De Leerstoel Grondslagen van het Maatschappelijk Werk
Hans van Ewijk Bijzonder Hoogleraar Grondslagen van het Maatschaappelijk Werk Lector Sociaal Werk Theorie (Hogeschool Utrecht)
Marie Kamphuis (1908 – 2004) Was maatschappelijk werkster en later directeur van de Academie voor Sociale en Culturele Arbeid in Groningen. Streed voor maatschappelijk werk als zelfstandig beroep, geschoeid op wetenschappelijke kennis en een eigen methodiek (case work) Was ook internationaal zeer actief.
Marie Kamphuis Stichting Doel verwetenschappelijking en professionalisering van het maatschappelijk werk Door Onderhouden leerstoel De MKS lezing De MKS prijs (voor vernieuwende projecten) Gefinancieerd door Eerst NIZW, toen VJI, nu uit erfenis Marie Kamphuis
Hoogleraren maatschappelijk werk De eerst benoemde (bijzonder) hoogleraar was Geert van der Laan. (1994 – 2009) Geert heeft vooral de methodiek van het maatschappelijk werk wetenschappelijk onderbouwd en verder gebracht. Vooral door evidence based practice (leren van de praktijk). De tweede hoogleraar is Hans van Ewijk (2009 – 2014). Daarnaast is er nog een tweede leerstoel aan de Radboud Universiteit. Die is momenteel vacant. Carol van Nijnatten bekleedde die tot 2010.
Wat is een bijzondere hoogleraar? Is een gewone hoogleraar maar gefinancierd door een derde partij (stichting, bedrijf e.d.). Is meestal aanstelling van 0.2 tot 0.5 fte. Heeft een bijzondere opdracht, bijvoorbeeld versterken van een professie. In zorg en welzijn hebben we bijzondere lectoren in maatschappelijk werk, in opbouwwerk, in lokaal sociaal beleid, in burgerschap en een aantal in verschillende zorgsectoren en de jeugdzorg.
De academisering van sociaal werk Sociaal werk als overkoepelend begrip van alle stammen en loten in (sociale) zorg en welzijnberoepen heeft geen vakgebied aan de universiteiten. Was vroeger wel: sociaal pedagogie en andragologie. Nederland is zo’n beetje het enige land in Europa waar je aan universiteiten niet sociaal werk kan studeren. Misschien wel omdat we te versnipperd zijn.
Waarom is een wetenschappelijke fundering belangrijk? 1. Voor erkenning en status. 2. Het beroep te verankeren. 3. Te voorkomen dat het vak als een ‘hulpvak’ gezien wordt (van medici, psychologen, beleidmakers) 4. Een betere beroepsuitoefening. Een professional leert van combineren van ervaringskennis, van impliciete kennis en van wetenschappelijke kennis.
Wat is wetenschappelijk? 1. Een erkend kennis- en handelingsdomein. mono-disciplinair, interdisciplinair, praktijkdiscipline 2. Een onderscheidende theoretische fundering (social work theory) 3. Een eigen onderzoeksveld 4. Evidentie
Het probleem van evidentie Evidentie als bewezen effect van een methode, aanpak, professioneel handelen en als voorspelbaarheid. Evidentie als zo goed mogelijk gebruik maken van ervaringskennis en wetenschappelijke inzichten. Evidentie als manier van werken (problem setting, verzamelen van informatie over wat zou kunnen werken, afwegen en plan maken, evalueren).
Het probleem van de wetenschap Bewijs of wijsheid Waar of onwaar (ligt dat wel zo scherp) Goed of slecht (normativiteit) Bewijzend of verklarend of begrijpend of beschrijvend Universeel of contextueel ‘Wat is waar en goed voor en volgens de meest betrokkenen, inclusief de wetenschapper’. (mode 2)
Herovering in de wetenschap 1. Vanuit breed sociaal werk concept. 2. Het beeld van stam en takken 3. Door lectoraten (sinds 2002), bv. Lia van Doorn, Margot Scholte, Tine van Regenmortel, Anneke Menger, Lisbeth Verharen op terrein maatschappelijk werk. 4. Door bijzondere hoogleraren 5. Door graduate school aan de UvH 6. Tientallen promotieonderzoeken 7. Raakprojecten
Focus Grondslagen maatschappelijk werk 2009 - 2014 1. Positioneren en profileren van maatschappelijk werk. 1. Binnen sociaal werk 2. Binnen zorg en welzijn 3. Binnen beleid en politiek 4. Binnen opleidingen 5. Binnen internationaal discours 2. Versterken body of knowledge 3. Onderlinge samenwerking versterken 4. Inhoudelijk debat: generalist, actief burgerschap, eigen kracht, omgeving laten werken, nieuwe sociale probelmatiek, zingeving. 5. Opzetten graduate school (kring) en promoties
De leerstoel en de maatschappelijk werker Wil graag veel interactie. Profilering en positionering van het werk moet vooral ook gebeuren door zelfbewuste en bij de tijdse maatschappelijk werkers. We zitten in een kansrijke positie. Er gebeurt veel. Dilemma tussen openheid en ontgrenzing van het vak en behoefte aan aanscherping en bewaking kwaliteit. Maatschappelijk werk is voor mij vooral een eerstelijns professie met een brede opdracht.
