De APK in Nederland Consumentenbescherming en kosten

De APK in Nederland

Consumentenbescherming en kosten

18 mei 2004

ALB/FT/yvb/04-u-2237

1. Inleiding. Een terugblik. 1.1. De opzet.

De APK bestaat nu bijna 20 jaar. Deze APK-21, de wettelijk verplichte Algemene Periodieke Keuring, is ontstaan eind 70er, begin 80er jaren van de vorige eeuw om de veiligheid2 van auto’s te verbeteren. Daartoe moest de auto na 3 jaar en daarna ieder jaar gecontroleerd worden op een aantal cruciale veiligheidspunten. De RDW, de voormalige Rijksdienst Wegverkeer, werd tot wettelijk toezichthouder benoemd.

1.2. Ontwikkelingen op keuringsgebied

Naast keuringseisen op het gebied van verkeersveiligheid, zijn inmiddels ook keuringseisen op het gebied van milieu toegevoegd. In Nederland is gekozen voor de mogelijkheid van het systeem van “APK-in-debeurt”. Een duidelijk gemaksvoordeel voor de consument, omdat op die wijze zowel tijd, als kosten kunnen worden bespaard. In de meeste andere landen zijn keuring en reparatie (streng) gescheiden.

1.3. Ontwikkelingen op technisch gebied

Auto’s zijn inmiddels veel veiliger en betrouwbaarder geworden. De interval tussen beurten is gegroeid van 5000 naar 20 à 30.000 km. Bovendien behoeven auto’s op minder punten gecontroleerd te worden.

1.4. Conflicts of interest

Evident is dat de combinatie onder één dak, van keuring en reparatie, spanningen oproept. Of zoals het evaluatierapport het formuleert: “In potentie kan de kwaliteit van de APK ondergeschikt raken aan het commerciële belang van de (afhankelijke) keuringsinstantie”3. Daarom is het toezicht op de correcte uitvoering van de APK opgedragen aan de RDW.

1.5. Reacties en standpunten van de ANWB

In 1997 is door de Tweede Kamer een aantal “verbeter”-punten vastgesteld om het proces van keuring, controle en consumentenbescherming te verbeteren. En bij die gelegenheid is afgesproken, dat de minister vóór februari 2004 met een evaluatie over die verbeterpunten naar de Kamer zou komen. In haar brief van februari 2002 heeft de ANWB gepleit voor een bredere evaluatie4.

1 APK-2 is voor voertuigen lichter dan 3500 kg 2 Wegenverkeerswet 1994 artikel 72 en volgende. 3 “Evaluatie Verbeterpunten APK” DG Personenvervoer Min V&W, 1 december 2003, par. 6.2.2 blz. 69. 4 Bijlage 1: brief aan minister van Verkeer en Waterstaat en 2e kamer “Evaluatie RDW” d.d. 25-1-‘02 pag. 2

De voor het rapport belangrijke punten waren:  De ondoorzichtigheid van hetgeen werkelijk voor de APK in rekening wordt gebracht, evenals de daarvoor noodzakelijke reparatiewerkzaamheden, strekken tot zorg.  De APK kan goedkoper door de frequentie te baseren op basisnorm van de Europese regelgeving. Op het eerste punt hebben we nader onderzoek laten verrichten.

2. ANWB-Steekproeven In het evaluatierapport ontbreekt een goed onderzoek naar de positie van de consument in de typisch Nederlandse constructie van de “APK-in-de-beurt”. Voor een groot deel van de automobilisten is de techniek van de auto onbekend terrein. Zij hebben dus baat bij een goede vertrouwensrelatie met “hun” garage. En die vertrouwensrelatie lijkt ook aanwezig. Immers het genoemde BOVAG-RAI onderzoek meldt in deze, scores tussen de 70 en 80% voor betrouwbaarheid en deskundigheid5. Het evaluatierapport stelt echter op dit punt: “Aan de zijde van de consument is vaak sprake van een kennisachterstand en er is bij hen daardoor geen adequaat oordeel mogelijk over de juistheid van de uitslag van de APK-keuring.” Dit roept de vraag op of die perceptie op betrouwbaarheid en deskundigheid genoeg fundament kent. Het pleidooi van de ANWB, om naar dit delicate aspect te kijken, is door de toenmalige bewindspersoon niet gehonoreerd6. In december 2003 is de ANWB derhalve begonnen met een eigen onderzoek op basis van een serie mysteriesteekproeven. De kernvraag die bij het aanbieden van de auto’s werd gesteld was: “Ik heb een oproep voor een APK-keuring gehad. Kunt u die voor mij uitvoeren.”. In voorkomende gevallen werd het aanbod van onderhoudsreparaties hetzij afgewezen, hetzij geaccepteerd, maar nadrukkelijk buiten het onderzoek gehouden. De onderzoeksstructuur is in bijlage bijgevoegd7. In bijlage 4 zijn een viertal illustratieve gevallen door de onderzoekers beschreven.

