD

Uitreiking Herinneringsmedailles Ruim negentienhonderd militairen ontvingen op 5 maart de Herinneringsmedaille Vredesoperaties voor hun inzet tijdens de ISAF-missie in de Afghaanse provincies Uruzgan en Kandahar. In de Brabanthallen in Den Bosch reikte Commandant der Strijdkrachten generaal Peter van Uhm de decoraties uit samen met Tweede Kamerlid Anouchka van Miltenburg en vertegenwoordigers van de krijgsmachtdelen. De gedecoreerde militairen maakten van juli 2009 tot en met februari 2010 deel uit van de Task Force Uruzgan (TFU), de Air Task Force (ATF) en diverse ondersteunende eenheden. Als dank voor hun steun tijdens de uitzending ontvingen de relaties van de militairen een verzilverd roosje. De kinderen ontvingen het speciale kindermedaillon. De zestien Nederlandse militairen die werkzaam waren bij Commando Kandahar Airfield ontvingen op 9 februari hun NAVO herinneringsmedaille uit handen van de Britse generaal Malcolm Brecht, de commandant van het Commando KAF. Ook zij zijn inmiddels weer thuis.

Oproep Ricardo Verdonk (14) wil zijn verzameling ‘legerspulletjes’ graag uitbreiden met uitrustingsonderdelen van de KLu. Luchtmachters die rangonderscheidingstekens, emblemen, badges of uniformdelen kunnen missen, doen Ricardo een plezier door hem te mailen op [email protected].


24

Take off Europees luchttransportcommando in september Het European Air Transport Command (EATC) gaat op 1 september van start op vliegbasis Eindhoven. De oprichting van het Europees militair luchttransportcommando is op 25 februari officieel bekrachtigd in het Spaanse Palma de Mallorca. Behalve Nederland nemen Frankrijk, Duitsland en België deel aan het samenwerkingsverband. De samenvoeging onder één commando moet leiden tot een efficiëntere inzet en betere coördinatie van de transport- en tankervliegtuigen van de vier deelnemende landen. Mogelijk voegen zich later meer landen bij EATC. Luxemburg heeft hiervoor al een intentieverklaring getekend, terwijl Spanje een actieve waarnemerfunctie binnen EATC bekleedt. Vanuit het hoofdkwartier op de vliegbasis Eindhoven zullen alle aspecten van militair luchttransport worden geregeld, waaronder planning en uitvoering van missies, training en vliegveiligheid. Het EATC moet vanaf eind dit jaar volledig operationeel zijn met zestig man personeel. Foto: EATC

Soesterberg: bakermat nu schaapskooi De voormalige vliegbasis Soesterberg is sinds 28 januari weer bewoond. Een kudde Veluwse heideschapen heeft op die dag zijn intrek op het veld genomen. Een schapenhoeder leidde de dieren over de bevroren landingsbanen naar hun nieuwe onderkomen. Een betonnen shelter waarin F-15 Eagles van het Amerikaanse 32nd Fighter Squadron stonden, fungeert nu als schapenstal. De dieren zullen in het voorjaar de heideterreinen van de Utrechtse Heuvelrug begrazen. Op zich niet eens zo heel vreemd, want de vliegbasis was begin twintigste eeuw niets anders dan een heidevlakte waarvan vliegheide werd gemaakt. Bezoekers zijn nu nog niet welkom, maar kunnen in de toekomst de alternatieve schaapskooi wel bezoeken. Vliegbasis Soesterberg sloot in december 2008. Het gebied wordt heringericht als natuurgebied met aan de rand woningbouw. Ook het nieuwe Defensiemuseum zal er een plek krijgen. Foto: Jelmer de Haas

JOURNAAL

‘Afghaans’ oefenen in de Marne

Chinooks en Apaches van het Defensie Helikopter Commando oefenden begin maart samen met eenheden van de landmacht in het gezamenlijk optreden in verstedelijkt gebied. Deze geïntegreerde oefening van helikopters en grondeenheden vond plaats in het oefengebied Marne. Het doel van de oefening Urban Strike was een veilige en efficiënte samenwerking tussen de grond- en luchteenheden. De oefening was een voorbereiding op de uitzending naar Afghanistan en verschillende ‘Afghaanse’ missietypes werden beoefend. Gevechtshelikopters voerden verkenningen uit, escorteerden grondkonvooien en transporthelikopters en uitschakelden doelen uit. De transporthelikopters trainden in medische evacuaties en het vervoer van personeel en materieel. Foto: Elmar Keetman, www.eyecatch-shots.nl

