De organische gemeente Open Hof Van verzorgingskerk naar participatiekerk
Beleidsplan 2012 – 2016 Nederlands Gereformeerde Kerk Dordrecht
Inhoud Voorwoord ...................................................................................................................................................... 2 Inleiding .......................................................................................................................................................... 2 Groei vanuit de basis en in perspectief ........................................................................................................... 3 Missie en waarden .......................................................................................................................................... 4 Thema’s en doelen 2012 – 2016 ..................................................................................................................... 5 A. Onderlinge betrokkenheid .................................................................................................................... 5 B. De liefde van Christus uitstralen en doorgeven..................................................................................... 6 C. Geloofsgroei......................................................................................................................................... 6 D. Kinderen en jeugd ................................................................................................................................ 6 E. Passende organisatievorm en communicatie ....................................................................................... 6 Planning van de activiteiten............................................................................................................................. 8 Bijlage 1: Uitwerking Kringen van de Open Hof ............................................................................................ 11 Bijlage 2: Zorgmodel Open Hof ..................................................................................................................... 13 Bijlage 3: Wijkkringen ................................................................................................................................... 15
Op de voorkant van dit beleidsplan staat een illustratie van Jannie van Dijken, op basis van de menselijke figuur door Leonardo da Vinci, die het perspectief schetst van dit beleidsplan: groeien naar een organische gemeente.
1
Voorwoord In de afgelopen jaren hebben we nagedacht over de visie voor de komende jaren. Luisterend naar God en naar elkaar zijn we op zoek gegaan. We hebben gemeentevergaderingen gehad. Er zijn tekeningen gemaakt. Hoe zie je de Open Hof nu? En hoe in 2016? Waar willen we heen? Wat is onze droom? Het resultaat ziet u voor u. En die droom is nu de uitdaging voor de komende jaren. Daaraan willen we werken. Hoe doe je dat? Dat lukt alleen als we ons allen laten inspireren door de levendmakende Geest van Christus. De Geest moet de krachtbron zijn en enthousiasme en toewijding geven. De Geest moet ook de onderlinge liefde en trouw levend houden. Telkens weer zijn we dus geroepen om terug te gaan naar de Bron van al ons werk en al onze plannen. Het is mijn gebed dat Hij die zegent. In mijn laatste preek als predikant- op 25 september 2011 - heb ik mijn eigen verlangens voor de Open Hof eens opgeschreven. Ik heb dat toen gedaan vanuit het visioen in Ezechiël 47. En daarin heb ik ook u allen meegenomen. Ik formuleerde het in de wij-vorm. ‘Wij verlangen naar een Open Hof waar Jezus Christus in het centrum staat, zijn kruis. Hij is de Bron. Wij verlangen naar een Open Hof waar openheid is voor het werk van de Geest die vernieuwt en bevrijdt en die levens heel maakt. Wij verlangen naar een Open Hof die vanuit Jezus Christus een bron van zegen is voor anderen in Dordrecht en omgeving, naar een kerk die nieuwe wegen zoekt om mensen te bereiken’. Wim van der Veer December 2011
Inleiding Dit beleidsplan is het resultaat van een intensief traject van overleg met de gemeente. De Nederlands Gereformeerde kerk Dordrecht staat voor de uitdaging om een levende kerk te zijn in de veranderende wereld, en daarbij zowel de geloofsgroei als de onderlinge band te versterken. De titel van het beleidsplan geeft het al aan: het verlangen is om een organische gemeente te worden; een gemeente waarin alle leden sterk met elkaar verbonden zijn, elkaar dragen en in elkaars noden voorzien. Een ‘participatiekerk’: alle leden nemen deel aan het gemeenteleven en de onderlinge pastorale zorg. De kerkenraad heeft voor het uitwerken van de idee van participatiekerk haar licht opgestoken bij andere NG kerken en een PKN gemeente, waarvan de meeste verder zijn in hun groei, in grootte en ontwikkeling . Daarna zijn keuzes gemaakt om de verkregen info om te vormen tot een passend concept voor de Open Hof. Het eerste hoofdstuk ‘Groei vanuit de basis en in perspectief’ geeft een korte schets van de ontwikkelingen die leidden tot de noodzaak van deze koerswijziging; het punt waarop we nu staan. Het hoofdstuk ‘Missie en waarden’ schetst dat onze missie als gemeente dezelfde is gebleven, maar onze visie op hoe deze vorm moet krijgen veranderd is. Vervolgens wordt in het hoofdstuk ‘Thema’s en doelen 2012-1016’ beschreven hoe dit concreter gemaakt wordt in een aantal doelen. Het Pastoraal beleidsplan met het Zorgmodel Open Hof is een essentieel onderdeel. Dit is opgenomen in een bijlage. De doelen zijn onderverdeeld in vijf thema’s: onderlinge betrokkenheid, de liefde van Christus uitstralen en doorgeven, geloofsgroei, kinderen en jeugd, en passende organisatievorm en communicatie. Tot slot geeft het activiteitenplan weer hoe we de doelen met concrete acties willen bereiken. Dit is het meest uitgewerkt voor het eerste jaar: 2012. De kerkenraad wil met betrekking tot de hoofddoelen jaarlijks terug- en vooruitkijken, om de koers te kunnen bijstellen wanneer dat nodig is. De activiteiten zullen dan oo k per jaar concreet gepland worden. We willen deze weg inslaan met het gebed en het vertrouwen dat wij wel werken maar dat God de groei geeft. De kerkenraad Januari 2012 2
Groei vanuit de basis en in perspectief De Open Hof maakt deel uit van de Nederlands Gereformeerde Kerken in Nederland. De gemeente is in 1958 ontstaan als familiegemeente met ‘eerstelingen’. In de beginperiode was er een sterk verlangen om de gemeente te vormen naar de principes zoals beschreven in de eerste hoofdstukken van het boek Handelingen. In de periode tot ongeveer 1972, het jaar waarin de eerste predikant in de gemeente benoemd werd, waren deze principes leidend voor de ontwikkeling en de identiteit van de gemeente. De gemeente was klein en er was een hechte onderlinge band.
