DE BROEKGAZET Jaargang 22, nummer 4
België – Belgique P.B.- P.P.
Oktober, november, december 2013
3560 LUMMEN BC 5599
Erkenning Afgiftekantoor
P309416 3560 Lummen
Driemaandelijks tijdschrift van vzw Natuurpunt De Vrienden van het Schulensbroek V.U.: Piet Rymen, Manestraat 58, 3540 Herk-de-Stad.
Woordje van de voorzitter De meeste dingen die we werkelijk belangrijk vinden in het leven zijn zwak en weerloos. Wie wordt er niet vertederd door een baby, een peuter, een kleuter, een stokoude oma of overgrootvader, die weerloos zijn en hulp nodig hebben. We hebben er dikwijls sympathie voor. Een jonge vogel die uit de nest valt, een jong katje of hondje dat zijn weg door de wereld waggelend zoekt… we willen dat bijna automatisch beschermen. Trouwens dierenmishandeling stuit elke normale mens tegen de borst. We zijn ervan overtuigd dat de meeste van onze lezers normale mensen zijn. Waarom vertellen we dat dan? We willen ertoe komen dat de natuur zich tot nu toe ook weerloos gedraagt. Vele belangen beheersen de beslissingen van onze beleidmakers. We zitten in een crisis (al merk je dat niet dadelijk aan de boekingen van Citytrips…) dus moeten we bezuinigen. Ook onze plaatselijke bestuurders gaven te kennen te willen snoeien in de subsidies voor natuur. Nu is het zo dat geld niet per se gelukkig maakt, maar je hebt het wel nodig om te werken. De intentie alleen al doet pijn. In Limburg is enkel de vallei van de Zwarte beek een groter reservaat dan het Schulensbroek en dat strekt zich uit van Hechtel tot Zelem. In Vlaanderen zijn we ook bij de grootsten …We gidsen enorm veel wandelingen, staan klaar voor de scholen, richten wandelpaden in, meer dan 30 landbouwers gebruiken gratis de gronden van Natuurpunt en verdienen daar een deel van hun dagelijks brood mee. Onze vereniging kreeg in 2012 van de gemeente Lummen welgeteld 12,50 euro subsidie om een beheervoormiddag in te richten. Dit deden we met 27 Lummense jongeren, we ruimden takhout op en gebruikten dit om een takkenwal te maken rond een volleybalterrein aan ’t Vloot. Alle 27 jongeren kregen meerdere frisdranken en koffiekoeken en dat doe je niet met 12,50 euro. Van Herk-de-Stad kregen we 372 euro voor 111 jongeren, daarmee konden we het ongeveer redden. Doch Herk wil snoeien in dit bedrag. Nogmaals de intentie dat men dit wil doen, doet meer pijn dan het financieel verlies. Ter info: de laatste 10 jaren kreeg Natuurpunt vanwege particulieren giften (aftrekbaar van hun belastbaar inkomen weliswaar) specifiek voor Schulensbroek voor een bedrag van gemiddeld 3500 € per jaar. Doch dit moet u niet beletten te genieten van de herfst. Elk seizoen heeft zijn charmes, dus ook de herfst met zijn prachtige kleuren en zijn vele vruchten. De natuur bereidt zich voor op de winter. In deze krant vinden jullie wat broeknieuwsjes. In november hebben we struiken-en bomenverkoop: je kan die struiken en bomen kopen via de link op onze website www.schulensbroek.be. Verder zijn er nog activiteiten voldoende in de herfst. Je kan een cursus volgen of je kan ons komen helpen bij werken aan natuurbeheer. We zien mekaar dan wel ergens. Piet Rymen voorzitter
1
Natuurpunt De Vrienden van het Schulensbroek vzw, Manestraat 58, 3540 Herk-de-Stad, 013-55 32 57
De Broekgazet
KORT NIEUWS Hout(op stam) verkocht en (brand)hout te koop. Iedereen die te Schulen of Lummen al eens buitenkomt heeft het gemerkt. Grote machines in het Broek, populieren die omvallen, stapels dennen-en sparrenhout. We zijn bezig met een grootschalige houtverkoop; alles samen gaat het om zowat drieduizend kubieke meter. Er zijn twee aannemers: eentje voor het populierenhout en eentje voor den en spar. Het is een hele ingreep in ons reservaat maar het gebeurt niet blindelings. Populieren werden verwijderd maar her en der werden er enkele gespaard voor (onder andere) de wielewaal. Ook de onderbegroeiing en op sommige plaatsen de boszoom werden gespaard. Eiken die geen licht kregen kunnen zich nu “ontvouwen”. Bosranden worden nu geleidelijk in plaats van bruusk. Een zachte grens is steeds beter voor natuur en de