Aanvulling en correctie In de Vliegende Hollander van januari 2010, staat op pagina 25 het bericht ‘Nieuwe partner Reisbureau Defensie’. Het genoemde telefoonnummer voor spoedgevallen na kantoortijden, is echter per 4 januari veranderd in 020-6034386. In de kadertekst bij het artikel over project SMILE – ‘Materieel-logistiek transparant’ – in het februari-nummer van de Vliegende Hollander, is ten onrechte vermeld dat SPEER een programma is van de Defensie Materieel Organisatie. Strategic Process & ERP Enabled Reengineering valt onder de verantwoordelijkheid van de secretaris-generaal van Defensie.

Leiderschapstraining OGRV op Vlieland De leiderschapskwaliteiten van het 621 Object Grondverdedigingspeloton van vliegbasis Leeuwarden zijn eind februari flink op de proef gesteld op Vlieland. De OGRV’ers versterkten hun teamgeest en de leidinggevende capaciteiten van hun kader. Vijf dagen van leiderschapsoefeningen, verplaatsingen en oriëntatieopdrachten bij nacht en ontij, onder tijdsdruk en lastige fysieke omstandigheden tilden de lichtblauwe infanteristen naar een hoger niveau. Foto: Stefan Derine

Oud-demovlieger Aarts ontvangt Chairman’s Award

MCAM Meer en minder ervaren kaartlezers kunnen op 17 april deelnemen aan een nieuwe kaartleesoefenrit van de Militaire Commissie voor Automobiel- en Motorwedstrijden (MCAM). Deze rit telt mee voor het Defensie Kampioenschap Kaartlezen en start en finisht op de Lunettenkazerne in Vught. Kijk voor meer informatie en inschrijving op www.mcam.info of bel het MCAM-secretariaat: 0346-338661 (alleen maandag en dinsdag).

In memoriam Kapitein Ralph Aarts heeft op 26 februari tijdens de European Airshow Council (EAC) uit handen van de voorzitter Gilbert Bueckenberghs de Chairman’s Award ontvangen. De vlieger ontving deze als waardering voor zijn werk met het F-16 demoteam. Bueckenberghs prees Aarts (links op de foto) om zijn ‘sterke begeestering, open en zelfkritische geest en het overtuigende teamspel met een briljante groep medewerkers.’ De EAC is dertien jaar geleden opgericht door Gilbert Bueckenberghs en Ed de Bruijn (op de foto rechts). Organisatoren van, deelnemers aan en autoriteiten op het gebied van vliegshows komen daarin samen om ervaringen uit te wisselen, van elkaar te leren en regelgeving te standaardiseren. De EAC is inmiddels uitgegroeid tot een grote organisatie, waarbij eind februari 165 deelnemers uit 24 verschillende landen aanwezig waren, variërend van de Verenigde Staten, tot de Verenigde Arabische Emiraten en Rusland. Foto: EAC

Op 7 maart overleed korporaal 1 Koen Buitelaar, werkzaam bij de Transportafdeling van 951 Squadron van de Groep Geleide Wapens op luchtmachtbasis De Peel. Buitelaar is 22 jaar geworden. Op 20 maart overleed Hans Lodewijks. Hij was werkzaam bij de Regionale Materieelvoorziening Oost van het 921 Squadron op vliegbasis Leeuwarden. Lodewijks was getrouwd en had een zoon. Hij is 56 jaar geworden. Op 27 maart overleed eerste luitenant Jan van Geem. Hij viel onder 711 Squadron als officier luchtverkeersleiding, maar was geplaatst bij de gezamenlijke Airspace Flow & Management Unit van de Luchtverkeersleiding Nederland op Schiphol-Oost. Van Geem was getrouwd, en had twee zonen. Hij is 55 jaar geworden.