5 “APK Onderzoeken”, december 2003-januari 2004; blz. 26 fig. 33, 34 en 36, scores 5, 6 en 7 6 Zie bijlage 2, Brief dd. 24 februari 2003, inzake gewenste uitbreiding van het evaluatieonderzoek. 7 Zie bijlage 3

pag. 3

2.1. De resultaten

De steekproevenreeks is in een aantal series uitgevoerd. Al snel bleek dat het beeld eigenlijk na de eerste serie van 23 steekproeven vrijwel rond was. De tweede serie van 12 en de derde van 13 steekproeven leidden niet tot noemenswaardige bijstelling van de eerste uitslagen. Wel waren zij nuttig voor een evenwichtige spreiding over keuringsinstanties. Gegeven het feit dat het om een steekproef gaat, met een omvang van 48 op een totaal van 6,2 mln. APK-2, kunnen de resultaten in ieder geval als indicatief worden aangemerkt. Fig. 1 Verdeling steekproef Totaal Percentage Vrije Fitters BOVAGtotaal Gekeurd 48 100% 12 36 Gem.Leeftijd 7,1

BOVAG NDA 28

BOVAG ABA 8

Van de 48 onderzochte auto’s (gemiddelde leeftijd 7,1 jaar) zijn er 36 bij BOVAG erkende garages gekeurd en 12 bij overige garages. Fig. 2 Keuringsuitslag Totaal Percentage Vrije Fitters BOVAGvan totaal totaal Gekeurd 48 Goed gekeurd 47  direct 23  na reparatie 24 Onterecht 16 33% 4 12 goedgekeurd

BOVAG NDA

BOVAG ABA

8

4

Op één na zijn alle auto’s goedgekeurd, de helft direct, de andere helft na reparatie. Meer dan éénderde van de auto’s is ten onrechte goedgekeurd. De afkeurpunten betreffen in overgrote meerderheid problemen met verlichting.

pag. 4

Fig. 3 Onterechte meerkosten Totaal Percentage Vrije Fitters BOVAGvan totaal totaal Gekeurd 48 Aantal met 12 25% 2 10 onterechte meerkosten Gemiddelde € 272 onterechte meerkosten

BOVAG NDABOVAG ABA 6

4

1. Dit figuur geeft aan dat meer dan een kwart van de auto’s is goedgekeurd met onterechte meerkosten. Er zijn dus meer reparaties gedaan dan strikt noodzakelijk voor de APK keuring. 2. De gemiddelde onterechte meerkosten voor de consument waren € 272. 3. In deze steekproevenserie brengen de BOVAG-bedrijven vaker onnodige reparaties in rekening. Bij niet-BOVAG-bedrijven is het bedrag van ten onrechte uitgevoerde reparaties hoger. In de APK gaan enorme bedragen om. Als we de “onterechte meerkosten” extrapoleren naar het jaarlijks bestand van 6,2 miljoen APK-keuringen, dan wordt er jaarlijks voor een bedrag van ruim € 400 miljoen teveel gesleuteld, omdat het voor de APK nodig zou zijn8. Fig. 4 Correct uitgevoerde APK’s Totaal Gekeurd

48

Correcte APK

21

44%

Eigenlijk is dit laatste cijfer, 44% correct uitgevoerd, minstens zo ernstig. Dit cijfer is gebaseerd op de volgende waarderingen. Let op! op sommige auto’s is meer dan één waardering van toepassing:  Onterecht goedgekeurde auto’s: 16  Auto’s waar ten onrechte reparaties aan verricht zijn: 12  Auto’s die ten onrechte zijn afgekeurd: 13  Auto’s, waarvan de garage meldde, dat reparaties vanwege de APK noodzakelijk waren, maar die na enig aandringen van de zijde van de klant, tòch niet nodig waren voor goedkeuring: 7

8 25% van 6,2 miljoen APK-keuringen vermenigvuldigd met een bedrag in de orde van € 272

pag. 5

2.2 Conclusies omtrent de resultaten van het onderzoek

De steekproevenserie van de ANWB laat zien dat, ondanks de 3% RDWsteekproeven van de keuringen, nog teveel misgaat. Minder dan de helft van de APK-keuringen in deze steekproevenserie van de ANWB wordt per saldo correct uitgevoerd! Het is een ervaringsfeit dat de APK-normen niet altijd op dezelfde wijze worden geïnterpreteerd en toegepast. Het is mensenwerk. Maar dat kan de omvang van deze uitslag niet verklaren. Het beeld dat de consument heeft van de uitvoering van de APK, klopt dus in het geheel niet met de bevindingen in deze steekproevenserie. In dit verband kan nog eens verwezen worden naar het BOVAG-RAI-onderzoek dat aangeeft dat ongeveer 80% van de automobilisten van de deskundigheid is overtuigd9. Bij de consument lopen beeld en werkelijkheid op het punt van deskundigheid te ver uiteen. De ANWB acht het van belang voor de discussie, dat deze serie steekproeven laat zien dat er in een kwart van de keuringen in naam van de APK-verplichting meer werk werd uitgevoerd dan nodig. Let wel, de vraagstelling was steeds: “Ik heb een oproep voor een APK-keuring gehad. Kunt u die voor mij uitvoeren.” Niet meer en niet minder. Overigens mogen we het ook positief stellen: 75% van de garages voert de APK zonder onterechte meerkosten uit. Dat spoort redelijk met de uitkomst in de enquête van BOVAG-RAI waarover hiervoor werd gesproken (ruim 70% van de automobilisten hebben terecht vertrouwen in “hun” garage). Maar het gaat hier wel om een wettelijke verplichting. Het mag niet zo zijn dat die door een te groot percentage, van 25%, van de bedrijven wordt “opgerekt” om meer werkzaamheden in rekening te kunnen brengen. Tot een jaarlijks bedrag in de orde van vierhonderd miljoen euro.

