Cultuur vormt een belangrijke factor die bijdraagt aan de aantrekkelijkheid van onze gemeente...
THEATER LUDENS BELEIDSVISIE 2014 -2018
1
Inleiding Het Theater Ludens heeft haar eerste jaar achter de rug. De gemeenteraadsverkiezingen hebben een duidelijke wijziging in het politieke krachtenveld laten zien. De bezuinigingen van het vorige Gemeentebestuur worden het komend jaar voor 100% doorgevoerd. De gemeente zint op het maken van een cultuurnota. Redenen genoeg om onze gedachte over het theaterleven in Leidschendam|Voorburg voor de komende jaren op te schrijven. Waar willen wij als Theater Ludens over vijf jaar staan, welke activiteiten willen we de komende jaren verder ontplooien en op welke wijze willen wij de dienstverlening naar onze bezoekers op dit niveau handhaven of liever verbeteren. Daarin speelt een belangrijke rol in hoeverre een theater kan draaien op vrijwilligers en een beperkt aantal part time beroepskrachten. Maar een andere belangrijke drager om het theater te behouden, is natuurlijk de subsidie van de gemeente. Wat kunnen wij nog doen, wat moeten wij laten, en wat zullen we nooit kunnen ontwikkelen. Theatersubsidie is onontbeerlijk, omdat cultuur, hoe jammer dat ook is, kostbaar is en voor vele inwoners niet haalbaar als ‘de volle prijs’ betaald moet worden. Cultureel ondernemerschap klinkt mooi, maar in een economie waar de crisis nog steeds de boventoon voert, is dit nauwelijks waar te maken. Deze notitie geeft op een aantal hiervoor geschetste vragen een antwoord. Maar geeft ook aan welke ambities wij hebben als theater in onze gemeente.
De waarde van cultuur Cultuur is van grote waarde voor iedere gemeente, zo ook voor Leidschendam-Voorburg. Allereerst vanwege haar intrinsieke waarde. Maar cultuur vormt ook een belangrijke factor die bijdraagt aan de aantrekkelijkheid van onze gemeente. Aan het woonklimaat voor de burgers, aan het vestigingsklimaat voor ondernemers en aan de aantrekkingskracht voor talentvolle bewoners en voor bezoekers. Cultuur behoort een dragende pijler te zijn van een alomvattende visie over onze gemeente. De discussie over cultuur is echter de afgelopen jaren nagenoeg alleen gegaan over bezuinigingen. Bezuinigingen zonder visie. En we zijn, als gemeente, er niet aan toegekomen om enig beleid op het terrein van kunst en cultuur te formuleren. Wij hebben als theater drie ambities geformuleerd, waaraan we de komende jaren willen werken. Ambities die we graag willen delen. Met onze culturele partners, de wethouder, het college, de gemeenteraad en de inwoners. Onze eerste ambitie: de inwoners van Leidschendam-Voorburg hebben recht op een theaterprogramma dat van hoge kwaliteit is. Daarom blijven wij streven naar kwalitatieve verbetering van het theateraanbod.
2
Onze tweede ambitie: Leidschendam-Voorburg heeft een saai imago. Onze activiteiten dienen daarom bij te dragen aan een levendig imago. Cultuur, en met name ons theater, zal meer ingezet moeten worden de levendigheid en identiteit van onze gemeente te versterken. Onze derde ambitie: wij menen dat alleen het aanbieden van theatervoorstellingen e.d. te weinig is voor een theater als Ludens. Wij willen een verbindende factor in de lokale samenleving zijn. Wij zullen daartoe activiteiten en talenten met elkaar verbinden en verder ontwikkelen. Kortom, wij zetten in op cultureel-maatschappelijk ondernemen. De meerwaarde van Theater Ludens is in onze cultureel-maatschappelijke betrokkenheid. Wij voelen ons verbonden met de stad waarin wij leven en werken. Met de mensen die onze gemeente maken tot wat ze zijn. Ludens wil zich lokaal gaan ontwikkelen. Na de afgelopen bezuinigingen, waarbij het culturele veld gedecimeerd is achtergebleven, zijn er veel instellingen en organisaties die zoeken naar een manier om hun bezoekers een plek te bieden. Veel organisaties bestaan nog maar zien de toekomst somber in. Hun expertise willen wij benutten om van Theater Ludens een ‘spin’ in het culturele web te maken. Op termijn (we denken e.e.a. medio 2018 gerealiseerd te hebben) moet Ludens gonzen van activiteiten voor de kunstzinnigen cultuurbewuste burger van deze gemeente. Ook voor kinderen, pubers en ouderen (waar erg weinig voor georganiseerd wordt). Niet vanuit een commerciële doelstelling (ik ben ondernemer en wil geld verdienen), maar vanuit een maatschappelijke betrokkenheid. Dáár zit de meerwaarde van Theater Ludens: niet alleen cultureel ondernemen, maar vooral maatschappelijk ondernemen.
