De Bibliotheek Eindhoven Educatief programma Wijzer! 2016-2017 voor basisscholen en voorschoolse instellingen in Eindhoven en Waalre
Digitale Geletterdheid en Leesplezier Programma 2016-2017 Inleiding: Mee met de tijd De Bibliotheek Eindhoven viert dit jaar haar honderd jarig bestaan. We hebben een eeuw om op terug te kijken, maar kijken natuurlijk ook vooruit! Want inmiddels navigeren we door de 21ste eeuw die zich kenmerkt door razendsnelle veranderingen op uiteenlopende gebieden. We houden deze veranderingen nauwlettend in de gaten en spelen hier op in. Met team Wijzer! geeft De Bibliotheek Eindhoven vorm aan ‘Bibliotheek op SPIL’. Wijzer! bestaat uit goed opgeleide, enthousiaste mediacoaches. Met de partners in de SPIL-centra werken we nauw samen om te zorgen dat de basis van leesplezier en digitale geletterdheid gestart wordt bij de allerjongsten. Het is onze missie om voor zo veel mogelijk kinderen een optimale lees- en mediaomgeving te creëren. Op basis van onze objectiviteit, expertise en samenwerking hebben we een programma samengesteld. Wij geven graag advies op maat, organiseren uitdagende workshops en we begeleiden leerkrachten bij de uitvoering. Met dit programma zorgen we er samen voor dat kinderen vol leesplezier en veilig hun weg weten te vinden in de (digitale) wereld en goed zijn voorbereid op de samenleving van morgen.
Hartelijke groeten, De mediacoaches van team Wijzer! De Bibliotheek Eindhoven
Inhoudsopgave Inleiding 1. Mediacoaches en contactgegevens 2. Toelichting / leeswijzer 3. Kalender landelijke campagnes 2016-2017 4. Programma Digitale Geletterdheid 5. Programma Leesplezier 6. Opleiding, cursus en workshops voor leerkrachten en pedagogisch medewerkers
1. Mediacoaches en contactgegevens Anke Ansems
Arjan Buchholz
SPIL-centrum ’t Karregat SPIL-centrum Prinsenjagt SPIL-centrum Tafelbergplein SPIL-centrum Floralaan SPIL-centrum Gerardusplein SPIL-centrum Tuindorp
SPIL-centrum Mensfort SPIL-centrum de Barrier SPIL-centrum Boschdijk SPIL-centrum Generalenbuurt Tarieq Ibnoe Ziyad SPIL-centrum Zuiderzeelaan
Fons Steggink
Geeske Kanters
SPIL-centrum ’t Hofke SPIL-centrum Reigerlaan SPIL-centrum Schoenmakersstraat SPIL-centrum Don Bosco
SPIL-centrum Gunterslaer SPIL-centrum Achtse Barrier zuid SPIL-centrum Spaaihoeve SPIL-centrum Acht
Voorschoolse opvang De TUImelaar
Voorschoolse opvang Little Jungle Pappa Aap
Jane Trapman
Janneke van de Griendt
SBO Jan Nieuwenhuizenschool De Wereldwijzer SPIL-centrum Philipsdorp SPIL-centrum de Dommelbeemd SBO Petraschool SPIL-centrum de Sterrren
SPIL-centrum Fellenoord EBS Online SPIL-centrum Oude Gracht SBO Reis van Brandaan
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Jeroen de Vries
José de Waal
SPIL-centrum Hettenheuvel SPIL-centrum Rochusbuurt SPIL-centrum Vlokhoven De Rungraaf Montessori SPIL-centrum De Tempel
SPIL-centrum Burgplan SPIL-centrum Waterrijk SPIL-centrum Grasland SPIL-centrum Meerrijk De Hangar
Lianne Laureijsen
Marfa Vermeulen
SPIL-centrum Oldengaarde SPIL-centrum Bennekel SPIL-centrum Genderdal SPIL-centrum Keverberg Basisschool de Hobbitstee Basisschool de Springplank
