Comfort+ in het Boosten complex Geen toekomst zonder pioniers
--
Comfort+ in het Boosten complex
Als ambitieuze woningcorporatie is Servatius altijd op zoek naar mogelijk‑ heden om haar maatschappelijke verantwoordelijkheid verder vorm en inhoud te geven.
Vandaar onze bereidheid te investeren in een duurzame en innovatieve
renovatie van het Boostencomplex: een baanbrekend project dat het den‑ ken over renoveren blijvend kan veranderen.
Het Boostencomplex is een stedenbouwkundig ensemble met de status
van rijksmonument. Het markante complex, vernoemd naar de architect
Alphonse Boosten, ligt in de Maastrichtse wijk Boschpoort vlakbij de Maas.
Om het unieke karakter van dit complex te behouden heeft Servatius gekozen
voor een zorgvuldige renovatie. Gericht op duurzaamheid en energiebesparing. Voor een deel van de woningen in het complex is gekozen voor een vergaande renovatie en samenvoeging. Gebruik makend van innovatieve energiebespa‑
rende technieken en materialen onder de noemer Comfort+. Een verzameling van slimme toepassingen gebaseerd op hedendaagse kennis en inzichten
die niet eerder op deze schaal zijn ingezet bij de renovatie van een complex huurwoningen.
In totaal zijn 57 woningen samengevoegd tot 31 ruime woningen voor gezinnen
en tweeverdieners met behoefte aan ruimte en comfort. Deze grotere woningen worden aangeboden in het hogere huursegment.
Een ander deel van het complex, bestaande uit 71 sociale huurwoningen,
is op traditionele wijze gerenoveerd, uiteraard met respect voor het geheel. Deze woningen zijn geschilderd en badkamers en keukens zijn aangepast aan de woonwensen anno 2008.
Dankzij deze aanpak behouden de woningen de uitstraling van een monu‑ ment maar dan wel met het comfort van een nieuwbouwwoning. En een lage energierekening.
Servatius wil met de toepassing van Comfort+ een bijdrage leveren aan de Alphonse Jean Nicolas Boosten Maastricht 1893 - Utrecht 1951 Bron: Rijckheyt, Heerlen, Archief A.J.N. Boosten, Maastricht.
ontwikkeling van kennis over energiebesparing bij bestaande bouw. Dat is belangrijk, want de toekomst kan niet zonder pioniers. Leks Verzijlbergh
algemeen directeur
Servatius Wonen & Vastgoed
--
--
Samen op de bres voor het milieu Sinds de spraakmakende film van Al Gore -‘An incovenient truth’- zijn we ons wereld‑ wijd extra bewust geworden van het tempo en de mate waarin we het milieu belasten. Als we niet uitkijken, blijven de generaties na ons met een ongewenste erfenis achter. Een verontrustend scenario, waarop niemand zit te wachten.
--
--
Samen op de bres voor het milieu
De bouwwereld en ook woningcorpo‑
Het energielek moet worden
Geen zichtbare radiatoren, koeling in
beter af en de markt kan nu
methoden om de milieubelasting in de
regelen kan dat ook!
ruimte: stuk voor stuk belangrijke aspec‑
woningvoorraad.
raties zoals Servatius zijn op zoek naar hand te houden. Dit alles volgens het
gedicht. En met de juiste maat‑
triple P principe (People, Planet, Profit),
Comfort+: de verwarming
teerd én financieel haalbaar is. Een ware
Eén van die maatregelen is Com‑
dus op een manier die sociaal geaccep‑ uitdaging, want het valt nog niet mee
om hierin een goede balans te vinden. Hoe dichten we het energielek?
Voor nieuwbouw is het ingewikkeld, omdat diepgewortelde routines over‑
boord moeten en we echt terug naar ‘af’ moeten. Nu blijven we te vaak hangen
in het nalopen van duurzaamheid check‑ lists - en dat is niet genoeg.