25


JOURNAAL

Commando-overdrachten

Kolonel Jan Blom (op foto 5e van links) nam op 20 februari de functie van Chef Staf en Plaatsvervangend Commandant van het Commando Kandahar Airfield over van kolonel Fred van Weverwijk. In totaal werken nu zestien Nederlandse militairen in de staf van de vliegbasis Kandahar (KAF). Zij maken deel uit van een organisatie die verantwoordelijk is voor alle vliegveldfuncties, de garnizoensfunctie voor vele organisaties en personeel, de functie van Forward Operating Base en zijn bovendien verantwoordelijk is voor de veiligheid op de basis. Daartoe behoort ook het garanderen van de veiligheid in een gebied van 650 vierkante kilometer daarbuiten. KAF is momenteel met honderden vliegtuigen, meer dan vijfduizend vliegbewegingen per week en thuisbasis voor meer dan 21.000 militairen en burgers, de grootste NAVO-basis en drukste ‘one runway’ vliegveld ter wereld. Foto: Koninklijke Luchtmacht Na ruim vier maanden heeft het elfde Joint Support Detachement (JSD) op Kandahar Airfield (KAF) op 2 maart de werkzaamheden overgedragen aan de opvolgers. Majoor Mark Sliphorst droeg het commando over aan zijn ranggenoot Haico Stumpf. Het JSD verzorgt de logistieke ondersteuning van het Nederlandse personeel en materieel in Afghanistan. De mannen en vrouwen van JSD 11 verwerkten gedurende hun uitzending bijna vijf miljoen kilo vracht en voorzagen in de opvang, legering en vervoer van drieduizend passagiers. Foto: Arief Rorimpandey, AVDD De leiding over het Nederlandse Contingentscommando (ContCo) op Kandahar Airfield is op 8 maart overgegaan in de handen van commandeur Henk Itzig Heine. De scheidend Commandant ContCo, brigadegeneraal Rob van der Meer, blikte in het bijzijn van ondermeer demissionair minister Eimert van Middelkoop ‘tevreden’ terug op de voorbije periode. Foto: Arief Rorimpandey, AVDD


26

Hightech vogelverschrikken Of de gevederde inwoners er blij mee zijn, valt te betwijfelen, maar vliegbasis Volkel had op 9 maart een primeur. Daar zijn op die datum de eerste vierwiel aangedreven vogelwachtvoertuigen met de nieuwe Scarecrow ULTIMA verjaaginstallatie officieel gepresenteerd. Deze hightech apparatuur stelt de vogelwacht in staat om de banen doeltreffender vogelvrij te maken. Met een paar drukken op een tablet-pc selecteert de vogelwacht de te verjagen vogelsoort, geeft hij een indicatie van de hoeveelheid vogels en vervolgens speelt de verjaaginstallatie de angstkreten op een op het aantal vogels afgestemd volume af. Het resultaat van de verjaagactie wordt inclusief GPS-gegevens opgeslagen in het door de vogelwacht al jaren gebruikte vogellogboek. De nieuwe voertuigen werken door de automaatversnelling bovendien ook sneller en efficiënter. Alle vliegbases beschikken inmiddels over de nieuwe vogelwachtvoertuigen. Foto: Liepke Plancke, AVDD

Golftoernooi (oud-)vliegers Het zeventiende Groot Militair Brevet golftoernooi vindt plaats op vrijdag 25 juni op de golfbaan De Gelpenberg in Aalden. Het toernooi staat open voor (oud-)vliegers met tenminste een golfvaardigheidsbewijs. Kijk voor meer informatie en inschrijving op www.gmbtrophy.nl

Tweetalige officieren gezocht De Commandant Koninklijke Marechaussee, luitenantgeneraal Dick van Putten, zoekt tweetalige officieren die een leerzame uitdaging aandurven. De C-KMar zit van 18 tot en met 21 oktober een prestigieus college voor dat bestaat uit commandanten van alle Gendarmeriekorpsen in Europa, aangevuld met die uit Argentinië, Chili, Marokko en Jordanië. Voor deze zogeheten FIEP-top in Den Haag zijn liaisonofficieren nodig die één van de volgende talen nagenoeg foutloos spreken: Frans, Italiaans, Spaans (3x), Portugees, Turks, Roemeens en Arabisch (2x). Van deze kandidaten wordt verwacht dat zij op genoemde data de buitenlandse commandanten ondersteunen. Met een voorbereidingsdag in de week van 4 tot en met 8 oktober worden de liaisonofficieren zo goed mogelijk op hun taak voorbereid. Belangstellenden kunnen contact opnemen met Jacqueline van Gilst, Koningin Beatrix Kazerne, Postbus 90615 2509 LP Den Haag of via [email protected] of 06-22453409.

