RAAD VAN DE EUROPESE UNIE
Brussel, 8 november 2001 (15.11) (OR. en) 13671/01
Interinstitutioneel dossier: 2001/0098 (COD) ENER 135 ENV 547 CODEC 1139 NOTA VAN HET VOORZITTERSCHAP van: het voorzitterschap aan: de delegaties nr. vorig doc.: 11328/01 ENER 105 ENV 412 CODEC 805 nr. Comv.: 8885/01 ENER 64 ENV 223 CODEC 426 Betreft: Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de energieprestaties van gebouwen
Na de derde lezing van dit voorstel door de Groep energie (16 en 30 oktober 2001) geeft het voorzitterschap een nieuwe ontwerp-tekst voor het dispositief in overweging, waarin de tot dusver gemaakte schriftelijke en mondelinge opmerkingen zijn verwerkt. De voorstellen van het voorzitterschap zijn onderstreept, geschrapte passages worden met rechte haken aangegeven, alternatieve voorstellen en opmerkingen staan in de voetnoten. Opgemerkt zij dat de inhoud van artikel 1 in het licht van de bespreking van het hele voorstel opnieuw zal moeten worden bezien. De delegaties handhaven vooralsnog een algemeen studievoorbehoud bij het voorstel. ____________
13671/01
yen/HS/cz DG C III
1
NL
Voorstel voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD betreffende de energieprestaties van gebouwen 1 HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE, Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, en met name op artikel 175, lid 1, […] Artikel 1 Doel Doel van deze richtlijn is de energieprestaties van gebouwen in de Gemeenschap te verbeteren, waarbij rekening wordt gehouden met de klimatologische en plaatselijke omstandigheden, alsmede met de binnenklimaateisen en de kosteneffectiviteit. 2 Deze richtlijn voorziet in eisen met betrekking tot: a)
de algemene kaderrichtsnoeren voor een methode voor het berekenen van de geïntegreerde energieprestaties van gebouwen,
b)
de toepassing van minimumeisen 3 voor de energieprestaties van nieuwe gebouwen,
c)
de toepassing van minimumeisen voor de energieprestaties van grote bestaande gebouwen die een ingrijpende renovatie ondergaan,
d)
energiecertificering van gebouwen […], en
e)
regelmatige keuring van verwarmingsketels en […] airconditioningsystemen in gebouwen en daarnaast beoordeling van de verwarmingsinstallatie, wanneer de ketels ouder zijn dan vijftien jaar.
1
Er is opheldering nodig over het verband tussen Richtlijn 93/76/EEG en dit voorstel, met name wat betreft de voorschriften voor de verslaglegging (artikel 9 van Richtlijn 93/76/EEG). Er moet in een overweging worden vermeld "dat er bij de maatregelen voor de verdere verbetering van de energieprestaties van gebouwen rekening moet worden gehouden met de klimatologische en plaatselijke omstandigheden, alsmede met de binnenklimaateisen en de kosteneffectiviteit. De maatregelen mogen geen beletsel vormen voor andere essentiële eisen die aan gebouwen worden gesteld, zoals toegankelijkheid, veiligheid en gebruiksbestemming van het gebouw". De lidstaten kunnen overeenkomstig artikel 176 van het Verdrag verdergaande beschermingsmaatregelen handhaven en treffen. Zulke maatregelen moeten verenigbaar zijn met het Verdrag.
2
3
13671/01
yen/HS/cz DG C III
2
NL
Artikel 2 Definities In deze richtlijn zijn de volgende definities 4 van toepassing: 1)
gebouw: een overdekte constructie met muren, waarvoor energie gebruikt wordt om het binnenklimaat te regelen; de term kan verwijzen naar het gebouw in zijn geheel of naar delen van het gebouw die zijn ontworpen of aangepast om gescheiden te worden gebruikt.