Bij bestaande bouw is de uitdaging nog
energieverbruik in onze bestaande wo‑
ningen en gebouwen - schrik niet - een derde van de totale energieconsumptie
voor haar rekening! De energievoorraad
tie. Een concept dat bovendien
aansluit bij het cradle-to-cradle principe.
gen woningen een onzichtbare koeling brengt. De geluidsiso‑ latie tussen de woningen gaat
er wezenlijk op vooruit. Het zal ook geen enkel probleem zijn
om de woningen na 15 of 20 jaar opnieuw aan te passen.
loopt als het ware via onze woningen
Voor de bewoner betekent
maatschappij niet kunnen permitteren.
betering van het wooncomfort.
en gebouwen leeg. Iets wat we ons als
--
veau gebracht.
Gedeelde visie, gezamenlijke
duurzaamheid hand in hand met tering en een haalbare exploita‑
Comfort+ een belangrijke ver‑
prof. dr. ir. Jos Lichtenberg
energetisch op méér dan nieuwbouwni‑
conceptuele benadering gaat
een wezenlijke kwaliteitsverbe‑
gaan werken aan een duurzame
een warmtepomp bestaande woningen
mingstechniek. Bij deze nieuwe
verwarming die in de zomer ook
milieu onevenredig zwaar. Zo neemt het
en het gebruik van duurzame energie via
bied van energiezuinige verwar‑
bestaande woningvoorraad is vaak kos‑
nodig, want juist die voorraad belast het
Daarnaast worden door het isolatiepakket
fort+, een doorbraak op het ge‑
Met het Comfort+ concept krij‑
tentechnisch niet haalbaar. Toch is dat
ten die bijdragen aan meer wooncomfort.
met toekomst
complexer. Slopen is immers geen duur‑ zame optie en het opwaarderen van de
de zomer, geen geluidsoverlast en meer
inspanning Prof. dr. ir. Jos Lichtenberg is hoogleraar bouwproductontwikkeling aan de Technische Universiteit Eindhoven. Via A2L, A+ en Innobuild is hij ook bedrijfsmatig actief als innovator in de bouw. Hij is daarnaast voorzitter van de stichting Slimbouwen en hoofdredacteur van het vakblad BouwIQ.
Het is een voorrecht om aan de wieg van het Comfort+ concept te hebben gestaan. Na jaren van ontwikkeling
met een team van diverse mensen en bedrijven is het nu tijd om de maat‑
schappij hiervan te laten profiteren.
Ook die stap gaat niet vanzelf. Je hebt
er een visionaire opdrachtgever voor no‑ dig die in het concept gelooft en bereid
is net even wat meer lef te tonen. Serva‑ tius is zo´n partij gebleken. Waar velen niet verder komen dan praten, heeft
Servatius gehandeld. Daar kun je alleen maar dankbaar voor zijn. Want zonder opdrachtgever geen project en zonder project geen marktintroductie. In dit
geval overigens een project met louter winnaars: bewoners kunnen rekenen op betaalbaar comfort, het milieu is
--
Comfort+: een doorbraak op het gebied van energieverbruik en wooncomfort.
--
--
Servatius : milieu als ambitie Het klimaatbeleid staat hoog op allerlei agenda’s. De uitstoot van broeikasgassen moet wereldwijd fors omlaag. Nederland loopt hierbij voorop. De Nederlandse energievoorziening moet in 2020 een van de duurzaamste en efficiëntste van Europa zijn. Servatius streeft ernaar het gasverbruik in haar woningvoorraad binnen 10 jaar met minimaal 20% te verminderen.
-10-
-11-
Servatius: Milieu als ambitie
In september 2007 heeft Servatius een plan gepresenteerd waarin de ambitie om energiebesparende maatregelen in het woningbezit door te voeren, zijn vastgelegd. Een ambitie die helemaal past bij de visie en uitgangspunten van Servatius als maatschappelijk betrokken en pro-actieve corporatie, die prioriteit geeft aan het milieu. Daarbij is het de uitdaging om de juiste balans te vinden tussen woonkwaliteit en woonlasten.