9 APK onderzoeken, BOVAG RAI blz. 26 fig. 34 pag. 6

3. Kosten onnodig hoog 3.1 Verkeersveiligheid Sinds 1987 is de kwaliteit van ons voertuigenpark aanzienlijk verbeterd. De interval tussen onderhoudsbeurten is van 5000 km gegroeid naar 20.000 á 30.000 km, daarnaast is het aantal punten waarop gecontroleerd wordt ook verminderd. Heel zichtbaar is de enorme verbetering van de gevoeligheid voor roest. In 1987 kwamen nog veel auto’s van 6 tot 7 jaar oud voor met gaten in de draagbalken. Tegenwoordig is ernstige roestschade aan draagbalken over alle bouwjaren een uitzondering. Ook slijtende delen, zoals remblokken, gaan beduidend langer mee, ondanks de stijging van gereden kilometers per jaar en meer remacties door het drukke verkeer. In het hierboven genoemde rapport ‘Evaluatie APK’ van het ministerie van V&W wordt een schatting gedaan van het effect van de APK op de verkeersveiligheid. Omdat recente cijfers uit Nederland ontbreken en cijfers uit andere landen een zeer divers beeld opleveren, wordt voorzichtig teruggevallen op het Nederlandse onderzoek van 1987 waarin gesteld wordt dat de bijdrage 1% is. De onderzoekers geven aan, dat de situatie verbeterd is en schatten veiligheidshalve “…een bijdrage van minder dan 1% aan de verkeersveiligheid… “ in. In 1989 heeft de SWOV onderzoek gedaan naar de bijdragen aan de bevordering van de verkeersveiligheid. In het rapport “Voor alle veiligheid”10 wordt een schatting gemaakt van het effect dat de APK maximaal zou kunnen hebben. Zij komen tot de conclusie dat het uiteindelijke effect minder dan 1% zal zijn, vermoedelijk rond de 0,5%. Inmiddels is de kwaliteit van auto’s dermate veel verbeterd, dat wij durven te stellen, dat de bijdrage maximaal 0,5% bedraagt. In Europa wordt een keuringsfrequentie van minimaal 4-2-2-2 voorgeschreven. Hierbij is rekening gehouden met alle verschillende gehanteerde criteria in de Europese landen. De in Nederland gehanteerde criteria gelden als één van de zwaarste in Europa. Daarnaast is de frequentie hoog en ook dit is moeilijk te rijmen met de hierboven genoemde bijdrage aan de verkeersveiligheid. Het door de ANWB bepleite onderzoek naar de effectiviteit van de APK is in het kader van deze evaluatie niet uitgevoerd. Kijken we naar de kille cijfers van de efficiëntie, dan komt het volgende beeld op. De kosten van de verkeersonveiligheid in Nederland worden geraamd op €8mld11. De bijdrage van de APK daarin bedraagt derhalve 0,5% van €8mld, €40mln. Deze bijdrage wordt opgebracht door 6,2 mln APK-2 keuringen. Dat betekent, dat de APK efficiënt is als de keuring niet meer kost dan €6,45. Dat is zelfs minder dan wat een doorsnee bedrijf in rekening brengt voor de afmelding bij de RDW (€7,50). En veel minder dan een officiële keuring, die bij de RDW €65,45 voor benzine/LPG en €86,05 voor diesel kost en bij de ANWB €58,20 voor benzine/LPG en €100,20 voor diesel.

10 ‘Voor alle veiligheid’ SWOV, 1989, blz 171 11 ’Veilig, wat heet veilig?’, SWOV, 2002, blz 5.

pag. 7

Op die basis zou de APK jaarlijks in de orde van € 350 mln12 kosten. Dat het systeem van APK-in-de-beurt efficiëntie voordelen biedt, zal niemand ontkennen. Maar het verschil tussen €350 mln en het eerder genoemde bedrag van maximaal €40 mln per jaar kan daar niet mee worden verklaard. Er is nog een andere benadering denkbaar. Ruim 70% van het wagenpark wordt volgens de methode van APK-in-de-beurt gekeurd. Stel dat die APK-in-de-beurt echt helemaal niets zou kosten. Dan zou dat betekenen dat een kleine 30% nog altijd wel de keuringskosten c.s. opbrengt. Dit bedrag is met zijn 90/100 mln een veelvoud van het genoemde maximum van € 40 mln.