JOURNAAL

JFC HQ Brunssum helpt MCCE administatief

Het Staff Allied Joint Force Command Headquarters (JFC HQ) in Brunssum en Movement Coordination Centre Europe (MCCE), gevestigd op vliegbasis Eindhoven, hebben hun administratieve samenwerking officieel bevestigd. Chief of Staff JFC HQ Brunssum luitenant-generaal Jouke Eikelboom en Director MCCE kolonel Freek van der Vaart bekrachtigden op 19 februari een hernieuwd administratief akkoord tussen beide organisaties. Alle MCCEmedewerkers en hun familieleden zijn daardoor verzekerd van administratieve ondersteuning vanuit de ‘grote broer’ uit Brunssum. Het MCCE telt momenteel 23 lidstaten die zorg dragen voor het efficiënt coördineren van de militaire strategische liftcapaciteiten (land-, zee-, luchttransport en tankervliegtuigen) van de lidstaten. Het MCCE maakt bij die coördinerende taak gebruik van dertig medewerkers uit veertien landen. Opvallend bij deze bijeenkomst was dat de ondertekenaars beide KLu-militairen zijn, maar elk een andere in Nederland gestationeerde internationale organisatie vertegenwoordigen. Foto: Hans Gabbert Een Cougar van het 300 Squadron is als eerste helikopter van het DHC voorzien van een nieuwe kleur. De nieuwe grijze kleur vervangt de groene woodland-tinten waarmee de transporthelikopters momenteel zijn uitgerust. Al twee jaar vloog een andere Cougar in een grijze kleurstelling als test. Na evaluatie is gekozen voor een andere grijstint. De chromaatarme verf is uitgevoerd in zijdeglans. Testen, zowel met als zonder infraroodcamera, wezen uit dat de helikopter daardoor minder opvalt in de omgeving. De grijze kleurstelling biedt bovendien mogelijkheden om bij langdurige missies in een andere omgeving of klimaat, een additionele verfstructuur aan te brengen, zoals desert of jungle. De grijze kleur is ook terug te zien op de F-16’s en kan tevens worden gebruikt op de Chinook. De S-453 is in de nieuwe kleur gespoten tijdens de vijftienjaarlijkse inspectie op het Logistiek Centrum Woensdrecht. Op 4 maart is de transporthelikopter overgedragen op vliegbasis Gilze-Rijen. Alle transporthelikopters van het Defensie Helikopter Commando worden tijdens geplande inspecties in deze grijze kleur gespoten. Foto: Koninklijke Luchtmacht