2)
[…] energieprestatie van een gebouw: de totale energie-efficiëntie van een gebouw, uitgedrukt in een of meer numerieke indicatoren, bij de berekening waarvan de volgende factoren in aanmerking zijn genomen: isolatie, technische kenmerken en installatiekenmerken, ontwerp en ligging in samenhang met de klimatologische aspecten, blootstelling aan de zon en invloed van aangrenzende structuren, eigen energieopwekking en andere factoren, waaronder het binnenklimaat, die van invloed zijn op de […] vraag naar energie;
[…] 3)
certificaat betreffende de energieprestatie van een gebouw: een door de lidstaat of een door hem aangewezen rechtspersoon erkend certificaat 5 waarin het resultaat is vermeld van de berekening van de energieprestatie van een gebouw, uitgevoerd volgens een methode die is gebaseerd op de algemene kaderrichtsnoeren in de bijlage;
4)
WKK (warmtekrachtkoppeling): de gelijktijdige omzetting van primaire brandstoffen in mechanische of elektrische en thermische energie, waarbij wordt voldaan aan bepaalde kwaliteitscriteria inzake energie-efficiëntie;
5)
airconditioningsysteem: combinatie van alle bestanddelen die vereist zijn om [...] een vorm van luchtbehandeling te bieden […] waarmee de temperatuur [...] wordt geregeld of kan worden verlaagd, eventueel samen met een voorziening waarmee de ventilatie en de luchtvochtigheid en -zuiverheid worden geregeld 6;
4 5 6
De definities zullen nader worden bezien in het licht van de bijdragen van de Commissie en de delegaties. Dat betekent niet dat zo'n certificaat automatisch tussen de lidstaten onderling wordt erkend. Gebaseerd op CEN 156.
13671/01
yen/HS/cz DG C III
3
NL
6)
ketel: het geheel van ketellichaam en brander dat de verbrandingswarmte op het water moet overbrengen;
7)
nominaal vermogen (uitgedrukt in kW): het door de fabrikant vastgestelde en gegarandeerde maximale verwarmingsvermogen dat continu kan worden afgegeven, terwijl het door de fabrikant vermelde nuttige rendement wordt gehaald;
[…] Artikel 3 Goedkeuring van een methode De lidstaten passen op nationaal of regionaal niveau een methode toe voor het berekenen van de energieprestaties van gebouwen, op basis van de algemene kaderrichtsnoeren in de bijlage. Deze kaderrichtsnoeren [worden aangepast aan de technische vooruitgang volgens de procedure van artikel 11, lid 2,] 7 met inachtneming van […] de normen/waarden […] die in de wetgevingen van de lidstaten worden gehanteerd […].8 De energieprestatie van een gebouw wordt op transparante […] wijze tot uitdrukking gebracht en kan een indicator voor de CO2-uitstoot omvatten.
7
8
Enkele delegaties stellen voor de woorden tussen de rechte haken te schrappen, omdat de kaderrichtsnoeren naar hun mening algemeen genoeg zijn en daarom niet regelmatig herzien hoeven te worden. In een overweging kunnen voorbeelden van normen genoemd worden, zoals EN 832.
13671/01
yen/HS/cz DG C III
4
NL
Artikel 3 bis Vaststelling van eisen voor de energieprestatie 9 1. De lidstaten nemen de noodzakelijke maatregelen om ervoor te zorgen dat er voor gebouwen minimumeisen voor de energieprestaties worden vastgesteld die gebaseerd zijn op de in artikel 3 bedoelde methode. Bij het vaststellen van de eisen kunnen de lidstaten onderscheid maken tussen nieuwe en bestaande gebouwen. De eisen zouden de algemene binnenklimaatsituatie in aanmerking moeten nemen om eventuele negatieve neveneffecten, zoals onvoldoende ventilatie, te voorkomen. De eisen voor de energieprestaties dienen regelmatig [dat wil zeggen ten minste om de [5] jaar] getoetst en, zo nodig, aan de technische vooruitgang in de bouwsector aangepast te worden. 2. De lidstaten kunnen besluiten de in lid 1 bedoelde eisen niet vast te stellen voor of toe te passen op de volgende categorieën: -
gebouwen en monumenten die officieel beschermd zijn als onderdeel van een daartoe aangewezen omgeving, dan wel om hun bijzondere architectonische of historische waarde, indien toepassing van de normen hun karakter of aanzicht op onaanvaardbare wijze zou veranderen;
-
gebouwen die worden gebruikt voor de eredienst en andere religieuze activiteiten;
-
tijdelijke gebouwen die in principe niet langer dan twee jaar gebruikt worden, industriepanden 10, […], werkplaatsen en niet voor bewoning bestemde gebouwen van landbouwbedrijven met een lage energiebehoefte;
-
woongebouwen die in principe minder dan 4 maanden per jaar gebruikt worden;
-
[…]
-
alleenstaande gebouwen met een totale bruikbare vloeroppervlakte van minder dan 50 m2.
