DE DECENTRALISATIE VAN DE AWBZ

DE DECENTRALISATIE VAN DE AWBZ

REGIOPLAN: MEER DAN ONDERZOEK ALLEEN! In deze folder presenteren we de relevante expertise van Regioplan als het gaat om de decentralisatie van de AWBZ-functies begeleiding en persoonlijke verzorging. We besteden daarbij aandacht aan specifieke doelgroepen, aan innovatie en aan de verbinding tussen de decentralisaties.

OUDERENZORG Innovatie in de ouderenzorg vormt de laatste jaren de rode draad in onze activiteiten op dit terrein. Wij onderzochten experimenten en innovatiemogelijkheden, beschreven aansprekende initiatieven, deden cliëntonderzoek en droegen bij aan organisatieontwikkeling in de sector Verpleging, Verzorging en Thuiszorg (VV&T). • Evaluatie Nationaal Programma Ouderenzorg: onder andere evaluatie van experimenten, gericht op het herorganiseren en verbeteren van de zorg voor ouderen. • Inzet van specialisten ouderengeneeskunde: beschrijving van ‘inspirerende voorbeelden’ van de inzet van deze specialisten in de eerste lijn; in kaart brengen van de mogelijkheden voor de bekostiging hiervan; beschrijving van stages voor deze specialisten. • Typering en beschrijving van sociale verbanden van ouderen, inclusief de mogelijkheid om deze verbanden te benutten voor het versterken van de zelfredzaamheid van ouderen. • Organisatiescans bij VV&T-instellingen in het kader van het programma In voor Zorg. De scan brengt sterke en zwakke punten en het verbeterpotentieel van de organisatie in kaart op basis van gesprekken met medewerkers in de organisatie. • CQI-onderzoeken in de sector VV&T: het in kaart brengen van cliëntervaringen op een gestandaardiseerde en vergelijkbare manier.

1

MENSEN MET EEN BEPERKING

Met name als het gaat om de doelgroep jongeren met een beperking hebben wij veel kennis in huis, onder andere op basis van onze activiteiten met betrekking tot de Wajong. Het grootste deel van de Wajongers heeft een (licht) verstandelijke of psychische beperking en/of een ontwikkelingsstoornis. Gezien hun beperkingen hebben deze jongeren in veel gevallen ondersteuning nodig op verschillende leefgebieden zoals wonen, werken en vrije tijd. Vanaf 2014 worden gemeenten verantwoordelijk voor zowel de begeleiding als de inkomens- en arbeidsondersteuning van een groot deel van deze jongeren. Voor een effectieve en efficiënte ondersteuning van deze jongeren is bundeling van kennis over de doelgroep vanuit de domeinen zorg, onderwijs en reintegratie noodzakelijk. De laatste jaren voerde Regioplan veel onderzoek en advies uit met betrekking tot de scholing, arbeidstoeleiding, begeleiding en (duurzame) arbeidsparticipatie van deze jongeren.

Een aantal recente, relevante projecten gericht op de doelgroep ‘mensen met een beperking’ zijn: • Bevorderen arbeidsparticipatie van jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB): verkennen van de mogelijkheden voor het bevorderen van de arbeidsparticipatie van deze groep, gezien de veranderingen die spelen rondom de AWBZ, Participatiewet, Passend Onderwijs, Jeugdwet en PGB’s, onder andere door middel van focusgroepen. • Burgergestuurde persoonlijke assistentie: onderzoek naar de mogelijkheden van de inzet hiervan voor mensen met veel omvattende lichamelijke beperkingen (VWS, 2011). In dit Deense model van burgergestuurde persoonlijke assistentie kunnen mensen met veelomvattende functiebeperkingen 24 uur per dag hulp krijgen van een assistent. Ook hebben we doorgerekend welke kosten dit model voor deze cliënten met zich mee zou brengen en vergeleken met de kosten die gepaard gaan met de zorg zoals deze momenteel is georganiseerd. • In kaart brengen huidige en potentiële OGGz-doelgroep: samen met Cebeon brengen we op dit moment de OGGz-doelgroep in de gemeente Amsterdam in kaart, waarbij we nadrukkelijk aandacht besteden aan de gevolgen van de drie decentralisaties op (de aard en omvang van) deze doelgroep. • Onderzoek naar de bekostiging van vormen van zorg: wij deden onderzoek naar de bekostiging van de zorg, onder andere op het gebied van de AWBZ (zorgzwaartebekostiging en huishoudelijke hulp) en medisch specialistische zorg (prestatiebekostiging). Ook onderzochten we de effectiviteit van de besteding van AWBZ-gelden.

2

VERBINDING DECENTRALISATIES

Gemeenten zoeken naar samenhang in het toekomstige takenpakket in het sociale domein. Regioplan ondersteunt hen daarbij. De meerwaarde die wij hierbij bieden, ligt in het feit dat wij als bureau al decennialang een grote speler zijn op de ‘oude’ terreinen van werk en inkomen, welzijn en (jeugd)zorg. Samen met zusterorganisatie Cebeon zijn wij bovendien in staat om hierbij ook het perspectief van de gemeentefinanciën te betrekken.

Bij de verbinding van de decentralisaties draait het om innovatie. Gemeenten zijn op zoek naar nieuwe vormen voor het aanbieden van hulp en ondersteuning. De businesscase is een model dat de mogelijkheid biedt om ook het financiële aspect van innovatieve werkwijzen mee te nemen in de verdere beleidsontwikkeling. Wij gebruiken dit model onder andere in Haarlem (Actieve Begeleiding) en in Almere (Welzijn Nieuwe Stijl). Een andere vraag die speelt bij de verbinding van de decentralisaties is hoe de doelgroep in het sociale domein er straks uitziet. Wij helpen gemeenten dit in kaart te brengen; in bovengenoemd project voor de gemeente Amsterdam (OGGz) en wat betreft de cumulatie van voorzieningen voor de gemeente Leeuwarden.

