De rechten en plichten van de ziekenhuispatiënt Voorwoord Ieder van ons komt vroeg of laat in contact met het ziekenhuis: als patiënt, als familielid of anderszins. Over het algemeen is de kwaliteit van zorg, de behandeling die we krijgen en het niveau van betrokkenheid en de deskundigheid van de medewerkers in onze ziekenhuizen van het hoogste niveau. Toch is er altijd de mogelijkheid tot verbetering. In een tijd van toenemende specialisatie en een hoge graad van technologisch vernuft, gekoppeld aan een toenemende vraag naar ziekenhuiszorg, zijn de directie en haar medewerkers van mening dat het menselijke gezicht van de geneeskunde en de persoonlijke en de emotionele behoeften van de patiënt op de voorgrond horen te staan.
Uw rechten als patiënt Een opname of een behandeling in een ziekenhuis kan een ingrijpende en verwarrende periode zijn. U vertrouwt uw welzijn toe aan het ziekenhuis, aan artsen, verpleegkundigen en andere hulpverleners. Daarom is het goed te weten wat uw rechten (en plichten) als patiënt zijn. In deze verklaring worden kort de volgende zaken behandeld: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
opname in het ziekenhuis contacten vanuit het ziekenhuis hoffelijkheid bezoekfaciliteiten godsdienst en levensovertuiging toestemming informatie inzage in het dossier recht op correctie recht op vernietiging recht op verzet bescherming van privacy bescherming van persoonlijke gegevens onderwijs en onderzoek wilsverklaring klachtenbehandeling second opinion de plichten van de patiënt financiën ontslag uit het ziekenhuis
Opname in het ziekenhuis U heeft als regel recht op opname in het ziekenhuis na verwijzing daartoe door uw huisarts of een medisch specialist. Wanneer u niet onmiddellijk in het ziekenhuis terecht kunt, wordt u op een wachtlijst geplaatst. Als u op de wachtlijst staat en u zich zorgen maakt over uw medische toestand, kunt u contact opnemen met uw huisarts teneinde na te gaan of een snellere ziekenhuisopname alsnog noodzakelijk is. U heeft het recht in geval van een spoedeisende medische noodzaak op een onmiddellijke opname in een ziekenhuis. Wanneer een aanbevolen medische behandeling niet in dit ziekenhuis beschikbaar is, heeft u het recht om overplaatsing of verwijzing te vragen naar een ziekenhuis of andere instelling waar u die behandeling wel kunt krijgen.
Contacten vanuit het ziekenhuis U heeft, wanneer u naar het ziekenhuis bent verwezen door uw huisarts, het recht op:
12-11-2009/236186/ Rechten en plichten van de ziekenhuispatiënt.doc
1
• een bevestiging binnen een redelijke tijd van de datum van uw eerste afspraak; • een eigen en vast tijdstip van de afspraak; • een persoonlijk onderhoud met de arts tijdens het eerste consult; • een tijdige en correcte mededeling wanneer uw opname door het ziekenhuis wordt geannuleerd. In bijzondere situaties zoals ziekte van medewerkers kan uw behandeling worden uitgesteld. Ook in die omstandigheden zal het ziekenhuis proberen u tevoren op de hoogte te stellen. In geval van afzegging van een afspraak, een nieuwe afspraak op zo kort mogelijke termijn teneinde zo snel mogelijk alsnog behandeld te worden. Wanneer u denkt dat uw conditie verslechterd is als gevolg van een afzegging van een afspraak of opname, dient u contact op te nemen met uw huisarts die - indien nodig - contact met het ziekenhuis kan opnemen.
Hoffelijkheid U heeft het recht om altijd op een hoffelijke wijze te worden behandeld door iedere medewerker van het ziekenhuis.
Bezoekfaciliteiten U heeft het recht om bezoek te ontvangen van familie en vrienden (inclusief kinderen). Het ziekenhuis moet er voor zorgen dat de bezoektijden flexibel zijn en passen bij de aard van uw ziekte en die van andere patiënten. In dat kader kan het ziekenhuis wel regels stellen over onder meer het aantal bezoekers dat tegelijkertijd een patiënt kan bezoeken.
Godsdienst en levensovertuiging U heeft het recht om met respect voor uw geloofs- en levensovertuiging te worden behandeld.
