Maart 2011
Cultuur in cijfers – Leiden 2011 Leiden is een historische stad met een breed aanbod aan culturele voorzieningen. Zo is de oudste schouwburg van het land hier te vinden, zijn de musea flinke publiekstrekkers, is er met BplusC een unieke combinatie van bibliotheek, muziekschool en volksuniversiteiten en is het Scheltemacomplex een innovatief centrum voor actuele kunst. In dit feitenblad staan de belangrijkste cijfers over de culturele sector in Leiden op een rijtje.
Cultuurtoerisme in Leiden Per jaar brengen ongeveer 1 miljoen bezoekers ruim twee miljoen bezoeken aan Leiden. We hebben het dan over een dagje uit, niet over werk school of familiebezoek. Wat is de belangrijkste reden voor mensen om een stad te bezoeken? Meestal is dat om te winkelen. In Leiden is de reden opvallend vaak cultureel van aard. We hebben daarvoor museumbezoek, stadswandeling, evenement, theateren bioscoopbezoek samen genomen. Vooral de musea zijn in Leiden een grote trekker. 19% van de bezoekers van Leiden kwam in 2009 speciaal voor een museum, landelijk was dit 6%. Hoofdreden om een bezoek aan Leiden te brengen
26% 35%
34%
27%
2004
36%
38%
45%
2006
37%
45%
winkelen cultureel bezoek
40% 31%
28%
2005
32%
overig 24%
39%
33%
28%
33%
32%
34%
2007
2008
2009
23%
2009 NL
Bron: Continu Vakantie Onderzoek - Toeristisch bezoek aan steden
Cultuur in Leiden ten opzichte van andere steden In de Atlas voor Gemeenten worden de 50 grootste gemeenten van Nederland op een aantal punten met elkaar vergeleken. Hieronder de plaats van Leiden op de verschillende ranglijsten die over cultuur en cultuurbeleving gaan. Opvallend zijn de hoge scores van Leiden op het aantal musea en het bezoek ervan, op het aantal rijksmonumenten, boekwinkels en filmhuisdoeken. Wat lager dan gemiddeld scoort Leiden op percentage kunstenaars, op popconcerten en het laatste jaar op evenementen.
BOA feitenblad: Cultuur in Cijfers – Leiden 2011
Leiden in de Atlas voor gemeenten, plaats in de Top-50 2007
2008
2009
2010
Aantal musea
4
4
5
5
Aantal bezoeken musea per inwoner
2
-
-
-
Kunstenaars als % van de beroepsbevolking Aantal evenementen per inwoner Aanbod podiumkunsten totaal
15
14
-
-
-
12
9
23
18
12
-
-
- theatervoorstellingen
9
-
12
15
- klassieke concerten
16
-
8
9
- popconcerten
17
-
18
13
Aantal bezoeken podiumkunsten per inwoner
5
-
-
-
Aantal rijksmonumenten
4
4
4
4
Aantal boekwinkels per inwoner
2
-
-
-
Aantal galerieën per inwoner
9
-
-
-
Aantal doeken in filmhuizen per inwoner
3
-
-
-
Bron: Atlas voor gemeenten 2007-2010
Bezoek aan culturele instellingen en festivals door Leidenaren Uit de Stadsenquête 2009 blijkt dat acht op de tien Leidenaren in de afgelopen 12 maanden één of meer culturele voorstellingen heeft bezocht en zeven op de tien een culturele plek. Hij / zij bezoekt gemiddeld: 3 x per jaar een museum, 3 x per jaar een bioscoop en 6 x per jaar podiumkunsten (dans, muziek, theater). Dit zijn bezoeken in Leiden en in andere steden samengenomen. Voor het merendeel van de voorstellingen en voorzieningen geldt dat het bezoek in 2009 vergelijkbaar of licht gestegen is ten opzichte van de uitkomsten uit 2002 en 2005. Jongeren, hoger opgeleiden en Leidenaren uit de hoogste inkomensklasse gaan relatief vaker naar een culturele voorstelling. Daarnaast zijn er verschillen in voorkeur. Zo gingen jongeren bijvoorbeeld relatief vaker naar de film, musical of houseparty, terwijl 50+ plussers vaker een opera of operette bezochten. Bezoek culturele voorstellingen door Leidenaren per jaar Totaal bezoek
79%
Film in bios coop of film huis
58%
Toneelvoors telling Cabaret of kleinkuns t Concert pop- / wereldm uziek Mus ical Concert klas s ieke m uziek
27% 24% 21% 2002 21% 20%
2005 2009
Bron: Stadsenquête Leiden
BOA feitenblad: Cultuur in cijfers – Leiden 2011
2 van 6