Vanaf 1972 kenmerkte de gemeente zich door gestage groei. Deze groei werd in de jaren zeventig en tachtig vooral veroorzaakt door mensen die van buiten de Nederlands Gereformeerde Kerken kwamen. Deze groei kleurde de identiteit in vele schakeringen. Met het groeiend aantal leden nam, vooral in de laatste jaren, de behoefte aan pastoraat toe. Er volgden aanpassingen in o.a. de organisatie van het pastoraat om te kunnen beantwoorden aan deze groei en de veranderende behoefte aan pastorale zorg. Het uitgangspunt was nog steeds de ‘herdergemeente’: een kleine groep ‘herders’ geeft pastorale zorg aan de gemeente.
Rond 2009 groeide het verlangen om ons vanuit de missie meer open te stellen voor mensen buiten de kerk. Wel met behoud van de veelkleurigheid en het familiare karakter van de gemeente. Door de verdere groei van de gemeente kon het ‘herdermodel’ niet meer voorzien in voldoende pastorale aandacht. Er werden ook zorgen geuit over de onderlinge betrokkenheid. De wens kwam op om ruimte te scheppen voor nieuwe vormen. In gesprekken met de gemeente kwam bij de kerkenraad het beeld van de organische gemeente op: een gemeente die onderling sterk verbonden is en voor elkaar zorgt. Het perspectief voor de komende jaren is om de gemeente te ontwikkelen van verzorgingskerk naar participatiekerk. Uitgangspunt hierbij is de geloofskracht van elk lid van de gemeente, want dat is de basis voor de groeikansen die de kerkenraad wil bieden. Dit betekent dat ook de geloofsgroei veel aandacht zal krijgen.
Een organische gemeente is het antwoord op de vraag om: versterking van de onderlinge betrokkenheid een heldere structuur met kleine groepen een flexibel pastoraat meer aansluiting bij mensen buiten onze gemeente meer activiteiten die de geloofsgroei bevorderen 3
Missie en waarden Onze missie, vastgesteld in 2006, verwoordt waartoe we geroepen zijn als gemeente. We vormen een gemeenschap waarin we:
God eren en liefhebben met ons leven Jezus Christus als enige Redder centraal stellen ons door Woord en Geest laten leiden elkaar stimuleren en sterken in het geloof in woord en daad een licht zijn in de wereld
Waarden verwoorden, meer dan de missie, de identiteit van onze gemeente. Wat vinden wij belangrijk in onze gemeenschap? Waar hechten wij waarde aan? Hoe doen we de dingen? Net zoals de missie, zijn de waarden nog steeds van kracht. De kernwaarden van de Open Hof zijn:
Visie
afhankelijkheid van God trouw aan Gods Woord bewogenheid voor de ander respect en ruimte in geloofsbeleving
Het veelkleu rige kruis: een visualisatie van de missie van de Open Hof, in 2006 ontworpen door Bert van der Vlis. De eerste drie regels h ebben een verticale component; de relatie God-mens. De twee laatste een horizontale; men s tot mens.
Licht in de wereld Ieder gemeentelid wil de liefde van Christus gestalte geven in de samenleving door een ‘licht in de wereld’ te zijn. Met eigen gaven, passie en beschikbaarheid. Op de plek waar we maar zijn. In Efeze 4:15 en 16 staat: “Dan zullen we, door ons aan de waarheid te houden en elkaar lief te hebben, samen volledig toe groeien naar hem die het hoofd is: Christus. Vanuit dat hoofd krijgt het lichaam samenhang, en wordt het ondersteund en bijeengehouden door alle gewrichtsbanden.“ In dit beeld is elk gemeentelid verantwoordelijk eigen kwaliteiten in te zetten in liefde voor Christus en elkaar. De gemeente heeft de afgelopen jaren op verschillende momenten aangegeven ‘meer naar buiten’ te willen treden om die liefde van Christus gestalte te geven in de samenleving. De kerkenraad gaat initiatieven stimuleren en faciliteren om dat ook in praktijk te brengen. Onderlinge betrokkenheid We willen als gemeente actief betrokken zijn tot elkaar, daarmee het voorbeeld volgend van Jezus’ bewogenheid met de mensen om Hem heen. Kleine groepen vormen samen de gemeente. Er valt niemand buiten de boot Gemeenteleden hebben de gelegenheid elkaar meer te ontmoeten in kleine groepen. In deze kleine eenheden kunnen gemeenteleden elkaar tot op zekere hoogte voorzien van pastoraat. Groeikansen in geloof We kunnen pas ten volle betrokken zijn tot elkaar en bewogen met de ander als we zelf sterk gewo rteld zijn in de liefde van Christus. Steeds groeien in geloof is daarom voor ieder noodzakelijk. Het bieden van groeikansen in geloof is dan ook een belangrijk onderdeel van onze visie. Door toerusting en onderwijs, in allerlei vormen en voor alle leeftijden, bieden we kansen om te groeien in basiskennis en verdieping van de geloofsontwikkeling.