Toestemming In het algemeen kan een behandeling alleen worden toegepast wanneer u op basis van voldoende informatie toestemming hebt gegeven of, bij kinderen jonger dan 12 jaar, de ouders of voogd. Bij jeugdigen in de leeftijd van 12 tot 16 jaar moeten zowel ouders of voogd als de jeugdige zelf toestemming voor de behandeling geven. U kunt de wens te kennen geven dat iemand anders bij het geven van geïnformeerde toestemming aanwezig is. Alleen wanneer de patiënt zelf niet in staat is toestemming te geven of te weigeren en wanneer een arts heeft vastgesteld dat een behandeling dringend noodzakelijk is, mag vervangende toestemming worden verleend. Wanneer niemand op korte termijn bereikbaar is en de patiënt zelf niet in staat is toestemming te geven kan in noodgeval worden uitgegaan van veronderstelde toestemming.
Informatie Als patiënt bent u gesprekspartner van de hulpverlener als het gaat om de voortgang van onderzoek en behandeling. Bij alles wat er met u gebeurt, zijn uw instemming en medewerking noodzakelijk. Uiteindelijk bent u degene bij wie een bepaald onderzoek wordt uitgevoerd of een behandeling gestart. Een hulpverlener moet u in begrijpelijke taal informatie geven over: • uw ziekte of aandoening; • de aard van de voorgestelde behandeling of te verrichten onderzoek; • de uitslag van testresultaten en röntgenonderzoeken; • de verwachte duur van de behandeling en de verwachte resultaten; • de eventuele andere behandelingsmogelijkheden; • de gevolgen of de eventuele risico‘s van de behandeling of het onderzoek (bijv. de medicijnen, pijn of ongemak en eventuele bijwerkingen). U heeft het recht geïnformeerd te worden over de naam van uw behandelend arts aan wiens zorg u bent toevertrouwd. Wanneer u naar een andere arts wordt verwezen, heeft u het recht op de hoogte te worden gebracht van de redenen voor zo'n verwijzing. Zelf speelt u daarbij steeds een belangrijke rol. U kunt een gesprek goed laten verlopen door duidelijk te zijn. Bijvoorbeeld door aan te geven dat u meer wilt weten, of dat u nog niet alles begrijpt. Schrijf tevoren uw vragen op, dan zult u niet zo snel iets vergeten. Neem een familielid of een goede bekende mee. Die kan u bijstaan of aanvullen
12-11-2009/236186/ Rechten en plichten van de ziekenhuispatiënt.doc
2
wanneer dat nodig is. Over veel onderwerpen kunt u schriftelijke informatie krijgen, zodat u alles op uw gemak nog eens kunt doorlezen. Informeer hiernaar bij uw arts.
Inzage in dossier U heeft recht op inzage in uw medisch en verpleegkundig dossier, met uitzondering van de gegevens die niet over uzelf gaan. Op verzoek kunt u tegen een vergoeding een kopie krijgen van uw dossier of een gedeelte daarvan. Het dossier is eigendom van het ziekenhuis. Uw verzoek om inzage wordt zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk binnen vier weken afgehandeld. U kunt een schriftelijk verzoek tot inzage indienen bij het hoofd van de afdeling medische administratie.
Het recht op correctie U heeft het recht om een verzoek in te dienen om uw gegevens te verbeteren als de gegevens die zijn opgenomen feitelijk onjuist zijn. Daarnaast heeft u het recht uw mening of zienswijze op de behandeling op te laten nemen in uw dossier. U heeft ook het recht om gegevens te verwijderen die overbodig zijn of niet ter zake doen in overleg met de behandelaar. Tenslotte heeft u het recht om de gegevens af te laten schermen. De gegevens worden dan niet meer verwerkt, maar nog wel bewaard. U kunt een schriftelijk verzoek tot correctie, verwijdering of afscherming van uw gegevens indienen bij de raad van bestuur. Deze behoudt zich op onderdelen het recht voor uw vraag wel of niet te honoreren.
Recht op vernietiging Het dossier van een patiënt moet minimaal tien jaar bewaard worden. U kunt de hulpverlener verzoeken het dossier eerder te vernietigen. Indien uw verzoek niet gehonoreerd wordt, moet dit onder opgaaf van redenen worden gedaan. Een verzoek tot vernietiging van uw dossier kunt u schriftelijk indienen bij de raad van bestuur.