Cougar in nieuw grijs

Herdenkingen Straat vernoemd naar Australische vlieger De Werkgroep Remember Jack Dawson Green zal op 3 mei in Heinenoord een straatnaambord en herdenkingsplaquette onthullen ter nagedachtenis aan de oorlogsvlieger. Warrant officer Green van de Royal Australian Air Force, ingedeeld bij het 603 ‘City of Edinburg’ Auxiliary Air Force Squadron, sneuvelde op 17 maart 1945. Duits luchtafweergeschut, opgesteld bij de voormalige Barendrechtse Brug, schoot zijn Spitfire Mk.XVIE uit de lucht nabij Heinenoord. De gemeente Binnenmaas heeft aan de wens van werkgroep voor een passende en blijvende herinnering gehoor gegeven. Het straatnaambord en de plaquette wordt in bijzijn Greens zus en nicht onthuld. De Stichting KLu Historische Vlucht verzorgt een fly-by. Meer informatie: Dominic Hoogsteder, Winterkoning 18, 3263 RG Oud Beijerland, 0186-623589 of [email protected]. Tilburgse gesneuvelden Indië De jaarlijkse herdenking van zestig in voormalig Nederlands Oost-Indië omgekomen Tilburgse militairen vindt dit jaar plaats op 29 mei. De herdenkingsdienst zal worden gehouden in de parochiekerk St. Jozef op den Heuvel Tilburg, die geopend is vanaf 10.00 uur. Om 11.00 uur vangt de dienst aan met de intrede van diverse vaandels. Aalmoezenier majoor Matthijs van Rooij gaat voor in de herdenkingsdienst. Aansluitend is er een kranslegging bij het Indië-monument aan de Gerard van Swietenstraat. Groepen met een vaandel worden verzocht zich te melden bij Jac Küster, Beneluxlaan 202 5042 WR Tilburg, 06-42027607 of [email protected]. Groningse gesneuvelden Indië De Stichting Indië-Monument Groningen en het Overlegorgaan Veteranen Groningen houden op 1 juni hun jaarlijkse herdenking bij het Provinciaal Indië-Monument. Daar staan ze stil bij de 136 Groningers die in de periode 1945-1962 omkwamen in Nederlands Indië en Nieuw-Guinea. Om 14.30 uur begint de plechtigheid op begraafplaats Selwerderhof, Iepenlaan 204 in Groningen. Meer informatie via dhr. G. Tigchelaar 050-5775818, 06-21562673, Siersteenlaan 468-41, 9743 ES Groningen of dhr. E.K. Hansen 050-8503837, 06-29386449, Van Loghemstraat 18, 9731 BM Groningen.

Dag van het Park op Bronbeek Ook dit jaar neemt Landgoed Bronbeek in Arnhem deel aan de Dag van het Park op 30 mei. Tussen 13.00 en 17.00 uur zijn er activiteiten voor kinderen en volwassenen. Zo neemt een verhalenverteller jong en oud mee naar vroegere gebeurtenissen en bewoners van het landgoed. Wie interesse heeft in het planten- en dierenleven kan het park verkennen onder begeleiding van een gids van het Instituut voor Natuureducatie. Ook zijn er cultuurhistorische rondleidingen langs de waterwerken, monumenten en historische gebouwen in het park. Kinderen vanaf acht jaar kunnen een speurtocht doen. Bronbeek is 190 jaar oud. Sinds 1863 staat op het terrein een tehuis voor oud militairen met een museum over de geschiedenis van het Koninklijk Nederlands Indisch leger (KNIL) en Nederlands-Indië. Details over het programma staan vanaf 1 mei op www.bronbeek.nl

27


JOURNAAL

Grizzly Challenge

Luchtmachtbasis De Peel was 16 maart het centrum van een zogenoemde air assault. Tijdens de oefening Grizzly Challenge vervoerden twee Chinooks en twee Cougars militairen van de Luchtmobiele Brigade naar de thuisbasis van de Groep Geleide Wapens en de directe omgeving. Daar beoefenden de militairen diverse acties. De transporthelikopters kregen begeleiding van drie Apaches. Na het beëindigen van de grondactiviteiten zijn de militairen per helikopter vervoerd richting hun thuisbasis. Foto: Joyce Stevens, AVDD

Zege volleybalheren op internationaal toernooi Het herenvolleybalteam van de KLu veroverde overtuigend de eerste plaats tijdens het Component Command Headquarters Ramstein volleybaltoernooi. Het kampioenschap vond plaats van 2 tot en met 4 maart in Leopoldsburg, in België. Behalve Nederland deden Polen, Duitsland, Engeland, de Verenigde Staten en gastland België aan het toernooi mee. Het herenteam sleepte voor het tweede achtereenvolgende jaar de beker in de wacht. Het Nederlandse damesteam bleek niet opgewassen tegen opponenten België, Engeland en de uiteindelijke Duitsland, en eindigde op de vierde plaats. Foto: Jean Louis Streel, Belgische luchtcomponent