4
Thema’s en doelen 2012 – 2016 De visie op de organische gemeente die een licht in de wereld is, onderling sterk betrokken is en groeit in geloof, is uitgewerkt in concrete doelen die per thema beschreven worden. A. Onderlinge betrokkenheid Versterking pastorale zorg Doel: het model van de Participatiekerk is uitgewerkt en geïmplementeerd binnen onze gemeente. Dit geldt voor alle groepen, ook die met specifieke behoeften. (zie bijlage 2 voor het Zorgmodel van de participatiekerk) De kerkenraad heeft besloten de verandering in gang te zetten van verzorgende kerk naar participatiekerk. Pastorale oudsten en diakenen zijn hierin verantwoordelijk voor de extra pastorale en diaconale zorg in de gemeente, en voor het toezien op de onderlinge zorg en de toerusting die hiervoor nodig is. Ook geven ze vorm aan zorg op maat voor leden die niet deel kunnen of willen nemen aan een kring waarin onderlinge zorg geboden wordt. Voor de groepen met specifieke behoeften, zoals de kinderen, jeugd, doven en ouderen, worden vormen ontwikkeld die bij hen passen. Voor mensen met ernstige problemen wordt bijzondere zorg georganiseerd. Kringen in de Open Hof Doel: Er is een breed en divers aanbod van kringen, waarin voor alle leden plaats is. Toerusting voor de contactpersonen van de kringen wordt zoals afgesproken verzorgd. (Zie bijlage 1) Mensen hebben behoefte aan contact, vriendschap, persoonlijke belangstelling, vertrouw elijkheid. De wens van de kerkenraad is dat de kringen plaatsen worden waar gemeenteleden zich veilig voelen en waar men met vragen en moeiten voor de dag kan komen. Een breed en divers aanbod van kringen wordt gestimuleerd, zodat alle gemeenteleden een groep kunnen kiezen die in hun behoefte voorziet. De programma’s, dag, tijd en samenstelling van de groepen zijn verschillend. Hoe gevarieerder het aanbod, des te groter de kans dat ieder gemeentelid een kring vindt waar hij zich thuis voelt. In de kring is aandacht voor: Opbouw in geloof, hoop en liefde. Onderlinge diaconale en pastorale zorg. Oefening van geestelijk gaven. Openheid, waardering , begrip, aanvaarding en verdraagzaamheid. Leren het getuigenis van Jezus te verwoorden. Aandacht voor nood in de buurt De uitvoering van het zorgmodel zoals beschreven in het pastoraal beleidsplan is de belangrijkste basis om gemeenteleden met elkaar te verbinden. Daarnaast zullen er andere activiteiten om de onderlinge betrokkenheid te vergroten gestimuleerd en ondersteund worden. Bijvoorbeeld de wijkkringen, aandacht hebben voor elkaar bij het koffie drinken na de dienst, en het met elkaar organiseren van allerlei activiteiten. De gaven- en talentenbank kan hierin een goede rol spelen. (Zie voor verdere activiteiten over dit onderwerp bijlage 1 en 3.)
5
B. De liefde van Christus uitstralen en doorgeven Doel: We zijn een gemeente die de liefde van Christus uitstraalt en doorgeeft, ook naar mensen buiten de gemeente: in ieders persoonlijke omgeving en in de wijk waarin de Open Hofkerk staat. Nadrukkelijker dan voorheen wil de gemeente naar buiten treden. De Open Hof wil in de komende jaren meer een open hof worden dan nu. Bij een missionaire gemeente gaat het om de naasten dichtbij, om de missionaire houding van ieder gemeentelid op de plek waar hij woont en om de houding die de gemeente naar buiten uitstraalt. Dit is een verlangen dat al jaren in de gemeente leeft. Het blijkt niet zo makkelijk in praktijk te brengen. In de onderlinge zorg en de zorg op maat willen we daar in het gesprek aandacht aan geven. We willen ook gevoeligheid ontwikkelen voor de noden en behoeften van de mensen in de directe omgeving van de Open Hof. Waar mogelijk met andere kerken samen. We gaan door met ons in te zetten voor diaconale projecten, zoals van Stichting Present.