SPIL-centrum Achtse Barrier noord Mytylschool SPIL-centrum Verona SPIL-centrum Mirabel SPIL-centrum Blixembosch SPIL-centrum Sprookjesbosch
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Voorschoolse opvang Little Jungle Pappa Leeuw
Maureen Koekkoek
Nicole Schilders
SBO Mgr Bekkersschool SPIL-centrum de Toeloop International School Eindhoven
[email protected]
[email protected] Coördinator-contactpersoon VVE
Silvia Masolijn
Susanne Meuwissen
[email protected]
[email protected]
Brede School Aalst Brede School Waalre Basisschool De Drijfveer Nutsschool de Meent Wereldwijzer Eindhoven
SPIL-centrum Genderpark SPIL-centrum Lievendaal Kindcentrum Theresia SPIL-centrum Trudo SBO de Vijfkamp
Marijke Joosten
Esther de Vries
[email protected]
[email protected]
Manager Wijzer! De Bibliotheek Eindhoven
Projectleider Laaggeletterdheid De Bibliotheek Eindhoven
Daphne lemmens
[email protected] Projectleider VoorleesExpress De Bibliotheek Eindhoven
2. Toelichting/ leeswijzer Deze brochure biedt inspiratie en concrete ideeën om op SPIL-centra met leerlingen te werken aan meer leesplezier en digitale geletterdheid. Kinderen zijn de primaire doelgroep; de mediacoaches enthousiasmeren de pedagogisch medewerkers en leerkrachten en bieden hen concrete kennis, programma’s en inspiratie om direct aan de slag te gaan. De brochure is hierbij een tool om in gezamenlijkheid tot een maatwerkprogramma per SPIL-centra te komen, aansluitend bij de specifieke situatie en wensen per SPIL-centra. De mediacoach kan in een persoonlijk gesprek de brochure nader toelichten.
3. Kalender landelijke campagnes 2016-2017 2016
Omschrijving
Praktische informatie
Roald Dahl week
In de week van 13 september
Op 13 september is het precies 100 jaar geleden dat Roald Dahl werd geboren. Een jubileum dat wereldwijd gevierd wordt.
Werkboekjes en het bijbehorende boek worden via je mediacoach aangeleverd. Zie www.roalddahl-boeken.nl voor meer informatie. Geschikt voor alle groepen.
Kinderboekenweek 2016: Opa’s en Oma’s
Voor altijd jong! Dat is in 2016 hét motto van de Kinderboekenweek. De week draait ditmaal om opa’s en oma’s. Speciaal voor deze week zetten we boeken die over dit thema gaan in de spotlights.
Schoolrondes Nationale Voorleeswedstrijd en de workshop: ‘Voorlezen hoe doe je dat?’
De Nationale Voorleeswedstrijd start op school: wie wordt de voorleeskampioen van school? Voor de schoolwedstrijd kan je mediacoach een workshop ‘Voorlezen hoe doe je dat?’ geven. De schoolkampioen moet vóór 1 december aangemeld zijn bij de landelijke organisatie.
5 t/m 16 oktober Elk SPIL-centrum ontvangt een pakket boeken gerelateerd aan het thema inclusief lessuggesties. Geschikt voor alle groepen.
Oktober t/m november Een boekje met voorleestips, spelregels en achtergrondinformatie ontvang je, na inschrijving(!) via de landelijke organisatie. Een ondersteunende workshop is aan te vragen bij je mediacoach. Geschikt voor groep 7 en 8.
Internationale Codeweek
Programmeren bevordert creativiteit, leert je samenwerken met mensen over de hele wereld en laat je communiceren in een universele taal!
15 – 23 oktober Zie www.codeweek.nl voor meer informatie. Geschikt voor alle groepen.