Academielezing: thuisfront redt zich wel

Apaches vliegen 6000ste ISAF-uur

De Apaches van de ATF vlogen begin dit jaar het zesduizendste vlieguur voor de International Security Assistance Force (ISAF). De vijf toestellen van het 301 Squadron zijn vanaf 2004 onafgebroken voor ISAF ingezet, eerst vanaf Kabul International Airport, daarna Kandahar Airfield en vanaf oktober 2006 Kamp Holland. Foto: 1(NLD) ATF


28

Families van uitgezonden militairen passen zich tijdens een uitzending aan. Zo’n tijdelijke scheiding is belastend, maar de grote meerderheid blijkt zich wel te redden. Dit concludeert Manon Andres op basis van haar onderzoek naar de ervaringen van het thuisfront van uitgezonden militairen. Andres, docente aan de Nederlandse Defensie Academie (NLDA), verzorgde op 17 maart een academielezing waarin ze inging op hoe ouders, partners en kinderen de militaire uitzendingen ervaren en welk effect dit heeft op het gezinsleven. Voor haar proefschrift, ‘Behind

family Lines. Family members’ adaptations to military-induced separations’, ondervroeg ze vele betrokken partners en ouders. Over het algemeen komt naar voren dat hoe beter het thuisfront omgaat met de tijdelijke scheiding, hoe beter de militairen in het uitzendgebied de uitzending ervaren. Met de Academielezingen wil de Faculteit Militaire Wetenschappen iedereen die daar belangstelling voor heeft, deelgenoot maken van de vraagstukken waaraan zij dagelijks werkt. Meer informatie op www.defensie.nl/nlda. Foto: Frederieke Vencken

JOURNAAL

NH90 levenslijn vanaf de Wadden Defensie zet vanaf 2012 de NH90 in voor acuut patiëntenvervoer vanaf de Waddeneilanden. De toestellen zullen dag en nacht met een reactietijd van twintig minuten paraat staan. Demissionair staatssecretaris Jack de Vries ondertekende hiervoor op 3 maart op Terschelling een convenant met de Friese Commissaris van de Koningin John Jorritsma, Directeur-Generaal Veiligheid Dick

Schoof van Binnenlandse Zaken en burgemeester Ferd Crone van Leeuwarden. Met de ondertekening van het akkoord is het patiëntenvervoer van de eilanden voor het eerst formeel onderdeel van de Search and Rescue (SAR)-taken. De primaire taak van de SAR-helikopters van het DHC is het redden van vliegers uit zee, maar sinds jaar en dag vervoeren de helikopters ook patiënten. Sinds de op-

richting van de eenheid in 1959 gebeurde dat 4500 keer, waarbij vele levens werden gered. Volgens De Vries is het belangrijk dat die maatschappelijke verantwoordelijkheden samen een nieuwe hoofdtaak van Defensie vormen. ‘Ik acht dat winst, want voor een toekomstbestendige krijgsmacht is een stevige maatschappelijke verankering van levensbelang’, aldus de bewindsman.

Meritorious Service Medal luchtmachter SHAPE

Certificering eerste FAC(A) Supervisor

Meritorious Service Medal luchtmachter SHAPE 110210-DEUAKELM-001-003.jpg Luitenant-kolonel Peter de Bie ontving in februari op de Supreme Headquarters Allied Powers Europe (SHAPE) de NATO Meritorious Service Medal. De overste kreeg de medaille uitgereikt voor zijn uitstekende functioneren als Force Command Performance Branch Chief van de NATO Airborne Early Warning & Control Force Command en zijn inzet voor de gereedstelling van de E-3A en E-3D detachementen conform de NATO Response Force richtlijnen. Dankzij de inspanningen van zijn team werken alle detachementen nu volgens dezelfde richtlijnen waar het gaat om battle management, tactische commando structuren, planning, logistiek en ondersteuning. Deputy Supreme Allied Commander Europe, generaal Sir John McColl speldde De Bie het eremetaal op. Foto: SHAPE Photographic