3.2 Milieu Zoals gesteld in de inleiding is de techniek van de emissie, met name in de jaren negentig, met grote stappen vooruitgegaan. De breuklijn ligt ongeveer rond 1996, toen nieuwe auto’s standaard met de geregelde katalysator werden uitgevoerd. Uit een analyse van de 4000 keuringen, die in de ANWBkeuringstations13 zijn uitgevoerd, wordt dit beeld bevestigd. Het afkeuringspercentage op emissie over het geheel genomen is 2,4%. Maar bekijken we de auto’s jonger dan 1996 dan is het percentage 0,5%. Dit beeld wordt bevestigd in het rapport “Afwegingskader Keuringsfrequentie” van V&W, dat over de bijdrage aan milieu schrijft: ‘ ….effect op milieuverbetering (is) zeer beperkt….’, en ‘RDW-gegevens … percentage gemelde gebreken en reparaties van totaal aantal roetmetingen en viergasmetingen …. verwaarloosbaar klein (minder dan 0,01%)14 ‘.

3.3 Administratieve lasten

Het kabinet heeft tot taak de administratieve lasten te verlagen. Ook binnen de APK zijn daar mogelijkheden voor. Het Rapport van het Ministerie van V&W ‘Overheid, bedrijfsleven en wetgeving’ geeft aan, dat ‘…een aanmerkelijk deel van de administratieve lasten binnen het domein van de Wegenverkeerswet is verbonden aan de APK-regeling’15. Dit wordt in het rapport niet verder gespecificeerd. De minister van V&W heeft nog recent in de Tweede Kamer, in het kader van de begrotingsbehandeling, geopperd de frequentie te verlagen naar 4-2-2-216. In haar brief aan de Tweede Kamer over de evaluatie APK17 wordt daar niet op teruggekomen. Wel noemt zij enkele kleinere besparingen als: het printen van formulieren, het leveren van een CD-ROM met informatie. 12 We hanteren hierbij een verdeling van benzine-diesel van 85%-15% en een rekentarief van €50.- versus € 100.- voor een keuring. 13 Naast aankoopkeuringen e.d. wordt in de vier ANWB-keuringstations per jaar rond de 4000 onafhankelijke APK-keuringen uitgevoerd. In deze keuringen wordt dus niet gerepareerd. Ook alle afkeuringen worden afgemeld teneinde een steekproef door de RDW mogelijk te maken. De eventuele reparaties worden door een reguliere garage uitgevoerd. 14 ‘Afwegingskader Keuringsfrequentie APK-2’, Min V&W, december 2003, beide op blz 13 15 ‘Overheid, bedrijfsleven en wetgeving’, Min V&W, Sorgdrager, 2003 16 Begrotingsbehandeling Ministerie V&W, dd. 5 november 2003; Handelingen 2e Kamer, blz. 1284 17 ‘Evaluatie APK’ minister V&W aan Tweede Kamer, 9 maart 2004 pag. 8

De APK-in-de-beurt levert ontegenzeggelijk efficiëntievoordelen op. Maar voor niets gaat de zon op. Het bijna honderd man sterke inspectieteam plus de achterwacht bij de RDW, de afmeldinghandelingen, de hele infrastructuur bij de garages, de opleidingen en cursussen, zijn kosten die op het bedrijf rusten en linksom of rechtsom aan de consument worden doorberekend. Verlaging van de frequentie van 3-1-1 naar 4-2-2 zou derhalve die administratieve lasten kunnen halveren.

3.4 Gedrag autobezitter bij verandering frequentie Centrale vraag is of een verlaging van de keuringsfrequentie, zoals voorgesteld door de ANWB, zou leiden tot een verminderd onderhoud. Het eerdergenoemde BOVAG-RAI onderzoek geeft antwoord op de volgende vraag: ”Stel dat uw auto in de (nabije) toekomst, indien ouder dan 3 jaar, niet jaarlijks maar elke twee jaar zou moeten worden gekeurd. Wat zal de invloed hiervan zijn op het onderhoud aan de auto”.

Schema 1: Indien APK elke twee jaar, wat is de invloed op onderhoud auto18 Uit deze uitslag is immers duidelijk te lezen dat het merendeel van de geënquêteerden zijn gedrag niet zal veranderen. Eigenlijk is alleen de categorie; “Ik zal minder vaak naar de garage gaan” (7%), aanleiding tot zorg. Maar er is niet doorgevraagd of dat minder onderhoud of minder garagebezoek zal betekenen. Vanuit de branche bezien is de categorie; “Ik kijk mijn auto zelf (of gezinslid) vaker na”, reden tot argwaan. Maar dat hoeft niet ten koste van de verkeersveiligheid te gaan als het om de liefhebbende sleutelaar gaat of om een monteur die in de avonduren bijverdient, maar perfect weet waar hij op moet letten. Onderhoud wordt, zo blijkt, niet op een onverantwoorde wijze achterwege gelaten. 18 Uit rapport BOVAG-RAI: ‘APK Onderzoeken’, december 2003-januari 2004

pag. 9

4. Aanbevelingen 4.1 Omtrent de consumentenbescherming 4.1.1 Betere controle op uitvoering APK-keuringen

Uit het mysterieonderzoek van de ANWB blijkt dat APK keuringen, in meer dan de helft van de gevallen, niet correct worden uitgevoerd. Als we de onterecht in rekening gebrachte kosten uit ons onderzoek extrapoleren komen we op een bedrag van €400 mln. Een wettelijke regeling als de APK maakt de overheid verantwoordelijk voor de goede uitvoering van deze regeling. De overheidscontrole op de wet zal verscherpt moeten worden. Als de mysterieonderzoeken die door de RDW zijn aangekondigd daadwerkelijk het hele proces binnen de “APK-in-de-beurt” bestrijken, dan acht de ANWB dit een stap in de goede richting.