-
[…].
9
Met het oog op samenhang en duidelijkheid wordt voorgesteld dat de lidstaten normen voor alle gebouwen vaststellen en in tweede instantie kunnen voorzien in een algemene vrijstelling voor bepaalde categorieën gebouwen. Alternatief: "productiefaciliteiten".
10
13671/01
yen/HS/cz DG C III
5
NL
Artikel 4 Nieuwe gebouwen 1. De lidstaten nemen de noodzakelijke maatregelen om ervoor te zorgen dat nieuwe gebouwen voldoen aan de in artikel 3 bis bedoelde minimumeisen voor de energieprestaties. Wat nieuwe gebouwen met een totale bruikbare vloeroppervlakte van meer dan 1000 m2 betreft, zorgen de lidstaten ervoor dat aandacht wordt geschonken aan de technische, milieutechnische en economische haalbaarheid van alternatieve systemen als -
gedecentraliseerde systemen voor energievoorziening gebaseerd op hernieuwbare energiebronnen,
-
WKK,
-
stads/blokverwarming of -koeling, indien beschikbaar, […]
en dat daarmee [...] rekening wordt gehouden, voordat met de bouw wordt begonnen. Artikel 5 Bestaande gebouwen De lidstaten nemen de noodzakelijke maatregelen om ervoor te zorgen dat de energieprestaties van bestaande gebouwen met een totale bruikbare vloeroppervlakte van meer dan 1000 m2 die een ingrijpende renovatie ondergaan, worden verbeterd om te voldoen aan de in artikel 3 bis bedoelde geïntegreerde minimumeisen voor de energieprestaties, voorzover dit technisch haalbaar is en bijkomende kosten vergt die […] gelet op de te verwachten technische levensduur van de investering binnen een redelijke termijn terugverdiend kunnen worden met de toegenomen energiebesparingen. 11
11
Een alternatieve formulering zou als volgt kunnen luiden: "De lidstaten nemen maatregelen om ervoor te zorgen dat bij de renovatie van de buitenschil of de energie-installaties zoals verwarming, warmwatervoorziening, airconditioning en ventilatie van gebouwen met een totale bruikbare vloeroppervlakte van meer dan 1000 m2, wordt voorzien in een verbetering van de technische kenmerken van die systemen of bestanddelen zodat zij voldoen aan de minimumeisen voor de energieprestaties. De lidstaten leiden deze voor het systeem of bestanddeel specifieke minimumeisen voor de energieprestaties af uit de overeenkomstig artikel 3 bis vastgestelde normen voor de energieprestaties van gebouwen."
13671/01
yen/HS/aa DG C III
6
NL
De lidstaten kunnen de volgende gevallen als ingrijpende renovaties aanmerken: 1)
de gevallen waarin de totale kosten van de renovatie van de buitenschil […] en/of de energieinstallaties zoals verwarming, warmwatervoorziening, airconditioning, ventilatie en verlichting hoger zijn dan [25%] van de waarde van het gebouw, exclusief de waarde van de grond waarop het gebouw staat, of
2)
de gevallen waarin meer dan [25%] van de buitenschil gerenoveerd moet worden. […] Artikel 6 Energieprestatiecertificaat
1. De lidstaten zorgen ervoor dat aan de eigenaar of door de eigenaar aan de toekomstige koper of huurder, naar gelang van het geval, een energieprestatiecertificaat wordt verstrekt bij de bouw, de verkoop of de verhuring van gebouwen waarvoor minimumenergie-eisen zijn vastgesteld. Voor gebouwen die ouder zijn dan 10 jaar is het certificaat slechts 5 jaar geldig. Voor nieuwere gebouwen is dat 10 jaar. In voorkomend geval kan er voor appartementen die deel uitmaken van een blok een certificaat worden verstrekt op basis van de beoordeling van een ander representatief appartement van hetzelfde blok. De lidstaten kunnen de in artikel 3 bis, lid 2, bedoelde categorieën uitsluiten. 2. Het energieprestatiecertificaat voor gebouwen dient referentiewaarden te bevatten, zoals geldende wettelijke normen en benchmarks, zodat de consumenten in staat zijn de energieprestatie van een gebouw te vergelijken en te beoordelen. Het certificaat dient vergezeld te gaan van aanbevelingen 12 voor de kostenefficiënte verbetering van de energieprestatie.