Het recht op verzet U kunt verzet aantekenen tegen de verwerking van uw gegevens in verband met uw bijzondere persoonlijke omstandigheden. Het verzet kunt u schriftelijk indienen bij de directeur patiëntenzorg. Deze behoudt zich het recht voor te beoordelen of het verzet terecht is.
Bescherming van uw privacy U heeft het recht op bescherming van uw privacy in het bijzonder wanneer de aard van uw ziekte en gezondheidstoestand wordt besproken tussen u of uw familieleden door de staf en medewerkers van het ziekenhuis. Uw recht op privacy houdt ook in dat onderzoeken en behandelingen plaats vinden buiten het zicht en gehoor van anderen, die niet bij de behandeling zijn betrokken, tenzij u hiervoor toestemming geeft.
Bescherming van persoonlijke gegevens Als patiënt heeft u recht op bescherming van uw persoonlijke gegevens. Het ziekenhuis kent strenge regels voor het gebruik van deze gegevens. Hulpverleners moeten vertrouwelijk met uw gegevens omgaan. Alleen de personen die betrokken zijn bij de behandeling, zijn op de hoogte van uw situatie. Zij mogen niet zomaar informatie doorgeven aan uw partner, familie of vrienden. Dat mag alleen met uw toestemming. Deze toestemming kunt u mondeling of schriftelijk geven en moet in uw dossier gedocumenteerd zijn. Het ziekenhuis levert anonieme gegevens op het gebied van patiëntenzorg aan een aantal organisaties ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek (bijvoorbeeld kankerregistratie) en statistieken (Inspectie voor de Gezondheidszorg). Registratie is een belangrijk instrument voor het verkrijgen van inzicht in het vóórkomen, voorkomen en behandelen van ziekten. Desgewenst kunt u aan het hoofd van de afdeling Medische Administratie laten weten dat u hier bezwaar tegen heeft. Er worden dan geen gegevens aan derden verstrekt. Indien u meer informatie wenst over de bescherming van uw privacygevoelige gegevens, dan kunt u contact opnemen met het hoofd van de afdeling Medische Administratie. Tevens kunt u terecht op de internetsite van het College Bescherming Persoonsgegevens: www.cbpweb.nl in het Wbp meldingenregister.
12-11-2009/236186/ Rechten en plichten van de ziekenhuispatiënt.doc
3
Onderwijs en onderzoek U heeft het recht om te weigeren als uw behandelend arts u wilt betrekken bij het onderwijs aan medische of andere studenten. Daarvoor is eerst uw toestemming nodig. Uw medewerking kan echter van belang zijn om te verzekeren dat de werkenden in de gezondheidszorg een zo goed mogelijke training krijgen. U heeft het recht om deelneming te weigeren aan medisch experimenteel onderzoek of experimentele behandelingen. Dat geldt ook voor het onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen of medische hulpmiddelen. Medisch wetenschappelijk onderzoek mag nooit worden uitgevoerd zonder dat u bent geïnformeerd en toestemming heeft gegeven.
Anoniem gebruik lichaamsmateriaal Bij de uitvoering van onderzoek kan het zijn dat er soms lichaamsvloeistoffen of weefsel gebruikt kan worden voor onderzoek of voor het testen of ijken van apparatuur (bv. urine, bloed, e.d.). Dit materiaal wordt dan altijd anoniem, zonder dat persoonlijke gegevens terug te vinden zijn, gebruikt. Als u hiertegen bezwaar hebt, dan horen wij dat graag van u en zullen wij daar rekening mee houden. Voor alle andere onderzoekstoepassingen zullen wij vooraf nadrukkelijk uw toestemming vragen.
Wilsverklaring U kunt in een situatie terechtkomen waarin u niet meer voor uzelf kunt beslissen. Als u het belangrijk vindt dat er, als het erop aankomt, naar uw wensen gehandeld wordt, dan is het verstandig om deze wensen op schrift te stellen. Een duidelijke verklaring wordt in principe gerespecteerd. U kunt in uw wilsverklaring bijvoorbeeld vastleggen onder welke omstandigheden u niet meer gereanimeerd wilt worden. Deze verklaring moet voorzien zijn van een recente datum en van een handtekening, anders kan de arts hieraan geen gehoor geven. Wanneer u geregistreerd staat in het donorregister als potentieel donor is het belangrijk ook hier uw partner en familieleden van op de hoogte te stellen.