C. Geloofsgroei Doel: er is een regelmatig terugkerend aanbod van toerusting en onderwijs die de geloofsgroei bevordert in diverse vormen, waarmee alle gemeenteleden bereikt kunnen worden. De gemeenteleden hebben duidelijk gemaakt dat toerusting en onderwijs in de komende tijd meer aandacht verdient. Dit kan in de manier waarop de eredienst ingevuld wordt en hoe het onderwijs en de toerusting in de brede zin vormgegeven wordt. Daarbij houden we vast aan respect voor ieders geloofsbeleving en bieden ruimte aan verschillen in geloofsbeleving, binnen de veelkleurige identiteit van onze gemeente. We aanvaarden elkaar ook hierin en hebben de onderlinge liefde hoog in het vaandel. We bewaren de diversiteit en zorgvuldigheid in de diensten. Andere doelen die onder dit thema vallen: - Volwassenen- en kindercatechese opstarten - Een goed functionerend liturgieteam dat o.a. de voorwaarden schept voor diversiteit in de erediensten.
D. Kinderen en jeugd Doel: het model van de organische gemeente; de participatiekerk, is ook voor de kinderen en jongeren uitgewerkt in voor hen passende vormen. Veel aandacht is in de afgelopen jaren uitgegaan naar de jeugd; de kinderen en jongeren. Er is een groot verlangen dat deze aandacht verder vormgegeven wordt. De drie visiepunten gelden ook voor onze kinderen en jongeren. De komende tijd worden deze punten geïntegreerd in het jeugdbeleidsplan en het beleidsplan voor kinder- en tienerpastoraat.
E. Passende organisatievorm en communicatie Organisatie Doel: de organisatievorm van de gemeente wordt regelmatig beoordeeld op de vraag of deze de mogelijkheid blijft bieden om een ‘Organische gemeente’ te worden en te zijn. Waar de organisatievormen hinderen, worden ze aangepast. Hetzelfde geldt voor de communicatie in alle vormen. Terwijl we werken aan de uitvoering van de plannen, kijken we ook naar passende organisatievormen daarvoor, die voor ieder duidelijkheid scheppen. Met de nieuwe richting van de pastorale zorg zijn we deze weg al ingeslagen. Gezien de wensen rondom de erediensten ligt het opnieuw instellen van een liturgieteam voor de hand. Grote opgaven (zoals het zoeken van een nieuwe predikant) vragen overleg in diverse kleine groepen en met de gemeente als geheel. 6
Ook de organisatievorm van de kerkenraad zelf wordt beoordeeld op de vraag of deze nog passend is voor het bereiken van de nieuwe doelen. Communicatie Binnen de kerkenraad en in de gemeente bestaat de behoefte om de identiteit van onze gemeente beter voor het voetlicht te brengen. Het gaat daarbij ook om het concrete inhoud geven aan de veelkleurigheid. Voor dit alles is een heldere communicatie onmisbaar; tussen kerkenraad en gemeente, tussen de groepen in de gemeente onderling en tussen kerkenraad/gemeente en buitenstaanders. Van de contactpersonen van de kringen wordt verwacht dat zij daarin een goede rol vervullen. De toerusting voor de contactpersonen is er o.a. op gericht om hun rol in de communicatie te versterken. Planning en proces Gods gemeente laat zich niet plannen als een ICT-project. Belangrijk is het besef dat we vooral door moeten gaan met al het goede werk in het volle vertrouwen dat God ons zegent en dat Zijn Geest ons leidt. Luisteren naar Hem en afgestemd zijn op Zijn Geest is nog belangrijker dan het strikt volgen van een planning. De planning start ook niet bij 0, er gebeurt nu al veel dat verder uitgebouwd kan worden. Nieuwe dingen moeten goed voorbereid worden. De portefeuillehouders binnen de kerkenraad en de vele commissies gaan in vertrouwen aan de slag om de doelen en plannen verder uit te werken. Daarbij bewaart de kerkenraad de flexibiliteit in de uitvoering door minimaal eens per jaar de voortgang te evalueren en dan opnieuw te bekijken of de prioriteiten nog steeds juist gesteld zijn. Tijdens de gemeenteavond waar de contouren van het beleidsplan gepresenteerd werden , was er een merkbare instemming met de richting die de kerkenraad presenteerde. Deze instemming willen we graag uitbouwen tot een aantoonbare betrokkenheid, door de gemeente regelmatig te informeren over de voortgang van de planning en de uitvoering.
7
Planning van de activiteiten De verschillende activiteiten vallen binnen de portefeuilles van de bestuurlijke en de pastorale kerkenraad. Voor de uitvoering is echter een goede samenwerking en afstemming tussen deze portefeuilles noodzakelijk. Voor 2012 is de planning het meest gedetailleerd. Voor de jaren daarna staan de activiteiten op hoofdlijnen vast en zal in het daaraan voorafgaande jaar een meer gedetailleerde planning worden ingevuld. Op deze wijze kunnen we flexibel blijven ook tegenover prioriteiten of ontwikkelingen die nu nog niet voorzien kunnen worden.
Activiteiten 2012 A. “ Onderlinge betrokkenheid” Stimuleren dat ieder gemeentelid lid wordt van een groep / kring In 2012 wordt er 2 keer een toerustings avond georganiseerd voor contactpersonen voor de kringen. Kick-off van de kringenstructuur vindt plaats tijdens gemeentevergadering. Dan wordt ook info gegeven over de kringenstructuur. Elke kring vertelt 1 keer per jaar iets over hun kring in de dienst Elke maand vertelt 1 kring iets over hun kring in de Hofmail - tot alle kringen zijn geweest Ineke van Heusden (bemiddelaar) signaleert o.a. wanneer er behoefte is aan nieuwe kring. Dit wordt door de pastorale kerkenraad dan opgepakt. De k.r. let ook op de behoefte en stimuleert dat regelmatig nieuwe groepen starten.
