De schoolleider aan zet, de taal – en rekencoördinator in positie en de docenten aan het werk. Lydia van Deelen-Meeng managing consultant CPS onderwijsontwikkeling en advies
[email protected] Mobiel: 06-55898565
Doel van deze interactieve presentatie Door deze interactieve presentatie krijgt u inzicht in de betekenis van de invoering van de referentieniveaus voor uw school, denkt u na over de positie van uw taal- en rekencoördinator en bepaalt u de stand van zaken bij u op school. Wet over referentieniveaus aangenomen op 1 augustus 2010
2
Onderwijsambities en het referentiekader
Hoe past het referentiekader bij uw onderwijsambities?
bedreiging of kans?
3
Bedreiging???
4
Kans???
5
Beoogde voordelen van referentieniveaus • efficiëntere en effectievere programma’s • het is duidelijker wat leerlingen moeten kennen en kunnen • de inhouden sluiten beter aan • er is één taal voor alle sectoren • hiermee zijn (binnen opbrengstgericht werken) doelen te stellen • houvast vervolgonderwijs • remediëring? • onderhoud? • uitbouw? • vernieuwd handvat voor taal- en rekenbeleid 6
Wat gaat u verder merken van de referentieniveaus? • Referentieniveaus onderdeel van de ‘warme overdracht’ POVO. • Examenprogramma: rekentoets en examen Nederlands (slaag/zak consequenties) • De lesmethoden en verplichte toetsen (diagnostische toets) zullen aangepast worden aan de referentieniveaus. • In het LVS van de school zal bijgehouden worden op welk referentieniveau de leerlingen voor welk onderdeel taal en rekenen binnenkomen en hoe zij zich tijdens de schoolloopbaan verbeteren. • De referentieniveaus zullen een rol spelen in de kwaliteitscyclus binnen de school en op termijn is de verwachting ook in het toezichtkader. • Nut en noodzaak: • Alle docenten zijn bekend met de referentieniveaus (taal en rekenen) en de betekenis daarvan voor hun eigen vak.
7
Toezichtkader inspectie B. Onderwijsleerproces 2.3* De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen.
*
8
Normindicator: speelt een belangrijke rol bij het al dan niet toekennen van aangepast toezicht (zeer) zwakke kwaliteit
Referentieniveaus: Wat en Hoe? • Referentieniveaus zijn beschrijvingen van wat een leerling op welk moment moet kennen en kunnen. • De vertaling van de referentieniveaus moet plaatsvinden in de klas door de docent met behulp van o.a. een lesmethode en (diagnostisch) testmateriaal.
9
Wat moet iedere docent kunnen?
Bepalen welk referentieniveau hoort bij welke tekst en/of opgave. Waarom: • Elke docent moet bij elke tekst of opgave kunnen bepalen of de gebruikte taal/rekenopdracht OP niveau, ONDER niveau of BOVEN niveau is en moet daarop zijn onderwijsaanbod afstemmen. • De docenten bepalen samen met de taal- en rekencoördinator het succes van de implementatie!!!. 10
Referentieniveaus en opbrengstgericht werken Het referentiekader is een hulpmiddel voor scholen die opbrengstgericht willen werken. Voorwaarde is dat er een goed functionerende beleidscyclus is (van schoolplan/strategisch beleidsplan, via teamplan naar persoonlijk plan) en dat het personeelsbeleid en de uitvoering ervan op orde is.
11
De invoering van het referentiekader •
Alle actoren bewust, betrokken en bekwaam vanuit de eigen rol
•
De docent levert de belangrijkste bijdrage aan taal- en rekenprestaties van leerlingen
De coördinatoren betrekken de docenten door:
-voorlichting over inhoud referentiekader, wettelijke veranderingen en mogelijkheden om het eigen onderwijs te versterken
-in gesprek te gaan over opbrengstgericht werken door goed taal-en rekenonderwijs
12
De 4 B’s en een opbrengstgerichte houding op alle niveaus in de organisatie • Bewust
van de noodzaak van verandering
• Belang
ervaren van het nut van de verandering
• Betrokken
door vanuit eigen verantwoordelijkheid de verandering vorm te geven
• Bekwaam
om de juiste en effectieve interventies uit te voeren
13
De achtbaan van beleid: de 4 B’s op elk niveau
strategisch niveau
tactisch niveau
operationeel niveau 14
Tactisch niveau: de middenmanager
15
De taal/rekencoördinator: roepende in de woestijn?