Energiekosten maken een steeds groter
Huurwoningen met
die Servatius niet direct, maar wel indi‑
Servatius kiest bij nieuwbouw
deel uit van de totale woonlasten. Kosten rect kan beïnvloeden. Want we zien het als onze maatschappelijke verantwoor‑ delijkheid om de woonlasten voor onze huurders betaalbaar te houden. Dat doen we onder meer door te investeren in:
› energiebesparing: van het plaatsen van HR++-glas en HR-ketels tot het vervangen van kozijnen;
› het aanbrengen van vloer-, gevelen dakisolatie, als onderdeel van
een meerjarig isolatieprogramma met een substantieel budget;
een tweede leven
voor lagetemperatuur verwar‑
mingssystemen. Sterker nog: bij bestaande bouw wordt zorgvul‑ dig onderzocht met welke ver‑
warmingsmethode het milieu,
de huurder én de verhuurder het beste af zijn. Als eerste ‘proof of the pudding’ presenteert
Servatius het ‘Boostencomplex’
- een opzienbarend project, een monumentaal stuk erfgoed en tientallen woningen die een
tweede leven tegemoet gaan...
› voorlichting aan de huurder.
Daarnaast streven we naar nieuwe
verwarmingstechnieken, die leiden tot: › schone energie zonder CO2-uitstoot;
› een hoge gebruikszekerheid; › relatief lage energiekosten;
› hoog comfort door de combinatie van verwarmen en koelen.
-12-
-13-
Het Boosten complex: toonbeeld van duurzame en innovatieve renovatie
-14-
Het Boostencomplex is een even ambitieus als baanbrekend project in de Maastrichtse wijk Boschpoort. Het complex bestaat uit 128 vooroorlogse woningen, die woon- en bouwtechnisch in zulke slechte staat verkeerden dat ze gesloopt zouden moeten worden. Maar het even unieke als waardevolle karakter van het complex - in de jaren negentig aangewezen als Rijksmonument - stimuleerde Servatius tot het zoeken naar nieuwe andere oplossingen. Daar komt bij dat het hier gaat om een herstructureringswijk in het kader van het Grote Steden Beleid (GSB), wat betekent dat er extra aandacht nodig is voor deze buurt. Renovatie en samenvoeging was dan ook de beste optie. Maar dan wel op een duurzame en innovatieve wijze in plaats van op de traditionele manier.
-15-
Het Boostencomplex: toonbeeld van duurzame en innovatieve renovatie
Renoveren met het hart
Bij de samenvoeging van 57 naar 31
woningen is gekozen voor een innovatief
werk overbodig met alle voor‑ delen vandien.
renovatiesysteem. Daarin is - letterlijk
Substantiële energiebesparing
voor een state-of-the-art klimaatsysteem
Dit heeft verschillende redenen.
en figuurlijk - een centrale rol weggelegd voor verwarmen én koelen, dat resul‑
teert in een aanzienlijke energiebespa‑ ring en comfortverbetering. Hiermee
laten we zien dat er zinnige en rendabele alternatieven zijn voor sloop.
De besparingen zijn aanzienlijk.
van gewapend beton en andere steen‑
achtige materialen nihil is. Bij het herge‑ bruiken van een woningcasco vermindert namelijk de CO2-emissie al gauw met 10 ton. Voor het Boostencomplex betekent dit een eenmalige CO2-reductie van mi‑
Ten eerste maakt het Comfort+
nimaal 300 ton. Een resultaat dat tot de
tepompen mogelijk. Hierdoor
een nieuwe trend zal zetten.