4.1.2 Beter zicht op de APK-in-de-beurt De “APK-in-de-beurt” heeft in beginsel voordelen voor de consument. Maar de spanning tussen onafhankelijkheid en omzet blijft. Ons inziens moet de consequentie van die delicate combinatie van onafhankelijkheid en omzet dus ook breder in het toezicht van de RDW worden betrokken. De ANWB constateert, dat ons toezichtsysteem alleen kijkt naar de APK’s, die formeel bij de RDW zijn afgemeld. Ook bij de “APK-in-de-beurt” wordt alleen de eindsituatie steekproefsgewijs gecontroleerd, dus als de auto alle reparaties, ook die voor de beurt, al heeft ondergaan, dus nadat eventuele onregelmatigheden al hebben plaatsgevonden. • Als eerste stap bij de “APK-in-de-beurt” bevelen wij dan ook aan het proces transparanter te maken en de gegevens van onderhoud en APK vast te leggen en verifieerbaar te scheiden. • Het feit dat de “APK-in-de-beurt” (keuring en reparatie in één hand) in ons wettelijk systeem mogelijk is, brengt, naar het oordeel van de ANWB, ook een plicht met zich mee: het toezicht van Rijkswege dient ook die complicaties (onafhankelijkheid vs. omzet), die daaruit kunnen voortvloeien, te bewaken. Daar zullen aanvullende maatregelen voor moeten worden ingevoerd.

pag. 10

4.2. Omtrent kosten APK 4.2.1 Kwaliteit autopark

De APK heeft twee doelstellingen: verbeteren van de verkeersveiligheid en van het milieu. In de beginperiode heeft de APK zijn werk gedaan, er zijn veel auto’s naar de sloop verdwenen. Inmiddels is de techniek met grote sprongen vooruit gegaan, waardoor de kwaliteit enorm is verbeterd.

4.2.2 Verkeersveiligheid Verkeersveiligheid is maatschappelijk gezien een delicaat onderwerp. De automotive branche hamert dan ook op de gevaren voor de verkeersveiligheid19. Dit beeld van onveiligheid valt moeilijk te rijmen met de beperkte bijdrage aan verkeersveiligheid, waartoe wij in par. 2.1 mede naar aanleiding van het onderzoeksrapport van V&W concludeerden.

4.2.3 Effectiviteit APK

Nogmaals de kille cijfers. Mede op basis van onderzoeken van het ministerie van V&W en van de SWOV (par. 2.1) durven wij te stellen dat de bijdrage aan de verkeersveiligheid maximaal 0,5% bedraagt, dat is in geld uitgedrukt €40 mln. De bijdrage aan het milieu is relatief te verwaarlozen (par. 2.2). We concluderen, dat de APK effectief is, als de keuring niet meer kost dan €6,45. Alleen al voor de afmelding brengt de garage in doorsnee al meer dan €6,45 in rekening, veelal €7,50. Een onafhankelijke APK bij de RDW of ANWB kost ongeveer €50,- (benzine) tot €100,- (diesel). In totaal komen de kosten van de reguliere APK jaarlijks op orde grootte € 350 mln, dat is een veelvoud van de hierboven genoemde €40mln.

4.2.4 Frequentie APK

Het is aannemelijk, dat de automobilist ook zijn onderhoud niet op een onverantwoorde wijze achterwege laat (2.4). De conclusie van de ANWB is, dat het verantwoord is bij de huidige (en komende!) stand van techniek om de frequentie van de APK op de Europese basisnorm van 4-2-2 te brengen. Daarmee worden tevens de administratieve lasten gehalveerd.

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

19 BOVAG/RAI onderzoek dec. 2003- jan 2004, blz. 7

pag. 11

Bijlagen

pag. 12

Hoofddirecteur 070 314 6928

070 314 7207

Aan de voorzitter en leden van de Vaste Commissie voor Verkeer en Waterstaat van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