Voor het eerst heeft een apachevlieger de cursus Forward Air Controller Airborne (FAC(A)) Supervisor afgerond. Kapitein Hans van de Velde, werkzaam bij TACTESS DHC van het 299 Squadron op vliegbasis Gilze-Rijen, sloot de opleiding aan de School voor Grond-Lucht Samenwerking (SGLS) eind januari succesvol af. De cursus is in nauwe samenwerking tussen TACTESS DHC en de FAC Instructie Groep van de SGLS ontwikkeld. Een FAC(A) Supervisor is gemachtigd om currencychecks van reguliere FAC(A)’s uit te voeren. Sinds de oprichting van de Helicopter Weapons Instructor Course (HWIC) worden de nieuwe wapeninstructeurs tevens opgeleid tot FAC(A). Deze treedt op als aanvulling op of ter vervanging van de reguliere Joint Terminal Air Controler, die vanaf de grond zijn taken uitvoert. De FAC(A) heeft als voordeel te werken vanuit een vliegend platform. Dit stelt Apachevliegers in staat om op flexibele wijze, volledig geïntegreerd in een manoeuvre- en vuursteunplan, de operaties van een manouevre-eenheid op de grond te ondersteunen.

Internationale vrouwendag op KAF

Schoolagenda in luchtmachtstijl in de winkels Voor het nieuwe schooljaar heeft Paper Works een agenda ontworpen in luchtmachtstijl. De Flight Planner 10-11 ligt voor het schooljaar 2010-2011 in de winkels bij onder meer V&D. In de agenda is behalve beeldmateriaal van en weetjes over KLu, informatie te vinden over de taken. Een deel van de opbrengst van de schoolagenda gaat naar de Stichting Orange Babies die zich inzet voor met HIV besmette zwangere vrouwen en hun kinderen. Het F-16 demoteam van de Koninklijke Luchtmacht steunt deze stichting eveneens.

De vrouwen op Kandahar Airfield (KAF) zijn op internationale vrouwendag, 8 maart, in het zonnetje gezet. Majoor Ella van den Heuvel, gender-adviseur voor ISAF las ten overstaan van commandant KAF, de Britse air commodore Malcolm Brecht, zijn deputy commander kolonel Jan Blom en verschillende vrouwelijke militairen en civiele medewerkers een verklaring voor van het Afghaanse vrouwennetwerk. Daarin werd stilgestaan bij de belangrijke rol die ISAF speelt in het versterken van de rol van vrouwen in de Afghaanse samenleving.

Fototentoonstelling 100 jaar vliegveld Gilze-Rijen De fototentoonstelling ‘Een eeuw in beeld’ is op 2 maart geopend door Commandant DHC commodore Theo ten Haaf. De tentoonstelling geeft een indruk van de vliegbasis in de afgelopen honderd jaar. Verschillende thema’s zullen om de twee weken de revue passeren om zo een compleet beeld van de vliegbasis te schetsen. De fototentoonstelling is tot aan de Luchtmachtdagen te bewon-

deren in de gang van het bedrijfsrestaurant. Tijdens dit evenement op Gilze-Rijen is een compilatie van de tentoonstelling verspreid over het veld te zien. Meer informatie over de honderdjarige geschiedenis van vliegbasis Gilze-Rijen is te lezen op pagina 22, en op intranet: http://intranet.mindef.nl/klu/dhc/overige/evenementen/100_vlb_gzry/historie.aspx

29


JOURNAAL

Reünies Wat: Tiende jaarlijkse reünie Identiteitsgroep Steenrode Baretten (ISB) Wanneer: vrijdag 23 april Waar: Elias Beeckmankazerne, Ede Voor wie: alle ex-MFO’ers en hun eventuele partners Kosten: € 8,50 per persoon (leden ISB en partners), overigen € 11,- per persoon Aanmelding: via de nieuwsbrief of dhr. Edwin Jacobsz (voorzitter ISB) 0475 34 11 87 of [email protected] of dhr. Redie Muijlkens (secretaris) 0318 63 90 25 of [email protected]. Informatie op www.steenrode-baretten.nl. Wat: Fase onderhoud Leeuwarden Wanneer: 20 mei Waar: Leeuwarden Voor wie: alle (oud-)leden van het Fase onderhoud (behorende tot het Technisch Squadron c.q. 920 Onderhoudssquadron) op Leeuwarden, inclusief personeel dat voor langere periode hier werkzaam was/is Aanmelding: via [email protected]. of per post naar Vliegbasis Leeuwarden, 920 Sqn/PVE Base Maintenance, t.a.v. Kap J.K. Theocharis, Keegsdijkje 7, 8919AK Leeuwarden, MPC 80A. U krijgt daarna een (digitaal) aanmeldingsformulier toegestuurd Overig: Op 8 april 2010 is het dertig jaar geleden dat de eerste F-16 de Fase onderhoud op Leeuwarden uitrolde.