systeem de toepassing van warm‑ kunnen we, ten opzichte van
goed geïsoleerde energiezuinige
verbeelding spreekt en naar verwachting
woningen, ruim 10.000 m3 gas
“Met deze integrale aanpak van
Het beoogde klimaatsysteem voor de
opzichte van traditioneel gere‑
wordt een optimale energiebe‑
duurzame energiebesparing. Door mid‑
wordt hierdoor ook de CO2-uit‑
Revolutionair klimaatsysteem
31 woningen berust op het principe van
besparen en zelfs 25.000 m3 ten
noveerde woningen. Uiteraard
del van een energieopslagsysteem in
stoot gereduceerd. Ten tweede
de woningen met een zeer lage tem‑
op, want het is gelijkmatige
de bodem en warmtepompen worden peratuur verwarmd en met een hoge
temperatuur gekoeld. Om dit complexe systeem in de woningen te kunnen in‑
tegreren, is een volledig nieuw inbouw‑ pakket ontwikkeld: Comfort+. Het is
een zogenaamd doos-in-doos systeem,
waarbij de woningen tot op het casco
levert het systeem meer comfort verwarming en koeling tegelijk. Energieslurpende airco’s zijn op
commissie van SenterNovem
over de bijdrage van dit project aan de duurzame energiehuis‑ houding in Nederland.
een besparing op transport van
sloopmateriaal en nieuw bouw‑ materiaal en dus op de CO2-uit‑
inbouwen en wegwerken achter wanden
de grootste CO2-reductie wordt
-16-
Aldus het oordeel van de Advies‑
het behouden van het casco voor
stoot hiervan. Per woning gaat
en plafonds. Hiermee is sloop- en breek‑
sparing bij renovatie bereikt.”
slag overbodig. Ten derde zorgt
worden gestript om het klimaatsysteem vervolgens bijna modulair te kunnen
bouwsysteem en energieconcept
het om 1 ton CO2-reductie. Maar wel bereikt doordat de productie
-17-
“de uitstraling van een monument en het comfort van een nieuwbouwwoning”
-18-
-19-
In de renovatiewoningen van het Rijksmonument Boostencomplex wordt een uiterst modern en individueel verwarmings- en koelsysteem toegepast: Comfort+. Hierbij worden de woningen niet voorzien van een gasaansluiting, maar van speciaal geprepareerde wanden en plafonds in combinatie met een warmtepomp met warmtepompboiler, die op zolder wordt opgesteld. Het systeem is niet alleen comfortabel en energie-
-20-
zuinig in zomer én winter, maar levert ook tal van andere voordelen op. Zo wordt Comfort+ volledig geprefabriceerd, waardoor de montage snel en probleemloos verloopt. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat op dit moment nergens ter wereld een soortgelijk systeem op de markt is.
-21-
Comfort+ een baanbrekend klimaatsysteem
Het zogenaamde ‘doos in doos’ systeem
Internationale uitgangspunten
ling volledig wordt weggewerkt
CARE-principe, wat staat voor:
(doos 1), die vervolgens wordt
Comfort+ is gebaseerd op het
› Comfort: onder meer bouwdeel‑
activering inclusief comfortabele en duurzame verwarming en koeling
› Akoestische verbetering:
spectaculaire geluidsisolatie
› Reductie van sloopafval:
het casco wordt niet aan de afvalberg toegevoegd
› Energiebesparing
Dit principe, dat volledig aansluit bij
de internationale richtlijnen voor ener‑ giebesparing en duurzaam bouwen,
krijgt met het Comfort+ systeem een
in wand- en plafondbekleding
geplaatst binnen de ruimte van
het gestripte woningcasco (doos 2). Naast het upgraden van de
afgeven. Doordat de slangen zich diep
Hoe werkt de
tionele en esthetische kwaliteit
via speciaal ontwikkelde profielen ge‑
Het principe van de warmte‑
thermische, akoestische, func‑ van wooneenheden, maakt het
bij concurrerende systemen - spijker-
pelde bouw) of horizontale zin.
zeer hoog.
te verkavelen in verticale (gesta‑
scheidende wanden, gevels, vloeren, plafonds als daken van binnenuit kunnen worden bekleed;
2.een warmtepompinstallatie op basis van het ZLTV/HTK1-principe.