16
De schoolleider aan zet
17
De schoolleider doet er toe! Effectieve schoolleiders zouden een correlatie van .25 of hoger met de leerlingresultaten hebben. Soms zelfs .50! (zie o.a. Marzano)
18
Wat dóen die schoolleiders dan??
Harris en Muijs (2002): Effectieve schoolleiders oefenen een indirecte maar krachtige invloed uit op de effectiviteit van de school en op de leerlingresultaten.
19
De waan van de dag • Hoe kunnen schoolleiders en afdelingsleiders succesvol zijn? • Tijd om daadwerkelijk te sturen op goed taal- en reken onderwijs
20
21
SCHOOLAFDELINGSLEIDER
GERICHT OP
ACCENTEN
Beheerder
Beheersen van de werkzaamheden
Stabiliteit Controle Leerlingen
Onderwijskundig leider
Goede leerlingresultaten
Productiviteit Optimalisering van het primair proces
Begeleider
Welzijn van de medewerkers
Participatie Ontplooiing Inzet
Ondernemer
Continuïteit van de school
Innovatie Aanpassen aan de omgeving
Tijdsbesteding schoolleiding
Overige taken Ondernemer Begeleider Onderw ijskundig Beheerder
22
Visser, 1999
Succesvol werken aan schoolverbetering
Bereidheid om te veranderen Evalueren vanuit de winst voor de leerling Implementatie en monitoring uitvoering
Verzamelen en analyseren gegevens Acht kenmerken van zeer goed presterende scholen
Het opstellen van een plan
Doelen stellen en prioriteren Wat werkt-praktijken bestuderen
23
Consequenties verbinden aan gegevens
Top 5 gedrag van schoolleiding voor verbetering van de onderwijskwaliteit 1: Formuleer duidelijke schooldoelen en communiceer daar regelmatig en optimistisch over 2: Bewaak het curriculum; zorg voor realistische doelen, zorg voor voldoende effectieve leertijd, besteed aandacht aan effectieve instructie 3: Volg de leerlingresultaten en verbeter je onderwijs op basis van die resultaten (pdca) 4: Wees veel aanwezig & gebruik je antennes 5: Zorg voor een goed functionerend HRM beleid, leren moet centraal staan op school (feedback vragen en geven is hierbij essentieel)
24
Opdracht: taken en verantwoordelijkheden • Waar vallen de meeste van je huidige taken onder: Beheerder, ondernemer, onderwijskundig leider of begeleider? Geef een percentage aan per onderdeel. • Waar zou meer aandacht voor moeten komen? • Bepaal voor jezelf hoeveel procent je zou moeten besteden aan taal-en reken onderwijs om voor je gevoel de implementatie en borging kwalitatief goed te kunnen uitvoeren.
25
Leidinggeven aan taal -en rekenbeleid • Schoolleiding: eindverantwoordelijk • Afdelingsleiders/teamleiders: mede verantwoordelijk • Taal- en rekencoördinator: coördinerend en uitvoerend
Pressure
26
&
Support
Leidinggeven aan taal- en rekenbeleid • Structuur, mechanisch, taakgericht, pressure, harde kant. Plan Do Check Act • Cultuur, dynamisch, relatiegericht, support, zachte kant. Inspireren, Mobiliseren, Waarderen, Reflecteren. 27
Structuur: Plan Do Check Act
28
Taakgericht – directief pressure De mate waarin de leider zich bezighoudt om rollen, taken en verantwoordelijkheden duidelijk te maken. • • • • 29
Wat, wie, waar, wanneer? Opbrengstgericht werken Organisatie Controle
Relatiegericht – begeleidend support Communicatie en sociaal-emotionele ondersteuning • • • • • • • •
30
Betrokkenheid Motiveren, enthousiasmeren Communiceren Actief luisteren Feedback geven Samenwerking bevorderen Begeleiden Ondersteunen
Docent A
Docent B
Docent C
Docent D
Competentieniveau leerkracht en van Bekwaam en Bekwaam en Onbekwaam en stijl Onbekwaam en leiding geven bereid niet bereid bereid niet bereid Gemotiveerd Onzeker Gemotiveerd Onzeker Stijl van leidinggeven Overlaten/ Delegeren Observeren Bewaken verzorgen
Ondersteunen Aanmoedigen Meewerken Overeenkomen
Overleggen Uitleggen Verhelderen Overreden
Opdragen Loodsen Dirigeren Positioneren Dossier?