The Pilot Experience in MLM Altijd al piloot willen worden, of willen weten wat een F-16 vlieger meemaakt tijdens een missie? Kom dan naar The Pilot Experience van 1 tot en met 9 mei in het Militaire Luchtvaart

Â

Nadat de vliegbasis Volkel drie jaar lang het F-16 Demoteam verzorgde, neemt Leeuwarden in 2010 het estafettestokje over. Kapitein Tobias Schutte van het 323 TACTESS zal de Orange Lion op diverse nationale en internationale evenementen voorvliegen, onder andere op de Luchtmachtdagen op 18 en 19 juni op de vliegbasis Gilze-Rijen. Tijdens een AVDD-fotoshoot op Leeuwarden maakten Cristian Schrik (boven) en Maurits Kraak (onder) deze opnames.

Integriteitsorganisatie van start De Centrale Organisatie Integriteit Defensie (COID) is sinds woensdag 20 januari een feit. De Hoofddirecteur Personeel en de waarnemend Commandant Commando Dienstencentra ondertekenden op de Prinses Julianakazerne het contract, waarmee COID officieel een dienstencentrum van Defensie Personele Diensten is. Wat is het belang van een integere organisatie? En hoe creëer je een organisatie waarin weinig integriteitsschendingen voorkomen? Moeilijke vragen waar geen eenduidig antwoord op te geven is. Wel staat vast dat in een integere organisatie weinig integriteitsschendingen voorkomen en áls ze voorkomen, ze worden gemeld. Voor meldingen of een vertrouwelijk gesprek kan personeel al jaren aankloppen bij een vertrouwenspersoon, voor advies of onderzoek is er de Functionaris Integriteitzorg. Ook in de nieuwe situatie is dit nog steeds het geval. Alleen worden verschillende initiatieven op het gebied van integriteit nu gecoördineerd worden door één centrale organisatie, die ook dienst doet als expertisecentrum. Museum. Neem plaats in de speciaal opengestelde cockpits, en leer en beleef alles over het beroep van militaire vlieger. Het MLM organiseert dit evenement in samenwerking met de Sectie Personeelsvoorziening van de Koninklijke Luchtmacht. Voor meer informatie over het museum, zie de agenda op pagina 34.

Agenda Militaire Luchtvaartmuseum Tentoonstellingen Vliegen in de Oost, Militaire Luchtvaart in NederlandsIndie en Nederlands Nieuw-Guinea Vernieuwing van de permanente tentoonstelling in de Snijdershal. Vanaf 12 maart. Aerocartoons II Twintig tekenaars, onder wie Ton van Andel, geven een luchtige kijk op het thema (militaire) luchtvaart. Dagelijks tot voorjaar 2011 (verlengd). Vogelfotografie Oud-vlieger en commandant van de toenmalige Tactische Helikoptergroep KLu commodore bd Dick Bos exposeert bijna dertig vogelfoto’s in het museumcafé. Kijk voor meer info ook op www.bosfoto.nl. Dagelijks tot herfst 2010.

Museumtour Gratis rondleidingen door het museum. Iedere tweede zondag van de maand.

Meer informatie en aanmeldingen op www.militaireluchtvaartmuseum.nl. Openingstijden: dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 tot 16.30 uur, zondag van 12.00 tot 16.30 uur, en sinds 3 april op zaterdag van 12.00 tot 16.30 uur. Gesloten op maandag, Nieuwjaarsdag, Eerste Paasdag, Koninginnedag, Eerste Pinksterdag en beide Kerstdagen. Het museum is gratis toegankelijk. Bezoekadres: Kampweg 120, 3769 DJ (let op: niet DG) Soesterberg, telefoon 0346-35 60 00. E-mail: [email protected].


30

31


de Vliegende Hollander

Recommend Documents