Samen vormen de componenten het
zogenaamde ‘doos-in-doos’ systeem,
wat wil zeggen dat de verwarming/koe‑
-22-
De warmtepompinstallatie
kelijk bij het Boostencomplex.
plaatmateriaal, isolatiemateriaal
varianten, waarmee zowel woning‑
en boorbaar en is de comfortbeleving
Dit laatste gebeurt ook daadwer‑
Inbouwpakket
1.een voorzetconstructie in verschillende
afgegeven blijft de wand - anders dan
mogelijk om woningen opnieuw
De voorzetconstructie
uit twee belangrijke componenten:
lijkmatig aan het wandoppervlak wordt
‘doos-in-doos’ principe het ook
nieuwe dimensie.
Het Comfort+ systeem bestaat in feite
in de wand bevinden en de temperatuur
De voorzetconstructie bestaat uit en een dampremmende laag.
Daarmee wordt een tweevoudige verbetering gerealiseerd: ther‑ misch/hygrisch (voor gevels,
daken en de begane grondvloer)
en akoestisch (voor verdiepings‑ vloeren en woningscheidende
wanden). Om volumeverlies te beperken is de totale dikte ge‑
minimaliseerd. In het systeem
zijn slangen opgenomen die de
warmte of kou transporteren en
Terwijl de voorzetconstructie zorgt voor ZLTV/HTK staat voor Zeer Lage Temperatuur Verwarming / Hoge Temperatuur Koeling.
1
een gelijkmatige geleiding van warmte
of kou, moeten warmte en kou uiteraard
ook worden aan/afgevoerd en opgeslagen. Dit gebeurt via een geavanceerde en ge‑
luidsarme pompinstallatie. De woningen worden voorzien van een individuele
bodemgekoppelde warmtepomp. Ook de warmwaterboiler is op deze pomp aan‑
gesloten, zodat er geen gasleiding meer door de woningen zal lopen. Daarnaast
krijgen alle woningen een warmteterug‑ wininstallatie.
Door de combinatie van maatregelen
bereiken we een EPC-waarde van 0,7: uniek voor een monument.
warmtepompinstallatie?
pompinstallatie komt hierop
neer: warmte wordt opgeslagen en als het koud is wordt deze
warmte weer vrijgemaakt en
benut. De installatie werkt in
enkele fases, die in de winter en de zomer precies op tegenover‑ gestelde wijze verlopen. In de
zomer wordt de warmte (overtol‑ lige energie) eerst aan het pand onttrokken en via een warmte‑ wisselaar diep in de bodem op‑ geslagen. Op die manier is de
woning meteen ook aangenaam
te koelen. In de winter is het net andersom en wordt de warmte als het ware gerecycled. Eerst
wordt de warmte aan de bodem onttrokken. Dit kan via een ge‑
sloten systeem (zie illustratie op pag. 25), een open bron of een
horizontale wisselaar. Vervol‑
gens wordt in de warmtepomp,
-23-
Comfort+ een baanbrekend klimaatsysteem
Het Comfort+ systeem
plattegrond huidige woningen
opstelling warmtepomp installatie
WTW installatie
plafondverwarming/ koeling wandverwarming/ koeling bodemwarmtewisselaars
straatzijde
tuinzijde
koeling woning 1
woning 2
verwarming
woning 1
begane grond
1 verdieping e
woning 2
die wordt aangedreven door een com‑
en koeling (ZLTV/HTK) en is on‑
gezet in bruikbare energie. Vervolgens
waardige isolatie van de woning.
pressor, de laagwaardige warmte om‑ wordt de opgewekte warmte via een
ingenieus systeem afgestaan aan wan‑
plattegrond samengevoegde woning
den en plafonds.
der meer gebaseerd op een hoog‑ Zo kan bij raampartijen zonder
moeite extra verwarmingscapaci‑ teit worden geïnstalleerd.
