D E ONTMASKERING VAN HET STRAFRECHTELIJK DISCOURS
Een bloemlezing uit het
van Louk Hulsman
Onder redactie van RENÉ VAN SWAANINGEN JOHN R. BLAD
Boom Lemma uitgevers Den Haag 2011
INHOUD
1 2 3 3.1 3.2 4 4.1 4.2 5
De ontmaskering van het strafrechtelijk discours Een inleiding tot het werk van Louk Hulsman René van en John R. Blad De aanleiding tot dit boek Een korte ontwikkelingsschets Hulsmans manier van kijken naar de strafrechtehjke werkelijkheid De toenemende rol van de sociale wetenschappen De ontwikkeling richting het abolitionisme De doorwerking van Hulsmans denken in de hedendaagse criminologie De decrirninahsering van de criminologie en de 'social benadering Hulsman als publiek criminoloog avant la lettre Tot besluit
9 9 11 16 17 19 22 23 27 29
BLOEMLEZING UIT WERK VAN LOUK H.C. HULSMAN
31
1
Handhaving van recht
33
2 1 1.1 1.2 1.3 2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 3 3.1 3.2
De strafrechtelijke sanctie en zijn maat Inleiding Het probleem Criteria voor de sanctievorming Wijze van behandeling De op algemeen niveau Geschiedenis Het huidige sanctiepakket De criteria voor sanctievorming iets nader bezien Herwaardering van het strafrechtelijk strafbegrip Evaluatie van het huidige sanctiepakket, desiderata De sanctievorming in concreto De ontwikkeling van de sanctievorming in concreto Evaluatie en desiderata
49 49 49 50 52 53 53 56 57 62 63 64 64 65
6
De ontmaskering van het strafrechtelijk discours
3 1 2 3 4 5
Underdogs en de rechten van de mens Inleiding 'Underdogs' Rechten van de mens Het recht en de 'underdog' De 'underdog' in het Nederlandse recht
4 1 1.1 1.2 1.3 2 3 4 5 5.1 5.2 6 6.1 6.2
Reclassering en strafrecht Inleiding Het onderwerp Reclassering en declassering Criminahteit Wat houdt reclasseren thans in? Oorzaken van de huidige situatie Het stelsel; werkwijze en De reclassering en de doelstellingen van het strafrechtehjk stelsel Huidige toestand Wenselijke toestand Reclassering van justitie en politie Le trahison des clercs Twee dimensies
85 85 85 86 87 90 92 93 96 96 97 99 99 100
5 1 2 2.2 2.3 3
Criteria voor strafbaarstelling Algemeen Expliciete criteria voor de De absolute criteria De relatieve criteria De beslissingsstructuur ten aanzien van vragen van en decrirninalisering
101 101 108 109 110
6 1 2 3
4
7
1
Een abolitionistisch perspectief op het strafrechtelijk systeem Inleiding Het strafrechtehjk systeem De verschillende wijzen van participatie in het strafrechtehjk systeem en de van hetgeen zich in de cirkels A en B afspeelt De afschaffing van het strafrechtehjk systeem en alternatieve benaderingen voor criminele gebeurtenissen Een brief aan over capaciteitstekorten, het niet ten uitvoer leggen van strafrechtelijke beslissingen en expansieve strafrechtspolitiek Een plaatsbepaling
67 67 67 69 73 75
111
113 113 120
123 128
133 133
2 3
8 1 1.1 1.2 2 3 3.1 3.2 3.3 3.4 4 5 5.1 5.2 5.3 6 6.1 6.2 6.3 6.4 7 9 1 2 3 3.1 3.2 3.3 3.4
Expansief strafrechtsbeleid Het niet ten uitvoer leggen van strafrechtelijke beslissingen en capaciteitstekorten Literatuur Drugsbeleid als bron van drugsproblemen en als voertuig van kolonisering en repressie Inleiding Drugs De achtergrond van dit artikel Primaire en secundaire drugsproblemen Secundaire problemen voor de gebruiker Secundaire problemen voor de wijdere omgeving van de gebruiker Secundaire problemen gerelateerd aan het strafrechtehjk systeem Secundaire problemen voor de sociale en gezondheidszorgsectoren De internationale drugswetgeving Drugsbeleid Veranderingen in de interactie tussen het eerste niveau van de collectieve sector en de leefwerelden Mystificering, massamedia en zelfbevestiging Structurele veranderingen in de leefwerelden Drugsbeleid in Nederland Cannabis Heroïne De eerste fase De tweede fase Conclusie Literatuur Kritische criminologie en het concept criminaliteit Zijn 'criminele gebeurtenissen' uitzonderlijk? De gangbare kijk op criminaliteit geproblematiseerd Kritische criminologie en het concept criminaliteit: wat is geproblematiseerd en wat niet? Wat betekent het als wij het concept criminaliteit niet problematiseren (of verwerpen)? Primaire Ongelijke secundaire criminalisering en haar koppeling aan de massamedia Dark Interactionisme
134 139 145
147 147 147 148 150 153
154 155 156 156 159 162 163 164 166 166 168 170 171 172 174 175 175 179 180 181 183 183 184
8
4 4.1 5
6
10
1 2 3 4
1 2 3
De ontmaskering van het strafrechtelijk discours
Een anascopische visie ontwikkelen Definiëren van en omgaan met problemen buiten een formele context Formele en informele manieren waarop problemen gedefinieerd worden en de manier waarop daarmee wordt omgegaan vergeleken Conclusie Literatuur Participatie van de gemeenschap bij de preventie van criminaliteit Inleiding Deel I De maatschappelijke context De gemeenschap De culturele en sociale organisatie van het strafrechtehjk systeem De constructie van de werkelijkheid buiten het systeem Deel II Preventie Participatie van de gemeenschap bij preventie Conclusie Literatuur
185 185
191 192 193
195 195 196 196 198 199 201 203 203 207 211 213