biodiversiteit. We doen wel degelijk, voor zover we het kunnen, aan bosbeheer. Indien er nog geïnteresseerden zijn in brandhout moeten ze zich kenbaar maken. We vragen 40 € de stère, gezaagd op lengtes van ongeveer 1,2 m lang. Aan huis geleverd te Schulen, Lummen en Halen. Minimum 6 stères. Contact via Piet (013 55 32 57). Wie geïnteresseerd is in een lading gehakseld hout, gelieve dit dringend te laten weten. Een wagen gehakseld hout voor 25 euro. Een einde seizoensprijsje… Aankoop gronden Nadat het een tijdje rustig was op de markt is er dit jaar weer wat beweging. We kochten dit jaar reeds 13 hectare bij in het Schulensbroek. We overschrijden nu de kaap van 300 ha eigendom… Voeg daar het wachtbekken beheer bij en dan besef je dat we geen klein reservaat meer zijn. Integendeel! Natuurbeheer dagen Zoals ieder jaar zijn er ook dit najaar weer natuurbeheer dagen met de jeugdverenigingen van Herk-de-Stad en Lummen. De data vind je elders in deze elitegazet. Vrijwilligers die willen helpen bij de begeleiding van de jongeren zijn van harte welkom. Graag een seintje via
[email protected]. Contracten landbouwers Einde van dit jaar vervallen weer een aantal contracten met landbouwers, hobbyboeren of gelegenheidslandbouwers. Er zijn grote contracten en kleinere, meer dan 30 contracten in totaal. Dit vergt wel wat administratie en kennis want er verandert af en toe wel wat in het leven… Maar globaal gezien loop het prima. Boeren moeten wennen aan het feit dat ze de grond gratis in beheer krijgen doch dat ze dan ook moeten uitvoeren wat in het contract staat. Als het contract zegt dat een perceel moet gehooid worden omdat dit zo in het beheerplan past, moet je daar geen paarden gaan houden. Anderzijds begrijpen boeren soms niet dat we wel een distel kunnen verdragen, maar ook weer geen velden vol distels willen… Gelet op de vele evoluties zowel regionaal als nationaal waar men de natuurverenigingen hun subsidies wil ontnemen is de kans groot dat we verplicht zullen worden om de boeren te laten betalen voor de grond. Met dank aan de overheden.
2
Akkers-boomgaard-weiden-bossen-hagen-knotwilgen-vijvers Toen we 25 jaar geleden begonnen waren we gefocust op weidevogels. Ondertussen zijn we zo’n groot reservaat dat we ook al werken met hagen en houtkanten, ruigten, akkerranden, bosranden, knotwilgen, … We hebben ondertussen akkers, een behoorlijke boomgaard en vijvers. Mogelijk moeten de doelstellingen wat bijgesteld worden in het steeds groter wordend natuurreservaat. Belangrijk is dat onze kleinkinderen er hopelijk kunnen van genieten met hun kinderen… “Strippen voor het Schulensbroek” De provincie Limburg keert ieder jaar subsidies uit aan projecten in de sector natuur op basis van ingediende projecten, die dan door een jury worden beoordeeld, voorgedragen aan de bestendige deputatie en uiteindelijk gehonoreerd. Onze vereniging diende een dossier in “strippen voor biodiversiteit in het Schulensbroek”. De bedoeling is een stripverhaal te maken om de bezoekers te sensibiliseren voor de biodiversiteit in het Schulensbroek. Dit project is een vervolg op het plaatsen van het beeld “Schulens Schaap” en de zitting daarrond. Het gekende duo, cartoonist Dré Mathys en onze beminde voorzitter, gaan deze winter deze klus proberen te klaren. Wordt vervolgd. Werken in het Broek Bezoekers van het Broek zullen gemerkt hebben dat er aan “de zandhopen” wordt gewerkt. VMM haalt hier zand weg om te gebruiken in het Webbekomsbroek. Anderzijds staan er nog werken op stapel zoals de ophoging van de Begijnebroekstraat (van “station Linkhout” naar het pompgemaal) en daar is ook zand voor nodig. Het wegnemen van de zand gebeurt op een manier die achteraf de natuur zal ten goede komen omdat er volgens de plannen dan meer ondiep water en plasdrassituaties komen. 25 jaar vrienden In 1989 werd de VZW De vrienden van het Schulensbroek opgericht. Volgend jaar dus al 25 jaar bezig en ondertussen toch het Schulensbroek op de kaart gezet. We hebben plannen om dit toch enigszins te gedenken. Hoe en wat weten we nog niet maar dat horen jullie nog wel.