Klachtenbehandeling Als u denkt dat op een of andere manier geen rekening is gehouden met uw rechten als patiënt, of dat het ziekenhuis ergens is tekortgeschoten, maak dat dan kenbaar bij het ziekenhuis. Dat schept de mogelijkheid om een oplossing te vinden en ervoor te zorgen dat het probleem zich in de toekomst niet meer zal voordoen. Het ziekenhuis vindt het belangrijk dat u als patiënt tevreden bent. De klachtenregeling is vastgelegd in een folder die op alle afdelingen van het ziekenhuis verkrijgbaar is. De klachtenregeling is niet van toepassing op een verzoek tot schadevergoeding. In dat geval moet u zich rechtstreeks wenden tot de directie van het ziekenhuis.
Second Opinion Als patiënt heeft u het recht om een 'second opinion' (tweede mening) te vragen wanneer u het met de diagnose en de voorgestelde behandeling niet eens bent. Dit geldt met name in situaties waarbij sprake is van redelijke consequenties voor de betrokkene. Het ziekenhuis zal daaraan zijn medewerking verlenen. Uiteraard zal dit als regel in goed overleg met de eerste behandelaar en de verzekeraar (wat betreft de kosten van deze second opinion) moeten plaatsvinden.
De plichten van de patiënt Als patiënt heeft u ook een aantal plichten. Die zijn er voor uw eigen veiligheid en welzijn. Zo is het belangrijk dat u uw hulpverlener eerlijk en volledig informeert over uw medische situatie, zodat deze een goede diagnose kan stellen en een deskundige behandeling kan geven. Ook verwachten wij van u dat u actief mee-werkt aan uw eigen genezing en in dat kader de u voorgeschreven therapie nauwkeurig opvolgt en de u voorgeschreven medicijnen trouw gebruikt. Verder zult u zich in het ziekenhuis tegenover het personeel en de staf behoorlijk dienen te gedragen. Wanneer dat niet gebeurt, kan het ziekenhuis in het uiterste geval de behandelingsafspraak beëindigen. Het ziekenhuis kent ook een aantal regels waaraan u zich dient te houden. Het kan voorkomen dat u gevraagd wordt zich te legitimeren bij inschrijving. Dit is ter bescherming van uzelf en anderen en houdt onder meer verband met de verificatie van uw verzekeringsstatus. Wanneer u om welke reden dan ook uw afspraak in het ziekenhuis niet kunt nakomen rekenen
12-11-2009/236186/ Rechten en plichten van de ziekenhuispatiënt.doc
4
wij er op dat u hiervan ruim tevoren mededeling doet aan het afsprakenbureau. Anders loopt u het risico dat de gevolgen (in termen van kosten) voor uw eigen rekening komen. Ook wordt hierdoor de wachttijd voor andere patiënten onnodig vergroot. Wij verwachten dat u zich aan uw afspraken houdt net zo goed als u kunt verwachten dat wij ons aan onze afspraken houden.
Financiën U heeft de verplichting het ziekenhuis te betalen voor de geleverde zorg. Betaling zal vrijwel altijd gebeuren via uw ziektekostenverzekeraar. Twijfelt u of u voldoende verzekerd bent, neemt u dan vooraf contact op met uw ziektekostenverzekeraar. Mocht u ten aanzien van de betaling problemen hebben, dan kunt u contact op-nemen met de debiteurenadministratie van het ziekenhuis. De tarieven die het ziekenhuis in rekening mag brengen zijn wettelijk geregeld door het College Tarieven Gezondheidszorg (CTG).
Ontslag uit het ziekenhuis U heeft het recht bij uw ontslag uit het ziekenhuis te worden geïnformeerd over de aard van uw lichamelijke toestand, de behandeling die u hebt ondergaan toen u in het ziekenhuis was opgenomen, de medicatie en de verdere gang van zaken rond nazorg en controle. Ook u, dus niet alléén uw huisarts moet hiervan op de hoogte worden gesteld.
12-11-2009/236186/ Rechten en plichten van de ziekenhuispatiënt.doc
5