HD/ALB/sgs/02024

25 januari 2002

Betreft: Evaluatie RDW Geachte Voorzitter en leden, Naar aanleiding van de evaluatie van de RDW willen wij Uw aandacht vragen voor enkele bijzondere aspecten daarin. Allereerst de steekproefnorm van 3%. De APK kan goedkoper Te oordelen naar de cijfers tot nu toe is duidelijk dat het voor de RDW een zware opgave is om die norm te halen. Dit leidt tot de volgende overwegingen: De APK is tot stand gekomen in een periode dat auto’s nog werden afgeleverd met het voorschrift dat de auto iedere 5000 km een servicebeurt moet krijgen. Inmiddels begint een maat van 30.000 km de norm te worden en verschijnen ook al de eerste auto’s waar die norm op 50.000 km (Een gemiddelde automobilist in Nederland doet daar drie jaar over!) is gesteld. Met andere woorden de techniek is inmiddels geweldig voortgeschreden. Dit wordt nog geaccentueerd doordat steeds meer dealers ertoe overgaan om aan gebruikte auto’s merkgarantie te geven. Dat zegt iets over het vertrouwen in de eigen kwaliteit. We zouden dus eens moeten nadenken of de huidige frequentie van APK, immers een maatregel die primair gericht is op het in beter conditie houden van het Nederlands wagenpark een kosteneffectieve bijdrage levert aan de verkeersveiligheid. Naar ons oordeel is het mogelijk om, zonder nadelige gevolgen voor de verkeersveiligheid, de frequentie van de APK te bepalen op de basisnorm die in de Europese regelgeving is vastgelegd. Dus in plaats van een eerste APK na drie jaar en vervolgens ieder jaar, om te schakelen naar een frequentie van eerste APK na vier jaar en vervolgens iedere twee jaar. Dus drie APK’s in plaats van totaal zes in die periode

Dit heeft twee voordelen. Allereerst zal de RDW de 3% norm kunnen halen. Ten tweede bespaart het de consument uitgaven waarvan we bij de huidige stand van autotechniek kunnen zeggen dat ze niet nodig zijn. Om een idee te geven van de bedragen waar het hier om gaat:

In de eerste acht jaar van een autoleven worden er in het huidige systeem (dat zijn ongeveer 3,7 mln. auto’s) 3+1+1+1+1+1= 6 APK’s uitgevoerd. In ons voorstel worden dat 4+2+2= 3 APK’s. Stel de kosten van een gemiddelde APK op 40.- Euro. Dan is het totaal dat door de automobilisten in die eerste acht jaar aan kosten wordt betaald ongeveer 900 miljoen Euro. Ons voorstel betekent dus een besparing in de orde van 450 miljoen Euro. Samengevat: • Het verdient aanbeveling om de frequenties van de APK in overeenstemming te brengen met de kwaliteit van de inmiddels voortgeschreden voertuigtechniek.

Ten tweede nog drie extra overwegingen in relatie tot de APK. Kosten De richtlijn 96/96 waarin de APK Europees geregeld is bevat een bepaling dat er een rapportage over de effectiviteit moest komen in 1998. Die termijn is duidelijk niet gehaald. Dat onderzoek is wenselijk om de kosten tegen de verkeersveiligheidsbaten te kunnen zetten, ten behoeve van een fundamentele beoordeling van de effectiviteit van de huidige APK. Om een idee te geven: In de verkeersveiligheid wordt een vuistregel gehanteerd dat een maatregel die 1 mln. Euro of minder kost, kosten-effectief is. Dus zo kan de vraag gesteld worden wat de consument nu aan veiligheid terug krijgt als hem bijvoorbeeld voor een afmelding ruim 12.- Euro in rekening wordt gebracht terwijl de RDW daarvoor 2.72 Euro als tarief hanteert. Het is met name op dit en andere punten rond de tarieven dat wij veel door leden worden aangesproken. • Naast het Europees onderzoek naar de veiligheids-effectiviteit van de APK zou het daarom wenselijk zijn dat er in Nederland nader wordt bekeken, wat de consument nu werkelijk voor zijn APK betaalt. On-Board-Diagnostics De techniek is inmiddels in een verdere stroomversnelling gekomen met de On-BoardDiagnostics systemen. Deze moeten sinds kort, wat betreft de milieumetingen, al verplicht in alle nieuwe wagens zijn aangebracht.

Maar duidelijk is dat de huidige milieumetingen nog maar het begin zijn van een systeem dat de traditionele APK overbodig zal kunnen maken. • Wij vinden het van het grootste belang dat nu reeds nagedacht wordt over aansluiting van het APK-systeem op de ontwikkeling in de OBD-apparatuur.

Keuring oudere auto’s Naarmate auto’s ouder worden is onderhoud steeds belangrijker. Maar juist in de wereld van die oude wagens zie je tweedeling in het type gebruiker en dus in auto’s. De groep die zijn auto oprijdt en juist bezuinigt op onderhoud, en de groep van trotse bezitters, die met grote zorg en liefde hun vertrouwde karretje in topconditie houden. Daar zit iets scheef. De eerste categorie zou je bij wijze van spreken ieder half jaar willen terug zien terwijl voor de tweede categorie een periode van twee jaar tussen de keuringen volstrekt acceptabel is. • Onderzocht zou moeten worden of het niet beter bij de werkelijkheid zou aansluiten om na 8 of 10 jaar over te schakelen op een systeem van keurmeesters die de bevoegdheid hebben om na de keuring de termijn te bepalen waarop de auto zijn volgende APK zal moeten ondergaan. Minder servicebeurten Hierboven wezen we al op het verschijnsel dat de techniek nu al servicebeurt-intervallen van 30-50.000 km mogelijk maakt. Die glanzende medaille heeft een keerzijde, zo blijkt uit de ervaringen van onze Wegenwacht. Het aantal auto’s in die klassen dat met (kleine) pech langs de weg komt te staan stijgt relatief hard. Wij wezen daar vorige zomer al op. De pechgevallen hebben vooral betrekking op functies die niet door de APK worden gedekt, zoals in de elektronica. Maar als men zonder de auto te hebben laten nakijken er zomers een stevige caravan achterhangt. Er blijkt dus een misverstand dat de officiële servicebeurt of APK, een jaarlijkse onderhoudscontrole overbodig zou maken. • Wij ondersteunen het advies van de fabrikanten om ondanks de steeds langere cyclus van servicebeurten om toch tenminste eens per jaar de auto te laten nakijken. Een afschrift van deze brief is gezonden aan de Minister van Verkeer en Waterstaat, mevrouw T. Netelenbos. Met vriendelijke groet,