3
4
DE ES
In de buurt van de parking “einde Beerbosstraat” vind je enkele essen. Als je van de parking de langdonken inwandelt, prijkt er aan de rechterkant een prachtig exemplaar, van oorsprong een knot-es. Er staan daar in de buurt meerdere jonge essen. Volgens de theorie groeit de es (Fraximus excelsior) het best in voedzame, meestal kalkrijke bodem in nabijheid van water. De buurt die we hier bekijken ligt langs een oude Herkloop en het is dus wel mogelijk dat er kalk uit Haspengouw werd aangebracht. De es is een prachtige boom: in de winter heeft hij zwarte dikke knoppen met “floeren”-fluweelachtige schubben. In de lente komen uiteraard de bladeren maar de bloemen zijn er eerst. De bladeren zijn oneven geveerd. In de vroege herfst pronkt de es met zijn vruchten, die lichter groen zijn dan de bladeren en dat geeft wel een mooi beeld aan de boom. Volgens de Germanen leefden de goden in een reuzenes: Yggdrasil. Ze woonden daar niet alleen want er woonden ook dieren in en onder de es. Het was een enorme boom die de ganse wereld omvatte. Het verhaal van Yggdrasil is een enorme geschiedenis die in de Edda werd beschreven (bijna duizend jaar geleden). De Germanen hadden ook een goddelijke Drievuldigheid (of dacht u dat enkel de katholieken dat hadden?) met de goden Wodan, Villi en Ve. En wat doet zo’n god de ganse dag in een boom? Volgens onze Germaanse voorouders schiep Wodan de man en sneed hij hem uit het hout -juist- van een es. De vrouw daarentegen werd uit olmenhout gesneden. De Germanen hadden dus duidelijk door dan vrouwen en mannen uit ander hout gesneden zijn. Ook onze middeleeuwse voorouders waardeerden de es. Vele stelen en handvaten werden uit essenhout gemaakt en ook de heksen kenden de kracht van de es, want hun bezemstelen werden vervaardigd uit essenhout. Schijnt iets handiger te zijn bij het opstijgen en het landen. Doch ook tegenwoordig is essenhout nog in trek. Zo wordt het gebruikt voor de maak van tennisraketten. Onze Engelse buren schrijven het blad van de es dan weer bijzondere krachten toe, tenminste als het even geveerd is. Dus als het een even aantal bladvingers heeft. Bij ons brengt het klavertje vier geluk, in Engeland een ”even Es”. Als je een blad van een es vindt met even aantal veren en een klavertje vier ” you will see your true love, before the day is over” (je zal je ware geliefde zien voor de dag om is). Sta ons toe even sceptisch te zijn. Velen zien hun ware geliefde dikwijls ook zonder dat even essenblad. En vrijgezellen of singles; ga nu a.u.b. onze essen niet pluimen. Die Engelsen moet je niet klakkeloos geloven, tegenwoordig heb je internet. Dit hele betoog om jullie aan te zetten om de es met wat meer eerbied en liefde te aanschouwen. Het is een prachtige boom. (PR)
5
AGENDA 6 oktober 2013
wandeling in het Schulensbroek start om 14.00u aan het NEC ’t Vloot, Demerstraat 60 Linkhout (Lummen)
19 oktober 2013
beheervoormiddag met de jeugdverenigingen van Herk-de-Stad
20 oktober 2013
plechtig opening CSA Blokhuis start om 13.30u aan de Herkkantstraat 28, 3540 Berbroek.
26 oktober 2013
beheervoormiddag met jeugdverenigingen van Herk-de-Stad
3 november 2013
wandeling in het Schulensbroek start om 14.00u aan het NEC ’t Vloot, Demerstraat 60 Linkhout (Lummen)
26 november 2013
vergadering Raad van Bestuur start om 20.00u in het CC van Herk-de-Stad
9 november 2013
beheervoormiddag met jeugdverenigingen van Lummen
23 november 2013
planten- en bomenverkoop (zie hoger en op www.schulensbroek.be) tussen 10.00u en 12.00u aan het station van Schulen
1 december 2013
wandeling in het Schulensbroek start om 14.00u aan het NEC ’t Vloot, Demerstraat 60 Linkhout (Lummen)
cursussen in het Schulensbroek “Paddenstoelen kijken met kinderen” Voor grote mensen die met kinderen de natuur willen ontdekken. Je leert soorten paddenstoelen kennen met leuke weetjes en verhalen als rode draad. Je krijgt praktische tips die meteen bruikbaar zijn. theorie in ‘t Vloot: dinsdag 8/10 en 15/10/13 telkens van 14u00 tot 17u00 praktijk Willekensberg: dinsdag 22/10 en 29/10/13 telkens van 14u00 tot 17u00 info en reservatie:
[email protected] of 013 55 63 81 prijs: €25 “Roofvogels” Maak kennis met buizerd, wespendief, visarend, zeearend, kiekendief, rode wouw, havik en slechtvalk. Het is vaak moeilijk om roofvogels juist op naam te brengen. We leren we de cursisten stap voor stap hoe ze hierbij te werk moeten gaan. Daarbij wordt uitgebreid aandacht besteed aan de belangrijkste determinatiekenmerken, ondersteund met powerpointprojectie en videobeelden. theorie in ‘t Vloot: dinsdag 5/11, 12/11, 19/11 en 26/11/13, van 19.30u tot 22.30u praktijk in Saeftinge: 7/12/13 info en reservatie:
[email protected] of 013 55 63 81 prijs: €35
6