Per saldo heeft 55% van de Leidenaren de afgelopen 12 maanden een of meer van de onderstaande culturele festivals bezocht. Lager opgeleiden en 65-plussers bezoeken relatief minder vaak een cultureel festival, maar de verschillen zijn klein. Wel is er verschil naar soort festival dat men bezoekt. Jongeren bezoeken vaker Werfpop, 35-plussers het Gouden Pet festival en 65-plussers de Leidse Draaiorgeldag. Bekendheid en bezoek twaalf culturele festivals door Leidenaren Bekendheid
Bezoek
2002 Leidse Jazzweek
2005
2009
2002
2005
2009
-
-
84%
-
-
21%
84%
84%
83%
20%
11%
13%
Rapenburgconcert
-
77%
82%
-
20%
24%
Leids Filmfestival
-
-
74%
-
-
10%
Kunstroute
-
41%
61%
-
10%
15%
Leidse Draaiorgeldag
-
38%
58%
-
5%
10%
46%
41%
44%
14%
11%
13%
Werfpop
Gouden Pet festival Kunst in de Wijk
-
28%
38%
-
4%
8%
16%
29%
29%
2%
2%
4%
Openlucht Poëziemanifestatie
-
27%
29%
-
4%
6%
Grenzenloos festival
-
-
13%
-
-
1%
Popronde
-
-
11%
-
-
1%
Tam Tam festival
Bron: Stadsenquête Leiden
Bezoek theater- en concertzalen Het totale bezoekersaantal van de Leidse podia ligt jaarlijks rond de tweehonderdduizend. In 2010 waarschijnlijk wat hoger als alle cijfers bekend zijn. Tot en met 2006 trok de Stadsgehoorzaal zo’n vijftigduizend bezoekers per jaar. Daarna begon de verbouwing, waarna in 2010 de nieuwe Aalmarktzaal in gebruik werd genomen. Bezoek aan Leidse theater en concertzalen 2006
2007
2008
2009
2010
Leidse Schouwburg
77.235
86.730
90.159
96.496
74.575
LAK theater
22.775
23.014
22.688
22.248
x
Scheltema
12.166
21.804
23.371
25.108
27.712
Stadsgehoorzaal + De Waag
52.092
10.221
7.961
9.286
30.914
LVC
44.416
54.250
44.000
39.230
42.552
x
-
5.368
5.514
7.164
208.684
196.019
193.547
197.882
x
Muziekhuis / Q-bus Totaal
Bron: Opgave afzonderlijke podia, - = geen bezoekers, x = bezoekersaantal (nog) niet bekend
BOA feitenblad: Cultuur in cijfers – Leiden 2011
3 van 6
Bezoek musea Onderstaande grafiek laat de bezoekerscijfers van 2005 tot 2010 zien voor de zeven Leidse musea die aangesloten zijn bij de Museumgroep Leiden. We kunnen hier in de afgelopen jaren een structurele stijging goed terugzien. Inclusief Molenmuseum de Valk trekken de Leidse musea gezamenlijk ruim zevenhonderdduizend bezoekers per jaar. Stedelijk museum De Lakenhal had in 2006 een topjaar vanwege de viering van de 400ste verjaardag van Rembrandt van Rijn. Bezoekersaantallen diverse Leidse musea
Naturalis
250.000
Rijks m us eum van Oudheden 200.000 Hortus botanicus Leiden 150.000 Mus eum Volkenkunde 100.000
Mus eum Boerhaave Stedelijk m us eum De Lakenhal
50.000
SieboldHuis 0 2005
2006
2007
2008
2009
2010
Bron: Musemgroep Leiden
Bezoek bioscopen Leiden was met 328.000 bezoekers in 2009 de 20ste gemeente van Nederland op basis van bioscoopbezoek. Dit is vergelijkbaar met Delft, Haarlem en Zoetermeer, voor Maastricht en Zwolle maar toch ook achter gemeenten als Beverwijk, Sittard-Geleen en Ede. In verschillende gemeenten zijn recent grote bioscoopcomplexen verschenen. Aanbod en bezoek in bioscopen in Leiden
Aantal bioscopen
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
4
4
3
3
3
3
3
Aantal doeken
10
10
11
11
11
11
10
Aantal stoelen
2.915
2.915
2.586
1.670
1.672
1.654
1.638
Aantal bezoekers (x 1.000)
340
321
272
311
310
299
328
Recette (x € 1.000)
2.306
2.143
1.805
2.007
2.092
2.068
2.354
Rang o.b.v. bezoek
18
17
22
19
18
18
20
Bron: Jaarverslagen NVB/NVF
BOA feitenblad: Cultuur in cijfers – Leiden 2011
4 van 6
Museum en School Het doel van het programma Museum en School is museumbezoek een structurele plaats geven in het lesprogramma van de basisscholen. De leerlingen bezoeken ieder schooljaar een andere erfgoedinstelling waardoor ze bij het verlaten van de basisschool kennis hebben gemaakt met een breed aanbod aan erfgoededucatie. Na het top-jaar 2007/2008 zijn de deelnamecijfers weer iets gedaald.