mr. G.H.N.L. van Woerkom

Hoofddirecteur 070 314 6928

070 314 7207

Minister van Verkeer en Waterstaat Mevrouw T. Netelenbos Postbus 20901 2500 EX DEN HAAG

HD/ALB/sgs/02025

25 januari 2002

Betreft: Evaluatie RDW Geachte mevrouw Netelenbos, Hierbij doe ik u een kopie toekomen van de brief van 25 januari 2002 gericht aan de Voorzitters en leden van de Vaste Commissie voor Verkeer en Waterstaat van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. In de hoop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke Groet,

mr. G.H.N.L. van Woerkom

Bijlage: Kopie brief gericht aan de Leden van de Vaste Commissie - HD/ALB/sgs/02024

Hoofddirectie

[email protected]

070 314 6928

070 314 7207

Aan het ministerie van V&W T.a.v.: de directeur wegen en verkeersveiligheid De heer mr. M.J.Olman Postbus 20901 2500 EX DEN HAAG

HD/ALB/sgs/03-u-992

DGP/WV/U.03.00195

24 februari 2003

Betreft: Evaluatie APK Geachte heer Olman, Dank voor Uw uitnodiging aan onze organisatie om actief deel te nemen aan de evaluatie van de APK. Alvorens wij echter tot een definitief besluit kunnen komen zouden wij graag van U vernemen of en zo ja welke van de vraagpunten die wij bij mail van 13 december hebben ingediend, in Uw Plan van Aanpak worden geadresseerd. Ik voeg de vraagpunten in bijlage bij. Met vriendelijke groet,

mr. G.H.N.L. van Woerkom Hoofddirecteur

Memo Zoals toegezegd de onderzoeksvragen die de ANWB graag in het kader van de evaluatie 2004 beantwoord zou willen zien.Op een enkel punt overlappen de vragen de inhoud van de notitie die in de laatste SOAPK van november j.l. besproken is. Er is een versnelling in de ontwikkelingen rond de autotechniek alsook het klantgericht denken in onze samenleving. Daarnaast hebben wij natuurlijk ons oor te luisteren gelegd in de praktijk van de APK als gevolg van vragen en klachten van leden. Dat alles geeft ons de overtuiging dat het even nuttig als dringend noodzakelijk is om verder te gaan dan de destijds voorgeschreven evaluatie. De vragen waarvan wij de beantwoording noodzakelijk achten zijn in willekeurige volgorde de volgende: 1. Hoe valt een vergelijking uit van de de werkelijke kosten voor de consument tussen het Nederlandse systeem en het systeem van een onafhankelijke keuring zoals dat in een groot aantal landen om ons heen wordt gehanteerd. 2. Hoe is de aansprakelijkheid geregeld ingeval van schade als gevolg van de keuring, zij het mechanische schade (roetmeting), zij het schade door een beoordelingsfout. 3. Welke beleving bestaat er bij de consument over de APK: * De APK als "garantie" bij verkoop * Wat denkt hij dat gecontroleerd wordt * Of hij waar voor zijn geld krijgt 4. Is de huidige procedure voldoende efficiënt, in relatie tot de ermee gemoeide kosten 5. Hoe is de werkelijkheid van een APK-in-de-beurt (bv. via mystery guest onderzoek) 6. Is in de huidige opvattingen over kwaliteitsbeheersing een 3% steekproef in deze vorm toereikend, gelet op de commerciële belangen die in het spel zijn, en gespiegeld aan soortgelijke toetsingen in vergelijkbare branches. 7. Is het tijdstip van afmelding van invloed op het daadwerkelijk verkrijgen van een steekproef. Gelet op de tijdsdruk waaronder dit onderzoek inmiddels is komen te staan stel ik tussentijds overleg op hoge prijs, indien vragen nadere toelichting behoeven, of als onverhoopt de intentie ontstaat door ons opgeworpen vragen niet mee te nemen. 8. Is de huidige frequentie van de APK metingen nog wel gepast gezien de staat van de techniek op dit moment en de "jonge" staat van het wagenpark. 9. In hoeverre reflecteert de APK zich in een toename van de verkeersveiligheid voor zowel inzittenden als overige weggebruikers?