Het profiel van Theater Ludens Theater Ludens is een lokaal theater met beperkte middelen en mogelijkheden en met een beperkte zaalcapaciteit. Ondanks deze beperkingen is Ludens een gastvrij, professioneel theater met een goede programmering en de ambitie een bepalende rol te spelen in het cultureel –maatschappelijk veld in onze gemeente. In die zin zijn wij het enige theater met deze ambities. We willen kwalitatief goede programmering brengen op twee specifieke terreinen: theater (landelijk bekende namen) en ‘lokale’ programmering (voortkomend uit de lokale bevolking). De buitenwereld krijgt hierdoor het beeld dat Theater Ludens een spin in het web is op het gebied van lokale cultuuruitingen.
De programmering, de genres In ons theater willen we een programmering die aanslaat bij onze inwoners. Dat betekent uiteraard een programmering waar behoefte aan is. Maar het is ook aan ons om een programmering te realiseren die een uitdaging kan bieden aan die mensen die het theater 3
niet of niet vaak bezoeken. We willen onze inwoners uitdagen, prikkelen, nieuwsgierig maken met onze programmering. Maar de horizon is natuurlijk niet oneindig. We hebben beperkte middelen die we zo goed mogelijk moeten inzetten. Dat betekent ook keuzes maken. Keuzes omdat de publieke belangstelling misschien niet zo groot is. Keuzes omdat sommige producties te kostbaar zijn. Keuzes om te experimenteren om te kijken of er behoefte aan is. Voor onze programmering kiezen we bewust voor twee segmenten. Theaterprogrammering en lokale programmering. De reden hiertoe is hiervoor beschreven. Hier beschrijven we wat er onder wordt verstaan.
Theaterprogrammering Als we kijken naar de huidige programmering dan zien we een brede programmering. Een breedheid die we ook in de ‘oude’ theaters De Tobbe en Camuz zagen. Die brede programmering willen we om verschillende redenen terugbrengen. Niet in de laatste plaats uit financiële overwegingen. Maar ook om ruimte te creëren voor de ‘lokale programmering’. Minstens zo belangrijk is dat we ook gekeken hebben naar de behoefte en vraag van onze inwoners. Hoewel dit laatste natuurlijk altijd een momentopname is.
De komende jaren zullen we onze programmering vooral richten op de volgende genres: •
Cabaret. Hierbij richten we ons vooral op try outs van ‘grote namen’ en op jong talent. Ons theater en onze zaal is een uitstekende kleinkunstzaal.
•
Theaterconcert. Nederland kent een rijke traditie van (Nederlandstalige) singersongwriters en chansonniers. Er is vanuit onze bezoekers veel vraag naar en de kwaliteit is hoogstaand. Dit genre blijft dus prominent aanwezig.
•
Jeugdtheater. De jeugd is de bezoekersgroep van de toekomst. Van belang is hen nu al te interesseren in theater. Goed voor de ontwikkeling, goed voor onze toekomst. Investeren in de jeugd.
•
Lunchconcerten. Veel ouderen bezoeken de lunchconcerten. En het is activiteit die veel mensen trekt die ’s avonds de deur niet meer uitdurven. In deze concerten willen we meer investeren, zowel in kwaliteit, als kijken naar andere bezoekersgroepen, waarbij we ook denken aan de jeugd (via de scholen).
•
Film. Een genre waar veel vraag naar is en veel bezoekers trekt. Het is ook een genre waarbij we willen kijken of we de films niet alleen ’s avonds programmeren maar vaker overdag. Juist ook vanwege het feit dat veel ouderen liever niet meer ’s avonds het huis uit willen gaan.
4
Lokale programmering Juist omdat het theater niet alleen midden in de samenleving staat, maar ook deel van diezelfde samenleving uitmaakt, willen we in de programmering ruimte bieden aan lokale initiatieven en activiteiten. Activiteiten die voortkomen uit de inwoners al dan niet geëntameerd door Theater Ludens. We denken vooralsnog aan het volgende. •
Local Heroes. Lokaal talent krijgt twee weekenden/weken om zich te laten zien. Waarbij we ook denken aan een Voorburgse Beatnach.
•
Jeugd-vakantieprojecten waarbij Theater Ludens aanjager is maar niet financiële risicodrager. Activiteiten i.s.m. maatschappelijke partners als Dans aan de Vliet, Kinderatelier Juliëtte Pestel, Muziekschool Kees Sybrandij, Toneelgroep Vest, WOEJ, Trias en anderen.
•
Voorstellingen voor ouderen waarbij Theater Ludens aanjager is maar niet financiële risicodrager. Activiteiten i.s.m. maatschappelijke partners als Bibliotheek a/d Vliet, musea, WOEJ, gemeente LV e.a.