Deze warmteopslag is mogelijk, doordat bij elke woning twee verticale bodem‑
warmtewisselaars (sondes) 60 á 70 meter diep in de bodem worden geboord. Ook
het warme bad/douchewater wordt vol‑
ledig uit de bodemenergie opgewekt. Op deze manier wordt circa 80% van de ge‑
wenste energie aan de bodem onttrokken. Een stukje techniek
Comfort+ bestaat uit een systeem voor
wanden en plafonds. Het wordt gecombi‑ begane grond
-24-
1e verdieping
neerd met lage temperatuur verwarming
wand- en plafondverwarming
-25-
Comfort+ een baanbrekend klimaatsysteem
De Comfort+platen worden bevestigd op een Metalstud onderconstructie. Dit is
Comfort+ is gebaseerd op het CARE-principe, wat staat voor:
voor het plafond een metalen basiscon‑
structie met dwarsliggers die dichter op
elkaar zijn geplaatst dan normaal, omdat de comfortplaten iets zwaarder zijn dan reguliere gipsplaten. De plafondplaten
wandprofielen met verwarmingsleidingen
worden afzonderlijk aangesloten op de
moduleverdelers voor warmte en koude. Dit heeft als voordeel dat er boven het
wand en plafond/Comfort+. Een
gen hoeven te worden gemaakt. De modu‑
gen het thermisch comfort en
strak afgewerkte plafond geen verbindin‑ leverdelers zijn elk ook weer afzonderlijk aan te sturen vanuit de hoofdverdeler, waardoor individuele klimaatregeling per vertrek mogelijk is.
De wanden zijn net even anders uitge‑ voerd. In de wanden, bevestigd op
Metalstud stijlen, zijn slangen opgeno‑
men. Deze slangen zijn door middel van
een speciaal ontwikkeld geleidend profiel verdiept in de wanden aangebracht.
Dit om elke kans op beschadiging bij het ophangen van een schilderijtje te voorkomen.
Servatius heeft in het kader van duur‑ zame renovatie bewust gekozen voor
bodemgekoppelde warmtepompen. Deze
groot voordeel, want bij LTV lig‑
de luchtkwaliteit veel hoger dan bij traditionele systemen. Waar
normaal wordt gewerkt met een aanvoerwatertemperatuur van
90°C en een retourtemperatuur van 70°C, werken we hier met
aanvoertemperaturen van ca. 35°C en retourtemperaturen ca. 32°C. Dat resulteert in aanzienlijk
minder energieverlies en is dus efficiënter en effectiever. Com‑
fort+ zorgt zo voor behaaglijkere warmte, een betere luchtkwali‑
teit en een forse energiebesparing
Comfort onder meer bouwdeelactivering inclusief comfortabele en duurzame verwarming en koeling Akoestische verbetering spectaculaire geluidsisolatie Reductie van sloopafval het casco wordt niet aan de afvalberg toegevoegd Energiebesparing
ten opzichte van een HR-ketel
met radiatoren.
pompen zijn bijzonder geschikt voor het lage temperatuurafgiftesysteem van
-26-
-27-
Het succes van samen‑ werking Een project met de ambitie en de omvang van het Boostencomplex kan niet door één enkele initiatiefnemer worden gerealiseerd. Het is de vrucht van intensieve samenwerking tussen meerdere betrokkenen. Daarbij hebben inge‑ nieurs, constructeurs, aannemers en Servatius elkaar gevonden in een harmonieus stappenplan. Om inzicht te krijgen in de constructie en bouwfysische toestand van de monumentale woningen, is er in teamverband een onderzoek uitgevoerd. Dit team bestond naast Servatius uit Satijnplus Architecten, A2L, MAT afbouw en
-28-
Janssen de Jong Bouw Kerkrade. Daarnaast hebben de Technische Universiteiten van Eindhoven en Leuven (België) een belangrijke bijdrage geleverd aan de engineering.
