DE AFRIKAANSE OLIFANT Rare snuiter De Afrikaanse olifant is een echte recordhouder. Hij is namelijk het grootste landdier dat er bestaat! Eigenlijk is alles groot aan de Afrikaanse olifant. Hij heeft de grootste oren, de langste tanden en de langste neus van iedereen! De Afrikaanse olifant is ook het sterkste landdier op aarde. Zonder probleem loopt hij een boom omver…
DIERENPASPOORT AFRIKAANSE OLIFANT LATIJNSE NAAM: LEEFGEBIED: VOEDSEL: LEEFTIJD: GEWICHT: DRAAGTIJD: AANTAL JONGEN: IUCN-STATUS:
Loxodonta africana in Afrika ten zuiden van de Sahara, voornamelijk in reservaten gras, bladeren, twijgen, wortels, knollen en vruchten in het wild 50 tot 60 jaar in de dierentuin tot wel 80 jaar een vrouwtje weegt tot 4000 kg een mannetje weegt tot 6000 kg 18 tot 22 maanden 1 jong per worp kwetsbaar
HOE ZIE IK ER UIT? Tot voor kort dacht men dat er twee soorten olifanten waren, de Afrikaanse en de Aziatische olifant. Inmiddels weten we dat de Afrikaanse olifantensoort ook nog eens uit twee, of misschien wel drie, soorten bestaat: de bosolifant, de savanneolifant en de West-Afrikaanse olifant. Het meest opvallende verschil tussen de Aziatische en de Afrikaanse olifant is de grootte van hun oren. Die van de Afrikaanse olifant zijn namelijk veel groter dan die van de Aziatische olifant! De gerimpelde, grijze huid is op sommige plaatsen wel 2,5 centimeter dik, maar de huid aan de binnenkant van de oren en rond de bek is zo dun als papier! Een volwassen man heet een ‘stier’ en een vrouw heet een ‘koe’. Een stier kan wel 3,5 meter hoog zijn! Een koe wordt maar zo'n 2,5 meter hoog. Een jong wordt een kalf genoemd. Rare snuiter Een olifant is een slurfdier. De slurf is een vergroeiing van de neus met de bovenlip. De Afrikaanse olifant heeft aan zijn slurf twee ‘vingers’. Hij kan van alles met die handige slurf! Eten, douchen, ruiken, ademen, klappen uitdelen en drinken. Bij het drinken zuigt de olifant zijn slurf vol met water. Hierna spuit hij dat water in zijn bek. Met de slurf kan een olifant zelfs voorwerpen oppakken die zo klein zijn als een muntstuk!
Slagtanden Bij de Afrikaanse olifant hebben zowel de stieren als de koeien slagtanden. Ze gebruiken ze om naar water, zout en wortels te zoeken. Ook zijn ze handig om takken en omgevallen bomen te verplaatsen. De slurf, die voor de olifanten heel belangrijk is, wordt door de slagtanden beschermd.
Tafelkleed Een Afrikaanse olifant heeft oren zo groot als een tafelkleed. Hier kan hij niet alleen goed mee horen, ze werken ook uitstekend als koelelementen. Door de dunne huid lopen veel bloedvaten. Hierdoor wordt lichaamswarmte afgegeven aan de lucht. Het bloed koelt dan iets af en stroomt terug het lichaam in. Op dagen dat het niet waait, zorgt de olifant zelf voor wind: Hij gaat met zijn oren flapperen!
WAAR WOON IK? De Afrikaanse olifant komt voor in Afrika, ten zuiden van de Sahara. Hij leeft in verschillende gebieden. Zo leeft de bosolifant in het dichte laaglandregenwoud en de savanneolifant op de savanne en graslanden van West- en Centraal Afrika. Architect Een olifant kan het landschap waarin hij leeft erg veranderen en afwisselender maken. Hij ontwortelt bomen, vertrapt de begroeiing en graaft waterputten. Zo ontstaan hele nieuwe gebieden!
WAT EET IK? Op de savannes eet de Afrikaanse olifant van struiken, bomen en grassen. In de tropische regenwouden vult hij dit menu aan met vruchten. Met zijn slurf kan hij niet alleen voedsel van de grond rapen, ook bladeren die op zes meter hoogte hangen worden geplukt. Per dag kan één volwassen olifant bijna 200 kilo aan planten eten! Af en toe eet een olifant ook wat aarde. Op deze manier krijgt hij de zouten binnen die hij nodig heeft. Grote dorst Een Afrikaanse olifant drinkt ongeveer 80 liter water per dag. Drinken doet hij meestal maar één keer op een dag. Als er geen plassen of rivieren in de buurt zijn, zoekt de olifant naar water in de grond. Met zijn slagtanden graaft hij dan een kuil tot hij water tegenkomt. Andere dieren hebben dan dankzij de olifant een drinkplaats!