Doelen Eind 2012 is 70 % van de gemeente lid van een kring In 2012 zijn 2 toerustingsavonden gehouden Medio 2012 is de kick-off van de kringenstructuur gehouden in een gemeentevergadering Minimaal 6x per jaar heeft een kring iets in de dienst verteld Alle kringen hebben zich in de Hofmail gepresenteerd in 2012 en 2013 Alle signalen van behoefte aan nieuwe kringen zijn opgevolgd
Verantwoordelijk
Alle k.r. leden Past. oudsten / oudste contact?
Past. oudsten
Oudste eredienst
Oudste contact
Past. oudsten
B. “De liefde van Christus uitstralen en doorgeven”
Bekijken waar noden en problemen in de wijk liggen
Wijkkringen open voor buitenkerkelijken: de kringen vragen of zij dit willen “Investeren in missionaire houding van gemeenteleden”: 1. een groep van ong. 4 mensen samenstellen die aan de slag gaat met: 2. het concept van de “vriendendienst” verder uitbouwen, met enkele vriendendiensten in 2012, en evalueren, 3. mensen van buiten uitnodigen voor erediensten en/of op wijkavonden,
Noden en problemen in de wijk zijn bekend, en Er is een ‘kanaal’ waarlangs de noden bij ons bekend worden. Eind 2012 is bekend welke wijkkringen ook voor buitenkerkelijken open zijn 1. per 1 april 2012 is een groep “missionair zijn” samengesteld, 2. in 2012 zijn nog enkele vriendendiensten gehouden, en deze zijn per eind 2012 geëvalueerd, 3. in 2012 zijn voor tenminste de vriendendiensten en feestdiensten mensen van
Past. oudsten, oudste contact
Oudste contact
Oudste ZED
8
4. met de gemeenteleden in gesprek gaan over wat een “missionaire houding” is 5. belangstelling in de wijk verkennen voor een wijkkring voor buitenkerkelijken, en hiermee starten (bij voldoende belangstelling)
buiten uitgenodigd, 4. er zijn per eind 2012 enkele gesprekken geweest met (groepen) gemeenteleden over missionair zijn, 5. de belangstelling is gepeild voor eind aug. Per eind 2012 is een kring gestart voor belangstellenden in de wijk.
“Diensten laten aansluiten bij de wereld om ons heen”: Liturgisch team en de “missionair” groep maken samen plannen om dit goed vorm te geven. O.a.: De mogelijkheden bekijken voor speciale diensten voor buiten-/randkerkelijken C. “Geloofsgroei” (goed voorbereide) Geloofsgetuigenissen worden in de erediensten gegeven Liturgisch team instellen Volwassenen catechese organiseren met curriculum (& materiaal hiervoor samenstellen)
Oudste eredienst / oudste ZED
Degenen die dat willen, hebben hun geloofsgetuigenis kunnen geven in een dienst Begin maart is liturgisch team ingesteld Per sept. 2012 is er een curriculum en is de volwassenen catechese gepland
Geloofsgroei bevorderen: 1. team van ongeveer 3 personen samenstellen dat aan de slag gaat met: 2. Volwassenen catechese organiseren, 3. Catechese voor kinderen organiseren, 4. Meekijken en ideeën aandragen over inhoud kapelavonden, aan de organisators vd kapelavonden, 5. Evt. sprekers uitnodigen voor kapelavonden 2013.
1. Team is samengesteld per 1 april 2012, 2. Zie bij Volw. Catechese 3. Zie bij kinder catechese 4. Programma kapelavonden seizoen 2012-2013 is ingevuld o.a. met sprekers
Faciliteren van ontdekken en inzetten van de gaven van gemeenteleden, o.a. de gavenbank hierbij gebruiken
De gavenbank bevat steeds actuele informatie over gaven van gemeenteleden
oudste eredienst
oudste eredienst Past. Oudsten / oudste eredienst& onderwijs
oudste eredienst/ oudste jeugd
Alle k.r. leden.
D. “Kinderen en jeugd”
Jeugdbeleidsplan updaten en uitvoeren van enkele punten 2012
Catechese voor kinderen organiseren met aansprekend lesprogramma (& materiaal hiervoor samenstellen)
Het jeugdbeleidsplan is actueel per 1 maart 2012. De betreffende punten zijn uitgevoerd per eind 2012 Per sept. 2012 is er een lesprogramma en is de kinder catechese gepland
Oudste jeugd
Oudste Jeugd
De activiteiten die in 2012 gestart of ontwikkeld zijn, worden in de jaren daarna voortgezet. 9
Activiteiten 2013 t/m 2016
Doelen (worden najaar 2012 concreet vastgesteld )
Gebruik maken van veel creatieve vormen in de eredienst en bewust zoeken naar nieuwe vormen (diversiteit ontwikkelen) Missionaire houding van gemeenteleden / missionair discipelschap verder ontwikkelen Een buddy- systeem instellen voor mensen in kwetsbare situaties De kerk openstellen als ontmoetingsplek voor gemeenteleden en buitenkerkelijken De Open Hof ook in de week meer openstellen voor allerlei activiteiten (o.a. activiteiten in / voor de wijk) Organiseren en coördineren van evangelisatieactiviteiten in de omgeving van de Open Hof
Verantw.