EEN ANDERE ROL: ADVIES EN DETACHERING

De kennisbasis die wij in de loop der jaren door het doen van onderzoek hebben opgebouwd, maakt het ons mogelijk om opdrachtgevers op meer manieren te ondersteunen dan met alleen traditioneel beleidsonderzoek. Het gaat dan bijvoorbeeld om het schrijven van beleidsnotities of handreikingen, maar ook om implementatieadvies en het detacheren in beleidsfuncties.

• Handreikingen schreven wij over zeer uiteenlopende thema’s: van het betrekken van oudere migranten en vluchtelingen bij de Wmo en de inzet van specifieke instrumenten bij de bestrijding van ouderenmishandeling tot schoolveiligheid en werk & inkomen; • Voor diverse gemeenten schreven wij beleidsnota’s op het gebied van onder andere de Wmo, het sociaal-maatschappelijk domein, veiligheid, handhaving, woningbouwbeleid, inburgering, re-integratie, onderwijs en gezondheidsbeleid. • Wij detacheerden onze onderzoekers in zowel beleids- als onderzoeksfuncties bij onder andere het CVZ (beleidsadviseur beheerteam AWBZ-brede zorgregistratie), diverse gemeenten op uiteenlopende beleidsterreinen, de 3

Rotterdamse Rekenkamer (onder andere onderzoek nar de Wmo), de Inspectie Werk en Inkomen (onder andere beoordeling IAU-aanvragen van gemeenten). • Wij adviseren overheden op alle niveaus over uiteenlopende onderwerpen, zoals het bestrijden van wachtlijsten in de kinderopvang, het verplichten van de voorschoolse educatie, de bevordering van arbeidsparticipatie van chronisch zieken en gehandicapten en lokale zorgstructuren voor jeugdigen.

REGIONALE SAMENWERKING De transitie noopt gemeenten tot samenwerking op subregionaal, regionaal en bovenregionaal niveau. In verschillende fasen van het proces rondom regionale samenwerking heeft Regioplan gemeenten in het recente verleden ondersteund. Voorbeelden zijn: • Procesondersteunend onderzoek ‘Regionalisering leerplicht in de RMCsubregio Almelo’. • Second opinion op samenwerking gemeenten bij afvalverwijdering in de regio Twente. • Onderzoek naar samenwerking op gebieden als sociale diensten in NoordHolland Noord. • Evaluatie samenwerking van de gemeenten Woudrichem en Werkendam op het terrein van de WWB en de Wmo. • Onderzoek voor de gemeenten Hillegom, Lisse en Noordwijkerhout naar de voor- en nadelen van intensievere samenwerking in vergelijking tot die van een herindeling.

REGELDRUK Een belangrijk uitgangspunt van het kabinet is dat de decentralisaties gepaard gaan met een beperking van de regeldruk voor burgers, bedrijven en professionals. Regioplan heeft veel ervaring op dit vlak. • Voor het ministerie van BZK hebben wij meerdere malen de burgerprofielen uit het boekje ‘Nederland, Regelland’ doorgerekend en de database met de gevolgen van kabinetsmaatregelen voor de regeldruk bijgewerkt. • Voor hetzelfde ministerie werkte Regioplan aan het opstellen van adviezen en het uitvoeren van onderzoeken naar regeldruk op diverse thema’s, zoals zorg, sociale zekerheid, Europese regelgeving, welstand en de bijstand. • Voor de VNG en de ministeries van BZK, EZ en Financiën evalueerden we het programma ‘Minder Regels Meer Service’. • Ook voor het ministerie van Financiën, Actal, de Nederlandse Zorg Autoriteit en de Amsterdamse ondernemersvereniging Oram brachten wij adviezen uit op basis van onderzoek naar regeldruk.

4

TOT SLOT Regioplan Beleidsonderzoek BV is een landelijk en internationaal opererend bureau, dat is gespecialiseerd in beleidsonderzoek en -advies. We bestrijken zowat alle beleidsterreinen waarop overheden actief zijn, en hebben diepgaande kennis op onderwerpen als Arbeid, Beter Bestuur, Economie, Integratie, Jeugd, Onderwijs, Werk en Inkomen, Veiligheid, Wonen en Zorg. Regioplan is een echte netwerkorganisatie. Daar waar wij denken dat aanvullende expertise nodig is om de vraag van een opdrachtgever goed te kunnen beantwoorden, schakelen we externe expertise in. Zo werken we bijvoorbeeld samen met rechtsgeleerden van de Vrije Universiteit en de Rijksuniversiteit Groningen, belastingadviseurs van Ernst & Young, juristen van Holland Van Gijzen en de marktonderzoekers van Ipsos/Synovate. Ook werken we nauw samen met onze zusteronderneming Cebeon. Dit bureau is van oudsher nauw betrokken bij het Gemeentefonds. In samenwerkingstrajecten vervult Regioplan de rol van inhoudelijk beleidsexpert. Een actueel voorbeeld vormen de projecten om de verdelingsystematiek van het Gemeentefonds voor te bereiden op de grote decentralisaties. Wij zijn natuurlijk altijd bereid meer informatie te geven over het bovenstaande, mee te denken over vragen die zich voordoen en mee te zoeken naar oplossingen. Bram Berkhout 020 – 5 315 388 of 06 – 10516292 [email protected]

Katrien de Vaan 020 – 5 315 310 [email protected]

Meer informatie vindt u ook op onze website: www.regioplan.nl

5