MIJN FAMILIE De Afrikaanse olifant leeft in familiegroepen. Het oudste vrouwtje heeft de leiding. Bij de groep horen haar zussen en dochters met hun kalveren. Binnen deze kudde gelden strenge gedragsregels. Dat is handig, want hierdoor ontstaan weinig ruzies. Niet alleen de kalveren worden beschermd door de groep. Ook zieke of gewonde dieren krijgen steun. Jonge mannetjes van twaalf jaar oud moeten hun geboortegroep verlaten. De stieren leven daarna meestal alleen of sluiten zich voor een korte periode aan bij een familiegroep. Soms leven stieren in een groep bij elkaar. Klein olifantje? Een koe krijgt haar eerste kalf als zij ongeveer dertien jaar oud is. Na een draagtijd van ongeveer 22 maanden wordt één jong van wel 100 kilo geboren. Het kalf drinkt drie jaar lang moedermelk. Het jonge dier moet heel wat oefenen voordat hij zijn slurf goed kan gebruiken. De eerste maanden gebruikt hij zijn slurf dan ook bijna niet. Drinken doet hij gewoon met zijn mond. De hele kudde helpt bij het opvoeden van de kalveren. Een koe kan eens in de vijf jaar een jong krijgen. Olifanten praatjes Een Afrikaanse olifant kan hele lage geluiden maken. Mensen kunnen niet al deze geluiden horen. Olifanten zelf horen elkaar op kilometers afstand. Als een olifant schrikt of aanvalt laat hij dat weten door luid te trompetteren.
IN OUWEHANDS DIERENPARK In Ouwehands Dierenpark leeft een groep Afrikaanse olifanten. Ze hebben een groot buitenverblijf en een ruime stal, waar ook bezoekers een kijkje kunnen nemen! Vlakbij de olifantenstal staat een 10 meter hoge houten olifant. Via zijn poten ga je omhoog en via de ‘glijbaanslurf’ kun je weer omlaag! Ziet een olifant er op die hoogte anders uit? Verrijking De dierverzorgers geven de olifanten regelmatig verrijking. Ze verstoppen bijvoorbeeld appels op het perk of hangen ruiven met hooi heel hoog in de lucht. Om dat lekkers te bemachtigen moeten de olifanten hun flexibele slurf goed gebruiken. Als het warm weer is gaat de douche voor de olifanten aan. Pas op, spetter gevaar!
Pedicure De verzorgers van de olifanten trainen de dieren ook om hun poten op te tillen. Zo kunnen de dierverzorgers de voetzolen inspecteren. Een aantal keren per jaar vijlen de verzorgers de te dikke eeltlagen weg om pijnlijke voeten te voorkomen. De olifanten vinden het allemaal prima, zij krijgen lekkere appels tijdens de ‘behandeling’!
HELP! Een volwassen olifant heeft geen natuurlijke vijanden. Soms probeert een groep leeuwen wel een kalf te vangen. Zodra het kalf door de kudde wordt beschermd, hebben de roofdieren geen schijn van kans meer. Een veel gevaarlijkere vijand is de mens. De Afrikaanse olifant wordt veel gedood vanwege zijn slagtanden, het ivoor. Ivoor is heel veel geld waard. Een ander probleem is dat er in Afrika steeds meer mensen wonen. Er is grond nodig voor uitbreiding van steden en akkers. Hierdoor blijft er maar weinig leefgebied over voor de olifant. Reservaten De Afrikaanse olifant wordt nu beschermd. Er mag niet meer op hem gejaagd worden. Veel olifanten leven tegenwoordig in beschermde gebieden, ook wel reservaten genoemd. Hier werken mensen die proberen te voorkomen dat stropers hun slag kunnen slaan. Helaas lukt dat nog lang niet altijd.
WIST JE DAT… ... de haren aan het uiteinde van de staart van een olifant de dikste haren in het dierenrijk zijn? ... een Afrikaanse olifant vijf keer zijn kiezen wisselt? Doordat een olifant zestien uur per dag eet, slijten zijn kiezen snel. Elke 'nieuwe' kies is groter dan zijn voorganger. De laatste kies is ongeveer zo groot als een baksteen. Wanneer deze versleten is, kan een olifant zijn voedsel niet meer kauwen. Dit gebeurt meestal als de olifant tussen de 50 en 60 jaar oud is. ... een Afrikaanse olifant soms roodbruin of bruin lijkt? Dit komt omdat hij regelmatig een bad neemt in een modderpoel of in gekleurde aarde. De modder beschermt de olifant tegen de felle zon en tegen beten van insecten.
FILMPJE Twee nieuwkomers in Ouwehands Dierenpark Rhenen: http://www.youtube.com/watch?v=TF8b0znGHA4&feature=g-allu&context=G25eb738FAAAAAAAAEAA De twee nieuwkomers ontmoeten de andere olifanten: http://www.youtube.com/watch?v=MNVXm1zYReY
Kijk voor meer diereninformatie op www.ouwehand.nl