Oudste eredienst / oudste ZED Past. oudsten
Meer een gemeente voor buitenkerkelijken worden Pastoraat voor buitenkerkelijken , bijv. in sociaal / culturele activiteiten Jeugdbeleidsplan verder uitvoeren (kapel)avonden ter verdieping met o.a. preekbesprekingen
In het jaarprogramma zijn o.a. preekbesprekingen opgenomen
oudste eredienst& onderwijs
In kapelavonden meer leeravonden opnemen, waarbij evt. een spreker uitgenodigd wordt
10
Bijlage 1: Uitwerking Kringen van de Open Hof Kring
een groep van 6 tot ongeveer 12 gemeenteleden die iedere week of iedere twee weken bij elkaar komt een groep die behoort tot de kringenstructuur van de gemeente waarvan 1 contactpersoon wordt afgevaardigd voor toerusting om luisterend naar Gods Woord in gesprekken over geloof en leven elkaar op te bouwen en met elkaar mee te leven in voorbede en zorg en elkaar te ondersteunen in getuigend en dienend christen-zijn in de gemeente en daarbuiten
Breed aanbod. Een kring kan ontstaan door initiatief van gemeenteleden of van de kerkenraad. De kerkenraad draagt bij aan een breed aanbod, zoals bijv. opvoedkringen, LEV -kringen, Bijbelstudiekringen, milieukringen, geloofsbasiskringen, enz. Ook doe- groepen kunnen deel uitmaken van het zorgmodel als men voor elkaar wil zorgen naast de activiteiten. Deze activiteiten kunnen de vorm aannemen van een koor, wandelclub, kerkenraad, schoonmaakploeg, museumgroep enz. Doelstelling De doelstelling van de kring is: Ontmoeting. Elkaar versterken in het geloof in God. We hebben aandacht en zorg voor elkaar. We helpen elkaar om onze plek als christen in de wereld in te nemen Programma. Het programma wordt door de deelnemers bepaald en kan van tijd tot tijd door hen geëvalueerd worden. Het Bijbelgesprek, gebed en met elkaar meeleven wordt een ruime plaats gegeven. Vanuit onze onderlinge relatie als gelovigen zijn we geïnteresseerd in de volgende vragen: Hoe gaat het met je? Hoe gaat het met je relatie met de Heer? Hoe beleef je het om lid te zijn van onze gemeente? Hoe gaat het met je relatie tot de wereld, dus familie, werk, hobby’s, buurt enz.? Gespreksmateriaal. Er zijn meerdere soorten gespreksmateriaal nodig: over gebed en meditatie, je levensstijl in de wereld, maatschappelijke vragen. Bijbelboeken, enz. Ook voor doe-kringen is Bijbels gesprekmateriaal een optie. Bijv. over samenwerken, de plaats van muziek, leiding geven, dienen enz.. Soms kan het belangrijk zijn om een bepaald thema in de gehele gemeente te bespreken. Alle kringen worden door de kerkenraad gevraagd daar gedurende een bepaalde korte periode aan mee te doen. Daarna gaan ze weer verder met hun eigen gekozen thema. Relatie tot de gemeente. De kringenstructuur is een wezenlijk middel tot pastorale en diaconale zorg, tot bevordering van de gemeenschap en tot toerusting tot taken in en vanuit de gemeente. Er hoeft minder een beroep gedaan te worden op de zorg van pastorale oudsten, bezoekers, diakenen en predikanten. Door het regelmatig samenkomen bevordert het de verbondenheid in de gemeente. In de kring is het mogelijk om de eigen gaven te ontdekken en te beoefenen. Zo 11
voorkom je dat geestelijke gaven verborgen blijven. De kring stimuleert de gemeenteleden een getuige van Christus te zijn. Contactpersonen. Elke kring bepaalt wie er contactpersoon is tussen kerkenraad en kring. Deze personen hebben elk 1x in het jaar een gesprek met de pastorale oudste. Dit gesprek heeft als onderwerpen: Hoe gaat het met jou? Hoe gaat het met je kring? Kunnen jullie onderwerpen vinden? Is het aantal mensen naar tevredenheid? Hoe gaat het met de onderlinge zorg in het algemeen? Niet over het wel en wee van de individuele gemeenteleden. Openheid over visie en gemeentebeleid. Mededelingen van de kerkenraad. Deze personen signaleren kringoverstijgende pastorale of diaconale nood en adviseren het kringlid contact op te nemen met de betreffende wijkoudste. Toerustingcursus Elk jaar is er de gelegenheid voor alle gemeenteleden die daarin interesse hebben om deel te nemen aan een toerustingcursus met als onderwerp “Hoe bereid je een gesprek voor een kring voor?” Dat kan heel verschillend zijn. De ene kring doet Bijbelstudie, de andere kring is een kookclub. Ook is er 1x per jaar de mogelijkheid een avond mee te maken over groepsprocessen in kringen. Deze avond is voor alle gemeenteleden, in ieder geval voor de contactpersonen van de kringen. Organisatie De pastorale oudsten coachen de contactpersonen. Zij verdelen de kringen onderling. De voorzitter van het PO organiseert 2x per jaar de toerustingactiviteiten voor de contactpersonen. De organisatie van de kringen valt onder de bestuurlijk oudste Contact. Deze is ook vraagbaak voor gemeenteleden bij het vinden van een kring of delegeert deze taak naar iemand die het kringenwerk goed kent. Deze laatste, coördinator van het kringenwerk, weet bijv. waar nog open plekken zijn. Levensduur Groepen hebben een verschillende levensduur. Soms raakt men op elkaar uitgekeken en draagt men niet meer bij tot elkaars groei. Op elk moment in het seizoen kunnen nieuwe kringen opgestart worden. Gemeenteleden hebben de vrijheid om van kring te wisselen. Als kringen te groot worden kan men de kring splitsen. Bestaande kringen kunnen zeggen dat ze genoeg leden hebben en dat er even geen nieuwe leden bij kunnen.