•
Alle andere activiteiten die helpen Theater Ludens ‘spin in het web’ te maken van de lokale culturele wereld (en daarbuiten), zoals Huygensfestival.
De randvoorwaarden Investering in leefbaarheid Een theater exploiteren kan niet zonder overheidssubsidie. Een programmering zoals voorgesteld zal niet zichzelf kunnen bekostigen. Een theater moet gezien worden als een cultureel goed in de gemeente, waar overheidssubsidie voor nodig is, Een gemeente die zich verantwoordelijk voelt voor het wel en wee van zijn burgers, kan zich niet onttrekken aan de verplichting tot ondersteuning, in welke vorm dan ook. De te krijgen ondersteuning van de gemeente, lees vooral (structurele) subsidie, geeft voor een groot deel de ambitie aan die het theater kan verwezenlijken. Natuurlijk ontvangt het theater gelden uit de verkoop van tickets, baropbrengsten, sponsoring en de verhuur. Maar dit zal nooit voldoende zijn om de exploitatie van het theater te bekostigen. Toch streeft Theater Ludens naar een gezonde financiële balans. Waarbij altijd het uitgangspunt is en zal zijn, dat een positief financieel resultaat direct geïnvesteerd wordt in het theater zelf. In de programmering of in inrichting van het theater. Hierin onderscheidt het theater zich duidelijk van commerciële ondernemingen die nagenoeg altijd uit zijn op winst maximalisatie. Als we kijken naar vergelijkbare theaters in Nederland, moeten we helaas constateren dat wij, Theater Ludens, duidelijk minder subsidie ontvangen. 5
Verhuur De ruimte van het theater staat natuurlijk voor een deel van het jaar leeg. Maar dat is niet uniek voor het theater. Kantoorpanden, sportclubhuizen, zelfs het pand van het gemeentelijk apparaat, staat voor een groot deel van het jaar ‘leeg’. Geen reden voor wie dan ook om te kiezen voor commerciële verhuur hiervan. Natuurlijk ligt er voor als een mogelijkheid om de accommodatie aan derden te verhuren. Wel zijn er beperkingen aan deze verhuur. De organisatie, en zeker het horecadeel, draait voor het overgrote deel op vrijwilligers. Verhuur zal dus mede afhangen of er voldoende vrijwilligers zijn. Daarnaast hebben we het over een theater, en niet over een cultureel centrum. De verhuur aan derden voor ‘feesten en partijen’ mag niet de overhand krijgen. Immers het imago van ons is theater en theateraccommodatie. Terughoudendheid dus met commerciële verhuur. Verhuur aan derden zorgt er echter ook voor dat ‘anderen’ ons theater gaan bezoeken en misschien daarna terugkeren naar één van onze activiteiten. Het gaat dus hier om het vinden van een goede balans.
Samenwerking met culturele instellingen Samenwerken met culturele instellingen uit onze gemeente is dé manier om onze plek in de (lokale) samenleving te bestendigen en te versterken. In de programmering is hier ook duidelijk voor gekozen. Elke (culturele) instelling is in principe een samenwerkingspartner voor Theater Ludens.
Vrijwilligers, betaalde krachten of een mix Theater Ludens is een theater dat voor een groot deel op vrijwilligers draait. Aangevuld met betaalde krachten op cruciale plekken in de organisatie moet dat leiden tot organisatorische slagkracht. Wij hechten er waarde aan het belang van de vrijwilligers te onderstrepen. Deze vrijwilligers zijn de drijvende kracht achter het theater. Mensen die met zich met hart en ziel inzetten voor het theater zijn broodnodig. Komend uit de lokale samenleving zelf zijn zij het visitekaartje naar de buitenwereld. Helaas kan het theater niet uitsluitend door vrijwilligers gedraaid worden. Doordat veel vrijwilligers overdag werken is hun beschikbare tijd gelimiteerd. Theater Ludens heeft echter wel ambities! Om vier essentiële redenen zullen cruciale taken in de organisatie geprofessionaliseerd moeten worden: uitbreiding mogelijkheden qua uren, waarborgen van continuïteit, overbrengen van kennis en begeleiden van vrijwilligers. Zo ontstaat een professionele organisatie die draait op een mix van betaalde en onbetaalde krachten.
6
Als we kijken naar wat nodig is voor de realisatie en continuering van een professioneel theater en een theater met een kwalitatief goede programmering, dan zal er in ieder geval beroepsmatige inzet op het terrein van financiën, verhuur, PR en programmering moeten zijn. Wenselijk daarnaast is om beroepsmatige inzet te hebben op het terrein van theatertechniek.
Namens bestuur, directie en medewerkers, Tilly Zwartepoorte, voorzitter
Voorburg 2 juli 2014
7