Week van de Mediawijsheid
De Week van de Mediawijsheid is een initiatief van mediawijzer.net en vestigt de aandacht op het belang van mediawijsheid voor kinderen. Het spel MediaMasters vormt een vast onderdeel van de jaarlijks terugkerende week. Door het spel ontdekken leerlingen uit groep 7 en 8 samen met jou én hun ouders hoe ze verstandig met media kunnen omgaan. 2017
18 – 25 november Zie www.mediawijzer.net voor meer informatie. Geschikt voor alle groepen.
Omschrijving
Praktische informatie
De Nationale Voorleesdagen
25 januari t/m 4 februari
Voorlezen is elke dag een feest! Tijdens De Nationale Voorleesdagen staan we nog eens extra stil bij het belang van voorlezen aan de allerkleinsten. De Prentenboeken TopTien en het Prentenboek van het Jaar ‘De Kleine Walvis’ staan hierbij centraal.
Voorrondes Nationale Voorleeswedstrijd Eindhoven
De winnaars van de schoolrondes strijden in verschillende voorrondes tegen elkaar om uiteindelijk door te gaan naar de finale en de beste voorlezer van Eindhoven te worden. De voorleeskampioen van Eindhoven zal Eindhoven vertegenwoordigen tijdens de Brabantse Voorleeswedstrijd.
De Prentenboeken TopTien en lessuggesties worden op elk SPIL-centrum geleverd. Geschikt voor groep: 1, 2 en voorschoolse instellingen.
Georganiseerd door De Bibliotheek Eindhoven. Geschikt voor groep 7 en 8
Media Ukkie Dagen
Medio april 2017 Tijdens deze landelijke campagne staat de mediaopvoeding voor de allerjongsten (kinderen van 0 t/m 6 jaar) een week lang centraal. Zie www.mediaukkies.nl voor meer informatie. Geschikt voor groep 1, 2 en voorschoolse instellingen.
4. Programma Digitale Geletterdheid In voorgaande jaren hebben we gemerkt dat de vragen en wensen op het gebied van digitale geletterdheid op de verschillende SPIL-centra sterk uiteenlopen. Om beter aan te sluiten bij de specifieke behoeften van elk SPIL-centrum kiezen we ervoor om geen vooraf vastgesteld programma Digitale Geletterdheid per leerjaar aan te bieden. Door te werken met losse segmenten kunnen we echt maatwerk bieden. Het programma moet passen en aansluiten bij wat er op school gebeurt. We bieden ondersteuning aan leerkrachten en pedagogisch medewerkers om activiteiten rond digitale geletterdheid in te bedden in de bestaande lessen, dan wel naar een hoger plan te tillen. We hanteren het model 21e eeuwse vaardigheden (2016, Kennisnet) als basis voor ons programma. Een model dat voortkomt uit recente inzichten en fungeert als leidraad binnen het eindadvies (januari 2016) van het Platform Onderwijs2032. Er worden in dit model elf vaardigheden omschreven die leerlingen in hun latere leven nodig hebben. Het onderwerp ‘digitale geletterdheid’ is uitgesplitst in vier zelfstandige vaardigheden: ict-basisvaardigheden, mediawijsheid, informatievaardigheden en computational thinking.
nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling
Ict-basisvaardigheden
De basiskennis om gebruik te kunnen maken van verschillende vormen van technologie. Je kunt hierbij denken aan workshops die gaan over het bedienen van de computer en het werken met diverse programmatuur, bijvoorbeeld het ontwikkelen van muisvaardigheid en het werken met het Office-pakket (o.a. Word, Excel, PowerPoint).
Mediawijsheid
Het bewust omgaan met media en de mogelijkheden weten te benutten en soms ook juist weten te weerstaan. Je kunt hierbij denken aan projecten die gaan over het omgaan met reclame en nieuws of het gedrag op sociale media zoals de les ‘Don’t worry be WhatsHappy’.
Informatievaardigheden
Het zoeken, selecteren en beoordelen van informatie. Je kunt hierbij denken aan projecten waarbij de aandacht ligt op het zoeken binnen verschillende bronnen, het beoordelen van informatie en het verwerken van gegevens in spreekbeurten, presentaties en/ of werkstukken.