12
Bijlage 2: Zorgmodel Open Hof
Zorgmodel Open Hof
Bijzondere zorg
Team: Gemeenteleden met een speciale gave of opleiding Verwijzing hulpverlening
Extra zorg door oudsten en diakenen
en toerusting onderlinge zorg
Ouderen
doven
jeugd
volwassenen
Basiszorg
. Extra zorg, door pastorale oudsten en diakenen , en toerusting Pastorale oudsten en diakenen zijn verantwoordelijk voor de pastorale en diaconale zorg in de gemeente. Zij stimuleren gemeenteleden onderlinge zorg aan elkaar te bieden en van elkaar te willen ontvangen. Zij zorgen voor toerusting van mensen aan wie ze hun verantwoordelijkheid delegeren, zoals bijv. pastorale bezoekers. Ook hebben ze extra persoonlijke aandacht en zorg voor deze mensen. Zij zorgen voor communicatie van de kerkenraad naar de kringen toe via de contactpersonen van een kring. Zij zijn, samen met de predikant, verantwoordelijk voor de aandacht bij bijzondere gebeurtenissen in het leven van alle gemeenteleden: geboorte, doop, belijdenis, jubilea, sterven. In onderling overleg verdelen ze de taak. Zij zijn, samen met de predikant, aanspreekpunt voor moeilijkheden die de onderlinge pastorale en diaconale zorgmogelijkheden overstijgen. Te denken valt aan ernstige, langdurige ziekte; geestelijke of psychische problemen ed. Zij verlenen dan zelf pastorale of diaconale zorg, indien mogelijk, of verwijzen door naar aanvullend pastoraat cq diaconaat en/of hulpverlening. Dit kan binnen of buiten de gemeente zijn. Aan gemeenteleden die geen lid van een kring zijn wordt in onderli ng overleg pastorale en diaconale zorg op maat geboden. Heeft men er geen behoefte aan, dan dus ook niet. Onderlinge zorg De onderlinge zorg bestaat uit diaconaat en pastoraat. Het kan vele vormen hebben. Het kan ook in intensiteit verschillen. De gemeenteleden zijn daar vrij in. De kerkenraad denkt aan minimaal: Vanuit de liefde van Christus de ander ontmoeten. Aandacht hebben voor elkaar. Oog hebben voor wat iemand nodig heeft. Maximaal: We versterken elkaar in het geloof in God. We hebben aandacht en zorg voor elkaar. We helpen elkaar om onze plek als christen in de wereld in te nemen. Daartussen zijn veel variaties te bedenken en kan creativiteit voor veelkleurigheid zorgen. Op dit moment zijn er al veel goed lopende initiatieven daarvan te vinden in onze gemeente: LEVgroepen; kringen; koor; band enz. Om de onderlinge zorg te bevorderen wil de pastorale kerkenraad dit onderwerp graag centraal stellen in onderwijs, toerusting ed. Ook gaat zij kringen aanbieden aan gemeenteleden die onderlinge zorg aan elkaar willen bieden of van elkaar willen ontvangen. Waar gemeenteleden zelf het initiatief nemen een kring te vormen kunnen ze aanhaken bij de kringstructuur van de Open Hof. 13
Bestaande kringen kunnen aangeven of ze onderlinge zorg bieden aan elkaar en of er wel of niet nog plaats is voor nieuwe leden. Elke kring geeft aan of er zorg onderling is of geboden gaat worden, zodat er helderheid is in verwachtingen. Een groep mensen kan ook besluiten om bijv. alleen Bijbelstudie te doen en verder niet. Dat is net zo legitiem om bij elkaar te komen. Deze groep valt dan buiten de zorgstructuur. Zorg op maat Gemeenteleden die geen lid van een kring zijn waar men onderlinge zorg aan elkaar biedt, kunnen zorg op maat ontvangen via de pastorale oudste, pastorale bezoeker of diaken van de wijk. Ook kan men dan aangeven of en in welke mate men zorg wil bieden aan anderen. Bijzondere zorg Deze zorg is geschikt voor mensen die te kampen hebben met problematiek die kringoverstijgend is, maar ook te zwaar voor de wijkoudste of –diaken. Een team van gemeenteleden met een speciale gave of opleiding zal daarvoor gevormd worden. Deze laatste gemeenteleden kunnen als buddy een afgesproken tijd met mede zusters en broeders oplopen. Zij beloven geheimhouding aan de kerkenraad en beschermen daarmee de privacy van hun contacten. De wijkoudste of –diaken verwijst door naar dit team. Vanuit het team wordt beoordeeld of de problematiek