APK onderzoek structuur • • • • • • • • • •

• • •

De onderzochte auto’s zijn betrokken van personeelsleden dan wel uit de vrienden en kennissen kring afkomstig Elke auto, ongeacht de uitkomst van de APK, is kort voor en na de APK keuring door ANWB technici onderzocht Elk voor- en na onderzoek is gedaan aan de hand van een voorbeeld APK rapport inclusief de hierbij behorende te controleren items en codes Alle geconstateerde gebreken zijn op dit rapport aangegeven In geval van mogelijke interpretatie verschillen is een of meerdere collega keurmeesters om een extra mening gevraagd Er is uitgegaan van de reeds aanwezige afwijkingen van het te testen voertuig Er is geen invloed uitgeoefend op het aantal en de ernst van de gebreken, ook voertuigen zonder APK gebreken hebben aan het onderzoek mee gedaan De leeftijden van de voertuigen varieerden van 3 tot en met 17 jaar De regionale spreiding komt overeen met de verdeling van personeelsleden over Nederland Het eindoordeel is enerzijds gebaseerd op de door het bedrijf vastgelegde constateringen in het officiële APK rapport en anderzijds op de mondelinge adviezen die men op basis van bevindingen meende te moeten geven aan de test kandidaat De test kandidaat is gevraagd de bevindingen in een enquête formulier weer te geven Bij enige twijfel over de interpretatie van de enquête is telefonisch contact met de test kandidaat opgenomen In totaal zijn er 48 auto’s gecontroleerd waarvan in 25% van de gevallen sprake was van een te hoge nota dan wel een advies dat tot een te hoge nota zou hebben geleid

APK ervaringen maart 2004 Ervaring 1

• •

• •

•

Voorcontrole o Fusee kogel o Uitlaat APK keuring bedrijf 1 o Fusee kogel o Uitlaat o Remschijven en blokken rondom (prijsopgave ¤ 750) o Totale kostenopgave ¤ 1000 Auto weggehaald bij garagebedrijf geen afkeurrapport gekregen APK keuring bedrijf 2 o Fusee kogel o Remslang o Totale kosten excl. APK ¤ 250 o Goedkeuring Moraal: Deze klant boft echt, bedrijf 1 wil onterecht rondom remschijven en blokken vervangen en bedrijf 2 brengt onterecht een remslang in rekening. (Binnen de verslaglegging is dit maar één keer meegerekend)

Ervaring 2

• •

•

Voorcontrole o Kentekenplaat verlichting defect o Veiligheidsgordel links onder achterbank APK keuring o Kentekenplaat verlichting gerepareerd o Veiligheidsgordel nog onder de bank, dus niet gecontroleerd o Spoorstang kogels vervangen en uitlijnen, meerkosten ¤ 275 Goedgekeurd

Ervaring 3

• •

• •

Voorcontrole o Geen AKP afkeur en AC punten APK keuring o Wordt niet goedgekeurd i.v.m. versleten voorbanden, kosten ¤ 112 o Auto weggehaald, geen afkeurrapport gekregen, wel afmeldkosten berekend Na controle o Banden vallen binnen norm (3 mm) Klant nogmaals gevraagd om rapport, niet gekregen

•

• •

Mysterie onderzoek ANWB (als kennis van testklant voorgedaan). o Aangedrongen op afkeurrapport, reactie: doet men nooit o Door 4 verschillende personen van bedrijf te woord gestaan o Band door diverse personen op verschillende plaatsen veelvuldig gemeten o De vierde persoon gaf toe dat er een fout is gemaakt o Reden: bang voor steekproef APK goedgekeurd o Zelfs niet als AC punt opgenomen o Geen afmeldkosten extra in rekening gebracht Moraal: o Consument moet wel zeer mondig dan wel deskundig zijn om afkeurrapport te krijgen o Zonder afkeurrapport wordt het moeilijk beroep aan te tekenen bij RDW o De hete adem van het RDW regiem in de nek van de bedrijven leidt tot “over ijverige” keurmeesters o Bedrijf bleef ook onder druk bereidwillig en toegeven fout is positief

Ervaring 4

•

•

• • • • •

Voorcontrole o Stadslicht defect o Uitlaat niet gasdicht o Rechter aandrijfas hoes defect o Uitlaatgas emissies zijn te hoog APK keuring o Motorsteunen los o Laswerk achteras o Remslang rechts voor o Handremkabel beschadigd o Gebroken draagveren voor o Voorremmen versleten o Uitlaat niet gasdicht o Uitlaatgas emissies niet meetbaar o Te groot verschil in remwerking o Stadslicht defect o 3 AC punten Advies bedrijf: auto weg doen, kosten reparatie bedragen minimaal ¤ 1500 tot ¤ 2000 Auto bij bedrijf weggehaald, wel afkeurrapport gekregen Auto na reparatie van het uitlaatsysteem, aandrijfas hoes en verlichting (kosten ¤ 380) bij ander bedrijf voor APK aangeboden Goed gekeurd, kwam bovendien positief door steekproef RDW heen Moraal : zonder onze interventie was auto naar sloop gegaan