12
De aanbevelingen moeten rekening houden met de kosten-batenverhouding.
13671/01
yen/HS/aa DG C III
7
NL
3. De lidstaten nemen maatregelen om ervoor te zorgen dat in gebouwen met een vloeroppervlakte van meer dan 1000 m2 waarin overheidsdiensten gevestigd zijn [en in instellingen en particuliere bedrijven] die aan een groot aantal personen diensten verstrekken en die derhalve vaak door die personen bezocht worden, een energiecertificaat [dat niet ouder is dan vijf jaar] wordt aangebracht op een opvallende plaats die duidelijk zichtbaar is voor het publiek. Bovendien kan [moet] voor die gebouwen [...] de volgende informatie duidelijk worden aangegeven: het bereik van de binnentemperaturen en, indien van toepassing, andere relevante klimaatfactoren [...]. […] Artikel 7 Keuring van ketels 1. In verband met de vermindering van het energieverbruik en de beperking van kooldioxideemissies nemen de lidstaten de noodzakelijke maatregelen voor het instellen van een regelmatige keuring van ketels met een nominaal vermogen van […] [10 tot 100] kW. […] 2. Verwarmingsketels met een nominaal vermogen van meer dan [100] kW moeten ten minste om de twee jaar gekeurd worden. 3. Voor verwarmingsinstallaties met ketels met een nominaal vermogen van meer dan [10] kW die ouder zijn dan [vijftien] jaar, stellen de lidstaten de noodzakelijke maatregelen vast voor een eenmalige keuring van de gehele verwarmingsinstallatie. Aan de hand van deze keuring, die een beoordeling dient te omvatten van het rendement van de ketel 13 […] en van de ketelgrootte vergeleken met de verwarmingsbehoeften van het gebouw, adviseren de deskundigen de gebruikers over de vervanging van de ketels, andere wijzigingen van het verwarmingssysteem en alternatieve oplossingen.
13
In een overweging zal verduidelijkt worden dat de rendementsbeoordeling tests bij vollast en bij deellast kan omvatten.
13671/01
yen/HS/aa DG C III
8
NL
Artikel 8 Keuring van […] airconditioningsystemen In verband met de vermindering van het energieverbruik en de beperking van kooldioxide-emissies nemen de lidstaten de nodige maatregelen voor het invoeren van een regelmatige keuring van […] airconditioningsystemen met een nominaal koelvermogen 14 van meer dan 12 kW […], of, wanneer het systeem uit kleinere individuele eenheden bestaat, met een totaal vermogen van meer dan [60 kW]. De keuring omvat […] een beoordeling van het rendement van de airconditioning 15 […] en van de dimensionering, vergeleken met de koelingsbehoeften van het gebouw. De gebruikers wordt passend advies verstrekt over mogelijke verbetering of vervanging van het airconditioningsysteem en over alternatieve oplossingen. Gemeenschappelijke bepalingen Artikel 9 De lidstaten zorgen ervoor dat de certificering van gebouwen en de opstelling van de daarmee gepaard gaande aanbevelingen alsmede de keuring van verwarmingsketels en airconditioningsystemen op een onafhankelijke wijze 16 door gekwalificeerde en/of erkende deskundigen worden uitgevoerd. Artikel 10 De bijlage wordt regelmatig, en ten minste elke [2] jaar, opnieuw bezien. De wijzigingen die nodig zijn om de bijlage aan de technische vooruitgang aan te passen, worden volgens de in artikel 11, lid 2, bedoelde procedure vastgesteld.
14 15 16
De Commissie zal meer duidelijkheid geven over de kosteneffectiviteit van de tests. In een overweging zal verduidelijkt worden dat de rendementsbeoordeling tests bij vollast en bij deellast kan omvatten. In een overweging zal worden gespecificeerd dat "de onafhankelijkheid van de deskundigen op grond van objectieve criteria gegarandeerd moet worden."