te dragen is door het team zelf of dat er ook hulpverlening buiten de gemeente moet worden gezocht. De kerkenraad gaat gemeenteleden met een gave om buddy te zijn een passende opleiding aanbieden. Pastorale taak predikant Samen met de voorzitter van het pastoraal overleg is de predikant verantwoordelijk voor de toerusting van de pastorale werkers. De predikant maakt deel uit van het pastoraal overleg. De predikant bezoekt 1 x per jaar elk wijkteamoverleg. Hij bezoekt ook 1 x per jaar het overleg van de pastorale jeugdoudsten en de pastorale jeugdbezoekers. Tevens heeft hij 1 x per jaar overleg met de pastorale bezoekers voor onze dove zusters en broeders. De predikant kan gevraagd worden voor toerusting van het gebedsteam(voorbede na de dienst) en het team voor gebedspastoraat. Pastorale zorg bij bijzondere gebeurtenissen in het leven van gemeenteleden: Geboorte en doop. De predikant bezoekt de ouders en bespreekt de doop van hun kind/ kinderzegening: o.a. formulier/vragen; datum, enz. Zie verder draaiboek ‘doop en kinderzegening’. Belijdenis. De predikant geeft belijdeniscatechese. Soms is een extra pastoraal gesprek noodzakelijk. Zie verder draaiboek ‘belijdenis/doop’. Jubilea. In overleg met wijkoudste wordt de taak verdeeld. Huwelijk. De predikant heeft enkele gesprekken met het bruidspaar. Zie draaiboek ‘Trouwdienst’. Sterven. Pastoraat bij sterven en verlies. Zie draaiboek ‘begrafenisdienst. Samen met de wijkoudste is de predikant verantwoordelijk voor moeilijkheden die de onderlinge pastorale en diaconale zorg overstijgt: b.v. ernstige ziekte, ziekenhuisopname, geestelijke en psychische problemen, enz. In overleg met de wijkoudste en/of het ouderenteam bezoekt de predikant de oudere gemeenteleden. Kennismakingsbezoek bij nieuwe leden alleen in bijzondere situaties na overleg met de wijkoudste.
Communicatie en toerusting. Het zorgmodel is tevens een communicatiemodel. De kerkenraad heeft de mogelijkheid om te vernemen hoe het met de gemeenteleden gaat en hen aansturen waar nodig. De gemeenteleden kunnen feedback geven, en hulp vragen aan de kerkenraad. Dit zal beter doordacht moeten worden.
14
Bijlage 3: Wijkkringen Geschiedenis en motivatie Wijkkringen hebben al een paar jaar gefunctioneerd, al of niet op een laag pitje. Eerst enthousiast, later moeizamer. De idee bestaat dat dat kan komen door te weinig toerusti ng vanuit de kerkenraad. De kerkenraad wil deze toch weer nieuw leven inblazen. De mensen die deelnemen aan een kring kunnen meedoen aan een wijkkring, om de medekerkleden uit de buurt te ontmoeten. Dit is voor henzelf prettig, omdat een kring uit de zorgstructuur niet wijkgebonden hoeft te zijn. Voor hun kinderen is het belangrijk andere gezinnen in de buurt te leren kennen die vanuit dezelfde geloofswaarden leven. Zo wordt de geloofsopvoeding bevestigd door een christelijke omgeving. Het is ook een gelegenheid om buitenkerkelijke vrienden, bekenden mee naar toe te nemen. Zo leren deze mensen op een heel laagdrempelige manier een groep christenen kennen. Door het individualisme in de samenleving zou een klein groepje voor buitenkerkelijken te dichtbij kunnen komen. In de grote groep tijdens de eredienst voelen ze zich misschien verloren. Afgezien van de onbekende christelijke vormen waar ze waarschijnlijk geen raad mee weten. De middelgrote groep, met heel laagdrempelige activiteiten, gericht op de omgang met elkaar kan heel geschikt zijn om kennis te maken met christenen en hun geloof. Doelstelling: Ontmoeting van gemeenteleden met elkaar, hun kinderen en andersdenkenden uit dezelfde buurt Activiteiten: 2x per jaar: Bijvoorbeeld 1x een maaltijd en 1x een uitje Organisatie: De pastorale wijkoudste vraagt 2 wijkkringleiders. De wijkkringleiders nemen initiatief en voeren uit. De pastorale oudste is eindverantwoordelijk en ondersteunt de wijkkringleiders, maar voert niet zelf uit. De oudste contact roept ten minste 1x per jaar de wijkkringleiders bij elkaar om ideeën uit te wisselen.
15