Computational thinking
Inzicht krijgen in de werking van computerprogramma’s, in algoritmes en procedures. Dit kan zowel met een eenvoudige offline activiteit worden aangeleerd als met een digitale tool. Je kunt hierbij denken aan een activiteit met de Bee-bot of het zelf ontwerpen van een eenvoudige game in Scratch.
Voorafgaand aan of gedurende het schooljaar wordt het uiteindelijke programma in samenspraak met de mediacoach opgesteld. Hierover gaan we graag met je in gesprek.
5. Programma Leesplezier De Bibliotheek Eindhoven streeft met haar projecten en activiteiten naar een doorlopende leerlijn leesplezier. Het uitgangspunt is dat deze lijn leidt tot plezier in lezen bij kinderen. De projecten en activiteiten in de opeenvolgende leerjaren zijn als het ware bouwblokken. Ze lopen op in moeilijkheidsgraad en sluiten goed aan op de leeftijdsfase van het kind. We streven daarbij altijd naar maatwerk. Wat we doen moet passen en aansluiten bij wat er gebeurt op school. Hierover gaan we graag met je in gesprek!
Voorschoolse Kamishibai instelling en Interactief voorlezen met een Japans vertelkastje en vertelplaten. groep 1, 2 Je kunt kiezen uit diverse titels.
Voorschoolse Vaders lezen voor instelling en Mannen hebben een belangrijke rol in de leesontwikkeling van groep 1, 2 kinderen, met name in die van jongens. Samen organiseren we een voorleesmoment door vaders.
Voorschoolse Kriebelbeestjes thema-tas instelling en Drie boeken over kriebelbeestjes met suggesties voor activiteiten en groep 1, 2 voorlezen staan centraal in deze thema-tas. Deze tas is gevuld met allerlei materialen om het thema Kriebelbeestjes te laten leven en is te gebruiken naast de bestaande methode.
Voorschoolse Overige projecten instelling en Er zijn ook projecten beschikbaar als: ‘We hebben er een Geitje bij’, groep 1, 2 ‘Krrrr…okodil’, ‘MoMo’ en ‘StapelSteen’. Voor meer informatie vraag je mediacoach.
Groep 3
Klaar voor de start! Lezen maar!
Leerlingen lezen in totaal 20 boekjes op eigen niveau en ontdekken hoe leuk lezen is.
Groep 4
Ik lees kilometers
Groep 5
Gids in boekenland
Groep 6
La Bocca Della Verità
Groep 6
Scoor een boek
Groep 7
1 tegen iedereen
Groep 8
Bekijk ´t maar!
Groep 3 t/m 8
Vakantiebingo
´Ik lees kilometers´ is een vervolg op ´Klaar voor de start!´. Kinderen lezen zoveel mogelijk boeken en houden in een logboekje hun ervaringen bij.
De leerlingen gaan met elkaar in gesprek over boeken en worden elkaars gids bij het maken van keuzes binnen genres.
Het project ‘La Bocca Della Verità’ daagt jouw leerlingen uit hun leesvoorkeur aan te geven. De leerlingen worden gestimuleerd boeken uit verschillende genres te lezen om zo hun eigen smaak te ontwikkelen.
Een project in samenwerking met een voetbalclub waarbij lezen met sport wordt gecombineerd, want … scoren kun je overal! De leerlingen lezen zoveel mogelijk boeken in 10 weken en worden daarbij gestimuleerd door een speler van een voetbalclub. Het project wordt in stijl, dus sportief afgesloten.
Gaat jouw klas de weddenschap aan met de mediacoach/ leerkracht om 60 opdrachten rondom leesplezier te voltooien binnen een vooraf vastgestelde periode?
Samen een boek lezen, de verfilmde versie kijken en beargumenteren waarom het boek dat jouw groepje gelezen heeft wel of juist niet een Oscar moet winnen.