13671/01
yen/HS/aa DG C III
9
NL
Artikel 11 1. De Commissie wordt bijgestaan door het comité dat is ingesteld krachtens artikel 10 van Richtlijn 92/75/EEG 17 van de Raad, hierna het "comité" genoemd, bestaande uit vertegenwoordigers van de lidstaten en voorgezeten door de vertegenwoordiger van de Commissie. 2. Wanneer naar dit lid wordt verwezen, zijn […] artikel 5 en artikel 7 van Besluit 1999/468/EG van toepassing, met inachtneming van artikel 8 van dat besluit. 3. De in artikel 5, lid 6, van Besluit 1999/468/EG bedoelde termijn bedraagt drie maanden. 4. Het comité stelt zijn reglement van orde op. Artikel 12 1. De lidstaten doen de nodige wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen in werking treden om [uiterlijk .. maanden na de inwerkingtreding] aan deze richtlijn te voldoen. Wanneer de lidstaten deze bepalingen aannemen, wordt in die bepalingen naar deze richtlijn verwezen of wordt hiernaar verwezen bij de officiële bekendmaking van de bepalingen. De regels voor deze verwijzing worden vastgesteld door de lidstaten. Bij ontstentenis van gekwalificeerde en/of erkende deskundigen beschikken de lidstaten over een bijkomende termijn van [2] jaar voor de toepassing van de artikelen 6, 7 en 8 van deze richtlijn. Wanneer de lidstaten van deze mogelijkheid gebruikmaken, stellen zij de Commissie daarvan in kennis, met een passende opgave van hun redenen. 2. De lidstaten delen de Commissie de tekst van de bepalingen van intern recht mede, die zij op het onder deze richtlijn vallende gebied vaststellen.
17
PB L 297 van 13.10.1992, blz. 16.
13671/01
yen/HS/aa DG C III
10
NL
Artikel 13 Deze richtlijn treedt in werking op de twintigste dag volgende op die van haar bekendmaking in het Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen. Artikel 14 Deze richtlijn is gericht tot de lidstaten.
Gedaan te Brussel, voor het Europees Parlement
voor de Raad
de Voorzitster
de Voorzitter
_______________
13671/01
yen/HS/aa DG C III
11
NL
BIJLAGE […] Algemene kaderrichtsnoeren voor het berekenen van energieprestaties van gebouwen (artikel 3) 1.
Bij de toepassing van de methode voor het berekenen van de energieprestaties van gebouwen dienen ten minste de volgende aspecten in aanmerking te worden genomen: a.
thermische kenmerken en luchtdichtheid van het gebouw (buitenschil, binnenruimten, enz. […];
b.
verwarmingsinstallatie en warmwatervoorziening, met inbegrip van de isolatiekenmerken;
c.
[…] airconditioningsysteem;
d.
ventilatie […];
e.
ingebouwde lichtinstallatie (vooral buiten de woonsector);
f.
positie en oriëntatie van de gebouwen, met inbegrip van het buitenklimaat;
g.
passieve zonnesystemen, zonwering;
h.
natuurlijk daglicht en natuurlijke ventilatie;
i.
kunstmatig binnenklimaat.
Lidstaten die een methode op basis van EN 832 gebruiken, mogen de aspecten airconditioning en verlichting in aanmerking nemen gedurende een overgangsperiode van drie jaar na de inwerkingtreding van de richtlijn. 2.
Bij deze berekening dient, indien van toepassing, rekening te worden gehouden met de positieve invloed van de volgende aspecten: a.
actieve zonnesystemen en andere verwarmings- en elektriciteitssystemen op basis van hernieuwbare energiebronnen;
b.
elektriciteit geproduceerd door middel van warmtekrachtkoppeling;
c.
systemen voor stads-/blokverwarming en -koeling;
13671/01 BIJLAGE
yen/HS/aa DG C III
12
NL
3.
Ten behoeve van deze berekening dienen gebouwen ten minste in de volgende categorieën te worden onderverdeeld: a.
eengezinswoningen van verschillende typen;
b.
appartementencomplexen;
c.
kantoren;
d.
onderwijsgebouwen;
e.
ziekenhuizen;
f.
hotels en restaurants;
g.
groot- en kleinhandelsgebouwen;
h.
andere typen energieverbruikende gebouwen.
_______________
13671/01 BIJLAGE
yen/HS/aa DG C III
13
NL