-29-
Het succes van samenwerking
Zorgvuldige inventarisatie
lijkheid gecreëerd om op dit vlak
worden geïnventariseerd, met alle kansen
opzienbarende systeem stonden
Allereerst moest de bestaande situatie
en knelpunten. Daaruit bleek al direct dat de woningen een beukmaat hebben van
circa vijf meter, die in deze tijd niet meer
past. Om de woningen aan te passen heeft Servatius samen met SATIJNplus Architec‑ ten een aantal ingrijpende maatregelen vastgesteld.
Zo werd afgesproken om:
te pionieren. Aan de wieg van het ir. Frans G.M. Lemmens en prof. dr. ir. Jos J.N. Lichtenberg, die
een samenwerkingsverband heb‑
ben opgericht onder de naam A2L. Ze ontwikkelden een systeem om een lage watertemperatuur ver‑
warming in de wand aan te bren‑ gen die schroef- en spijkervast is.
› alle aanbouwen, tuinmuren en vrij‑
Deze lage temperatuur wandver‑
› hellende daken te handhaven, zodat
lage temperatuur plafondverwar‑
staande bergingen te verwijderen;
de isolatie in de nieuwe situatie in de zoldervloer kon worden opgenomen;
› de buitenkozijnen geheel te vernieuwen
met behoud van de originele uitstraling, maar wel met ingebouwde tochtwering en isolatieglas;
› de woningen te voorzien van een revo‑
lutionair verwarmingssysteem op basis van de nieuwste ZLTV/HTK-inzichten.
“Zo bereiken we een EPC-waarde van 0,7.”
warming in combinatie met een
ming (klimaatplafonds) maakt de woningen in het Boostencomplex tot echte ‘comfort+-woningen’. Daarbij komt dat dit systeem
in de zomer ook gedoseerd kan
koelen. Het is niet zonder reden
dat het doorontwikkelde systeem luistert naar de veelzeggende naam Comfort+!
Warm onthaal voor Comfort+
Binnen de totale renovatie springt het
unieke klimaatsysteem direct in het oog, niet in de laatste plaats omdat een derge‑ lijk systeem normaal gesproken niet in
bestaande bouw kan worden toegepast.
Bij het Boostencomplex is echter de moge‑
-30-
-31-
Alleen maar winnaars
› Comfort+ biedt een spectaculair verwar‑ mingscomfort in de winter dankzij een
› Comfort+ maakt rumoerige
minder kans op tocht en behaaglijke,
› Comfort+ zorgt voor gezond
energiezuinige koeling in de zomer. Ook is de temperatuur gemakkelijk
per ruimte afzonderlijk in te stellen.
› Comfort+ gaat geheel schuil achter
wanden en plafonds, zodat een strakke afwerking van elke ruimte mogelijk is zonder leidingen en radiatoren.
nog even op een rij:
› De Lage Temperatuur Verwarming van
Comfort+ sluit volledig aan bij de wen‑ sen van de overheid en het Garantie Instituut Woningbouw (G.I.W.), en
anticipeert op toekomstige Europese regelgeving.
› Comfort+ voldoet op dit moment
ruimschoots aan de Energie Prestatie Coëfficiënt-eis (E.P.C.) (ook met
-32-
bestaande bouw.
› Dankzij Comfort+ is een aan‑
zienlijke financiële besparing mogelijk omdat het energie‑
verbruik kan teruglopen tot wel de helft ten opzichte van een
gemiddelde renovatiewoning. Dit kan leiden tot een lagere
maandlast voor de huurder én
tot een afdekking van de inves‑ tering van de corporatie.
tering van de thermisch-hygri‑
sche kwaliteit van constructies
en het ontbreken van convectie‑ werking, zodat er geen sprake is van droge lucht of stofont‑ wikkeling.