Docent neemt besluit
Docent neemt besluit na overleg leider
Leidinggevende besluit na dialoog
Leidinggevende neemt besluit en licht toe
31
INK-model
32
IMWR
Leiderschap: verandermanagement • John Kotter "The central issue is never strategy, structure, culture or systems. The core of the matter is always about changing the behavior of people." Harvard Business School
33
Leiderschap: betekenisvol • Dave Ulrich "Employees who find meaning at work are more competent, committed, contributing“ Ross School of Business University of Michigan
34
Leiderschap en passie
De Kracht van Passie: Paul Moers, 2011 boeien
binden
Leiderschap
bezielen
35
beleven
Boeien
Uit de Kracht van Passie, Paul Moers 2011
• De leider zorgt voor een verhaal dat inspireert en dat volkomen duidelijk is. • Het verhaal is natuurlijk gebaseerd op de strategie, maar is simpel en realistisch.
36
De profielen van de coördinatoren bij u op school • We vullen het lege format in voor of de taal of de rekencoördinator. • We wisselen uit. • We bekijken de voorbeelden en wisselen uit.
37
De rol van de docent • Persoonlijk plan, • in lijn met teamplan en schoolplan • met aandacht voor A. B. C. D.
Vakdoelen en referentieniveaus Eigen taal- en rekenniveau Benodigde inhoudelijke en vakdidactische kennis Wat is nodig om ‘op niveau’ te komen?
• Gesprekscyclus 38
De gesprekscyclus Hart van uw personeelsbeleid
Het instrument om resultaatgerichte afspraken tussen doc en leiding-gevende te maken, te monitoren en te evalueren 39
De gesprekscyclus Leraar en leidinggevende regelmatig in gesprek • Over persoonlijke ontwikkeling van de leraar in relatie tot missie/visie van de school • Opbrengstgerichte afspraken maken, evalueren en beoordelen 40
Recht doen aan verschillen Verschillen in de kwaliteiten van leraren en de invoering van de referentieniveaus
41
Excellente docenten volgens Hattie (2003) Volgens Hattie (2003) verschillen een excellente en een goede leraar niet in hun kennis over het vak of over lesgeven. Het belangrijkste verschil vinden we terug in de manier waarop excellente leraren die kennis tijdens lessituaties inzetten. Zij stellen hoge doelen voor hun leerlingen, monitoren de resultaten en geven vaker (en op een hoger niveau) feedback aan leerlingen. Excellente leraren zijn in staat om leerlingen op een dieper en meer geïntegreerd niveau te laten leren. Zij leggen makkelijker en sneller dan hun collega’s een relatie tussen wat zij weten over onderwijs en wat er gebeurt in de klas. Excellente docenten werken zeer contextgebonden. Dat wil zeggen dat de keuzes die zij maken, afhangen van de leerlingen met wie zij werken. Excellente docenten kunnen goed differentiëren. Met andere woorden: excellente docenten zijn uitstekend in staat om het onderwijs af te stemmen op de onderwijsbehoeften van leerlingen.
42
Recht doen aan verschillen binnen uw team • Wie zijn de excellente leraren in uw organisatie? • Krijgen excellente leraren in uw organisatie kans om hun kwaliteiten waar te maken en in te zetten voor de organisatie? 43
Excellente docenten en de invoering van de referentieniveaus Mogelijke rollen • Docent meest taal-/rekenzwakke groepen • Docent extra taalrekenonderwijs voor zwakke en/of excellente leerlingen • Inspirator en voorbeeld van collega’s (opbrengstgericht werken, effectief taal/rekenonderwijs) • Lees- of rekencoach (coacht collega’s) • Aanspreekpunt inhoudelijk specialist/laatste ontwikkelingen • Onderzoeker van mogelijkheden om nieuwe ontwikkelingen de school in te brengen • Vertaler van nieuwe ontwikkelingen naar situatie in de school • Gesprekspartner directie taal- en rekenbeleid
44
Excellente docenten belonen • Herkenning en erkenning van boegbeeldfunctie • Mogelijkheden voor professionele ontwikkeling • Externe contacten uitbreiden • Nieuwe rol binnen de organisatie (taalrekencoördinator)
45
46
47
48
Afsluiting • Vragen?
• Opmerkingen?
49