Omdat kinderen in de zomervakantie vaak minder lezen gaan ze achteruit in leesniveau. Met ‘Vakantiebingo’ wil de bibliotheek deze zomerdip tegengaan. Op een speelse manier worden kinderen gestimuleerd om ook in de vakantie te blijven lezen.
6. Opleiding, cursus en workshops voor leerkrachten en pedagogisch medewerkers Cursus Voorleescoördinator/ Digidreumes
Geschikt voor kinderopvang en peuterspeelzalen Pedagogisch medewerkers worden geïnformeerd over het belang van mediaopvoeding en leesbevordering en zijn na de training opgeleid tot voorleescoördinator in de kinderopvang. Deelnemers leren hoe zij media op een bewuste en activerende manier in kunnen zetten om de dagelijkse praktijk positief te verrijken. Een eigentijdse aanvulling op spelen en bewegen waar kinderen veel van leren. De cursisten zorgen ervoor dat voorlezen een structurele plek krijgt binnen beleid en uitvoering in de instelling. Tijdens de training werken zij aan een voorleesplan waarin visie en beleid is uitgewerkt. Hierin wordt ook een jaarplan en activiteitenplan opgenomen. De voorleescoördinator geeft samen met de leescoördinator en mediacoach vorm en inhoud aan hiervoor genoemde stukken. De training is interactief en naast theoretische onderbouwing gaan deelnemers vooral ook zelf aan de slag. Doelgroep: pedagogisch medewerkers Duur: 4 dagdelen van 3.5 uur Kosten: € 50,00 incl. voor lesmateriaal + kosten m.b.t. certificering (materiaal wordt aangeleverd door de cursusleider)
Cursus Open Boek
Opleiding tot leescoördinator voor het primair onderwijs Leescoördinatoren hebben de belangrijke taak het leesbeleid binnen de basisschool vorm te geven. Zij stellen leesbeleid op en voeren een leesplan met het leerkrachtenteam van de school uit. Tijdens de cursus Open Boek leer je onder meer genres kennen in de jeugdliteratuur en de relatie tussen technisch en begrijpend lezen en leesbevordering. Daarnaast leer je een boekenkring organiseren en leer je zinvol te werken met informatieve boeken. Tenslotte leer je een leesplan op te stellen en een team te motiveren.
Doelgroep: leerkrachten in het primair onderwijs Duur: 4 dagdelen van 3 uur en 1 afsluiting van 2 uur Kosten: € 300,00 incl. cursusboek “Open Boek”
Workshop Digitale Geletterdheid
Je wilt als school digitale geletterdheid nadrukkelijker op de agenda zetten. Maar waar begin je en wat heb je ervoor nodig? De mediacoach biedt een passend programma voor een workshop of studiedag om beleid te ontwikkelen rondom digitale geletterdheid. Doelgroep: schooldirectie, managementteam, leerkrachten bovenbouw, gehele schoolteam, pedagogisch medewerkers Duur: op maat Kosten: geen
Workshops Digitale Tools
Samen met de mediacoach maak je kennis met verschillende tools die gemakkelijk inzetbaar zijn in de lessen van morgen. Je kunt hierbij denken aan het inzetten van serious gaming met Kahoot, Google Earth en Glogster. Ontdek welke tools bij jou als leerkracht passen en die een positieve bijdrage leveren aan jouw lessen.
Doelgroep: leerkrachten en pedagogisch medewerkers Duur: op maat Kosten: geen
Ouderavond Digitale Geletterdheid
Ouders zijn een belangrijke partner in de mediaopvoeding van onze kinderen. De betrokkenheid van ouders wordt vergroot door het organiseren van een informatieavond bijvoorbeeld rondom het gedrag op sociale media of een workshop in het kader van een gezond mediamenu voor thuis.
Doelgroep: ouders, leerkrachten en pedagogisch medewerkers Duur: 1,5 uur Kosten: €350,-
Wijzer! met taal en media... De Bibliotheek Eindhoven Emmasingel 22 5611 AZ Eindhoven www.bibliotheekeindhoven.nl