18.359
21.477
18.243 14.563
14.503
11.701
6.709
7.042
2005/06
2006/07
2007/08
5.771
6.669
2002/03
7.120
2001/02
7.910
7.433
Leiden
8.081
5.425
5.000
Totaal
6.186
10.000
6.363
9.022
11.475
15.000
15.080
15.993
20.000
16.244
Aantal deelnemende leerlingen aan het programma Museum en School
0 1998/99
1999/00
2000/01
2003/04 2004/05
2008/09
Bron: Museumgroep Leiden, Museum en School
Cultuur en School Voor het primair onderwijs in Leiden heeft BplusC, in opdracht van de gemeente Leiden, het Programma Cultuur & School samengesteld. Zij bieden hiermee professionele theatervoorstellingen en cultuureducatieve projecten aan. Aantal deelnemende leerlingen aan het programma Cultuur en School 20.000
18.243 16.609
15.825
15.000
12.850
10.000
5.000
0 2006
2007
2008
2009
Bron: BplusC
BOA feitenblad: Cultuur in cijfers – Leiden 2011
5 van 6
Actieve cultuurbeoefening door Leidenaren Vergelijkbaar met eerdere jaren, beoefent ruim vier op de tien Leidenaren zelf een culturele activiteit. Muziek maken (instrument bespelen of zingen), fotografie/film en teken/schilderen zijn het meest populair. Vergeleken met voorgaande jaren lijkt de interesse in fotografie/film wat toegenomen. Voor de overige activiteiten zijn de resultaten veelal vergelijkbaar of liggen ze iets lager. Jongeren tot 35 jaar en middelbaar/hoger opgeleiden beoefenen relatief vaker zelf een culturele activiteit, 50-plussers en lager opgeleiden relatief het minst vaak. Van alle Leidenaren is 17% aangesloten bij een instelling of vereniging, meestal in Leiden. Culturele activiteiten die niet vaak in een instelling of bij een vereniging worden gedaan, zijn verhalen/ gedichten schrijven, fotograferen/film en website ontwerpen. Zingen, dans en toneel worden juist wel vaak georganiseerd gedaan. Percentage Leidenaren dat culturele activiteiten beoefent
Totaal participatie
43%
Muziekins trum ent bes pelen
12%
Fotografie, film , video
12%
Tekenen, s childeren
2002
10%
2005 Zingen
2009
5%
Bron: Stadsenquête Leiden
Werkgelegenheid in de cultuursector De cultuursector biedt in Leiden werkgelegenheid aan ongeveer zevenhonderdvijftig mensen. Het aantal bedrijven en instellingen is ruim 100. Hieronder vallen kunstenaars met een bedrijf en ook musea, podia e.d. Uit onderzoek van o.a. Bureau Blauwberg is bekend dat de cultuursector en met name de festivals en evenementen voor het grootste deel draaien op vrijwilligers. Aantal vestigingen en werknemers in de cultuursector 2009
2010
Aantal vestigingen
93
137
Aantal werknemers
738
768
Bron: Bedrijvenregister Zuid-Holland, stand per 1 jan. (Totaal van SBI-codes 90 en 91)
COLOFON BOA BeleidsOnderzoek en Analyse Afdeling Strategie en Onderzoek Gemeente Leiden
[email protected] of 071 - 516 5123 Direct zelf informatie opzoeken? Veel cijfers en onderzoeksgegevens over Leiden zijn te vinden via www.leiden.nl/statistiek. Serie statistiek 2010/1b
BOA feitenblad: Cultuur in cijfers – Leiden 2011
6 van 6