› Comfort+ is een flexibel systeem en
dan het bouwbesluit verlangt.
een verbeterde verhuurbaarheid op.
reikbare leidinginfrastructuur, zijn
voordelen van Comfort+ zetten we graag
wonen. Dit komt door de verbe‑
› Met Comfort+ is de geluidsiso‑
Als het wordt uitgewerkt met een be‑
koeling) en dat is uniek voor
en lelijke airco’s overbodig.
› Het extra comfort levert op termijn
dus exploitatietechnisch interessant.
De belangrijkste - maar lang niet alle! -
kunnen aantrekken.
gelijkmatige temperatuurbeleving, met aangename stralingswarmte en met
Het Comfort+ systeem kent eigenlijk alleen maar winnaars: het milieu is beter af, sloop van nog goed bruikbare woningen kan worden voorkomen, huurders profiteren van een ongewoon aangename klimaatregeling en een aanmerkelijke besparing op de energiekosten.
woning of die ongewenst stof
toekomstige (nieuwe) aanpassingen
latie tussen woningen beter
Bovendien werkt de pompin‑
stallatie aanzienlijk stiller dan bijvoorbeeld een CV-ketel.
van de plattegronden relatief eenvoudig te realiseren.
› De inbouw (de doos in de doos) wordt
permanent op een zelfde temperatuur gehouden wat leidt tot een langere le‑
vensduur van de woning. Door het ther‑ misch activeren van de binnenschil op
relevante plaatsen is de kans op schim‑ melvorming en andere vochtschade vrijwel uitgesloten.
› Er zijn geen radiatoren die bewoners
belemmeren bij het inrichten van de
-33-
Hoe nu verder?
Wonen en leven in een karakteristieke stadswijk heeft zijn specifieke vooren nadelen. Een van die nadelen is dat oudere woningen vaak niet in alle opzichten beantwoorden aan de hedendaagse normen van woongenot.
En als ze wél worden aangepast aan de eisen des tijds, is het de vraag of ze nog betaalbaar zijn.
Bij het Boostencomplex is tussen beide polen een schitterend evenwicht
gevonden. Terwijl de huurwoningen geschikt zullen zijn voor bewoners met inkomens rond modaal, zijn bij de grootscheepse renovatie van de wijk de
“Het milieu is geen zaak van één corporatie, maar van ons allemaal.”
nieuwste inzichten op het gebied van milieu, energie en duurzaamheid toe‑ gepast. Na afronding van de werkzaamheden is een wijk ontstaan, die zijn
monumentale karakter en eigen sfeer heeft behouden. Maar ook een wijk die kan dienen als toonbeeld van duurzaam en comfortabel wonen. En meer dan dat: het Boostencomplex is een krachtig en blijvend signaal aan de samenle‑
ving om het milieu alle aandacht en ruimte te geven. Een signaal dat past bij de toekomstvisie en het meerjarenbeleid van Servatius.
We spreken de hoop uit dat dit initiatief niet alleen in Maastricht, maar ook landelijk navolging zal vinden. Want al ligt de rol van pionier ons nog zo
goed: “Het milieu is geen zaak van één corporatie, maar van ons allemaal.” Servatius
-34-
-35-
De realisatie van Comfort+ en het Boostencomplex is een samenwerking van:
Servatius Wonen & Vastgoed Adviesbureau 2L (A2L) Janssen de Jong Bouw, Kerkrade SATIJNplus Architecten MAT afbouw
Een uitgave van Servatius Wonen & Vastgoed, Maastricht Coordinatie en redactie Servatius Wonen & Vastgoed Vormgeving OntwerpbureauB2B, Maastricht Beeldmateriaal Philip Driessen, Maastricht Druk Drukkerij Rosbeek, Nuth
-36-
